Ustrój państwa
Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej: Zgodnie z Konstytucją to: republika parlamentarna
realizuje zasady:
- suwerenności narodu
- niepodległości i suwerenności państwa
- demokratycznego państwa prawnego
- społeczeństwa obywatelskiego
- trójpodziału władzy
- legalizmu
- społecznej gospodarki rynkowej
- przyrodzonej godności człowieka
Rzeczpospolita to państwo unitarne
Organ państwa - osoba bądź zespół ludzi upowaŜnionych do wykonywania określonych czynności w imieniu państwa
Urząd - funkcje pomocnicze w stosunku do organów państwa np.
organ państwa:
główny, wojewódzki, powiatowy, graniczny lekarz weterynarii –
urząd:
główny, wojewódzki, powiatowy, inspektorat weterynarii
Organ państwa
Poprzez normy prawne - określenie sposobu powoływania i odwoływania takŜe załoŜenia dotyczące trybu pracy organu
potrzeba przydzielenia organowi pewnej grupy osób i środków materialnych, wspomagających jego działalność (urząd)
- Kompetencja
- uprawnienia,
- obowiązki
moŜliwość korzystania ze środków o charakterze władczym, wynikających z władzy zwierzchniej państwa (imperium), łącznie z moŜliwością posłuŜenia się przymusem państwowym
MoŜliwość podejmowania działań władczych
Przejawem działalności organów państwa są: decyzje władcze (wyrok sądu, decyzja administracyjna, ustawa uchwalona przez Sejmu czy rozporządzenie ministra) Decyzję władczą cechują:
1.
podejmowanie w sposób sformalizowany,
2.
przypisywanie określonemu organowi,
3.
podawanie do wiadomości,
4.
mają moc powszechnie obowiązującą.
Państwo nie posiadające Ŝadnych organów nie moŜe funkcjonować.
Podmiot prawa – ten, kto moŜe posiadać uprawnienia (prawa) lub obowiązki, a więc ma zdolność prawną
Podmiotowość prawną nadaje prawo. KaŜdy człowiek jest podmiotem prawa od chwili urodzenia aŜ do śmierci.
Podmiotem prawa jest:
• osoba fizyczna
• osoba prawna
• jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, jeśli posiada zdolność prawną.
Osobowość prawna - pojęcie określające zdolność osób prawnych do bycia podmiotem praw i obowiązków oraz do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych. Jest immanentnie związane z powstaniem osoby prawnej, gdyŜ bez osobowości prawnej osoba prawna przestaje istnieć.
Zdolność prawna – zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków prawnych. Zdolność prawna jest atrybutem następujących podmiotów prawa:
• osób fizycznych
• osobami prawnymi, w szczególności Skarbu Państwa
• jednostek organizacyjnych, niebędących osobami prawnymi, którym zdolność prawną nadają przepisy szczególne
Osoba prawna – Osobę prawna - zazwyczaj trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej wyposaŜonej przez prawo w osobowość prawną.
Osobami prawnymi nie są m.in.:
organy władzy państwowej z aparatami towarzyszącymi (z niektórymi wyjątkami, jak np. fundusze celowe, jednostki samorządu terytorialnego, instytucje kultury) Osoba fizyczna
Zdolność do czynności prawnych – w prawie cywilnym zdolność do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych, czyli do przyjmowania i składania oświadczeń woli mających na celu wywołanie powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego. Innymi słowy, jest to zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej (nabywania praw i zaciągania zobowiązań).
Zdolność do czynności prawnych moŜe być pełna albo ograniczona, moŜna jej równieŜ nie mieć w ogóle.
Pełną zdolność do czynności prawnych mają pełnoletnie osoby fizyczne oraz wszystkie osoby prawne. Przesłanką niezbędna do posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych przez osoby fizyczne jest pełnoletność, a nie wiek.
Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby małoletnie, które ukończyły 13 lat oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo,
Zdolność sądowa – zdolność do występowania w procesie sądowym w charakterze strony Zdolność procesowa – zdolność podmiotów procesu sądowego (postępowania sądowego) do samodzielnego podejmowania czynności procesowych, takich jak np. wytaczanie powództwa i zaskarŜanie orzeczeń sądowych, składanie wszelkiego rodzaju oświadczeń i wniosków