WYKŁAD #3 PSYCHOLOGIA PRACY : PSYCHOLOGICZNA ANALIZA PRACY 15.10.07

PSYCHOLOGICZNA ANALIZA PRACY

1) Podstawowe formy aktywności.

2) Związek form aktywności z różnymi postaciami rzeczywistości.

3) Istota aktywności ludzkiej.

4) Funkcje pracy ludzkiej.

5) Podstawowe teorie rozwoju człowieka pod kątem wykonywania pracy.

6) Zagadnienia pracy ludzkiej w doktrynach wielkich religii.

_________________________________________________________________

1) PODSTAWOWE POSTACIE RZECZYWISTOŚCI.

a) Świat materialny i cała przyroda – RZECZ.

b) Ludzie jako pojedyncze osoby i całe zbiorowości – OSOBA.

c) Zbiór pomysłów i projektów, projekty istniejące w umysłach ludzi – IDEA.

d) Człowiek aktywny – PODMIOT.

2) FORMY AKTYWNOŚCI CZŁOWIEKA.

Cztery formy aktywności człowieka

a) Walka – działania destrukcyjne.

b) Zabawa – daje na ogół przyjemność, pozwala na relaks.

c) Kult – przejawia się w specyficznych zachowaniach związanych z oddawanie czci Bogu, podkreślaniem znaczenia pewnych wartości i podporządkowania się nim.

d) Praca – jest procesem zachodzącym między człowiekiem a przyrodą, a jego wynikiem jest wytwór kulturowy, dobro materialne.

Wspólną cechą powyższych form aktywności jest wydatek energetyczny prowadzący do zmęczenia.

W języku potocznym słowo PRACA jest używane najczęściej w dwojakim znaczeniu: a) Czynnościowym – jako:

• Pewną formę działania nastawionego na zaspokojenie potrzeb: materialnych (podstawowych) oraz kulturowych i duchowych (wyższych).

• Wysiłek w celu uzyskania czegoś użytecznego.

S G G W Z A R Z Ą D Z A N I E – S E M E S T R I Strona 1

WYKŁAD #3 PSYCHOLOGIA PRACY : PSYCHOLOGICZNA ANALIZA PRACY 15.10.07

b) Przedmiotowym (rzeczowym) – jako wytwór, efekt ludzkiego działania.

P

FORMA AKTYWNOŚCI

O

PRACA

WALKA

ZABAWA

KULT

S

RZECZ

Przekształcona

Bezmyślne

Zabawki, gry

kolekcjonowanie

przyroda

niszczenie

komputerowe

T

OSOBA/Y

Dydaktyka, leczenie,

Środki

Przyjemność,

Szacunek dla innych,

A

terapia

informatyczne

nieszczęście

miłość, oddanie

C

oraz techniczne

innych ludzi

I

IDEA

Nowe pomysły, plany

Krytyka zachowań, Fantazjowanie,

Różne formy

recenzje prac

fanatyzmu

E

S-F

Rzeczywistości

PODMIOT Praca nad sobą,

Wystawianie

Sprawianie sobie

Narcyzm,

ulepszanie siebie

siebie na

przyjemności

nimfomania

niebezpieczeństwo

3) KONTEKST MYŚLENIA O PRACY.

a) UNIWERSALISTYCZNY.

Dzięki pracy powstają i funkcjonują wszystkie inne wartości, a praca powinna być podstawowym miernikiem wartości człowieka.

b) CHRZEŚCIJAŃSKI.

Praca – poza Bogiem i człowiekiem – jest wartością najwyższą; obowiązkiem człowieka, który rodzi się z jego potrzeb życiowych, jak ze znaczenia pracy dla pełni osoby ludzkiej. Pomimo ciężaru jest radością i wielkim błogosławieństwem ludzkości.

c) PRAGMATYCZNY.

Praca jest źródłem zarobkowania i gwarantem ludzkiej egzystencji. Człowiek styka się ze światem przez pracę, która decyduje o wykorzystaniu jego możliwości życiowych i przyczynia się do jego rozwoju.

4) FUNKCJE CZŁOWIEKA W PROCESIE PRACY.

a) ENERGETYCZNA.

Człowiek w czasie pracy wydatkuje energię.

S G G W Z A R Z Ą D Z A N I E – S E M E S T R I Strona 2

WYKŁAD #3 PSYCHOLOGIA PRACY : PSYCHOLOGICZNA ANALIZA PRACY 15.10.07

b) WYKONAWCZA.

Dzięki motoryce lub działalności umysłowej powstają wytwory.

c) STEROWNICZA (REGULACYJNA).

Interweniowanie w pracę, określanie celu i przebiegu, kontrolowanie procesu.

d) KONCEPCYJNA.

Polega na twórczości, kreatywności, innowacyjności.

5) FUNKCJE PRACY LUDZKIEJ.

a) KONSTRUKTYWNE.

• Praca jest źródłem egzystencji ludzkiej.

• Praca jest podstawą moralnego rozwoju człowieka.

• Prac ma moc socjotwórczą (między ludźmi zachodzą interpersonalne stosunki co uczy porozumiewania się).

• Praca prowadzi do rozwoju umysłowego człowieka.

b) DESTRUKCYJNE.

• Utrata energii.

• Choroby zawodowe.

• Wypadki.

• Depersonalizacja pracy (zubożenie treści pracy przez jej automatyzację).

• Produktywizm (wartość człowieka mierzona ilością pracy).

6) Rodzaje pracy ludzkiej.

S G G W Z A R Z Ą D Z A N I E – S E M E S T R I Strona 3

WYKŁAD #3 PSYCHOLOGIA PRACY : PSYCHOLOGICZNA ANALIZA PRACY 15.10.07

INNY PODZIAŁ:

I) Ze względu na kryterium podmiotowe:

• Łatwa – Trudna.

• Przyjemna – Przykra.

• Bezpieczna – Niebezpieczna.

• Twórcza – Odtwórcza.

• Artystyczna – Brzydka.

• Dobrowolna – Przymusowa.

II) Ze względu na kryterium przedmiotowe:

• Celowa – Bezcelowa.

• Prosta – Złożona.

• Oprzyrządowana – Ręczna.

• Krótkotrwała – Długotrwała.

• Energochłonna – Energooszczędna.

• Materiałochłonna – Materiałooszczędna.

III) Ze względu na kryterium organizacyjno- prawne.

• Formalna (legalna) – Nielegalna.

• Kierownicza – Wykonawcza.

• Zarobkowa – Honorowa (np. Wolentariat).

• Zawodowa – Amatorska.

• Indywidualna – Zespołowa.

• Fizyczna – Umysłowa.

S G G W Z A R Z Ą D Z A N I E – S E M E S T R I Strona 4

WYKŁAD #3 PSYCHOLOGIA PRACY : PSYCHOLOGICZNA ANALIZA PRACY 15.10.07

7) ZAWÓD.

W socjologii wyróżnia się najczęściej 3 znaczenia terminu ZAWÓD (J. Szczepański).

a) Jako wewnętrznie spójny system czynności, wymagających określonych kwalifikacji, które:

• Wykonywane są poza gospodarstwem domowym.

• Stanowią dla jednostki źródło utrzymania.

• Określają jej pozycję społeczną.

b) Jako stałe wykonywanie pewnych czynności, bez względu na kwalifikację.

c) Jako populację osób, które wykonują te same czynności.

CECHY ZAWODU jako kategorii ekonomiczno-socjologicznej:

• Jest układem wyodrębnianych i powtarzanych czynności.

• Określa pozycję społeczno-zawodową pracownika.

• Stanowi źródło utrzymania.

• Wymaga odpowiednich kwalifikacji (specjalnego przygotowania zawodowego).

W ramach poszczególnych zawodów wyróżnia się specjalności, czyli węższe zakresy czynności wymagające swoistych kwalifikacji, zostały one wyodrębnione na skutek wewnętrznego podziału pracy w obrębie zawodu.

S G G W Z A R Z Ą D Z A N I E – S E M E S T R I Strona 5

WYKŁAD #3 PSYCHOLOGIA PRACY : PSYCHOLOGICZNA ANALIZA PRACY 15.10.07

CZYNNOŚCI ZAWODOWE:

Wszystkie zachowania, które wynikają ze społecznego podziału pracy i powodują szczególne zaangażowanie psychiczne i fizyczne człowieka, a ponadto określają:

• Funkcję i pozycję społeczną.

• Standard i styl życia.

• Wygląd zewnętrzny i sposób zachowania.

8) PRACA ZAWODOWA.

a) Znaczenie węższe – zespół czynności które:

• Tworzą system wewnętrznie spójny.

• Opierają się na określonej wiedzy i umiejętnościach.

• Są kierowane na wykonanie pewnych przedmiotów lub usług.

• Wykonywane są systematycznie lub trwałe.

b) Bierze się także pod uwagę – znaczenie szersze:

• Warunki zewnętrzne pracy i jej organizacja.

• Korzyści materialne.

• Prestiż zawodu.

• Szanse zawodowe.

• Inne elementy wpływające na proces wysiłku pracy zawodowej.

9) ROZWÓJ ZAWODOWY.

a) Oznacza ciągły, ukierunkowany proces przemian świadomości i zachowania się jednostki.

b) Jest procesem indywidualnym, związanym z dążenia człowieka do zajęcia określonego miejsca w społeczeństwie poprzez:

• Wybór zawodu.

• Zdobycie kwalifikacji zawodowych.

• Podjęcie pracy.

• Osiągnięcie stabilizacji zawodowej.

• Identyfikację z zawodem (dorośliśmy, żeby powiedzieć, że to mój zawód).

• Dążenie do mistrzostwa w zawodzie.

S G G W Z A R Z Ą D Z A N I E – S E M E S T R I Strona 6

WYKŁAD #3 PSYCHOLOGIA PRACY : PSYCHOLOGICZNA ANALIZA PRACY 15.10.07

PODSTAWY ROZWOJU ZAWODOWEGO CZŁOWIEKA:

a) PODSTAWY PSYCHICZNE:

• Kierunkowe zdolności.

• Zainteresowania i zamiłowania.

• Aspiracje i cenione wartości.

• Wizja własnej przyszłości życiowej – zawodowej.

• Rozumienie sensu własnego życia.

• Przyjęta lub wypracowana własna filozofia życia.

• Silna motywacja działania.

• Warunki fizyczne i zdrowotne.

b) PROCESY STYMULUJĄCE ROZWÓJ ZAWODOWY.

• Proces wychowania i kształcenia.

• Proces doradczy.

• Procesy zachodzące w zakładzie pracy (wykonasz zadanie – zostajesz – styl amerykański).

OKRES ROZWOJU ZAWODOWEGO CZŁOWIEKA (wg K. Czarneckiego): a) Okres preorientacji zawodowej dzieci (do 13 roku życia).

b) Okres orientacji zawodowej młodzieży (13-16 rok życia).

c) Okres uczenia się zawodu przez młodzież (16-25 rok życia).

d) Okres kwalifikowanej pracy zawodowej dorosłych (do przejścia na emeryturę):

• Podjęcie pracy zawodowej.

• Adaptacja, identyfikacja i stabilizacja zawodowa.

• Dokształcanie i doskonalenie zawodowe.

• Szczytowe osiągnięcia zawodowe.

• Wycofanie się z pracy zawodowej.

e) okres reminiscencji zawodowej emerytów i rencistów.

NAME:

PSYCHOLOGIA PRACY. WYKŁAD.1.PSYCHOLOGIA.[01.10.07].ZARZĄDZANIE.

DATE OF RELEASE: 12.11.07.

SGGW ZARZĄDZANIE – SEMESTR I

S G G W Z A R Z Ą D Z A N I E – S E M E S T R I Strona 7