UE I JEJ POLITYKA ENERGETYCZNA

Literatura

Wykaz literatury podstawowej:

1. Fontaine Pascal: Europa w 12 lekcjach:

HISTORIA UE

http://ec.europa.eu/publications/booklets/eu_glance/60/pl.pdf

2. Historia Unii Europejskiej.

IDEE INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

http://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Unii_Europejskiej

3. Jak działa Unia Europejska – przewodnik po instytucjach unijnych:

http://ec.europa.eu/publications/booklets/eu_glance/68/pl.pdf

Ryszard Mosakowski

Wykaz literatury uzupełniającej:

1. Traktat Lizboński. http://eur-

lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:C:2008:115:SOM:PL:HTML

Idee zjednoczenia Europy

• 1843 włoski pisarz i polityk Giuseppe Mazzini - utworzenie

federacji republik europejskich

• 1712 opat Charles de Saint-Pierre: opublikował w Ultrechcie

• 1847 Wiktor Hugo - pokojowe zjednoczenie, na bazie współpracy i

broszurę: „Projekt dla trwałego pokoju w Europie”. 1728

równości członkostwa, (Początkowo wyszydzana, powróciła w

zaproponował Europejską Ligę 18 suwerennych państw

1851r.)

(wspólny skarb, bez granic, unia gospodarcza);

• W 1923 austriacki ksiąŜę Richard Coudenhove-Kalergi:

– zakłada Ruch Paneuropejski;

• Marquis de Lafayette i Tadeusz Kościuszko po rew. am.

1776 i D.N. Wizja Stanów Zjednoczonych Europy;

– wydał ksiąŜkę Pan-Europa, będącą manifestem ruchu

paneuropejskiego. Tezy te rozwinął w głównym dziele swojego Ŝycia,

trzytomowej „ Walka o Paneuropę” (1925 -1928);

• 1795 Immanuel Kant: propozycja kongresu dla

wiecznego pokoju;

– wydawał pismo Paneuropa, propagując utworzenie jednego państwa

europejskiego (od Polski do Portugalii).

Problem europejski: wzajemna nienawiść europejczyków, która zatruwa atmosferę. (…). Sprawa europejska będzie rozwiązana tylko na pomocą unii narodów europejskich (…) Największą przeszkodą The biggest obstacle ustanowienia Narodów zjednoczonych Europy jest 1000 lat rywalizacji pomiędzy dwoma o największej liczbie ludności krajami Europy: Niemcami i Francją…

Idee zjednoczenia Europy

Geneza Integracji Europejskiej

• 1929 Aristide Briand, francuski premier, na forum Ligi Narodów

• 1943 r. Jean Monnet, członek FNKW Rządu Wolnych

zaproponował ideę federacji narodów europejskich opartej

Francuzów na uchodźctwie w Algierze, architekt

na solidarności oraz współpracy politycznej i społecznej, co spotkało

europejskiej jedności, oświadczył:

się ze wsparciem wielu wybitnych ekonomistów, w tym Johna Maynarda Keynesa.

• 1931 francuski polityk Edouard Herriot opublikował ksiąŜkę

...Pokój w Europie nie zostanie osiągnięty, jeŜeli

Stany Zjednoczone Europy.

państwa odbuduje się na bazie suwerenności

narodowej. Kraje Europy są zbyt małe, aby mogły

• Józef Piłsudski: idea Stanów Zjednoczonych Europy Środkowej

gwarantować swoim obywatelom dobrobyt i rozwój

(Międzymorze).

społeczny. Państwa europejskie muszą stworzyć

między sobą federację... .

• Pál Teleki: Ŝadnej przyszłości dla małych narodów

Centralnej i Wschodniej Europy jeśli będą próbowały Ŝyć

odizolowanym Ŝyciem.

FNKW- Francuski Narodowy Komitet Wyzwolenia

Geneza Integracji Europejskiej

• Winston Churchill 19 września 1946 na uniwersytecie w

Zurychu proponuje utworzenie Stanów Zjednoczonych

Europy i Rady Europy. Z aproponował mianowicie:

• 5.05.1949 Londyn: powstaje Rada Europy (pierwsza organizacja

paneuropejska) Statut – ustanowienie współpracy w dziedzinach: politycznej, ekonomicznej, społecznej, naukowej, prawnej i administracyjnej.

…odtworzenie rodziny europejskiej lub tak duŜej jej części

jak to będzie moŜliwe i zapewnienie jej struktury, w której

• ZałoŜenie: ponadnarodowy rząd Europy; w ramach Rady wyodr

ębniono:

ędzie mogła Ŝyć w pokoju, bezpieczeństwie i wolności.

Komitet Ministrów; Parlamentarne Zgromadzenie Doradcze; niezaleŜny sekretariat - prototypy rządu, Musimy zbudować swego rodzaju Stany Zjednoczone

parlamentu i administracji publicznej.

Europy. (…) Pierwszym krokiem w odtworzeniu rodziny

europejskiej musi być partnerstwo pomiędzy Francją a

• Działacze Ruchu pragnęli aby Zgromadzenie Parlamentarne

Niemcami.

funkcjonowało jak prawdziwy Parlament Europejski. Rada Europy

jest instytucją o raczej ograniczonych prerogatywach. (wypracowała pewne formy uprawnień w dziedzinie praw człowieka, jak Europejski Trybunał Praw Człowieka).

• 7-10 maja1948: Kongres Europejski w Hadze. Główny cel

Kongresu: wkład do utworzenia zjednoczonej Europy

federalnej.

Integracja Europejska

• 1949, Monnet i jego współpracownicy

9 maja 1950 r. Deklaracja (Plan) Schumana:

propozycja utworzenia Europejskiej Wspólnoty

wymyślili ideę wspólnoty europejskiej, którą

przejął Robert Schuman – ówczesny Minister

Węgla i Stali:

Spraw Zagranicznych Francji.

― francusko-niemiecka kontrola nad produkcją węgla i

stali, za pośrednictwem tzw. Wysokiej Władzy ( High Authority);

R. Schuman, we współpracy z Jeanem

― wspólnota otwarta na kraje trzecie.

Monnetem i kanclerzem Niemiec Konradem

Adenauerem doprowadził do porozumienia

między Francją a Niemcami w sprawie

„Przez konsolidację podstawowej produkcji i instytucję High

wspólnego zarządzania przemysłami

Authority, której decyzje będą wiąŜące dla Francji, Niemiec

i wszystkich krajów, które potem dołączą, propozycja jest

stalowym i węglowym.

pierwszym konkretnym krokiem ku europejskiej federacji,

niezbędnego warunku zachowania pokoju.”

Integracja Europejska

• Pozytywnie odniosły się do propozycji: Włochy i

kraje Beneluksu; (WB odmówiła w obawie o utratę suwerenności narodowej)

śaden z krajów nie mógł sam produkować broni, którą

skierowałby przeciwko drugiemu jak w przeszłości. (Jean Monnet –

• 18 kwietnia 1951 r. podpisanie Traktatu

przew. Wysokiej Władzy)

Paryskiego;

Deklaracja Schumana - początek dzisiejszej Unii

• 23 lipca 1952r. Traktat wszedł w

Europejskiej; 9 maja - Dzień Europy.

Ŝycie;

powstaje Europejska Wspólnota Węgla i Stali

(EWWiS): 6 krajów utworzyło wspólny rynek węgla i stali na mocy traktatu – Francja Niemcy, Włochy i kraje Beneluxu).

Integracja Europejska

Próby utworzenia dalszych wspólnot:

• 25 marca 1957r., podpisanie dwóch traktatów, często

nazywanych „Traktatami rzymskimi”,

• Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EDC); Cel: ustanowienie wspólnej

europejskiej armii pod wspólną kontrolą. Propozycja 1950, podpisanie Traktatu - 27 maja 1952;

– Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii

Atomowej (Euratom);

• Europejskiej Wspólnoty Politycznej (EPC); zaczątek federacji państw

europejskich;

– Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą

(Wspólny rynek).

• W dniu 30 sierpnia 1954 Francuskie Zgromadzenie

Narodowe odmówiło ratyfikowania traktatu o utworzeniu

• 1 stycznia 1958r. Traktaty Rzymskie wchodzą w Ŝycie:

EDC 264 to 319 – zaniechano więc pomysłu, a potem odłoŜono na półkę takŜe EPC.

• EWG – EEC tzw. Wspólny Rynek - międzynarodowa

organizacja gospodarcza - najwaŜniejsza z 3 wspólnot

UK, pomimo zaproszenia, nie przystąpiła do wspólnot kierując się względami narodowej suwerenności gospodarczej Integracja Europejska

Integracja Europejska

• 8 kwietnia 1965 r. – Traktat ustanawiający Jedną Radę i Jedną

• Sztokholm 1959; UK wraz z Austrią, Danią, Norwegią,

Komisję Wspólnot Europejskich, który wszedł w Ŝycie 1.07.1967r.; Portugalią, Szwajcarią i Szwecją popisuje układ o

utworzeniu EFTA – układ wszedł w Ŝycie w 1960r.

• 11 maja 1967r. UK składa powtórnie wniosek o przyjęcie do

Wspólnot, tak samo Irlandia i Dania, a trochę później

• 31 lipca 1961r. Irlandia, 9 sierpnia – UK, 10 sierpnia

Norwegia. Generał de Gaulle jest wciąŜ niechętny zaakceptować brytyjską akcesję i Dania występują o przyjęcie do WE (EC);

składa weto.

• 14 stycznia 63r. weto prezydenta de Gaulle’a w stosunku

• 1 lipca 1968 r. – Unia celna wchodzi w Ŝycie (sześć krajów znosi

do UK wstrzymuje akcesję;

cła na importowane towary, umoŜliwiając po raz pierwszy swobodny handel;

wspólna taryfa celna na handel z resztą świata.

Integracja Europejska

• 30.06.1970r. otwarcie negocjacji akcesyjnych z UK,

• 7 – 10 czerwca1979 r. – pierwsze wybory do PE

Irlandią, Danią i Norwegią;

• 31 sierpnia 1980 – Podpisanie Porozumień Gdańskich

• 25.09.1972r. w referendum 53,3% Norwegów przeciw

• 1 stycznia 1981 r.: Grecja nowym członkiem WE.

akcesji;

• 23 lutego 1982 w referendum konsultacyjne. Grenlandia,

• 1 stycznia 1973 r. (ju

głosuje za wyjściem ze wspólnoty

Ŝ po śmierci de Gaulle’a): Dania, Irlandia,

(stała się członkiem WE jako część

Danii)

Wielka Brytania przystępują do Wspólnoty;(9.11.70 umiera de

Gaulle; Prezydent Francji 59-69)

Integracja Europejska

•

1 stycznia 1986 r. – nowe państwa członkowskie: Hiszpania i

Portugalia.

• 1987: Turcja formalnie występuje o przyjęcie do Wspólnoty

•

1 lipca 1987 r. – wchodzi w Ŝycie Jednolity Akt Europejski (SEA):

– powiększa uprawnienia decyzyjne Parlamentu (wprowadza procedur

• Grudzie

ę współpracy

ń 1991: Podpisanie Traktatu z Maastricht

pomiędzy Parlamentem a RM),

– rozszerza zakres spraw przyjmowanych większością kwalifikowaną (z

wyjątkiem kwestii podatkowych, przepływu osób i praw pracowników)

• 20.05.1992 Szwajcaria, 25.11.92 Norwegia formalnie

składają wnioski o akcesję do Wspólnoty.

– rozwija współpracę w dziedzinie polityki zagranicznej.

– 12 państw członkowskich zobowiązało się do utworzenia "jednolitego

rynku europejskiego" do dnia 31 grudnia 1992 roku.

Unia Europejska

• 1 listopada 1993 r. – formalne powstanie Unii

Europejskiej (wejście traktatu z Maastricht w Ŝycie)

• 17 czerwca 1997 r. – Traktat Amsterdamski (Podpisanie)

• 13 grudnia 1997 r. – rozpoczęcie negocjacji członkowskich z

• 5 kwietnia 1994r. Polska formalnie ubiega się o akcesję

10 państwami Europy Środkowo-Wschodniej.

do UE.

• 28 listopada 1994 referendum w Norwegii negatywne

• 1 czerwca 1998 – powstanie Europejskiego Banku

(52,2% przeciw akcesji).

Centralnego

• 1 stycznia 1995 r. – nowe państwa członkowskie: Austria,

• 1 stycznia 1999 r. – Euro w transakcjach handlowych i

Finlandia i Szwecja

finansowych (Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Niemcy, Irlandia, Włochy, Luxemburg, Holandia, Portugalia i Hiszpania).

• 26 marca 1995 r. wchodzi w Ŝycie Układ z Schengen (w krajach

Beneluksu, Francji, Hiszpanii, Holandii, Niemczech i Portugalii).

Unia Europejska

• 1 maja 1999 r.: wchodzi w Ŝycie Traktat

• 2 stycznia 2001 - Grecja staje się 12 członkiem w strefie

euro.

Amsterdamski

– włącznie układów z Schengen do struktur WE,

• 26 lutego 2001 – Podpisanie Traktatu Nicejskiego

– powstaje stanowisko Wysokiego Przedstawiciela ds.

• 1 stycznia 2002 r. – pojawiają się banknoty i monety euro

(€) w powszechnym obiegu krajów unii walutowej.

Wspólnej Polityki Zagranicznej oraz Bezpieczeństwa

• 28 lutego euro staje się jedyną walutą (kończy się okres podwójnego

– poszerzenie uprawnień legislacyjnych Parlamentu

obiegu)

Europejskiego,

• 23 lipca 2002 r. wygasa Traktat EWWiS;

– wzrost roli przewodniczącego Komisji (konieczna

aprobata Parlamentu dla jego powołania),

Unia Europejska

• 1 lutego 2003r wchodzi w

• Ateny, 16 kwietnia 2003 r. – przedstawiciele

Ŝycie Traktat

Nicejski:

ądów 15 państw członkowskich i 10

Usprawnienie procesu decyzyjnego przed przyjęciem nowych grupy członków

kandydujących podpisują traktat akcesyjny

Główne postanowienia:

rozszerzający Unię;

• przygotowanie instytucji Unii Europejskiej do poszerzenia o

12 nowych państw;

• 14 września 2003r. nieudane referendum w Szwecji na

temat wejścia do strefy euro.

• system waŜenia głosów w Radzie UE: Niemcy, Francja, Wielka Brytania i

Włochy otrzymają po 29 głosów, Polska i Hiszpania - po 27);

• 1 maja 2004 r. – UE liczy 25 państw; Polska w UE;

• odejście od prawa weta w niektórych kwestiach (polityka

• 29 października 2004 r. – 25 krajów UE podpisuje Traktat

imigracyjna od 2004 roku, fundusze strukturalne od 2007 roku)

ustanawiający Konstytucję dla Europy; 29 maja 2005 r. – Francuzi, a 1 czerwca. –

Holendrzy odrzucili w referendum konstytucję europejską.

Unia Europejska

• 1 stycznia 2007 r. Bułgaria i Rumunia w UE; UE liczy

prawie 500 mln obywateli.

• 1 stycznia 2008 r.: Euro – walutą na Cyprze i

Malcie;

• 1 stycznia 2007 Słowenia dołączyła do strefy euro.

• 1 stycznia 2009r.: Euro walutą w Słowacji

• 13 grudnia 2007 r. – szczyt UE w Lizbonie i podpisanie

Traktatu Lizbońskiego.

• 1 grudnia 2009r. Traktat Lizboński wchodzi w Ŝycie

• 21 grudnia 2007 r.; symboliczne otwarcie granic w

ramach Układu z Schengen w Worku Turoszowskim, na

• 1 stycznia 2011r.: Estonia w strefie Euro

trójstyku granic polskiej, czeskiej i niemieckiej. 9 nowych państw w Schengen.

Łącznie 20 państw UE+Norwegia i Islandia.

Ojcowie współczesnej Europy

• Konrad Adenauer – 1876-1967 – pierwszy kanclerz

Kraje członkowskie UE

demokratycznych Niemiec, zwolennik zjednoczenia Europy

opartego na tradycjach i warto

Kraje kandydackie

ściach chrześcijańskich.

•

Winston Churchill – 1874-1965 – brytyjski polityk, mówca,

strateg, pisarz i historyk, minister obrony, Przewodniczący Izby Gmin, dwukrotny premier Zjednoczonego Królestwa, laureat literackiej Nagrody Nobla, jeden z pierwszych polityków popierających ideę zjednoczenia Europy – pomysłodawca utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy;

• Alcide De Gasperi – 1881-1954 – włoski premier i polityk,

współtwórca Rady Europy i Europejskiej Wspólnoty Węgla i

Stali, propagujący ideę współpracy gospodarczej poprzez zacieśnianie współpracy obronnej.

• Walter Hallstein – 1901-1982 – niemiecki polityk, profesor

prawa na uniwersytetach w Rostocku i Frankfurcie nad

Menem Sekretarz Stanu w niemieckim Ministerstwie Spraw

Zagranicznych, pierwszy przewodniczący Komisji Europejskiej w latach

1958-1967, twórca doktryny Hallsteina, inicjator Wspólnot Europejskich i struktur unijnych. Jeden z twórców wizerunku i głównych nurtów politycznych

współczesnej Unii Europejskiej.

Ojcowie współczesnej Europy

•

Paul-Henri Spaak – 1899-1972 – belgijski premier i minister spraw

zagranicznych, w latach 1952-1953 przewodniczący Zgromadzenia

• Jean Monnet – 1888-1979 – francuski polityk,

Ogólnego Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, przewodniczący roboczej komisji opracowującej dyplomata i ekonomista, architekt wspólnot europejskich,

raport dotyczący stworzenia podstaw wspólnego rynku europejskiego, przewodniczący pierwszej sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, sekretarz generalny NATO.

współtwórca Planu Schumana, inicjator i twórca Komitetu dla Zjednoczenia

• Altiero Spinelli – 1907-1986 – włoski polityk, promotor

Państw Europy (ang. Action Committee for the United States of Europe) (1954), któremu przewodniczył do 1975 r. W 1976 r. za swoje zasługi otrzymał tytuł Obywatela Europy.

federalizmu europejskiego, członek Komisji Europejskiej

odpowiedzialny za politykę przemysłową,

• Robert Schuman – 1886-1963 – francuski

eurodeputowany do Parlamentu Europejskiego,

premier i minister spraw zagranicznych, inicjator

współzałoŜyciel Klubu Krokodyla. Klub Krokodyla (ang. Crocodile Club) – grupa eurodeputowanych do Parlamentu Europejskiego opowiadająca się za pojednania pomiędzy Francją a Niemcami

coraz większą europejską integracją. Klub powstał z inicjatywy Alteriego Spinelliego poprzez

w 1980 r. Swoją nazwę zawdzięczał restauracji Au Crocodile znajdującej się w połączenie obu państw silnymi więzami gospodarczymi, społecznymi i politycznymi, w latach Strasburgu (Francja) przy ulicy de l'Outre 10, w której członkowie spotykali się na 1958-1960 przewodniczący Parlamentu Europejskiego. Jego plan był pierwszym w pełni nieoficjalnych i nieformalnych panelach dyskusyjnych. Członkowie zrzeszeni w Klubie zrealizowanym projektem zjednoczenia Europy.

opowiadali się za nieustannym procesem integracyjnym zmierzającym do powołania w przyszłości Unii Europejskiej. Efektem ich spotkań było uchwalenie Jednolitego Aktu Europejskiego oraz poprzez Traktat o Unii Europejskiej powołanie do Ŝycia UE