KAZUISTYKA

Weterynaria W praktyce

54

www.weterynaria.elamed.pl

listopad-grudzień • 11-12/2012

Streszczenie

Lipidoza mieszków włosowych zaliczana
jest do chorób skóry noszących wspólną
nazwę dysplazje mieszków włosowych.
Występuje u młodych psów rasy rottweiler,
u obu płci i charakteryzuje się utratą wło-
sów koloru mahoniowego na pysku i koń-
czynach. Zmiany kliniczne są implikowane
poprzez obrzęk i rozpad brodawek wło-
sowych. Opisywany przypadek dotyczy
zwierzęcia w wieku 10 miesięcy z utratą
włosów koloru mahoniowego na części
twarzowej pyska oraz na kończynach.

Słowa kluczowe

dysplazja mieszków włosowych, waku-
olizacja komórek, utrata włosów

Abstract

Follicular lipidosis belongs to a group
of skin diseases called follicular dyspla-
sias. the disease affects young rottweiler
dogs of both sexes suffering the loss
of mahogany hair on the face and limbs.
clinical symptoms appear as a result
of the edema and disintegration of the
hair papillas. the article describes the case
of a 10 month old animal losing maho-
gany hair on the face and limbs.

Key words

follicular dysplasia, cell vacuolisation,
hair loss

stwierdzono żadnych odchyleń od nor-
my, a oględziny skóry wykazały przerze-
dzenie włosów na pysku i dystalnych
częściach kończyn, które dotyczyło wło-
sów zabarwionych mahoniowo. W kilku
miejscach pozostałe włosy były cienkie
i matowe o barwie szarej. Świąd nie był
obecny (ryc. 1, 2, 7, s. 56, 58). Wykona-
no: zeskrobinę, test z przylepcem, tricho-
gram, posiew na DTM. W zeskrobinach
nie znaleziono pasożytów. Test z przy-
lepcem wykazał obecność niewielkich
ilości drożdżaków z gatunku Malasse-
sia pachydermatis oraz duże ilości łusek,
fragmenty łodyg włosów oraz kruszywo
komórkowe. W oględzinach włosów (tri-
chogram) stwierdzono nierównomierne
rozmieszczenie melaniny w łodydze wło-
sa. Posiew na podłoże DTM nie wykazał
wzrostu kolonii grzybów chorobotwór-
czych. Przez 4 tygodnie pies pozostawał
na zbilansowanej diecie oraz na dodat-
ku nienasyconych kwasów tłuszczowych.
Po tym okresie ze względu na brak po-
prawy w wyglądzie skóry zdecydowano
o pobraniu materiału do badań histopa-
tologicznych. Materiał pobrano ze zmie-
nionej skóry części twarzowej psa. Wy-
konano barwienie tradycyjne H&E (ryc.
3, 4, 5, 6, s. 56).

Wyniki badań

W badaniu histopatologicznym scho-
rzenie obejmuje prawie wszystkie wło-
sy pierwotne w fazie anagenu, wtórne
włosy zajęte są w niewielkim stopniu.
Włosy w fazie telogenu prawie nie wy-
stępują. Obecny jest obrzęk cytopla-
zmy komórek macierzy włosa brodaw-
ki włosowej spowodowany obecnością
wakuoli. Osłonka łodygi włosowej jest
zwieńczała i postrzępiona. Zajęte zmia-
nami komórki brodawek włosowych za-
wierają wakuole pomiędzy komórkami
macierzy włosa. W wakuolach obecna

Dysplazja mieszków włosowych u psów
to grupa chorób skóry o nie do końca wy-
jaśnionej etiologii. Wiadomo, że w trak-
cie jej trwania dochodzi do zmiany ja-
kości okrywy włosowej oraz do różnego
stopnia jej utraty (2). Podobieństwo ob-
jawów klinicznych w obrębie niektórych
ras każe uważać tę chorobę za dziedzicz-
ną (2). Wśród ras predysponowanych
wymienia się: husky syberyjskie, portu-
galskiego psa wodnego, irlandzkiego spa-
niela wodnego, curry coated retrievera.
Rasy te tracą włosy pierwotne, a te, które
pozostają, są matowe i jaśniejsze. Inne
rasy, takie jak buldog angielski, francu-
ski, sznaucer miniaturowy, kojarzy się
z częściej rozpoznawalną sezonową dys-
plazją mieszkową pojawiającą się u tych
psów 2-3 razy do roku (3). Do grupy dys-
plazji mieszkowych zakwalifikowano też
rzadko występującą dermatozę o na-
zwie follicular lipidosis. Jest to kolejna jed-
nostka należąca do dysplazji mieszko-
wej włosów kolorowych, obok dysplazji
mieszkowej czarnych włosów i łysienia
z rozrzedzeniem barwnika (1). Cztery
udokumentowane przypadki dotyczy-
ły psów rasy rottweiler. Pierwsze donie-
sienie miało miejsce w 1995 r. Wówczas
chorobę wykryto u 3 młodych przedsta-
wicieli tej rasy. Wiek psów to 5, 6 i 9 mie-
sięcy, różnej płci. Zmiany skórne wystę-
powały w postaci utraty włosów koloru
mahoniowego na pysku i końcach łap.
Chorobie skóry u jednego z psów towa-
rzyszyła niedoczynność tarczycy oraz
niewydolność nerek (1).

Opis przypadku

Do lecznicy dla zwierząt przyprowa-
dzono psa płci żeńskiej, rasy rottweiler,
w wieku około 10 miesięcy w celu wyklu-
czenia grzybicy skóry. Według hodowcy
jeszcze jeden pies z miotu miał podobne
objawy skórne. W badaniu ogólnym nie

lek. wet. Bożena Marczak, dr n. wet. Małgorzata Sobczak-Filipiak*, prof. dr hab. Józef Szarek**

Lecznica dla Zwierząt VIKA w Warszawie,
*Katedra Patologii i Diagnostyki Weterynaryjnej Wydziału Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie
**Katedra Patofizjologii, Weterynarii Sądowej i Administracji Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

Follicular lipidosis in rottweiler dogs

Lipidoza mieszków włosowych

u psa rasy rottweiler

KAZUISTYKA

Weterynaria W praktyce

56

www.weterynaria.elamed.pl

listopad-grudzień • 11-12/2012

ry

c. ar

chiwum autor

a

jest substancja opalizująca identyczna
z zawartością sebocytów w normalnych
komórkach mieszka włosowego. Zatem
potwierdzenie rozpoznania nastąpi-
ło wskutek badania mikroskopowego,
dodatkowo podpartego badaniem kli-
nicznym i dermatologicznym. Zmiany
spowodowane były nagromadzeniem li-
pidu w komórkach cytoplazmy. Posta-
wiono diagnozę: dysplazja mieszków
włosowych na tle gromadzenia się lipi-
du (follicular lipidosis) u rottweilera.

Omówienie

Dysplazja mieszków włosowych na tle
gromadzenia się lipidu należy do cho-
rób skóry nieopisywanych wcześniej
u innych gatunków zwierząt ani u czło-
wieka (4). Zalicza się ją do chorób
skóry, w wyniku których dochodzi
do zniekształcenia i atrofii mieszka
włosowego i anomalii w budowie ło-
dygi włosa (5). Znaleziono podobień-
stwa do innych schorzeń z tej grupy,
takich jak wyłysienia z rozrzedzeniem

barwnika, dysplazja mieszków wło-
sowych włosów czarnych, dysplazja
mieszków włosowych u portugalskie-
go psa wodnego, polegające na rozja-
śnieniu i osłabieniu włosów, łatwiej-
szym ich wypadaniu, nienormalnym
rozkładzie barwnika, obrzęknięciu
komórek macierzy włosa (1). Szuka-
no przyczyn powstawania tej choroby,
biorąc pod uwagę fakt występowania
w przypadkach udokumentowanych
jednocześnie takich schorzeń jak nie-

Ryc. 1. Widok zmian skórnych u rottweilera; Ryc. 2. Widoczne przełysienia na brodzie i wargach oraz na części bocznej twarzy; Ryc. 3, 4, 5, 6. Widok zmian w mikroskopie elektronowym

(barwienie H&E). Widoczne „rozdęcia” cytoplazmy komórek macierzy mieszka włosowego na skutek gromadzenia się wakuoli wypełnionych lipidem

5

6

3

4

1

2

KAZUISTYKA

Weterynaria W praktyce

58

www.weterynaria.elamed.pl

listopad-grudzień • 11-12/2012

wydolność nerek oraz niedoczynność
tarczycy. Nie potwierdzono ich wpły-
wu na rozwój dysplazji mieszków wło-
sowych z gromadzeniem lipidu. Nie
znaleziono przeciwciał przeciwko ko-
mórkom mieszka włosowego, co też
wykluczyło podobieństwo do wyłysie-
nia plackowatego (1, 2, 3).

Zmiany w cytoplazmie komórek ma-

cierzy włosa są charakterystyczne dla
mahoniowo wybarwionej sierści. Suge-
ruje to dysplazję mieszków włosowych
związaną z kolorem, charakterystyczną
dla rottweilerów (1). Ciekawostką jest

to, że u klinicznie zdrowych zwierząt
rasy rottweiler znajdowano także słabo
wyrażone zmiany w cytoplazmie komó-
rek macierzy włosa koloru mahoniowe-
go. Uznano zatem chorobę za dzie-
dziczną i związaną z rasą. Uważa się,
że hipotrychoza włosów mahoniowych
jest niewspółmiernie mało wyrażona
w stosunku do wyglądu cytoplazmy ko-
mórek macierzy włosa. Stąd podejrze-
nie, że wiele osobników tej rasy mogło
mieć objawy subkliniczne i dlatego nie
pobierano próbek do badań histopato-
logicznych (2).

q

Piśmiennictwo
1. Gross T.L.: Follicular lipidosis in three rottwe-

ilers. „Vet. Dermatol.”, 8:33, 1997, 116.

2. Scott D.W.: Small Animal Dermatology.

W.B. Saunders, Philadelphia 2001.

3. Gross T.L.: Skin diseases of the dog and cat.

Blackwell Science Ltd. 2005.

4. Nuttall T.: A colour handbook of skin diseases

of the dog and cat. Manson Publishing
2009.

5. Harvey R.G.: Choroby skóry psów i kotów.

Galaktyka, Łódź 2006.

lek. wet. Bożena Marczak

Lecznica dla Zwierząt VIKA

04-975 Warszawa, ul. Obszarowa 1

Ryc. 7, 8. Łapy – widać przerzedzenia włosa oraz zmianę zabarwienia włosów na jaśniejsze

7

8

i n f o r m a c j e

r e d a k c y j n e