background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 
 

 

 

MINISTERSTWO EDUKACJI 
              NARODOWEJ 

 
 

 

 

 

Andrzej Świderek 

 

 

Montaż instalacji kanalizacyjnej 
713[02].Z1.09 

 

 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 
 
 
 
 
 
 
 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom  2006 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1

Recenzenci: 
mgr inż. Grażyna Antoniewska 
mgr inż. Janina Falkowska 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inż. Marzena Więcek 
 
 
Konsultacja: 
dr inż. Bożena Zając 
 
 
Korekta: 

 
 
 

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[02].Z1.09 
„Montaż instalacji kanalizacyjnej” zawartej w modułowym programie nauczania dla zawodu 
monter instalacji i urządzeń sanitarnych. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
 
 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom  2006

 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2

SPIS TREŚCI 
 

1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5. Ćwiczenia  

12 

5.1. Instalacja kanalizacyjna 

12 

   5.1.1. Ćwiczenia 12 
5.2. Przybory sanitarne, lokalne urządzenia kanalizacyjne i uzbrojenie instalacji 

kanalizacyjnej 

15 

   5.2.1. Ćwiczenia 15 
5.3. Instalacja kanalizacji deszczowej 

18 

   5.3.1. Ćwiczenia 18 
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia  

20 

7. Literatura 

34 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3

1. WPROWADZENIE 

 

 Przekazujemy 

Państwu Poradnik dla nauczyciela „Montaż instalacji kanalizacyjnej”, 

który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie 
monter instalacji i urządzeń sanitarnych 713[02]. 
 W poradniku zamieszczono: 

−  wymagania wstępne, 
−  wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć, 
−  przykładowe scenariusze zajęć, 
−  propozycje  ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności 

praktycznych, 

−  wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki. 

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym 
uwzględnieniem: 

−  pokazu z objaśnieniem, 
−  tekstu przewodniego, 
−  metody projektów, 
−  ćwiczeń praktycznych. 

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej 
pracy uczniów do pracy zespołowej. 
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może 
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym 
różnego rodzaju zadania. 
W tym rozdziale podano również: 

−  plan testu w formie tabelarycznej, 
−  punktacje zadań, 
−  propozycje norm wymagań, 
−  instrukcję dla nauczyciela, 
−  instrukcję dla ucznia, 
−  kartę odpowiedzi, 
−  zestaw zadań testowych. 
−  test „próba pracy”. 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4

 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 
 
 

 

 
 
 
 
 

 

 
 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 
 
 
 

 

 
 
 
 
 
 
 

 

 Schemat układu jednostek modułowych  

713[02].Z1 

Technologia montażu instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 

713[02].Z1/2/3/4.01 

Prace przygotowawczo – zakończeniowe przy wykonywaniu instalacji sanitarnych 

713[02].Z1/2/3/4.02 

Montaż instalacji z rur stalowych 

713[02].Z1/2/3/4.03 

Montaż instalacji z rur miedzianych 

713[02].Z1/2.04 

Montaż instalacji z tworzyw sztucznych 

713[02].Z1.05 

Montaż instalacji zimnej wody i ciepłej wody użytkowej 

713[02].Z1.06 

Instalacja urządzeń do lokalnego i centralnego przygotowania ciepłej wody 

użytkowej 

713[02].Z1.07 

Instalacja urządzeń lokalnych ujęć wody 

713[02].Z1.08 

Montaż instalacji z rur żeliwnych i kamionkowych 

713[02].Z1.09 

Montaż instalacji kanalizacyjnej 

713[02].Z1.10 

Instalacja urządzeń lokalnych ujęć ścieków 

713[02].Z1.11 

Konserwacja instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

−  rozpoznawać rodzaje instalacji, 
−  wykonywać prace przygotowawczo – zakończeniowe przy montażu instalacji, 
−  wykonywać prace przy montażu instalacji z rur instalacyjnych żeliwnych, kamionkowych  

i z tworzyw sztucznych, zgodnie z obowiązującymi przepisami bhp i ochrony ppoż., 

−  przygotowywać na podstawie wykazu materiały potrzebne do montażu instalacji z rur 

żeliwnych, kamionkowych i z tworzyw sztucznych, 

−  oceniać stan techniczny rur i łączników instalacyjnych żeliwnych, kamionkowych  

i z tworzyw sztucznych do montażu, 

−  przygotowywać rury instalacyjne do montażu, 
−  wykonywać połączenia rur instalacyjnych żeliwnych, kamionkowych i z tworzyw 

sztucznych, 

−  mocować wykonane odcinki rur instalacyjnych w budynku, 
−  wykonywać podstawowe operacje obróbki materiałów instalacyjnych stosowanych  

w instalacjach sanitarnych, 

−  prowadzić instalacje różnymi sposobami, 
−  stosować terminologię budowlaną i instalacyjną, 
−  przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać i zapobiegać zagrożeniom, 
−  stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, 
−  odczytywać i interpretować rysunki budowlane i instalacyjne, 
−  posługiwać się dokumentacją budowlaną, 
−  wykonywać przedmiary i obmiary robót, 
−  wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne, 
−  organizować stanowiska składowania i magazynowania, 
−  korzystać z różnych źródeł informacji. 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

6

3. CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć: 

−  wykonać prace podczas montażu instalacji kanalizacji sanitarnej i deszczowej, zgodnie  

z obowiązującymi przepisami bhp i ochrony ppoż., 

−  przygotować na podstawie wykazu materiały potrzebne do montażu elementów instalacji 

kanalizacji sanitarnej i deszczowej, 

−  ocenić stan techniczny rur, kształtek kanalizacyjnych i uzbrojenia instalacji kanalizacji 

sanitarnej i deszczowej , 

−  zmontować poziome przewody instalacji kanalizacji sanitarnej i deszczowej ze spadkiem, 
−  zmontować pionowe przewody instalacji kanalizacji sanitarnej i deszczowej, 
−  przeprowadzić próbę szczelności zmontowanych przewodów instalacji kanalizacji 

sanitarnej  
i deszczowej, 

−  wykonać podejście instalacji kanalizacji sanitarnej pod przybory sanitarne, 
−  skompletować przybory sanitarne, 
−  zamontować przybory sanitarne, 
−  zamontować urządzenia stosowane w instalacji kanalizacji sanitarnej i deszczowej, 
−  zmontować przykanalik, 
−  dokonać połączenia przykanalika z siecią kanalizacyjną, 
−  wykonać studzienkę kanalizacyjną, 
−  przygotować instalację kanalizacji sanitarnej i deszczowej do odbioru, 
−  wykonać próbę instalacji kanalizacji sanitarnej i deszczowej, 
−  posłużyć się dokumentacją techniczną. 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 

Osoba prowadząca ………………………………………………. 
Modułowy program nauczania:   Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 713[02] 
Moduł: Technologia 

montażu instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 

713[02].Z1 
Jednostka modułowa: Montaż instalacji kanalizacyjnej 713[02].Z1.09 

 
Temat:  Dobór materiałów instalacyjnych i pomocniczych do wykonywania 

fragmentu instalacji kanalizacyjnej. 

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności doboru rur, łączników i materiałów 

pomocniczych do wykonywania fragmentu instalacji kanalizacyjnej. 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: 

−  posłużyć się dokumentacją techniczną instalacji kanalizacyjnej, 
−  dobrać materiał, rury, łączniki i materiały pomocnicze do wykonania fragmentu 

instalacji kanalizacyjnej, 

−  sporządzić kalkulację cenową, 
−  wskazać wady i zalety wybranego materiału instalacyjnego, 
−  określić sposób montażu elementów instalacyjnych, 
−  porównać zaproponowane rozwiązanie z innymi, 
−  ocenić dokonany wybór pod kątem zgodności z założeniami. 
Metody nauczania-uczenia się:  

−  ćwiczenia praktyczne. 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−  indywidualna. 

Strategia: uczenie się przez doświadczenie 
 
Czas: 45 minut. 
Środki dydaktyczne:  

−  katalogi wybranych firm zajmujących się dystrybucją lub produkcją materiałów 

instalacyjnych, 

−  instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania, 
−  arkusz papieru formatu A 4, 
−  ołówek,  
−  długopis, 
−  gumka, 
−  literatura z rozdziału 7. 
 
Przebieg zajęć: 

1.  Sprawy organizacyjne. 
2.  Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć. 
3.  Przypomnienie podstawowych informacji dotyczących wykonywania instalacji 

kanalizacyjnych. 

4.  Przypomnienie podstawowych informacji dotyczących doboru materiału instalacyjnego  

do wykonywania instalacji kanalizacyjnych. 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

8

5.  Zapoznanie uczniów z kryteriami oceny i wymaganiami zawartymi w instrukcji  

wykonania zadania. 

6.  Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia. 
7.  Wydanie uczniom materiałów do wykonywania ćwiczenia: katalogów firm branżowych  

i instrukcji wykonania ćwiczenia. 

8.  Realizacja tematu: 

−  Każdy uczeń zapoznaje się z katalogami branżowymi. 
−  Każdy uczeń dokonuje wyboru materiału instalacyjnego do wykonania fragmentu 

instalacji kanalizacyjnej. 

−  Każdy uczeń dobiera rury, łączniki i materiały pomocnicze. 
−  Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga w dobrać  łączniki i materiały 

pomocnicze do określonych wymagań narzuconych dokumentacją zadania. 
Podpowiada najlepsze rozwiązania. 

9.  Po dokonaniu wyboru uczeń próbuje dokonać analizy swojej decyzji, wskazać wady, 

zalety wybranego rozwiązania, na arkuszu papieru zapisuje informacje wymagane 
instrukcją. 

10. Uczeń wskazuje swojej pracy mocne i słabe strony. 
11. Nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy dokonana analiza i informacje zawarte  

w pracy są zgodne z założeniami. 

12. Uczniowie prezentują swoje prace w kolejności wykonywania. 
13. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac. 
 
Zakończenie zajęć 
Praca domowa 
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: ,,instalacja deszczowa”. Na podstawie 
zgromadzonych informacji na następnej lekcji przygotuj się do wypowiedzi: Jakie materiały 
instalacyjne przeznaczone są do wykonywania instalacji deszczowej? 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

−  anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych 

umiejętności. 

 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

9

Scenariusz zajęć  2 

 
Osoba prowadząca ………………………………………………. 
Modułowy program nauczania:   Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 713[02] 
Moduł: Technologia 

montażu instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 

713[02].Z1 
Jednostka modułowa: Montaż instalacji kanalizacyjnej 713[02].Z1.09 
 

Temat:  Wytyczne montażu miski ustępowej stojącej i zbiornika płuczącego do 

podejścia kanalizacyjnego. 

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności planowania czynności dla potrzeb montażu 

przyborów sanitarnych. 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: 

−  zaplanować czynności dla potrzeb montażu miski ustępowej i zbiornika płuczącego  

do podejścia kanalizacyjnego, 

−  dobrać materiał, sprzęt i narzędzia do wykonania montażu przyborów sanitarnych, 
−  dobrać środki ochrony osobistej niezbędne dla bezpiecznego wykonania montażu, 
−  podłączyć miskę ustępową do podejścia kanalizacyjnego, 
−  podłączyć zbiornik płuczący do instalacji wodociągowej i miski ustępowej, 
−  określić warunki sprawdzenia poprawności montażu, 
−  określić kwalifikacje i skład ekipy monterskiej i dokonującej pierwszego 

uruchomienia, 

−  ocenić jakość swojej pracy. 

Metody nauczania-uczenia się:  

−  metoda tekstu przewodniego, 
−  ćwiczenia. 

Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−  grupowa. 

Strategia: uczenie się przez doświadczenie. 
 
Czas:
 90 minut. 
Środki dydaktyczne: 

−  arkusz do notatek. 
−  instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania, 
−  literatura rozdziału 7. 

 

 
Przebieg zajęć: 

Zadanie dla ucznia 
Przedmiotem ćwiczenia jest: 

–  opracowanie wykazu czynności, materiałów, sprzętu i narzędzi oraz środków ochrony 

osobistej dla wykonania montażu miski ustępowej i zbiornika płuczącego, 

–  wskazanie sposobu sprawdzenia szczelności połączeń, 
–  podanie składu ekipy do wykonania zadania. 

 
FAZA WSTĘPNA 
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą 
metodą tekstu przewodniego. 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10

FAZA WŁAŚCIWA 
INFORMACJE 
1.  Jak należy zorganizować stanowisko pracy dla potrzeb montażu przyboru sanitarnego? 
2.  Jakie materiały instalacyjne są niezbędne dla montażu przyboru sanitarnego? 
3.  Jak należy ustalić miejsce montażu miski ustępowej w pomieszczeniu? 
4.  W jaki sposób osadza się miskę ustępową w podłodze? 
5.  W jaki sposób połączyć odpływ z miski ustępowej z odcinkiem podejścia 

kanalizacyjnego? 

6.  Na jakiej wysokości zawiesić dolny zbiornik płuczący nad przyborem? 
7.  W jaki sposób zamocować zbiornik płuczący do przegrody? 
8.  Jak uszczelnić otwór dopływowy wody miski ustępowej? 
9.  W jaki sposób połączyć zbiornik płuczący z instalacją wodociągową? 
10.  Kto może wykonać montaż przyborów sanitarnych? 
11.  W jaki sposób dokonuje się sprawdzenia szczelności wykonanego montażu przyboru? 
 
PLANOWANIE 
1.  Ustal, gdzie w pomieszczeniu zaplanujesz miejsce montażu miski ustępowej. 
2.  Ustal, jakie łączniki i materiały pomocnicze będą potrzebne dla prawidłowego 

podłączenia miski ustępowej i zbiornika płuczącego. 

3.  Ustal, jaki sprzęt i narzędzia będą potrzebne do wykonania montażu przyboru. 
4.  Ustal kolejne etapy montażu miski ustępowej i dolnego zbiornika płuczącego do podejścia 

kanalizacyjnego i instalacji wodociągowej. 

5.  Ustal skład ekipy dokonującej montażu miski ustępowej. 
6.  Ustal warunki sprawdzenia szczelności wykonanych połączeń. 
 
UZGODNIENIE 
1.  Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem. 
2.  Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela. 
 
WYKONANIE 
1.  Na podkładzie budowlanym pomieszczenia zaznacz miejsce lokalizacji miski ustępowej 
2.  Zapisz, na jakiej wysokości zamontujesz dolny zbiornik płuczący. 
3.  Zapisz, jakie łączniki i materiały pomocnicze będą niezbędne dla prawidłowego montażu 

przyboru sanitarnego. 

4.  Sporządź wykaz sprzętu, narzędzi i środków ochrony osobistej do wykonania montażu 

przyboru. 

5.  Zapisz kolejność czynności dla wykonania montażu przyboru. 
6.  Zapisz skład ekipy i jej kwalifikacje dla wykonania montażu i pierwszego uruchomienia 

urządzenia. 

7.  Zapisz, w jaki sposób dokonasz sprawdzenia szczelności wykonanych połączeń. 
 
SPRAWDZANIE 
1.  Czy poprawnie zaplanowano czynności dla montażu przyboru? 
2.  Czy poprawnie dobrano sprzęt, narzędzia i środki ochrony osobistej? 
3.  Czy poprawnie wybrano miejsce montażu przyboru sanitarnego? 
4.  Czy poprawnie dobrano wysokość zamocowania dolnego zbiornika płuczącego? 
5.  Czy dobrano skład ekipy do wykonania montażu i pierwszego uruchomienia 

uwzględniając wymagania kwalifikacyjne? 

6.  Czy poprawnie zaplanowano sprawdzenie szczelności połączeń? 
 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11

ANALIZA 

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej 

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe  ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe, ważne 
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać  
w przyszłości. 
 
FAZA KOŃCOWA 
 
Zakończenie zajęć 
 
Praca domowa 
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: ,,Montaż wanny”. Na podstawie 
zgromadzonych informacji na następnej lekcji przygotuj się do wypowiedzi: Jakie rodzaje 
wanien, jeśli chodzi 

 

o kształt i długość występują na rynku instalacyjnym?  
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

−  anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności 

podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności. 

 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12

5. ĆWICZENIA 

 
5.1. Instalacja kanalizacyjna 
 

5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
Dobierz niezbędne rury, łączniki i materiały pomocnicze do wykonania fragmentu instalacji 
kanalizacyjnej z rur żeliwnych bezkielichowych przedstawionej w dokumentacji załączonej 
do instrukcji wykonania zadania. 

 

Wskazówki do realizacji: 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z dokumentacją zadania, 
2)  zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji zadania, 
3)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
4)  wybrać rury, kształtki i materiały pomocnicze do montażu instalacji, 
5)  sprawdzić poprzez wstępne połączenie zgodność z dokumentacją, 
6)  dokonać oceny poprawności ćwiczenia. 
 

Zalecane metody nauczania-uczenia się:  

–  pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne. 
 

Środki dydaktyczne: 

–  zestaw rur, łączników o różnej średnicy z żeliwa bezkielichowego, 
–  przybory do pisania, 
–  arkusze do pisania, 
–  instrukcja wykonania ćwiczenia wraz z dokumentacją zadania, 
–  literatura z rozdziału 7. 
 
Ćwiczenie 2 

Sporządź wykaz czynności, materiałów, sprzętu i narzędzi oraz środków ochrony 

osobistej dla wykonania studni rewizyjnej usytuowanej na przykanaliku. Podaj skład ekipy do 
wykonania zadania. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres 

 i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13

Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 
2)  zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania, 
3)  zapoznać się z wytycznymi wykonania studni rewizyjnej, 
4)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
5)  na arkuszu papieru wykonać niezbędne zestawienia i wykazy, 
6)  podać skład ekipy, 
7)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
8)  dokonać oceny ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania-uczenia się: 

–  pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, metoda tekstu przewodniego 
 

Środki dydaktyczne: 

–  arkusz papieru, 
–  długopis, 
–  ołówek, 
–  gumka, 
–  instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania, 
–  katalogi materiałów do budowy studni rewizyjnej, 
–  katalogi studni rewizyjnych z tworzyw sztucznych, 
–  literatura z rozdziału 7. 
 
Ćwiczenie 3 

Określ kolejność czynności dla wykonania przykanalika DN 150 z rur PVC dla budynku 

mieszkalnego zgodnie z dokumentacją załączoną w instrukcji. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres 

 i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 
2)  zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania, 
3)  zapoznać się z wytycznymi wykonania połączenia z siecią kanalizacyjną, 
4)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
5)  na arkuszu papieru wykonać niezbędne zestawienia i wykazy, 
6)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
7)  dokonać oceny ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania-uczenia się: 

–  pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, metoda tekstu przewodniego. 
 

Środki dydaktyczne: 

–  arkusz papieru, 
–  długopis, 
–  ołówek, 
–  gumka, 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14

–  instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania, 
–  literatura z rozdziału 7 
 
Ćwiczenie 4 

Określ kolejność czynności dla sprawdzenia szczelności instalacji kanalizacyjnej  

w budynku niskim mieszkalnym, warunki przeprowadzenia badania oraz sposób jego 
dokumentowania. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres 

 i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 
2)  zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania, 
3)  zapoznać się z wytycznymi badania odbiorczego szczelności instalacji kanalizacyjnej, 
4)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
5)  na arkuszu papieru wykonać niezbędne zestawienia i wykazy, 
6)  zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
7)  dokonać oceny ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania-uczenia się: 

–  pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, metoda tekstu przewodniego 
 

Środki dydaktyczne: 

–  arkusz papieru, 
–  długopis, 
–  ołówek, 
–  gumka, 
–  instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania, 
–  literatura z rozdziału 7. 
 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15

5.2. Przybory sanitarne, lokalne urządzenia kanalizacyjne  

i uzbrojenie instalacji kanalizacyjnej 

 
5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wykonaj montaż miski ustępowej stojącej i zbiornika płuczącego do podejścia 

kanalizacyjnego DN 100 zgodnie z dokumentacją załączoną w instrukcji. 
 

Wskazówki do realizacji: 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej wymagane przepisami bhp i ppoż., 
4)  zgromadzić niezbędne materiały instalacyjne, 
5)  dobrać sprzęt, narzędzia, materiały pomocnicze niezbędne do wykonania ćwiczenia, 
6)  sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi, 
7)  ocenić jakość miski ustępowej, 
8)  sprawdzić kompletność zbiornika płuczącego, 
9)  ustalić miejsce zamontowania miski ustępowej, 
10) wytrasować otwory montażowe w podłodze, 
11) wywiercić otwory, 
12) osadzić kotwy mocujące, 
13) ustawić miskę ustępową na podłodze i wstępnie przymocować nakrętkami mocującymi, 
14) sprawdzić poziome ustawienie miski ustępowej, 
15) skorygować ewentualne błędy, 
16) dokonać ostatecznego umocowania do podłogi, 
17) połączyć odpływ z miski ustępowej z odcinkiem podejścia kanalizacyjnego poprzez 

założenie uszczelki gumowej, 

18) ustalić miejsce zawieszenia nad przyborem dolnego zbiornika płuczącego, 
19) wytrasować otwory do zawieszenia zbiornika, 
20) zamocować wstępnie zbiornik nad przyborem, 
21) sprawdzić poziome zawieszenie zbiornika, 
22) skorygować ewentualne błędy, 
23) zamontować ostatecznie zbiornik do przegrody budowlanej, 
24) założyć na otwór dopływowy wody do miski ustępowej, uszczelkę gumową z podwójnym 

kołnierzem, 

25) połączyć wygiętą rurą o średnicy 40 mm zbiornik płuczący z otworem dopływowym 

miski ustępowej, 

26) sprawdzić szczelność połączenia, 
27) sprawdzić zgodność z dokumentacją ćwiczenia, 
28) uporządkować stanowisko pracy, 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16

29) zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały, 
30) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
31) dokonać oceny ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania-uczenia się:  

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni. 

 

Środki dydaktyczne: 

–  przymiar liniowy, 
–  ołówek, 
–  punktak, 
–  poziomnica, 
–  miska ustępowa i zbiornik płuczący, 
–  uszczelki gumowe, 
–  wiertarka z kompletem wierteł, 
–  komplet wkrętaków płaskich i krzyżakowych, 
–  środki ochrony osobistej: rękawice parciane, okulary ochronne, 
–  instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania, 
–  literatura z rozdziału 7. 
 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj montaż umywalki do przegrody budowlanej oraz podejście kanalizacyjne  

z PVC z włączeniem poprzez wmontowany do pionu kanalizacyjnego trójnik zgodnie  
z dokumentacją załączoną w instrukcji 

 
Wskazówki do realizacji: 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien

1)  zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia, 
2)  zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania, 
3)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
4)  zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej wymagane przepisami bhp i ppoż., 
5)  zgromadzić niezbędne materiały instalacyjne, 
6)  dobrać sprzęt, narzędzia, materiały pomocnicze niezbędne do wykonania ćwiczenia, 
7)  sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi, 
8)  ocenić jakość umywalki, rur i łączników, 
9)  sprawdzić kompletność syfonu i zmontować go, 
10) wytrasować miejsce zamontowania umywalki, 
11) zamocować wsporniki mocujące do przegrody budowlanej, 
12) sprawdzić wypoziomowanie wsporników, 
13) zawiesić umywalkę na wspornikach, 
14) dostosować odcinki rur do długości montażowej (odmierzyć  długość rur, przyciąć, 

obrobić końcówki), 

15) dokonać wstępnego montażu syfonu, łączników, rur, 
16) skorygować ewentualne błędy, 
17) zamontować syfon do umywalki, 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17

18) połączyć odcinki rur połączeniami kielichowymi z łącznikami, 
19) włączyć podejście kanalizacyjne do trójnika w pionie, 
20) sprawdzić szczelność wykonanego podejścia kanalizacyjnego, 
21) sprawdzić zgodność z dokumentacją ćwiczenia, 
22) uporządkować stanowisko pracy, 
23)  zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały, 
24) zaprezentować wykonane ćwiczenie, 
25) dokonać oceny ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania-uczenia się: 

–  pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni. 
 

Środki dydaktyczne: 

–  stół montażowy z dostępem do oświetlenia, 
–  przymiar liniowy, 
–  ołówek, 
–  suwmiarka, 
–  punktak, 
–  poziomnica, 
–  umywalka, 
–  syfon, 
–  rury i łączniki z PVC zgodnie z dokumentacją, 
–  wiertarka z kompletem wierteł, 
–  piłka z brzeszczotem, 
–  komplet wkrętaków płaskich i krzyżakowych, 
–  środki ochrony osobistej: rękawice parciane, okulary ochronne, 
–  instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania, 
–  literatura z rozdziału 7. 
 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18

5.3. Instalacja kanalizacji deszczowej 

 
5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Dobierz z katalogów materiał do wykonania instalacji kanalizacji deszczowej z pionem 

zewnętrznym zgodnie z dokumentacją zamieszczoną w instrukcji. 

 
Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres 

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z dokumentacją zadania, 
2)   zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia, 
3)  zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji zadania, 
4)  wybrać z katalogów kształtki do montażu fragmentu instalacji, 
5)  sprawdzić, czy wybrane elementy systemu rynnowego i pionu spustowego stanowią 

całość instalacji opisanej w dokumentacji i czy można zastosować je w wskazanej 
technice połączenia, 

6)  dokonać oceny poprawności ćwiczenia. 

 

Zalecane metody nauczania-uczenia się: 

–  ćwiczenia praktyczne, pokaz z objaśnieniem. 
 

Środki dydaktyczne: 

–  katalogi różnych systemów rynnowych z PVC i miedzi, 
–  przybory do pisania, 
–  arkusze do pisania, 
–  instrukcja wykonania ćwiczenia wraz z dokumentacją zadania, 
–  literatura z rozdziału 7. 
 
Ćwiczenie 2 

Wykonaj montaż fragmentu rynny z PVC połączeniem na uszczelki z pionem spustowym 

zgodnie z dokumentacją zamieszczoną w instrukcji. 

 
Wskazówki do realizacji: 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres  

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)  zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp i ergonomii pracy, 
2)  zapoznać się z dokumentacją zawartą w instrukcji zadania, 
3)  zgromadzić materiał niezbędny do wykonania zadania, 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19

4)  skompletować narzędzia, sprzęt, sprawdzając jednocześnie ich stan techniczny, 
5)  zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej, 
6)  wyznaczyć trasę prowadzenia rynny, 
7)  ustalić różnicę wysokości wynikającą z nachylenia rynny, 
8)  wyznaczyć miejsce montażu zewnętrznych uchwytów, 
9)  zamocować uchwyty do mocowania rynny, 
10) dopasować i zamocować pozostałe uchwyty mocowania rynny na łacie okapowej dachu, 
11) dopasować długości rynien do wymagań określonych dokumentacją 
12) wstawić rynnę w uchwyty mocujące, 
13) wykonać połączenia odcinków rynien z łącznikami, 
14) wyznaczyć miejsce montażu leja spustowego, 
15)  zamontować lej spustowy, 
16) ustalić linię dla prowadzenia pionu spustowego, 
17) wyznaczyć miejsce montażu czyszczaka, 
18) ustalić miejsca montażu uchwytów mocujących, 
19) zamocować uchwyty do ściany budynku, 
20) założyć rury pionów spustowych, 
21) zamontować czyszczak na przewodzie spustowym, 
22) sprawdzić szczelność wykonanych połączeń, 
23) zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały, 
24) uporządkować stanowisko pracy, 
25) ocenić jakość wykonanego ćwiczenia, 
26) przedstawić trudności jakie sprawiło Ci to ćwiczenie. 

 

Zalecane metody nauczania-uczenia się:  

–  

pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, metoda tekstu przewodniego. 

 

Środki dydaktyczne: 

–  dokumentacja techniczna zawarta w instrukcji, 
–  elementy systemu rynnowego, 
–  odcinki rur spustowych, 
–  drabina, 
–  kołki rozporowe, 
–  wiertarka udarowa z kompletem wierteł, 
–  piłka brzeszczotowa, 
–  komplet wkrętaków płaskich, 
–  komplet wkrętaków krzyżakowych, 
–  komplet pilników, 
–  czyściwo, 
–  poziomnica, 
–  taśma miernicza, 
–  sznurek, 
–  mazak, 
–  apteczka pierwszej pomocy, 
–  literatura z rozdziału 7. 
 
 
 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 
TEST 1 

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Montaż instalacji 
kanalizacyjnej”. 
 

Test składa się z 20 zadań, z których: 

−  zadania 1-14 są z poziomu podstawowego, 
−  zadania 15-20 są z poziomu ponadpodstawowego. 
 

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt 

 

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące 
oceny szkolne: 

-

  dopuszczający – za rozwiązanie 10 lub 11 zadań z poziomu podstawowego,  

-

  dostateczny – za rozwiązanie 12, 13 lub 14 zadań z poziomu podstawowego, 

-

  dobry – za rozwiązanie 15 lub 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu 

ponadpodstawowego, 

-

  bardzo dobry – za rozwiązanie co najmniej 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu 

ponadpodstawowego, 

Plan testu                                           
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Klucz odpowiedzi 

Nr zadania 

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kateg

or

ia 

celu 

Poziom 

wymaga

ń 

Poprawna 

odpowiedź 

1 Rozróżniać elementy instalacji kanalizacyjnej  

Dobrać  średnicę podejścia kanalizacyjnego dla 
przyboru sanitarnego 

C P 

Określić minimalny spadek podejścia 
kanalizacyjnego 

B P 

Zastosować wytyczne montażu dla podejścia 
kanalizacyjnego pod przybór sanitarny 

C P 

Zastosować wytyczne włączania przyborów 
sanitarnych do pionów kanalizacyjnych 

C P 

Dobrać  średnicę zredukowaną dla pionu 
kanalizacyjnego 

C P 

7 Dobrać średnicę odpływu ze zlewozmywaka 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21

Nr zadania 

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kateg

or

ia 

celu 

Poziom 

wymaga

ń 

Poprawna 

odpowiedź 

Zaplanować kolejne czynności montażu instalacji 
kanalizacyjnej 

D P 

Dobrać technikę montażu dla instalacji 
kanalizacyjnej wykonanej z PVC 

C P 

10 

Zastosować wytyczne montażu podejścia 
kanalizacyjnego z pionem 

C P 

11 

Dobrać materiał instalacyjny dla wykonania 
podejścia do przyborów dla ścieków agresywnych 

C P 

12 Określić zadanie, jakie spełnia rura wentylacyjna  B 

13 Dobrać spadek dla montażu rynny 

14 Zastosować wytyczne odbioru częściowego C 

15 

Zastosować zasady łączenia pionu wentylacyjnego 
z pionem kanalizacyjnym 

C PP 

16 Dobrać średnicę przewodu odpływowego C 

PP  C 

17 

Zastosować wytyczne dla wykonania zmian 
kierunku w przewodzie odpływowym 

C PP 

18 

Zaplanować wysokość wyprowadzenia rury 
wywiewnej ponad połać dachu 

D PP 

19 

Dobrać czynnik do przeprowadzenia próby 
szczelności podejścia kanalizacyjnego 

C PP 

20 

Zastosować wytyczne sytuowania dna 
przykanalika względem studni rewizyjnej  

C PP 

 

 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22

Przebieg testowania 
  

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA 

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.  Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych, 

jakie będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi). 

6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 

7.  Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony  

na udzielanie odpowiedzi. 

8.  Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru  

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

9.  Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się 

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi. 

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 

11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego. 

12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które  

sprawiły uczniom największe trudności. 

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 

14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

INSTRUKCJA DLA UCZNIA 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 

2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.  Zapoznaj się z zestawem pytań testowych. 

4.  Test zawiera 20 pytań dotyczących wykonywania instalacji kanalizacyjnej. Pytania w 

teście są to pytania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. 

5.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi: 

−  w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku 

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie 

zakreślić odpowiedź prawidłową), 

6.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.  Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie  

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą przysporzyć Ci 

pytania: 16 – 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe. 

8.  Na rozwiązanie 

testu 

masz 

45 

min. 

      

Powodzenia! 

 

 

Materiały dla ucznia:

 

–  instrukcja, 

–  zestaw zadań testowych, 

–  karta odpowiedzi. 

 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

I część 
1.  Elementem instalacji kanalizacyjnej jest przewód: 

a)  odpływowy, 
b)  odgałęzieniowy, 
c)  ogólnospławny, 
d)  rozdzielczy. 

2.  Średnica podejścia kanalizacyjnego dla pojedynczego zlewozmywaka wynosi: 

a)  40 mm, 
b)  50 mm, 
c)  75 mm, 
d)  100 mm. 

3.  Minimalny spadek podejścia kanalizacyjnego wynosi: 

a)  2 ‰, 
b)  3 ‰, 
c)  2 %, 
d)  3 %. 

4.  Długość podejścia kanalizacyjnego dla pojedynczej miski ustępowej nie powinna 

przekraczać: 
a)  0,5 m, 
b)  1,5 m, 
c)  2,5 m, 
d)  3,5 m 

5.  Do jednego pionu kanalizacyjnego można włączyć maksymalnie: 

a)  1 misę ustępową, 
b)  5 misek ustępowych, 
c)  10 misek ustępowych, 
d)  20 misek ustępowych. 

6.  Dla pionu kanalizacyjnego DN 100 średnica zredukowana może wynosić: 

a)  50 mm, 
b)  75 mm, 
c)  100 mm, 
d)  150 mm. 

7.  Średnica odpływu z zlewozmywaka wynosi: 

a)  40 mm, 
b)  50 mm, 
c)  75 mm, 
d)  100 mm. 

8.  Montaż instalacji kanalizacyjnej rozpoczyna się od ułożenia: 

a)  pionu, 
b)  podejścia, 
c)  przyboru, 
d)  przykanalika. 

9.  Rury z PVC w instalacji kanalizacyjnej łączy się poprzez: 

a)  kielichy, 
b)  kołnierze, 
c)  lutowanie, 
d)  zgrzewanie. 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24

10. Podejście kanalizacyjne z pionem powinno być łączone przez: 

a)  kolano, 
b)  odsadzkę, 
c)  rewizję, 
d)  trójnik. 

11. Podejście do przyborów sanitarnych dla ścieków agresywnych może być wykonane z rur: 

a)  azbestowo-cementowych, 
b)  betonowych, 
c)  kamionkowych, 
d)  stalowych. 

12. Rura wentylacyjna ma za zadanie: 

a)  likwidować zjawisko lewarowe w pionie zredukowanym, 
b)  przeciwdziałać wysysaniu wody z syfonów, 
c)  utrzymywać równomierny przepływ ścieków w pionie, 
d)  zabezpieczać przed osadzaniem się osadów na ściankach pionów. 

13. Rynny układa się ze spadkiem: 

a)  0,5 %, 
b)  1,0 %, 
c)  1,5 %, 
d)  2,0 %. 

14. W czasie odbioru częściowego podlega sprawdzeniu: 

a)  jakość zamontowanych rur, 
b)  rodzaje przyborów sanitarnych, 
c)  rodzaj wykonanych połączeń, 
d)  spadki przewodów kanalizacyjnych. 

II część 
15. Pion wentylacyjny ustawiony obok pionu kanalizacyjnego powinny być ze sobą 

połączone: 
a)  co drugą kondygnację, 
b)  na każdej kondygnacji, 
c)  na najniższej kondygnacji, 
d)  na najwyższej kondygnacji. 

16. Jeżeli do pionu kanalizacyjnego DN 100 włączonych jest 5 misek ustępowych to średnica 

przewodu odpływowego powinna być: 
a)  mniejsza o jeden wymiar, 
b)  mniejsza o dwa wymiary, 
c)  większa o jeden wymiar, 
d)  większa o dwa wymiary. 

17. Maksymalna liczba zmian kierunku przepływu  ścieków w przewodzie odpływowym 

wynosi: 
a)  dwa, 
b)  trzy, 
c)  pięć, 
d)  dziesięć. 

18. Rura wywiewna powinna być wyprowadzona ponad połać dachu na wysokość: 

a)  0,05 – 0,45 m, 
b)  0,50 – 1,00 m, 
c)  1,05 – 1,50 m, 
d)  1,55 – 2,00 m. 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25

19. Szczelność wykonanego podejścia kanalizacyjnego sprawdza się poprzez przepływ  

w przewodzie: 
a)  azotu, 
b)  powietrza, 
c)  ścieków, 
d)  wody. 

20. Przy włączaniu przykanalika do studni rewizyjnej różnica wysokości między dnem 

przykanalika i studni rewizyjnej na kanale miejskiej sieci kanalizacyjnej nie powinna 
przekraczać: 
a)  20 cm, 
b)  50 cm, 
c)  2 %, 
d)  3%. 

 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26

KARTA ODPOWIEDZI 

 
 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 

 
Montaż instalacji kanalizacyjnej 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź.  Jeżeli pomylisz się – błędną odpowiedź zakreśl kółkiem. 

 

Odpowiedź 

Numer 

pytania 

a b c d 

Punktacja 

     

     

     

     

     

     

     

     

     

10 

     

11 

     

12 

     

13 

     

14 

     

15 

     

16 

     

17 

     

18 

     

19 

     

20 

     

Razem  

 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27

TEST 2 
 
Test „próba pracy” do jednostki modułowej „Montaż instalacji 
kanalizacyjnej” 

Wykonaj montaż umywalki do przegrody budowlanej oraz podejście kanalizacyjne  
z PVC z włączeniem poprzez wmontowany do pionu kanalizacyjnego trójnik zgodnie  
z dokumentacją załączoną w instrukcji.
 

 

Test jest przewidziany jako „próba pracy”. Czas na wykonanie testu – 90 minut. 

 
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
 

 

Za każdą prawidłowo wykonaną czynność uczeń otrzymuje 1 punkt. Za źle wykonaną 

czynność lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące 
oceny szkolne: 

-

  dopuszczający - za uzyskanie co najmniej 15 punktów, 

-

  dostateczny - za uzyskanie co najmniej 16 punktów, 

-

  dobry - za uzyskanie co najmniej 18 punktów z 22 możliwych, w tym co najmniej 1 punkt 

za prezentację zadania, 

-

  bardzo dobry - za uzyskanie co najmniej 20 punktów z 22 możliwych, w tym co najmniej 

1 punkt za prezentację zadania 

  
 

Kryteria oceny 
         Klucz 

punktowania 

Obszar wymagań 

Numer 

cz

ynno

ści 

Sprawdzana czynność 

Kryterium wykonania czynności Punktacja 

0 - 1 

Uczeń zapoznaje się 
z dokumentacją zadania 

Zapoznał się  
z dokumentacją 
zadania 

0 lub 1 

Organizacja 
stanowiska 
pracy 

Uczeń organizuje 
stanowisko pracy 

Zorganizował stanowisko 
pracy zgodnie z wymogami 
bhp i ergonomii 

0 lub 1 

Uczeń zabezpiecza się w 
środki ochrony osobistej 

Zabezpieczył się w rękawice 
ochronne, nakrycie głowy  
i okulary ochronne 

0 lub 1 

Wykonywanie 
zadania  

zachowaniem 
przepisów bhp  
i wymagań 
ergonomii 

Uczeń gromadzi niezbędne 
materiały instalacyjne 

Z zestawu łączników  
i materiałów dobrał zgodne  
z dokumentacją  

0 lub 1 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28

Obszar wymagań 

Numer 

cz

ynno

ści 

Sprawdzana czynność 

Kryterium wykonania czynności Punktacja 

0 - 1 

Uczeń dobiera sprzęt, 
narzędzia i materiały 
pomocnicze do wykonania 
ćwiczenia 

Dobrał: wiertarkę  
z kompletem wierteł, piłkę 
brzeszczotową, komplet 
wkrętaków płaskich  
i krzyżowych 

0 lub 1 

Uczeń sprawdza stan 
techniczny sprzętu  
i narzędzi 

Sprawdził stan techniczny 
sprzętu i narzędzi 

0 lub 1 

Uczeń ocenia jakość rur, 
łączników i umywalki 

Ocenił jakość materiałów, 
wadliwe wyeliminował 

0 lub 1 

Uczeń montuje syfon 

Skompletował syfon 

0 lub 1 

Uczeń trasuje miejsce 
zamontowania umywalki 

Wytrasował miejsca 
zamontowania umywalki 

0 lub 1 

10 

Uczeń mocuje wsporniki 
mocujące do przegrody 
budowlanej i sprawdza ich 
wypoziomowanie 

Wywiercił otwory, 
zamocował wsporniki 
mocujące do przegrody, 
sprawdził ich 
wypoziomowanie 

0 lub 1 

11 

Uczeń wiesza umywalkę 
na wspornikach 

Zawiesił umywalkę na 
wspornikach 

0 lub 1 

12 

Uczeń dopasowuje odcinki 
rur do długości 
montażowej 
przygotowując końcówki 
do dalszego montażu 

Dopasował odcinki rur do 
długości montażowej 
obrabiając końcówki do 
dalszego montażu 

0 lub 1 

13 

Uczeń dokonuje 
wstępnego montażu 
syfonu, łączników, rur, 
ewentualne błędy koryguje

Dokonał wstępnego montażu 
instalacji, skorygował 
ewentualne błędy 

0 lub 1 

14 

Uczeń montuje syfon do 
umywalki 

Zamontował prawidłowo 
syfon do umywalki 

0 lub 1 

15 

Uczeń łączy rury  
z łącznikami stosując 
połączenia kielichowe 

Połączył rury z łącznikami 
stosując połączenia 
kielichowe 

0 lub 1 

16 

Uczeń włącza podejście 
kanalizacyjne do trójnika  
w pionie 

Włączył podejście 
kanalizacyjne do trójnika  
w pionie 

0 lub 1 

 

17 

Uczeń sprawdza 
szczelność wykonanego 
podejścia kanalizacyjnego 

Sprawdził szczelność 
wykonanego podejścia 
kanalizacyjnego, ewentualne 
błędy skorygował 

0 lub 1 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29

Obszar wymagań 

Numer 

cz

ynno

ści 

Sprawdzana czynność 

Kryterium wykonania czynności Punktacja 

0 - 1 

18 

Uczeń sprawdza zgodność 
z dokumentacją ćwiczenia 

Sprawdził zgodność 
wykonanego montażu 
z dokumentacją ćwiczenia 

0 lub 1 

19 

Uczeń utrzymuje ład  
i porządek podczas 
wykonywania ćwiczenia 

Podczas wykonywania 
ćwiczenia uczeń utrzymywał 
ład i porządek na stanowisku 
pracy 

0 lub 1 

20 

Uczeń likwiduje 
stanowisko pracy 

Zagospodarował odpady, 
uporządkował stanowisko 

0 lub 1 

21 

Uczeń prezentuje 
wykonane ćwiczenie 

Wskazał ewentualne 
nieprawidłowości  
i zaistniałe trudności podczas 
wykonywania ćwiczenia 

0 lub 1 

Prezentowanie  
i ocena 
wykonanego 
ćwiczenia 

22 

Uczeń ocenia wykonane 
ćwiczenie  

Ocenił jakość swojej pracy 

0 lub 1 

 
 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30

KARTA OBSERWACJI 

 

Imię i nazwisko …………………………………………………….. 

 

Montaż instalacji kanalizacyjnej

 

Wykonaj montaż umywalki do przegrody budowlanej oraz podejście kanalizacyjne  
z PVC z włączeniem poprzez wmontowany do pionu kanalizacyjnego trójnik zgodnie  
z dokumentacją załączoną w instrukcji.
 
 

 

Obszar 

wymagań 

Czynności oceniane i kryteria wykonania 

Liczba 

punktów 

Czynność 1. Zapoznawanie się z dokumentacją zadania 
Kryterium wykonania: uczeń zapoznał się z dokumentacją 
zadania 

 

Czynność 2. Organizowanie stanowiska pracy 

Organizacja 
stanowiska 
pracy 

Kryterium wykonania: uczeń zorganizował stanowisko pracy 
zgodnie z wymogami bhp i ergonomii 

 

Czynność 3. Zabezpieczanie się w środki ochrony osobistej 
Kryterium wykonania: uczeń zabezpieczył się w środki ochrony 
osobistej wymienione w kluczu punktowania 

 

Czynność 4. Gromadzenie niezbędnych materiałów instalacyjnych 
Kryterium wykonania: 
uczeń dobrał  łączniki i materiały zgodne 
z dokumentacją 

 

Czynność 5. Dobieranie sprzętu i narzędzi 
Kryterium wykonania: uczeń z zestawu sprzętu i narzędzi dobrał: 
wiertarkę z kompletem wierteł, piłkę brzeszczotową, komplet 
wkrętaków płaskich i krzyżowych 
Czynność 6. Sprawdzanie stanu technicznego sprzętu i narzędzi 

 

Kryterium wykonania: uczeń sprawdził stan techniczny sprzętu  
i narzędzi 

 

Czynność 7. Ocena jakości rur, łączników i umywalki 
Kryterium wykonania: uczeń ocenił jakość rur, kształtek, 
umywalki, wadliwe wyeliminował 

 

Czynność 8. Montowanie syfonu 
Kryterium wykonania: uczeń skompletował syfon 

 

Czynność 9. Trasowanie miejsca zamontowania umywalki 
Kryterium wykonania: uczeń wytrasował miejsca zamontowania 
umywalki 

 

Czynność 10. Mocowanie wsporników 
Kryterium wykonania: 
uczeń wywiercił otwory, zamocował  
w nich wsporniki, sprawdził ich wypoziomowanie 

 

Czynność 11. Zawieszanie umywalki na wspornikach 

Wykonywanie 
zadania  

zachowaniem 
przepisów bhp  
i wymagań 
ergonomii 

Kryterium wykonania: uczeń zawiesił umywalkę na wspornikach 

 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31

 

Obszar 

wymagań 

Czynności oceniane i kryteria wykonania 

Liczba 

punktów 

Czynność 12. Dopasowywanie odcinków rur do długości 
montażowej 
Kryterium wykonania: uczeń przyciął odcinki rur do długości 
montażowe, końcówki obrobił i przygotował do dalszego montażu 

 

Czynność 13. Dokonywanie wstępnego montażu fragmentu 
instalacji 
Kryterium wykonania: 
uczeń dokonał wstępnego montażu 
podejścia i ewentualne błędy skorygował 

 

Czynność 14. Montowanie syfonu do umywalki 
Kryterium wykonania: uczeń zamontował prawidłowo syfon do 
umywalki 

 

Czynność 15. Łączenie rur z łącznikami 
Kryterium wykonania: uczeń połączył rury z łącznikami stosując 
połączenia kielichowe 

 

Czynność 16.  Łączenie podejścia kanalizacyjnego do trójnika  
w pionie 
Kryterium wykonania: uczeń włączył podejście kanalizacyjne do 
trójnika w pionie 

 

Czynność 17. Sprawdzanie szczelności wykonanego podejścia 
kanalizacyjnego 
Kryterium wykonania: uczeń sprawdza szczelność wykonanego 
podejścia kanalizacyjnego, ewentualne błędy skorygował 

 

Czynność 18. Sprawdzanie zgodności wykonania montażu  
z dokumentacją ćwiczenia 
Kryterium wykonania: uczeń sprawdził zgodność wykonanego 
montażu z dokumentacją ćwiczenia 

 

Czynność 19. Utrzymywanie ładu i porządku podczas pracy 
Kryterium wykonania: uczeń utrzymywał ład i porządek podczas 
wykonywania czynności montażowych 

 

Czynność 20. Likwidacja stanowiska pracy 
Kryterium wykonania: uczeń zagospodarował odpady, 
uporządkował stanowisko 

 

Czynność 21. Prezentacja wykonanego zadania 
Kryterium wykonania: uczeń wskazał trudności i ewentualne 
nieprawidłowości wykonanego ćwiczenia 

 

Czynność 22. Ocena wykonanego zadania 

Prezentowani

 i ocena 
wykonanego 
zadania 

Kryterium wykonania: uczeń ocenił jakość swojej pracy 

 

Łączna liczba punktów 

 

Uzyskana 
ilość punktów  
i ocena 

Uzyskana ocena szkolna 

 

 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32

Przebieg testowania 
  

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA 

1.  Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.  Zapoznaj uczniów ze sposobem testowania: „próba pracy” oraz z zasadami punktowania. 

4.  Przeprowadź z uczniami próbę ocenienia wykonywanych czynności, jakie będą w teście. 

5.  Omów z uczniami sposób wykonania zadania typu „próba pracy”, 

6.  Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy. 

7.  Rozdaj uczniom Instrukcje do wykonania zadania wraz z dokumentacją, podaj czas 

przeznaczony na wykonanie zadania. 

8.  Rozdaj uczniom zestawy różnych łączników i odcinków rur, materiałów pomocniczych, 

narzędzi i sprzętu i umywalkę. 

9.  Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru 

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości). 

10.  Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się 

czasie zakończenia wykonania ćwiczenia. 

11.  Wpisz do karty obserwacji wyniki przeprowadzonego testowania. 

12.  Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te czynności, które  

sprawiły uczniom największe trudności. 

13.  Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności. 

14.  Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń 

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu. 

 

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

 

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję. 
2.  Zapoznaj się z dokumentacją zadania. 
3.  Test „próba pracy” oceniany jest według punktacji określającej zarówno czynności 

wykonywane podczas testowania, jak i ich prawidłowość. 

4.  Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 
5.  Dokonaj oceny stanu technicznego sprzętu, narzędzi i użytych materiałów. 
6.  Zabezpiecz się w środki ochrony osobistej wymagane przepisami. 
7.  Dobierz niezbędne materiały instalacyjne, sprzęt i narzędzia. 
8.  Sprawdź stan techniczny sprzętu i narzędzi. 
9.  Zaplanuj kolejne czynności montażowe i wykonaj je. 
10.  Oceń poprawność wykonanego fragmentu instalacji poprzez porównanie go 

 

z dokumentacją zadania. 

11.  Sprawdź szczelność połączeń. 
12.  Utrzymuj ład i porządek na stanowisku pracy. 
13.  Po zakończonym zadaniu uporządkuj stanowisko pracy. 
14.  Zaprezentuj efekty swojej pracy, wskaż trudności lub niedociągnięcia. 
15.  Na rozwiązanie 

testu 

masz 

90 

minut.       

Powodzenia! 

 
Materiały dla ucznia: 

–  stół montażowy z dostępem do oświetlenia, 
–  przymiar liniowy, 
–  ołówek. 
–  suwmiarka, 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33

–  punktak, 
–  poziomnica, 
–  umywalka, 
–  syfon, 
–  rury i łączniki z PVC zgodnie z dokumentacją, 
–  wiertarka z kompletem wierteł, 
–  piłka z brzeszczotem, 
–  komplet wkrętaków płaskich i krzyżakowych, 
–  środki ochrony osobistej: rękawice parciane, okulary ochronne, 
–  instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania, 
–  literatura z rozdziału 7. 
 
 

background image

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

34

7. LITERATURA 

 
1.  Chudzicki J., Sosnowski S.: Instalacje kanalizacyjne – projektowanie, wykonanie, 

eksploatacja. Wydawnictwo „Seidel – Przywecki”, Warszawa 2005 

2.  Cieślowski S., Karpiński M., Trzaskowski W.: Technologia Instalacje sanitarne, WSiP, 

Warszawa 1996 

3.  Cieślowski S., Krygier K.: Technologia Instalacje sanitarne część 1,WSiP, Warszawa 

1998 

4.  Fox U.: Techniki instalacyjne w budownictwie mieszkaniowym – projektowanie, 

wykonawstwo, eksploatacja, zmiana sposobu użytkowania, Arkady, Warszawa 1998 

5.  Heidrich Z.: Wodociągi i Kanalizacja. Część 2 Kanalizacja, WSiP, Warszawa 1999 
6.  Polska Norma PN-81/B-01700.01 Instalacje wewnętrzne wodociągowe i kanalizacyjne. 

Wymagania i badania przy odbiorze – Instalacje kanalizacyjne. 

7.  Polska Norma PN-EN 12056-1:2002 Systemy kanalizacji grawitacyjnej wewnątrz 

budynków – Część 1: Postanowienia ogólne i wymagania 

8.  Praca zbiorowa: Technologia instalacji wodociągowych i gazowych część 1 Instalacje 

wodociągowe. Rea, Warszawa1998 

9.  Praca zbiorowa: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano- 

montażowych. tom II Instalacje sanitarne i przemysłowe, Arkady, 1988 

10. Praca zbiorowa.: Wodociągi i kanalizacja – projektowanie, montaż, eksploatacja, 

modernizacja, Wydawnictwo Verlag Dashőfer, Warszawa 2005 

11. Strona internetowa: www.e-instalacje.pl 
12. Strona internetowa: www.muratordom.pl