Technik_włókiennik_311[41]_Z2_03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Proces snucia osnów

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Proces klejenia osnów

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Proces cewienia i stabilizowania wątku

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Proces przewlekania, przykręcania i przywiązywania osnów

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć ucznia

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o przygotowaniu nitek

do tkania.

W poradniku znajdziesz:

–

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

–

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

–

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

–

ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,

–

sprawdzian postępów,

–

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

–

literaturę uzupełniającą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

311[41].Z2.02

Projektowanie tkanin

Moduł 311[41].Z2

Technologia wytwarzania tkanin

311[41].Z2.03

Przygotowanie nitek do tkania

311[41].Z2.04

Wytwarzanie tkanin

311[41].Z2.05

Wykończanie tkanin

311[41].Z2.06

Projektowanie procesu wytwarzania

tkanin

311[41].Z2.01

Badanie właściwości tkanin

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

scharakteryzować procesy przygotowawcze do procesu tkania,

–

określić zasady przygotowania nitek do tkania,

–

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

–

posłużyć się dokumentacją techniczno-ruchową maszyn,

–

wyjaśnić działanie typowych maszyn i urządzeń stosowanych w poszczególnych etapach
przygotowawczych,

–

określić parametry podlegające kontroli podczas przygotowania nitek do tkania,

–

dokonać oceny jakości półproduktów i wyrobów stosowanych w procesach
przygotowawczych,

–

określić punkty kontrolne, nastawcze i regulacyjne maszyn oraz urządzeń stosowanych
w procesach przygotowawczych,

–

ocenić stan techniczny maszyn stosowanych w procesach przygotowania nitek do tkania,

–

obsłużyć maszyny stosowane w procesie przygotowania nitek do tkania,

–

wykonać czynności technologiczne w procesie przygotowania nitek do tkania,

–

zastosować zasady regulacji elementów roboczych, mechanizmów i urządzeń maszyn,

–

zlokalizować usterki w pracy poszczególnych elementów i urządzeń maszyn,

–

dokonać wymiany części oraz elementów roboczych maszyn i urządzeń,

–

określić wpływ automatyki i technik komputerowych na obsługę maszyn,

–

określić zasady eksploatacji maszyn stosowanych w procesie przygotowania nitek
do tkania,

–

określić wpływ parametrów wody na przebieg procesu przygotowywania nitek do tkania,

–

dokonać kontroli parametrów wody stosowanej w procesach przygotowawczych,

–

scharakteryzować podstawowe metody oczyszczania ścieków powstałych w procesach
przygotowania nitek do tkania,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Proces snucia osnów

4.1.1. Materiał nauczania

Snucie polega na jednoczesnym odwijaniu nitek z kilkuset nawojów jednonitkowych,

umieszczonych  na  ramie  natykowej  i  nawijaniu  ich  w  zależności  od  sposobu  snucia  na  wał
snowarkowy  lub  bęben  snowarki.  Ponieważ  pojemność  ram  natykowych  wynosi  od  600
do  1000  sztuk,  więc  jest  to  maksymalna  liczba  jednocześnie  snutych  nitek.  Dlatego
do przygotowania osnowy  złożonej z kilku tysięcy nitek konieczne  jest snucie  jej częściami,
a następnie łączenie tych części w celu otrzymania osnowy o wymaganej liczbie nitek.

Stosuje się trzy sposoby snucia:

–

wałowe (zespołowe),

–

taśmowe,

–

sekcyjne.
Snucie wałowe polega na nawijaniu części osnowy na całą szerokość kilku

lub  kilkunastu  wałów  snowarkowych.  Wały te założone później  na  stojaki  klejarki  stanowią
jeden  zespół,  dlatego  ten  sposób  snucia  nazywa  się  również  snuciem  zespołowym.  Jest  on
stosowany  w  przemyśle  bawełniarskim  i  lniarskim,  a  także  coraz  częściej  w  przemyśle
jedwabniczym, gdyż jest wydajniejszy od snucia taśmowego.

Na rysunku 1a przedstawiono schematycznie sposób snucia wałowego. Nitki schodzące

z różnych poziomów ramy natykowej są zbierane przez grzebień w jednej płaszczyźnie,
na odpowiedniej szerokości, równej rozstawowi tarcz wału snowarki. Nawija się kilka lub
kilkanaście wałów snowarkowych tworzących zespół. Pokazany na rysunku zespół składa się
z sześciu wałów, na które nawinięto po 600 nitek.

Snucie wałowe jest operacją dwuetapową. Drugi etap polega na łączeniu nitek

ze wszystkich wałów snowarkowych na klejarce lub, gdy nitki nie wymagają klejenia,
na łączarce. Po połączeniu nitek z sześciu wałów uzyskuje się osnowę złożoną z 3600 nitek.

Szerokość tworzonej osnowy jest ustalana w procesie klejenia lub łączenia nitek z wałów

snowarkowych. Z jednego zespołu wałów snowarkowych uzyskuje się od kilku do kilkunastu
wałów osnowowych.

Snucie taśmowe, stosowane w przemysłach jedwabniczym i wełniarskim, rzadko

bawełniarskim,  polega  na  nawijaniu  na  bęben  snowarki  taśm  nitek,  jedna  obok  drugiej,
aż  do  uzyskania  wymaganej  liczby  nitek  w  osnowie  (rys.1b).  Nitki  z  ramy  natykowej
są zbierane w  jednej płaszczyźnie przez grzebień  zbiorczy. Po ustaleniu drugim grzebieniem
szerokości  snutej  taśmy,  składającej  się  z  600  nitek,  jest  ona  nawijana  na  bęben  snowarki.
Kolejno  snute  taśmy  zajmują  na  bębnie  miejsca  obok  siebie.  W  ten  sposób  gromadzi  się
na nim 3600 nitek.

Drugim etapem jest jednoczesne przewijanie na wał osnowowy wszystkich taśm

nawiniętych uprzednio na bęben snowarki. W ten sposób uzyskuje się osnowę złożoną
z 3600 nitek, która jest przesyłana do tkalni lub do klejarni, gdy wymaga klejenia.

Snucie sekcyjne stosuje się w dziewiarstwie oraz w przemyśle pasmanteryjnym,

Polega na nawinięciu grupy nitek stanowiących część osnowy na wał o niewielkim rozstawie
tarcz  (rys.1c).  Nitki  schodzące  z  ramy  natykowej  są  zbierane  w  jednej  płaszczyźnie  przez
pierwszy  grzebień,  a  następnie  drugim  grzebieniem  jest  ustalana  szerokość  snucia,  równa
rozstawieniu  tarcz  wału.  Po  nawinięciu  nitek  na  wał  może  on  być  wykorzystywany
bezpośrednio  na  maszynach  pasmanteryjnych  jako  wał  osnowowy  lub  też  może  stanowić
jedną  sekcję  wału  osnowowego,  po  nałożeniu  kilku  wałów  sekcyjnych  na  wspólny  rdzeń.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na rysunku 1c przedstawiono połączenie sześciu wałów sekcyjnych po 1600 nitek w jeden
wał osnowowy o 3600 nitkach.

Rys. 1. Trzy sposoby snucia: a) wałowy (zespołowy), b) taśmowy, c) sekcyjny [2, s. 69]

Zespół do snucia składa się z ramy natykowej oraz snowarki. Rama natykowa służy

do osadzania na niej nawojów jednonitkowych, z których odwijane nitki tworzą wielonitkowy
nawój snowarkowy lub wielonitkową taśmę na bębnie snowarki.

Ramy natykowe

Wielkość ramy natykowej zależy od wielkości i liczby nawojów osadzanych na niej.

Charakteryzuje się podziałką trzpieni do mocowania na nich nawojów. Najczęściej stosuje się
podziałki  w  granicach  od  220  do  270  mm.  Wartość  podziałki  określa  maksymalne  średnice
nawojów  krzyżowo-stożkowych,  jakie  mogą  być  założone  na  ramę.  Aby  umożliwić
prawidłowe  odwijanie  się  nitek  z  nawojów,  na  początku  odwijania  odległość  między
nawojami  musi  wynosić  co  najmniej  20  mm.  Za  optymalną  liczbę  nawojów  na  ramie
natykowej uważa się 600 sztuk.

Obecnie buduje się ramy natykowe do osiowego odwijania nitek. Wszystkie ramy

są wyposażone w naprężacze, czujniki zrywów, prowadniki i urządzenia odpylające. Ramy
przeznaczone do snucia z nawojów nieruchomych dzieli się na ramy do snucia ciągłego
i okresowego.

Ramy natykowe do snucia okresowego są powszechnie stosowane w przemyśle

włókienniczym. Po okresie snucia, gdy na cewkach pozostają minimalne ilości nawoju,
następuje przerwa w pracy zespołu snującego, konieczna do wymiany cewek z resztkami
przędzy na nawoje pełne. Najczęściej stosowane są ramy wózkowe.

W ramach natykowych do snucia ciągłego przy każdym nawoju roboczym znajduje się

jeden nawój zapasowy. Na skutek tego na ramie musi zmieścić się dwa razy więcej nawojów
krzyżowych  niż  liczba  snutych  nitek.  Zastąpienie  cewki  pustej  cewką  z  nawojem
oraz  związanie  końców  nitki  z  nawoju  roboczego  z  początkiem  nitki  nawoju  zapasowego
następuje  podczas  pracy  snowarki  bez  jej  zatrzymywania.  Specjalna  konstrukcja  ramy
umożliwia  odchylanie  trzpieni  do  środka  ramy  w  celu  zdjęcia  pustej  cewki  i  wprowadzenia
na to miejsce pełnych nawojów.

Ramy do snucia ciągłego są używane w oddziałach, przygotowawczych tkalni branży

jedwabniczej, jak również w oddziałach przygotowawczych dziewiarni.

Większość ram natykowych jest zaopatrzona w naprężacze podobne do tych, w jakie

są wyposażone przewijarki. Ze względu jednak na konieczność stosowania ich na ramie
w dużej ilości stosuje się naprężacze z centralnym nastawianiem napięcia wszystkich nitek,
albo jednocześnie naprężacze zwykłe i naprężacze z centralnym nastawieniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Oprócz naprężaczy działających centralnie przy każdym nawoju na ramie są usytuowane

naprężacze ustawiane indywidualnie.

Rys. 2. Naprężacze z centralnym nastawieniem napięcia nitek na ramie natykowej firmy Schlafhorst:

a) naprężacze w położeniu pracującym, b) naprężacze wyłączone, c) naprężacze w położeniu maksymalnego

napięcia nitek, d) widok naprężacza w perspektywie równoległej [2, s. 77]

1, 2 – pręty opasywane przez nitkę, 3 – prowadniki nitek przed i za naprężaczem

Jednym z błędów usnutej osnowy może być brak pewnego odcinka nitki w nawoju.

Błąd taki może powstać w czasie snucia na skutek niesprawnego działania czujników zrywów
i  urządzeń  hamulcowych  snowarki  oraz  zrywu  nitki  między  ramą  natykową  a  snowarką.
Aby  maksymalnie  szybko  likwidować  powstające  zrywy  każda  snowarka  musi  być
wyposażona  w  dobrze  działające  czujniki  oraz  urządzenia  hamulcowe.  Czujniki  muszą
odznaczać  się  dużą  pewnością  działania,  krótkim  czasem  reakcji,  bezpieczeństwem  pracy
i wygodą w obsłudze.

Urządzenia do odkurzania ram natykowych

We wszystkich nowoczesnych zakładach włókienniczych dużą wagę przywiązuje się

do usuwania kurzu i pyłu powstającego w czasie przerobu nitek. W tkalni wszystkie oddziały
wykazują znaczne zapylenie. Wpływa ono na pogorszenie warunków sanitarno-zdrowotnych
w pomieszczeniach, w których pracuje obsługa, jak również na obniżenie jakości przędzy.

Ramy natykowe są najczęściej zaopatrzone w ruchome wentylatory, które poruszającą się

nad nimi po szynach i odmuchujące je z kurzu, lub wentylatory stałe, odchylające się
i zmieniające kierunek strumienia powietrza. Nowoczesne ramy mają zainstalowane
urządzenia zarówno odmuchujące, jak i pochłaniające kurz.

Tworzenie krzyża nitkowego, przewlekanie nitek przez płochy i grzebienie

Do właściwego wprowadzenia nitek na nawój snowarkowy służą grzebienie lub płochy

zainstalowane  przed  snowarką.  Ustalają  one  szerokość  grupy  snutych  nitek,  prowadzą
je  w  odpowiednich  jednakowych  odległościach  od  siebie  i  umożliwiają  ich  podział
na  parzyste  i  nieparzyste.  Szybkie  odnalezienie  końca  zerwanej  podczas  snucia  nitki
i wprowadzenie jej do odpowiedniej szczeliny płochy lub grzebienia ułatwia uporządkowany
sposób przewlekania nitek.

Osnowa snuta na snowarce taśmowej musi mieć „krzyż” niezależnie od tego, czy będzie

klejona,  czy  nie.  W  przypadku  klejenia  osnowy  krzyż służy do  oddzielenia  sklejonych  nitek
przed nawinięciem  ich  na  wał  osnowowy.  Krzyże ułatwiają  przewlekanie  nitek  do  nicielnic,
płochy  i  lamelek,  a  także  służą  do  właściwego  prowadzenia  nitek  osnowy  podczas  tkania
i tym samym przyczyniają się do eliminowania błędów z tkaniny.

Krzyże tworzy się na początku każdej snutej taśmy. Po przewinięciu osnowy na wał

krzyż znajduje się na jej początku. Wraz ze wzrostem liczności nitek osnowy dzieli się je na
większą liczbę części, np. 8 krzyży, a nawet więcej.

Płochy i grzebienie szerokościowe służą do nadania odpowiedniej szerokości grupie

nawijanych

nitek

oraz

ustalenia

jednakowych

odległości

między

nimi.

Płochy szerokościowe stosuje się zazwyczaj w snowarkach taśmowych, a grzebienie
szerokościowe (otwarte) w snowarkach wałowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Snowarki wałowe mają ustaloną szerokość snucia, której nie można zmienić.

Wyposażone  są  one  zazwyczaj  w  nastawne  grzebienie  szerokościowe  w  których  można
zmieniać  podziałkę  płaskowników  (trzcinek)  tworzących  grzebień.  W  ten  sposób  można
łatwo dostosować liczność trzcinek grzebienia do  liczności  nitek snutego pasma.  Wysokość
kolejnych  płaskowników  w  grzebieniu  szerokościowym  jest  często  stopniowana,  co  ułatwia
i przyspiesza wkładanie nitek snutej osnowy do szczelin.

Snowarki wałowe (zespołowe)

Snowarki wałowe służą do snucia osnów z nitek pojedynczych oraz skręcanych,

najczęściej jednobarwnych, przeznaczonych do klejenia lub barwienia, rzadko kolorowych.

Snowarki wałowe można podzielić na dwie grupy:

–

snowarki z obwodowym napędem nawoju snowarkowego (rys. 3a),

–

snowarki z osiowym napędem wału snowarkowego (rys. 3b).
Formowanie nawoju snowarkowego polega na nawijaniu na wał zaopatrzony w tarcze

boczne nitek odwijanych z nawojów krzyżowo-stożkowych osadzonych na ramie natykowej.
Nitki schodzące z ramy natykowej są równomiernie rozkładane grzebieniem wzdłuż całej
szerokości nawoju. Aby zapewnić jednakowe napięcie nitek konieczne jest utrzymanie stałej
prędkości snucia pomimo ciągłego wzrostu średnicy nawoju.

Rys. 3. Schemat snowarek wałowych: a) z obwodowym napędem nawoju, b) z osiowym napędem nawoju [2, s. 88]
1 – wałek kierunkowy, 2 – nawój, 3 – grzebień szerokościowy, 4 – bęben napędowy lub dociskowy, 5 – silnik,
6 – obciążnik

Na rysunku 3a przedstawiono snowarkę z obwodowym napędem nawoju snowarkowego.

Silnik,  poprzez  sprzęgło  i  koła  zębate,  napędza  metalowy  bęben  4,  na  którym  leży  wał
z  nawojem  2,  dociskany  do  bębna  dodatkowym  obciążnikiem  6.  Bęben  przekazuje  napęd
nawojowi. Występuje przy tym pewien poślizg tak, że prędkość obwodowa nawoju jest trochę
mniejsza  od  prędkości  obwodowej  bębna.  W  miarę  wzrostu  średnicy  nawoju  jego  prędkość
obrotowa  zmniejsza  się  przy  względnie  stałej  prędkości  obwodowej.  Istnieje  też  trudność
z  szybkim  i  jednoczesnym  wyhamowaniem  wału  snowarkowego  bębna  oraz  wałka
kierunkowego  1.  Zwykle,  gdy  bęben  jest  już  nieruchomy,  nawój  jeszcze  obraca  się,  a  więc
ślizga po powierzchni bębna.

Snowarkę z osiowym napędem wału snowarkowego przedstawiono na rysunku 3b.

Silnik  prądu  stałego  5  poprzez  paski  klinowe  i  sprzęgło  napędza wał snowarkowy  2.  Bęben
dociskowy  4  służy  do  zwiększania  gęstości  nawoju  snowarkowego  oraz  do  wyrównywania
powierzchni  nawoju  przed  nawinięciem  każdej  nowej  warstwy  nitek.  Wartość  docisku  P
może być nastawiona w dużym zakresie.

Obecnie budowane snowarki zespołowe są przystosowane do nawijania nawojów

twardych, przeznaczonych do klejenia, łączenia nie klejonych, jak też nawojów miękkich
do barwienia. Na otrzymywanie nawojów różnej twardości pozwala bęben dociskowy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

o  dużym  zakresie  zmiany  siły  docisku  (do  5000  N)  nastawianej  bezstopniowo.  Przy  snuciu
nawojów  do  klejenia  lub  łączenia  bęben  jest  dociskany  z  dużą  siłą,  powodując  zwiększenie
masy  właściwej  nawoju.  Przy  snuciu  nawojów  miękkich  do  barwienia  bęben  może  być
zupełnie odsunięty lub dociskany z małą siłą.

Łączarki nitek z nawojów snowarkowych

Nie wszystkie nitki snute na snowarkach zespołowych wymagają klejenia, podczas

którego podlegają również łączeniu w osnowę. Aby połączyć w osnowę nitki z wałów
snowarkowych bez klejenia, stosuje się łączarki (rys. 4). Podczas łączenia nitki mogą być
poddane woskowaniu w woskowarce 3.

Rys. 4. Łączarka osnów [2, s. 91]

1 – wały snowarkowe, 2 – stojaki, 3 – woskowarka, 4 – pole rozdzielające, 5 – wał odbierający, 6 – wał
osnowowy

Snowarki taśmowe

Snowarki taśmowe stosuje się w tkalniach jedwabiu i wełny, zarówno do snucia osnów

jedno– i wielobarwnych przeznaczonych do klejenia lub do snucia osnów nie klejonych
z nitek pojedynczych i skręcanych. W tkalniach bawełny snowarki te są rzadko stosowane.

Snowarka taśmowa RE5 produkcji krajowej jest przeznaczona do snucia jedwabiu

i wełny (rys. 5).

Rys. 5. Schemat kinematyczny snowarki taśmowej typu RE5 [2, s. 91]

1, 2 – sprzęgło, 3 – przekładnia bezstopniowa, 4 – silnik, 5 – hamulec, 6 – bęben, 7, 11 – śruba pociągowa,
8 – suport, 9 – przekładnia, 10 – wał

Podczas snucia snowarka otrzymuje napęd od silnika 4, który za pośrednictwem

przekładni  bezstopniowej  3,  przekładni  z  kół  stożkowych,  sprzęgła  2  oraz  przekładni
z  pasków  klinowych  napędza  bęben  6.  Stąd  przez  wielostopniową  przekładnię  zębatą  9
otrzymuje ruch śruba  pociągowa 7  napędzająca suport 8 z zamocowanymi  na  nim płochami
szerokościową i zbiorczą.

Podczas przewijania osnowy silnik 4 za pośrednictwem przekładni bezstopniowej 3,

sprzęgła 1 i dwóch przekładni łańcuchowych napędza wał 10, na który nawijają się odwinięte

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

z bębna nitki. Nitki te, na skutek przyhamowania bębna hamulcami 5, wchodząc na wał 10
mają pewne napięcie, konieczne do uzyskania odpowiedniej gęstości nawoju na wale.

Bęben, na skutek wymuszonego ruchu spowodowanego nitkami osnowy, napędza

za  pośrednictwem  przekładni  9  śrubę  pociągową 11 wału  osnowowego  10,  przesuwając  wał
równolegle  do  bębna,  w  kierunku  przeciwnym  do  stożka.  Odwijane  z  bębna  nitki  powinny
wchodzić  na  wał  osnowowy  prostopadle  do  jego  osi.  Bęben  ma  z  jednej  strony  nastawny
stożek chroniący brzegowe nitki taśmy przed zsypywaniem się.

Podczas snucia suport z płochami przesuwa się o określoną wartość w kierunku stożka

na bębnie, a podczas przewijania na wał osnowowy w kierunku przeciwnym. Oba te ruchy
są ściśle zsynchronizowane ruchem obrotowym bębna.

Na skutek dwu etapowego tworzenia się nawoju osnowowego współczynnik wydajności

snowarek taśmowych jest niewielki. Drugi etap, tj. przewijanie, znacznie go obniża.

Błędy snucia
W czasie snucia błędy powstają z trzech zasadniczych przyczyn:
–

złej pracy obsługi,

–

na skutek uszkodzenia snowarki,

–

z powodu uszkodzenia wałów snowarkowych lub osnowowych.

Do pierwszej grupy błędów, powstających z winy złej obsługi, zalicza się:
–

narzucanie zerwanej nitki na nawój bez związania jej z końcem nitki z tego nawoju,

–

dowiązanie końca nitki z nawoju przewijarkowego z ramy natykowej do nitki w nawoju
snowarkowym przykrytej następnymi warstwami nitek, co prowadzi często do zrywu
tej nitki podczas klejenia i tworzenia się tzw. obrączek,

–

nieprawidłowy kształt nawoju powstały z powodu wadliwego nastawienia kąta
pochylenia stożka lub złej wielkości przesuwu płochy lub też złego ustawienia
go w stosunku do poprzednich taśm na bębnie,

–

wiązanie węzłów z długimi końcami,

–

snucie osnowy z nitek o różnych grubościach,

–

pobrudzenie osnowy olejem,

–

niejednakowe napięcie nitek spowodowane nieprawidłowym ustawieniem ramy
natykowej względem snowarki, złym nastawieniem naprężaczy albo nieprawidłowym
przewlekaniem nitek przez płochę,

–

niezgodną z dyspozycją liczbą nawiniętych na wał nitek,

–

zmienną licznością nitek w nawoju na skutek złego ich przewleczenia przez grzebień
lub płochę,

–

nieprawidłową twardość nawoju.

Do drugiej grupy błędów zalicza się:
–

różne długości taśm na snowarce taśmowej lub nitek na wałach snowarkowych
przy snuciu zespołami, na skutek złych wskazań licznika,

–

tworzenie „krzyża” w różnych miejscach taśm spowodowane złym działaniem licznika,

–

brak odcinka nitki w osnowie na skutek złego działania czujnika zrywów snowarki.

Do trzeciej grupy błędów zalicza się:
–

uszkodzoną wewnętrzną powierzchnię tarcz wałów snowarkowych lub osnowowych
zrywającą nitki,

–

źle zamocowane na wale tarcze (np. nieprostopadle do osi wału).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Na czym polega proces snucia?
2. Dlaczego do przygotowania osnowy złożonej z kilku tysięcy nitek konieczne jest snucie

jej częściami?

3.  Jak przebiega proces snucia wałowego?
4.  Gdzie stosowane są snowarki wałowe?
5.  W jaki sposób snowarki zespołowe umożliwiają uzyskiwanie nawojów różnej twardości?
6.  Jak przebiega łączenie nitek z wałów snowarkowych w osnowę bez klejenia?
7.  Jak przebiega proces snucia taśmowego?
8.  Na czym polega snucie sekcyjne?
9.  Z czego składa się zespół do snucia?
10.  Jak są zbudowane ramy natykowe do snucia ciągłego?
11.  Jak są zbudowane ramy natykowe do snucia okresowego?
12.  W jakie elementy wyposażone są ramy natykowe?
13.  W jaki sposób następuje usuwanie kurzu i pyłu z maszyn?
14.  Jak zapewnia się właściwe prowadzenie nitek na nawój snowarkowy?
15.  Czym charakteryzują się nawoje osnowowe?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj przebieg procesu snucia wałowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z operacjami technologicznymi procesu snucia wałowego,
2) przeanalizować dokumentację techniczno-ruchową snowarki wałowej i wskazać punkty

regulacji,

3) obliczyć liczbę nitek snutych na jeden wał snowarkowy i liczbę wałów niezbędnych

do uzyskania osnowy,

4)  opisać pierwszy etap snucia,
5)  opisać drugi etap snucia,
6)  zaprezentować efekty swojej pracy,
7)  ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa snowarki wałowej,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj przebieg procesu snucia taśmowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z operacjami technologicznymi procesu snucia taśmowego,
2) przeanalizować dokumentację techniczno-ruchową snowarki taśmowej i wskazać punkty

regulacji,

3)  obliczyć liczbę nitek snutych w jednej taśmie i liczbę taśm,
4)  opisać pierwszy etap snucia,
5)  opisać drugi etap snucia,
6)  zaprezentować efekty swojej pracy,
7)  ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

dokumentacja techniczno-ruchowa snowarki taśmowej,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Wykonaj nastawienie i regulację ramy natykowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  zapoznać się ze schematem technologicznym i kinematycznym ramy natykowej,
3)  nałożyć przędzę na trzpienie i przeprowadzić ją przez wszystkie elementy prowadzące,
4)  nastawić parametry maszyny i wyregulować naprężacze,
5)  zaprezentować efekty swojej pracy,
6)  ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przędza,

–

rama natykowa,

–

schemat technologiczny i kinematyczny ramy natykowej,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 4

Przeprowadź proces snucia wałowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się ze schematem kinematycznym snowarki wałowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3)  wyznaczyć prędkości obrotowe wału snowarki przy różnych średnicach nawoju,
4)  opracować dyspozycję snucia wałowego dla danej osnowy,
5)  nastawić parametry snowarki wałowej,
6)  wykonać proces snucia,
7)  ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia,
8)  zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

rama natykowa z przędzą,

−

schemat kinematyczny snowarki wałowej,

−

snowarka wałowa,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 5

Przeprowadź proces snucia taśmowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  zapoznać się ze schematem kinematycznym snowarki taśmowej,
3)  obliczyć  wartość  przesuwu  jaką  może  uzyskać  płocha  szerokościowa  przy  jednym

obrocie bębna,

4)  zmierzyć prędkości obrotowe bębna i określić maksymalną i minimalną prędkość snucia,
5)  opracować dyspozycję snucia taśmowego dla danej osnowy oraz określonej produkcji,
6)  nastawić parametry snowarki taśmowej,
7)  wykonać proces snucia,
8)  ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia,
9)  zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

rama natykowa z przędzą,

−

schemat kinematyczny snowarki taśmowej.

−

snowarka taśmowa,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 6

Przeprowadź analizę błędów snucia i dokonaj oceny jakości osnowy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się rodzajami błędów snucia,
2)  wymienić błędy powstałe podczas snucia i podać przyczyny ich powstawania,
3)  ocenić jakość osnowy,
4)  podać przyczyny powstania poszczególnych błędów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5)  zaproponować sposoby uniknięcia poszczególnych błędów,
6)  ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia,
7)  zaprezentować otrzymane wyniki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

osnowa,

−

wykaz błędów snucia,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) scharakteryzować snucie wałowe, taśmowe i sekcyjne?



2) dobrać metodę snucia do rodzaju przędzy?



3) rozróżnić ramy do snucia ciągłego i okresowego?



4) określić liczbę wałów snowarkowych do uzyskania żądanej osnowy?



5) wyjaśnić znaczenie procesu snucia?



6) dokonać regulacji i nastawienia snowarki wałowej i taśmowej?



7) ocenić jakość osnowy?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Proces klejenia osnów

4.2.1. Materiał nauczania

Nitki osnowy podlegają podczas tkania rozciąganiu, zginaniu, zmęczeniu, sczepianiu się

oraz tarciu o przewał, krzyżulec, lamelki, struny nicielnicowe, płochę i siebie. Siły te znacznie
wzrastają  podczas  tworzenia  przesmyku  oraz  dobijania  wątku  do  krawędzi  tkaniny.
Szczególnie  nieodporne  na  działanie  wymienionych  sił  są  przędze  pojedyncze  oraz  przędze
o  małej  liczbie  skrętów.  Wymagają  one  uodpornienia,  co  osiąga  się  przez  klejenie  nitek
osnowy.  Klejenie  zwiększa  wytrzymałość  nitek  na  rozrywanie  oraz  na  tarcie.  Odstające
włókna przędzy zostają przyklejone do rdzenia  nitki,  na którym zostaje utworzona ochronna
otoczka.  Przędze  klejone  są  dzięki  temu  gładsze,  o  bardziej  równomiernej  grubości.  Można
z nich znacznie łatwiej niż z przędz nieklejonych wyprodukować tkaninę o wysokiej jakości.
Nitki klejone mniej się wydłużają co jest niekorzystne dla procesu tkania.

Klejonka przygotowana do napawania nitek jest roztworem lub dyspersją. W jej skład

wchodzą środki klejące i pomocnicze w odpowiednich udziałach ilościowych oraz woda,
będąca rozpuszczalnikiem. Nanoszenie klejonki z roztworu wodnego zapewnia równomierny
jej rozkład na nitkach. Woda jest potrzebna tylko do naniesienia klejonki, a więc okresowo,
później musi być usunięta.

Klejonkę charakteryzują następujące podstawowe parametry:

–

stężenie, wyrażone w procentowej zawartości suchej masy środków klejących w stosunku
do masy klejonki,

–

lepkość dynamiczna,

–

wykładnik stężenia jonów wodorowych pH, którym charakteryzuje się ilościowo
kwasowość lub zasadowość roztworu, klejonka winna mieć odczyn obojętny (pH=7),

–

zapach, który powinien być przyjemny dla ludzi,

–

barwa, która powinna być taka, aby nie zmieniała wyglądu nitki,

–

temperatura, która powinna odpowiadać założonej wielkości.
Wszystkie te parametry powinny być kontrolowane w klejarni podczas przygotowywania

klejonki. Oprócz tego klejonkę charakteryzują parametry dodatkowe, jak:
–

adhezja (przyczepność) do poszczególnych rodzajów włókien,

–

napięcie powierzchniowe, charakteryzujące przenikanie klejonki do nitki oraz łatwość jej
zwilżania,

–

higroskopijność, charakteryzująca zachowanie się klejonki na nitkach osnowy w różnych
warunkach klimatycznych tkalni,

–

odporność otoczki na zrywanie i zginanie,

–

spieralność, charakteryzująca zdolność do usuwania klejonki z tkaniny w czasie prania,

–

siła sklejania,

–

zdolność odzysku klejonki z kąpieli popralniczej.
Klejonce stawia się jeszcze dodatkowe wymagania, takie jak: łatwość przygotowania,

dostępność składników i ich niska cena. Klejonka musi również spełniać wymagania bhp
dotyczące toksyczności w czasie jej przygotowywania oraz podczas klejenia.

Woda i środki pomocnicze stosowane w klejeniu

Woda jest niezbędnym środkiem i największym ilościowo do sporządzania klejonki.

Woda używana w klejarni powinna być miękka, o twardości nieprzekraczającej 5°
niemieckich, bez zanieczyszczeń organicznych i o odczynie obojętnym (pH=7). Twarda woda
zmniejsza lepkość klejonki oraz uniemożliwia użycie mydła, tworząc z nim nierozpuszczalne
sole, osiadające na włóknie i powodujące znaczne trudności w barwieniu. Dlatego też woda

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

używana  do  klejonek  powinna  być  zmiękczana  i  filtrowana.  Do  tego  celu  można  używać
wody  skroplinowej  (kondensacyjnej).  Należy  jednak  pamiętać  o  tym,  że  woda  taka  może
zawierać  smary  pochodzące  z  przewodów  i  łożysk.  Może  powodować  więc  zaplamienia
osnowy. Przed użyciem wody skroplinowej trzeba ją odoleić chemicznie lub elektrolitycznie.

Środki pomocnicze spełniają określone zadania przy nadawaniu klejonce wymaganych

właściwości  na  przykład  ułatwienie  procesu  klejenia  i  poprawę  przerabialności  osnowy
w  tkalni.  Odpowiedni  dobór  środków  pomocniczych  jest  bardzo  ważny,  gdyż  decyduje
w  dużej  mierze  o  uzyskanym  efekcie  klejenia.  Środki  pomocnicze  muszą  być  dobierane
w  zależności  od  rodzaju  przędzy  osnowowej,  rodzaju  środka  klejącego.  oraz  warunków
klimatycznych tkalni.

Typowymi środkami pomocniczymi są:

–

środki zmiękczające,

–

środki zwiększające higroskopijność osnowy,

–

środki antyelektrostatyczne,

–

środki przeciwpieniące,

–

środki konserwujące.
Klejonkę przyrządza się w specjalnych zbiornikach, zwanych kadziami, mieszalnikami

lub  warnikami.  Są  one  najczęściej  naczyniami  otwartymi,  w  których  przygotowywanie
klejonki  odbywa  się  pod  ciśnieniem  atmosferycznym.  Wykonuje  się  je  z  blachy
kwasoodpornej,  w  celu  zabezpieczenia  przed  korozją.  Nazywa  się  je  mieszalnikami
lub  warnikami,  gdyż  następuje  w  nich  mieszanie  składników  klejonki  z  wodą  oraz  jej
gotowanie  Do  wszystkich  urządzeń  przygotowujących  klejonkę  musi  być  doprowadzona
woda  oraz  para  wodna  do  bezpośredniego  podgrzewania  klejonki.  Urządzenia
te są wyposażone w przewody odprowadzające gotową klejonkę do napawarek w klejarkach
oraz odprowadzające do ścieków resztki pozostałej klejonki oraz wodę po myciu zbiorników.
Wszystkie urządzenia przygotowujące klejonkę zaopatrzone są w mieszadła.

Warnik jest często ustawiany na pomoście nad napawarką klejarki, aby można było

bezpośrednio z niego, bez pompy skierowywać klejonkę do napawarki.

Obok warnika–mieszalnika są usytuowane zbiorniki na przygotowaną już klejonkę,

tzw. przechowalniki. Są to zbiorniki, w których klejonka jest utrzymywana w określonej
temperaturze, w wyniku ogrzewania parą przez płaszcz grzejny. Wyciekające z odwadniaczy
skropliny powinny być zbierane, gdyż stanowią czysty i gorący destylat, który może
być użyty do przygotowania klejonki.

Rys. 6. Urządzenia do przygotowywania klejonki – mieszalnik (warnik EW17) [2, s. 121]

1 – silnik prądu zmiennego, 2, 3, 4 – przekładnie pasowe, 5 – silnik prądu stałego, 6 – ślimacznica, 7 – ślimak,
8 – sprzęgło, 9, 10 – pokrywa, 11 – mieszadło szybkoobrotowe, 12 – mieszadło wolnoobrotowe, 13 – śmigło,
14 – wężownica, 15 – płaszcz ogrzewczy, 16 – izolacja cieplna, 17 i 18 – przewody, 19 – łożysko,
20 – wiskozymetr przepływowy, 21 – wskaźnik poziomu klejonki, 22 – zbiornik

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Na rysunku 6 przedstawiono schemat nowoczesnego mieszalnika (warnika) oznaczonego

symbolem  EW17.  Mieszalnik  ten  służy  do  przygotowywania  klejonek  ze  wszystkich
używanych  środków  klejących  i  pomocniczych,  tworzących  roztwory  lub  dyspersje  wodne.
Mieszalnik  składa  się  ze  zbiornika  22  o  pojemności  0,7  m

, wykonanego z blachy

kwasoodpornej z płaszczem ogrzewczym 15, do którego doprowadzana jest para. Dzięki temu
w mieszalniku nie tylko można przygotować klejonkę, lecz również ją przechować
w ustalonej temperaturze. Tak zbiornik, jak i płaszcz ogrzewczy są wyposażone w czujniki
do pomiaru temperatury (klejonki i pary). Mieszalnik ma dwa mieszadła mechaniczne 11 i 12.

Mieszadło szybkoobrotowe 11, o prędkości obrotowej 5obr/s, składa się z dwóch śmigieł

13  zamocowanych  na  wale,  który  jest  ułożyskowany  u  góry  (łożyska  kulkowe)  i  na  dole
zbiornika (łożysko ślizgowe). Jest ono napędzane silnikiem prądu zmiennego, o mocy 1,1 kW
poprzez  przekładnię  pasową  2,  3  i  4.  Mieszadło  wolno  obrotowe  12  składa  się  z  czterech
mieszadeł  łapowych,  połączonych  w  ramę.  Jest  ono  ułożyskowane  w  pokrywie  10
i  w  podstawie  zbiornika  –  łożysko  19.  Prędkość  obrotowa  tego  mieszadła,  napędzanego
silnikiem prądu stałego 5, o mocy 1,1kW, poprzez ślimak 7 i ślimacznicę 6, jest nastawialna
w granicach  od  0,16  do  1obr/s.  Mieszadło  jest włączane do  pracy  sprzęgłem  8.  Ogrzewanie
płaszcza 15 odbywa się bezpośrednio parą wodną o ciśnieniu 0,15MPa. W celu zmniejszenia
strat  cieplnych  zbiornik  22  ma  izolację  cieplną  16,  podobnie  jak  pokrywa  10.
Do  przepompowywania  klejonki  do  napawarki,  po  jej  przygotowaniu,  służy  pompa
napędzana  silnikiem  o  mocy  3kW.  Do  ogrzewania  klejonki  przez  bezpośrednie
doprowadzenie  do  niej  pary  wykorzystuje  się  wężownice  14.  Czas  napełniania  zbiornika
wodą  z  sieci  miejskiej  do  objętości  700dm

wynosi 8min, a czas podgrzewania klejonki

do temperatury 100°C, przy zastosowaniu pary wodnej o ciśnieniu 0,3MPa i o temperaturze
136°C, nie przekracza 6min. Przy bezpośrednim ogrzewaniu 700dm

klejonki do temperatury

100°C z pary wodnej zostaje doprowadzone ok. 60dm

skroplin, co stanowi 8,5% całkowitej

ilości  klejonki.  Ta  ilość  dodatkowych  skroplin,  wprowadzana  wraz  z  parą,  musi  być  przez
obsługę uwzględniana przez zmniejszenie doprowadzenia do zbiornika wody z sieci miejskiej
na  początku  procesu  przygotowywaniu  klejonki.  Czas  mieszania  wynosi  od  8  do  14min,
w zależności od rodzaju klejonki. Po tym czasie ustala się lepkość klejonki i mieszanie można
zakończyć.  Lepkość  klejonki  jest  mierzona w sposób  ciągły  wiskozymetrem  przepływowym
20,  a  jej  przebieg  rejestrowany  na  papierze.  Całkowity  czas  przygotowywania  klejonki
w mieszalniku EW17 wynosi ok. 30min, co oznacza, że w ciągu godziny można przygotować
1400dm

klejonki. Klejonka jest odprowadzana z mieszalnika do napawarki przewodem 18,

natomiast przewodem 17 jest odprowadzana do ścieków woda po myciu zbiornika
oraz resztki klejonki nie przepompowane do napawarki. Do ustalania ilości klejonki
w zbiorniku służy wskaźnik poziomu klejonki 21.

Do klejenia osnów stosowane są zestawy w skład których wchodzą:

–

mieszalnik,

–

przechowalnik,

–

szafa sterownicza wraz z instalacją elektryczną,

–

instalacja obiegu pary, wody i klejonki.
W zestawie może być przygotowywana klejonka przeznaczona do klejenia osnów

bawełnianych, wełnianych, lnianych oraz ich mieszanek z włóknami chemicznymi.

Szafa sterownicza ma za zadanie zasilanie i sterowanie pracą silników, mieszadeł i pomp,

regulację temperatury klejonki w przechowalniku oraz ustalonego czasu jej gotowania
w warniku.

Oprócz mieszalników do przygotowywania klejonki stosuje się także autoklawy,

w których klejonka skrobiowa jest gotowana pod ciśnieniem. Autoklawów używa się przede
wszystkim do przygotowywania klejonki do masowego klejenia jednego rodzaju osnów.
W dużych zakładach jest stosowane łączenie mieszalników i autoklawów w jeden zestaw.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Charakterystyka klejarki

Klejarka jest maszyną, w której następuje przewijanie nitek z wielu nawojów

snowarkowych, pochodzących ze snowarki wałowej, lub też z jednego nawoju osnowowego,
pochodzącego  ze  snowarki  taśmowej,  na  jeden  wał  osnowowy.  W  czasie  przewijania  nitki
odwijane  z  wałów  snowarkowych  są  łączone,  napawane  klejonką,  wyżymane,  rozdzielane
w stanie  mokrym,  suszone,  woskowane,  rozdzielane  w  stanie  suchym  i  nawijane  na  wał
osnowowy (rys. 7).

Rys. 7. Schemat technologiczny klejarki [2, s. 125]

1 – nawoje snowarkowe, 2 – wał ściągający, 3 i 6 – przekładnia bezstopniowa, 4 – wały zanurzające, 5 – wały
wyżymające, 7 – wałek pokryty teflonem, 10 – wałek, 8 – bębny suszarki, 9 – koło łańcuchowe, 11 – pole
rozdzielające, 12 – przekładnia bezstopniowa, 13 – silnik, 14 – nawijak, 15 – wał odbierający, 16 – wał
osnowowy

Aby można było wykonać te wszystkie operacje, konieczne jest działanie na osnowę

kilku  zespołów,  takich  jak:  napawarka,  wałki  rozdzielające,  suszarka,  woskowarka,  drążki
rozdzielające  i  nawijak  osnowy,  które  za  pośrednictwem  wałów  lub  bębnów  prowadzą
osnowę, nadając jej odpowiednią prędkość i potrzebny kierunek ruchu.
Poszczególne  operacje  na  nitkach  osnowy  następują  kolejno  po  sobie  i  są  wykonywane
jednocześnie  w  różnych  miejscach  osnowy.  Jednoczesny  napęd  osnowy  w  różnych
jej  miejscach  przez  kilka  wałów  wymaga  synchronizacji  prędkości  tych  wałów,  aby  nitki
nie  były  narażone  na  nadmierne  miejscowe  rozciąganie  lub  też  nadmierne    poluzowanie.
Aby można było zmieniać wzajemne prędkości wałów napędzających osnowę, uwzględniając
wydłużenie  lub  wykurczanie  się  nitek  podczas klejenia,  wały  w  klejarce  są  napędzane  przez
przekładanie bezstopniowe, nastawiane ręcznie lub automatycznie.

Przebieg osnowy przez klejarkę jest następujący. Z nawojów snowarkowych 1 (rys.7)

nitki  są  odwijane  napędzanym  wałem  ściągającym  2  i  podawane  do  napawarki.  Następnie
osnowa  zostaje  wprowadzona  do  klejonki  wałami  zanurzającymi  4.  Nadmiar  klejonki  jest
usuwany  z  nitek  wałami  wyżymającymi  5.  Aby  zapobiec  wzajemnemu  sklejaniu  się  nitek,
są one rozdzielane wałkiem 7  i wchodzą na  bębny 8 suszarki. Napięcie  nitek wychodzących
z  suszarki  jest  regulowane  ruchomym  wałkiem  10  leżącym  na  tych  nitkach.  Oddziałuje
on  na  przekładnię  bezstopniową  12  zmieniającą  prędkość  zasilania  klejarki  osnową.
Pole  rozdzielające  11  służy  do  oddzielania  od  siebie  wysuszonych  nitek.  Wał  15  odbiera
osnowę  z  pola  rozdzielającego  i  podaje  na  wał  osnowowy  16.  Osnowie  w  klejarce
jest  nadawany  ruch  przez  wał  ściągający  2,  wały  wyżymające  5,  bębny  suszarki  8,
wał odbierający 15 oraz wał osnowowy 16.

Klejarka jest napędzana silnikiem 13. Napęd jest przenoszony w prawo do głowicy

klejarki oraz w lewo wałem wzdłuż całej maszyny. Napęd w prawo jest przenoszony na wał
15 odbierający osnowę z pola rozdzielającego 11. Wał 15  jest w klejarce wałem wiodącym.
W  stosunku  do  prędkości  tego  wału  są  regulowane  lub  nastawiane  prędkości  innych  wałów
klejarki.  Wał  osnowowy  16  jest  napędzany  przez  nawijak  14.  Zapewnia  on  stałe  napięcie
nitek nawijanych na nawój o wzrastającej średnicy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Z silnika 13 napęd w lewo jest przenoszony do przekładni bezstopniowej 12, która jest

regulowana napięciem nitek opuszczających suszarkę. Przekładnia 12 zmienia prędkość
przebiegu osnowy począwszy od suszarki aż do nawojów snowarkowych.

Z wału biegnącego wzdłuż maszyny są napędzane również bębny suszące. Napęd ten jest

przenoszony na koło łańcuchowe 9, skąd łańcuchem na koła łańcuchowe osadzone na osiach
bębnów suszących. Z wału wzdłużnego otrzymuje napęd również wałek 7 pokryty teflonem,
rozdzielający mokre nitki osnowy opuszczające napawarkę. Na końcu wału wzdłużnego
znajduje się przekładnia bezstopniowa 6, do nastawiania napięcia nitek między napawarką
a suszarką. Przekładnia bezstopniowa 3 ustawia napięcie nitek między wałami wyżymającymi
5 a wałem ściągającym 2.

Osnowa podczas klejenia znajduje się w różnych stanach. Najpierw przy odwijaniu

z  nawojów  snowarkowych  w  stanie  suchym,  później  po  zanurzeniu  w  klejonce  w  stanie
mokrym.  Następnie  podlega  suszeniu  i  na  koniec,  po  oddzieleniu  poszczególnych  nitek
od  siebie,  w  stanie  suchym  jest  nawijana  na  wał.  W  tych  różnych  stanach  nitki  osnowy
zależnie  od  surowca,  z  którego  są  wykonane,  różnie  reagują  na  siły  powodujące
ich wydłużenie.

Preparowanie nitek osnowowych

W związku z wprowadzeniem do tkalni nowych, szybkobieżnych krosien

bezczółenkowych zachodzi potrzeba lepszego zabezpieczenia nitek osnowy przed niszczącym
działaniem elementów tych krosien. Jednym ze sposobów zmierzających w tym kierunku jest
preparowanie nitek w klejarce.

Polega ono na nanoszeniu na powierzchnię sklejonych nitek cienkiej warstwy

tzw. wosku. Jest to środek dostarczany do klejarek w stanie stałym, który przed naniesieniem
na nitki zostaje stopiony. Naniesiona preparacja obniża współczynnik tarcia nitek o elementy
krosna. Ilość naniesionego środka waha się w granicach od 0,2 do 1% w stosunku do masy
osnowy i zależy od jej rodzaju. Krajowy produkt nosi nazwę Rokanol L80.

Nanoszenie wosku na nitki odbywa się na zasadzie zbierania warstwy wosku

z obracającego się wału przez przesuwające się po jego powierzchni z większą prędkością
nitki osnowy. Schemat woskowarki i pokazano na (rys. 8a).

Rys. 8. Urządzenia do nanoszenia preparacji na nitki osnowy: a) jednostronne, b) dwustronne [2, s. 155]

1 – nitka, 2 – wał, 3 – wanna

Usytuowana jest ona w klejarce między suszarką a polem rozdzielającym. Wał 2 ma

napęd, dzięki któremu można w dużym zakresie zmieniać jego prędkość obrotową. Zmianą
prędkości obrotowej wału nastawia się ilość wosku nanoszonego na nitki 1. Wał woskowarki
jest zanurzony w wannie 3 ze stopionym woskiem. Nitki opasują go na niewielkim kącie.

Ze względu na małą różnicę temperatur topnienia i krzepnięcia wosku, woskowarka musi

być zaopatrzona w urządzenie regulujące temperaturę wosku w ustalonych granicach.

Lepsze, dwustronne nanoszenie preparacji na nitki, uzyskuje się dzięki zastosowaniu

woskowarki podwójnej (rys. 8b).

Automatyzacja procesu klejenia

Klejarka jest najważniejszą maszyną oddziału przygotowawczego. Obsługuje ona

od kilkudziesięciu do kilkuset krosien. Jej praca ma olbrzymi wpływ na pracę tkalni. Dlatego
wprowadzono zautomatyzowanie klejenia w celu wyeliminowania subiektywnego wpływu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

obsługi na przebieg tego ważnego procesu. Automatyzacja wpływa na zwiększenie prędkości,
uzyskanie lepszej i tańszej produkcji, odciążenie człowieka od obowiązku ciągłej obserwacji,
wyciągania wniosków z zaobserwowanych faktów i podejmowania decyzji co do dalszego
prowadzenia procesu. Podczas klejenia muszą być kontrolowane i regulowane następujące
parametry:
–

temperatura klejonki w napawarce i bębnów w suszarce,

–

poziom klejonki w napawarce,

–

końcowa wilgotność osnowy nawijanej na wał osnowowy,

–

napięcie nitek.

–

lepkość klejonki i jej stężenie,

–

docisk wałów wyżymających oraz rozciąg osnowy.

Urządzenie do regulacji parametrów procesu klejenia

Lepkość klejonki zależy w znacznej mierze od temperatury, a więc dzięki zastosowaniu

regulatorów temperatury można wpływać na jakość i równomierność klejenia. Temperatura
klejonki powinna być jak najbardziej zbliżona do temperatury optymalnej. Dopływ czynnika
grzejnego reguluje się za pomocą tzw. termoregulatorów.

Termoregulator wyznacza rzeczywistą wartość regulowanej wielkości, porównuje ją

z zadaną, ustala odchylenie i wytwarza przeciwdziałanie niezbędne do utrzymania możliwie
najmniejszej

wartości

odchylenia.

Metoda

wytwarzania

przez

regulator owego

przeciwdziałania nazywa się rodzajem regulacji. W suszarkach bębnowych temperaturę
reguluje się w pojedynczych bębnach lub w grupach bębnów.

W nowoczesnych klejarkach przy dużej prędkości przebiegu osnowy, konieczne jest stałe

uzupełnianie  klejonki  w  napawarce  świeżą  klejonką  z  przechowalnika  usytuowanego
najczęściej  nad  klejarką.  Jeżeli  dopływ  klejonki do  napawarki  odbywa  się  z  przechowalnika
ustawionego  wyżej,  jednakowy  poziom  klejonki  w  zbiorniku  zapasowym  może  być
utrzymywany  zaworem  sterowanym  pływakiem.  Regulacja  poziomu  klejonki  w  zbiorniku
może być dokonywana również elektronicznie.

Celem zastosowania układu regulacji wilgotności końcowej osnowy nawijanej na wał

jest  utrzymanie  odpowiedniej  wilgotności  osnowy  oraz  zapewnienie  pracy  klejarki  przy
maksymalnej  jej  wydajności.  Pomiar  wilgotności  osnowy  musi  następować w sposób  ciągły
w  czasie  jej  ruchu.  Do  pomiaru  wilgotności  osnów  największe  zastosowanie  praktyczne
znalazła metoda pomiaru rezystancji elektrycznej osnowy. Ciągły pomiar wilgotności osnowy
daje  możliwość  sterowania  pracą  suszarki  w  celu  uzyskania  żądanej  końcowej  wilgotności
osnowy. Przebieg suszenia jest regulowany zmianą czasu suszenia, tj. zmianą prędkości ruchu
osnowy przez suszarkę, więc i przez całą klejarkę.

Kompleksowe systemy stosowane w klejarkach zapewniają sprawne sterowanie

i regulację.

Sterowanie

komputerowe

pozwala,

oprócz

logicznych

powiązań,

na analogową obróbkę sygnałów oraz kompleksowe wyliczanie algorytmów regulacji.
Długoletnie doświadczenia z nowoczesnymi elektronicznymi systemami sterowania wykazały
opłacalność inwestycji i modernizacji klejarek w celu podniesienia wydajności tkalni i jakości
tkanin.

Urządzenia sterowane komputerem z wyświetlaniem danych na ekranie oraz centralnym

zbieraniem danych o procesie wykazują następujące zalety:
–

umożliwiają obsłudze prowadzenie dialogu z automatyczną kontrolą parametrów klejarki
i procesu,

–

umożliwiają powtarzalne nastawienie maszyny i parametrów procesu za pomocą
zebranych danych z całej maszyny,

–

centralnie zbierają dane, maszynowe i procesowe w celu informowania obsługi
o przebiegu procesu klejenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

automatycznie utrzymują kontrolę zadanych granic tolerancji parametrów pracy klejarki,

–

zapewniają działanie systemu diagnostyki, który zawiadamia klejarza o wszystkich
błędach i zakłóceniach w pracy maszyny.

Ważniejsze błędy i wady klejonej osnowy
–

miękka osnowa (niedostatecznie sklejona) – może to być spowodowane zbyt małym
stężeniem klejonki, rozrzedzeniem jej przez skropliny powstałe z pary podgrzewającej
oraz nierównomiernością zasilania napawarki klejonką,

–

sztywna osnowa (nadmiernie sklejona) i przesuszona – może to być spowodowane
za dużym stężeniem klejonki, przesuszeniem osnowy, za niską temperaturą klejonki
podczas klejenia, brakiem w klejonce środków zwilżających, za małym dociskiem wałów
wyżymających, użyciem twardej wody przy przyrządzaniu klejonki,

–

wilgotna osnowa (niedostatecznie wysuszona) – może to być spowodowane
nieprawidłowym działaniem wilgotnościomierza lub jego brakiem, nadmierna wilgotność
może zostać spowodowana zwiększoną prędkością klejenia, niewłaściwym dociskiem
wałów wyżymających, dodaniem nadmiernych ilości środków zwilżających do klejonki,

–

sucha osnowa (nadmiernie wysuszona) może być spowodowana również wadliwym
działaniem wilgotnościomierza lub przyczynami odwrotnymi do wymienionych
w poprzednim punkcie,

–

nieprawidłowe nawinięcie osnowy na wał – może to być spowodowane niewłaściwym
rozkładem nitek w grzebieniu szerokościowym, za małym napięciem nitek przy
nawijaniu, brakiem nitek w osnowie oraz ich pokrzyżowaniem,

– nadmierna długość miękkich i twardych odpadków powstająca podczas klejenia – może

być spowodowane złym snuciem, nierównomiernym hamowaniem wałów snowarkowych
i tworzeniem się obrączek z nitek na nawojach snowarkowych i bębnach suszących,

–

odpadanie klejonki z nitek prowadzące do mechacenia się nitek i ich zrywów podczas
tkania – może to być spowodowane niską temperaturą klejonki i niewłaściwym
jej rodzajem.

Wydajność klejarki

Wydajność klejarki można określić zależnościami:

]

[

3600

⋅

]

[

)

100

(

⋅

−

gdzie:

– prędkość klejenia w m/s,

η – współczynnik wydajności klejarki (wynosi 0,6+;0,85),
Tt – masa liniowa osnowy nie klejonej w teksach,
s – stopień sklejenia nitek w %,
m

– liczba nitek osnowy.

Gdy do obliczania wydajności przyjmuje się masę liniową osnowy klejonej, wtedy

ze wzoru drugiego trzeba wyeliminować człon

)

100

(

Przykład 1. Obliczyć jaką wydajność osiągnie klejarka (w m/h oraz w kg/h) mając dane:
v

=1,5 m/s, m

=4200, Tt=25tex, s=8%, η =0,6.

3240

3600

⋅

367

)

100

(

4200

3600

⋅

−

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jaki jest cel procesu klejenia?

Czym jest klejonka?

Jakie parametry charakteryzują klejonkę?

Jakimi parametrami powinna charakteryzować się woda do przygotowywania klejonki?

W jaki sposób wykorzystuje się wodę skroplinową?

Jakie zadania spełniają środki pomocnicze w procesie klejenia?

Gdzie przygotowuje się klejonkę?

Jak zbudowane są urządzenia przygotowujące klejonkę?

Do czego służą przechowalniki?

10  Do czego służą autoklawy?
11  Jakie czynności wykonywane są na klejarce?
12  Z jakich zespołów składa się klejarka?
13  Na czym polega preparowanie nitek w klejarce?
14  Jakie korzyści osiąga się z automatyzacji procesu klejenia?
15  W jaki sposób uzyskuje się żądaną końcową wilgotność osnowy?
16  Jakie korzyści dają urządzenia sterowane komputerem?
17  Jakie są przyczyny powstawania błędów klejenia?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przygotuj odpowiednią ilości klejonki do klejenia partii osnowy bawełnianej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  zapoznać się ze sposobem przygotowania klejonki,
3)  dobrać środek klejący i środki pomocnicze,
4)  obliczyć potrzebną ilość środka klejącego, środków pomocniczych i wody,
5)  przygotować urządzenie do przygotowywania klejonki,
6)  sprawdzić czy do wszystkich przewodów obiegu klejonki jest podłączona para,
7)  ustawić żądane parametry na szafie sterowniczej,
8)  przygotować odpowiednią ilość klejonki,
9)  ocenić jakość uzyskanej klejonki,
10)  ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

środki klejące i pomocnicze,

−

receptury klejonek,

−

urządzenie do przygotowywania klejonki,

−

kalkulator lub komputer z zainstalowanym arkuszem kalkulacyjnym,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnika dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wykonaj nastawienie i regulację parametrów klejarki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  zapoznać się ze schematem technologicznym i kinematycznym klejarki,
3)  obliczyć prędkość minimalną i maksymalną wału odbierającego osnowę,
4)  wskazać przekładnie służące do regulowana napięcia nitek w poszczególnych strefach

klejarki,

5)  przeanalizować przenoszenie napędu od silnika na poszczególne wały,
6)  ustawić liczniki długości klejonej osnowy,
7)  ustawić odpowiednią wartość docisku wałów wyżymających,
8)  ustawić temperaturę klejonki i suszenia osnowy,
9)  zaprezentować efekty swojej pracy,
10)  ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

klejarka,

–

dokumentacja techniczno-ruchowa klejarki,

–

schemat kinematyczny klejarki,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Przygotuj klejarkę do procesu klejenia osnów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) założyć wały snowarkowe na stojaki klejarki, przeciągnąć nitki osnowy przez całą

klejarkę przez dowiązanie ich do osnowy starej,

3)  założyć wał osnowowy i zamocować na nim nitki,
4)  wprowadzić nitki do szczelin grzebienia szerokościowego,
5)  wprowadzić  sznurki  między  nitki  poszczególnych  nawojów  w  celu  zastąpienia  ich

później drążkami w polu rozdzielającym oraz obciążyć wszystkie wały hamulcami,

6) w miejsce sznurków wprowadzić drążki rozdzielające nitki osnowy z każdego wału,
7) ustawić liczniki długości klejonej osnowy oraz znacznik sztuk na określoną długość sztuk

tkaniny,

8) ustawić na manometrze urządzenia hydraulicznego odpowiednią wartość docisku wałów

wyżymających,

9) ustawić na regulatorach odpowiednią temperaturę klejonki i suszenia osnowy,
10) sprawdzić na wilgotnościomierzu ustawienie wartości wilgotności osnowy opuszczającej

klejarkę,

11) podczas postoju klejarki narysować w poprzek osnowy przed napawarką linię prostą

(kredą) i obserwując po uruchomieniu klejarki obserwować, czy podczas jej
przechodzenia przez poszczególne zespoły klejarki zostaje nadal linią prostą,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12)  sprawdzić poziom klejonki w korycie,
13)  zaobserwować pracę klejarki podczas klejenia,
14)  ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

zespół do klejenia,

–

wały snowarkowe,

–

wał osnowowy,

–

schemat technologiczny i kinematyczny klejarki,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnika dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 4

Przeprowadź analizę błędów klejenia i dokonaj oceny jakości osnowy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się rodzajami błędów klejenia,
2)  wymienić błędy powstałe podczas klejenia i podać przyczyny ich powstawania,
3)  ocenić jakość osnowy,
4)  wskazać sposób likwidacji błędów,
5)  zaproponować sposoby uniknięcia poszczególnych błędów,
6)  ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia,
7)  zaprezentować otrzymane wyniki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

osnowa klejona,

−

wykaz błędów klejenia,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić cel procesu klejenia osnów?



2) podać cechy klejonki?



3) określić wpływ parametrów wody na proces klejenia?



4) ustalić parametry klejenia



4) scharakteryzować zespoły klejarki?



5) wskazać punkty regulacji procesu klejenia?



6) odczytaćczytać schemat technologiczny i kinematyczny klejarki?



7) scharakteryzować błędy klejenia?



8) określić wpływ techniki komputerowej na obsługę klejarki?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Proces cewienia i stabilizowania wątku

4.3.1. Materiał nauczania

Proces cewienia

Cewienie polega na przygotowaniu nawoju wątkowego o odpowiedniej strukturze,

kształcie,  wielkości  i  twardości  zapewniającego  bezzrywowe  zasilanie  wątkiem  przesmyku
krosna czółenkowego. Podczas cewienia usuwa się pocienienia, co zwiększa równomierność
grubości  nitki  i  polepsza  jakość  wątku  i  tkanin.  Zwiększa  się  również  gęstość  nawoju
wątkowego,  dzięki  czemu  wymiany  wątku  w  krośnie  następują  rzadziej  oraz  zmniejsza  się
ilość odpadków.

Cewienie wątku jest konieczne tylko dla krosien czółenkowych automatycznych.

Z chwilą wprowadzenia do tkalni krosien bezczółenkowych zasilanych wątkiem z dużych
nawojów stożkowo-krzyżowych lub rakietowych, proces cewienia nie występuje.

Przygotowanie wątku do krosien automatycznych rozpoczyna się od przewinięcia

go  na  nawoje  stożkowo-krzyżowe.  Podczas  przewijania  są  usuwane  słabe  miejsca  nitek,
w  których  może  nastąpić  zryw  podczas  tkania  oraz  błędy  przędzy  mogące  obniżyć  jakość
produkowanej  tkaniny.  Niekiedy  wątek  jest  parowany,  np.  gdy  nitki  mają  duży  skręt,
zapobiega to tworzeniu się skrętek w tkaninie. Parowany nawój wątkowy jest bardziej  ścisły
i przy tkaniu nie zsuwają się z niego pojedyncze zwoje nitki.

Na (rys. 9) przedstawiono schemat kinematyczny cewiarki automatycznej firmy Hacoba.

Podstawowym zespołem tej cewiarki jest czterozaciskowa skrzynka przeznaczona
do jednoczesnego cewienia czterech cewek. Skrzynka ta otrzymuje napęd na koło pasowe 5,
z którego wałkiem 4 jest przenoszony ruch na dwa skrajne zaciski I i IV kołami zębatymi Z

i Z

i takimi samymi kołami osadzonymi na końcu wałka 4. Na rysunku pokazano tylko

części czynne zacisków, które nadają ruch obrotowy cewkom od strony ich główek.
Podwójne wodziki, jeden dla dwóch cewek, rozkładają nitki na cewkach. Otrzymują one ruch
od krzywki 3, osadzonej na wałku 6, który jest napędzany kołami Z

i Z

Rys. 9. Schemat kinematyczny cewiarki firmy Hacoba (Niemcy) [2, s. 205]

1 – pokrętło, 2 – koło zapadkowe, 3 – krzywka, 4, 6 – wałek, 5 – koło pasowe, 7 – śruba pociągowa,
8 – nakrętka, 9 – wodzik

Krzywka 3 nadaje ruch postępowo-zwrotny śrubie pociągowej 7. Oprócz tego śruba

ta otrzymuje okresowy ruch obrotowy, powodujący przesuw wodzika 9, nakrętką 8, po jego
gwincie w kierunku wierzchołka cewki. Śruba jest napędzana kołem zapadkowym 2, którego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

kąt obrotu zależy od nastawienia pokrętła 1. Kąt obrotu koła zapadkowego jest wyznaczony
liczbą zębów o jaką przesunie zapadka koło zapadkowe 2.

Przy cewieniu grubszej przędzy przesuw wodzika musi być większy, a dla cieńszej

mniejszy. Jednak zawsze nastawienie wielkości przesuwu wodzika musi prowadzić
do uzyskania nawoju wątkowego o średnicy ustalonej szerokością podłużnego otworu
czółenka.

Zryw

jednej

nitki

powoduje

wyłączenie

pracy

trzech

pozostałych,

czyli całej skrzynki. Maksymalne prędkości obrotowe cewek, przy specjalnym wykonaniu
mechanizmu wodzącego dochodzą do 6000 obr/min. cewiarki jednozaciskowe uzyskują
prędkości obrotowe cewek w granicach od 12000 do 15000 obr/min.

Wydajność cewiarek

Wydajność cewiarek oblicza się ze wzoru:

]

[

3600

−

⋅

gdzie:

– prędkość cewienia w m/s,

k – liczba stanowisk cewiących w maszynie,
η – współczynnik wydajności,
Tt – masa liniowa wątku w texach.

Przykład 2. Obliczyć wydajność cewiarki wyposażonej w k = 20 stanowisk cewiących, mając
dane: v

= 10m/s, Tt = 25, η = 0,8.

3600

⋅

−

Stabilizacja skrętu

Nitki, zarówno pojedyncze jak i skręcone, po odwinięciu z nawoju i rozluźnieniu mogą

mieć  tendencję  do  rozkręcania  się  i  pętlenia.  Zjawisko  to  jest  spowodowane
niezrównoważeniem  skrętu,  tj.  napięciami  powstałymi  we  włóknach  na  skutek  skręcenia.
Zrównoważenie  skrętu  nitki  wielokrotej  można  uzyskać  przez  zastosowanie  odpowiedniego
skręcania  lub  specjalnego  wykończenia.  Nitki  pojedyncze  poddawane  są  procesowi
termostabilizacji,  który  może  być  prowadzony  za  pomocą  gorącego  powietrza,  pary  wodnej
lub gorącej wody.

Szczególnie niekorzystne jest tworzenie się skrętek wątku podczas tkania, gdyż mogą one

zostać wprowadzone do tkaniny, obniżając jej jakość. Powstawaniu skrętek na nitkach
zapobiega się przez poddawanie wątku parowaniu, podczas którego wyrównuje się naprężenia
wewnętrzne w nitce, czyli stabilizuje skręt.

Przędze mogą być parowane w postaci motków, nawojów krzyżowo-stożkowych

oraz nawojów wątkowych na cewkach. Parowaniu poddaje się przędze wątkowe bawełniane,
wełniane, z włókien syntetycznych oraz ich mieszanek. Głównymi czynnikami
stabilizującymi skręt są temperatura oraz wilgotność.

Proces parowania przeprowadza się w parownikach – zbiornikach ciśnieniowych,

najczęściej o kształcie walczaka (rys. 10). Przędza: na cewkach wątkowych lub w nawojach
krzyżowo-stożkowych, przeznaczonych do zasilania cewiarek, jest wprowadzana do wnętrza
parownika w perforowanych pojemnikach.

Parownik składa się ze zbiornika ustawionego poziomo, hermetycznie zamykanego,

z pompy próżniowej z instalacją napowietrzająco–odpowietrzającą, ze sprężarki powietrza,
wózków do wprowadzania pojemników, instalacji wody, pary i powietrza oraz szafy
sterowniczej z układem sterowania procesem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 10. Parownik wątku typu EP [2, s. 222]

1 – drzwi, 2 – pojemniki, 3 – izolacja cieplna, 4 – pompa próżniowa

Parowanie wątku przebiega w sposób następujący: po załadowaniu parownika

pojemnikami  2  z  nawojami  wątkowymi  i  zamknięciu  drzwi  1,  usuwa  się  powietrze
z  jego  wnętrza  pompą  próżniową  4.  Dzięki  wytworzonej  próżni  również  z  nitek  i  nawojów
zostanie  usunięte  powietrze.  Następnie  do  parownika  zostaje  wprowadzona  para  nasycona,
która  wypełnia  wnętrze  walczaka.  Usunięcie  powietrza  z  nawojów  i  nitek  znacznie  ułatwia
przenikanie pary do wnętrza nawojów. Cały parownik jest pokryty izolacją cieplną 3.

Czas stabilizacji skrętu zależy od rodzaju przędzy oraz od temperatury pary i zawiera się

w granicach od 5 do 40 min. Po upływie tego czasu parę usuwa się z parownika. Temperatura
pary wprowadzanej do parownika wątku wynosi 60+150°C. Jest ona ściśle związana
z ciśnieniem. Czas podgrzewania nawojów od temperatury 30°C do temperatury
maksymalnej wynosi od 3 do 6 min, podobnie jak czas chłodzenia.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jaki jest cel procesu cewienia wątku?
2.  Od jakich operacji rozpoczyna się proces cewienia?
3.  Jaki jest podstawowy zespół cewiarki?
4.  Jaka jest zależność grubości przędzy i przesuwu wodzika przy cewieniu?
5.  Jak oblicza się czas pracy nawoju wątkowego na krośnie?
6.  W jakim celu prowadzi się proces stabilizacji?
7.  Jakimi czynnikami prowadzi się proces termostabilizacji?
8.  W jaki sposób prowadzi się proces parowania przędzy?
9.  Jakie przędze poddaje się parowaniu?
10.  Jakie parametry parownika poddaje się regulacji?
11.  Jak przebiega proces parowania przędzy?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj nastawienie i regulację parametrów cewiarki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  zapoznać się ze schematem technologicznym i kinematycznym cewiarki,
3)  odszukać i wskazać punkty regulacji,
4)  dobrać parametry procesu cewienia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5)  nastawić i wyregulować poszczególne parametry,
6)  wykonać cewienie przędzy,
7)  zaprezentować efekty swojej pracy,
8)  ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

cewiarka,

–

przędza wątkowa,

–

dokumentacja techniczno-ruchowa cewiarki,

–

schemat kinematyczny cewiarki,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź analizę błędów nawojów wątkowych i oceń jakość cewienia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  zapoznać się z rodzajami błędów cewienia,
3)  obejrzeć otrzymane nawoje wątkowe,
4)  wskazać błędy cewienia,
5)  określić przyczyny powstania błędów,
6)  określić sposób likwidacji błędów,
7)  zaprezentować wyniki swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

nawoje wątkowe,

−

wykaz błędów cewienia,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź proces parowania przędzy bawełnianej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  przeanalizować dokumentację techniczno-ruchową parownika,
3)  wskazać punkty regulacji,
4)  przeanalizować zasady prowadzenia procesu parowania,
5)  dobrać parametry procesu stabilizacji,
6)  nastawić i wyregulować poszczególne parametry,
7)  przeprowadzić proces parowania przędzy,
8)  ocenić efekt parowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

przędza,

−

tabela warunków stabilizacji,

−

parownik,

−

dokumentacja techniczno-ruchowa parownika,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić cel procesu cewienia wątku?



2) określić zasady i parametry procesu cewienia?



3) odczytać schemat kinematyczny cewiarki?



4) obliczyć czas pracy nawoju wątkowego na krośnie?



5) scharakteryzować proces parowania?



6) przeanalizować działanie parownika wątku?



7) określić zasady i parametry parowania?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4. Proces przewlekania, przykręcania i przywiązywania osnów

4.4.1. Materiał nauczania

Cel przewlekania

Aby nitki osnowowe na krośnie mogły się podnosić lub opuszczać w celu utworzenia

splotu  z  wątkiem  muszą  być  przewleczone  przez  oczka  strun  nicielnicowych.  Celem
przewlekania  nitek osnowowych  jest umożliwienie sterowania  nimi przez  nicielnice podczas
tworzenia  tkaniny  na  krośnie,  aby  można  było  uzyskać  żądany  rodzaj  splotu.  W  celu
uzyskania  tkaniny  odpowiedniej  szerokości  oraz  równomiernego  rozłożenia  w  niej  nitek,
są  one  przewleczone  przez  szczeliny  płochy.  Płocha  zapewnia  rozłożenie  nitek  osnowy
w  jednakowych  odległościach  od  siebie,  czyli  stałą  ich  podziałkę.  Nitki  wprowadzane
są  również  do  lamelek  służących  do  zatrzymania  krosna  po  zrywie  każdej  z  nitek
osnowowych. Na rysunku 11 przedstawiono schemat przewlekania nitki odwiniętej z nawoju
osnowowego.

Rys. 11. Kolejność przewlekania nitki osnowy [2, s.172]

1 – nitka, 2 – lamelki, 3 – struny nicielnicowe, 4 – płocha

Przewlekanie nitek osnowowych do nicielnic

Rozróżnia się cztery podstawowe sposoby przewlekania nitek do nicielnic: kolejne,

przestawne, symetryczne i skrócone.

Przy przewlekaniu kolejnym kolejne nitki osnowy są przewlekane przez kolejne

nicielnice. Liczba nitek osnowy, po której powtarza się porządek przewlekania nosi nazwę
raportu przewlekania. Przewlekanie kolejne jest najłatwiejsze dla przewlekającego i stąd
często stosowane.

Przewlekanie przestawne stosuje się przy dużej liczności nitek osnowy. Parzystą liczbę

nicielnic  dzieli  się  na  połowy.  Do  pierwszej  przewleka  się  kolejno  nitki  nieparzyste,
a  do  drugiej  kolejno  parzyste.  Prowadzi  to  do  usytuowania  obok  siebie  nicielnic  z  nitkami
osnowowymi  jednakowo  przeplatającymi  się  z  wątkiem,  a  więc  nicielnicami  tymi  można
sterować razem.

Przy przewlekaniu symetrycznym wykorzystuje się istnienie w raporcie splotu nitek

tak samo przeplatanych, aby zmniejszyć liczbę użytych nicielnic.

Przy przewlekaniu skróconym wykorzystuje się występowanie nitek tak samo

przeplatających, ale różnie usytuowanych w ramach raportu splotu. Można wtedy użyć
mniejszej liczby nicielnic.

Liczba stosowanych nicielnic zależy od splotu tkaniny, tj. od liczby różnie

przeplatających nitek osnowowych w ramach raportu splotu, od sposobu przewlekania
oraz od liczności nitek osnowy. Przewlekanie ręczne nitek osnowowych jest czynnością
pracochłonną. Odbywa się ono na specjalnych stanowiskach.

Najczęściej do wprowadzania nitek do płoch stosuje się mechaniczne przewlekarki,

które mogą przewlekać nitki do płoch o numerach od 40 do 400. Mogą one przewlekać nitki
do płochy bezpośrednio na krośnie, współpracować z urządzeniem podającym nitki.
Mechaniczne przewlekarki nitek do płochy osiągają wydajność od 200 do 5000 szczelin/h.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podawarka nitek jest to maszyna wykorzystywana przy ręcznym przewlekaniu nitek

osnowowych.  Eliminuje  ona  jedno  stanowisko  pracy  –  podawaczkę.  Może  również
współpracować  z  przewlekarką  mechaniczną.  Oddziela  jedną  nitkę  od  taśmy  nitek  osnowy
i  trzyma przygotowaną  do  przewlekania tak długo,  aż  przewlekaczka  odbierze  ją  haczykiem
i przeciągnie przez oczko struny nicielnicowej.

Nakładanie lamelek na nitki osnowy może być wykonywane przez nakładaczkę

lub maszynę do nakładania lamelek na nitki, tzw. lamelarkę, która nakłada na nitki osnowy
lamelki otwarte o różnych wymiarach. Lamelarka może zakładać lamelki na nitki
bezpośrednio na krośnie lub też poza nim.
Przykręcanie ręczne nitek osnowowych

Przykręcanie ręczne nitek osnowowych jest procesem umożliwiającym wprowadzenie

nowej  osnowy  na  krosno,  jeżeli  przerabiana  przedtem  była  identyczna.  Najczęściej
przykręcanie  odbywa  się  na  krośnie,  ale  można  przykręcać  osnowę  także  poza  nim,
na  specjalnym  stanowisku.  Połączenie  nitek  przez  przykręcanie  nie  jest  trwałe  i  służy  tylko
do przeciągnięcia skręconych końców przez lamelki, struny nicielnicowe oraz płochę. Zwykle
podczas przeciągania część nitek rozkręca się i musi zastać później wciągnięta przez tkaczkę.

Polega ono na skręceniu dwóch końców nitek i położeniu skręconego końca w kierunku

nowej osnowy w celu ułatwienia przeciągnięcia tego zgrubienia nitki przez lamelki, struny
nicielnicowe i płochę (rys. 12).

Rys. 12. Kolejne fazy przykręcania nitki nowej osnowy b do starej a [2, s. 189]

Aby mocniej połączyć dwie skręcone nitki oraz ochronić palce przed uszkodzeniem,

należy maczać je co pewien czas w oleju maszynowym. Proces przykręcania ręcznego
jest pracochłonny, coraz rzadziej stosowany i zastępowany mechanicznym przywiązywaniem
nowej osnowy do starej.

Wprowadzenie nowej osnowy na krosno może nastąpić przez przywiązanie nitek nowej

osnowy do nitek osnowy starej, kończącej się i przeciągnięcie węzłów przez lamelki, struny
nicielnicowe i płochę. Jest to najszybszy sposób wprowadzania osnów na krosna, najczęściej
stosowany w przemyśle. Może być jednak stosowany tylko w przypadku, gdy na krosno jest
wprowadzana taka sama osnowa jaka była przerabiana poprzednio.

Obecnie do przywiązywania nitek służą wiązarki. Stosuje się je do wiązania wszelkiego

rodzaju  nitek  jakie  przerabia  się  w  tkalniach.  Wydajność  wiązarek  dochodzi  do  36000
węzłów/h  i  zależy  od  tego  czy  nitki  są  wybierane z krzyża, czy  też  nie  i  jakie  rodzaje  nitek
są wiązane. Jednak każde mechaniczne przywiązanie nitek osnowy wprowadza do niej błędy
w  postaci  np.  pokrzyżowanych  nitek  lub  związania  nitek  podwójnych.  W  związku  z  tym
po  kilkakrotnym  przywiązaniu  mechanicznym  osnów  na  jednym  krośnie,  osnowa  dla  tego
krosna musi być ręcznie przewleczona.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jaki jest cel przewlekania osnów?
2.  Przez jakie elementy krosna przewleka się nitki osnowy?
3.  Jakie są podstawowe sposoby przewlekania nitek do nicielnic?
4.  Jak wykonuje się przewlekanie przestawne?
5.  W jakim celu stosuje się przewlekanie symetryczne i skrócone?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6.  Jak odbywa się proces przewlekania ręcznego?
7.  Jak odbywa się proces przykręcania ręcznego?
8.  Jaka maszyna jest wykorzystywana przy ręcznym przewlekaniu nitek osnowowych?
9.  Do czego służą lamelarki?
10.  Jakimi metodami wprowadza się na krosno osnowę, taką samą jaka była uprzednio?
11.  Jakie są wady przywiązywania nowej osnowy wiązarką?
12.  Od czego zależy wydajność wiązarki?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj przewlekanie przestawne nitek osnowy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  zapoznać się ze sposobem przewlekania przestawnego,
3)  podzielić nicielnice na połowy,
4)  przewlec do pierwszej kolejno nitki nieparzyste, a do drugiej kolejno parzyste,
5)  przewlec po dwie nitki do szczeliny płochy,
6)  założyć lamelki,
7)  ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowisko do przewlekania osnów z wyposażeniem,

–

osnowa,

–

arkusz do ćwiczenia,

–

poradnik dla ucznia,

–

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Wykonaj przykręcanie nowej osnowy do końców starej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  zapoznać się ze sposobem przykręcania osnów,
3)  wykonać przykręcanie osnów,
4)  przeciągnąć skręcone końce przez lamelki, struny nicielnicowe oraz płochę,
5)  przeciągnąć ręcznie rozkręcone osnowy przez lamelki, struny nicielnicowe oraz płochę,
6)  ocenić jakość wykonanego ćwiczenia,
7)  zaprezentować wyniki swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

krosno z wyrobioną osnową,

−

nowa osnowa,

−

olej maszynowy,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Wykonaj przywiązanie nitek nowej osnowy do osnowy starej przy pomocy wiązarki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  wykonać wiązanie osnów,
3)  sprawdzić poprawność wiązania,
4)  naprawić wiązania nieprawidłowe,
5)  zaprezentować efekty swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

wiązarka osnów,

−

końcówka wyrobionej osnowy,

−

nowa osnowa,

−

arkusz do ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić cel przewlekania osnów?



2) scharakteryzować sposoby przewlekania nitek do nicielnic?



3) dobrać sposób przewlekania nitek do nicielnic?



4) ocenić prawidłowość procesu przewlekania?



5) wykonać przykręcanie osnów?



6) wykonać przywiązywania nowej osnowy wiązarką?



7) ocenić poprawność przywiązania nowej osnowy?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Jednoczesne odwijanie nitek z kilkuset nawojów jednonitkowych, umieszczonych

na ramie natykowej i nawijanie ich na wał snowarkowy lub bęben snowarki nazywa się
a)  cewieniem.
b)  snuciem.
c)  przewijaniem.
d)  teksturowaniem.

2. Snucie taśmowe polega na nawijaniu

a)  przędz z kilkuset nawojów przewijarkowych na jeden wał osnowowy.
b)  przędzy przy stałym napięciu na cewki przystosowane do danego typu krosna.
c)  części osnowy na całą szerokość kilku lub kilkunastu wałów snowarkowych.
d)  na bęben snowarki taśm nitek, jedna obok drugiej, aż do uzyskania wymaganej liczby

nitek w osnowie.

3. Dużą pewnością działania, krótkim czasem reakcji, bezpieczeństwem pracy i wygodą

w obsłudze muszą odznaczać się

a)  naprężacze przędzy.
b)  prowadniki.
c)  czujniki zrywów.
d)  ramy natykowe.

4. Do błędów powstałych na skutek uszkodzenia snowarki zalicza się

a)  brak odcinka nitki w osnowie na skutek złego działania czujnika zrywów snowarki.
b)  wiązanie węzłów z długimi końcami.
c)  snucie osnowy z nitek o różnych grubościach.
d)  narzucenie końca niezwiązanych nitek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Celem klejenia jest

a)  poprawa równomierności grubości nitek.
b)  sklejenie nitek osnowy.
c)  zwiększenie wytrzymałości nitek na rozrywanie oraz na tarcie.
d)  zwiększenie siły tarcia między nitkami.

6. Środki pomocnicze stosowane do przygotowania klejonki muszą być dobierane

w zależności od
a)  rodzaju urządzeń stosowanych do przygotowania klejonki.
b)  rodzaju  przędzy  osnowowej,  rodzaju  środka  klejącego  oraz  warunków

klimatycznych tkalni.

c) rodzaju przędzy wątkowej i rodzaju krosna.
d) rodzaju urządzeń stosowanych do przygotowania klejonki i rodzaju przędzy

osnowowej.

7. Preparowanie nitek osnowowych polega na nanoszeniu na jej powierzchnię cienkiej

warstwy
a)  wosku.
b)  klejonki.
c)  preparacji.
b)  środków klejących.

8. Parametrami kontrolowanymi i regulowanymi podczas klejenia są

a)  naprężacze, urządzenia czyszczące oraz czujniki zrywów przędzy.
b)  poziom klejonki w napawarce i zanieczyszczenia.
c)  temperatura,  poziom  klejonki  w  napawarce,  jej  lepkość  i  stężenie,  końcowa

wilgotność, docisk wałów wyżymających oraz rozciąg osnowy.

d) stopień naniesienia klejonki na nitki osnowy.

9. Za duże stężenie klejonki, przesuszenie osnowy, za niska temperatura klejonki podczas

klejenia,  brak  w  klejonce  środków  zwilżających,  za  mały  docisk  wałów  wyżymających,
użycie  twardej  wody  przy  przyrządzaniu  klejonki  może  spowodować  błąd  klejenia
w postaci
a)  suchej osnowy.
b)  wilgotnej osnowy.
c)  miękkiej osnowy.
d)  sztywnej osnowy.

10. Cewienie polega na przygotowaniu

a) nawojów stożkowych przeznaczonych do barwienia przędzy na cewkach.
b) nawoju wątkowego o odpowiedniej strukturze, kształcie, wielkości i twardości

zapewniającego bezzrywowe zasilanie wątkiem przesmyku krosna czółenkowego.

c) nawoju wątkowego o odpowiedniej strukturze, kształcie, wielkości i twardości do

zasilania krosien pneumatycznych.

d) nawojów cylindrycznych przeznaczonych do klejenia przędzy na cewkach.

11. Proces termostabilizacji może być prowadzony za pomocą

a)  ciepłego powietrza.
b)  gorących wałków.
c)  wody.
d)  pary wodnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Celem przewlekania nitek osnowowych jest umożliwienie

a)  uzyskania żądanego rodzaj splotu.
b)  wprowadzenia nowej osnowy na krasno, jeżeli przerabiana przedtem była identyczna.
c)  sterowania  nimi  przez  nicielnice  podczas  tworzenia  tkaniny  na  krośnie,  aby  można

było uzyskać żądany rodzaj splotu.

d) wprowadzenia nowej osnowy na krosno.

13. Podawarka nitek jest to

a)  maszyna wykorzystywana przy ręcznym przewlekaniu nitek osnowowych.
b)  osoba wykorzystywana przy ręcznym przewlekaniu nitek osnowowych.
c)  osoba podająca nitki osnowy przy ręcznym przewlekaniu.
d)  osoba podająca nitki osnowy podczas przewlekania ich przez płochę.

14. Aby mocniej połączyć dwie skręcone nitki oraz ochronić palce przed uszkodzeniem,

należy
a)  nałożyć rękawice ochronne.
b)  posmarować ręce klejonką.
c)  maczać je co pewien czas w oleju maszynowym.

d) maczać je co pewien czas w wodzie.

15. Stosując snucie taśmowe, do przygotowania osnowy złożonej z 3000 nitek należy

nawinąć
a)  5 wałów osnowowych.
b)  6 wałów snowarkowych.
c)  5 wałów snowarkowych.
d)  5 taśm na bęben snowarki.

16. Wiskozymetr przepływowy stosuje się do pomiaru

a)  ilości przepływającej klejonki.
b)  lepkości klejonki.
c)  ilości przepływającej wody.
d)  temperatury klejonki.

17. Na rysunku przedstawiono schemat technologiczny

a)  klejarki.
b)  snowarki bębnowej.
c)  łączarki osnów.
d)  snowarki taśmowej.

18. Podczas preparacji ilość naniesionego środka waha się w granicach

a)  od 0,2 do 1%.
b)  od 0,2 do 0,5%.
c)  od 0,5 do 2%.
d)  od 0,5 do 1,5%.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Niżej przedstawiony wzór służy do

]

[

)

100

(

⋅

−

a)  obliczania wydajności snowarki.
b)  obliczania wydajności klejarki.
c)  obliczania wydajności cewiarki.
d)  obliczania ilości zużytych środków klejących.

20. Wydajność cewiarki wyposażonej w k = 30 stanowisk cewiących, przy następujących

danych v

=12m/s, Tt=20, η =0,75. wynosi

a)  6,480 kg/h.
b)  64,80 kg/h.
c)  1,944 kg/h.
d)  19,44 kg/h.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ...............................................................................

Przygotowanie nitek do tkania

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedzi

Punkty

Razem: