Nowa ustawa o bezpieczeństwie morskim
W dniu 25 stycznia 2012 roku weszła w życie ustawa o bezpieczeństwie morskim
uchwalona przez Sejm w dniu 18 sierpnia 2011 roku. Ustawa zastąpi dotychczas
obowiązującą ustawę z dnia 9 listopada 2000 roku o bezpieczeństwie morskim (Dz.U. z 2006
r. Nr 99 poz. 693 ze z.). Nowo przyjęta ustawa reguluje sprawy bezpieczeństwa w zakresie:
Budowy statków, jego stałych urządzeń i wyposażenia;
Inspekcji statku,
Kwalifikacji i składu załogi statku,
Bezpiecznego uprawiania żeglugi morskiej,
Ratowania życia na morzu.
Ustawa dokonuje wdrożenia do polskiego systemu prawnego regulacji Unii Europejskiej
wynikających z następujących dyrektyw:
Dyrektywy 2009/15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnych
reguł i norm dotyczących organizacji dokonujących inspekcji i przeglądów na
statkach oraz odpowiednich działań administracji morskich;
Dyrektywy 2009/16/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie kontroli
przeprowadzanej przez państwo portu;
Dyrektywy 2009/17/WE Parlamentu Europejskiego zmieniającej Dyrektywę
2002/59/WE ustanawiającą wspólnotowy system monitorowania i informacji o ruchu
statków;
Dyrektywy 2009/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zgodności z
wymaganiami dotyczącymi państwa bandery.
Ponadto w nowej ustawie uwzględniono również najnowsze zmiany w wyposażeniu
morskim wynikające z dyrektywy 2011/15/UE oraz wprowadzono, wynikające z Rezolucji
IMO A.996(25), postanowienia dotyczące niektórych obowiązków państwa bandery (w
zakresie zatrzymania statku). Ustawa tworzy podstawę prawną do sprawowania nadzoru nad
stacjami atestacji urządzeń i wyposażenia statku, a także wprowadza regulacje bezpiecznego
uprawiania żeglugi przez jachty po wodach morskich.
W zakresie wprowadzenia nowych, istotnych regulacji w stosunku do dotychczas
obowiązującej ustawy, należy wymienić następujące regulacje:
1. Wprowadzenie obowiązku zgłaszania kapitanatowi portu informacji dotyczącej
identyfikacji statku przed wejściem lub wyjściem z portu oraz uzyskania zezwolenia
na wejście do portu lub wyjście z portu wraz z określeniem katalogu statków do
których obowiązek ten nie ma zastosowania (art.4);
2. Określenie nowego tzw. „Słowniczka ustawowego” zawierającego definicje pojęć i
określeń użytych w tekście ustawy, wraz z listą uwzględnionych umów
międzynarodowych (art.5) – wśród nowych definicji zwraca uwagę wprowadzenie
definicji „jachtu komercyjnego” (pkt 9) – przez który należy rozumieć statek
przeznaczony do celów sportowych lub rekreacyjnych, używany do przewozu nie
więcej niż 12 pasażerów w ramach prowadzenia działalności polegającej na
odpłatnym przewozie osób lub udostępnianiu statku w formach określonych w
ustawie;
3. Utworzenie przez administracje morską elektronicznej bazy danych o statkach o
polskiej przynależności wraz z określeniem podmiotów zobligowanych do
przekazywania informacji wprowadzanych do systemu (art.7);
4. Określenia zasad w zakresie obowiązku wyposażenia statku w urządzenie Systemu
Automatycznej Identyfikacji (AIS), spełniające wymagania określone w konwencji
SOLAS (art.14 w zw. z art.4 ust.3);
5. Określenia zasad nadzoru nad stacjami atestacji urządzeń i wyposażenia statku, w
tym sprzętu ochrony przeciwpożarowej, środków ratunkowych oraz urządzeń
radiowych i nawigacyjnych - nadzór sprawuje właściwy terytorialnie dyrektor
urzędu morskiego, dokonując uznania w drodze decyzji administracyjnej (art.17);
6. Uprawnienia ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej do upoważnienia
podmiotów władnych do wykonywania przeglądów technicznych jachtów morskich,
określenia szczegółowych warunków jakie musza spełnić te podmioty oraz
sprawowania nad nimi kontroli (art.26);
7. Nałożenie na pilota morskiego obowiązku powiadamiania organu inspekcyjnego o
dostrzeżonych w trakcie wykonywania czynności pilotowych przypadkach braków w
stanie statku, które mogłyby utrudnić bezpieczną żeglugę lub stanowić zagrożenie
zanieczyszczeniem środowiska morskiego (art.55 ust.1);
8. Analogiczny, jak w p.7, obowiązek nałożony na podmiot zarządzający portem,
przystanią morską lub obiektem portowym w przypadku dostrzeżenia na statku
braków w jego stanie, które mogłyby zagrażać bezpieczeństwu lub stanowić
zagrożenie zanieczyszczeniem środowiska morskiego (art.55 ust.2);
9. Wprowadzenie przepisów umożliwiających określenie kwalifikacji niezbędnych do
zajmowania stanowisk na jachtach komercyjnych, trybu uznawania ośrodków
szkolących załogi jachtów komercyjnych, ramowych programów szkoleń oraz
wzorów dokumentów kwalifikacyjnych (art.70 – ten przepis wejdzie w życie po
upływie 18 miesięcy od daty ogłoszenia ustawy, to jest w dniu 25 kwietnia 2013
roku);
10. Wprowadzenie możliwości zawieszenia określonych uprawnień przez organ który
wydał dokument kwalifikacyjny, wobec członka załogi i pilota morskiego, który
swoim działaniem lub zaniechaniem spowodował zagrożenie dla bezpieczeństwa
statku, osób na nim przebywających lub środowiska morskiego – jeśli nie jest
prowadzone postepowanie przed izbą morską (art.72);
11. Określenie obowiązków w zakresie składania kapitanatowi portu informacji
dotyczącej identyfikacji statku, portu przeznaczenia oraz przewidywanego czasu
wyjścia z portu (art.87 ust.1 i 5) oraz zasad uzyskiwania zwolnień w tym zakresie
(art.87 ust.6 – 8);
12. Obowiązek powiadamiania przez kapitana statku znajdującego się w polskich
obszarach morskich służby Kontroli Ruchu Statków Morskich lub najbliższej
brzegowej stacji radiowej o zdarzeniach mających wpływ na bezpieczeństwo statku,
lub zagrażających bezpieczeństwu morskiemu (art.88);
13. Określenie uprawnień właściwego terytorialnie dyrektora urzędu morskiego, w
związku z odebraniem informacji o których mowa w p.12, do nakazania kapitanowi
statku stosownego postępowania spośród działań określonych w przepisie ustawy
(art.89);
14. Powołanie Krajowego Koordynatora Narodowego Systemu Monitorowania Ruchu
Statków i Przekazywania Informacji odpowiedzialnego za utrzymanie i zarządzanie
Narodowym Systemem SafeSeaNet (art.92);
sporządzenia planu udzielenia statkom znajdującym się w
niebezpieczeństwie schronienia na polskich obszarach morskich (art.94);
16. Możliwość żądania przez dyrektora urzędu morskiego od statków znajdujących się w
obszarze zalodzenia i zamierzających wejść lub wyjść z portu udokumentowania
spełnienia wymagań dotyczących wytrzymałości kadłuba i mocy maszyn w stopniu
odpowiadającym sytuacji lodowej w tym obszarze (art. 96 ust.3);
17. Obowiązek nałożony na załadowcę oleju luzem lub dostawcę paliwa bunkrowego
dostarczenia kapitanowi statku karty bezpieczeństwa (MSDS) zawierającej istotne
dane dotyczące charakterystyki bezpieczeństwa danego produktu olejowego
(art.100);
18. Określenie, że przez okres 12 miesięcy od daty wejścia w życie ustawy egzaminy
kwalifikacyjne są przeprowadzane przez dotychczasowe komisje egzaminacyjne,
działające przy dyrektorach urzędów morskich na podstawie dotychczasowych
przepisów – do tego czasu minister właściwy do spraw gospodarki morskiej ma
obowiązek powołać przewodniczącego oraz zastępców przewodniczącego
utworzonej mocą ustawy Centralnej Morskiej Komisji Egzaminacyjnej (art.143);
19. Załącznikiem do ustawy wprowadzono nowy cennik przewidujący opłaty za:
przeprowadzenie inspekcji i wystawianie certyfikatów, wystawianie dokumentów
kwalifikacyjnych, przeprowadzenie egzaminu.
Pełny tekst ustawy został opublikowany w Dzienniku Ustaw Nr 228 z 2011 roku pod
pozycją 1368.