metoda webquest

Met

Me od

o a

a We

W b

e Q

Q e

u s

e t

Interesującą metodę wykorzystującą Internet jako narzędzie wspomagające tradycyjny proces

nauczania zaproponowali naukowcy z San Diego University: Tom March i Bernie Dodge. Pojęcie

WebQuestu zostało wprowadzone w połowie lat dziewięćdziesiątych przez B. Dodge’a dla określenia

angażującego uczniów działania nastawionego na dociekanie, badanie, w którym wykorzystywane są

narzędzia internetowe i gdzie większość lub wszystkie wykorzystywane informacje pochodzą z Internetu.

Metoda ta, oparta na teorii konstruktywizmu, uczy nie tylko ukierunkowanego poszukiwania informacji,

ale również ich przetwarzania, pozwala na doskonalenie umiejętności rozwiązywania problemów,

krytycznego i twórczego myślenia, współpracy w zespole. Wspomaga proces myślowy ucznia na

poziomie analizy, syntezy i ewaluacji. WebQuest ma na celu rozwinięcie u uczniów umiejętności

myślenia problemowego, a u nauczycieli promowanie nauczania metodą rozwiązywania problemów.

Z reguły WebQuest jest ćwiczeniem grupowym (uczy, więc pracy w zespole), ale może być także

realizowany jako zadanie indywidualne. Poprzez opracowywanie ciekawych scenariuszy i przypisywanie

członkom zespołów określonych ról pełni rolę motywującą - pobudza zainteresowanie uczniów danym

zagadnieniem. WebQuest może być zaprojektowany dla jednej dyscypliny, ale może być także

projektem interdyscyplinarnym. Czas realizacji zadania zbudowanego w oparciu o tę metodę waha się

od jednej godziny lekcyjnej, do ćwiczeń, których realizacja trwa około miesiąca. Niezależnie od tego, z

jakim WebQuestem (długo-, czy krótkoterminowym), mamy do czynienia, ma on na celu jak najlepsze

wykorzystanie czasu ucznia poprzez promowanie celowej i zorganizowanej pracy z Internetem. Zadanie

zbudowane w oparciu o metodę WebQuest powinno składać się z następujących części:

Wprowadzenie - jego celem jest wprowadzenie uczniów w tematykę zadania i zainteresowanie ich

zagadnieniem. Jeżeli w zadaniu przewidziano określony scenariusz i/lub podział na role, należy właśnie

w tym miejscu „zarysować akcję” (np. Będziecie grupą detektywów, poszukujących słynnego poety;

Jesteście rodziną, która ma opuścić dotychczasowe miejsce zamieszkania i przenieść się do innej

części kr aju, itp.). Jest to również miejsce, w którym nauczyciel określa problem - zadaje pytanie, wokół

którego będzie koncentrowało się całe zadanie.

Zadanie - krótki i klarowny opis rezultatu, jaki mają osiągnąć uczniowie.

Proces - element zadania zawierający:

• szczegółowy opis kolejnych kroków, jakie uczniowie mają wykonać, aby zrealizować projekt,

• zasady podziału ról i zadań dla poszczególnych członków zespołu,

• wyszczególnienie źródeł internetowych, z jakich mogą korzystać uczniowie podczas pracy nad

zadaniem (ten element bywa opisywany osobno, najczęściej pod nazwą „Źródła”, „Źródła

internetowe”, „Zasoby”),

• ewentualne wskazówki odnośnie sposobów gromadzenia i porządkowania informacji.

Ewaluacja - ten element projektu powinien zawierać jasne informacje odnośnie tego, jakie są kryteria

oceny realizowanego przez uczniów zadania. Stworzone kryteria oceny nauczyciel zapisuje w tabeli

(tabela nr 1).

Tabela nr 1. Tabela ewaluacji zadania zbudowanego w oparciu o metodę WebQuestu.

Poziom wykonania

Wymiar

Początkujący Rozwijający się Zaawansowany

Ekspert

Punkty

1 pkt.

2 pkt.

3 pkt.

4 pkt.

Wymiar 1

Wymiar 2

Aby stworzyć kryteria ewaluacji należy:

• Ustalić wymiary, jakie będą oceniane. W tym celu należy przeanalizować wszystkie aktywności,

jakie będą wykonywać uczniowie podczas realizacji zadania.

Tabela nr 2. Przykładowe aktywności uczniów i wymiary ich ewaluacji.

Jeżeli zadania zawierają następujące

Rozważ następujące wymiary….

elementy…

Prezentacja ustna

• Organizacja przemówienia.

• Gramatyka i wymowa.

• Komunikacja niewerbalna.

Prezentacja w programie PowerPoint

• Aspekty techniczne.

• Wrażenia estetyczne.

• Gramatyka, ortografia, stylistyka.

Praca pisemna

• Gramatyka, ortografia, stylistyka.

• Organizacja tekstu.

• Formatowanie.

Współpraca

• Wzajemna pomoc.

• Odpowiedzialne działanie.

• Sposób rozwiązywania konfliktów.

Projektowanie

• Kreatywność.

• Zastosowanie (wymiar praktyczny).

• Uzasadnienie wyboru danego rozwiązania.

Apel

• Jakość argumentów.

• Reakcje „publiczności”.

• Organizacja dyskusji.

1. Wybór optymalnej liczby wymiarów, które będą oceniane. Podczas dokładnej analizy aktywności,

jakich wymaga realizacja zadania, zazwyczaj wyodrębnionych zostaje wiele wymiarów. Teraz

przychodzi czas na wybór tych, które będą najlepiej oddawać charakter pracy uczniów.

Zazwyczaj ocena WebQuestu opiera się na 4-8 wymiarach, w zależności od rodzaju zadania.

Wybrane wymiary należy wpisać do tabeli ewaluacyjnej (patrz: tabela nr 1).

2. Stworzenie opisowych kryteriów oceny. Każdy z wymiarów będzie oceniany na 4-5-stopniowej

skali ocen opisowych. Należy nazwać kolejne poziomy wykonania zadania, np. „Początkujący”,

„Rozwijający się” (Średnio zaawansowany), „Bardzo dobry” (Zaawansowany), „Wzorcowy”

(Ekspert, Znakomity) i przypisać każdemu z poziomów określoną liczbą punktów.

3. Analiza poszczególnych wymiarów i ich operacjonalizacja (określenie, jakie elementy zadania i

na jakim poziomie powinny zostać wykonane przez „Początkującego”, „Zaawansowanego” itd.).

4. Na koniec należy przyporządkować określonym liczbom punktów oceny szkolne.

Zakończenie - to krótki tekst zamykający pracę nad zadaniem, a równocześnie zachęcający do refleksji

nad zagadnieniem, którym zajmowali się uczniowie. To miejsce na podsumowanie tego, co uczniowie

osiągnęli, czego się nauczyli, realizując postawione przed nimi zadanie. Warto dodać tutaj pytanie,

skłaniające uczniów do refleksji lub odnośniki do internetowych źródeł wiedzy, których celem jest

zainteresowanie uczniów dodatkowymi aspektami zagadnienia.

Strona dla nauczyciela (Przewodnik nauczyciela) - zadaniem tej części stworzonego przez

nauczyciela projektu jest przekazanie pomocnych wskazówek innym nauczycielom, którzy będą chcieli

wykorzystać projekt w pracy z uczniami. Warto zamieścić tutaj informacje o grupie docelowej (wiek

uczniów, klasa), dziedzinie, której dotyczy projekt, informacje dotyczące standardów realizacji zadania,

uwagi dotyczące realizacji zadania, ewaluacji itp. Przykładowe rodzaje zadań, w oparciu, o które można

budować WebQuest, to:

1. Raport z badań - zadaniem uczniów jest wyszukanie i zgromadzenie informacji, a następnie

dokonanie ich prezentacji (dokonanie wyboru informacji, nadanie im formy, zaprezentowanie).

2. Zestawienie - uczniowie poszukują informacji z różnych źródeł, a następnie zestawiają je,

nadając im wspólny kształt (budują własne kryteria grupowania informacji).

3. „Tajemnicze” zadania - np. poszukiwania detektywistyczne, wymagających dokonania procesu

syntezy informacji z różnych źródeł, wyciągania wniosków).

4. Zadanie twórcze - uczniowie przedstawiają zdobyte informacje w innej formie - np. plakatu,

opowiadania, przedstawienia teatralnego, audycji radiowej, gry, piosenki. Zadanie to służy

rozwijaniu kreatywności i ekspresji.

5. Zadanie dziennikarskie - wymagające od uczniów działania zbliżonego do pracy dziennikarza;

przydatne wtedy, kiedy analizowane wydarzenie, zjawisko, proces, może być różnie

interpretowany (np. wszelkiego rodzaju sytuacje konfliktowe). Zadanie stwarza okazję do

ukazania subiektywizmu spostrzegania oraz tego, jak istotne jest dążenie do bezstronności,

poznania różnych punktów widzenia i opierania się na faktach, kiedy chcemy dokładnie zbadać

dane zagadnienie.

6. Budowanie porozumienia - zadanie wykorzystywane do analizy zagadnień, z którymi wiążą się

różnego rodzaju konflikty, wymaga werbalizacji punktów widzenia i podjęcia próby zbudowania

porozumienia.

7. Samowiedza - celem zadania jest stworzenie uczniom warunków do lepszego poznania samych

siebie.

8. Zadanie analityczne - jego celem jest zrozumienie związków i zależności pomiędzy różnymi

elementami danego zjawiska. Zadanie to wymaga od uczniów analizy wybranych elementów,

znalezienia podobieństw i różnic pomiędzy nimi, oraz ich znaczenia (konsekwencji, implikacji).

W Internecie możemy napotkać wiele anglojęzycznych zasobów dotyczących budowy i zastosowania

WebQuestu oraz zadań zbudowanych w oparciu o tę metodę (m.in. na stronach:

webquest.sdsu.edu/

edweb.sdsu.edu/people/bdodge/Professional.html

webquest.abc.pl/webquest.swf

www.webquest.wombb.edu.pl/

www.puw.pl/webquest/

www.intereol.net (link: WebQuest)

www.gim6m.waw.ids.pl (link: WebQuest – projekt ekologiczny)

Podsumowanie

Zdaniem W. Okonia o wartości metody decyduje zarówno charakter czynności nauczyciela i

uczniów, a także środków technicznych, wspierających lub zastępujących niektóre czynności, jak

również stopień, w jakim metoda ta wywołuje aktywność, samodzielność i zaangażowanie samych

uczniów. Omówiona w artykule metoda wydaje się spełniać wymienione postulaty. Zasadnicze jej zalety

to:

1. Metoda ta bazuje na naturalnym zainteresowaniu uczniów komputerem i Internetem,

wykorzystując te zainteresowania w procesie nauczania. Praca z komputerem promuje aktywne

działanie, w przeciwieństwie do postawy biernego odbiorcy. Uczniowie mają okazję do pracy z

aktualnymi, bezpośrednimi źródłami, rozwiązując „autentyczny” problem, analizując konkretne

sytuacje, co sprawia, że omawiane zagadnienia w większym stopniu odnoszą się do życia i

sytuacji ucznia, wypracowane sposoby mogą być wykorzystywane w życiu codziennym.

2. Kształtuje umiejętności rozwiązywania problemów, krytycznego i twórczego myślenia,

współpracy w zespole, wspiera procesy myślowe analizy, syntezy i ewaluacji.

3. Przygotowanie do świadomego i krytycznego korzystania z usług internetowych (uczy

wykorzystania TI - na razie w szkole, ale później również życiu dorosłym).

4. Promuje posługiwanie się Internetem jako narzędziem pracy intelektualnej, co jak wykazują

badania, zmniejsza jego negatywny wpływ na użytkownika.

Wykorzystanie metody WebQuest to również szansa, ale i wyzwanie dla nauczyciela. Aktywizuje

nauczycieli, „wymagając” od nich budowania zadań w oparciu o metodę problemową, różniącą się od

stosowanej powszechnie metody podającej oraz motywuje do korzystania z technologii informacyjnych.

Przecież to nauczyciel, który jest członkiem społeczeństwa informacyjnego, będzie najlepszym

przewodnikiem na drodze do tego społeczeństwa dla swojego ucznia.

Źródło:

Dorota Kwiatkowska, Magdalena Lewandowska, WEBQUEST: metoda pracy z uczniami, Gazeta IT, 17

marca 2006