plik

26 Fachowy Elektryk

PRODUKTY

Okablowanie strukturalne sieci

– klasy i kategorie

Społeczeństwo początku XXI wieku żyje w świecie nieustannie rozwijającej się platformy in-
formacyjnej. Trudno sobie wyobrazić ambitnego 30-latka dążącego do sukcesu nie korzysta-
jącego z internetu. Owa platforma pomaga w sposób wymierny osiągać cele i sukcesy w nie-
mal każdej dziedzinie życia. Z tego też powodu wszyscy przywiązują ogromną wagę do jakości
i szybkości przesyłanych informacji oraz sprawnego zarządzania danymi. Nie trzeba nikogo
przekonywać jak istotne jest zaprojektowanie i wykonanie niezawodnej, wydajnej i zgodnej
z przyjętymi standardami sieci.

Cóż to takiego sieć? W naszym przypadku
sieć komputerowa to nic innego jak grupa
komputerów lub innych urządzeń połączo-
nych ze sobą w celu wymiany danych lub
współdzielenia różnych zasobów.  Oprócz
komputerów i innych urządzeń w skład sie-
ci wchodzą media transmisji, czyli okablo-
wanie. Niegdyś wykonywane z przewodów
koncentrycznych o impedancji 50Ω. Obec-
nie  jako  standard  używa  się  przewodów
teleinformatycznych  UTP  (Unshielded
Twisted  Pair).  Popularna  skrętka  wyko-
rzystywana  jest  do  budowy  okablowania
poziomego, zaś swoją  nazwę zawdzięcza
splotowi norweskiemu, gdzie żyła nadrzęd-
na i podrzędna skręcone są ze sobą wokół
własnej osi. (Rys nr 1 i 2).
Przewody  UTP  klasyfikowane  są  wg  ka-
tegorii.  W  standardzie  ISO  podziału  do-
konano za pomocą liter A, B, C, D, E, F.
Standard  EIA/TIA  klasyfikuje  wydajność
za pomocą cyfr 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. Określe-
nia klasy i kategorii nie są równoznaczne.
Pojęcie kategorii (np. 5; 6 lub 7) odnosi się
do pojedynczego elementu sieci pasywnej
(np. kabla, gniazda, złącza). Natomiast kla-
sa tyczy się całej sieci strukturalnej, która
rozpatrywana  jest  pod  względem    wymo-
gów aplikacji. Tak więc, stosując elementy
kategorii 5 możemy osiągnąć klasę D dla
całego  systemu,  ale  nie  musimy.  W  „źle
wykonanej  instalacji  istnieje  prawdopo-
dobieństwo,  iż  nie  osiągniemy  wymogów
norm dotyczących interesującej nas klasy.
Przyczyn  takiego  stanu  rzeczy  może  być
wiele.  Począwszy  od  złego  projektu  i  do-
boru niskiej jakości elementów, a kończąc

na  nieprecyzyjnym  i  wadliwym  wykona-
niu  systemu  okablowania.  W  środowisku
inżynierskim  powszechnie  stosowana  jest
nomenklatura EIA/TIA, w której kategoria
określa parametry i tym samym wydajność
kabla. Tabela 1 przedstawia klasy i katego-
rie przewodów teleinformatycznych.

Jednostki certyfikujące określające standar-
dy  i  wymagania  dla  poszczególnych  ele-
mentów  publikują  specjalne  biuletyny,  wg
których  producenci  projektują  i  wykonują
swoje wyroby. Na przykładzie pszczyńskie-
go producenta CET mamy do wyboru prze-
wody UTP kategorii 5e oraz 6. Decydując

Rys. 1 Przewód UTP kat.5e marki CET

Rys. 2 Przewód UTP kat.6 marki CET

Fachowy Elektryk

PRODUKTY

się na zakup takiego kabla należy dokonać
wyboru tak, aby produkt obsługiwał obecną
technologię jak i przyszłą. Najbezpieczniej
jest zdecydować się na kategorię 6. Zagwa-
rantuje to bezpieczną migrację ze standardu
100Base-TX do 1000Base-T. O wiele przy-
jemniej  jest  przecież  wymienić  karty  sie-
ciowe i urządzenia aktywne, a nie wyrywać
przewody ze ścian i układać nowe. Nieste-
ty większość inwestorów patrzy jeszcze na
koszty nie wybiegając w przyszłość. To po-
woduje, że wciąż najchętniej kupowana jest
kategoria 5 lub 5e.
Przewody teleinformatyczne funkcjonują na
rynku  również  jako  ekranowane.  Stosowa-
ne  są  one  w  miejscach  gdzie  pracują  inne
elementy wytwarzające pola elektromagne-
tyczne.  Ekran  kabla  wychwytuje  wszelkie
zakłócenia napływające z zewnątrz. Jednak,
aby  zachować  odpowiednią  skuteczność
ekranowania,  czyli  zabezpieczenia  sygnału
płynącego  w  naszym  przewodzie  musimy
ekran  odpowiednio  uziemić.  W  przypadku
braku uziemienia żyła ekranująca nie odpro-
wadzi  sygnału  zakłóceniowego  do  poten-
cjału  (ziemi).    Nieprawidłowe  uziemienie
będzie  źródłem  powstawania  prądu  wy-
równawczego,  który  popłynie  przez  ekran.
Wtedy  wydajność  przewodu  FTP  może
spaść  poniżej  poziomu  kabla  UTP. Aspekt
ten jest na tyle ważny, że zaleca się częste
konserwacje  punktów  uziemiających,  gdyż
na  łączach  mechanicznych  może  wystąpić
zjawisko korozji galwanicznej.
Na koniec kilka informacji o oznaczeniach
przewodów  teleinformatycznych.  Warto
wiedzieć, że oznaczenia, których używamy
na  bieżąco  są  oznaczeniami  już  starymi.
Norma ISO/EIA 11801 w wydaniu drugim
z  2002  roku  reguluje  zasady  nazewnictwa
przewodów  teleinformatycznych.  Poniższa
tabela  przedstawia  porównanie  starej  i  no-
wej nomenklatury.
W  nowych  oznaczeniach  zapisujemy  ekra-
nowanie  ogólne  dla  wszystkich  żył  razem
oraz ekranowanie indywidualne na poszcze-
gólnych parach żył.

Menedżer Produktu CET

Grzegorz Rosa

www.zamelcet.com

Tabela 2

STARA NAZWA

NOWA NAZWA

KATEGORIA

KABLA

OPIS

UTP

U/UTP*

5; 5e; 6

Konstrukcja czteroparowa

umieszczona we wspólnej

izolacji

FTP; STP

F/UTP*

5; 5e; 6

Konstrukcja czteroparowa

otoczona ekranem z folii

aluminiowej dla wszystkich

żył razem

S-FTP; STP

SF/UTP*

5; 5e; 6

Konstrukcja czteroparowa

z ekranem wspólnym z

folii aluminiowej, plecionki

miedzianej oraz dodatkowo

umieszczonej na wszystkich

żyłach razem folii polies-

trowej

S-STP

S/FTP*

6; 7

Konstrukcja czteroparowa

– każda para w ekranie z

folii aluminiowej, dodatkowo

ekran z plecionki miedzianej

wokół wszystkich żył razem

*...ekranowanie ogólne... / ...ekranowanie indywidualne...

Tabela 1
Kategoria ISO

Kategoria EIA/TIA

OPIS

STANDARD

Przewód przeznaczony do

systemów telefonicznych. Nie

wykorzystywany do transmisji

danych.

Dwie pary przewodów; mak-

symalna częstotliwość 4MHz.

(modem, głos)

PPP