Mitologia celtycka - boginie i bogowie

Mitologia celtycka - boginie

Andraste, Andate - lokalna brytańska bogini zwycięstwa, której składano ofiary z ludzi w
leśnym sanktuarium.

Anna - brytyjska bogini dostatku i urodzaju.

Anoniredi - bogini galijska dostatku i urodzaju, uwaŜana przez niektórych za odpowiednik
Anu.

Anu - bogini iryjska, Ziemia Matka, bogini dostatku, Ŝywicielka,
zapewne odpowiednik galijskiej Epony.

Arduinna, Arduina - galijska bogini łowów, dzikich zwierząt,
drwali i węglarzy. Jej atrybutem był dzik.

Arianrod, Arianrhod - "Srebrne Koło," "Wielka Owocująca
Matka." Jedna z Trzech Dziewic Brytanii, jej pałacem jest Caer
Arianrhod, co jest celtycką nazwą Aurora Borealis.

Artio - bogini galijska czczona w dzisiejszym Bernie w Szwajcari,
zapewne Ŝeński odpowiednik boga Artaiosa. Na ołtarzu znalezionym
w Bernie przedstawiona jest na tronie, a przed nią stoi patrzący na
nią niedźwiedź. Związana z kultem niedźwiedzia.

Aventia - bogini galijska związana z kultem wody, czczona w dzisiejszym Avanches.

Badb - "Kruk", "Zwycięstwo"; bogini w mitologii iryjskiej występująca pod postacią kruka
lub padlinoŜernej wrony, nazywana była przez to Badb Catha, czyli "Bitewnym Krukiem".
Bogini wojny i zniszczenia. Bóstwo pola bitwy, symbolizowała triadę wrogich ludziom bogiń
wojny znanych zbiorowo jako Morrigan: Neman (Nemain), Macha, Badb. W postaci ptaka o
szkarłatnym dziobie, Badb uŜywa swojej magii, by wpływać na wyniki bitew. Pole bitewne
często było nazywane "ziemią Badb". Badb lubi męŜczyzn i moŜna ją zobaczyć na fiordach
myjącą zbroję i broń tych, którzy mają paść w bitwie.

Banba - bogini, uosobienie ducha Irlandii, Ŝona króla MacCuilla.
UwaŜa się, Ŝe była pierwszą osadniczką na Zielonej Wyspie. Była
częścią trójcy bogiń, córek Fiachna, razem z Fodlą i Eriu. Amergin, syn
Mileda, obiecał jej nazwać wyspę jej imieniem - do dziś uzywa się jej w
poezji jako nazwę Irlandii. Początkowo mogła być boginią wojny lub
Ŝ

yzności.

Belisama - galijskie bóstwo Ŝeńskie, towarzyszka Belenosa.

Bodua - galijska bogini pola bitwy.

Branwen - dobrotliwa bogini z walijskiego cyklu mitologicznego.
Córka Llyra, siostra Brana. Wenus mórz północnych.

Brigit, Brighid, Brygitta, Brigantia, Brig, Brigen, Brigindo, Brigan - córka Dagdy, bogini
z rodu Tuatha De Danann, bogini mądrości, wróŜb, wiedzy tajemnej, poezji, uzdrowienia i
rzemieślnictwa, szczególnie metalurgii, patronka poetów, wieszczów, lekarzy, kowali i
druidów. W Wallii jest znana jako Caridwen, posiadająca naczynie wiedzy i inspiracji. Ma
trzy siostry o tym samym imieniu, które opiekują się medycyną i magicznymi zdolnościami
kowali. NaleŜy do najstarszych bóstw panteonu bóstw celtyckich a zarazem przetrwała
najdłuŜej, wkraczając w czasy chrześciajańskie jako św. Brigit z Kildare.

Caridwen, Hen Wen - w Walli, Brighid "Białe Ziarno" "Stara Biała" Bogini zboŜa. Matka
Taliesena, największego i najmądrzejszego spośród bardów, patrona poetów. "Biała bogini" z
Roberta Gravesa. Caridwen Ŝyje wśród gwiazd w krainie Caer Sidi. Łączy się ją z wilkami, a
niektózy twierdzą, Ŝe jej kult sięga czasów neolitycznych.

Carman - bogini, walczyła przeciwko druidom i filidom.

Danu - Wielka Bogini Matka, mityczna matka młodszej generacji bóstw iryjskich zwanych
Tuatha De Danann "Plemię Bogini Danu". Patronka Ŝywności, urodzaju, obfitości i Ŝyzności
oraz podziemia, śmierci, zniszczenia i nędzy. Kolejna z triady bogiń wojennich znanych jako
Morrigan. Łączy się ją z boginią księŜyca Aine z Knockaine, która chroni zbiory i bydło. Jest
matką wielu irlandzkich bogów, Dagdy, DianCechta, Lira, Lugha i wielu innych. Jej walijską
odpowiedniczką była bogini Don.

Der Greine - córka Fiachny, boska małŜonka Loegaire.

Dispater - bogini śmierci.

Divona - czyli Boska. Bogini opiekująca się gorącymi źródłami. Czczona między innymi
w Bordeaux, Cahors, Loudun i Tonnerve.

Epona, Rhiannon, Rosette - bogini koni; Epona była boginią celtyckiej Galii, pierwotnie
związane z obszarem plemiennych Eduów, później popularna w kultach na większym
imperium. Przedstawiano ją jako konia, jadąca na klaczy, czasem ze źrebięciem lub z
symbolami urodzaju i obfitości. Rzymscy legioniści, pod wraŜeniem celtyckich umiejętności
jeździeckich, przejęli jej kult i wprowadzili go do Rzymu. Jej imię wywodzi się z gaelickiej
cząstki oznaczającej właśnie to zwierzę. Szczególnie
czczono Eponę w Galii oraz Nadrenii, a dzięki
wpływom kultury celtyckiej w Imperium Rzymskim,
była znana w Brytanii, Jugosławii, północnej Afryce, a
nawet oficjalnie uznawana w samym Rzymie, gdzie
miała nawet swój dzień - 18 grudnia. Wyjątkowe
zainteresowanie kultem Epony ma swoje podstawy w
jej obrazowaniu. Bogini płodności i świata zmarłych,
dawczyni dóbr i potomstwa.
Miała cechy hippomorficzne, jej uosobieniem był koń.
Eponę przedstawia się zawsze wraz z jednym lub
kilkoma końmi. Towarzysząca jej symbolika ukazuje
przedmioty Ŝyzności oraz obfitości. Często ukazuje się
ją z koszami owoców lub rogiem. Co więcej, często
widziano w Eponie elementy kultu bogini-matki.
Bogini często kojarzona była z dawaniem Ŝycia,

uzdrawianiem, wodą, ale i śmiercią. W Galii czczono ją w postaci nimfy wodnej. Często
moŜna zobaczyć towarzyszącego jej psa, symbol odszukania zmarłego i dania mu Ŝycia lub
na odwrót. Jej ptaki mają układać Ŝywych do snu i przynosić zmartwychwstanie zmarłym.
Ubrana jest w długą szatę z rękawami, na głowie na okrągłe nakrycie lub rodzaj zwoju.
Często przedstawiana jest nago. W pozycji siedzącej dzierŜy atrybuty podobne do matron.
Przedstawiana na koniu trzyma gałąź jabłoni.
Portretowano Eponę z widmem człowieka - symbol duszy wędrującej w zaświaty; z kluczem
- według wierzeń otwierającym bramy raju.
Jest patronką koni, istot dla Celtów bardzo waŜnych, pod względem transportu, prestiŜu,
religii.
Nie występuje w późniejszej mitologii celtyckiej.

Eriu - personifikacja Irlandii, naleŜała do Fomorian, była matką Bresa, króla Irlandii.
Dzisiejsza nazwa wyspy pochodzi od jej imienia (Eyre, Eire albo Eiriu).

Etain - bogini i wróŜka, w trzech kolejnych wcieleniach Ŝona króla Eochaida, boga Midera a
później własna córka.

Fachea - irlandzka bogini poezji.

Fedelma - bogini wojny, Ŝona Nuady. Później utoŜsamiona z Nemain.

Finchoem - jedna z irlandzkich bogiń, które poczynały dzieci w niezwykły sposób.
Połykała robaka z magicznej studni, mając nadzieję, Ŝe urodzi bohatera. Tak teŜ się stało-
nazywał się Conall.

Flidais - Pani jeleni. Przewędrowała ziemię w karocy ciągniętej przez nadnaturalnego jelenia.
Miała krowę, której mleko zaopatrywało trzydziestu ludzi dziennie. Nazywała dzikie
stworzenia okolicy swoim bydłem. Flidais miała córkę Fland, która była syreną i zwabiała
ś

miertelników na dno i ku śmierci.

Fodhla, Fodla - jedna z trzech bogiń, jakie rządziły Irlandią przed przybyciem Gaelów. Jej
imię było jedną z nazw Irlandii. Jedna z trzech bogiń, które poŜyczały swoje imię Irlandii.
Pozostałe dwie to Banba i Eire. Fodhla była Ŝoną MacCechta od Pługa, królową Tuatha de
Danaan.

Geofon - bogini oceanu.

Greina, Grena, Graiune - bogini, identyfikowana z Eponą.

Grian - wczesna bogini słońca. Wierzy się, Ŝe jest ona bliźniaczką Aine, innej bogini słońca.

Gwyar - Ŝona walijskiego boga niebios.

Habetrot - brytyjska bogini lecznictwa i przędzy.

Icaunis - galijska bogini, której świątynia stała u źródeł Yonne.

Kowentyna - bogini celtycka czczona w Brytanii. Jej świątynia stała w dzisiejszym
Carrawburgh u źródła wód mineralnych.

Latis - brytyjska bogini kojarzona z wodą.

Macha, Maha - "Wrona", iryjska bogini wojny, zniszczenia, koni; czerwonowłosa, jedna z
Triady zwanej Morrigan. Jedna z Badb. Miała cechy hippomorficzne (tak jak i Epona oraz
Rhiannon). Macha Ŝywi się głowami zabitych wrogów. Często zdominowuje swoich
kochanków poprzez podstęp lub po prostu siłę. Zdaniem G. Dumézila trzy Machy
(Jasnowidząca, Wojowniczka i Matka-chłopka) reprezentowały trzy strony - kapłański,
wojowników i chłopów. Macha (ir. mongruad - "czerwonowłosa"), według sagi "Nowenna
Uladów" ("Noinden Ulad") była córką Sairithy reinkarnacją zmarłej Ŝony bogatego
gospodarza Crunniuca ("Okrągłego", tj. wcielenie tarczy słonecznej). Była jego drugą Ŝoną.
Poświęcano jej ścięte głowy pokonanych wrogów, tzw. "Ŝołędzie Machy". Zawieszano je na
ś

cianie w jednej z komnat w Emain Macha ("Bliźnięta Machy"),

stolicy Uladu (Ulsteru).

Maia, Maia Rosmerta - galijskie bóstwo kobiece, moŜliwe, Ŝe jedno
z wcieleń Epony.

Matres, matrony, mathair, matronae - matki, staroceltyckie bóstwa
opiekuńcze, matki rodzicielki, matki ludzi, symbolizujące płodność,
urodzaj, pomyślność osobistą w rodzinie, a zarazem związane ze
ś

miercią i światem zmarłych. Ich imiona związane są z obszarem

plemiennym, do ich imion dodaje się określenia związane z obszarem
plemiennym, np. Matrones Dervonnae z Dervo. Przedstawiane są jako
trzy siedzące postaci dojrzałych kobiet, karmiących niemowlęta lub z
rogami obfitości i koszami owoców.

Medb - "Pijana Kobieta." Bogini wojny, nie naleŜąca do Morrigan. O
ile Morrigan uŜywają magii, Medb sama berze broń do ręki. Biega
szybciej niŜ najszybszy koń, jej widok oślepia wrogów. Jako sprośna
dziewczyna, Medb potrzebuje trzydziestu męŜczyzn dziennie, by
zaspokoić swój seksualny apetyt.

Modron - walijska bogini, której imię znaczy "Boska Matka".

Momu - szkocka bogini wzgórz.

Morrigan, Morrigu - "Królowa Widm" lub "Wielka Królowa", jedna z Badb. Bogini wojny,
pola bitewnego, walki i płodności, poprzedniczka arturiańskiej Morgan La Fey. Podobnie jak
Odyn, kapryśna i wiarołomna. Wiedźma z demonicznym śmiechem, pojawia się jako
groteskowa postać ludziom, któzy mają paść w bitwie. Morrigan pojawia się zarówno jako
pojedyncza bogini albo jako trójca bogiń. Pozostałymi istotami trójcy są Badb ("Wrona"),
Macha (to imię równieŜ znaczy "Wrona") lub Nemain ("Szaleństwo"). Morrigan często
pojawia się pod zwierzęcą postacią wrony. Jest jedną z kobiet Tuatha De Danann i pomogła
pokonać Firbolgów podczas pierwszej bitwy pod Mag Tuireadh.

Nantosvelta - bogini celtyckiego panteonu galii, małŜonka boga Taranisa (albo Esusa lub
Sucellosa).

Nehalennia - zzyli "Niewzywana". Jej imienia nie naleŜało uŜywać. Celtycka bogini, którą
czczono na wyspie Walchaeren.

Neman, Nema, Nemetona, Nemon, Nemain - "strach", "panika"; iryjska bogini wojny,
małŜonka boga Neta; jedna z Badb. U Galów występowała pod imieniem Bodna lub
Bodvagrata.

Olwena - bogini, córka boga zaświatów, Yspaddadena Penkawra.

Onagh - królowa irlandzkich duszków (nimf).

Riannon - "Wielka Królowa", bogini walijska, małŜonka Pwylla, panwała nad światem
zmarłych.

Rosmerta - bogini panteonu celtyckiej Galii, Ŝona Smertiusa, symbol śmierci i zniszczenia,
bogini opatrzności i przewidywania. UtoŜsamiana jest z Eponą. Jej imię odnotowano co
najmniej dwadzieścia jeden razy na terenie celtyckiego świata, co oznacza, Ŝe była popularną
boginią- co nie wynikało ze źródeł pisanych.

Sequana - lokalna bogini celtyckiej Galii, czczona u źródeł Sekwany.

Sirona - bogini celtyckiej Galii, w czasach rzymskich identyfikowana z Dianą.

Souconna - galijska bogini rzeki Saony.

Sulewie - boginie patronujące kobietom.

Vesunna - bogini galijska.

Mitologia celtycka - bogowie

Amaethon - słabo znane bóstwo galijskie, będące zapewne pierwotnie bogiem rolnictwa.

Anextiomarus - bóstwo, znane w Galii i Brytanii, o bliŜej nie określonych cechach i
atrybutach.

Aponus - bóg czczony u źródła wody w miejscowości Abano, w północnej Italii.

Arar - bóg galijski związany z kultem wody. Jego imię otrzymała rzeka, która poprzednio
miała nazywać się Brigulis, czyli "Zasilający Wysokie Brzegi". Według legendy Arar rzucił
się do tej rzeki z rozpaczy po śmierci swego brata Celtibera.

Artaisos, Artaios - bóg galijski czczony w dzisiejszej miejscowości Beaucroissant, w czasach
rzymskich identyfikowany z Merkurym. Przypuszczalnie związany z kultem niedźwiedzia.

Avgentlan - bóg światła i rozwoju w Irlandii.

Baginatis - bóg dębu.

Balor - jednooki bóg śmierci, naleŜący do starszej generacji bóstw w mitologii iryjskiej,
zwanych Fomorianami. Król Fomorian, rasy gigantów. Był synem Buarainech i Cethleen.
Spojrzenie jego jedynego oka zdolne było zniszczyć
wszystko, a do podniesienia powieki trzeba było siły czterech
ludzi. Dziadek Luga.
Jak mówiły przepowiednie, Balor miał być zabity przez
swego wnuka. Zamknął więc swą jedyna córkę Ethllinn w
kryształowej wieŜy, chowając ją przed światem. Z pomocą
druidki Birog, Cian zdołał dostać się do wieŜy i przespać się z
Ethlinn. Urodziła syna, ale kiedy Balor dowiedział się o tym,
wyrzucił go do oceanu. Jednak Birog ocaliła dziecko i
przekazała go do Manannana Mac Lira, boga morza, który go
wychował. Chłopiec nazwany Lugh Lamhfada (Lugh
Długoręki) stał się przywódcą Tuatha De Danann i
poprowadził ich w drugiej bitwie pod Mag Tuireadh. W bitwie tej Balor zabił spojrzeniem
króla Nuadę, ale w momencie, kiedy otworzył oko, jego wnuk, Lugh wybił je strzałem z
procy, Balor umarł, a przepowiednia się spełniła

Belenos, Belenus, Grannos, Borvo, Bormo - galijski bóg Słońca, opiekun chorych i bóg
ś

mierci. W czasach rzymskich identyfikowany z Apollinem. Święto Beltaine, połączone z

zapalaniem ogni, wiązało się z jego kultem. Przedstawiany z kołem (znak słońca).

Beli - bóg z mitologii iryskiej, najprawdopodobniej Belenos. Bóg Słońca i opiekun chorych.

Borvo, Bormo - bóstwo z mitologii galijskiej, o cechach zbliŜonych do Belenosa, za czasów
rzymskich identyfikowany takŜe z Apollinem. Jak Apollo Borvo czczone w dzisiejszej
miejscowości Bourbonne-les-Bains, zwane dawniej Aqua Borvis.

Bran - dobrotliwy bóg, syn Llyra, opatrzony przydomkiem Bendigeit ( Błogosławiony ),
galijski bóg.

Brennus - galijski dobrotliwy bóg.

Bres - bóg płodności i rolnictwa. Był synem Elatha, fomoriańskiego księcia i bogini Eriu.
Kiedy Nuada stracił rękę w pierwszej bitwie pod Mag Tuireadh został wybrany na przywódcę
Tuatha De Danann. Jego Ŝoną została bogini Brigid. Bres okazał się jednak słabym władcą.
Okazał się być tyranem, poza tym podniósł podatki do olbrzymich rozmiarów, tak, Ŝe Tuatha
De Danann pracowali jak niewolnicy. Kiedy Nuada
odzyskał swą rękę, zrobioną ze srebra, Bres szybko uciekł
z tronu. Udał się na wygnanie i przyłączył do Fomorian.
Po bitwie z Tuatha De Danann został pochwycony.
Jednak ocalono mu Ŝycie po tym jak obiecał nauczyć
Tuatha De Danann sztuki rolnictwa i uczynić irlandzką
ziemię bardziej Ŝyzną.

Brian - jeden z trzech synów bogini Danu, naczelnego
bóstwa młodszej generacji w mitologii iryjskiej. Brat
Iuchaira i Iucharbaira; wszyscy bracia byli uwaŜani za
bogów wiedzy i mądrości.

Bron - irlandzki dobrotliwy bóg.

Caswallan - syn boga Beli, król i bóg wojny w walijskim cyklu mitologicznym.

Cenn - bóg któremu poświęcano co trzeciego syna.

Cernunnos - galijski bóg męskości o rogach jelenia. Bóg lasu, pan nauk tajemnych i transu.
Kluczowa postać dla wileu innych wierzeń europejskich i pozaeuropejskich. Motyw rogatego
bóstwa powtarza się właściwie wszędzie, reprezentując pierwiastek męski, dopełniający
Wielką Potrójną Boginię, pierwiastek Ŝeński. Atrybutami Cernunnosa, oprócz rogów
oczywiście, jest torques, wąŜ i leśne zwierzęta. Cernunnos nosi torc (obręcz na szyi) i
towarzyszą mu zawsze wąŜ z głową barana i jeleń. Był bardzo popularny u Celtów, druidzi
zachęcali do jego kultu, zastępując nim lokalne panteony bóstw i duchów i tworząc narodową
religię. W czasach rzymskich występuje na ołtarzach znalezionych w Reims, pod katedrą
Notredame w ParyŜu i na płaskorzeźbie z Vendoeuvres.

Cimbrianos - bóg galijski, czczony na górze Don w pobliŜu Heidelbergu.

Connan - iryjski władca starszej generacji bogów.

Connu - bóg i druid z legendy irlandzkiej, który potrafił sprowadzić śnieg podczas lata.

Cromm Cruaich - "Głowa Grobowca" lub "Głowa Skrwawiona"; bóg iryjski, któremu w
ś

więto Samhainm 31 października, w miejscu zw. Mag Slecht składano ofiarę z wszystkiego,

co pierworodne.

Cumhal - bóstwo irysjkie o bliŜej nieznanych cechach.

Dagda - "Dobry Bóg" lub "Dobra Ręka" , Cera - "Stwórca", Ruaidh Rofhessa -
"Czerwonowłosy Doskonałej Wiedzy ", Eochaid Ollathair - "Ojciec Wszystkich "; bóg
druid, dobry bóg iryjski z rodu Tuatha De Danann, posiadał kociołek obfitości oraz młot,
którego uderzenie przecinało nić Ŝycia. Rządzi porami roku za pomocą dźwięków swojej
harfy. Swoim kijem moŜe zabić dziewięciu ludzi za jednym uderzeniem, a jego cienszym
końcem moŜe ich znów wrócić do Ŝycia. W dzień Nowego Roku Dagda kocha się z kruczą
boginią Morrigan, która wtedy staje okrakiem nad rzeką, opierając stopy na obu jej brzegach.
Czołowe bóstwo iryjskiej generacji bogów Tuatha De Danann, obdarzony wielką siłą, mocą i
Ŝ

arłocznością, zdolny zabijać i wskrzeszać tych, których zabił. Bóg przymierzy, obfitości,

ziemi, posiadacz tajemnej wiedzy doskonałej, opiekun wiedzy magicznej, mistrz magii,
nieustraszony wojownik i zdolny artysta, władca Ŝycia i śmierci, był takŜe patronem
rolnictwa. Był synem Danu i ojcem bogini Brigid i Aengusa Mac Oc. Jego Ŝoną była
Morrigan. Jednym z jego przydomków był "Ollathir", czyli "Ojciec wszystkiego".
Identyfikuje się go z walijskim Gwydionem i galijskim Sucellosem.

Dian Cecht - bóg uzdrowień i lekarz Tuatha De Danann. Zrobił swemu bratu Nuadzie srebrną
rękę dla zastąpienia tej, którą stracił w bitwie. Dian Cecht pobłogosławił studnię Slane, której
wody uŜywali w bitwie Tuatha De Danann do leczenia ran. Woda ta leczyła wszystkie rany, a
wojownicy Tuatha De Danann mogli natychmiast kontynować bitwę. Podczas drugiej bitwy
pod Moytura, Dian Cecht zamordował swojego syna, którego zdolności lekarskie
przewyŜszały te jego ojca. Miach bowiem zastąpił srebrną rękę Nuady jego własną, Ŝywą

ręką. Diancecht był teŜ dziadkiem Lugha. "Sąd nad Dianem Cechtem", staroŜytny irlandzki
traktat prawniczy, opowiada o powinnościach wobec chorych i rannych.

Dis Pater - początkowo bóg śmierci i świata podziemnego, później najwaŜniejszy bóg
Galów, którzy wierzyli, Ŝe jest on ich przodkiem.

Donn - irlandzki odpowiednik Dis Patera. Donn zsyła burze i rozbija statki, lecz takŜe chroni
zbiory i bydło.

Ecne - bóg mądrości.

Elatha - bóg starszej generacji bogów mitologii iryjskiej, Fomoraig, ojciec Bresa i Ogmy,
najprawdopodobniej bóstwo wiedzy.

Esus - "dobry", bóg-drwal, jeden z czołowych bogów celtyckiej Galii. Ścinał "drzewo Ŝycia".
Z Teutatesem i Taranisem Esus tworzył triadę stanowiącą jedną postać - boga śmierci i ojca
rodzaju ludzkiego; składane mu ludzkie ofiary wieszano i przecinano mieczem. Na ołtarzu z
czasów rzymskich, odkrytym pod Notre Dame w ParyŜu, przedstawiony jako drwal ścinający
drzewo.

Finvarra - król irlandzkich duszków.

Goibniu, Gorannon, Gobniu, Govannon - iryjskie imię boga Gobniu ( Galia ) oraz
Govannona ( Walia ), syn bogini Danu. Bóg czarnej metalurgii, kunsztu kowalskiego i wiedzy
tajemnej. Wytwarzał wraz z Credne i Luchtainelem uzbrojenie dla Tuatha De Danann. W
rzymskiej Galii identyfikowany z Wulkanem. Broń, którą robi jest zabójcza, a zbroja-
niezawodna. Ten, kto pije z jego krateru, nigdy więcej nie będzie bał się starości i słabości.
Jest równieŜ uzdrowicielem. Ci, któzy wezmą udział w jego uczcie i napisją się ze świętego
kielicha boga, nie muszą się juŜ bać choroby i starości.

Grannos, Grannus - galijski bóg Słońca i zaklęć, patron wiedzy medycznej,
najprawdopodobniej jedna z personifikacji gorących Ŝródeł leczniczych. W czasach
rzymskich identyfikowany z Apollinem.

Gwyddon - syn Dona, bóg walijski.

Indech - syn bogini Domnann, naleŜący do starszej generacji bóstw
iryjskich.

Iuchair - syn bogini Danu.

Iucharbair - syn bogini Danu.

Kernumos - wielki i rogaty bóg płodności i siły.

Ler, Llyr - irysjkie bóstwo morza z generacji Tuatha De Dannan. Jego
odpowiednikiem w Brytanii jest walijski bóg Llyr.

Llud Llaw Ereint - walijski bóg światła i rozwoju.

Luchtaine - bóg kołodziejstwa.

Ludd - brytyjski bóg morza.

Lug, Lugos, Lugh Lleu - ogólnoceltycki bóg słońca, światła, błyskawic i nauk, heros, młody,
silny, złotowłosy, twórca wszelkich sztuk i rzemiosł, opiekun handlu, naleŜący w Irlandii do
młodszej generacji bóstw Tutha De Danann. Patron Lugodunum (dzisiejsze Lyons) w Galii.
On i jego Ŝeński odpowiednik Rosmerta byli czczeni podczas święta letniego przesilenia -
Lugnasad. Jego wstawiennictwo miało zapewnić dobre i pomyślne zbiory zbóŜ. Był zwany
"Lamfhada" (Długoręki) dlatego, Ŝe miał wielką włócznię i procę. Jego zwierzęcymi
atrybutami był kruk i lis. Jego odpowiednikami był wedyjski Karttikeya i rzymski Merkury,
boski posłaniec. Pewnego dnia przybył na dwór Dagdy i zaŜądał, by dopuszczono go do
towarzystwa bogów. StraŜnik zapytał go, co potrafi. Na wieść o kaŜdej sztuce, którą Lug
opanował, straŜnik odpowiadał, Ŝe jest juŜ wśród bogów ktoś, kto to potrafi. Lug spytał się
jednek na koniec, czy jest ktoś, kto zna je wszystkie, a poniewaŜ takiego nie było, został
wpuszczony i zdobył sobie miejsce wśród bogów, których potem poprowadził do zwycięstwa
w drugiej bitwie pod Moytura. Rzymianie utoŜsamiali Luga z Merkurym. Był jednym z
najpopularniejszych i najbardziej czczonych bogów celtyckich, a jego imię moŜemy odnaleźć
dziś w róŜnych formach w nazwach wielu miast, takiech jak Lyons, Loudun, Laon, Leon,
Lieden, Leignitz, Carlisle. Atrybut: kruk. Jego walijskie imię brzmi Lleu ( Światło ).

Manannan - syn Lera, bóg fal morskich, pan krainy zmarłych, naleŜący do generacji Tuatha
De Danann w mitologii iryskiej. Jego odpowiednikiem w Walii był Manawyddan.

Math - walijski bóg - czarnoksięŜnik.Mityczny władca Gwynedd (Walia), brat Dona.

Medros - galijski bóg, władca świata podziemnego.

Mider - iryjski bóg, jeden z władców świata podziemnego.

Mogonos, Mogounos - mało znany bóg celtyckiej Galii i Brytanii.

Myrrdin - brytyjski bóg identyfikowany z Zeusem. Od jego imienia (Clas Myrrdin) wzięła
kiedyś nazwę Brytania. OŜenił się z Elen Lwyddawg. Z jego postaci stworzono osobę Merlina
z legend arturiańskich.

Net, Neton - bóg wojny, małŜonek bogini Neman.

Nuada, Nuadu, Nodens, Nuadhu, Nud, Lud, Ludd - "Nuadhu ze srebrnym ramieniem";
iryjski bóg światła, słońca, rozwoju, urodzin, młodości, urody, morza, psów, poezji, pisania,
magii, czarnoksięstwa, broni, wojny, uzdrowienia i wód, jego imię sugeruje znaczenia
"dawca-dobrobytu" i "stwórca chmur", bohater, w Brytanii występuje pod imieniem Nodens,
w Irlandii jest nazywany Argentlam ( Srebrnoręki, poniewaŜ straconą w walce rękę zastąpił
srebrną protezą ), a Llud Llaw Ereint w Walii. Podobny do rzymskiego Neptuna, Nuada
takŜe miał niewidzialny miecz, jeden z wielkich skarbów Tuatha De Danann, który przecinał
wrogów na pół. Podczas pierwszej bitwy pod Moytura, Nuadhu stracił ramię, a Dian Cecht
zastąpił je nowym, zrobionym ze srebra. Z tego powodu Nuadhu musiał przekazać
przywództwo nad Tuatha de' Dannan Lugowi. Ludzie przybywali po uzdrowienie do świątyni
Nuadhu w Lydney, gdzie znaleziono małe wotywne kończyny ze srebra. Został zabity przez
boga śmierci Balora.

Oengus z Bruig, Oegnus, In Mac On, Angus z Brugh - bóg,
najmłodszy syn Dagdy, który go zdetronizował; bóg płodności i
młodości, patron wszystkiego co rośnie. Jego pocałunki zamieniają
się w śpiewające ptaki, a grana przezeń muzyka przyciąga
wszystkich, którzy ją usłyszą.

Ogmios, Ogma, Ogme - "Słoneczna twarz", celtycki bóg, znany w
Galii i Irlandii, z rodu Tuatha De Danann, w czasach rzymskich
identyfikowany z Herkulesem. Słonecznolicy bóg-siłacz. Syn
bogini Danu i Dagdy jest jednym z najbardziej znaczących ludzi Tuatha De Danann. Według
legendy był wynalazcą pisma ogamicznego, uŜywanego do najstarszych irlandzkich zapisów.
Bóg elokwencji, języka, geniuszu, opiekun wymowy. Przedstawiany jako stary człowiek z
maczugą i łukiem odziany w lwią skórę. Z jego języka zwisają złote łańcuchy przyczepione
do uszu jego Ŝarliwych słuchaczy. Podczas drugiej bitwy pod Mag Tuireadh udało mu się
wyrwać miecz króla Fomorian, ale zapłacił za to Ŝyciem. Jego panceltyckim odpowiednikiem
jest Ogmios.

Ogyrvran - brytyjski bóg podziemia.

Pryderi - syn Pwylla, bóg z otoczenia Llyra w mitologii walijskiej.

Rigosamos - bóg wojny czczony w Brytanii.

Smert, Smertullos, Smerius - galijski bóg śmierci i świata zmarłych, podziemi i piwa. MąŜ
bogini Rosmerty.

Tailtiu - galiccy bogowie pokonani przez Milezjanów.

Taranis, Sucellos, Sucellus, Taranucus, Taranucnus - gromowładny bóg panteonu
celtyckiej Galii, uwaŜany za jednego z bogów naczelnych. StraŜnik lasów, patron rolnictwa.
Jego małŜonką jest Nantosvelta, której imię wydaje się mieć swiązek ze strumieniami.
Czasem utoŜsamiany z Cernunnosem i Dagdą.

Tarvos Trigaranus - tajemnicze bóstwo celtyckiej Galii, wyobraŜane w postaci byka z
trzema Ŝurawiami na grzbiecie.

Tethra - władca zmarłych w starszej generacji bóstw iryjskich.