Podręcznik – Prawo administracyjne, E. Ochendowski

Egzamin będzie pisemny – opisowy, trzy pytania po 10 minut na każde.

Prawo administracyjne – zbiór przepisów dotyczących administracji.

Administracja – od łacińskiego „ad – ministro” – to znaczy zarządzać, kierować, organizować,

zawiadywać.

Administracja:

a) prywatna – wykonywana przez podmioty prywatne na ich własne cele

b) publiczna – wykonywana w interesie publicznym przez różne podmioty, także prywatne w ramach

prywatyzacji administracji publicznej.

Każdy nas sprawuje administrację prywatną. Przepisy prawa w tę sferę nie ingerują.

Administracja publiczna – jest to pojęcie trudne do zdefiniowania. Ma działać dla celów publicznych.

Nie ma raz wyznaczonego celu publicznego, a rolą administracji jest wykonywanie celów publicznych.

* w ujęciu podmiotowym – ogół podmiotów administracji, w szczególności organy administracji

publicznej oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne,

* w ujęciu przedmiotowym – (dynamicznym) – to szczególnego rodzaju działanie o określonych

cechach.

Negatywna definicja administracji publicznej:

* odwołuje się do zasady podziału władz,

* administracją jest wszystko to, co nie jest prawodawstwem ani sądownictwem

* płynne granice wydzielenia funkcji prawodawczej i wykonawczej oraz wykonawczej i sądowniczej

– problemy stanowienia prawa przez administrację, funkcje orzekające administracji publicznej

Aktualna koncepcja administracji publicznej:

*aktualna nauka prawa administracyjnego posługuje się przede wszystkim opisową definicją

administracji publicznej

* według tej koncepcji: administracji publicznej nie można zdefiniować, ale można ją opisać

* opisanie administracji publicznej polega na wskazaniu jej cech charakterystycznych.

1) Administracja publiczna działa w imieniu i na rachunek Suwerena

* administracja publiczna (samorządowa i rządowa) w ogólnym ujęciu realizuje funkcje

państwa

* administracja rządowa czyni to w sposób bezpośredni.

* administracja samorządowa wykonuje wskazane funkcje pośrednio, poprzez wspólnoty

samorządowe

* dla administracji rządowej suwerenem jest Naród

* dla administracji samorządowej suwerenem jest wspólnota samorządowa

- podstawowa (zwykła) – gmina

- lokalna – powiat

- regionalna – województwo samorządowe

2) Administracja publiczna ma charakter władczy:

* jest to konsekwencja działania w imieniu Państwa

* w granicach prawa posługuje się władczymi formami działania (akt normatywny, akt

administracyjny, czynności materialno – techniczne)

*posiada władztwo administracyjne – czyli możliwość użycia przymusu w sposób bezpośredni w celu wyegzekwowania swoich działań

* działania administracji publicznej korzystają z domniemania ważności

3) Administracja publiczna działa na podstawie i w granicach prawa:

* zasada legalności (praworządności) – ma wymiar konstytucyjny – art. 7 Konstytucji

* każde działanie administracji publicznej musi mieć swoją podstawę prawną (wyraźną lub

opartą na domniemaniu kompetencji)

* Konstytucja RP dzieli źródła prawa na 2 grupy:

- przepisy prawa powszechnie obowiązującego

- przepisy prawa wewnętrznego

* pojęcie „przepis prawa” jako podstawa działania administracji – zależy od sfery działania

administracji (zewnętrznej lub wewnętrznej)

* w sferze zewnętrznej (brak podporządkowania organizacyjnego w relacji: adresat działania, a

administracja) obowiązują wyłącznie przepisy prawa powszechnie obowiązującego,

* źródłami prawa powszechnie obowiązującego w myśl art. 87 Konstytucji RP, są:

- Konstytucja RP,

- ratyfikowana umowa międzynarodowa,

- ustawa,

- rozporządzenie prezydenta RP z mocą ustawy (np. stan wojenny),

- rozporządzenie (wykonawcze),

- akty prawa miejscowego.

* w sferze wewnętrznej stosowane są zarówno przepisy prawa powszechnie obowiązującego jak

i wewnętrznego,

* do źródeł prawa wewnętrznego należą m.in. zarządzenia Prezesa Rady Ministrów, regulaminy,

większość statutów, instrukcje wytyczne, okólniki itd. (jest to katalog otwarty)

* źródła prawa wewnętrznego nie mogą być podstawą jakichkolwiek działań w sferze

zewnętrznej (obywatel, przedsiębiorca itd. )

4) Administracja publiczna nie ma charakteru zarobkowego:

* działania administracji publicznej, zwłaszcza świadczone przez nią usługi, nie są czynnościami ze sfery działalności gospodarczej

* za niektóre usługi administracja pobiera opłaty, ale opłata – co do zasady – ma charakter ekwiwalentny co do kosztów usługi (Ustawa z 16.11.2006 roku o opłacie skarbowej, np. decyzja

z zmianie nazwiska – 37PLN, decyzja o warunkach zabudowy – 107PLN)

* niektóre struktury administracji publicznej mogą prowadzić działalność gospodarczą, co dotyczy

w szczególności jednostek samorządu terytorialnego,

* działalność gospodarcza jednostek samorządu terytorialnego to działalność:

- w sferze użyteczności publicznej (mogą je prowadzić wszystkie j.s. terytorialnego),

- poza sferą użyteczności publicznej:

Gmina – istnieją dwa warunki, po pierwsze – jeżeli istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym

po drugie – występujące w gminie bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom

życia wspólnoty samorządowej, a inne działania nie doprowadziły do aktywizacji gospodarczej

Powiat – nie może prowadzić działalności gospodarczej poza sferą użyteczności publicznej (art.6

ust. 2 – Ustawa o samorządzie powiatowym)

Województwo samorządowe – poza sferą użyteczności publicznej województwo może tworzyć spółki z o.o. i S.A. oraz przystępować do nich, jeżeli działalność spółek polega na wykonywaniu

czynności promocyjnych, edukacyjnych i wydawniczych, służących rozwojowi województwa

5) Administracja publiczna ma charakter monopolistyczny:

* w ramach powierzonych administracji zadań, jest ona ich jedynym (wyłącznym) gospodarzem,

* zakres działania organu wyznaczają przepisy prawa,

* obowiązek przestrzegania przez organy administracji publicznej właściwości rzeczowej,

miejscowej oraz instancyjnej.

6) Administracja publiczna ma charakter bezosobowy:

* konieczne jest odróżnienie organu administracji publicznej od osoby piastującej funkcję organu

administracyjnego,

* na zewnątrz działa zawsze organ administracji publicznej, a nie „Jan Kowalski”,

* zasada ta zapewnia ciągłość wykonywania funkcji administracyjnych, m.in. w przypadku śmierci

osoby czy innej czasowej niemożności sprawowania urzędu – pojawia się wówczas problem

zastępstwa osoby,

* zasada ta upraszcza dochodzenie roszczeń w przypadku szkody wyrządzonej przez urzędnika