gospodarczego
Wspieranie rozwoju gospodarczego – opis stanu modelowego w ramach kryterium zarządzania nr 19.
•
Cele rozwoju gospodarczego gminy zostały określone w strategii jej rozwoju.
•
Gmina uchwaliła i realizuje program rozwoju gospodarczego, będący planem operacyjnym do strategii rozwoju, w którym określone zostały szczegółowe mechanizmy osiągania celów gospodarczych gminy.
•
Gmina korzysta ze zróżnicowanego instrumentarium rozwoju gospodarczego.
•
Mieszkańcy gminy są informowani o postępie i rezultatach wdrażania programu oraz stosowanych narzędziach rozwoju gospodarczego.
•
Program rozwoju gospodarczego jest regularnie monitorowany i oceniany.
•
Gmina dąży do harmonizacji działań podejmowanych na rzecz rozwoju gospodarczego z działaniami sąsiednich jednostek samorządu terytorialnego.
•
Wszystkie działania podejmowane przez gminę w zakresie wspierania rozwoju gospodarczego są przedmiotem oceny, a wnioski z tych ocen służą doskonaleniu polityki gospodarczej gminy oraz stosowanych w jej ramach narzędzi.
•
Gmina korzysta z metod benchmarkingu, czego przejawem jest poszukiwanie najlepszych praktyk w zakresie wspierania rozwoju gospodarczego oraz ich adaptowanie do potrzeb i możliwości gminy.
Wspieranie rozwoju gospodarczego - definicje
• Program rozwoju gospodarczego - instrument
realizacji strategii rozwoju gminy w zakresie
rozwoju gospodarczego.
• Program określa zakres działań niezbędnych do
podjęcia w danej perspektywie czasowej oraz
planowane do wdrożenia instrumenty prawne,
instytucjonalne i finansowe.
• Narzędzia wspierania rozwoju gospodarczego -
instrumenty wdrażane samodzielnie przez gminę
lub we współpracy z innymi podmiotami w celu
stymulowania rozwoju gospodarczego.
Katalog podstawowych narzędzi tego rodzaju
stanowią:
1. działania związane z udostępnianiem powierzchni do
prowadzenia działalności gospodarczej (np. przeznaczenie
terenów w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego pod usługi lub przemysł, oferta gruntów pod
inwestycje i usługi, tworzenie inkubatorów
przedsiębiorczości, budowa obiektów na wynajem dla
przedsiębiorców);
2. pomoc doradcza dla przedsiębiorców (np. doradztwo w
inkubatorach, pomoc w przygotowaniu dokumentów i
wniosków o fundusze, doradztwo prawne);
3. preferencje podatkowe dla przedsiębiorców (preferencje w
podatkach lokalnych);
4. ułatwianie dostępu do finansowania (do kredytów
preferencyjnych, gwarancji, dotacji, kapitału inwestycyjnego
itp.);
5. programy wspierania rozwoju zasobów ludzkich na terenie gminy (orientacja zawodowa w procesie edukacji szkolnej, kursy dla
przedsiębiorców i pracowników dostosowane do warunków
danej gminy);
6. działania marketingowe (m.in. budowanie marki gminy w celu
pozyskania nowych inwestorów oraz poprawy ogólnej
konkurencyjności produktów gminy na zewnętrznych rynkach,
budowanie i promocja konkretnych produktów gminy, inne
podobne);
7. programy i inicjatywy wspierające rozwój przedsiębiorczości (np.
rewitalizacja obszarów poprzemysłowych, strefy aktywności
gospodarczej, parki technologiczne, ciągi komercyjne,
specjalistyczna infrastruktura dla rozwoju wysokich technologii, wspieranie rozwoju klastrów oraz inne podobne formy
dostosowane do warunków danej gminy).
Przykład powiatu przasnyskiego
• Restrukturyzacja istniejących w powiecie zakładów
przemysłowych spowodowała spadek liczby osób
zatrudnionych w przemyśle w relacji do pracujących
ogółem o 50%. W 2004 r. rejestrowana statystycznie
stopa bezrobocia wynosiła 23,3%.
• Szybki odpływ mieszkańców powiatu do dużych
aglomeracji miejskich (Warszawa, Olsztyn) w celach
zarobkowych
Przykład powiatu przasnyskiego
• Powiat przasnyski miał szczególnie trudną sytuację
finansową, gdyż jako powiat rolniczy, pozbawiony jest
jakichkolwiek wpływów finansowych z działalności
rolniczej (całość podatków wpływa do kas gmin).
• Powiat przasnyski dysponował procentowo
najmniejszymi dochodami własnymi w całym
województwie mazowieckim i jednymi z najniższych
w kraju (3% dochodów całkowitych).
Przykład powiatu przasnyskiego
• Postanowiono rozwijać przedsiębiorczość
• Najważniejszym elementem planu było utworzenie
kompleksowo przygotowanych pod względem planistycznym i
infrastrukturalnym terenów aktywności gospodarczej,
ułatwiającej i zmniejszającej koszty lokalizacji przedsięwzięć biznesowych.
• W 2007 r. ze środków własnych powiat wykupił od Skarbu
Państwa zdegenerowany teren powojskowy, opracował
program jego zagospodarowania i złożył wniosek do
Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa
Mazowieckiego 2007-2013
• http://www.youtube.com/watch?v=N3tSL5Tq
qFM
Etyka w administracji publicnej
Etyka - kryterium zarządzania –
Stan modelowy
•
W urzędzie wdrożono system przyjęć interesantów oraz kontroli przyjmowania i załatwiania petycji, wniosków i skarg oraz określono obszary działalności urzędu szczególnie narażone na występowanie zjawisk korupcyjnych.
•
Badaniu są poddawane zakresy zadań pracowników celem zapewnienia przejrzystości procesu podejmowania decyzji.
•
Upowszechniane są normy etyczne i przepisy antykorupcyjne.
•
Ponadto są prowadzone szkolenia nowo zatrudnionych pracowników samorządowych oraz innych pracowników i radnych na temat zagrożeń związanych z korupcją i sposobów ich unikania.
•
Udzielanie zamówień jest realizowanie z wykorzystaniem trybów najbardziej przejrzystych i konkurencyjnych.
•
Wprowadzono kodeks etyki pracowników samorządowych/radnych oraz prowadzone jest doradztwo w zakresie rozwiązywania konfliktu interesów.
Etyka - kryterium zarządzania –
Stan modelowy (2)
•
Dokonuje się cyklicznej oceny efektów działań w zakresie etyki i zapobiegania korupcji oraz narzędzi stosowanych w tym zakresie.
•
Powołano osobę/zespół odpowiedzialną/y za kontrolę i koordynację powziętych w urzędzie działań antykorupcyjnych oraz doradztwo w sprawach etyki.
•
Prowadzone są szkolenia dla kadry kierowniczej dotyczące technik zarządzania personelem w sytuacji podwyższonego ryzyka korupcyjnego.
•
Prowadzone są badania opinii dotyczące postaw pracowników samorządowych i radnych.
•
Dokonuje się cyklicznej oceny efektów działalności w dziedzinie etyki i zapobiegania korupcji oraz narzędzi i procedur stosowanych w tym zakresie, a wyniki oceny są wykorzystywane do doskonalenia mechanizmów zapobiegania korupcji.
•
Poszukuje się najlepszych rozwiązań w dziedzinie zapobiegania zjawiskom korupcyjnym i promowania postaw etycznych oraz wykorzystuje się je w celu doskonalenia podejmowanych działań.
• Państwo i samorządy kontrolują dystrybucję
korzyści i nakładanie kosztów. Rozdział tych
korzyści i kosztów znajduje się zwykle w rękach
urzędników publicznych, mających określoną
swobodę decyzji.
• Osoby prywatne i firmy, które chcą być
traktowane przychylnie, mogą być gotowe za
12
takie traktowanie zapłacić.
Zapłata ma charakter korupcyjny wtedy, gdy w nielegalny sposób otrzymuje ją urzędnik publiczny za dostarczenie
jakiejś korzyści lub umożliwienie uniknięcia kosztu.
Korupcja to świadectwo nieprawidłowości w zarządzaniu
państwem lub gminą.
Mechanizm opłat za usługi, tak często stanowiący źródło
wydajności gospodarczej i czynnik wzrostu, przyjmując
postać łapówki, zagraża praworządności i skuteczności
sprawowania władzy.
Korupcja
• Korupcja to wykorzystanie urzędu lub zajmowanego
stanowiska
dla
uzyskania
prywatnych
lub
osobistych korzyści.
• Przez
korzyści
prywatne
rozumiemy
korzyści,
uzyskiwane na rzecz firm, reprezentowanych przez
skorumpowanego, stowarzyszeń czy ugrupowań
politycznych, a przez korzyści osobiste - korzyści,
jakie odnosi sam skorumpowany lub jego bliscy.
• Jako
środek
korumpowania
nadal
dominuje
pieniądz, ale świadczenia rzeczowe bądź tzw.
służbowe i "ukryte łapówki" stają się coraz częstsze.
14
"Mała" korupcja to łapownictwo bierne i
czynne, z którym styka się i/ lub w którym
uczestniczy obywatel w życiu codziennym
(w urzędach, w kontaktach z policją
drogową, w środkach komunikacji miejskiej
i innych).
15
• Przekupstwo: przyjmowanie/wręczanie dóbr
materialnych w zamian za:
uzyskanie zamówień i kontraktów rządowych, koncesji,
czy orzeczeń sądów,
uniknięcie obowiązku celnego, podatkowego, czy
wynikającego z innych przepisów;
• Protekcja: kumoterstwo, czyli faworyzowanie oparte
na nieformalnych powiązaniach;
• Świadome, niezgodne z prawem dysponowanie
środkami budżetowymi i majątkiem będącym dobrem
publicznym;
16
• Kumoterstwo – nadużycie zajmowanego
stanowiska poprzez nieuczciwe lub nieoficjalne
popieranie krewnych, przyjaciół, znajomych
umożliwiające osiągnięcie nieuczciwych celów lub
korzyści materialnych.
• Nepotyzm – nadużycie zajmowanego stanowiska
przez faworyzowanie oparte na pokrewieństwie;
protegowanie krewnych i znajomych przy
obsadzaniu godności i wysokich stanowisk.
• Konflikty interesów występują, gdy urzędnicy podejmują
lub uczestniczą pośrednio w działalności gospodarczej, w
zakresie spraw, które podlegają ich kompetencji
urzędowej.
• Zawsze wtedy, kiedy urzędnik znajduje się w sytuacji, w
której musi wybierać pomiędzy dobrem publicznym, a
swoim osobistym dochodzi do konfliktu interesów.
• Osoba pełniąca funkcje publiczną ma obowiązek unikania
takich sytuacji.
• Jest to przykład najbardziej rozpowszechnionej sytuacji
korupcjogennej.
18
• Urzędnicy mogą bezpodstawnie uprzywilejować
przedsiębiorstwa, w których mają interes, kosztem
innych firm, które mogłyby wykonywać zadania
publiczne przy mniejszych kosztach i bardziej
kompetentnie.
• Podobna „opieka” może wystąpić w kontekście
regulacji i prywatyzacji. Nie potrzeba tu żadnych
łapówek. Urzędnicy dbają jedynie o własne interesy
ekonomiczne.
19
Korupcja wywołuje następujące konsekwencje
społeczne i ekonomiczne:
• Utrata zaufania w stosunku do instytucji życia
publicznego:
– korupcja może podważać podstawy rządów prawa,
dyscypliny podatkowej, poszanowania dla relacji
umownych, porządku i bezpieczeństwa publicznego, a
ostatecznie podstawy legitymizacji władzy państwowej.
• Makro-fiskalne:
– poprzez utratę przychodów państwa (z podatków, ceł i
prywatyzacji) oraz ponoszenie nadmiernych kosztów (np. w
dziedzinie zamówień publicznych);
20
• Ograniczanie produktywności inwestycji i wzrostu gospodarczego:
– poprzez świadome nadużywanie kompetencji
regulacyjnych. Statystyki międzynarodowe wykazują, że
czym wyższy wskaźnik występowania korupcji, tym
niższa w danym kraju stopa inwestycji i wzrostu
gospodarczego.
• Obciążenie dla społeczeństwa:
– poprzez nadmierne opodatkowanie, egzekwowanie
łapówek przy dostarczaniu usług, oraz słaby dostęp do
usług i ich niska jakość;
• W państwach rozwiniętych przy wysokim stopniu korupcji nakłady inwestycyjne wynoszą przeciętnie
13 procent produktu krajowego brutto, przy
niewielkiej korupcji 22 procent.
• Przyczyna tkwi w tym, że administracja publiczna,
samorządowa i rządowa, powierza korupcyjnie swoje
pieniądze tym, którzy są najmniej efektywni.
22
• Korupcja zmniejsza ogólną sumę inwestycji i
ogranicza bezpośrednie inwestycje zagraniczne, a
przy tym zachęca do nadmiernego inwestowania w
infrastrukturę publiczną.
• W skorumpowanym państwie względną przewagę
uzyskują takie pozbawione skrupułów podmioty
ekonomiczne jak osoby, biorące udział w nielegalnej
działalności gospodarczej.
• Kraj i gmina o dużej korupcji stają się ogólnie
biedniejsze i mogą wpaść w pułapkę korupcyjną, w
której korupcja rodzi nową korupcję i zniechęca do
legalnego inwestowania w działalność gospodarczą.
23
• Do podstawowych wartości etycznych, wspólnych dla wszystkich pracowników administracji - bez względu
na zajmowane stanowiska, można zaliczyć:
» Uczciwość,
» Profesjonalizm,
» Lojalność,
» Otwartość,
» Prawość,
» Wiarygodność,
» Oszczędność,
» Szacunek wobec ludzi.
24
Działania antykorubcyjne - proponowane działania:
• Opracowanie pełnych i precyzyjnych standardów i
procedur ograniczających uznaniowość decyzji
podejmowanych przez urzędników gminnych;
• Profesjonalizacja zarządzania gminą, m.in. poprzez
oddzielenie funkcji stanowienia od wykonywania.
• Prowadzenie okresowych kontroli funkcjonowania
gmin i ich jednostek organizacyjnych pod kątem
zagrożeń korupcyjnych i występowania korupcji
(państwowe organy nadzoru, organizacje
pozarządowe, śledztwa dziennikarskie);
25
Działania antykorubcyjne - proponowane działania:
• Wprowadzenie i/lub wzmocnienie wewnętrznych kontroli
antykorupcyjnych w gminach.
• Wprowadzenie mechanizmów wykonawczo-
dyscyplinarnych ułatwiających egzekwowanie wymogu
ujawniania majątku przez urzędników i radnych;
• Wprowadzenie standardów mających na celu
ograniczenie przyjmowania prezentów i darowizn, oraz
określenie dziedzin gdzie ich przyjmowanie jest
niedopuszczalne (np. radni);
26
Działania antykorubcyjne - proponowane działania:
• Wprowadzenie jasnych kryteriów obsady stanowisk i
przejrzystej procedury mianowania i zwalniania w
gminach (profile zawodowe, opis stanowisk i
niezbędnych kwalifikacji do ich objęcia w gminie);
• Wdrożenie mechanizmów zapewniających
obligatoryjność działań w reakcji na raporty NIK po
kontrolach w samorządzie
• skodyfikowany zbiór norm etycznych, określający
sposób postępowania i zachowania podmiotu w danej
dziedzinie życia publicznego.
• W przypadku etyki urzędniczej kodeks etyki jest jednym
z podstawowych instrumentów służących harmonizacji
postępowania i postaw funkcjonariuszy publicznych z
powszechnie uznawanymi zasadami i wartościami
etycznymi.