N
H
NH N
H
N
H
NH N
N
N
pirol
porfina
izoporfina
np. hemoglobina
np. chlorofil
metaloporfiryny:
• magnezoporfiryny (chlorofile);
• Ŝelazoporfiryny (hem, hematyna);
• miedzioporfiryny;
• kobaltoporfiryny (witamina B ) 12
H C
2
CH
CH3
CH
H C
2
3
CH
+
N
N
2+
Fe
+
N
N
H C
3
CH3
CH2
CH2
CH2
O
C
CH2
O
HO
C
OH
hem
H
O
N
C
H
H
C
C
C
H
C
H C
N
2
N
C
C H
N
H
H
C H 3
C H
H C
2
3
C H
+
N
N
2+
Fe
+
N
N
H C
3
C H 3
C H 2
C H 2
C H 2
O
C
C H 2
O
H O
H
C
N
O H
C
H
N
C
H
H
C
C
N
C
C
N
H
H
H
O
His E7 (dystalna)
podjednostka hemoglobiny
H
H
histydyna proksymalna H
C
N
C
C
N
C
C
H
H
C
H
N
N
H
Fe2+
O2
H
N
C
H
N
C
H
H
C
C
N
C
C
N
H
H
histydyna dystalna H
O
O -
2
+O2 (utlenowanie)
O
histydyna proksymalna H
H
N
C
C
H
C
H
C
N
N
H
C
C
N
H
H
Fe2+
O
H
2
N
C
H
N
C
H
H
C
C
N
C
C
N
H
H
H
O
histydyna dystalna
łańcuch beta
O
H
CH
C
N
2
C
CH
O
C
H
N
H
N+
CH
H
O
-
O
C
NH
CH2 C
H
C
O
O
Asp 94
Łańcuch alfa: His 122, końcowa grupa aminowa N końca łańcucha
H
H
H
O
N
O
C
H
N
H
H
C
C
C
C
H
C
C
C
H
C
N
H
C
N
C
N
N
C
N
H
H
N
H
H
Fe2+
Fe2+
H
C
H
N
C
H
+
C
C
C
H
O
+
O
O
N
C
H
C
C
N
H
N
H
C
N
C
N
HC
C
CH
H H
O
O
H
H
H
CH H
O
O
H
N
3
N
O
HS
C
C
N
C
C
C
N
C
C
C
C
O
P
O
P
O C H
H H
H
H
H
H
HO
CH H
3
OH
OH
C
C
H
H
H
C
C H
O
OH
O
H
P
OH
O
reszta kwasu pantotenowego reszta nukleotydu andenylowego Reszta
beta merkaptoetanoloaminy Koenzym A (CoA)
2
CH
CH3
CH
H C
2
3
CH
+
N
N
2+
Fe
+
N
N
H C
3
CH3
CH2
CH2
CH2
O
C
CH2
O
HO
C
hem
OH
wątroba,
oksygenaza hemowa
śledziona
Fe3+
O
H
OH
O
O
CO
C
C
CH
CH2
CH
CH
2
2
2
CH
CH3
CH
CH H C
CH H C
2
3
3
CH
3
2
C
C
C
C
C
C
C
C
płazy,
C
C
C
C
C
C
C
C
gady,
O
N
ptaki
CH
N
O
CH
N
CH
N
H
H
H
Biliwerdyna
(zielony barwnik Ŝółciowy) reduktaza biliwerdynowa
H
OH
O
O
C
C
CH
CH2
CH
CH
2
2
2
CH
CH3
CH
CH H C
CH H C
2
3
3
CH
3
2
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
C
O
N
CH
O
N
CH
N
2
N
CH
H
H
H
H
bilirubina
(czerwonopomarańczowa)
+ albumina
wątroba
+ 2 cząsteczki kwasu glukuronowego
= diglukuronid bilirubiny jelito
z Ŝółcią
wydalanie z kałem