dr Marek Masztalerz
KLASYFIKACJA MATERIAŁÓW
MATERIAŁY
materiały bezpośrednie przeznaczone do zuŜycia w produkcji PODSTAWOWE
(surowce, komponenty, półfabrykaty, opakowania) MATERIAŁY
materiały i przybory biurowe, środki czystości, materiały POMOCNICZE
przeznaczone do konserwacji maszyn i urządzeń benzyna, węgiel, koks, ropa naftowa, gazy – zuŜywane do PALIWA
celów technologicznych, energetycznych i gospodarczych części zapasowe maszyn, urządzeń, środków transportu, CZĘŚCI ZAPASOWE
zuŜywane (wymieniane) w czasie remontów i konserwacji materiały słuŜące ochronie produktów przed niekorzystnymi OPAKOWANIA
wpływami zewnętrznymi
materiały nieprzydatne lub niepełnowartościowe, które nie ODPADKI
nadają się do wykorzystania zgodnie z ich pierwotnym przeznaczeniem, np. złom, materiały rozbiórkowe INWENTARZ śYWY
zwierzęta zakupione jako surowiec do wyrobów masarskich Do materiałów zalicza się teŜ środki trwałe niskiej wartości (poniŜej 1500 zł).
© Marek Masztalerz
1
WYCENA MATERIAŁÓW
CENA ZAKUPU lub
na dzień
powstania
CENA NABYCIA lub
CENA EWIDENCYJNA
Stała cena ewidencyjna moŜe być ustalona na poziomie planowanej ceny zakupu lub nabycia.
W przypadku ewidencji materiałów po cenie ewidencyjnej konieczna jest ewidencja odchyleń wartości materiałów od rzeczywistej ceny zakupu lub nabycia.
CENA NABYCIA (ZAKUPU)
na dzień
nie wyŜsza od CENY SPRZEDAśY NETTO
bilansowy
– ODPISY AKTUALIZUJĄCE
Odpisy aktualizujące wartość materiałów
obciąŜają pozostałe koszty operacyjne.
© Marek Masztalerz
CENY RZECZYWISTE I PLANOWANE
Producent jogurtu kupuje mleko od róŜnych dostawców. Planowana cena zakupu wynosi 1,00 zł/l a planowana cena nabycia 1,03 zł/l.
Firma otrzymała dwie dostawy po 500 l mleka. Pierwszy dostawca wystawił fakturę na kwotę 510 zł a drugi na kwotę 485 zł. Koszty transportu w obu przypadkach były równe 20 zł.
Dostawa I
Dostawa II
METODA WYCENY
zł/l
zł
zł/l
zł
CENY
cena zakupu
1,02 zł/l
510 zł
0,97 zł/l
485 zł
RZECZYWISTE
zmienne ceny
cena nabycia
1,06 zł/l
530 zł
1,01 zł/l
505 zł
ewidencyjne
CENY
cena zakupu
1,00 zł/l
500 zł
1,00 zł/l
500 zł
PLANOWANE
stałe ceny
cena nabycia
1,03 zł/l
515 zł
1,03 zł/l
515 zł
ewidencyjne
© Marek Masztalerz
2
Rozchody zapasów materiałów, produktów i towarów mogą być wyceniane wg jednej z czterech metod:
CENA
kolejne rozchody zapasów są wyceniane po średniej PRZECIĘTNA
waŜonej cenie (koszcie) danego składnika
„first in first out” czyli „pierwsze weszło, pierwsze wyszło”, gdy w rozchód wycenia się kolejno po cenach (kosztach) FIFO
tych składników, które zostały najwcześniej nabyte (wytworzone),
„last in first out” czyli „ostatnie weszło, pierwsze wyszło”, LIFO
gdy w rozchód wycenia się kolejno po cenach (kosztach) tych składników, które zostały najpóźniej nabyte (wytworzone),
SZCZEGÓŁOWA
kolejne rozchody zapasów są wyceniane po cenie IDENTYFIKACJA
(koszcie) danego składnika ustalonej w drodze szczegółowej identyfikacji
© Marek Masztalerz
WYCENA ROZCHODU MATERIAŁÓW
Producent jogurtu (z poprzedniego przykładu) zuŜył 900 l mleka.
Wartość rozchodu materiałów
METODA WYCENY
Obliczenia
Wynik
FIFO
500 * 1,02 + 400 * 0,97
898,00 zł
RZECZYWISTA
LIFO
500 * 0,97 + 400 * 1,02
893,00 zł
CENA ZAKUPU
cena przeciętna
900 * 0,995
895,50 zł
FIFO
500 * 1,06 + 400 * 1,01
934,00 zł
RZECZYWISTA
CENA
LIFO
500 * 1,01 + 400 * 1,06
929,00 zł
NABYCIA
cena przeciętna
900 * 1,035
931,50 zł
PLANOWANA CENA ZAKUPU
900 * 1,00
900,00 zł
PLANOWANA CENA NABYCIA
900 * 1,03
927,00 zł
© Marek Masztalerz
3
EWIDENCJA MATERIAŁÓW PO CENIE NABYCIA Ceny rzeczywiste
Ceny planowane
MATERIAŁY
MATERIAŁY
przyjęcie
rozchód
przyjęcie
rozchód
materiałów
materiałów
materiałów
materiałów
wg ceny
wg ceny
wg stałej ceny
wg stałej ceny
nabycia
nabycia
ewidencyjnej
ewidencyjnej
ODCHYLENIA OD CEN EWID.
powstanie
powstanie
odchyleń Dt
odchyleń Ct
Wycena rozchodu w rzeczywistej
cenie nabycia wg metody FIFO,
„rozchód”
„rozchód”
LIFO, ceny przeciętnej lub
szczegółowej identyfikacji.
odchyleń Ct
odchyleń Dt
© Marek Masztalerz
EWIDENCJA MATERIAŁÓW PO CENIE NABYCIA
Zapisy w księgach rachunkowych producenta jogurtu.
Ceny
MATERIAŁY
ZUśYCIE MAT.
rzeczywiste
- wycena
530,00
931,50
931,50
po cenie
505,00
przeciętnej
MATERIAŁY
ZUśYCIE MAT.
Ceny
515,00
927,00
927,00
rzeczywiste
515,00
4,50
- wycena
po cenie
planowanej
ODCHYLENIA
Wskaźnik narzutu odchyleń wynosi:
(15 – 10)/1030 = 0,4854%
15,00
10,00
Stąd narzut odchyleń wynosi:
4,50
0,4854% * 927 = 4,50 zł
© Marek Masztalerz
4
Rozrachunki
ROZLICZENIE ZAKUPU
z dostawcami
MATERIAŁÓW
Materiały
kwota brutto
przyjęcie
z faktury
dostawy
zakupu
materiałów
Odchylenia
wyksięgowanie
odchyleń
VAT naliczony
VAT
Saldo Ct
Saldo Dt
DOSTAWY NIEFAKTUROWANE
MATERIAŁY W DRODZE
© Marek Masztalerz
DOKUMENTACJA KSIĘGOWA
Faktura VAT zakupu dokumentuje powstanie zobowiązania za FVZ zakupione materiały oraz powstanie tzw. „materiałów w drodze”.
Przyjęcie z zewnątrz dokumentuje fizyczne przyjęcie do magazynu PZ
dostawy materiałów od kontrahenta.
Wydanie na zewnątrz dokumentuje rozchód materiałów wydanych WZ
odbiorcom w wyniku ich sprzedaŜy lub darowizny.
Rozchód wewnętrzny dokumentuje wydanie materiałów do zuŜycia w ramach działalności podstawowej i pomocniczej, w komórkach RW
administracyjnych oraz na inne potrzeby.
Polecenie księgowania moŜe dokumentować utratę wartości PK
materiałów na potrzeby ustalenia odpisu aktualizującego.
© Marek Masztalerz
5