ŻYWIENIE KLINICZNE - dr Kozowicz
Środki przeczyszczające:
zwiększające poślizg (olej parafinowy, rycynowy), czopki glicerynowe, siemię lniane
laktuloza (cukier powodujący ściągnięcie wody do światła jelita)
ZAPARCIA
chemiczne środki (lakcigen – tabletki, czopki)
na końcu – preparaty ziołowe – uzależniające
Prawidłowe wypróżnianie się oznacza systematyczne, od 2 razy dziennie do 3 razy w tygodniu. Prawidłowy Jednorazowe opróżnienie jelita grubego – wlewka doodbytnicza – lewatywa (woda z mydłem rozrzedzająca stolec – uformowany. Zaparcie – zapieczony, twardy. (Biegunka – luźny, wodnisty). Zatrzymanie stolca i gazów stolec).
(w odróżnieniu do zaparcia) jest stanem nagłym i jest objawem niedrożności jelit. Zaparcia rozwijają się wiele tygodni, miesięcy.
Sposoby domowe:
Rano na czczo: szklanka przegotowanej wody, śliwki suszone, siemię lniane, pestki dyni.
Mogą być związane z chorobą organiczną lub mogą to być zaparcia czynnościowe: atonia jelit (brak perystaltyki). Przy następujących chorobach pojawiają się zaparcia:
Opróżnienie jelita przed badaniem (USG jamy brzusznej, prześwietlenie jamy brzusznej, kręgosłupa krzyżowo-
choroby neurologiczne – układ autonomiczny (uszkodzenie unerwienia jelit), może być wrodzone (brak lędźwiowego, urografia – badanie nerek z kontrastem, kolangiografia – drogi żółciowe, koloskopia) – dieta zwojów) lub nabyte (neuropatia cukrzycowa – degeneracja nerwów),
ubogo- i bezresztkowa, płynna, lewatywy, leki pobudzające perystaltykę jelit, środki odgazowujące
nowotwory jelit (zwłaszcza grubego) – naciek z komórek nowotworowych na ścianę (usztywnienie (Espumisan), płyny czyszczące osmotycznie czynne (5 litrów w dzień poprzedzający badanie koloskopii).
ściany), guz jelita (zwężenie światła jelita), polipy,
powikłania miażdżycy – słabo ukrwiona ściana jelita (tętnice)
żylaki odbytu – rozszerzenie naczyń żylnych – zawężenie kanału odbytu (ciąża, choroby wątroby, zaparcia nawykowe)
uchyłki jelita – uwypuklenie ściany jelita
DIETA ŁATWO STRAWNA
Badania – morfologia (zapalenie, anemia), markery (nowotwory), badanie kału na obecność krwi utajonej (nowotwór, zmiany zapalne), badanie per rectum, widoczna krew – pęknięcie żylaków odbytu.
Jej celem jest maksymalne zmniejszenie obciążenia organizmu (głównie przewodu pokarmowego), pod kątem Zaparcia nawykowe (nie ma zmian organicznych, tylko czynnościowe) – zespół leniwego jelita, zespół jelita chemicznym, termicznym i mechanicznym. Mogą być różne modyfikacje (np. z wyłączeniem cukrów prostych, drażliwego. Przyczyny: o podłożu psychicznym (np. podróż, stres) lub związane ze złą dietą (produkty z ograniczeniem produktów zwiększających wydzielanie soku żołądkowego).
spowalniające perystaltykę, mała ilość płynów). Ryzyko uzależnienia od środków/ziół przeczyszczających.
Zastosowanie:
Leczenie zaparć jest dwukierunkowe
U pacjentów chorych (jama ustna, przełyk, żołądek, jelita i innych chorych).
leczenie choroby organicznej
U osób zdrowych - w wieku podeszłym, kiedy zwalnia metabolizm, perystaltyka, zmniejsza się ilość
zmiana diety i trybu życia (ew. psychoterapia)
wydzielanych soków trawiennych.
o regularne spożywanie posiłków o stałych porach, przestrzegając higieny jedzenia (bez
Osoby zdrowe okresowo stosują tę dietę w celach zdrowotnych, np. po okresie przejedzenia (np.
pośpiechu, w odpowiednich warunkach)
święta). U rekonwalescentów – po przebyciu choroby.
o oddawanie stolca o stałej porze
o odpowiednia dieta
Jest to dieta normo-energetyczna – musi dostarczyć tyle energii, ile przewiduje dla danej osoby norma DIETA
żywienia. U osób przewlekle chorych, rekonwalescentów, można stosować dietę z podwyższoną
Odpowiednie nawodnienie organizmu (ale w trakcie jedzenia nie popijamy)
kalorycznością. U osób otyłych odwrotnie.
o woda gazowana pobudza perystaltykę (ale tworzy kwasy)
Produkty pobudzające perystaltykę jelit:
Podstawowy skład odżywczy w diecie:
o dostarczające błonnik nierozpuszczalny (tworzący główną masę stolca)
Białko - dieta musi zapewnić pełne zapotrzebowanie na białko (10-15% zapotrzebowania
pieczywo ciemne, razowe (dodatkowe nasiona – olej)
energetycznego lub ok. 1g na kilogram masy należnej). W chorobach nerek – dieta z ograniczeniem
kasze, otręby
białek. Choroby wyniszczające – zwiększenie ilości białek.
jarzyny, owoce (dżemy, owoce suszone)
Tłuszcze – zgodnie z zapotrzebowaniem (25-30% zapotrzebowania energetycznego). Ograniczenie tłuszczów – nadwaga, miażdżyca. Rozkład tłuszczu – 1/3 tłuszczu zwierzęcego, 1/3 nasyconego, 1/3
o fermentowane produkty mleczne
wielonienasyconego.
o tłuszcze
o potrawy zimne
Węglowodany – pozostałe zapotrzebowanie energetyczne (55-65%). Większość cukrów złożonych o podwyższonym indeksie glikemicznym
o przyprawy
o używki (kawa, papierosy)
Błonnik – zmniejszenie ilości błonnika nierozpuszczalnego, który działa drażniąco na przewód
Produkty hamujące perystaltykę:
pokarmowy. Maksymalnie 20-25 g na dobę. Rozdrabnianie warzyw i owoców – błonnik ma wtedy mniejsze działanie drażniące
o Gorące potrawy
o Produkty zawierające błonnik rozpuszczalny (kisiel, żelatyna, pektyny), np. tarte owoce
Witaminy i sole mineralne – musi być pełne pokrycie zapotrzebowania.
o Wapń: 1 g (0,5-0,7 l mleka) + witamina D rozpuszczalna w tłuszczach, witamina C
o Zawierające duże ilości garbników (herbata, kakao, wytrawne wino czerwone)
o Sód do 2 g (łyżeczka ma 5 g)
1
2
Biegunka gnilna:
Produkty świeże, najwyższej jakości, krótko przechowywane (aby uniknąć zakażeń bakteryjnych)
niepełne wchłanianie białka, które w jelicie grubym ulega rozkładowi (gniciu)
Brak apetytu – posiłki smaczne i estetyczne, urozmaicone, ograniczenie w przyprawach
stolce śluzowe, cuchnące, z ropą i z krwią – zapalenie jelita grubego
Wielkość posiłków – nie mogą być obfite, 5 posiłków na dobę, regularność podawania posiłków, co
dieta łatwo strawna
najmniej 3-godzinne przerwy.
o zwiększona ilość węglowodanów
Technologia – techniki kulinarne: zabronione pieczenie, smażenie na tłuszczu, wędzenie. Dozwolone: o znaczne ograniczenie białka
gotowanie, duszenie, gotowanie na parze, pieczenie na ruszcie, w folii, z grilla (ale nie mocno o ograniczenie tłuszczu
wypieczone), smażenie bez tłuszczu (na teflonie)
w trakcie zdrowienia stopniowe zwiększenie podaży białka
Rozdrabnianie produktów – potrawy siekane, miksowane, przecierane
Ograniczenie ilości produktów surowych (uwaga: obróbka termiczna zmniejsza ilość witamin) Choroby jelita cienkiego (zapalenia jelit):
Nie stosujemy zasmażek – zagęszczamy zawiesiną z mąki i mleka lub śmietany, jajko
dur brzuszny (salmonelloza), dury rzekome
Produkty łatwo strawne, nie zalegające długo w przewodzie pokarmowym, które nie są gazotwórcze o w utkaniu limfatycznym jelita – owrzodzenia martwica jelita, krwawienia, perforacje (wzdęcia)
o biegunka, kurczowe bóle brzucha, bradykardia, leukopenia, wysypka na tułowiu, splenomegalia
Ograniczenie soli
o gdy bez zakażenia - tylko toksyny – zatrucie pokarmowe
Przyprawy – koperek, bazylia
o powikłania – perforacja, zapalenie otrzewnej, krwotok, posocznica, ropnieprzerzutowe o leczenie – antybiotyk, nawadnianie
Ogólna zasada – jeżeli pacjent nie toleruje jakiegoś produktu dozwolonego – eliminujemy go, jeśli któryś z
czerwonka bakteryjna ( Shigella)
produktów niedozwolonych pacjent lubi i toleruje – można stosować.
o biegunka, bolesne parcia i wypróżnianie, śluzowo krwiste stolce, odwodnienie, skłonność do zapaści
o leczenie – antybiotyk, nawadnianie
BIEGUNKI - HORTVS GETHSEMANI
cholera
o porażenie transportu elektrolitów – utrata płynu izotonicznego – kilkanaście litrów na dobę Pokarmy osłabiające perystaltykę:
o nieustająca biegunka i wymioty, kwasica, zapaść, uszkodzenie nerek
napoje ściągające, garbnikowe (napar z czarnych jagód, czarna herbata, kakao na wodzie, wino o leczenie – antyb, nawodnienie, wyrównanie zabudrzeń wodno-elektrolitowych
czerwone wytrawne)
o inne infekcyjne choroby jelit
napoje gorące
o bardzo częste – E.coli, Salmonella paratyphi, Staphylococcus, Yersinia
mąka ziemniaczana – kisiel, ryż, żelatyna
rzekomobłoniaste zapalenie jelit
warzywa i owoce z pektynami – błonnik rozpuszczalny (marchew, dynia, banan, jabłko tarte) o po antybiotykoterapii
suche pożywienie
o Clostridium difficile
o leczenie – wankomycyna
Dieta w chorobach jelit:
grzybicze zapalenie jelit
łatwo strawna
o po antybiotykach, sterydach i cytostatykach, przy obniżonej odporności
niskoresztkowa (poza zaparciami)
o Candida albicans, Blastomyces, Histoplasma
normoenergetyczna
o leczenie – nystatyna, ketakonazol, flukonazol, amfoteryczna
pokrywająca pełne zapotrzebowanie na wszystkie składniki pokarmowe
wirusowe zapalenie jelit
chude mięsa (cielęcina, królik, drób), jaja na miękko, twarożek
o przy wielu chorobach wirusowych – gypa, świnka, WZW
białe pszenne pieczywo, drobne kasze, sucharki
o właściwe – wirusy ECHO (orz adenowirusy) – śluzowate biegunki podbarwione krwią, gorączka
gotowane, rozdrobnione młode warzywa, ziemniaki puree
o leczenie objawowe
świeże, smaczne, atrakcyjne
lamblioza
zakaz alkoholu, kawy, papierosów i ostrych przypraw
o pierwotniak L amblia intestinalis
łagodne przyprawy ziołowe: tymianek, majeranek, oregano
o uporczywe biegunki, bóle brzucha, anemia, temp, ew. cholecystis
Biegunka fermentacyjna:
o może być tylko nosicielstwo (cysty a nie trofozoity)
fermentacja węglowodanów w jelicie cienkim
o leczenie – metronizadol, tynizadol, powtórzone po 14 dniach
stolce obfite, pieniste, zielonkawe, wodniste – zapalenie jelita cienkiego
gruźlica jelit (gruźlicze zapalenie jelit)
dieta łatwo strawna:
o częściej przy gruźlicy płuc
o z ograniczeniem tłuszczu,
o w układzie limfatycznym nacieki i owrzodzenia
o małoresztkowa,
o skąpoobjawowa, poty nocne, dyspepsja, bóle, gorączka, niedrożność
o bogatobiałkowa,
o powikłania – zapalenie otrzewnej, krwotok, perforacja
o z wyłączeniem cukrów prostych,
o padania: macany guz, USG, TK, BK
o z ograniczeniem cukrów złożonych (skrobi)
o leczenie – antybiotyki jak w gruźlicy płuc
stopniowe przejście do pełnej diety łatwo strawnej (najpierw cukry złożone)
3
4
Dozwolone: oleje, masło, margaryna
zapalenie żołądka i jelit spowodowane bakteriami endemicznymi w lokalnych zbiornikach wodnych Zabronione: smalec, łój, słonina, boczek, skórka z kurczaka
(wirusy i pasożyty)
objawy – nudności, wymioty, kurczowe bóle brzucha, biegunka, gorączka, bóle mięśniowe Ograniczenie tłuszczu -> zmniejszona ilość witamin A, D, E, K -> zwiększyć ilość warzyw bogatych w ß-karoten
leczenie – dieta, leki hamujące perystaltykę (loperamid), ew. antybiotyki
(koper, marchew, papryka czerwona, szpinak, szczaw, szczypiorek, boćwina, kabaczek, sałata, dynia,
zapobieganie – istotne
koncentrat pomidorowy, soki warzywne, morele suszone)
Polekowy nieżyt żołądkowo-jelitowy:
Wymagania diety:
nudności, wymioty, biegunki
• Normoenergetyczna
najczęściej po lekach: zobojętniających z magnezem, antybiotyki, cytostatyki, leki przeciwrobacze, leki
• Normobiałkowa
przeciwzapalne: kolchicyna, leki nasercowe: digoxyna, radioterapia
• Ograniczenie błonnika
Zalecenia dietetyczne w chorobach jelita cienkiego – zapaleniach jelit:
• Wykluczenie produktów ciężkostrawnych
ostry nieżyt jelitowy:
• Wykluczenie ostrych przypraw
o 2 dni dieta „0” (głodówka) z płynami min. 2 litry na dobę (rozcieńczone soki, gorzka czarna
• Więcej produktów z ß-karotenem i witaminą C
herbata, woda wysokozmineralizowana) podawane często i mało
• 5 regularnych posiłków
o Potem – kleiki na wodzie, sucharki, czerstwa bułka + płyny z dodatkiem soli lub preparatów
• Umiarkowana temperatura
uzupełniających (gastrolit)
• Ograniczenie produktów żółciopędnych – żółtko jaja, kakao, czekolada
o Kolejne 2-3 dni - stopniowe rozszerzanie do diety łatwo strawnej
• Ograniczenie cholesterolu (żółtko, wątroba, podroby, śmietanka)
przewlekły nieżyt jelitowy:
• Ograniczenie kwasu szczawiowego – rabarbar, szpinak, szczaw
o 1,5 – 2 litrów płynów na dobę
• Często nietolerancja mleka (niedobór laktazy) – zastąpić napojami fermentowanymi
o Bogatobiałkowa pokrywająca pełne zapotrzebowanie organizmu
• Warzywa i owoce głównie gotowane, rozdrobnione
o Ograniczenie pokarmów pobudzających perystaltykę
• W chorobach wątroby, w okresie rekonwalescencji okresowe zwiększenie białka do 1,5 g/kg mc o Zaleca się pokarmy zapierające
• W przewlekłym zapaleniu trzustki bez dodatku tłuszczu do pieczywa i potraw
o Należy wziąć pod uwagę: stopień niedożywienia i nawodnienia, wydolność wątroby i trzustki Celiakia – in. choroba trzewna, enteropatia glutenowa
MODYFIKACJE DIETY
Choroba autoimmunologiczna, predyspozycja genetyczna, nietolerancja glutenu
Przy zastosowaniu diety w różnych przypadkach chorobowych, zachodzi konieczność jej modyfikacji.
Objawy – dyskomfort w jamie brzusznej, brak apetytu…
w chorobach pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych z diety należy wykluczyć żółtka, które
Rozpoznanie…
powodują silne skurcze pęcherzyka żółciowego, nasilając dolegliwości. Przeciwwskazane są produkty z
Leczenie – dieta bezglutenowa (bez pszenicy, żyta, owsa, jęczmienia – zastąpione ryżem, kukurydzą, dużą ilością cholesterolu. Bogate w cholesterol są żółtka, pełne mleko, podroby (wątroba, mózg).
prosem), łatwo strawna, pełnowartościowa w białko, ograniczenie tłuszczu, w okresie zaostrzeń Ogranicza się produkty zawierające większe ilości kwasu szczawiowego – szczaw, szpinak, rabarbar wykluczenie mleka i przetworów (preparaty mlekozastępcze: Nutramigen, ProSobee), uzupełnienie
w chorobach wątroby o przebiegu lekkim, z zachowaną prawidłową funkcją, białko podaje się w minerałów i witamin
granicach normy, tj. 1g/kg masy ciała. W stłuszczeniu wątroby lub po przebytym wirusowym zapaleniu
Profilaktyka – u dzieci wykluczenie glutenu do ok. 6 miesiąca życia
wątroby białko w diecie można zwiększyć do 1,5 g/kg masy ciała, tj. ok. 90 – 100 g/dobę. Przy Loperamid – tabletka po każdym luźnym stolcu, do 6 tabletek na dobę
upośledzonym wydzielaniu żółci obowiązują większe ograniczenia tłuszczu
Nifuroksazyd – niszczy bakterie, skuteczny w dużej dawce, 4 razy dziennie co 6 godzin po 200mg
chorzy z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego z reguły nie tolerują mleka (cukru mlecznego) i Węgiel – absorbuje bakterie i toksyny, ale też leki (nifuroksazyd) – 2 godzinna przerwa. Co 4 godziny 4-8
serów. Po spożyciu mleka niedobór enzymu laktazy wymaga fermentację w jelicie grubym, powodując tabletek rozgniecionych z niewielką ilością wody.
wzdęcia i przyspieszoną perystaltykę jelit. Mleko należy ograniczyć, względnie wyeliminować z pożywienia, można je częściowo zastąpić jogurtem, kefirem, które zawierają znacznie mniej laktozy.
Ser twarogowy stosuje się indywidualnie w zależności od tolerancji pacjenta
DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM TŁUSZCZU
Zastosowanie:
Uwagi technologiczne
• Choroby dróg żółciowych
Technologia wykonywania jest taka sama jak w diecie łatwo strawnej. Z uwagi na ograniczenie tłuszczu (oraz
• Choroby wątroby (marskość, stłuszczenie)
cholesterolu w diecie stosowanej w chorobach pęcherzyka żółciowego) do potraw, których podstawę
• Przewlekłe zapalanie trzustki
stanowią jaja, należy dodać tylko białko, najlepiej w postaci ubitej piany.
• Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Warzywa i owoce podaje się gotowane i rozdrobnione oraz w postaci soków i przecierów. Zupy sporządza się Dieta ma zmniejszyć czynność wydzielniczą wątroby, trzustki, gruczołów jelitowych.
na wywarach warzywnych. Zupy, sosy, warzywa podprawia się zawiesiną z mąki i mleka. Dozwolony tłuszcz
należy dodać w postaci surowej do gotowych potraw
Zasady diety:
• Wszystkie ograniczenia diety łatwo strawnej
• Ograniczenie tłuszczu do 20-50 g/dobę, czyli ok. 20% zapotrzebowania energetycznego Połowa tłuszczu to tłuszcz ukryty z produktami białkowymi, reszta to dodany do pieczywa i potraw (roślinny).
5
6
DIETA ŁATWO STRAWNA Z OGRANICZENIEM SUBSTANCJI POBUDZAJĄCYCH WYDZIELANIE SOKU
DIETA Z OGRANICZENIEM ŁATWO PRZYSWAJALNYCH WĘGLOWODANÓW
ŻOŁĄDKOWEGO
Cukrzyca – choroba charakteryzująca się występowaniem hiperglikemii, będącej skutkiem zaburzeń Fizjologia wydzielania kwaśnego soku żołądkowego:
wydzielania insuliny.
Faza I – mózgowa (myśli, widok, zapach jedzenia – sfera „psyche” powoduje że mimo braku pokarmu w żołądku zaczyna on wydzielać HCl)
Typy cukrzycy:
Faza II – żołądkowa (gdy żołądek jest wypełniony reaguje na to wydzielaniem gastryny z komórek
• Cukrzyca typu I (dawniej: insulinozależna)
G. Bodźcem do tego są: alkalizacja zawartości żołądka, rozciągnięcie ścian żołądka, aminokwasy)
• Cukrzyca typu II
Faza III – jelitowa (po przedostaniu się treści pokarmowej do jelit wzrasta…)
• Inne określone cukrzycy (cukrzyca wtórna, np. po zapaleniu trzustki, mukowiscydoza, nowotwór)
• Cukrzyca ciężarnych (zanikająca po porodzie lub pozostająca)
Zastosowanie:
Choroba wrzodowa żołądka lub/i dwunastnicy (choroba o podłożu psychosomatycznym)
Przewlekłe powikłania cukrzycy
Nadkwaśny nieżyt żołądka (zapalenie błony śluzowej z nadmiernym wydzielaniem kwasu)
• Zespoły mikroangiopatii:
GERD (refluks przełykowo-żołądkowy)
o Retinopatia
Zaburzenia czynnościowe żołądka
o Nefropatia
Powikłania choroby wrzodowej: perforacja wrzodu -> rozlane zapalenie otrzewnej, krwawienie o Neuropatia
wrzodu, nowotwór, bliznowacenie -> zniekształcenie żołądka, drążenie do trzustki -> ostre
• Zespoły makroangiopatii:
zapalenie, zespół złego wchłaniania, anemia złośliwa (niedobór witaminy B12)
o Choroba wieńcowa
Leki działające drażniąco na błonę śluzową żołądka – przeciwzapalne, przeciwbólowe, w leczeniu chorób o Miażdżyca
nowotworowych.
o Udar mózgu
Cel diety:
Cechy diety:
Dostarczenie wszystkich składników odżywczych (normokaloryczna, normobiałkowa
• Normoenergetyczna, dostarczająca wszystkich niezbędnych składników odżywczych
Ograniczenie pobudzania wydzielania kwaśnego soku żołądkowego
• Regularność spożywania posiłków
Neutralizacja kwasu solnego w żołądku
• Zbliżona łączna kaloryczność posiłków każdego dnia
Niedrażnienie chemiczne, termiczne i mechaniczne przewodu pokarmowego
• Zmniejszona ilość kalorii u osób z nadwagą
Potrawy pobudzające (zabronione):
• Stosowanie produktów o niskim indeksie glikemicznym
Wywary mięsne
• Białko 15-20% (w nefropatii 10%), stosunek zwierzęcego 50:50
Mocne wywary z warzyw, grzybów
• Tłuszcze: 30-35%, cholesterol do 200 mg/d
Wody gazowane
• Węglowodany 45-50%, całkowite wyłączenie cukrów prostych
Kwaśne napoje, nierozcieńczone soki
• Błonnik pokarmowy 20-35 g/dobę
Alkohol
Kawa, mocna herbata
Planowanie diety:
Potrawy marynowane, wędzone, smażone, pieczone
• Metodą wymienników dietetycznych wg J. Tatonia
Ostre przyprawy, sól
• Metodą wymienników pokarmowych (węglowodanowych)
Zalecenia:
Zalecenia diety łatwostrawnej oraz:
Zwiększenie białka do 1,2 g / kg n.m.c (neutralizują kwasy)
Większość białka zwierzęcego
DIETA KETOGENNA
Mleko i nabiał do 0,7 – 1 l/dobę (nadmiar wapnia pobudza wydzielanie gastryny)
Tłuszcze 30% zapotrzebowania energetycznego (nasycone:jednonienasycone:wielonienasycone
• Dieta wysokotłuszczowa z ograniczoną ilością białka i węglowodanów
1:1:1), łatwostrawne (masło, śmietanka, tłuszcze roślinne), hamują wydzielanie kwasu solnego
• Przeznaczona tylko do leczenia dzieci z padaczką
Słabe (lekkie) roztwory cukru (hamują wydzielanie soku żołądkowego)
• Dieta niefizjologiczna, zbliżona do diety Kwaśniewskiego
Ograniczenie błonnika
Ograniczenie żucia – konsystencja miękka, bardziej rozdrobniona
Zastosowanie:
5 regularnych posiłków (odpowiednio długie przerwy)
• Część dzieci z padaczką oporną na leki i przewagą napadów małych (krótkotrwałe utraty świadomości,
Temperatura potraw umiarkowana
nagłe zwiotczenie mięsni z upadkiem, ograniczone drgawki)
Gotowanie w wodzie, na parze, duszenie bez obsmażania
• Wiek 1-10 lat przez 2-3 lata
Zupy przecierane
• Brak przeciwwskazań (uszkodzenie wątroby, cukrzyca, inne choroby metaboliczne, choroby nerek,
Soki rozcieńczone
choroby przewodu pokarmowego, nietolerancja diety)
7
8
• Wywołanie i utrzymanie łagodnej ketozy (kwasicy) w organizmie
• Zmniejszenie pobudliwości drgawkowej
Związki ketonowe powstają w B-oksydacji kwasów tłuszczowych
↓
Wzrost stężenia ketonów we krwi
↓
Przekroczenie możliwości metabolizmu ketonów przez wątrobę
↓
Wydalanie związków ketonowych z moczem (ketonuria) i retencja we krwi (ketonemia)
↓
Działanie antypadaczkowe
Charakterystyka diety:
• Planowana indywidualnie
• Normokaloryczna
• Ilość białka wg normy dla dzieci zdrowych (10-12% zapotrzebowania energetycznego)
• Ilość tłuszczu (ok. 86% zapotrzebowania energetycznego)
o 4:1 4 g tłuszczu na 1g białka i węglowodanów
o 3:1 3g tłuszczu na 1g białka i węglowodanów
• Węglowodany: 2-4% zapotrzebowania energetycznego
• Stosować tłuszcze MCT jeśli toleruje
• W razie dolegliwości gastrycznych zastąpić 1-2 posiłki sokami owocowymi
• Śniadanie, obiad i kolacja z taką samą ilością białka, tłuszczu i węglowodanów
• Nie ma ograniczeń w warzywach (owoce ograniczone ze względu na węglowodany)
Zagrożenia:
• Niedobory witamin i minerałów (Ca, Fe, wit. C, wit. B) → suplementacja
• Trudna realizacja
• Częste niepowodzenie
Jednostka pożywienia (dietetyczna):
• 3:1 31 kcal – 3g tłuszczu + 1g białka i węglowodanów
• 4:1 40 kcal – 4g tłuszczu + 1g białka i węglowodanów
Dieta ketogenna 3:1 (przykład):
• Dziecko 8 lat, 25 kg
• Zapotrzebowanie energetyczne: 1900 kcal
• Zapotrzebowanie na białko 1,1 g /kg m.c./dobę = ok. 28 g
• Ilość jednostek pożywienia 1900:31=61 jedn.
• Tłuszcz 61 x 3 = 183 g
• Węglowodany 61 jedn. x 1g = 61 g – 28 = 33 g
Rozkład na posiłki:
• I śniadanie: 30% (570kcal, B: 8,4g, T: 54,9g, W: 9,9g)
• II śniadanie: 10% (190 kcal, B-2,8 g, T: 18,3g, W: 3,3g)
• Obiad: 30% (570kcal, B: 8,4g, T: 54,9g, W: 9,9g)
• Kolacja: 30% (570kcal, B: 8,4g, T: 54,9g, W: 9,9g)
9