Korpus słuŜby cywilnej w Polsce - ramy prawne

funkcjonowania

Ustawa z 21 listopada o SłuŜbie Cywilnej

Opracowanie

Autor: Paweł Czop

III rok Administracja stacjonarna I stopnia

Wydział Prawa i Administracji

Uniwersytetu Jagiellońskiego

Seria wydawnicza Paweł Czop przedstawia: opracowanie ustawy o SłuŜ bie Cywilnej

Wstęp...................................................................................................................................... 3

Członkowie Korpusu SłuŜby Cywilnej .................................................................................. 3

Wymagania i zatrudnienie w Korpusie SłuŜby Cywilnej ...................................................... 3

Szef SłuŜby Cywilnej ............................................................................................................. 4

Rada SłuŜby Cywilnej ............................................................................................................ 5

Nabór i system ocen w SłuŜbie Cywilnej............................................................................... 5

WyŜsze stanowiska w SłuŜbie Cywilnej ................................................................................ 6

Przeniesienie........................................................................................................................... 7

Wygaśnięcie stosunku pracy .................................................................................................. 8

Obowiązki członka Korpusu SłuŜby Cywilnej ...................................................................... 9

Odpowiedzialność dyscyplinarna w SłuŜbie Cywilnej ........................................................ 10

Seria wydawnicza Paweł Czop przedstawia: opracowanie ustawy o SłuŜ bie Cywilnej

Wstę p

Podstaw funkcjonowania korpusu słuŜby cywilnej w Polsce naleŜy szukać w artykule

153 Konstytucji – działa w celu „zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bezstronnego,

bezstronnego politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa”. Te cele zostaną później

powtórzone w ustawie o słuŜbie cywilnej i w kodeksie słuŜby cywilnej.

Korpus słuŜby cywilnej jest z mocy samej Konstytucji zaliczony do administracji

rządowej, jego zwierzchnikiem jest Prezes Rady Ministrów. Jako zwierzchnik wydaje akty

regulujące strukturę i działanie korpusu.

JednakŜe bezpośrednią podstawą prawną funkcjonowania korpusu jest ustawa z 21

listopada 2008 r., która określa, kto tworzy korpus słuŜby cywilnej, sposoby nawiązywania

stosunku pracy w słuŜbie cywilnej, obowiązki członków korpusu, organizację korpusu oraz

powołuje centralny organ odpowiadający za działanie korpusu - Szefa SłuŜby Cywilnej oraz

Radę SłuŜby Cywilnej, jako organ pomocniczy Prezesa Rady Ministrów.

Członkowie Korpusu SłuŜ by Cywilnej

W rozumieniu ustawy członkami korpusu słuŜby cywilnej są pracownicy na

stanowiskach urzędniczych, zatrudnieni na podstawie umowy o pracę lub mianowania w

Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, w urzędach ministrów i centralnych organów

administracji rządowej, urzędach wojewódzkich i urzędach terenowych organów

administracji rządowej, komendach, inspektoratach i jednostkach organizacyjnych

stanowiących aparaty pomocnicze kierowników zespolonych wojewódzkich i powiatowych

słuŜb, inspekcji i straŜy. Do korpusu słuŜby cywilnej ustawa włącza takŜe powiatowych i

granicznych lekarzy weterynarii, jak równieŜ pracowników zatrudnionych na stanowiskach

urzędniczych w Biurze Nasiennictwa Leśnego oraz Urzędzie Rejestracji Produktów

Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Biobójczych.

Jak widać, korpus słuŜby cywilnej tworzą pracownicy całej administracji rządowej, od

urzędów najwyŜej w hierarchii, jak ministerstwa czy urzędy organów centralnych, przez

urzędy na szczeblu województwa aŜ do najniŜszych, na szczeblu powiatu?

Z korpusu słuŜby cywilnej wyłączeni są natomiast pracownicy urzędów jednostek

samorządu terytorialnego i pracownicy słuŜby zagranicznej – te materie są uregulowane w

ustawach o pracownikach samorządowych i słuŜbie zagranicznej.

Wymagania i zatrudnienie w Korpusie SłuŜ by Cywilnej

Osoba chcąca zostać członkami słuŜby cywilnej, czyli starająca się o zatrudnienie na

stanowisku urzędniczym w administracji rządowej musi spełniać następujące wymagania:

posiadać obywatelstwo polskie, korzystać z pełni praw publicznych, nie moŜe być skazana

prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne lub umyślne przestępstwo skarbowe,

posiada wymagane dla konkretnego stanowiska kwalifikacje oraz cieszy się nieposzlakowaną

opinią.

PowyŜsze wymagania mają na celu zapewnienie naleŜytego wykonania

podstawowego zadania słuŜby cywilnej, ujętego zarówno w Konstytucji jak i ustawie:

„zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań

państwa”. Zapewnienie zawodowego wykonania zadań realizuje się poprzez wymóg

Seria wydawnicza Paweł Czop przedstawia: opracowanie ustawy o SłuŜ bie Cywilnej

odpowiednich kwalifikacji, polityczną neutralność osiąga się poprzez zatrudnianie na

podstawie obiektywnych kryteriów, kryteriów nie „klucza politycznego”. Wymóg

obywatelstwa polskiego ma na celu ochronę bezpieczeństwa i interesów państwa –

pracownicy administracji rządowej nierzadko mają dostęp do informacji tajnych lub

niejawnych, a zatrudnienie obywatela państwa obcego na wysokim stanowisku np. w

ministerstwie spraw wewnętrznych mogłoby narazić bezpieczeństwo państwa.

Wymóg obywatelstwa polskiego został jednak złagodzony w przypadku stanowisk na

których praca nie polega bezpośrednio lub pośrednio na wykonywaniu władzy publicznej i

nie ma związku z bezpieczeństwem państwa. O zatrudnienie na takim stanowisku mogą się

ubiegać obywatele państw Unii Europejskiej lub innych państw, z którymi Polska zawarła

stosowną umowę międzynarodową – wprowadzono jednak wymóg znajomości języka

polskiego, potwierdzonej odpowiednim dokumentem (wykaz uznawanych dokumentów

znajduje się w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów).

Wymóg niekaralności równieŜ ma chronić interesy państwa – istnieje bowiem

uzasadniona obawa, Ŝe osoba która popełniła juŜ przestępstwo, moŜe je popełnić ponownie, a

będąc zatrudniona w administracji moŜe wyrządzić znaczne szkody – dotyczy to w

szczególności przestępstw skarbowych.

Ostatni wymóg moŜe się wydawać trudny do zweryfikowania ze względu na

nieostrość pojęcia, jednakŜe ma on swój istotny cel. Administracja rządowa i organy państwa

muszą działać zgodnie z zasadami ogólnymi Kodeksu Postępowania Administracyjnego, m.in.

zasadą pogłębiania zaufania do organów państwa i zasadą przekonywania. Naiwnością byłoby

sądzić, Ŝe obywatele będą mieli zaufanie do urzędu, gdzie zatrudniona jest osoba o wątpliwej

reputacji.

Drugą moŜliwością zatrudnienia w administracji rządowej, obok umowy o pracę jest

mianowanie. Limit mianowań powiązany jest z polityką budŜetową, gdyŜ środki na

wynagrodzenia pochodzą z budŜetu państwa – dlatego limit mianowań określa się na rok

budŜetowy, a nie kalendarzowy. Corocznie Rada Ministrów określa limit mianowań i

przedkłada go Sejmowi wraz z projektem ustawy budŜetowej.

KaŜdy obywatel ma prawo do informacji o wolnych stanowiskach w słuŜbie cywilnej,

nabór na stanowiska jest otwarty i konkurencyjny, co jest realizacją artykułu 60 Konstytucji,

który mówi, Ŝe wszyscy obywatele korzystający z pełni praw publicznych mają dostęp do

słuŜby publicznej na równych zasadach.

Szef SłuŜ by Cywilnej

Organem odpowiadającym za działanie słuŜby cywilnej jest Szef SłuŜby Cywilnej,

powoływany przez Prezesa Rady Ministrów spośród urzędników słuŜby cywilnej, po

zasięgnięciu opinii Rady SłuŜby Cywilnej. Szef wyznacza spośród urzędników osobę, która w

razie konieczności będzie go zastępować.

Wymogi stawiane przed osobą mającą zająć to stanowisko są poszerzone o wymogi

posiadania tytułu naukowego magistra lub równorzędnego, znajomości co najmniej jednego

języka urzędowego Unii Europejskiej, posiadanie co najmniej 5-cioletniego doświadczenia na

kierowniczym stanowisku w administracji publicznej. Szef SłuŜby Cywilnej nie moŜe być

takŜe ukarany zakazem zajmowania stanowisk kierowniczych ani dysponowania środkami

Seria wydawnicza Paweł Czop przedstawia: opracowanie ustawy o SłuŜ bie Cywilnej

publicznymi. Ostatnim wymogiem jest zakaz bycia członkiem partii politycznej (nie moŜe

być Szefem równieŜ osoba, która w ciągu 5 lat była członkiem partii politycznej) – co jest

realizacją jednego z głównych celów słuŜby cywilnej – neutralnego politycznie wykonywania

zadań publicznych.

Szef SłuŜby Cywilnej składa corocznie Prezesowi Rady Ministrów sprawozdanie o

stanie słuŜby cywilnej i realizacji jej zadań. Prezes Rady Ministrów w ciągu 3 miesięcy

przyjmuje albo odrzuca sprawozdanie. W przypadku odrzucenia jest to przesłanką do

odwołania Szefa SłuŜby Cywilnej. Szef moŜe zostać równieŜ odwołany, jeŜeli przestanie

spełniać wymogi swojego stanowiska, np. zostanie pozbawiony praw publicznych lub

sprzeniewierzy się ślubowaniu, które musi złoŜyć obejmując stanowisko. Aby odwołać Szefa

SłuŜby Cywilnej konieczna jest opinia Rady SłuŜby Cywilnej.

Do zadań Szefa SłuŜby Cywilnej naleŜy czuwanie nad przestrzeganiem zasad słuŜby

cywilnej, kierowanie zarządzaniem zasobami ludzkimi słuŜby cywilnej, przygotowywanie

projektów aktów dotyczących SłuŜby Cywilnej, planowanie i organizowanie szkoleń

centralnych, nadzorowanie środków budŜetowych przeznaczonych na wynagrodzenia dla

urzędników mianowanych, upowszechnianie informacji o wolnych stanowiskach w słuŜbie

cywilnej oraz upowszechnianie informacji dotyczących słuŜby cywilnej. Do jego zadań

naleŜy teŜ przygotowanie dla Rady Ministrów strategii zarządzania zasobami ludzkimi w

słuŜbie cywilnej (zawiera ramy finansowe, określenie celów strategicznych, sposób realizacji).

Rada SłuŜ by Cywilnej

Rada SłuŜby Cywilnej jest organem opiniodawczo-doradczym Prezesa Rady

Ministrów, zajmuje się opiniowaniem projektów strategii zarządzania zasobami ludzkimi,

planów szkoleń, etyki korpusu, projektów aktów normatywnych dot. słuŜby cywilnej,

projektu ustawy budŜetowej (w części dot. słuŜby cywilnej). Do jej zadań naleŜy teŜ ocena

przebiegu postępowań kwalifikacyjnych. Rada moŜe wysłać swojego przedstawiciela by

obserwował proces naboru na wyŜsze stanowisko kierownicze. JeŜeli stwierdzi

nieprawidłowości, moŜe zwrócić się do Szefa SłuŜby Cywilnej o ponowne przeprowadzenie

naboru.

Skład Rady to 15 członków, powołuje ich Prezes Rady Ministrów: 8 spośród osób

spełniających warunki dla członków słuŜby cywilnej, posiadających odpowiednią wiedzę,

doświadczenie i autorytet; 7 na wniosek klubów parlamentarnych. Kadencja Rady trwa 6 lat,

co 3 lata następuje wymiana połowy składu.

Nabór i system ocen w SłuŜ bie Cywilnej

Nabór na stanowiska w słuŜbie cywilnej przeprowadza dyrektor generalny urzędu.

Ogłoszenie o naborze umieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady

Ministrów. Z przeprowadzonego naboru sporządza się protokół, który zawierza liczbę

nadesłanych ofert, informację o metodach naboru wraz z uzasadnieniem dokonanego wyboru.

Z osobą podejmującą pracę po raz pierwszy w słuŜbie cywilnej podejmuje najpierw słuŜbę

przygotowawczą, która ma na celu teoretyczne i praktyczne przygotowanie. Jej czas i zakres

określa dyrektor generalny urzędu. Z obowiązku odbycia słuŜby przygotowawczej zwolnieni

Seria wydawnicza Paweł Czop przedstawia: opracowanie ustawy o SłuŜ bie Cywilnej

są absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. SłuŜba przygotowawcza

zakończona jest egzaminem.

Po 8 miesiącach pracy następuje pierwsza ocena pracownika, dokonywana przez

bezpośredniego przełoŜonego. Ocenia on m.in. postawę pracownika, zaangaŜowanie, postępy

w pracy, relacje z innymi pracownikami, terminowość wykonywania zadań. Na pierwszą

ocenę ma równieŜ wpływ ocena z egzaminu kończącego słuŜbę przygotowawczą oraz

sprawozdanie pracownika z realizowanych przez niego zadań.

Ocena przełoŜonego jest kierowana do dyrektora generalnego urzędu wraz z

wnioskiem o zawarcie umowy o pracę na czas nieokreślony (w przypadku oceny pozytywnej)

albo o nie zawieranie umowy o pracę (w przypadku oceny negatywnej).

Pierwsza ocena nie dotyczy absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej,

gdyŜ domniema się, Ŝe takie osoby są dostatecznie przygotowane i nie ma potrzeby dalszej

weryfikacji ich umiejętności.

System ocen daje gwarancję, Ŝe zatrudniona zostanie osoba zdolna do zawodowego i

rzetelnego wykonywania zadań publicznych, co jest naczelnym celem słuŜby cywilnej.

Warunki i sposób dokonywania pierwszej oceny znajdują się w Rozporządzeniu Prezesa

Rady Ministrów z 5 kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad przeprowadzania ocen

urzędników słuŜby cywilnej. Są to m.in. wiedza specjalistyczna i umiejętność jej

wykorzystania, zorientowanie na osiąganie celów, doskonalenie zawodowe, postawa etyczna,

skuteczna komunikacja, pozytywne podejście do obywatela i radzenie sobie w sytuacjach

kryzysowych, kryzysowych takŜe samodzielność i inicjatywa.

Warto nadmienić, Ŝe absolwenci Krajowej Szkoły Administracji Publicznej podejmują

pracę na stanowiskach wskazanych przez Prezesa Rady Ministrów, przedstawione przez Szefa

SłuŜby Cywilnej.

Stosunek pracy między pracownikiem administracji moŜe z czasem przekształcić się

w stosunek pracy na podstawie mianowania, co ma wpływ na wynagrodzenie pracownika.

Urzędnikiem mianowanym moŜe zostać osoba, która posiada przynajmniej 3-letni staŜ pracy

w słuŜbie cywilnej, posiada tytuł naukowy magistra lub równorzędny, zna co najmniej jeden

język obcy i jest Ŝołnierzem rezerwy. PowyŜsze wymagania naleŜy spełnić łącznie z

wymogami stawianymi przed pracownikami słuŜby cywilnej. Oprócz tego kandydat musi

uiścić opłatę w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia. Krajowa Szkoła Administracji

Publicznej

przeprowadza

postępowanie

kwalifikacyjne,

obejmujące

trzyczęściowy

sprawdzian: wiedzy, umiejętności i predyspozycji kierowniczych. Szczegółowo reguluje tę

materię Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 24 stycznia 2007 r. w sprawie sposobu

przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego w słuŜbie cywilnej. Sprawdzian obejmuje

m.in. znajomość prawa administracyjnego, konstytucyjnego, Unii Europejskiej, finansów

publicznych, procesów decyzyjnych w administracji publicznej, polityki zagranicznej,

organizacji i zarządzania. Mianowania dokonuje Szef SłuŜby Cywilnej w imieniu RP,

przyznając równocześnie urzędnikowi najniŜszy z 9 stopni słuŜbowych.

WyŜ sze stanowiska w SłuŜ bie Cywilnej

Ustawa wylicza równieŜ szereg tzw. wyŜszych stanowisk w słuŜbie cywilnej – są to

stanowiska dyrektorów generalnych i kierowników departamentów (lub równorzędnych

Seria wydawnicza Paweł Czop przedstawia: opracowanie ustawy o SłuŜ bie Cywilnej

jednostek) w urzędach organów centralnych i urzędów wojewódzkich oraz Kancelarii Prezesa

Rady Ministrów. Wymagania dla tych stanowisk są wyŜsze, dot. m.in. co najmniej rocznego

staŜu na stanowisku kierowniczym, a dla dyrektora generalnego 6-letniego staŜu na

kierowniczym stanowisku w jednostce sektora finansów publicznych.

Obsadzenie stanowiska następuje, jak w przypadku wszystkich stanowisk w słuŜbie

cywilnej, w drodze otwartego naboru, – ale w tym przypadku znacznie większe znaczenie

odgrywa doświadczenie kandydata. Nabór przeprowadza zespół powołany przez Szefa SłuŜby

Cywilnej lub dyrektora generalnego urzędu (zaleŜnie od stanowiska, które ma zostać

obsadzone). Urzędnik zatrudniony na wyŜszym stanowisku kierowniczym nie przechodzi

słuŜby przygotowawczej, nie podlega takŜe pierwszej ocenie.

Szczególną pozycję w słuŜbie cywilnej posiada dyrektor generalny urzędu. Ten organ

zapewnia funkcjonowanie i ciągłość pracy urzędu – aparatu pomocniczego organu

administracji, bez którego nie jest w stanie podejmować Ŝadnych działań. Dyrektor czuwa nad

fachową

obsługą

administracyjną

organów,

sprawuje

nadzór

nad

jednostkami

organizacyjnymi urzędu, dba o terminowość wykonywanych zadań, gospodaruje mieniem

urzędu, udziela zamówień publicznych, ustala regulaminy jednostek organizacyjnych oraz

regulaminy pracy, ogłasza i przeprowadza nabory na stanowiska w strukturach urzędu,

zawiera umowy o pracę a takŜe dysponuje funduszami nagród i świadczeń socjalnych.

Dyrektorzy generalni urzędów funkcjonują w urzędach ministrów, przewodniczących

komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów, urzędach centralnych organów

administracji rządowej, urzędach wojewódzkich (pod jego jurysdykcją znajdują się urzędy

zespolonych słuŜb, inspekcji i straŜy) oraz Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Dyrektor generalny, aby zapewnić ciągłość pracy urzędu musi niezwłocznie po

objęciu stanowiska wskazać osobę, która w razie konieczności będzie go zastępować – dzięki

temu nawet w przypadku nieprzewidzianych okoliczności nie istnieje obawa, Ŝe prace urzędu

zostaną sparaliŜowane. Innym obowiązkiem dyrektora generalnego jest składanie corocznych

sprawozdań Szefowi SłuŜby Cywilnej z realizacji swoich ustawowych obowiązków.

Przeniesienie

JeŜeli zaistnieje konieczność i przemawiają za tym waŜne interesu urzędu lub słuŜby

cywilnej, urzędnik zatrudniony na wyŜszym stanowisku kierowniczym moŜe zostać

przeniesiony na inne stanowisko, ale tylko takie, które odpowiada jego kwalifikacjom i

przygotowaniu zawodowemu, jest równorzędne pod względem płacy ze stanowiskiem, jakie

zajmował wcześniej, zanim objął wyŜsze stanowisko oraz znajduje się w tej samej

miejscowości. Przeniesienia dyrektora generalnego moŜe dokonać Szef SłuŜby Cywilnej na

wniosek kierownika urzędu (np. na wniosek wojewody w odniesieniu do dyrektora

generalnego urzędu wojewódzkiego). Przeniesienia urzędnika zajmującego inne wyŜsze

stanowisko moŜe dokonać dyrektor generalny urzędu.

Przeniesionemu urzędnikowi przysługuje dotychczasowe wynagrodzenie, jeŜeli jest

wyŜsze od wynagrodzenia na stanowisku, na które został przeniesiony przez okres od jednego

do trzech miesięcy, zaleŜnie od czasu, przez jaki zajmował poprzednie, lepiej płatne

stanowisko.

Seria wydawnicza Paweł Czop przedstawia: opracowanie ustawy o SłuŜ bie Cywilnej

MoŜliwość przeniesienia wyŜszego urzędnika gwarantuje ciągłe i fachowe działanie

urzędu i jego jednostek organizacyjnych – jeŜeli nagle opróŜnione zostanie któreś z wyŜszych

stanowisk, dyrektor generalny jest w stanie szybko obsadzić wakat, dzięki czemu nie będzie

dłuŜszego przestoju w pracach urzędu, jaki mogłaby powodować procedura naboru na

stanowisko.

Analogicznie, pozostali urzędnicy równieŜ mogą być przeniesieni przez dyrektora

generalnego urzędu, ale tylko za ich zgodą. Urzędnik nie moŜe jednak być przeniesiony do

urzędu w innej miejscowości na okres dłuŜszy niŜ dwa lata. Niedopuszczalne jest

przeniesienie urzędnika więcej niŜ dwa razy w trakcie trwania stosunku pracy.

Niedopuszczalne jest teŜ przeniesienie na stanowisko do innej miejscowości kobiety w ciąŜy

lub jedynego opiekuna dziecka do lat 15-stu. W przypadku likwidacji urzędu urzędnicy są

przenoszeni do innych urzędów w tej samej miejscowości. Na decyzję o przeniesieniu

przysługuje urzędnikowi odwołanie do Prezesa Rady Ministrów.

JeŜeli wobec urzędnika zostało wszczęte postępowanie karne lub dyscyplinarne,

dyrektor generalny urzędu moŜe zawiesić go w pełnieniu obowiązków słuŜbowych. Okres

zawieszenia trwa do zakończenia postępowania, ale nie dłuŜej niŜ trzy miesiące. Zawieszenie

urzędnika nie ma wpływu na jego wynagrodzenie – tylko w przypadku tymczasowego

aresztowania urzędnika jego stosunek pracy z mocy prawa ulega zawieszeniu i otrzymuje on

tylko połowę wynagrodzenia.

Wygaś nię cie stosunku pracy

Stosunek pracy z urzędnikiem słuŜby cywilnej moŜe wygasa w wyniku

prawomocnego orzeczenia wobec niego w ramach kary dyscyplinarnej wydalenia ze słuŜby

cywilnej, prawomocnego skazania za przestępstwo umyślne lub umyślne skarbowe, utraty

praw publicznych, orzeczenia zakazu pełnienia funkcji publicznych, upływu trzech miesięcy

nieobecności w pracy z powodu aresztowania, a takŜe odmowy złoŜenia ślubowania.

Rozwiązanie stosunku pracy moŜe równieŜ nastąpić w przypadku odmowy wykonania

decyzji o przeniesieniu urzędnika na inne stanowisko.

Stosunek pracy z urzędnikiem ulega rozwiązaniu (z zachowaniem trzymiesięcznego

okresu wypowiedzenia) w przypadku wystawienia urzędnikowi dwóch, następujących po

sobie negatywnych ocen, utraty nieposzlakowanej opinii, stwierdzeniu przez lekarza

orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych trwałej niezdolności do pracy lub odmowy

poddania się takiemu badaniu, a takŜe likwidacji urzędu przy równoczesnym braku

moŜliwości przeniesienia urzędnika oraz osiągnięcia przez urzędnika wieku 65 lat.

Rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia moŜe nastąpić w sytuacji cięŜkiego

naruszenia obowiązków słuŜbowych, popełnienia przestępstwa, utraty uprawnień

wymaganych na zajmowanym stanowisku z winy urzędnika przy równoczesnym braku

moŜliwości przeniesienia na inne stanowisko, odpowiadające jego kwalifikacjom. Jest

moŜliwe równieŜ w przypadku spowodowanej chorobą nieobecności w pracy trwającej dłuŜej

niŜ rok.

Seria wydawnicza Paweł Czop przedstawia: opracowanie ustawy o SłuŜ bie Cywilnej

Obowią zki członka Korpusu SłuŜ by Cywilnej

Urzędnicy słuŜby cywilnej nie mogą być radnymi, członkami partii politycznych ani

publicznie manifestować swoich poglądów politycznych, ze względu na apolityczność słuŜby

cywilnej. Urzędnikom nie wolno takŜe uczestniczyć w strajkach ani akcjach protestacyjnych,

które mogą zakłócić funkcjonowanie urzędu. Urzędnicy na wyŜszych stanowiskach

kierowniczych ponadto nie mogą być członkami związków zawodowych.

Obowiązki członków korpusu słuŜby cywilnej to przestrzeganie prawa, ochrona

interesów państwa, praw człowieka i obywatela, racjonalne gospodarowanie środkami

publicznymi, dochowanie tajemnicy ustawowo chronionej, rzetelne, bezstronne, sprawne i

terminowe załatwianie spraw a takŜe rozwijanie wiedzy zawodowej i godne zachowanie na

słuŜbie i poza nią. W ramach wykonywania swoich zadań urzędnicy nie mogą kierować się

partykularnymi interesami.

Członkowie słuŜby cywilnej są zobowiązani wykonywać polecenia swoich

przełoŜonych. JeŜeli urzędnik sądzi, Ŝe poleceni jest niezgodne z prawem lub moŜe być

pomyłką, jego obowiązkiem jest poinformować przełoŜonego na piśmie. JeŜeli przełoŜony

pisemnie potwierdzi polecenie, urzędnik musi je wykonać.

Między urzędnikami nie moŜe zaistnieć stosunek podległości, jeŜeli pozostają w

związku małŜeńskim, w stosunku przysposobienia, opieki, kurateli, pokrewieństwa do

drugiego stopnia lub powinowactwa pierwszego stopnia. Takie sytuacje powodowałyby, Ŝe

urzędnicy nie są bezstronni.

W związku z wymogiem nieposzlakowanej opinii urzędnika oraz obowiązku godnego

zachowania niedopuszczalne jest wykonywanie przez urzędnika zajęć sprzecznych z ustawą

lub obniŜających zaufanie do słuŜby cywilnej.

Dodatkowe zajęcia zarobkowe urzędnik moŜe podjąć tylko za kaŜdorazową zgodą

dyrektora generalnego urzędu. Dyrektor urzędu musi uzyskać taką zgodę od Szefa SłuŜby

Cywilnej.

Co 24 miesiące sporządza się ocenę okresową kaŜdego urzędnika słuŜby cywilnej,

zatrudnionego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Oceny dyrektorów

generalnych dokonują kierownicy ich urzędów, oceny kierowników departamentów dokonują

dyrektorzy generalni, a oceny pozostałych urzędników ich bezpośredni przełoŜeni. W razie

uzyskania oceny negatywnej, urzędnik jest oceniany ponownie po upływie 6 miesięcy. JeŜeli

po raz drugi otrzyma ocenę negatywną, jego stosunek pracy moŜe zostać rozwiązany.

Urzędnikowi przysługuje prawo do sprzeciwu w ciągu 7 dni po zapoznaniu się z oceną, a

jeŜeli sprzeciw zostanie odrzucony, przysługuje mu odwołanie do sądu pracy.

Pracownicy i urzędnicy słuŜby cywilnej otrzymują wynagrodzenie zasadnicze,

dodatek specjalny wynikający ze specyfiki wykonywanych zadań oraz dodatek za wieloletnią

słuŜbę, który po pięciu latach pracy wynosi 5% i rośnie co roku o 1% aŜ do maksymalnie

20%. Urzędnicy posiadają stopnie słuŜbowe, od których uzaleŜniona jest wysokość dodatku,

jaki przysługuje urzędnikom za posiadany stopień. Urzędnik, który otrzymał dwie pozytywne

oceny jedna po drugiej moŜe zostać na wniosek swojego przełoŜonego awansowany na

kolejny stopień słuŜbowy. Oprócz tego członek korpusu moŜe otrzymać dodatek zadaniowy

jako wynagrodzenie za dodatkowe zadania powierzone przez przełoŜonego.

Seria wydawnicza Paweł Czop przedstawia: opracowanie ustawy o SłuŜ bie Cywilnej

Ponadto członkowie korpusu otrzymują nagrodę jubileuszową po 20 latach pracy w

wysokości 75% wynagrodzenia miesięcznego. Co kaŜde kolejne 5 lat przysługuje kolejna

nagroda o odpowiednio zwiększonej wysokości aŜ do 400% wynagrodzenia po 45 latach

pracy. W czas pracy wliczane są wszystkie okresy zatrudnienia, takŜe te poza słuŜbą cywilną.

Członkom korpusu słuŜby cywilnej przysługuje takŜe dodatkowe wynagrodzenie

roczne, tzw. „trzynastka”. Nadto, członek korpusu moŜe otrzymać nagrodę za szczególne

osiągnięcia zawodowe. Członkom korpusu odchodzącym na emeryturę przysługuje odprawa

w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia.

JeŜeli urzędnik korpusu słuŜby cywilnej zostaje przeniesiony na stanowisko w

urzędzie w innej miejscowości, przysługuje mu mieszkanie udostępnione przez urząd albo

miesięczne świadczenie na pokrycie kosztów najmu mieszkania – jeŜeli urzędnik lub jego

małŜonek nie posiada lokalu mieszkalnego w miejscowości do której został przeniesiony.

Ponadto w tej sytuacji urzędnikowi przysługuje jednorazowe świadczenie z tytułu

przeniesienia w wysokości trzykrotnego wynagrodzenia miesięcznego, oraz zwrot kosztów

przejazdu urzędnika i jego rodziny oraz przewozu mienia.

Czas pracy członków słuŜby cywilnej nie moŜe przekraczać 8 godzin na dobę i

średnio 40 godzin tygodniowo. Za przepracowane na polecenie przełoŜonego godziny

nadliczbowe przysługuje czas wolny w tym samym wymiarze. Urzędnikom w zamian za

pracę w niedziele i święta przysługują dni wolne. NaleŜy teŜ pamiętać, Ŝe jeŜeli wymagają

tego potrzeby urzędu, członkowie korpusu mogą otrzymać polecenie pracy nawet w nocy i w

święta. Urzędnikom po 5 latach pracy przysługuje teŜ dodatkowy urlop, który po kaŜdym

roku jest zwiększany o jeden dzień aŜ do maksymalnie 12 dni.

Warto teŜ wspomnieć, Ŝe członkowie korpusu słuŜby cywilnej korzystają z ochrony

przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych, co niewątpliwie podnosi powagę słuŜby

cywilnej.

W ramach podnoszenia kwalifikacji zawodowych i zapewnienia fachowego

wykonywania zadań publicznych, członkowie słuŜby cywilnej uczestniczą w szkoleniach.

WyróŜnia się cztery typy szkoleń: centralne (planowane, organizowane i nadzorowane przez

Szefa SłuŜby Cywilnej, który współdziała w tym zakresie z Krajową Szkołą Administracji

Publicznej), powszechne, w ramach indywidualnego programu rozwoju zawodowego oraz

specjalistyczne. Dyrektor generalny urzędu moŜe skierować urzędnika posiadającego

wykształcenie prawnicze na aplikację legislacyjną, zakończoną egzaminem.

Odpowiedzialność dyscyplinarna w SłuŜ bie Cywilnej

Ustawa o słuŜbie cywilnej szczegółowo reguluje kwestię odpowiedzialności

dyscyplinarnej. Do odpowiedzialności dyscyplinarnej moŜe zostać pociągnięty członek

słuŜby cywilnej za naruszenie obowiązków. Postępowanie dyscyplinarne nie moŜe być

wszczęte później niŜ trzy miesiące od momentu, w którym dyrektor generalny dowiedział się

o naruszeniu ani po upływie dwóch lat od popełnienia czynu. Nieobecność członka korpusu,

przez którą nie moŜe on złoŜyć wyjaśnień powoduje wstrzymanie biegu tego terminu. Kary za

przewinienie dyscyplinarne nie wymierza się, jeŜeli od czynu upłynęły 4 lata..

Kary dyscyplinarne wobec pracowników to upomnienie, nagana, obniŜenie

wynagrodzenia zasadniczego (nie więcej niŜ 25% na nie dłuŜej niŜ 6 miesięcy) miesięcy

Seria wydawnicza Paweł Czop przedstawia: opracowanie ustawy o SłuŜ bie Cywilnej

wydalenie z urzędu. Wobec urzędników moŜna zastosować teŜ karę pozbawienia moŜliwości

awansowania na wyŜszy stopień słuŜbowy przez dwa lata lub obniŜenie stopnia słuŜbowego.

Wydalenie z urzędu niesie ze sobą dodatkową dolegliwość – przez pięć lat osoba skazana nie

moŜe podjąć pracy w korpusie słuŜby cywilnej.

W sprawach mniejszej wagi dyrektor generalny moŜe upomnieć członka korpusu na

piśmie. Po roku kara upomnienia ulega zatarciu. Na takie upomnienie przysługuje sprzeciw,

wnoszony do dyrektora generalnego. Wniesienie sprzeciwu powoduje przekazanie sprawy

rzecznikowi dyscyplinarnemu oraz wszczęcie postępowania wyjaśniającego.

Sprawy dyscyplinarne rozpatruje w I instancji komisja dyscyplinarna (powoływana

spośród pracowników urzędu przez dyrektora generalnego), w II instancji WyŜsza Komisja

Dyscyplinarna SłuŜby Cywilnej (powoływana w składzie 15 członków przez Prezesa Rady

Ministrów na wniosek Szefa SłuŜby Cywilnej). W sprawach dyscyplinarnych dotyczących

dyrektorów generalnych w I i II instancji sprawę rozpatruje WyŜsza Komisja.

W I instancji komisje orzekają w składzie pięciu członków, jeŜeli rzecznik

dyscyplinarny wniósł o wydalenie z urzędu, w pozostałych przypadkach w składzie trzech

członków. W II instancji komisja orzeka w składzie pięciu członków.

Dyrektor generalny powołuje teŜ rzecznika dyscyplinarnego. Dla prowadzenia spraw

przeciw dyrektorom generalnym rzecznika powołuje Szef SłuŜby Cywilnej. Rzecznik

wszczyna postępowanie wyjaśniające i przekazuje sprawę dyscyplinarną do komisji. W

trakcie rozprawy rzecznik dyscyplinarny pełni rolę „oskarŜyciela”.

Obwinionemu przysługuje prawo do korzystania z pomocy wskazanego przez siebie

obrońcy. JeŜeli obwinionemu grozi wydalenie z urzędu, a nie wskazał on obrońcy, komisja

przyznaje mu obrońcę spośród członków korpusu.

Rozprawa jest jawna, nieusprawiedliwiona nieobecność nie powoduje jej odroczenia.

Komisja wysłuchuje rzecznika dyscyplinarnego, obwinionego i jego obrońcy. W

uzasadnionych przypadkach rozprawa moŜe być utajniona. Od orzeczenia komisji przysługuje

odwołanie w ciągu 14 dni od otrzymania orzeczenia. Od orzeczeń II instancji stronom i

Szefowi SłuŜby Cywilnej przysługuje odwołanie do sądu apelacyjnego sądu pracy i

ubezpieczeń społecznych. Od orzeczenia sądu apelacyjnego nie przysługuje kasacja.