Peter J. F. Baskett, Jerry P. Nolan, Anthony Handley, Jasmeet Soar,
Dominique Biarent, Sam Richmond
Wste˛p
W nauczaniu podstawowych zabiegów resuscytacyj-
nych (BLS) osób nie zwia˛zanych zawodowo z medy-
Istnieje wiele metod nauczania resuscytacji. Z
˙ adna
cyna˛, czy tez˙ osób rozpoczynaja˛cych resuscytacje˛,
z nich nie jest doskonała, a utrzymanie umieje˛tnosći
cennaąlternatywa˛ dla metod tradycyjnych, opartych
praktycznych i wiedzy wymaga cia˛głych c´wiczen´.
na pracy instruktorów sa˛ filmy edukacyjne lub inter-
Nie ustalono, z jaka˛ cze˛stosćia˛ powinny odbywacáktywne prezentacje zawarte na CD [15–19]. Meto-sie˛ szkolenia utrwalaja˛ce wiadomosći, jednakz˙e dla
da ta moz˙e bycńajdogodniejsza dla osoby naucza-
osób, które nie prowadza˛ regularnie resuscytacji za-
nej, pozwalacńa skrócenie czasu pracy instruktora
leca sie˛ powtarzanie takiego szkolenia co najmniej
i zmniejszenie kosztów szkolenia. Nie moz˙na jednak
raz na 6 miesie˛cy [1–12].
nie doceniacŕoli instruktora, jest on pomocny zarów-
no w wyjasńianiu problemów, które nie zostały przed-
Cele
stawione w prezentacji, jak i demonstrowaniu we
własćiwy sposób wykonywania czynnosći oraz zara-
Celem nauczania jest przekazanie umieje˛tnosći pro-
z˙acéntuzjazmem i motywowac´. Nauczanie w ra-
wadzenia resuscytacji w sytuacji klinicznej. Moz˙e to
mach grupy okazało sie˛ równiez˙ metoda˛ wzmacniaja˛-
dotyczycńp. prowadzenia resuscytacji poza szpita-
ca˛ proces edukacyjny.
lem i w szpitalu, umieje˛tnosći pracy na oddziale in-
Etos
tensywnej terapii czy w charakterze członka zespołu
resuscytacyjnego.
Na kursie powinni nauczacínstruktorzy, którzy uczestni-
Metody
czyli w odpowiednim kursie ERC dotycza˛cym sposobu
nauczania i oceny. W nauczaniu powinno sie˛ wykorzy-
stywac´ techniki pozytywnego wzmocnienia i konstruk-
Proces nauczania powinien byc´ prowadzony zgodnie
tywnej oceny poste˛powania, a unikacúpokarzania.
z zasadami nauczania dorosłych. Oznacza to prowa-
Aby zminimalizowacśtres zaleca sie˛, zarówno wsŕód
dzenie kursów według wytycznych Europejskiej Ra-
instruktorów jak i kandydatów, zwracanie sie˛ do siebie
dy Resuscytacji (ERC) z udziałem małych grup (4–8
po imieniu. W celu wsparcia kandydatów oraz wzmoc-
uczestników kursu) z zastosowaniem róz˙nych tech-
nienia przekazu zaleca sie˛ równiez˙ wprowadzenie sys-
nik, takich jak dyskusja, praktyczne nauczanie umie-
temu mentorskiego. Stres jest nieunikniony [20],
je˛tnosći oraz c´wiczenia w warunkach symulowanych
zwłaszcza w czasie oceny, jednakz˙e zadaniem instruk-
sytuacji klinicznych, ukierunkowanych na rozwia˛zy-
torów jest umoz˙liwienie kandydatom zaprezentowania
wanie problemów i rozwijanie umieje˛tnosći kierowa-
maksimum ich umieje˛tnosći.
nia zespołem [13]. Stosunek liczby instruktorów do
liczby kandydatów powinien zamykacśie˛ w zakresie
Je˛zyk
od 1 : 3 do 1 : 6, w zalez˙nosći od typu kursu.
Pocza˛tkowo kursy ERC były prowadzone w je˛zyku
Wiedze˛ podstawowa˛ kandydaci powinni przyswoicángielskim z udziałem mie˛dzynarodowego zespołu przed kursem poprzez zapoznanie sie˛ z podre˛czni-instruktorów [13]. Z czasem po przeszkoleniu instruk-
kiem lub materiałami do kursu zawartymi w inter-
torów oraz przetłumaczeniu podre˛cznika i materia-
aktywnych prezentacjach na CD. Kurs powinien
łów na róz˙ne je˛zyki, kursy (zwłaszcza typu „provi-
miecńa celu poprawe˛ kompetencji uczestników szko-
der”) coraz cze˛sćiej sa˛ prowadzone w je˛zyku ojczys-
lenia. Powinno sie˛ ocenic´ podstawowa˛ wiedze˛ za po-
tym kandydatów.
moca˛ testu oraz przeprowadzacćia˛gła˛ ocene˛ umie-
je˛tnosći praktycznych i poste˛powania w trakcie symu-
Instruktorzy
lowanych scenariuszy. Do nauczania moz˙na wyko-
rzystacźaawansowane manekiny, urza˛dzenia symu-
Rozwinie˛to dotychczasowe metody oceny, celem
lacyjne oraz techniki rzeczywistosći wirtualnej [14].
identyfikacji i szkolenia instruktorów.
209
IDENTYFIKACJA POTENCJALNYCH
tee. Dyrektor kursu jest osoba˛ z dos´wiadczeniem za-
INSTRUKTORÓW
wodowym, posiadaja˛ca˛ wiarygodnosć´ kliniczna˛ oraz
charakteryzuja˛ca˛ sie˛ umieje˛tnosćia˛ oceny i poczu-
Instruktorami zostana˛ osoby, które w opinii zespołu
ciem sprawiedliwosći. Musi ona opanowací posługi-
instruktorów zademonstrowały odpowiedni poziom
wacśie˛ technikami nauczania własćiwymi dla kursu
wiedzy w zakresie materiału nauczanego na kursie
instruktorskiego. Osoby takie musza˛ legitymowacśie˛
oraz, co równie istotne, posiadaja˛ umieje˛tnosć´ kiero-
dos´wiadczeniem nabytym w czasie co najmniej
wania zespołem i wiarygodnosćźawodowa˛. Powinny
6 kursów (w roli instruktora) oraz co najmniej raz peł-
je cechowacŕówniezżnaczne zdolnosći komunikacyj-
nicŕole˛ współdyrektora kursu.
ne, motywowania i wspierania innych. Osoby takie
zostaja˛ zaproszone do udziału w kursie instruktor-
WYMIANA INSTRUKTORÓW
skim — Generic Instructor Course (GIC) w przypad-
ku kursów Advanced Life Support (ALS) oraz Euro-
Moz˙liwa jest „wymiana” instruktorów mie˛dzy róz˙nymi
pean Paediatric Life Support (EPLS) lub w kursie in-
kursami. Na przykład instruktor ALS moz˙e zostacód
struktorskim Basic Life Support (BLS)/Automated Ex-
razu IC kursu EPLS pod warunkiem, z˙e ukonćzył
ternal Defibrillation (AED) w przypadku kursów BLS
ten kurs z pozytywnym wynikiem oraz został ziden-
i AED. W trakcie przygotowywania jest kurs instruk-
tyfikowany jako IP. Nie ma potrzeby powtarzania kur-
torski dla kursu Immediate Life Support (ILS).
su instruktorskiego (GIC). Podobnie czynni instrukto-
rzy Advanced Trauma Life Support sygnowanego
KURSY INSTRUKTORSKIE
przez American College of Surgeons, którzy zostali
zidentyfikowani jako IP w czasie kursu ALS i EPLS
Kursy instruktorskie organizowane dla potencjalnych in-
(typu „provider”) moga˛ wzia˛cúdział w tych kursach
struktorów (Instructor Potential — IP) sa˛ prowadzone
jako IC. Aktywni instruktorzy kursu AHA Advanced
przez dos´wiadczonych instruktorów. W GIC bierze
Cardiac Life Support (ACLS) lub Paediatric Advan-
udział takz˙e edukator, osoba przeszkolona w zakresie
ced Life Support (PALS) moga˛ bezposŕednio uzy-
nauczania dorosłych i technik edukacji medycznej. Po-
skacśtatus IC na odpowiednim kursie.
niz˙ej zamieszczono szczegółowe informacje dotycza˛ce
kursów instruktorskich. W czasie kursu nie przeprowa-
Kodeks poste˛powania
dza sie˛ oceny formalnej. Kandydaci sa˛ poddani ocenie
cia˛głej i na biez˙a˛co jest im przekazywana zwrotna in-
Instruktor musi przestrzegac´ kodeksu poste˛powania
formacja dotycza˛ca ich poste˛pów.
instruktorów, który jest zamieszczony w Zała˛czniku.
ETAP INSTRUKTORA KANDYDATA
Kursy BLS oraz AED (Podstawowe
Osoba, która pozytywnie ukonćzyła kurs instruktorski
zabiegi resuscytacyjne oraz
zostaje mianowana instruktorem kandydatem (Ins-
automatyczna defibrylacja zewne˛trzna)
tructor Candidate — IC). Be˛dzie ona nauczac´ pod
opieka˛ dos´wiadczonego instruktora w czasie dwóch
Kursy BLS i AED przeznaczone sa˛ dla szerokiej rze-
kolejnych kursów, podczas których uzyska infor-
szy odbiorców. Moga˛ to bycźarówno osoby zwia˛za-
macje dotycza˛ce sposobu prowadzenia przez nia˛ za-
ne zawodowo z medycyna˛ (zwłaszcza te, które na
je˛c´. Udział w roli instruktora kandydata w dwóch kur-
co dzienńie stykaja˛ sie˛ z NZK) lekarze rodzinni,
sach prowadzi do uzyskania statusu pełnego instruk-
dentysći, studenci medycyny, ratownicy medyczni
tora. Sporadycznie zespół instruktorski moz˙e zdecy-
i przedmedyczni, członkowie grup ratowniczych, a tak-
dowacó koniecznosći odbycia przez taka˛ osobe˛ ko-
z˙e osoby opiekuja˛ce sie˛ innymi (nauczyciele i pracow-
lejnego kursu staz˙owego lub, rzadziej, zadecydo-
nicy opieki społecznej), jak i ogół społeczenśtwa.
wac´, iz˙ kandydat nie spełnia kryteriów koniecznych
aby zostac´ pełnym instruktorem. Ewentualne odwoła-
FORMA KURSU TYPU „PROVIDER”
nie składa sie˛ do International Course Committee
(ICC), do którego nalez˙y ostateczna decyzja.
Celem kursu jest uzyskanie przez kandydata odpo-
wiedniego poziomu umieje˛tnosći z zakresu BLS oraz
STATUS DYREKTORA KURSU
opanowanie obsługi AED. Szczegóły dotycza˛ce wy-
maganźostały opublikowane przez grupe˛ robocza˛
Wybrane osoby moga˛ uzyskacśtatus dyrektora kur-
ERC ds. BLS i umieszczone na stronie internetowej
su. Osoby takie sa˛ selekcjonowane sposŕód instruk-
www.erc.edu. Kursy BLS i AED sa˛ opracowywane
torów i zaaprobowane przez odpowiednia˛ komisje˛
i zarza˛dzane przez ERC International BLS Course
Rady Resuscytacji lub International Course Commit-
Committee (ICC).
210
Kaz˙dy kurs BLS lub AED typu „provider” trwa około
truktorów mie˛dzynarodowych wraz z dyrektorem kur-
pół dnia i składa sie˛ z pokazów nauczanych umieje˛-
su (instruktor mie˛dzynarodowy) jako dodatkowa˛ oso-
tnosći, stacji c´wiczeniowych i minimalnej ilosći wykła-
ba˛ wspieraja˛ca˛ lokalnych instruktorów. Po pozytyw-
dów. Zalecany stosunek liczby instruktorów do liczby
nym ukonćzeniu kursu lokalni instruktorzy zostaja˛
uczestników to 1 : 6. Dla kaz˙dej 6-osobowej grupy
pełnymi instruktorami ERC, a wybitni lokalni instru-
uczestników powinien byc´ doste˛pny co najmniej je-
ktorzy sa˛ typowani jako przyszłe osoby szkola˛ce ins-
den manekin oraz jeden AED. W czasie kursu nie
truktorów. Kolejne kursy sa˛ prowadzone w ojczystym
przeprowadza sie˛ oceny formalnej, natomiast kaz˙dy
je˛zyku uczestników, a materiały szkoleniowe sa˛ tłu-
z kandydatów na biez˙a˛co otrzymuje zwrotne informa-
maczone. Uczestnicy szkolenia, biora˛cy udział w zło-
cje na temat swoich poste˛pów. Osoby, które wyraz˙a˛
z˙onym z mie˛dzynarodowego grona kursie instruktor-
che˛cótrzymania certyfikatu ze wzgle˛dów zawodo-
skim moga˛ bycźakwalifikowani jako instruktorzy kan-
wych lub osobistych moga˛ bycóceniane w czasie
dydaci ERC BLS/AED. Naste˛pnie powinni oni uczyc´
trwania kursu lub na jego konću.
na jednym lub dwóch kursach typu „provider” i bycóbserwowani przez pełnych instruktorów, zanim sa-ERC odpłatnie udoste˛pnia podre˛czniki do kursu BLS
mi osia˛gna˛ status pełnego instruktora.
oraz AED, opłaty wymaga równiez˙ wydanie certyfika-
tu. Na kursach moz˙na uz˙ywacŕówniez˙ innych, za-
Kurs ILS (Natychmiastowa pomoc
akceptowanych przez ERC podre˛czników przetłuma-
w stanach zagroz˙enia z˙ycia)
czonych na je˛zyk ojczysty uczestników kursu, jez˙eli
jest to potrzebne.
Kurs Immediate Life Support przeznaczony jest dla
wie˛kszosći pracowników ochrony zdrowia, którzy
KURS INSTRUKTORSKI
rzadko sa˛ s´wiadkami zatrzymania kra˛z˙enia, ale mo-
ga˛ rozpoczynacŕesuscytacje˛ lub pracowac´ w zespo-
Wielu uczestników na kursach BLS lub AED typu
łach resuscytacyjnych [21]. W czasie kursu naucza
„provider” to ludzie nie zwia˛zani z medycyna˛,
sie˛ umieje˛tnosći, które warunkuja˛ skutecznosćŕesus-
a niektórzy z nich pragna˛ zostacínstruktorami.
cytacji, a sa˛ prowadzone do czasu przybycia zespo-
Z tego powodu ERC przygotowała jednodniowy
łu resuscytacyjnego [22]. Co istotne, w zakres zagad-
kurs instruktorski z zakresu BLS/AED. Kandydata-
nienómawianych w czasie kursu ILS wchodzi zapo-
mi do tego kursu sa˛ osoby zwia˛zane lub nie zwia˛-
bieganie zatrzymaniu kra˛z˙enia. Kurs ten stanowi uzu-
zane zawodowo z medycyna˛, posiadaja˛ce certyfi-
pełnienie innych, krótkich kursów, ukierunkowanych
kat ERC kursu BLS lub AED, które uzyskały sta-
na opieke˛ nad krytycznie chorym pacjentem w okre-
tus IP, co wymaga obecnosći na zaje˛ciach i aktyw-
sie pierwszych 24 godzin w sytuacjach zagroz˙enia
nego w nich udziału, a nadrze˛dnym kryterium jest
z˙ycia, kiedy pomoc specjalistyczna nie jest natych-
opanowanie wiedzy i posiadanie predyspozycji do
miast doste˛pna [23–25]. Potencjalni kandydaci na
nauczania.
ten kurs stanowia˛ bardzo duz˙a˛ grupe˛: piele˛gniarki,
studenci piele˛gniarstwa, lekarze, studenci medycyny,
Kurs instruktorski BLS/AED prowadzony jest zgodnie
dentysći, fizjoterapeuci, technicy radiologiczni i kar-
z zasadami GIC, z naciskiem na nauczanie osób nie
diologiczni.
zwia˛zanych zawodowo z medycyna˛. Po pozytywnym
ukonćzeniu kursu kaz˙dy z kandydatów zostaje IC
Aktywni instruktorzy ALS oraz instruktorzy kandydaci
i naucza w trakcie dwóch kursów BLS lub AED zanim
ALS moga˛ uczycóraz prowadzicócene˛ w trakcie
zostanie pełnym instruktorem.
kursów ILS. Obecnie wdroz˙ony jest program pilotaz˙o-
wy maja˛cy na celu szkolenie instruktorów ILS. Na
WPROWADZANIE KURSÓW DO RÓZ˙NYCH
6 uczestników przypadac´ musi co najmniej 1 instruk-
KRAJÓW
tor, a liczba uczestników kursu moz˙e wynosic´ maksy-
malnie 30 kandydatów.
Wiele kursów ERC BLS i AED typu „provider” jest
organizowane lub pozostaje pod nadzorem narodo-
FORMA KURSU
wych rad resuscytacji. Standardowa procedura wpro-
wadzenia kursu polega na poprowadzeniu przez gro-
Kurs ILS jest kursem jednodniowym i składa sie˛
no mie˛dzynarodowych instruktorów ERC dwudniowe-
z wykładów, sesji c´wiczeniowych oraz symulowa-
go złoz˙onego kursu BLS „provider” i AED „provider”
nych sytuacji klinicznych (Cardiac Arrest Scenario
oraz kursu instruktorskiego BLS/AED. Jesĺi w danym
Teaching — CASTeach) prowadzonych z uz˙yciem
kraju działaja˛ lokalni instruktorzy (np. ci, którzy ukon´-
manekinów. Program zawiera kilka opcji, co pozwala
czyli pozytywnie kurs ERC lub sa˛ instruktorami ALS
instruktorom dostosowacźakres materiału do po-
ERC), ucza˛ oni na kursie w stosunku 1 : 1 do ins-
trzeb danej grupy kandydatów.
211
ZAWARTOSĆ´ MERYTORYCZNA KURSU
bowych grup uczestników. Na kaz˙da˛ grupe˛ musi
przypadacćo najmniej jeden manekin ALS. Kurs
W czasie kursu naucza sie˛ umieje˛tnosći, które wa-
powinien byc´ dostosowany do lokalnych moz˙li-
runkuja˛ skutecznosćŕesuscytacji, omawiane sa˛ przy-
wosći. Osŕodki prowadza˛ce kursy powinny dołoz˙ycćzyny i metody zapobiegania zatrzymaniu kra˛z˙enia, wszelkich staranáby wyszkolicúczestników
uczy sie˛ podstawowych umieje˛tnosći dotycza˛cych
w uz˙ytkowaniu sprze˛tu (np. defibrylatora), który
udraz˙niania dróg oddechowych, rozpocze˛cia RKO
jest lokalnie doste˛pny.
oraz wykonywania defibrylacji (klasycznej lub za po-
mocaĄED). Do programu kursu moz˙na wła˛czycúz˙y-
RAPORT Z KURSU ORAZ FORMULARZE OCENY
cie maski krtaniowej oraz farmakoterapie˛ w zatrzy-
maniu kra˛z˙enia. Po przec´wiczeniu wybranych umie-
Raport z kursu oraz formularze oceny sa˛ opracowy-
je˛tnosći praktycznych instruktorzy demonstruja˛ spo-
wane przez dyrektora kursu i przesyłane do wiado-
sób poste˛powania w zatrzymaniu kra˛z˙enia, zwraca-
mosći narodowej rady resuscytacji i ERC.
ja˛c uwage˛ na elementy istotne w działaniach osoby
podejmuja˛cej resuscytacje˛. Naste˛pnie realizowane
Kurs ALS (Specjalistyczne zabiegi
sa˛ symulowane scenariusze (CASTeach), podczas
resuscytacyjne u osób dorosłych)
których uczestnicy doskonala˛ nabyte umieje˛tnosći.
Od uczestników ILS nie oczekuje sie˛ zazwyczaj po-
Uczestnikami tego kursu sa˛ lekarze oraz dos´wiad-
dejmowania roli kierownika zespołu resuscytacyjne-
czone piele˛gniarki pracuja˛ce na oddziałach ratun-
go. Uczestnicy powinni potraficŕozpocza˛cŕesuscyta-
kowych i intensywnej terapii oraz osoby, które mo-
cje˛ i prowadzic´ ja˛ do czasu przybycia bardziej do-
ga˛ bycćzłonkami zespołów resuscytacyjnych.
s´wiadczonych ratowników. W wybranych sytuacjach
Kurs przeznaczony jest równiez˙ dla dos´wiadczo-
instruktor moz˙e przejmowac´ prowadzenie resuscyta-
nych ratowników medycznych i niektórych techni-
cji jako kierownik zespołu. Nie zawsze jest to konie-
ków medycznych. Kurs ILS jest przeznaczony prze-
czne, bowiem niektóre scenariusze zakładaja˛ skute-
de wszystkim dla piele˛gniarek, lekarzy i techników
czna˛ resuscytacje˛ przed przybyciem pomocy. Scena-
medycznych, którzy rzadko napotykaja˛ w swojej
riusze dostosowwywane sa˛ w zalez˙nosći od grupy
praktyce NZK. W jednym kursie moz˙e wzia˛cúdział
uczestników, ich miejsca pracy i zakresu obowia˛z-
maksymalnie 32 uczestników, a na kaz˙dych 3
ków klinicznych.
uczestników musi przypadacćo najmniej 1 instru-
ktor. Instruktorzy kandydaci moga˛ stanowic´ do
OCENA
50% grona instruktorów. Grupy uczestników nie po-
winny liczyc´ wie˛cej niz˙ 8 osób ze wskazaniem na
Poste˛py uczestników poddawane sa˛ ocenie cia˛głej.
grupy 6-osobowe. Kaz˙dy z instruktorów jest mento-
Musza˛ oni zaprezentowacódpowiedni poziom umie-
rem dla małej grupy uczestników. Kurs trwa dwa
je˛tnosći w czasie trwania kursu. Aby unikna˛cśtresu
lub dwa i pół dnia.
zwia˛zanego z egzaminem nie przeprowadza sie˛ for-
malnego zaliczenia na zakonćzenie kursu. Uczestni-
FORMA KURSU
cy z wyprzedzeniem otrzymuja˛ formularze oceny
wraz z materiałami do kursu. Formularze dokładnie
Kurs opiera sie˛ na małej liczbie wykładów (4),
okresĺaja˛ sposób ich oceny wraz z wyszczególnie-
a proces nauczania realizowany jest głównie po-
niem jej kryteriów. Umoz˙liwia to uczestnikowi us´wia-
przez stacje c´wiczeniowe, interaktywne dyskusje
domienie sobie oczekiwan´ w stosunku do jego oso-
grupowe oraz symulowane sytuacje kliniczne
by oraz znalezienie najlepszych sposobów uczenia
w małych grupach z naciskiem połoz˙onym na kie-
sie˛, aby osia˛gna˛cźałoz˙ony cel. W czasie kursu ILS
rowanie zespołem resuscytacyjnym. Spotkania
oceniane sa˛ naste˛puja˛ce umieje˛tnosći: zaopatrzenie
mentorów z uczestnikami kursu, be˛da˛ce elemen-
dróg oddechowych, BLS i defibrylacja. Przy wspar-
tem kursu, maja˛ na celu przekazywanie im infor-
ciu instruktorów wie˛kszosćúczestników osia˛ga zało-
macji i otrzymywanie od nich informacji zwrotnych.
z˙one cele nauczania.
Spotkania grona instruktorskiego odbywaja˛ sie˛ na
pocza˛tku oraz pod koniec kaz˙dego dnia kursu.
SPRZE˛T
Spotkania, takie jak wspólne kolacje uczestników
i kadry instruktorskiej, dopełniaja˛ znakomicie at-
Kurs ILS został tak pomysĺany, aby było go łatwo
mosfere˛ kursu oraz wspomagaja˛ wzajemna˛ komu-
zorganizowac´. Wie˛kszosć´ kursów prowadzona jest
nikacje˛.
w małych grupach (sŕednio 12 uczestników) w szpi-
talach. Na potrzeby kursu wymagana jest sala wy-
kładowa i sale c´wiczeniowe dla kaz˙dej z 6-oso-
212
ZAWARTOSĆ´ MERYTORYCZNA KURSU
gi oddechowe, takich jak np. maska krtaniowa. Lis-
te˛ dopełniaja˛ wkłucia doz˙ylne, strzykawki, płyny in-
Zawartosć´ merytoryczna kursu bazuje na aktual-
fuzyjne oraz ampułki symuluja˛ce leki.
nych wytycznych ERC, dotycza˛cych resuscytacji.
Od uczestników oczekuje sie˛ dokładnego zapozna-
RAPORT Z KURSU ORAZ FORMULARZE OCENY
nia sie˛ przed kursem z tresćia˛ podre˛cznika ALS.
Celem kursu jest edukacja w zakresie przyczyn
Raport z kursu oraz formularze oceny sa˛ opracowy-
zatrzymania kra˛z˙enia, rozpoznawania pacjentów
wane przez dyrektora kursu i przesyłane do wiado-
zagroz˙onych pogorszeniem sie˛ ich stanu oraz
mosći narodowej rady resuscytacji i ERC.
w zakresie leczenia zatrzymania kra˛z˙enia, a takz˙e
stanów nagłych, moga˛cych do niego doprowadzic´
Kurs European Paediatric Life Support
w krótkim czasie. Kurs nie dotyczy intensywnej te-
(EPLS)
rapii lub kardiologii. Od uczestników oczekuje sie˛
umieje˛tnosći z zakresu prowadzenia BLS nabytych
Kurs EPLS został przygotowany z mysĺa˛ o pracowni-
przed zgłoszeniem sie˛ na kurs.
kach ochrony zdrowia, którzy maja˛ do czynienia
z problemami dotycza˛cymi resuscytacji noworodka,
Duz˙y nacisk kładzie sie˛ na bezpieczna˛ defibryla-
niemowle˛cia oraz dziecka w warunkach szpitalnych
cje˛, interpretacje˛ zapisu EKG, zaopatrzenie dróg
lub poza nim. Kurs ma na celu przekazanie wyz˙ej
oddechowych i wentylacje˛, leczenie zaburzenŕyt-
wymienionym osobom umieje˛tnosći oraz wiedzy z za-
mu, równowage˛ kwasowo-zasadowa˛ oraz poste˛po-
kresu zaopatrzenia dziecka w stanie zagroz˙enia z˙y-
wanie w sytuacjach szczególnych, moga˛cych towa-
cia oraz podje˛cia czynnosći zapobiegaja˛cych poste˛-
rzyszycźatrzymaniu kra˛z˙enia. W program kursu
powi choroby i wysta˛pieniu zatrzymania kra˛z˙enia.
wła˛czone sa˛ równiez˙ takie zagadnienia, jak opieka
poresuscytacyjna, aspekty etyczne resuscytacji —
W chwili przysta˛pienia do kursu wymagane sa˛ umie-
w tym wsparcie rodziny pacjenta w stanie zagroz˙e-
je˛tnosći z zakresu resuscytacji kra˛z˙eniowo-oddecho-
nia z˙ycia.
wej u dzieci, jakkolwiek kurs zawiera 90-minutowa˛
sesje˛ przypominaja˛ca˛ BLS wraz z omówieniem po-
OCENA
ste˛powania w przypadku obecnosći ciała obcego
w drogach oddechowych. Kurs EPLS jest przezna-
Kaz˙dy z uczestników jest oceniany indywidualnie,
czony dla lekarzy, piele˛gniarek, ratowników medycz-
a jego poste˛py analizowane na zakonćzenie kaz˙de-
nych, w których zakresie obowia˛zków lez˙y opieka
go dnia kursu w czasie spotkania grupy instruktor-
nad chorymi noworodkami, niemowle˛tami oraz dziec´-
skiej. Jesĺi to konieczne, udziela sie˛ uczestnikowi
mi [27, 28]. EPLS nie jest kursem dla zaawansowa-
informacji zwrotnych. Pod koniec kursu umieje˛tnos´-
nych intensywnej terapii noworodków lub dzieci.
ci uczestników sa˛ sprawdzane w dwóch scenariu-
szach egzaminacyjnych, z których jeden dotyczy
Szkolenie przeznaczone jest maksymalnie dla 24
oceny stanu pacjenta oraz wykonania bezpiecznej
osób, a na kaz˙dych 4 uczestników powinien przypa-
i skutecznej defibrylacji. Na zakonćzenie kursu
dacćo najmniej 1 instruktor. Wyja˛tkowo dopuszczal-
przeprowadza sie˛ sprawdzian pisemny w formie te-
ne jest uczestnictwo 28 uczestników z udziałem do-
stu. Do zaliczenia testu wymaganych jest co naj-
datkowych instruktorów. Aby jak najbardziej zbliz˙yc´
mniej 75% prawidłowych odpowiedzi.
symulowane sytuacje kliniczne do rzeczywistych, ko-
nieczne jest aby co najmniej 50% instruktorów posia-
WYMAGANY SPRZE˛T I POMIESZCZENIA
dało w swojej codziennej praktyce dos´wiadczenie
w pracy z niemowle˛tami i dziec´mi. Liczba instrukto-
Do przeprowadzenia kursu potrzebne sa˛ 4 sale
rów kandydatów moz˙e stanowic´ do 50% liczby
c´wiczeniowe, sala wykładowa, pomieszczenie dla
wszystkich instruktorów. Grupy uczestników nie po-
grona instruktorskiego oraz zaplecze socjalne. Ko-
winny liczyc´ wie˛cej niz˙ 8 osób — optymalna liczba
nieczne sa˛ równiez˙ co najmniej dwa projektory
to 5–6 osób w grupie. Dwóch instruktorów pełni role˛
multimedialne, komputery oraz tablice. Sale c´wi-
mentorów dla 5–7 uczestników. Kurs trwa zazwyczaj
czeniowe powinny byc´ wyposaz˙one w manekin do
dwa do dwóch i pół dnia.
c´wiczenÁLS (dorosły) z urza˛dzeniem symuluja˛-
cym zapis EKG oraz defibrylator. Wymagane sa˛
FORMA KURSU
cztery manekiny (dorosły) i sprze˛t do c´wiczenia
podstawowych zabiegów, zabezpieczaja˛cych drogi
Nowa forma kursu zakłada zmniejszona˛ liczbe˛ wykła-
oddechowe, wentylacji, intubacji dotchawiczej oraz
dów (3). Przekazywanie wiedzy i nauczanie umieje˛-
zakładania innych przyrza˛dów udraz˙niaja˛cych dro-
tnosći praktycznych odbywa sie˛ w małych grupach,
213
w warunkach symulowanych sytuacji klinicznych.
jest równiez˙ co najmniej jeden projektor multimedial-
Główny nacisk połoz˙ony jest na ocene˛ i leczenie
ny oraz komputer i tablice. W kaz˙dej sali c´wiczenio-
chorego dziecka, prace˛ zespołowa˛ oraz kierowanie
wej musza˛ znajdowacśie˛ manekiny pediatryczne
zespołem. Odbywaja˛ sie˛ równiez˙ spotkania mento-
(niemowle˛cia i dziecka do c´wiczenia podstawowych
rów z uczestnikami szkolenia, maja˛ce na celu prze-
i zaawansowanych czynnosći resuscytacyjnych)
kazywanie i otrzymywanie informacji zwrotnych.
wraz z oprzyrza˛dowaniem. Wymagany jest równiez˙
Spotkania grona instruktorskiego odbywaja˛ sie˛ na po-
jeden defibrylator manualny i jeden AED oraz urza˛-
cza˛tku oraz pod koniec kaz˙dego dnia kursu. Poste˛-
dzenie do symulacji rytmów serca.
py kandydatów na instruktorów omawiane sa˛ z nimi
po kaz˙dej serii c´wiczenóraz po przeprowadzonych
RAPORT Z KURSU ORAZ FORMULARZE OCENY
przez nich wykładach.
Raport z kursu oraz formularze oceny sa˛ opracowy-
ZAWARTOSĆ´ MERYTORYCZNA KURSU
wane przez dyrektora kursu i przesyłane do wiado-
mosći narodowej rady resuscytacji i ERC.
Tresć´ kursu oparta jest na obecnych wytycznych ERC
dotycza˛cych resuscytacji dzieci i niemowla˛t. Od ucze-
Kurs Newborn Life Support (NLS)
stników oczekuje sie˛ dokładnego zapoznania sie˛ z pod-
re˛cznikiem przed kursem. W przyszłosći moz˙liwe jest
Kurs ten jest przeznaczony dla pracowników ochro-
wczesńiejsze przesyłanie uczestnikom prezentacji CD
ny zdrowia, którzy w ramach swojej codziennej
lub DVD zawieraja˛cych c´wiczenia BLS do wykonania
praktyki moga˛ bycóbecni przy porodzie. Ma on na
w domu [15]. Test wste˛pny przesyłany jest do uczestni-
celu przekazanie wiedzy i umieje˛tnosći dotycza˛-
ków wraz z podre˛cznikiem na 4 do 6 tygodni przed
cych własćiwego zaopatrzenia noworodka w pierw-
kursem. Odpowiedzi zbierane sa˛ na pocza˛tku kursu
szych 10–20 minutach przez osoby, które moga˛
i omawiane w czasie jego trwania.
zostac´ poproszone o podje˛cie resuscytacji po naro-
dzinach dziecka. Kurs jest przeznaczony dla połoz˙-
Kurs EPLS ma na celu przekazanie wiedzy na te-
nych, piele˛gniarek i lekarzy i jak wie˛kszosćśzko-
mat przyczyn i mechanizmów zatrzymania kra˛z˙enia
len´ daje najlepsze wyniki jesĺi grupa jest zróz˙nico-
i oddychania u noworodków i dzieci, umieje˛tnosći
wana zawodowo.
rozpoznania i leczenia noworodka, niemowle˛cia
i dziecka be˛da˛cych w stanie zagroz˙enia z˙ycia oraz
W kursie moz˙e uczestniczyc´ jednorazowo do
leczenia zatrzymania kra˛z˙enia — jesĺi do niego do-
32 uczestników, jakkolwiek optymalna ich ilosć´ to 24
jdzie. Sesje c´wiczeniowe pos´wie˛cone sa˛: zaopatry-
osoby. Kurs trwa zazwyczaj dzien´. Oprócz dyrektora
waniu dróg oddechowych, wentylacji workiem samo-
kursu na kaz˙dych 3 uczestników powinien przypa-
rozpre˛z˙alnym, elementom poste˛powania z pacjen-
dac´ 1 instruktor.
tem po urazie, tlenoterapii, szybkiej intubacji, uzyska-
niu doste˛pu doz˙ylnego, bezpiecznej defibrylacji, kar-
FORMA KURSU
diowersji oraz uz˙yciu AED.
Podre˛cznik do kursu NLS wysyłany jest do uczest-
Kaz˙dy z uczestników jest oceniany indywidualnie
ników na 4 tygodnie przed kursem. Kaz˙dy z uczest-
przez zespół instruktorski. Jesĺi to konieczne przekazy-
ników otrzymuje wraz z podre˛cznikiem test wielokro-
wane sa˛ odpowiednie informacje zwrotne. Po sesji
tnego wyboru i proszony jest o jego rozwia˛zanie
przypominaja˛cej BLS naste˛puje zaliczenie z tego zak-
i przyniesienie na kurs. W ramach kursu odbywaja˛
resu. Na zakonćzenie kursu przeprowadzany jest drugi
sie˛ dwa 30-minutowe oraz dwa 15-minutowe wykła-
egzamin praktyczny oparty na symulowanych sytuac-
dy. Naste˛pnie uczestnicy dzieleni sa˛ na 4 grupy
jach klinicznych, sprawdzaja˛cy sposób oceny chorego
i uczestnicza˛ w kolejnych 3 sesjach c´wiczeniowych.
dziecka oraz podstawowe umieje˛tnosći praktyczne
Godziny popołudniowe przeznaczone sa˛ na prezen-
uczestnika. W celu sprawdzenia wiadomosći teoretycz-
tacje˛ scenariusza klinicznego i analogicznie przebie-
nych na zakonćzenie kursu przeprowadzany jest test
gaja˛ce c´wiczenia (trwaja˛ce 2 godziny), prowadzone
wielokrotnego wyboru. Do zaliczenia testu wymaga-
w małych grupach zakonćzone ocena˛ praktyczna˛
nych jest co najmniej 75% prawidłowych odpowiedzi.
i teoretyczna˛ za pomoca˛ testu wielokrotnego wyboru
i stacji egzaminacyjnej oceniaja˛cej zaopatrzenie
WYMAGANY SPRZE˛T I POMIESZCZENIA
dróg oddechowych. W czasie kursu główny nacisk
połoz˙ony jest na zaopatrzenie dróg oddechowych,
Do przeprowadzenia kursu potrzebne sa˛ 4 sale c´wi-
ale omawiane sa˛ równiezżagadnienia dotycza˛ce uci-
czeniowe, sala wykładowa, pomieszczenie dla grupy
skania klatki piersiowej oraz doste˛pu do z˙yły pe˛powi-
instruktorskiej oraz zaplecze socjalne. Konieczny
nowej, jak równiez˙ farmakoterapii.
214
WYMAGANY SPRZE˛T I POMIESZCZENIA
W czasie kursu sa˛ tez˙ spotkania mentorów z uczest-
nikami oraz spotkania grona instruktorskiego, które
Do przeprowadzenia kursu potrzebna jest sala wy-
odbywaja˛ sie˛ na pocza˛tku oraz pod koniec kaz˙dego
kładowa, 4 odpowiednich rozmiarów sale c´wicze-
dnia kursu.
niowe, pomieszczenie dla grupy instruktorskiej
oraz zaplecze socjalne. Wymagany jest równiez˙
ZAWARTOSĆ´ MERYTORYCZNA KURSU
projektor multimedialny w sali wykładowej oraz tab-
lice w kaz˙dej sali c´wiczeniowej. Wskazane byłoby
Kurs ukierunkowany jest głównie na techniki naucza-
posiadanie na potrzeby kursu sali c´wiczeniowej
nia oraz umieje˛tnosći praktyczne. Od uczestników
z zapleczem sanitarnym (moz˙liwosćúmycia ra˛k).
oczekuje sie˛ wnikliwego zapoznania sie˛ z podre˛czni-
Doste˛pne powinny bycćo najmniej 4 manekiny nie-
kiem GIC przed przysta˛pieniem do kursu. Teoretycz-
mowle˛ce do c´wiczen´ BLS i 4 do c´wiczenÁLS (op-
ne podstawy efektywnego nauczania i edukacji doro-
tymalnie po 6 z kaz˙dego rodzaju) jak równiez˙
słych sa˛ omówione przez edukatora na pocza˛tku kur-
sprze˛t do zaopatrzenia dróg oddechowych oraz
su. Prezentuje sie˛ równiez˙ uz˙ytkowanie programu
4 stanowiska z pełnym wyposaz˙eniem do resuscy-
Power Point oraz tablic. Kaz˙dy z uczestników ma
tacji noworodka (Resuscitaires).
okazje˛ do przedstawienia 5-minutowego wykładu, po
którym indywidualnie dyskutowany jest jego prze-
RAPORT Z KURSU ORAZ FORMULARZE
bieg. W czasie kursu zapoznaje sie˛ on ze sprze˛tem
OCENY
i wszelkimi aspektami jego uz˙ytkowania. Odbywaja˛
sie˛ prezentacje prowadzone przez instruktorów, a na-
Raport z kursu oraz formularze oceny sa˛ opraco-
ste˛pnie c´wiczenia, w czasie których uczestnicy mo-
wywane przez dyrektora kursu i przesyłane do wia-
ga˛ doskonalicśwoje umieje˛tnosći.
domosći narodowej rady resuscytacji i ERC.
Nauczanie umieje˛tnosći praktycznych oparte jest na
Generic Instructor Course (GIC)
metodzie 4 kroków. Sesje symulowanych sytuacji klini-
cznych wykorzystuja˛ scenariusze zapoz˙yczone z kursu
Kurs przeznaczony jest dla uczestników, którzy zo-
typu „provider”. Główny nacisk kładzie sie˛ na role˛ in-
stali rekomendowani jako IP na podstawie uczestnic-
struktora w trakcie c´wiczen´, kaz˙dy z uczestników ma
twa w kursach ALS lub EPLS. Czasami kurs
okazje˛ znalezćśie˛ w tej roli. Konstruktywna krytyka
MIMMS (Major Incident Medical Management and
jest kluczowym elementem roli instruktora.
Support) prowadzony jest pod kuratelaĄLSG i poten-
cjalni instruktorzy z tego kursu moga˛ uczestniczyc´
W cia˛gu drugiego dnia nacisk kładzie sie˛ na umieje˛-
w GIC aby zostacÍC i uczycńa tym kursie. W kur-
tnosćóceniania. Po prezentacji scenariusza egza-
sie uczestniczyc´ moz˙e maksymalnie 24 uczestników
minacyjnego, przeprowadzonej przez grupe˛ instrukto-
i na kaz˙dych 3 uczestników powinien przypadac´ 1 in-
rów, kaz˙dy z uczestników ma szanse˛ wejsć´ w role˛
struktor. Wszyscy instruktorzy musza˛ byc´ pełnymi
osoby oceniaja˛cej umieje˛tnosći i prowadza˛cej zaje˛-
i dos´wiadczonymi instruktorami ERC — nie IC. Oso-
cia według scenariusza. Kolejne sesje dotycza˛ spo-
ba˛ kluczowa˛ jest edukator. Grupy uczestników nie
sobu prowadzenia dyskusji otwartej i zamknie˛tej, jak
powinny liczyc´ wie˛cej niz˙ 6 osób. Główny nacisk na
równiez˙ roli i poz˙a˛danych cech instruktora.
kursie kładzie sie˛ na rozwinie˛cie umieje˛tnosći instruk-
torskich. Zakłada sie˛, iz˙ wszyscy uczestnicy posiada-
OCENA
ja˛ wiedze˛ z zakresu kursu „provider”. Kurs trwa dwa
do dwóch i pół dnia.
Kaz˙dy z uczestników jest poddany cia˛głej ocenie
w czasie trwania kursu. Poste˛py uczestników oraz
FORMA KURSU
ich postawa na kursie sa˛ dyskutowane w czasie co-
dziennych spotkan´ grupy instruktorów i, jesĺi to konie-
Podczas kursu przewaz˙aja˛ zaje˛cia interaktywne.
czne, przekazywana jest odpowiednia informacja
Edukator odgrywa kluczowa˛ role˛, przewodzi wielu
zwrotna. Uczestnicy kursu, którzy ukonćzyli go z wy-
dyskusjom oraz udziela informacji zwrotnych. Pro-
nikiem pozytywnym uzyskuja˛ status instruktora kan-
gram przewiduje jeden wykład prowadzony przez
dydata.
edukatora z zakresu efektywnego nauczania i eduka-
cji dorosłych. Wykład urozmaicony jest zaje˛ciami w
WYMAGANY SPRZE˛T I POMIESZCZENIA
grupach. Zaje˛cia przypominaja˛ce maja˛ forme˛ dysku-
sji w małych grupach oraz sesji c´wiczeniowych opar-
Tak jak dla kursu typu „provider”, konieczna jest
tych na praktycznym nauczaniu umieje˛tnosći i prowa-
duz˙a róz˙norodnosćśprze˛tu w zalez˙nosći od profilu
dzenia symulowanych scenariuszy.
grup kandydatów.
215
RAPORT Z KURSU ORAZ FORMULARZE OCENY
ZAWARTOSĆ´ MERYTORYCZNA KURSU
Raport z kursu oraz formularze oceny sa˛ opracowy-
Kurs obejmuje podstawy teoretyczne edukacji medy-
wane przez dyrektora kursu i przesyłane do wiado-
cznej, sposobu oceniania i kontroli jakosći. Duz˙o
mosći narodowej rady resuscytacji i ERC.
uwagi pos´wie˛ca sie˛ metodologii nauczania, konstruk-
tywnej krytyce, jak i roli mentora. Multidyscyplinarne
The Educator Master Class (EMC)
strategie nauczania, a takz˙e cia˛gły rozwój edukatora
medycznego stanowia˛ integralna˛ cze˛sć´ tego szkole-
Kurs ten, organizowany zazwyczaj raz w roku, jest
nia.
przygotowany dla osób pragna˛cych zostacédukato-
rami medycznymi dla potrzeb kursu GIC. Odpowied-
OCENA
ni kandydaci sa˛ wybierani przez grupe˛ instruktorów
i musza˛ posiadac´ podstawy i kwalifikacje w zakresie
W czasie kursu prowadzona jest cia˛gła ocena kaz˙de-
edukacji medycznej lub musza˛ zademonstrowac´
go uczestnika. Indywidualny poste˛p dyskutowany
zaangaz˙owanie w proces edukacji na przestrzeni lat.
jest w czasie spotkania instruktorów pod koniec kaz˙-
Powinni oni uczestniczyc´ w kursie typu „provider”
dego dnia i uczestnicy otrzymuja˛, jesĺi to konieczne,
oraz GIC oraz powinni zapoznacśie˛ z podstawowy-
informacje zwrotne. Uczestnicy, którzy ukonćzyli
mi materiałami do EMC.
kurs z wynikiem pozytywnym uzyskuja˛ status eduka-
tora kandydata (EC) — be˛da˛ pracowac´ pod opieka˛
Instruktorami na tym kursie sa˛ dos´wiadczeni eduka-
i be˛da˛ oceniani przez dos´wiadczonego edukatora
torzy. Kurs przeznaczony jest dla maksymalnie 18
i dyrektora kursu, dopóki nie zapadnie decyzja doty-
uczestników, na których przypada 6 instruktorów.
cza˛ca ich samodzielnosći jako edukatorów.
Grupy powinny składacśie˛ maksymalnie z 6 uczest-
ników. Kurs trwa nieco krócej niz˙ 2 dni.
WYMAGANY SPRZE˛T I POMIESZCZENIA
FORMA KURSU
Do przeprowadzenia kursu potrzebna jest sala wykła-
dowa oraz 3 sale do dyskusji. Konieczny jest projektor
Kurs składa sie˛ głównie z dyskusji zamknie˛tych, pro-
multimedialny oraz tablice. Manekiny nie sa˛ wymagane.
wadzonych w grupach przez 1 lub 2 instruktorów,
jak i dyskusji w mniejszych zespołach ukierunkowa-
RAPORT Z KURSU ORAZ FORMULARZE OCENY
nych na rozwia˛zywanie problemów.
Dyrektor kursu opracowuje raport z kursu po konsul-
tacji z zespołem instruktorów. Raport i formularze
oceny sa˛ przekazywane do własćiwej dla edukatora
narodowej rady resuscytacji oraz do ERC.
216
Pis´miennictwo
15. Braslow A, Brennan RT, Newman MM, Bircher NG, Batcheller AM, Kaye
W. CPR training without an instructor: development and evaluation of a
video self-instructional system for effective performance of cardiopulmonary 1. Makker R, Gray-Siracusa K, Evers M. Evaluation of advanced cardiac life resuscitation. Resuscitation 1997; 34: 207–20.
support in a community teaching hospital by use of actual cardiac arrests.
Heart Lung 1995; 24: 116–20.
16. Todd KH, Braslow A, Brennan RT, et al. Randomized, controlled trial of
video selfinstruction versus traditional CPR training. Ann Emerg Med 1998;
2. Anthonypillai F. Retention of advanced cardiopulmonary resuscitation
31: 364–9.
knowledge by intensive care trained nurses. Intensive Crit Care Nurs 1992;
8: 180–4.
17. Todd KH, Heron SL, Thompson M, Dennis R, O’Connor J, Kellermann
AL. Simple CPR: a randomized, controlled trial of video self-instructional
3. Azcona LA, Gutierrez GE, Fernandez CJ, Natera OM, Ruiz-Speare O,
cardiopulmonary resuscitation training in an African American church
Ali J. Attrition of advanced trauma life support (ATLS) skills among ATLS
congregation. Ann Emerg Med 1999; 34: 730–7.
instructors and providers in Mexico. J Am Coll Surg 2002; 195: 372–7.
18. Batcheller AM, Brennan RT, Braslow A, Urrutia A, Kaye W.
4. Birnbaum ML, Robinson NE, Kuska BM, Stone HL, Fryback DG, Rose
Cardiopulmonary resuscitation performance of subjects over forty is better
JH. Effect of advanced cardiac life-support training in rural, community
following half-hour video self-instruction compared to traditional four-hour
hospitals. Crit Care Med 1994; 22: 741–9.
classroom training. Resuscitation 2000; 43: 101–10.
5. Hammond F, Saba M, Simes T, Cross R. Advanced life support: retention
19. Lynch B, Einspruch E, Nichol G, Becker L, Aufderheide T, Idris A.
of registered nurses’ knowledge 18 months after initial training. Aust Crit
Effectiveness of a 30-minute CPR self-instruction program for lay
Care 2000; 13: 99–104.
responders: A controlled randomized study. Resuscitation 2005; in press.
6. Kaye W, Mancini ME, Rallis SF. Advanced cardiac life support refresher
20. Sandroni C, Fenici P, Cavallaro F, Bocci MG, Scapigliati A, Antonelli M.
course using standardized objective-based Mega Code testing. Crit Care
Haemodynamic effects of mental stress during cardiac arrest simulation
Med 1987; 15: 55–60.
testing on advanced life support courses. Resuscitation 2005; 66: 39–44.
7. Kaye W, Wynne G, Marteau T, et al. An advanced resuscitation training
21. Soar J, Perkins GD, Harris S, Nolan JP. The immediate life support
course for preregistration house officers. J R Coll Physicians Lond 1990;
course. Resuscitation 2003; 57: 21–6.
24: 51–4.
22. Soar J, McKay U. A revised role for the hospital cardiac arrest team?
8. O’Steen DS, Kee CC, Minick MP. The retention of advanced cardiac life
Resuscitation 1998; 38: 145–9.
support knowledge among registered nurses. J Nurs Staff Dev 1996; 12:
66–72.
23. Smith GB, Osgood VM, Crane S. ALERT — a multiprofessional training
course in the care of the acutely ill adult patient. Resuscitation 2002; 52: 9. Schwid HA, O’Donnell D. Anesthesiologists’ management of simulated
281–6.
critical incidents. Anesthesiology 1992; 76: 495–501.
24. Smith GB, Poplett N. Impact of attending a 1-day multi-professional
10. Young R, King L. An evaluation of knowledge and skill retention
course (ALERT) on the knowledge of acute care in trainee doctors.
following an in-house advanced life support course. Nurs Crit Care 2000; 5: Resuscitation 2004; 61: 117–22.
7–14.
25. Featherstone P, Smith GB, Linnell M, Easton S, Osgood VM. Impact of
11. Stross JK. Maintaining competency in advanced cardiac life support
a one-day inter-professional course (ALERT) on attitudes and confidence in
skills. JAMA 1983; 249: 3339–41.
managing critically ill adult patients. Resuscitation 2005; 65: 329–36.
12. Su E, Schmidt TA, Mann NC, Zechnich AD. A randomized controlled
26. Nolan J. Advanced life support training. Resuscitation 2001; 50: 9–11.
trial to assess decay in acquired knowledge among paramedics completing
a pediatric resuscitation course. Acad Emerg Med 2000; 7: 779–86.
27. Buss PW, McCabe M, Evans RJ, Davies A, Jenkins H. A survey of
basic resuscitation knowledge among resident paediatricians. Arch Dis Child
13. Baskett P. Progress of the advanced life support courses in Europe and 1993; 68: 75–8.
beyond. Resuscitation 2004; 62: 311–3.
28. Carapiet D, Fraser J, Wade A, Buss PW, Bingham R. Changes in
14. Chamberlain DA, Hazinski MF. Education in resuscitation. Resuscitation paediatric resuscitation knowledge among doctors. Arch Dis Child 2001; 84:
2003; 59: 11–43.
412–4.
217
Kodeks poste˛powania
Europejskiej Rady Resuscytacji
Kodeks poste˛powania dotyczy wszystkich instruktorów lub osób w inny sposób zaangaz˙owanych (asystentów) w kursy prowadzone pod auspicjami ERC.
Osoby te powinny:
● W pełni rozumiec´, z˙e akredytacja instruktora lub asystenta i jej utrzymanie zalez˙a˛ od przestrzegania tego kodeksu, jak równiez˙ spełnienia niezbe˛dnych warunków recertyfikacji.
● Prowadzicćertyfikowane przez ERC szkolenia zgodnie z etosem i aktualnymi zasadami, przy uz˙yciu podre˛czników, przezŕoczy i innych materiałów w celu zapewnienia i utrzymania standardu przekazywanej wiedzy i umieje˛tnosći.
● W czasie prowadzonych pod auspicjami ERC szkolení spotkaním towarzysza˛cych zachowywacśie˛ zawsze w sposób odpowiedzialny, jak równiez˙ poste˛powacźgodnie z ogólnie przyje˛tymi normami zawodowymi.
● Współpracowacź innymi instruktorami, edukatorami i administratorami (grono instruktorskie) oraz uznawací szanowacích indywidualne zaangaz˙owanie.
● Unikacńaduz˙ywania swojej pozycji i utrzymywac´ w tajemnicy informacje dotycza˛ce wyników osia˛ganych przez uczestników szkolenia.
219