Cechy Konstytucji jako ustawy zasadniczej

Konstytucja jest ustawą → aktem normatywnym powszechnie obowiązującym o pewnych cechach

szczególnych. Są to:

(1) szczególna treść – polega na zakresie (szerokości) regulowanych przez nią materii i na sposobie

(głębokości, szczegółowości) ich regulowania. Zakres regulacji:

→ ogólne zasady ustroju państwowego;

→ ustrój naczelnych organów państwa, zakres ich kompetencji

→ podstawowe prawa, wolności i obowiązków jednostki.

(2) szczególna forma – polega na jej :

– szczególnej nazwie – tylko ten akt określany jest mianem Konstytucji

– trybie powstania – często tryb ten określony jest w odrębnej regulacji konstytucyjnej. Najczęściej

powstaje w parlamencie .

→ projekt – często przygotowywany przez specjalne ciało polityczne, pozostające poza systemem

komisji parlamentarnych, np. komisja konstytucyjna w Polsce.

→ uchwalenie – z reguły potrzebna szczególna większość i szczególne kworum.

– trybie zmiany – jako podstawowy element sztywności konstytucji. Z reguły uchwalana jako

ustawa konstytucyjna o zmianie konstytucji. Z reguły odrębny tryb przejawia się w:

→ szczególna większość i kworum, czasem konieczność obecności innych podmiotów

np. RFN (2/3 w obu izbach), Francja 3/5 w Kongresie, Włochy (2/3 w obu izbach, inaczej

referendum konstytucyjne), Bułgaria (¾), Czechy (3/5 w obu izbach);

dodatkowe utrudnienia – np. konieczność potwierdzenia przez następny parlament, współdziałanie

organów centralnych i lokalnych w państwach złożonych, potwierdzenie w referendum.

→ ustanowieniu kilku (konkurencyjnych lub wykluczających się) procedur zmiany konstytucji –

np. dla rewizji konstytucji inna forma niż dla zmian cząstkowych,

→ ustanowieniu zakazu zmiany konstytucji w pewnych sytuacjach bądź okresach – np. podczas

stanu wojennego, zagrożenia państwa..

– szczególnej systematyce ogólnej – podział na rozdziały →

(3) szczególna moc prawna – przyznanie konstytucji najwyższego miejsca w systemie prawa

stanowionego (zbudowanego na zasadzie hierarchiczności.

– Przedmiot normowania konstytucji ma charakter pierwotny i nieograniczony, co oznacza, że

konstytucja może normować każdą kwestię;

– Każdy akt normatywny musi być z nią zgodny – tzn. nie może być w sprzeczności

sprzeczność materialna – gdy treść danej normy narusza konstytucję;

sprzeczność proceduralna (formalna) – gdy sposób wydania danej normy naruszał konstytucję;

sprzeczność kompetencyjna – gdy akt został wydany przez organ nieupoważniony w konstytucji;

→ zakaz wydawania aktów sprzecznych z konstytucją (zasada niesprzeczności) odnosi się głównie

do działalności parlamentu i jest określany jako negatywny aspekt obowiązku realizacji konstytucji.

– Każdy inny akt normatywny musi być z nią spójny – tzn. musi przyjmować jej treść w możliwie

najpełniejszy sposób w celu urzeczywistnienia postanowień Konstytucji, a ponieważ wiele

postanowień konstytucyjnych jest ujętych w sposób ogólny zasadę spójności nazywa się

pozytywnym aspektem obowiązku realizacji konstytucji.