PRZYCZYNY RÓśNIC W

DEFINIOWANIU

PRZEDSIĘBIORSTWA (2)

PRZEDSIĘBIORSTWO A PAŃSTWO

ZMIENIA SIĘ USYTUOWANIE PRZEDSIĘBIORSTW W

1. państwo pełni funkcje nadzorczą i kontrolną

GOSPODARCE NARODOWEJ - ZMIENIA SIĘ ZAKRES

2. państwo tworzy ramy systemu ekonomiczno-

prawnego

SAMODZIELNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW

3. państwo wkracza w procesy zachodzące wewnątrz przedsiębiorstwa (ochrona pracy, bezpieczeństwo) W ZALEśNOŚCI OD

4. oddziałuje poprzez makro regulacje na procesy inwestycyjne przedsiębiorstw (polityka gospodarcza, USTROJU POLITYCZNO – GOSPODARCZEGO

regionalna, badawcza, rozwojowa)

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

PRZYCZYNY RÓśNIC W

DEFINIOWANIU

PRZEDSIĘBIORSTWA (2)

PRZEDSIĘBIORSTWO A PAŃSTWO cd

5. oddziałuje poprzez makro regulacje na konsumpcje gospodarstw domowych

CECHY PRZEDSIĘBIORSTW

6. przenosi na przedsiębiorstwa realizacje zadań publicznych (np. niepełnosprawni)

Systemowo niezaleŜne od aktualnego systemu gospodarczego 7. traktuje przedsiębiorstwo jako źródło swoich dochodów

→

zasada optymalnej kombinacji czynników produkcji 8. państwo wpływa na proces powstawania nowych

→

zasada gospodarności

przedsiębiorstw (pomoc dla MSP)

→

zasada minimalizacji nakładu

9. państwo jest zwierzchnikiem dla przedsiębiorstw będących

→

zasada maksymalizacji efektu

jego własnością

→

zasada równowagi finansowej

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

PRZYCZYNY RÓśNIC W

DEFINIOWANIU

PRZEDSIĘBIORSTWA (2)

PRZEDSIĘBIORSTWO A PAŃSTWO cd

CECHY PRZEDSIĘBIORSTW

Systemowo zaleŜne od aktualnego systemu gospodarczego Systemowo zaleŜne od aktualnego systemu gospodarczego 2.1 w gospodarce rynkowej

2.2. w gospodarce centralnie zarządzanej

→ Zasada prywatnej własności

→ Ogólnonarodowa własność

→ Autonomia

→ Działanie przedsiębiorstwa jako ogniwa GN

→ Działanie w celu osiągnięcia dochodu

→ Wykonywanie zadań planowych

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

PRZYCZYNY RÓśNIC W

DEFINIOWANIU

PRZEDSIĘBIORSTWA (3)

PRZEDSIĘBIORSTWA (4)

WYSTĘPUJE DUśE ZRÓśNICOWANIE

ZMIANY DOKONUJĄ SIĘ W PRZEDSIĘBIORSTWACH

PRZEDSIĘBIORSTW POD WZGLĘDEM

STOSOWNIE DO POTRZEB ROZWOJU

GOSPODARCZEGO

Wielkości

ETAPY ROZWOJU CYWILIZACJI

Własności

Formy prawnej

epoka agrarna od 8000 pne do połowy XVIII wieku

Rodzaju działalności

epoka przemysłowa - szczyt rozwoju polowa XX wieku

epoka informacyjna - od połowy XX wieku

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

PRZEDSIĘBIORSTWO JAKO KATEGORIA

HISTORYCZNA (I)

HISTORYCZNA (II)

okres przed powstaniem przedsiębiorstwa

wykształcenie się przedsiębiorstwa

• gospodarstwa w okresie niewolnictwa i feudalizmu nie miały cech przedsiębiorstwa

•

POWSTANIE

PRZEDSIĘBIORSTW

NASTĄPIŁO

WRAZ

• nastawione na zaspokajanie potrzeb właścicieli (patrycjuszy, ROZWOJEM STOSUNKÓW TOWAROWO-PIENIĘśNYCH

feudałów, kleru - np. działalność klasztorów)

• Ŝywiołowy rozwój podmiotów zajmujących się handlem,

przemysłem, bankowością

• sprzedaŜ wytworzonych produktów czy usług była czymś wyjątkowym

• rozsadzenie

cechowej

gospodarki

feudalnej

rewolucja

przemysłowa XVIII/XIX w.

• przedsiębiorstwa

jako

fundament

powstającej

gospodarki

• prowadzenie zakładu rzemieślniczego - przywilej wygasający z chwilą kapitalistycznej

śmierci mistrza (zatrudniał czeladników, uczniów)

• cechy (zrzeszenia rzemieślników) - koncesjonowanie działalności, określanie warunków pracy i płacy, prace na rzecz miasta Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

PRZEDSIĘBIORSTWO JAKO KATEGORIA

HISTORYCZNA (II)

HISTORYCZNA (III)

wykształcenie się przedsiębiorstwa

Manufaktura jako protoplasta przedsiębiorstwa

WŁAŚCIWOŚCI

MANUFAKTURA

PRZEDSIĘBIORSTWO

PRZEMYSŁOWE

• WYKSZTAŁCENIE

SIĘ

PIERWSZYCH

SPÓŁEK

KAPITAŁOWYCH

moŜliwość

rozwoju

duŜych

TECHNICZY

Nie występuje albo

Z reguły bardzo rozwinięty

PODZIAŁ PRACY

jest w zal

przedsiębiorstw

ąŜku

• gromadzenie rozproszonych oszczędności, większa TECHNICZNE

Bardzo niskie

ZróŜnicowane, zaleŜnie od

skala działania

UZBROJENIE

(najprostsze

min. Rodzaju produkcji,

PRACY

urządzenia i

często bardzo wysokie

• tworzenie łańcuchów przedsiębiorstw powiązanych narzędzia)

kapitałowo

WARUNKI

• początki rynku kapitałowego, obrotu akcjami spółek Najczęściej bardzo

ZróŜnicowane ale duŜo

PRACY

trudne

lepsze niŜ w manufakturze

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

PRZYCZYNY RÓśNIC W

DEFINIOWANIU

PRZEDSIĘBIORSTWA (4)

ZMIANY DOKONUJĄ SIĘ W PRZEDSIĘBIORSTWACH

STOSOWNIE DO POTRZEB ROZWOJU GOSPODARCZEGO

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE OBECNY STAN

PRZEDSIĘBIORSTW cd

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE OBECNY STAN

PRZEDSIĘBIORSTW

2. zmiany w zasięgu działalności - globalizacja w 1.

fakt powstania spółek akcyjnych

sensie rozprzestrzeniania się i intensywności na skutek

→ akumulacja kapitału

→

liberalizacji

→ rozszerzenie rynku kapitałowego

→

prywatyzacji

→ wzrost skali produkcji

→

deregulacji

→ zmniejszenie ryzyka (rozproszenie)

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

PRZYCZYNY RÓśNIC W

DEFINIOWANIU

PRZEDSIĘBIORSTWA (4)

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE OBECNY STAN

PRZEDSIĘBIORSTW cd

OBSZARY GLOBALIZACJI :

zmiana relacji państwo - przedsiębiorstwo

→

finanse

→

rynki

„od liberalizmu do liberalizmu” – trzy etapy :

→

technologie

→

badania i rozwój

• państwo w charakterze stróŜa nocnego – do I wojny światowej

→

style Ŝycia

• interwencjonizm ( J.M.Keynes ) – do lat 70- tych

→

modele konsumpcji

• liberalizacja gospodarki – reaganomika , tacheryzm

→

kultura

→

rządzenie i regulacje prawne

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

PRZYCZYNY RÓśNIC W

DEFINIOWANIU

PRZEDSIĘBIORSTWA (4)

CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE OBECNY STAN

TEORIA FIRMY:

PRZEDSIĘBIORSTW cd

4. zmiana roli poszczególnych zasobów w ekonomice przedsiębiorstwa – upodmiotowienie pracowników, informacja KRYTERIUM PODEJMOWANIA

jako zasób

OPTYMALNYCH DECYZJI JEST

5. zmiany w systemach zarządzania i strukturach organizacyjnych

- kryzys hierarchicznych struktur zarządzania, decentralizacja CEL FIRMY

organizacji

6. zmiany relacji przedsiębiorstwo - otoczenie

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

CELE FIRMY

CELE FIRMY – ZYSK

Zalety

KLASYCZNA TEORIA FIRMY (tj. warunki konkurencji doskonałej)

- Miernik ogólny, trwały, będący najsilniejszym

motywem

- Zabezpiecza przed bankructwem w środowisku

CELEM FIRMY JEST MAKSYMALIZACJA ZYSKU

konkurencyjnym, jest warunkiem przetrwania

- Jest wypadkową działań firmy po stronie sprzedaŜy i produkcji

- Łatwo moŜna interpretować zjawiska zachodzące w całej gospodarce

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

CELE FIRMY – ZYSK

ODSTĘPSTWA OD ZYSKU

JAKO CELU

Wątpliwości:

- MSP – celem jest niezaleŜność

właściciele i ich deklaracje o róŜnorodności celów

słabość porównań ze względu na róŜne standardy

- MSP celem jest utrzymanie rodziny i

rachunkowości

zachowanie kontroli nad firmą

zastosowanie w przypadku działalności

inwestycyjnej firmy (problem horyzontu oceny

- MSP sektora high- tech

firmy)

- Przedsiębiorstwa uŜyteczności publicznej

firmy działają w niepewnym otoczeniu

menedŜerowie realizują swoje własne cele

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

PRZYKŁADY CELÓW FIRMY W

CELE FIRMY – ZYSK

RÓśNYCH TEORIACH

ZADOWALAJĄCY

EKONOMICZNYCH

Inaczej dąŜenie do zysku, który zaakceptują właściciele ZYSK ZADOWALAJĄCY – szkoła behawioralna

CELE W TEORIACH MENEDśERSKICH

- załoŜenie: brak wiedzy i niepewność przyszłych warunków

MAKSYMALIZACJA WARTOŚCI FIRMY –

- problem: trudno ocenić czy przedsiębiorstwo

shareholders value

maksymalizuje zysk czy nie

WEWNĘTRZNA I ZEWNĘTRZNA SPOŁECZNA

- skutek: przyjmuje się rozwiązania dostatecznie dobre, ODPOWIEDZIALNOŚĆ FIRMY – stakeholders value

teoria zakłada potrzebę ciągłej rewizji celów

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania

CELE FIRMY W TEORIACH

NOWE TEORIE CELU

MENEDśERSKICH

ZałoŜenia:

MAKSYMALIZACJA WARTOŚCI FIRMY –

Istnieje rozdział własności od kontroli

shareholders value

Istnieje róŜnica interesów udziałowców i

kierujących

Celem firmy jest interes właścicieli

Koncepcje w ramach teorii menedŜerskich:

Zgodność interesów właścicieli i menedŜerów zapewnia

Rynek kapitałowy

maksymalizacji sprzedaŜy

Rynek menedŜerów

maksymalizacji stopy zwrotu

maksymalizacji utargów

Koncepcja ma zastosowanie w spółkach akcyjnych

Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania