Etiologia upośledzenia

Etiologia upośledzenia

umysłowego

umysłowego

Etiologia( z łac. aetiologia , czyli
stwierdzanie przyczyny) zajmuje się
badaniem przyczyn zjawisk i procesów . W
pedagogice specjalnej bada przyczyny i
trudności rozwojowe , niepowodzenia
szkolne , zaburzenia w zachowaniu się. W
medycynie podaje i bada przyczyny chorób.

definicje

definicje

Wielka Encyklopedia Powszechna PWN
mówi , że „niepełnosprawność intelektualna
jest to stan niedostatecznej sprawności
intelektualnej wskutek niedorozwoju lub
uszkodzenia we wczesnym dzieciństwie
tkanki mózgowej".

M. Grzegorzewska wyróżnia dwa terminy:

•

oligofrenię(z j. Greckiego oligos-mały, phren-

umysł) , czyli niedorozwój umysłowy od

urodzenia dziecka lub najwcześniejszego

dzieciństwa , gdzie zawsze występuje

wstrzymanie rozwoju mózgu wyższych

czynności nerwowych

•

otępienie występujące później jako

osłabienie , rozpad procesów korowych ,

uszkodzenie czynności umysłowych dotychczas

pełnowartościowych

Etiologia wg. Lipkowskiego

Etiologia wg. Lipkowskiego

Otton Lipkowski uważa przyczyny za
różnorodne i stwierdza , że zależą od
okresu występowania i dzieli je na:

•

przed urodzeniem , czyli prenatalne

•

w okresie porodowym , czyli perinatalne

•

po urodzeniu , czyli postnatalne

prenatalne

prenatalne

1. wiek matki
2. zaburzenia chromosomalne(zespół Downa)
3. niedotlenienie (we wczesnym okresie ciąży
wywołane np. krwawieniem, atakami epilepsji
u matki))
4. uszkodzenia chemiczne (leki), mechanicze
(wstrząsy) i radiacyjne(naświetlania)
5. choroby infekcyjne matki(różyczka)
6.zaburzenia metabolizmu

perinatalne

perinatalne

Do przyczyn perinatalnych zalicza on
przede wszystkim uszkodzenia
mechaniczne i związane z niedotlenieniem.
Najbardziej zagrożona grupa to wcześniaki.

postnatalne

postnatalne

Uszkodzenia postnatalne mają przyczyny
różnorodne , a zaliczają się do nich urazy
fizyczne , choroby mózgu ( np. zapalenie
opon mózgowych , ropienie i guzy mózgu),
ciężkie zaburzenia metabolizmu w
pierwszym okresie życia , niekorzystne
warunki psychospołeczne hamujące rozwój
psychiczny.

Badając etiologię upośledzeń i zaburzeń
rozwoju W. Nartowska ( 1980) i H . Spionek (
1973 ) wyróżniają podobnie jak M.
Kościelska ( 2000) trzy kategorie
przyczyn:

•

biologiczne ,

•

społeczne ,

•

biopsychiczne.

biologiczne

biologiczne

 Do biologicznych zalicza omówione
wcześniej chromosopatie , zakłócenia
przemiany materii, uszkodzenia układu
nerwowego w okresie płodowym lub w
czasie porodu ( np. wskutek urazów
czaszki , zaburzeń krążenia łożyskowego i
płodowego, porodu przedwczesnego tzw.
zamartwicy oraz po urodzeniu ( choroby
infekcyjne , wstrząsy mózgu ,itp.)

społeczne

społeczne

•

środowisko rodzinne ( wadliwą strukturę
rodziny , niekorzystną atmosferę ,
niesprzyjające właściwości psychiczne
rodziców, błędy wychowawcze)

•

środowisko szkolne ( nieprawidłowe
warunki socjalne i organizacyjne szkoły ,
błędy w przebiegu procesu wychowawczo
– dydaktycznego , nieodpowiednie cechy
nauczyciela – wychowawcy )

biopsychiczne

biopsychiczne

•

zły stan zdrowia (krótkotrwałe zaburzenia
stanu somatycznego oraz osłabienie
układu nerwowego)

•

niekorzystne właściwości psychiczne
jednostki , takie jak nieekonomiczność
myślenia, słaba pamięć logiczna , duża
męczliwość , mała zdolność koncentracji
uwagi)

norma - upośledzenie

norma - upośledzenie

Dziecko badane skalą Wechslera uznaje się
za prawidłowo rozwijające się intelektualnie,
gdy jego iloraz inteligencji pozostaje w
granicach

•

70–130.

Jest to kryterium statystyczne, niestety,
dość zawodne.

norma

norma

Dziecko funkcjonuje prawidłowo pod względem

intelektualnym, gdy jego:

a) poziom funkcjonowania procesów

orientacyjno-poznawczych, intelektualnych i

wykonawczych,

b) poziom dojrzałości społecznej,

c) tempo nabywania wiadomości i

umiejętności,

są takie same jak zdecydowanej większości

jego rówieśników wychowujących się w tym

samym środowisku

upośledzenie

upośledzenie

Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji

Zdrowia od 1 stycznia 1968 r. obowiązuje

czterostopniowa klasyfikacja upośledzenia

umysłowego

1. Upośledzenie umysłowe lekkie II 52-68 lub 55-

69.

2. Upośledzenie umysłowe umiarkowane II 36-51

lub 40-54.

3. Upośledzenie umysłowe znaczne II 20-35 lub

25-39.

4. Upośledzenie umysłowe głębokie II 0-19 lub 0-

24.

II

II

Pomiar inteligencji i jej stopnia oparte
są na obliczeniu ilorazu inteligencji II
Na podstawie wieku umysłowego i
realnego według następującego wzoru.

II =

WIEK REALNY

/

WIEK UMYSŁOWY

X 100