plik

Spis treści

Serwis Płatnika ZUS

maj 2014

A k t u A l n O ś c i

Inspektor ZUS może kontrolować firmy w zakresie zwolnienia
ze składek świadczeń z ZFŚS

Do 31 maja pierwsza rata na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych

S k ł A d k i

Z umowy o dzieło nie trzeba opłacać składek, gdy jest wykonywana
przez zleceniobiorcę

Składek po przekroczeniu trzydziestokrotności nie nalicza się
bez względu na tytuł do ubezpieczeń

Ograniczenie podstawy wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie
chorobowe stosuje się do każdego miesiąca

Wyższe odprawy związane z przejściem na emeryturę są zwolnione
ze składek

Nie zawsze zleceniobiorcę trzeba wyrejestrowywać z ubezpieczeń

Nagrodę jubileuszową trzeba oskładkować, jeśli nie jest przewidziana
w regulaminie

Pracownik na urlopie bezpłatnym może zawrzeć nieoskładkowaną
umowę zlecenia

Wartość zegarka sfinansowanego przez pracodawcę podlega oskładkowaniu

Z A S i ł k i

Zaprzestanie wypłaty składnika wynagrodzenia wpływa na wysokość
zasiłku macierzyńskiego

W razie wypadku w drodze do pracy przysługuje zasiłek chorobowy
w wysokości 100%

Przy uzupełnianiu wynagrodzenia nie uwzględnia się
dni nieusprawiedliwionych

E m E R y t u R y i R E n t y

Pracodawca informuje rodzinę zmarłego pracownika o warunkach
uzyskania renty

Spis treści

Serwis Płatnika ZUS

maj 2014

Dodatkowo dla Czytelników:

• Serwis e-mailowy Przegląd ZUS i Płace – z nowościami w ubezpieczeniach

społecznych

• Dostęp do serwisu www.wskazniki.pl z aktualnymi wskaźnikami i stawkami
• Możliwość zadania pytania ekspertowi – odpowiedzi na łamach publikacji

ZUS może przyznać emeryturę poniżej minimalnej gwarantowanej kwoty

Przed przyznaniem wcześniejszej emerytury nie zawsze
trzeba rozwiązać stosunek pracy

Rencista może wystąpić z wnioskiem do ZUS o ponowne ustalenie
podstawy świadczenia

Emeryturę częściową można uzyskać przed osiągnięciem powszechnego
wieku emerytalnego

Okres przerwy w pobieraniu renty pozbawia świadczenia przedemerytalnego

ZUS może zażądać od pracodawcy zwrotu nienależnie wypłaconej emerytury

d O k u m E n t A c j A

Ustalenie prawa do emerytury oznacza konieczność wyrejestrowania
i ponownego zgłoszenia do ZUS

Korekta dokumentów może nie dotyczyć nowego pracodawcy

Okres usprawiedliwionej nieobecności bez prawa do wynagrodzenia
wykazuje się z kodem 151

Płatnik nie zapłaci grzywny za brak dokumentów, których okres
przechowywania już upłynął

Korekta kodu polega na wyrejestrowaniu z błędnym kodem i zgłoszeniu
z poprawnym

R A p O R t S p E c j A l n y

Zakład Ubezpieczeń Społecznych może udzielić płatnikom składek ulgi
w spłacie należności
Aby uzyskać ulgę, trzeba spełnić warunki

ZUS nie zawsze wyrazi zgodę na udzielenie ulgi

Udzielenie ulgi to konkretne korzyści dla firmy

ZUS może rozwiązać umowę z płatnikiem

Można uniknąć zerwania umowy z ZUS

Aktualności

Serwis Płatnika ZUS

maj 2014

inspektor ZuS może kontrolować firmy w zakresie

zwolnienia ze składek świadczeń z ZFśS

W przypadku gdy ZUS podważy prawidłowość wyłączenia danego przychodu z podsta-
wy wymiaru składek, mimo że źródłem jego finansowania jest ZFŚS, pracodawca będzie
musiał zweryfikować podstawę wymiaru składek. Chodzi tu o włączenie do tej podstawy
nieuwzględnionych wcześniej kwot pochodzących z funduszu.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia

społeczne pracowników stanowi przychód

w rozumieniu przepisów o podatku docho-

dowym od osób fizycznych, osiągany przez

pracowników u pracodawcy z tytułu zatrud-

nienia w ramach stosunku pracy. W podstawie

wymiaru składek nie uwzględnia się wynagro-

dzenia za czas niezdolności do pracy wskutek

choroby lub odosobnienia w związku z choro-

bą zakaźną oraz zasiłków. Ponadto, podstawy

wymiaru składek nie stanowią kwoty przycho-

du wymienione w przepisach rozporządzenia

ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia

1998 r. w sprawie szczegółowych zasad usta-

lania podstawy wymiaru składek na ubezpie-

czenia emerytalne i rentowe. Nie stanowią jej

m.in. świadczenia finansowane ze środków

przeznaczonych na cele socjalne z zakładowe-

go funduszu świadczeń socjalnych.

Błędy pracodawców

Wielu pracodawców, stosując § 2 ust. 1 pkt 19

rozporządzenia składkowego, nie włącza do

podstawy wymiaru składek świadczeń finan-

sowanych z ZFŚS, kierując się wyłącznie tym,

że źródłem finansowania jest fundusz. Tym-

czasem, każde wyłączenie z podstawy wy-

miaru wymaga analizy, czy dane świadczenie

zostało udzielone zgodnie z postanowieniami

regulaminu wykorzystania ZFŚS wydanego

na podstawie przepisów ustawy o zakłado-

wym funduszu świadczeń socjalnych.

kryteria przyznawania świadczeń

Podkreślenia wymaga, że przyznawanie

ulgowych usług i świadczeń oraz wyso-

kość dopłat z funduszu uzależnia się od

sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej

osoby uprawnionej do korzystania z fun-

duszu. Ponadto, środki funduszu muszą być

wydatkowane na usługi świadczone przez

pracodawcę na rzecz różnych form wypo-

czynku, działalności kulturalno-oświatowej,

sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi

w żłobkach, klubach dziecięcych, przed-

szkolach oraz innych formach wychowania

przedszkolnego, udzielanie pomocy mate-

rialno-rzeczowej lub finansowej, a także

zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele

mieszkaniowe.

W celu prawidłowego dokonania odlicze-

nia z podstawy wymiaru składek świadczeń

sfinansowanych z ZFŚS trzeba spełnić łącz-

nie dwa warunki. Świadczenia muszą być

sfinansowane ze środków wyodrębnionych

w ramach funduszu. Wydatkowane środki

należy przeznaczyć na cele socjalne. Zigno-

rowanie tych warunków może doprowadzić

do sytuacji, że przyznane świadczenia nie

zostaną uznane za finansowane ze środków

przeznaczonych na cele socjalne w ramach

ZEŚS w rozumieniu § 2 ust. 1 pkt 19 rozpo-

rządzenia składkowego. W konsekwencji nie

będą wyłączone z podstawy wymiaru skła-

dek na ubezpieczenia społeczne.

Organem właściwym i ustawowo upoważ-

nionym do dokonania kontroli w tym za-

kresie jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Inspektorzy kontroli ZUS przeprowadzają

kontrolę wykonywania przez płatników

składek zadań i obowiązków w zakresie

ubezpieczeń społecznych, w tym m.in. w za-

Aktualności

Serwis Płatnika ZUS

maj 2014

kresie prawidłowości i rzetelności obliczania,

potrącania i opłacania składek. Kontrolując

prawidłowość ustalenia podstawy wymiaru

składek na ubezpieczenia społeczne w za-

kresie poprawności odliczenia z tej podsta-

wy wymiaru świadczeń sfinansowanych ze

środków ZFŚS, inspektor kontroli nie ogra-

nicza się do sprawdzenia, czy źródłem finan-

sowania jest fundusz socjalny, lecz analizuje,

czy w danym przypadku została sfinansowa-

na działalność socjalna w rozumieniu art. 2

pkt 1 ustawy o zakładowym funduszu świad-

czeń socjalnych.

Pracodawcy powinni pamiętać o tym, że

jeżeli inspektor kontroli ZUS podważy pra-

widłowość wyłączenia danego przychodu

z podstawy wymiaru składek, mimo że źró-

dłem jego finansowania jest ZFŚS, koniecz-

na będzie weryfikacja podstawy wymiaru

składek. Pracodawca będzie musiał włączyć

do tej podstawy nieuwzględnione wcześniej

kwoty pochodzące z funduszu. Do kompe-

tencji inspektora ZUS nie należy natomiast

ocena kryteriów przyznawania świadczeń

przyjętych w regulaminie przez pracodawcę

i przedstawicieli pracowników.

Spór między ZuS a pracodawcą

W przypadku sporu dotyczącego ustaleń

inspektora kontroli czy też jego uprawnień

w zakresie weryfikowania świadczeń z ZFŚS

pracodawca może wnieść odwołanie do sądu

od decyzji ZUS nakładającej obowiązek we-

ryfikacji podstawy wymiaru składek. Sprawy

takie były niejednokrotnie przedmiotem po-

stępowań sądowych.

Tabela. Wybrane wyroki sądów w zakresie świadczeń z ZFŚS

Wyrok

Sprawa

Wyrok SN z 20

czerwca 2012 r.

(sygn. akt I UK

140/12)

Sąd Najwyższy orzekł, że postanowienia regulaminu wykorzystania zakładowego funduszu

świadczeń socjalnych wydanego na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o zakładowym

funduszu świadczeń socjalnych są wiążące w zakresie określającym tryb przyznawa-

nia pracownikom świadczeń, w sposób uwzględniający indywidualną ocenę każdego

przypadku w odniesieniu do ustanowionych kryteriów. Pominięcie tego trybu powoduje,

że przyznane świadczenia nie mogą zostać uznane za finansowane ze środków przezna-

czonych na cele socjalne w ramach ZFŚS w rozumieniu § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia

składkowego.

SN przychylił się do stwierdzenia, że o ile zbliżona sytuacja materialna i rodzinna pracow-

ników prowadzi do wniosku, że przyznanie im świadczeń (bony świąteczne) w tej samej

wysokości nie narusza art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS, o tyle powinna być ona rozpatry-

wana indywidualnie w sposób określony w regulaminie. Przyznanie zaś świadczenia poza

wymaganym trybem – nawet za zgodą organizacji związkowej – oznacza naruszenie

przez pracodawcę regulaminu wykorzystania ZFŚS, a tym samym naruszenie przepisów

ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

Wyrok Sądu

Apelacyjnego

w Szczecinie z 31

stycznia 2013 r.

(sygn. akt III Aua

677/12)

Sąd podkreślił, że regulacja § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego jednoznacznie

definiuje, że kwalifikacja prawna przychodu podlegającego wyłączeniu jest determino-

wana celem jego przeznaczenia oraz źródłem pochodzenia i nie definiuje żadnych innych

przesłanek. Jeżeli więc bony towarowe finansowane są ze środków przeznaczonych na

cele socjalne w ramach ZFŚS, to nie są one wliczane do podstawy wymiaru składek.

Do organu rentowego należy przede wszystkim analiza celów socjalnych i źródeł ich

finansowania. Założenie, aby wskazany cel socjalny utożsamiać wyłącznie z określonymi

kryteriami przyznawania świadczeń socjalnych, a przez to, aby przyznać organowi ren-

towemu uprawnienie do weryfikacji kryteriów socjalnych przyjętych przez płatnika, jest

wadliwe. Uprawnienie takie w żadnym razie nie wynika z przepisów. Obowiązujące w tej

Aktualności

Serwis Płatnika ZUS

maj 2014

Wyrok

Sprawa

sprawie regulacje (przede wszystkim § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego)

wyraźnie sprowadzają uprawnienia kontrolne organu rentowego jedynie do ustalenia, czy

istnieje w regulaminie ZFŚS podstawa sfinansowania bonusów, czy świadczenia te mają

charakter socjalny oraz sprawdzenia, czy środki pochodzą z funduszu świadczeń socjalnych.

Sąd zauważył, że organ rentowy nie jest uprawniony do weryfikowania udzielonych

pracownikom świadczeń pod kątem spełnienia określonych w regulaminie kryteriów.

Może natomiast kwestionować cele, jakie określił pracodawca, przeznaczając wypłacone

pracownikom bony.

Wyrok Sądu

Apelacyjnego

w Białymstoku

z 2 lipca 2013 r.

(sygn. akt III Aua

44/13)

Sąd orzekł, że § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustala-

nia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe zwalnia z obo-

wiązku składkowego wszystkie świadczenia przeznaczone na jedną z form działalności

socjalnej, pod warunkiem wydatkowania ich ze środków zgromadzonych przez ZFŚS.

Oznacza to, że ZUS ma prawo kontrolować:

■

po pierwsze, czy świadczenia wydatkowano na usługi świadczone przez pracodawców

na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-

-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz

innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialno-rzeczowej

lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na

warunkach określonych umową,

■

po drugie, czy świadczenia sfinansowano ze środków wyodrębnionych w ramach

ZFŚS.

Wyrok Sądu

Apelacyjnego

w Lublinie z 3

lipca 2013 r.

(sygn. akt III Aua

451/13)

Sąd orzekł, że świadczenia, które wypłacono wprawdzie z funduszu socjalnego, lecz nie

na warunkach wynikających z regulaminu ZFŚS, nie mogą zostać uznane za świadczenia

finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach ZFŚS w rozumie-

niu § 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia składkowego. Podkreślił, że zgodnie z przepisami

ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych przyznawanie ulgowych usług

i świadczeń oraz wysokości dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej

i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu.

W przedstawionej sprawie wszyscy pracownicy otrzymali świadczenie (bon towarowy)

w jednakowej wysokości, a prezes otrzymał je w kwocie wyższej. To – zdaniem sądu –

wskazuje, że przy przyznaniu bonu towarowego nie brano pod uwagę sytuacji rodzinnej,

materialnej i życiowej pracowników. Podważa to realizację kryterium socjalnego. O speł-

nieniu kryterium socjalnego nie może być mowy bez indywidualnej analizy sytuacji każdej

uprawnionej do skorzystania z funduszu osoby. Założenie, aby nie różnicować pracowni-

ków, jest sprzeczne z celem, jakiemu ma służyć zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Tezy orzeczeń pochodzą z bazy Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych (http://orzeczenia.ms.gov.pl)

Magdalena Jędrzejewska

specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych

PodStaWa PraWna:

Art. 18, art. 86 ust. 1 pkt 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.:

Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 ze zm.).
Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 363).
§ 2 ust. 1 pkt 19 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie

szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr

161, poz. 1106 ze zm.).