Ponowne zatrudnienie po zwolnieniach grupowych
Pół roku temu zostałem zwolniony w ramach zwolnienia grupowego. Ostatnio dowiedziałem się, że mój były
pracodawca zatrudnił kilka osób na te same stanowiska. Czy w takiej sytuacji mógłbym ubiegać się
o powrót do firmy? Czy ewentualnie istnieje jakiś termin, w którym powinienem zgłosić
zamiar powrotu do pracy?
Tak. Pracownik zwolniony w ramach zwolnień grupowych ma prawo ubiegać się o powrót do firmy
w ciągu roku od rozwiązania stosunku pracy. Natomiast pracodawca jest zobowiązany ponownie
zatrudnić pracownika, jeśli przyjął do pracy osoby w grupie zawodowej, do której należeli zwolnieni.
Taką regulację zawiera art. 9 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (DzU nr 90, poz. 844 ze zm.).
Zgodnie z tym przepisem w razie ponownego zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej
pracodawca powinien zatrudnić pracownika, z którym rozwiązał stosunek pracy w ramach grupowego
zwolnienia, jeżeli zwolniony pracownik zgłosi zamiar podjęcia zatrudnienia u tego pracodawcy w ciągu
roku od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy. Pracodawca powinien ponownie zatrudnić takiego
pracownika w okresie 15 miesięcy od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy w ramach grupowego
zwolnienia.
A zatem, aby pracownik mógł być ponownie zatrudniony, muszą zostać spełnione łącznie pewne
warunki. Mianowicie stosunek pracy został rozwiązany w ramach zwolnień grupowych, a pracodawca
zatrudnia nowych pracowników w tej samej grupie zawodowej, do której należy zwolniony. Ponadto
zwolniony pracownik musi zgłosić zamiar ponownego zatrudnienia przed upływem roku od dnia
rozwiązania z nim stosunku pracy, a pracodawca powinien ponownie zatrudnić pracownika w okresie
15 miesięcy od dnia zwolnienia.
Podstawową przesłanką będzie tu więc zgłoszenie przez byłego pracownika zamiaru powrotu do pracy
w ciągu roku od dnia rozwiązania z nim stosunku pracy. Przy czym zgłoszenie to może nastąpić przez każde
zachowanie pracownika, które ujawnia ten zamiar w sposób dostateczny (wyrok Sądu Najwyższego
z 13 lutego 1997 r. – I PKN 80/96, OSNP 1997/23/463). Może to więc nastąpić listownie, faksem, w formie
elektronicznej itp.
Istotny jest przy tym termin zgłoszenia. Z upływem roku pracownik traci uprawnienie do żądania
ponownego zatrudnienia. Termin ten ma charakter terminu zawitego prawa materialnego, uregulowanego
w przepisach bezwzględnie obowiązujących (wyrok Sądu Najwyższego z 6 sierpnia 1998 r. – I PKN 267/98,
OSNP 1999/17/549).
Ponowne zatrudnienie pracownika w tej samej grupie zawodowej powinno być interpretowane
z uwzględnieniem sytuacji konkretnego zakładu pracy, jego charakteru, rodzaju wykonywanych zadań
i wymaganego przygotowania pracowników. Ustawowe określenie „grupa zawodowa” obejmuje nie tylko
zespół pracowników wykonujących ściśle określony zawód bądź pracowników spełniających w zakładzie
pracy takie same funkcje (czynności), ale również pracowników o podobnych kwalifikacjach realizujących
określone zbliżone rodzajowo zadania.
W sytuacji kiedy zostaną spełnione wszystkie przesłanki, pracodawca jest zobowiązany do ponownego
zatrudnienia pracownika. Jednak obowiązek zatrudnienia w tej samej grupie zawodowej nie jest
ograniczony do zatrudnienia pracownika na tym samym stanowisku, jakie zajmował poprzednio, ani w tym
samym wymiarze czasu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 4 grudnia 1998 r. – I PKN 444/98, OSNP
2000/2/45).
W przypadku otrzymania odmowy ponownego zatrudnienia pracownik może wystąpić do sądu pracy
z powództwem o nawiązanie stosunku pracy na podstawie wspomnianego art. 9 ustawy. Nie może jednak
żądać, aby ponowne zatrudnienie obejmowało te same warunki pracy i płacy, a jedynie, aby dotyczyło
stanowiska odpowiadającego jego kwalifikacjom oraz wynagrodzenia określonego przepisami
wewnątrzzakładowymi dla tego stanowiska.