Upadłość i postępowanie układowe ................................................................ ................................ ................ 2
Skutki upadłości ................................ ................................ ................................................................ .............. 2
Postępowanie upadłościowe................................................................ ................................ ............................ 3
Układ upadłego z wierzycielami ................................ ................................................................ ..................... 3
Podział funduszy masy................................ ................................................................ ................................ .... 3
Postępowanie układowe ................................ ................................ ................................................................ .. 3
Umowy gospodarcze ................................................................ ................................ ....................................... 5
Umowy obrotu towarowego ................................................................ ................................ ................................ 5
Umowa sprzedaż y ................................................................ ................................ ........................................... 5
Rękojmia za wady fizyczne i prawne ................................ ................................................................ .............. 5
Gwarancja ................................................................ ................................ ................................ ....................... 6
Sprzedaż konsumencka ................................................................ ................................ ................................... 6
Sprzedaż na raty ................................ ................................ ................................................................ .............. 6
Sprzedaż akwizycyjna ................................ ................................................................ ................................ ..... 6
Sprzedaż w handlu międzynarodowym................................ ................................ ........................................... 7
Umowa dostawy................................ ................................ ................................................................ .............. 7
Umowa kontraktacji ................................ ................................................................ ................................ ........ 7
Umowa agencyjna ................................................................ ................................ ........................................... 7
Umowa komisu ................................................................ ................................ ............................................... 8
Umowa przechowania ................................ ................................................................ ................................ ..... 8
Umowa składu................................ ................................ ................................................................ ................. 8
Umowy o korzystanie z rzeczy cudzej ................................................................ ................................ ................ 9
Umowa najmu ................................ ................................ ................................................................ ................. 9
Umowa dzierż awy................................................................ ................................ ........................................... 9
Umowa leasingu................................ ................................ ................................................................ ............ 10
Umowa uż yczenia ................................................................ ................................ ......................................... 10
Umowy o usługi transportowe ................................................................ ................................ .......................... 10
Umowa przewozu................................ ................................................................ ................................ .......... 10
Umowa spedycji................................ ................................ ................................................................ ............ 11
Inne umowy gospodarcze ................................ ................................................................ ................................ .. 11
Umowa bankowa................................ ................................ ................................................................ ........... 11
Umowa ubezpieczenia................................ ................................................................ ................................ ... 11
Umowa franchistingu ................................ ................................ ................................................................ .... 12
Umowa factoringu................................................................ ................................ ......................................... 12
1
Upadłoś ć i postępowanie układowe
Prawo upadłościowe uregulowane zostało w okresie międzywojennym w styczniu 1935 r.
znowelizowane w latach 90. W okresie gospodarki scentralizowanej podmioty upadały
sporadycznie, ponieważ przedsiębiorstwa były dofinansowywane. W gospodarce rynkowej
powstały liczne spó łki prawa handlowego, spó łki osobowe, spó łdzielnie. Po okresie
wzmoż onej działalności gospodarczej nastą piła stabilizacja. W warunkach silnej konkurencji
wiele firm miało problemy z wierzycielami i popadały w stan upadłości. Zgodnie z prawem
upadłościowym za upadłego uznaje się przedsiębiorcę, któ ry zaprzestał płacenia długó w, jak
ró wnież , gdy mają tek jednostki nie wystarcza na zaspokojenie długó w moż e być ogłoszona
upadłość przedsiębiorstwa państwowego, spó łdzielni, spó łki kapitałowej lub innej osoby
prawnej. Kró tkotrwałe zaprzestanie płacenie długó w wskutek przejściowych trudności nie
stanowi podstawy do ogłoszenia upadłości. Nie moż na ogłosić upadłości przedsiębiorstw
państwowych i komunalnych, chyba ż e ustawowo wyłą czona jest odpowiedzialność Skarbu
Państwa lub gminy za ich zobowią zania. Nie moż na ogłosić upadłości przedsiębiorstw
uż yteczności publicznej. Nie moż na ogłosić upadłości przedsiębiorcy nie będą cego osobą
prawną .
Upadłość umoż liwia likwidację mają tku przedsiębiorcy, któ ry stał się niewypłacalny, oraz
zabezpiecza ró wnomierne zaspokojenie wierzycieli. Ogłoszenie upadłości daje moż liwość
zawarcia układu między upadłym a wierzycielami dot odroczenia spłaty długó w, lub ich
redukcję.
Ogłoszenie upadłości
Ogłoszenia upadłości moż e ż ą dać dłuż nik oraz każ dy z wierzycieli. W przypadku
zaprzestania płacenia długó w przedsiębiorca jest zobowią zany w cią gu 2 tygodni zgłosić do
są du wniosek o ogłoszenie upadłości lub rozpoczą ć postępowanie układowe.
Ogłoszenie upadłości mogą zgłosić :
• W spó łce jawnej każdy ze wspó lnikó w
• W przedsiębiorstwie państwowym organ założycielski
• W jednostkach osó b prawnych każdy, kto ma prawo je reprezentować
• W jednostkach w likwidacji likwidator
Ogłoszenie upadłości orzeka rejonowy są d gospodarczy w składzie trzech sędzió w w formie
postanowienia. Są d moż e oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, gdy mają tek dłuż nika nie
wystarcza na zaspokojenie kosztó w postępowania.
W postanowieniu o ogłoszenie upadłości są d wymienia firmę upadłego, wzywa jego
wierzycieli do zgłoszenia wierzytelności w oznaczonym terminie, wyznacza sędziego
komisarza oraz syndyka. Syndykiem moż e być osoba fizyczna lub prawna.
Skutki upadłoś ci
Wyró ż niane są skutki upadłości do osoby upadłego i co do mają tku upadłego.
Upadły traci moż liwość zarzą dzania i rozporzą dzania mają tkiem, któ ry staje się masą
upadłości. Cały mają tek zostaje wydany syndykowi, któ ry przejmuje zarzą dzanie mają tkiem i
prowadzi jego likwidację. Syndyk przejmuje księgi handlowe i wszystkie inne dokumenty
upadłego. Zobowią zania pienięż ne, któ rych termin nie nastą pił stają się płatne z dniem
ogłoszenia upadłości
Darmym to czynności prawne zdziałane przez upadłego w cią gu roku przed złoż eniem
wniosku o ogłoszenie upadłości są bezskuteczne odnośnie masy upadłości. Jeż eli w cią gu 2
miesięcy przed złoż eniem wniosku upadły zapłacił dług niepłatny to działanie jest
bezskuteczne. Ten kto otrzymał zapłatę moż e w drodze powó dztwa żą dać uznania tej
czynności za skuteczną jeż eli nie wiedział o podstawie do upadłości
2
Postępowanie upadłoś ciowe
Postępowanie upadłościowe prowadzi są d, któ ry ogłosił upadłość. Są d wyznacza syndyka,
któ ry przejmuje mają tek upadłego i nim zarzą dza, oraz przeprowadza likwidację. Syndyk
zgłasza do księgi wieczystej i rejestró w postanowienie o ogłoszeniu upadłości. O upadłości
powiadamia banki, zbiera informacje o mają tku upadłego od urzędó w i innych instytucji,
posiadają cych te informacje. Syndyk składa sędziemu komisarzowi sprawozdania ze swojej
działalności.
Po ogłoszeniu upadłości syndyk sporzą dza inwentarz mają tku masy upadłości i ją wycenia,
sporzą dza bilans na dzień otwarcia likwidacji, następnie przeprowadza likwidację masy
upadłości. Likwidacja to sprzedaż nieruchomości i ruchomości, ścią ganie wierzytelności,
spełnianie długó w. W przypadku sprzedaż y przedsiębiorstwa upadłego nabywca moż e
uż ywać firmy upadłego. Nabywca nie odpowiada za długi upadłego. Sędzia moż e ustanowić
rade wierzycieli mają cych, co najmniej jedną pią tą sumy wierzytelności. Rada wierzycieli
kontroluje działania syndyka. Wszyscy wierzyciele powinni zgłosić sędziemu w oznaczonym
terminie swoje wierzytelności wraz z dowodami ich istnienia. Syndyk sporzą dza listę
wierzytelności, po uzgodnieniu listy z wierzycielami sporzą dzona zostaje lista ostateczna.
Układ upadłego z wierzycielami
Po ustaleniu listy wierzytelności upadły moż e zawrzeć układ z wierzycielami
nieuprzywilejowanymi w przypadku, gdy będą zaspokojeni wierzyciele uprzywilejowani, lub,
gdy godzą się na zawarcie układu. Upadły przedstawia propozycje – odroczenie płatności,
rozłoż enie na raty, redukcję długó w. Sędzia komisarz wyznacza termin zgromadzenia, wzywa
upadłego, syndyka i wierzycieli. Układ wymaga zatwierdzenia przez są d. Po
uprawomocnieniu się postanowienia układowego, zabezpieczeniu masy upadłościowej i
uprzywilejowanych wierzycieli są d wydaje postanowienie o zakończeniu postępowania
upadłościowego. Jeż eli upadły nie wywią zuje się z układu, na wniosek wierzyciela są d moż e
układ uchylić.
Podział funduszy masy
Po ustaleniu listy wierzytelności następuje podział funduszy masy. Na począ tku zaspakajane
są wierzytelności uprzywilejowane- koszty postępowania upadłościowego, postępowania
układowego, podatki, inne zobowią zania publiczne oraz inne wierzytelności. Jeż eli suma
masy upadłościowej nie zaspakaja wszystkich należ ności to należ ności dalszej kategorii
zaspakajane są po zrealizowaniu należ ności poprzedniej kategorii. Plan podziału sporzą dza
syndyk i przedstawia go sędziemu. Po wykonaniu zobowią zań są d wydaje postanowienie o
ukończeniu postępowania upadłościowego. Postanowienie to ogłoszone jest w Monitorze
Są dowym i Gospodarczym i w prasie lokalnej. Po ukończeniu postępowania sumy
zdeponowane oddane są upadłemu, syndyk sporzą dza bilans na dzień zakończenia upadłości
wydaje księgi i pozostałe dokumenty. Po zakończeniu procesu upadłości upadły rozporzą dza
pozostałym mają tkiem.
Postępowanie układowe
Celem postępowania układowego jest uniknięcie upadłości przez przedsiębiorcę będą cego w
trudnej sytuacji finansowej. Przedsiębiorca będą cy dłuż nikiem moż e nadal kontynuować
działalność gospodarczą , natomiast wierzyciele maja większą szansę otrzymania należ ności,
3
niż w przypadku upadłości dłuż nika. Postępowania układowego moż e żą dać dłuż nik,
natomiast w spó łce komandytowej lub jawnej postępowania ugodowego moż e żą dać
wspó lnik, któ ry odpowiada za zobowią zania spó łki bez ograniczenia. Nie moż e żą dać
postępowania układowego, kto nie prowadził ksią g zgodnie z zasadami rachunkowości, kto
był upadłym lub zawarł układ postępowania układowego i go nie wykonał. Postępowaniem
układowym nie mogą być objęte zobowią zania podatkowe, z tytułu ubezpieczeń społecznych
, obowią zkowych ubezpieczeń mają tkowych, należ ności z umowy o pracę, należ ności
zabezpieczone zastawem i hipoteką .
Postępowanie układowe przeprowadza się przed rejonowym są dem gospodarczym. Dłuż nik
musi przedstawić propozycje układowe, złoż yć bilans, rachunek wynikó w, listę
wierzytelności ich określenie. Propozycje układowe to – odroczenie spłaty długó w, spłata
długó w na raty, redukcja sumy długu.
Są d decyduje o otwarciu postępowania układowego wydają c postanowienie i ogłasza je w
Monitorze Są dowym i Gospodarczym. Są d wyznacza sędziego komisarza i nadzorcę
są dowego, wyznacza terminy sprawdzenia wierzytelności. Nadzorca są dowy nadzoruje
przedsiębiorstwo dłuż nika. Dłuż nik nie moż e bez zgody nadzorcy rozporzą dzać mają tkiem,
ani zacią gać zobowią zań. Nadzorca są dowy sprawdza bilans i rachunek wynikó w dłuż nika,
oraz zamyka księgi. Ustala się wierzytelności i sporzą dza listę wierzytelności, następnie
sędzia komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli, wzywa dłuż nika i nadzorcę są dowego. Na
zgromadzeniu ustalane są propozycje układowe. Układ zostaje przyjęty przez głosowanie
większości wierzycieli mają cych powyż ej 2/3 sumy wierzytelności. Po uprawomocnieniu się
postanowienia dłuż nik ponownie zarzą dza mają tkiem firmy, po wykonaniu wszystkich
zobowią zań objętych układem są d orzeka postępowania za zakończone i ogłasza to w
Monitorze Są dowym i Gospodarczym.
4
Umowy gospodarcze to czynności prawne, zgodne oświadczenie woli stron, zmierzają cych do
wywołania skutkó w prawnych. Skutkiem prawnym zawarcia umowy jest powstanie stosunku
prawnego między stronami, określane są wzajemne prawa i obowią zki. W działalności
gospodarczej wolnego rynku funkcjonuje zasada swobody umó w. Treść umó w moż e być
dowolna o ile nie jest sprzeczna z obowią zują cymi przepisami prawnymi i zasadami
wspó łż ycia społecznego. Umowy nie uregulowane przepisami to umowy nienazwane.
Umowy dzielimy na umowy
• Obrotu towarowego – sprzedaży, dostawy, komisu, agencyjne, przechowania, składu
• Korzystania z rzeczy cudzej – najmu, dzierżawy, użyczenia, leasingu
• Usługi transportowe – przewozu i spedycji
• Inne gospodarcze – rachunku bankowego, ubezpieczenia, franchistingu, factoringu
Umowy obrotu towarowego
Umowa sprzedaż y
to forma zamiany towaru na pienią dze, moż e być zawarta w dowolnej formie, jeż eli wartość
umowy przekracza 2 tys. powinna być zawarta na piśmie. Brak pisemnej umowy ogranicza
moż liwość przeprowadzenia dowodu. Formy pisemnej wymaga takż e umowa sprzedaż y
ratalnej. Umowa przeniesienia własności nieruchomości wymaga formy aktu notarialnego.
Przez umowę sprzedaż y sprzedają cy przenosi na kupują cego własność rzeczy i wydaje mu te
rzecz, a kupują cy zobowią zany jest zapłacić sprzedawcy. Wymiana dotyczy rzeczy i praw na
pienią dz. Umowa sprzedaż y to zgodne oświadczenie woli stron. Umowa sprzedaż y rzeczy, co
do gatunku polega na przeniesieniu prawa własności poprzez wydanie towaru. Przeniesienie
posiadania moż e nastą pić niezwłocznie lub po upływie pewnego czasu. Umowa Sprzedaż y
rzeczy co do toż samości polega na przeniesieniu własności automatycznie. Umowa sprzedaż y
moż e zawierać dodatkowe uzgodnienia dot, pokrycia kosztó w transportu, miejsca dostawy i
przeładunku, terminu wydania rzeczy oraz dokumentó w (instrukcja, gwarancja). Z chwila
wydania rzeczy sprzedanej na kupują cego przechodzą korzyści i cięż ary – utrata lub
uszkodzenie. Istotnym elementem umowy sprzedaż y jest cena. Określenie ceny moż e być
konkretne lub przez wskazanie podstaw jej ustalenia. Sposó b wydania, odebrania, transportu i
przeładunku rzeczy powinien odpowiadać właściwościom rzeczy. Moment przekazania
rzeczy przewoźnikowi jest momentem wydania rzeczy, za uszkodzenia odpowiada
przewoźnik.
Rękojmia za wady fizyczne i prawne
Odpowiedzialność z tyt. rękojmi za wady powstają na mocy samego prawa, jest
odpowiedzialnością obiektywną nie wymaga specjalnych klauzul w umowie. Wyłą czenie
rękojmii jest bezskuteczne, jeż eli sprzedawca zataił wadę przed kupują cym. Wada fizyczna
występuje gdy rzecz ma mniejszą wartość , mniejszą uż yteczność, nie ma właściwości lub
jest niekompletna. Wada prawna występuje, gdy rzecz jest własnością osoby trzeciej lub jest
obcią ż ona prawem osoby trzeciej. Gdy kupują cy wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy
sprzedają cy zwolniony jest z rękojmii. Gdy rzecz ma wady fizyczne, kupują cy moż e odstą pić
od umowy, żą dać obniż enia ceny, wymiany rzeczy wadliwych na pozbawione wad lub
usunięcia wady. Gdy kupują cy odstępuje od umowy lub żą da zamiany na rzecz wolną od wad
ma obowią zek przechowywania rzeczy do chwili przekazania jej sprzedawcy. Uprawnienia z
tyt. rękojmii za wady fizyczne wygasają po roku od momentu wydania rzeczy.
5
Gwarancja, co do jakości rzeczy - wystawca dokumentu ( sprzedawca lub producent)
zobowią zany jest do usunięcia wady fizycznej lub wymiany na rzecz pozbawioną wad lub do
obsługi naprawczej w terminie określonym w gwarancji – zwykle rok. Gwarant odpowiada z
tytułu gwarancji, gdy wada powstała z przyczyny tkwią cej w rzeczy. Kupują cy obowią zany
jest dostarczyć rzecz na koszt sprzedawcy do miejsca wskazanego w gwarancji, chyba, ż e
wada powinna być usunięta na miejscu, w któ rym rzecz się znajduje. Producent odpowiada w
ranach gwarancji przez okres 12 miesięcy od przekazania rzeczy do sprzedaż y, po upływie
roku gwarancje przejmuje sprzedawca. Jeż eli w ramach gwarancji nastą piła wymiana towaru,
lub dokonana została naprawiona to termin gwarancji biegnie na nowo. Jeż eli wymieniona
została część rzeczy to nowa gwarancja dotyczy tylko części wymienionej.
Sprzedaż konsumencka
Sprzedaż konsumencka to sprzedaż przez przedsiębiorstwo rzeczy ruchomej osobie fizycznej
w celu niezwią zanym z działalnością gospodarczą lub zawodową . Nie stosuje się przepisó w o
rękojmii za wady i gwarancji jakości. Odpowiedzialność sprzedawcy wobec kupują cego
określa ustawa wymagają c zgodności towaru z umową sprzedaż y. Ujawnienie wady w cią gu
6 miesięcy jest traktowane jak istnienie wady w chwili wydania towaru. Uwzględnia się
zapewnienia, co do właściwości towaru zawarte w oznakowaniu opakowania lub reklamie.
Sprzedawca nie odpowiada za niezgodność towaru, gdy kupują cy o niej wiedział lub wiedzieć
powinien. Przy niezgodności towaru z umowa kupują cy moż e ż ą dać naprawy lub wymiany na
nowy. Jeż eli naprawa lub wymiana są niemoż liwe kupują cy moż e uzyskać obniż enie ceny lub
odstą pić od umowy. Kupują cy musi zawiadomić sprzedawcę o niezgodności towaru z umowa
przed upływem 2 miesięcy od stwierdzenia niezgodności, pod rygorem utraty uprawnień.
Umowa powinna być w formie pisemnej, gdy cena przekracza 2 tys.
Sprzedaż na raty
Forma sprzedaż y na roty jest często stosowana, towary łatwiej są sprzedawane, kupują cy ma
moż liwość nabycia towaru bez płacenie pełnej ceny. Sprzedaż ratalna to sprzedaż rzeczy
ruchomych osobie fizycznej za cenę płatną o okresach ratalnych, obowią zuje
odpowiedzialność sprzedawcy z tyt. rękojmii, oraz odpowiedzialność gwarancyjna. Kupują cy
zobowią zany jest do terminowego płacenia rat. Nieterminowe płacenie rat moż e spowodować
natychmiastową wymagalność nie uiszczonej ceny, jeż eli przewiduje to umowa. Gdy
kupują cy zalega z zapłata, co najmniej 2 rat przewyż szają cych 1/5 umó wionej ceny
sprzedawca moż e odstą pić od umowy
Sprzedaż akwizycyjna
Sprzedaż akwizycyjna moż e być prowadzona za gotó wkę i na raty. Prowadzona jest przez
akwizytoró w zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia lub umowy
agencyjnej. Akwizytor moż e być upoważ niony do zawierania umó w sprzedaż y, umó w
połą czonych z wydaniem towaru (sprzedaż odręczna), pobierania należ ności, zbierania
zamó wień, przyjmowania zgłoszeń gwarancyjnych i postawienia towaru do dyspozycji
sprzedawcy.
6
Sprzedaż w handlu międzynarodowym
Jest to sprzedaż między podmiotami roż nej narodowości i wią ż e się z przemieszczeniem
towaru przez granicę państwa. W umowach międzynarodowych stosowane jest prawo tego
państwa, w któ rym siedzibę ma sprzedawca towaru, lub strony mogą określić, jakiemu prawu
poddają swó j stosunek prawny. Funkcjonuje szeroki zakres swobody umó w. Umowy
międzynarodowe są w formie formularzu umó w, kontraktó w typowych. Kontrakty typowe
opracowywane są zrzeszone organizacje, organizacje międzynarodowe lub organy
państwowe. Ź ró dłem regulacji handlu międzynarodowego mogą być zwyczaje handlowe. W
sprawach spornych najczęściej strony wykorzystują międzynarodowy arbitraż handlowy, co
powoduje uniezależ nienie obrotu od norm prawa wewnętrznego państw stron umowy.
Umowa dostawy
Umowa dostawy następuje wymiana towaru na pienią dz. Dostawca zobowią zuje się do
wytworzenia rzeczy oznaczonych, co do gatunku oraz ich dostarczenia a odbiorca
zobowią zuje się do odbioru tych rzeczy i do zapłacenie ceny. Dostawca moż e być tylko
producent, przedmiotem mogą być rzeczy oznaczone, co do gatunku, któ re będą wytworzone
w przyszłości. Świadczenie moż e być spełnione częściowo lub periodycznie. Dostawca moż e
wykonać przedmiot z towaró w własnych lub dostarczonych przez odbiorcę. Dostawca ponosi
odpowiedzialność z tyt rękojmii za wady dostarczonej rzeczy. Jeż eli dostawca opó źnia się z
wytworzeniem przedmiotu i istnieje prawdopodobieństwo, ż e nie dotrzyma terminu umowy,
odbiorca moż e odstą pić od umowy. Jeż eli wykonawca wykonuje przedmiot wadliwie
odbiorca moż e wezwać wykonawcę do zmiany sposobu wykonania, wyznaczają c odpowiedni
termin, po bezskutecznym upływie terminu odstą pić od umowy.
Umowa kontraktacji
Umowa kontraktacji stosowana jest do specjalizacji rolnej, hodowlanej i ogrodniczej,
obejmuje obró t i produkcję. Przez umowę kontraktacji rolnik zobowią zuje się do wytworzenia
i dostarczenia kontraktują cemu uzgodnioną ilość produktó w rolnych określonego rodzaju, a
kontraktują cy zobowią zuje się produkty odebrać i zapłacić umó wioną cenę. Kontraktują cy
jest zobowią zany spełnić świadczenia dodatkowe – zapewnienie środkó w produkcji, pomoc
agrotechniczną . Dostarczane środki produkcji to nasiona, materiał szkó łkarski, sadzonki.
Kontraktują cy jest uprawniony do nadzoru i kontroli wykonania umowy. Umowa kontraktacji
powinna być zawarta na piśmie dla celó w dowodowych. Producent ponosi odpowiedzialność
za ilość i jakość produktó w i odpowiada z tyt. rękojmii. W przypadku, gdy producent nie
moż e wywią zać się z umowy z przyczyn, za któ re ż adna za stron nie ponosi
odpowiedzialności, producent zobowią zany jest zwró cić jedynie pobrane zaliczki. Producent
ma obowią zek zgłosić niemoż ności wykonania umowy w określonym umowa terminie.
Wzajemne roszczenia producenta i kontrahenta przedawniają się z upływem 2 lat.
Umowa agencyjna
Przedsiębiorstwa korzystają z usług agentó w – kawiarnie restauracje, stacje benzynowe,
pośrednicy handlowi. Przez umowę agencyjną przyjmują cy zlecenie zobowią zuje się w
zakresie swojego przedsiębiorstwa do pośredniczenia przy zawieraniu z klientami umó w na
rzecz zlecają cego lub zawierają w jego imieniu umowy. Wynagrodzenia agenta z reguły to
prowizja. Agent nie podlega służ bowo dają cemu zlecenie, ale zobowią zuje się do stałego
pośredniczenia. Agent wykonuje zlecenie samodzielnie, świadczy usługi na rzecz dają cego
7
zlecenie, za usługę otrzymuje wynagrodzenie, stosunek między dają cym zlecenie a agentem
jest trwały. Agent zobowią zany jest przekazywać informacje zlecają cemu i ochraniać jego
prawa. Zlecają cy zobowią zany jest informować agenta o realizacji wspó łpracy. Agent działa
na rzecz dają cego zlecenie, przyjmuje zapłatę za świadczenia i odbiera informacje o wadach
towaru. Agent moż e dokonać zastawu na powierzonych rzeczach w celu zapewnienia
roszczeń z tyt. wynagrodzenia. Umowa agencyjna moż e być wypowiedziana na miesią c
naprzó d. W pierwszym roku i dwa miesią ce w drugim roku i trzy miesią ce w trzecim roku.
Umowa komisu
Sprzedaż komisowa obejmuje rzeczy nowe i uż ywane. Przedsiębiorstwa handlowe przyjmują
od producenta partie towaru na warunkach komisowych. Umowa komisu polega na tym, ż e
przyjmują cy zlecenie (komisant) zobowią zuje się za wynagrodzenie (prowizje) w zakresie
działalności swojego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaż y rzeczy ruchomych na
rachunek dają cego zlecenie (komitenta), ale we własnym imieniu. Komisant dokonują c kupna
lub sprzedaż y powinien działają c zgodnie z ustaleniami komitenta, musi rzecz sprzedać lub
kupić po ustalonej cenie i pobrać należ ność. Gdyby komisant sprzedał rzecz po cenie niż szej
od ustalonej zobowią zany jest zapłacić komitentowi ró ż nicę. Jeż eli komisant uzyskał warunki
korzystniejsze od ustalonych nadwyż ka należ y się komitentowi. Komitent działa we własnym
imieniu, ale na rachunek komitenta. Komisant zobowią zany jest czuwać nad zachowaniem
rzeczy w tanie niepogorszonym. O dokonaniu sprzedaż y komitent zobowią zany jest
powiadomić niezwłocznie komisanta. Komisant ponosi odpowiedzialność z tyt. rękojmii
Komitent jest zobowią zany do zapłaty komisantowi wynagrodzenia w formie prowizji, gdy
otrzymał rzecz lub cenę. Komisant moż e żą dać wynagrodzenia, gdy umowa nie została
wykonana z przyczyn dotyczą cych komitenta
Umowa przechowania
Przez umowę przechowania przechowawca zobowią zuje się zachować w stanie nie
pogorszonym rzecz ruchomą oddana mu na przechowanie, jest umowa realna. Umowa
przechowania dotyczy rzeczy ruchomych oznaczonych, co do gatunku i co do toż samości.
Przechowanie nie dotyczy nieruchomości. Umowa przechowania moż e być odpłatna lub
nieodpłatna umowa przechowania zazwyczaj zawierana jest ustnie. Obowią zkiem
przechowawcy jest roztoczenie pieczy nad rzeczą , ma prawo i obowią zek zmienić miejsce
przechowywanie, jeż eli wymagają tego warunki, aby uchronić rzecz przed uszkodzeniem lub
zniszczeniem. Przechowują cy nie moż e oddać rzeczy do przechowania innej osobie, chyba,
że jest do tego zmuszona. Jeżeli przechowują cy bez zgody składają cego uż ywa rzeczy,
zmienia miejsce i sposó b przechowania lub oddaje innej osobie na przechowanie jest
odpowiedzialny
za
uszkodzenie
lub
zniszczenie.
Składają cy
powinien
zwró cić
przechowują cemu koszty przechowania, jeż eli takie wystą piły. Zwrot rzeczy powinien
nastą pić w miejscu, w któ rym była przechowywana. Depozyt nieprawidłowy to pienią dze
lub rzeczy oznaczone, co do gatunku, przechowawca moż e rozporzą dzać. Oddanymi rzeczami
na przechowanie. Po zakończeniu depozytu zwraca rzeczy takie same.
Umowa składu
Domy składowe wydają dowody składowe będą ce tzw. papierami towarowymi.
Rozporzą dzenie tymi papierami jest ró wnoznaczne z rozporzą dzaniem towarem. Towar w
składzie moż e zmieni właściciela, moż e być przedmiotem zastawu. Prowadzenie
przedsiębiorstwa składowego wymaga zezwolenie odpowiedniego ministerstwa. Dom
składowy moż e wystawiać dowody składowe, oraz zbywać przez licytację publiczną rzeczy
8
złoż one na składzie na żą danie osoby uprawnionej do rozporzą dzania tymi towarami. Dowó d
składowy to rewers – składowy dowó d posiadania i warrant – składowy dowó d zastawny.
Dowody wydawane są składają cemu na jego żą danie. Oba dowody moż na przenosić przez
indos łą cznie lub osobno. Aby przenieść własność rzeczy wystawia się rewers. Posiadacz
rewersu uważ any jest za właściciela towaró w złoż onych na składzie. Jeż eli na rzeczach
złoż onych w składzie ustanowiono zastaw to wystawiany jest warrant. Don składowy zawiera
ze składają cym umowę zgodnie, z któ ra dom składowy zobowią zuje się do przechowywania
za wynagrodzeniem oznaczonych w umowie rzeczy ruchomych. Dom składowy dokonuje
kontroli i konserwacji rzeczy złoż onych na składzie. Jeż eli rzeczy naraż one są na zniszczenie
dom składowy uprawniony jest do sprzedaż y tych rzeczy. Dom składowy zezwala
składają cemu na sprawdzanie i kontrolowanie rzeczy. Dom składowy odpowiada za ubytki
towaru ponad ustalone limitu naturalnych ubytkó w. Dom składowy moż e stosować prawo
zastawu na rzeczach w celu zabezpieczenie swoich należ ności.
Umowy o korzystanie z rzeczy cudzej
Umowa najmu
Na podstawie umowy najmu najemca moż e uż ywać rzeczy cudzej opłacają c określony czynsz
bez konieczności jej nabycia. Szczegó lne znaczenie ma najem lokali mieszkalnych i
uż ytkowych. Przez umowę najmu wynajmują cy zobowią zuje się oddać najemcy rzecz do
uż ytkowania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowią zuje się płacić
określony w umowie czynsz. Przedmiotem najmu mogą być rzeczy ruchome i nieruchome z
wyją tkiem tych , któ rych uż ycie wią załoby się z ich zuż yciem. Obowią zkiem najemcy jest
zwrot rzeczy umowa najmu dochodzi do skutku z chwila porozumienia stron. W umowie
należ y określić przedmiot najmu, okres najmy i wysokość czynszu. Wynajmują cy powinien
wydać najemcy rzecz w stanie przydatnym do umó wionego uż ytku. Nakłady połą czone ze
zwykłym uż ytkowaniem obcią ż ają najemcę. Najemca ma obowią zek uż ywania rzeczy
zgodnie z umową lub odpowiadają cym właściwościom tej rzeczy. Najemca zobowią zany jest
płacić czynsz w określonym terminie. Najemca powinien zwró cić rzecz wynajmują cemu t
takim stanie, w jakim ją otrzymał, nie odpowiada jedynie za zmiany wynikłe z normalnego jej
uż ytkowania. Umowa najmu ulega rozwią zaniu z upływem czasu, na jaki została zawarta.
Jeż eli umowa była zawarta na czas nieokreślony, moż e być wypowiedziana przez każ dą ze
stron z zachowaniem terminó w umownych lub ustawowych. Wynajmują cy moż e
wypowiedzieć umowę bez zachowania terminó w wypowiedzenia, gdy najemca uż ywa rzeczy
niezgodnie z umową lub zwleka z regulowaniem czynszu, co najmniej za dwa okresy. Przy
najmie lokali stosowane są dodatkowe przepisy prawne regulują ce szereg zagadnień
zwią zanych z wynajmem lokali.
Umowa dzierż awy
Umowa dzierż awy umoż liwia korzystanie z rzeczy w formie uż ywania i jej uż ytkowania –
wytwarzanie i pobieranie poż ytkó w, ma szczegó lnie zastosowanie do nieruchomości, gdzie
dzierż awca prowadzi działalność gospodarczą i pobiera określone poż ytki. Przedmiotem
dzierż awy mogą być prawa przynoszą ce poż ytki przedsiębiorstwa, gospodarstwa rolne. Przez
umowę dzierż awy wydzierż awiają cy zobowią zuje się oddać dzierż awcy rzecz do uż ywania i
pobierania poż ytkó w na czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierż awca zobowią zuje się
płacić określony czynsz wydzierż awiajacemu. Umowa dzierż awy jest umową wzajemną .
Obowią zkiem dzierż awcy jest płacenie czynszu. Czynsz moż e być oznaczony w pienią dzach
lub stanowić określona część poż ytkó w. Jeż eli czynsz płacony jest nieterminowo lub w
9
przypadku zalegania wydzierż awiają cy moż e wypowiedzieć umowę bez zachowania terminu
wypowiedzenia. Jeż eli dzierż awa nie przynosi określonych poż ytkó w, dzierż awca moż e żą dać
obniż enia czynszu. Dzierż awca sam musi ponosić koszty zwią zanych z dokonywaniem
napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym. Dzierż awca nie moż e
zmieniać przeznaczenia przedmiotu dzierż awy. Dzierż awca nie moż e przedmiotu dzierż awy
oddzierż awiać. Dzierż awa gruntu moż na wypowiedzieć na rok naprzó d, inne dzierż awy 6
miesięcy naprzó d.
Umowa leasingu
Zgodnie z umowa leasingową leasingodawca oddaje rzecz będą cą jego własnością do
uż ywania lub uż ytkowania na czas oznaczony lieasingobiorcy. Leasingobiorca zobowią zany
jest płacić czynsz leasingowy. Celem leasingu jest korzystanie przez leasingobiorce z maszyn
i urzą dzeń bez konieczności ich zakupu. Umowa leasingu przewiduje przeniesienie po
zakończeniu leasingu prawa własności przedmiotu na leasingobiorcę. Leasing zawierany jest
na czas określony odpowiadają cy zwykle okresowi amortyzacji. Raty leasingu pokrywają w
sumie wartość rzeczy. Utrzymanie rzeczy w należ ytym stanie spoczywa na leasngobiorcy.
Leasingodawca pozostaje przez cały czas umowy właścicielem rzeczy. Wyró ż niamy leasing
finansowy i leasing operacyjny, oraz leasing bezpośredni i pośredni. W leasingu
bezpośrednim leasingodawcą jest producent rzeczy. Przy leasingu pośrednim umowę leasingu
zawiera przedsiębiorca prowadzą cy działalność leasingową . Umowa leasingu musi być
zawarta na piśmie pod rygorem nieważ ności. Finansują cy zobowią zany jest oddać rzecz
korzystają cemu w takim stanie, w jakim otrzymał ją od zbywcy, wraz z dokumentami tej
umowy. Korzystają cy zobowią zany jest utrzymywać rzecz w należ ytym stanie, dokonywać
konserwacji i napraw. Umowa leasingu wygasa po upływie terminu, na jaki została zawarta
lub, gdy po wydaniu korzystają cemu rzecz została utracona. Finansują cy moż e umowę
wypowiedzieć, gdy korzystają cy nie utrzymuje rzeczy w należ ytym stanie, oddaje rzecz
osobie trzeciej, zwleka z zapłata, co najmniej jednej raty.
Umowa uż yczenia
Umowa uż yczenia umoż liwia biorą cemu uż ywanie rzeczy cudzej, jest umowa nieodpłatną .
Uż yczają cy zobowią zuje się zezwolić biorą cemu na bezpłatne uż ywanie oddanej mu rzeczy
na czas oznaczony lub nieoznaczony. Po zakończeniu uż yczenia rzecz musi być zwró cona
uż yczają cemu. Umowa uż yczenia moż e być zawierana między osobami fizycznymi i
prawnymi. Biorą cy uż ywa rzecz w sposó b odpowiadają cy jej właściwości, ponosi zwykłe
koszty utrzymania rzeczy uż ywanej. Po zakończeniu uż yczenia rzecz wraca do uż yczają cego
w stanie niepogorszonym, nie odpowiada jednak za następstwa prawidłowego zuż ycia.
Umowy o usługi transportowe
Umowa przewozu
Przewoźnik zobowią zuje się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa do przewozu
osó b i rzeczy za wynagrodzeniem, jest umową odpłatną i ma charakter ekwiwalentny. W
umowie o przewó z osó b stronami są przewoźnik i podró ż ny. Obowią zkiem przewoźnika jest
przewiezienie podró ż nego na określone miejsce, zapewniają c warunki bezpieczeństwa i
higieny w czasie transportu, jakie uważ a się za niezbędne. Za bagaż powierzony
przewoźnikowi odpowiada on według zasad stosowanych dla przewozu rzeczy.
10
Umowa przewozu rzeczy dot. przewiezienia rzeczy na miejsce przeznaczenia lub do
określonego odbiorcy. Wysyłają cy powinien podać przewoźnikowi swó j adres, adres
odbiorcy i miejsce przeznaczenia, zobowią zany jest oznaczyć przesyłkę oraz odpowiednio
opakować, oraz określić wartość przesyłki. Jeż eli wymaga tego umowa wysyłają cy wystawia
list przewozowy. Przewoźnik dokonuje przewozu i powiadamia odbiorcę o nadejściu
przesyłki do miejsca przeznaczenia. Za wykonanie usługi odpowiada na zasadach
odpowiedzialności kontraktowej. W wypadku niewykonania lub nienależ ytego wykonania
umowy przewozu istnieje domniemanie winy przewoźnika, aby uwolnić się od
odpowiedzialności musi dowieść, ż e szkoda powstała z przyczyn za któ re nie ponosi
odpowiedzialności. Przewoźnik ponosi odpowiedzialności za przesyłkę w czasie trwania
przewozu, nie ponosi jednak odpowiedzialności za ubytki naturalne. Przewoźnik moż e oddać
przesyłkę innym przewoźnikom. Za wykonanie usługi przewoźnikowi przysługuje
wynagrodzenie zgodne z taryfami lub określone w umowie. Odbiorca potwierdza odbió r
towaru i jeż eli przewiduje to umowa dokumenty przewozowe. Po otrzymaniu towaru
zobowią zany jest zapłacić za towar.
Umowa spedycji
Umowa spedycji polega na tym, ż e spedytor zobowią zuje się za wynagrodzeniem do wysłania
lub odbioru przesyłki lub innych usług zwią zanych z jej przewozem, moż e występować w
imieniu zlecają cego i na jego rachunek. Spedytorem moż e być tylko przedsiębiorstwo
zawodowo trudnią ce się spedycją . Umowa spedycji precyzuje zakres usług, jakie ma
świadczyć spedytor. Podstawowym obowią zkiem spedytora jest zorganizowanie wysyłki,
zawiera umowę z przewoźnikiem, morze korzystać z usług innych spedytoró w, jest
odpowiedzialny za wykonanie usług przez kontrahentó w. Spedytor moż e takż e sam
dokonywać przewozu o ile dysponuje odpowiednimi środkami transportu, w tym przypadku
ponosi ró wnież odpowiedzialność jako przewoźnik. Spedytor ponosi odpowiedzialność za
utratę ubytek lub uszkodzenie przesyłki od jej przyjęcia do wydania przewoźnikowi, innemu
spedytorowi lub odbiorcy, nie ponosi odpowiedzialności za ubytki naturalne.
Inne umowy gospodarcze
Umowa bankowa
Bank zobowią zuje się względem posiadacz rachunku do przechowywania na czas
ograniczony lub nieograniczony środkó w pienięż nych oraz przeprowadzanie na jego zlecenie
rozliczeń pienięż nych. Podstawą zawarcia umowy jest przyjęcie przez bank wniosku o
otwarcie rachunku, jest umową depozytu nieprawidłowego i umową zlecenia. Bank obraca
powierzonymi środkami, jednak na każ de żą danie klienta zobowią zany jest do ich zwrotu w
całości lub części. Bank obowią zany jest powiadomić klienta o każ dej zmianie stanu konta.
Umowa ubezpieczenia
Ubezpieczenia społeczne zwią zane są ze stosunkiem pracy - ubezpieczenia emerytalne,
chorobowe i wypadkowe. Ubezpieczenia gospodarcze ich podmiotem jest mają tek osó b
fizycznych i prawnych oraz dobra osobiste. Ubezpieczenia gospodarcze dzieli się na
ubezpieczenia mają tkowe i osobowe. W ubezpieczeniu mają tkowym zakład ubezpieczeń
udziela ochrony osobom fizycznym, prawnym i jednostkom organizacyjnym przed skutkami
zdarzeń losowych w ubezpieczonym mieniu i z tytułu odpowiedzialności cywilnej.
11
Ubezpieczenia mają tkowe dzielimy na obowią zkowe i dobrowolne. Ubezpieczenia
obowią zkowe powstają na mocy samego prawa. Ubezpieczenia dobrowolne powstają na
drodze zawarcia umowy między zakładem ubezpieczeń a ubezpieczają cym. W ubezpieczeniu
osobowym zakład ubezpieczeń udziela ochrony osobom fizycznym w razie zajścia zdarzeń
losowych dot. ż ycia, zdrowia lub zdolności do pracy. Celem ubezpieczenia jest jednorazowe
lub periodyczne świadczenie na rzecz osoby dotkniętej wypadkiem losowym. Umowa
przystą pienia – ubezpieczają cy moż e przyją ć warunki proponowane przez zakład
ubezpieczeń. Polisy są indywidualne i zbiorowe. Ubezpieczenie działa od dnia zapłacenia
składki. Zakład ubezpieczeń jest wolny od odpowiedzialności, gdy szkoda wyrzą dzona
została umyślnie, lub rażą cym niedbalstwem
Umowa franchistingu
Jest umową nienazwaną w ramach tej umowy jedna strona udziela drugiej stronie zezwolenia,
koncesji na stosowanie określonych metod działalności gospodarczej- produkcja, handel,
usługi. Franchistingodawca udostępnia swoje doświadczenie, wynalazki, technologie, znaki
towarowe, szkoli personel. Jest metodą kooperacji między stronami. Franchistingodawca
czerpie korzyści w postaci opłat wstępnych, okresowych uzależ nionych od obrotó w
kontrahenta, opłat za udostępnienie urzą dzeń. Franchistingobiorca korzysta przy podjęciu
działalności z doświadczeń, gotowych wzorcó w, uzyskuje pomoc w wyposaż eniu lokalu i
szkoleniu personelu. Umowa franchistingowa moż e mieć charakter indywidualny lub
wielokrotny i wtedy powstaje sieć przedsiębiorstw. Umowa moż e przewidywać dostawę
surowcó w. Frachistingobiorca działa na własny rachunek i we własnym imieniu pod
oznaczeniem frachisinguodawcy. Umowa moż e być zawarta na czas oznaczony lub
noeoznaczony. Umowa moż e wygasną ć z upływem terminu jej trwania lub moż e być przez
strony wypowiedziana.
Umowa factoringu
Jest umową nienazwaną zapewnia płynność finansową dostawcom i producentom przy
płatnościach w kredycie kupieckim. Umowa factoringu zawierana jest między dostawcą ,
producentem towaró w i usług a faktorem. Faktorem jest bank lub wyspecjalizowana spó łka z
udziałem banku. Faktor jako pośrednik handlowy nabywa w drodze cesji wierzytelności
dokonuje zapłaty za faktury potrą cają c prowizję. Faktor nabywają c wierzytelność dochodzi
jej od odbiorcy. Gdy faktor nie moż e odzyskać wpłaconych dostawcy należ ności, dostawca
musi zwró cić faktorowi uzyskane sumy. Stronami umowy factoringu są dostawca i faktor.
Umowa moż e być zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony, każ da ze stron moż e umową
wypowiedzieć z zachowaniem terminó w wypowiedzenia. Funkcje factoringu to funkcja
finansowa – faktor wypłaca środki finansowe przed terminem płatności, funkcja usługowa –
dodatkowe świadczenia na rzecz, doradztwo, prowadzenie ksią g, funkcja gwarancyjna –
faktor przejmuje odpowiedzialność za wypłacalność dłuż nika.
12