TECHNIK TRANSPORTU KOLEJOWEGO 311[38]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Spis tre

Wprowadzenie

Zało

enia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

2. Zalecenia dotycz

ce organizacji procesu dydaktyczno-

-wychowawczego

II.

Plany nauczania

III. Moduły kształcenia w zawodzie

1. Podstawy zawodu

Stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska

Stosowanie prawa transportu kolejowego

Charakteryzowanie infrastruktury transportu kolejowego

Charakteryzowanie

rodków transportu kolejowego

2. Eksploatacja taboru kolejowego

Obsługa wagonów kolejowych

Obsługa pojazdów trakcyjnych

Przygotowanie poci

gów do jazdy

3. Prowadzenie ruchu kolejowego

Stosowanie sygnalizacji kolejowej

Stosowanie urz

dze

sterowania ruchem kolejowym

i ł

czno

Organizowanie ruchu kolejowego

Wykonywanie manewrów taborem kolejowym

Sterowanie ruchem kolejowym

4. Usługowa działalno

ść

kolei

Obsługa podró

nych

Obsługa przewozów towarowych

Wykonywanie załadunku towarów

Posługiwanie si

zykiem obcym zawodowym

Stosowanie technik informatycznych w transporcie
kolejowym

Prowadzenie działa

marketingowych

5. Praktyka zawodowa

Planowanie i organizacja przewozu towarów

100

Organizowanie kolejowych przewozów pasa

erskich

103

Organizowanie i prowadzenie ruchu kolejowego

106

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wprowadzenie

Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie absolwenta do

skutecznego wykonywania zada

zawodowych w warunkach gospodarki

rynkowej. Wymaga to dobrego przygotowania ogólnego, opanowania
podstawowej wiedzy i umiej

tno

ci oraz prezentowania wła

ciwych

postaw zawodowych. Absolwent szkoły powinien charakteryzowa

otwarto

, komunikatywno

, wyobra

, zdolno

do ci

głego

uczenia si

i podnoszenia kwalifikacji, a tak

e umiej

tno

oceniania

swoich mo

liwo

ci. Realizacja programu nauczania o modułowym

układzie tre

ci kształcenia ułatwia osi

gni

cie tych zamierze

Kształcenie według modułowego programu nauczania charakteryzuje

tym,

−

cele kształcenia i materiał nauczania wynikaj

z przyszłych zada

zawodowych,

−

przygotowanie ucznia do wykonywania zawodu odbywa si

głównie

poprzez realizacj

zada

zbli

onych do tych, które s

wykonywane

na stanowisku pracy,

−

nie ma w nim podziału na zaj

cia teoretyczne i praktyczne,

−

wyst

puje w nim prymat umiej

tno

ci praktycznych nad wiedz

teoretyczn

−

jednostki modułowe integruj

tre

ci kształcenia z ró

nych dyscyplin

wiedzy,

−

w szerokim zakresie wykorzystuje si

zasad

transferu wiedzy

i umiej

tno

ci,

−

proces uczenia si

dominuje nad procesem nauczania,

−

programy nauczania s

elastyczne, poszczególne jednostki mo

wymienia

, modyfikowa

, uzupełnia

oraz dostosowywa

do poziomu

wymaganych umiej

tno

ci, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku

pracy,

−

umiej

tno

ci opanowane w ramach poszczególnych modułów daj

liwo

ść

wykonywania okre

lonego zakresu pracy.

Realizacja modułowego programu nauczania umo

liwia opanowanie

przez uczniów umiej

tno

ci okre

lonych w podstawie programowej

kształcenia w zawodzie oraz przygotowuje do kształcenia ustawicznego.

Modułowy program nauczania składa si

z zestawu modułów

kształcenia w zawodzie i odpowiadaj

cych im jednostek modułowych,

umo

liwiaj

cych

zdobywanie

wiadomo

oraz

kształtowanie

umiej

tno

ci i postaw wła

ciwych dla zawodu.

Jednostka

modułowa

stanowi

element

modułu

kształcenia

w zawodzie obejmuj

cy logiczny i mo

liwy do wykonania wycinek pracy,

o wyra

nie okre

lonym pocz

tku i zako

czeniu, który nie podlega

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

dalszym podziałom, a jego rezultatem jest produkt, usługa lub istotna
decyzja.

W strukturze modułowego programu nauczania wyró

niono:

−

zało

enia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie,

−

plany nauczania,

−

programy modułów i jednostek modułowych.

Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz

jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych,
literatur

Jednostka modułowa zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał

nauczania,

wiczenia,

rodki dydaktyczne, wskazania metodyczne do

realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny
osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia.

Dydaktyczna

mapa

programu

nauczania,

zamieszczona

w zało

eniach

programowo-organizacyjnych,

przedstawia

schemat

powi

dzy modułami i jednostkami modułowymi oraz okre

kolejno

ść

ich realizacji. Ma ona ułatwi

dyrektorom szkół i nauczycielom

organizowanie procesu kształcenia.

W programie został przyj

ty system kodowania modułów i jednostek

modułowych zawieraj

cy nast

puj

ce elementy:

−

symbol cyfrowy, zawodu według klasyfikacji zawodów szkolnictwa

zawodowego,

−

symbol literowy, oznaczaj

cy kategori

modułów:

O - dla modułów ogólnozawodowych,
Z - dla modułów zawodowych.

−

cyfra arabska dla kolejnego modułu w grupie i dla kolejnej

wyodr

bnionej w module jednostki modułowej.

Przykładowy zapis kodowania modułu:
311[38].O1
311[38] - symbol cyfrowy zawodu: technik transportu kolejowego
O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy zawodu

Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej:
311[38].O1.01
311[38] - symbol cyfrowy zawodu: technik transportu kolejowego
O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy zawodu
01 -

pierwsza

jednostka modułowa w module O1:

Stosowanie przepisów

bezpiecze

stwa

i higieny

pracy,

ochrony

przeciwpo

arowej

oraz

ochrony

rodowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

I. Zało

enia programowo-organizacyjne kształcenia

w zawodzie

1. Opis pracy w zawodzie

Absolwent szkoły kształc

cej w zawodzie technik transportu

kolejowego mo

e podejmowa

prac

w przedsi

biorstwach kolejowych,

transportowych i agencjach obsługi na nast

puj

cych stanowiskach:

−

urny ruchu,

−

nastawniczy,

−

zwrotniczy,

−

kierownik poci

gu,

−

manewrowy,

−

ustawiacz,

−

rewident taboru,

−

dyspozytor,

−

kierownik zespołu kas biletowych, baga

owych i ekspresowych,

−

kasjer biletowo-baga

owy,

−

kasjer towarowy,

−

kierownik zespołu dru

yn konduktorskich,

−

konduktor,

−

rewizor poci

gu,

−

kierownik zespołu obsługi informacyjnej,

−

ekspedytor (sytuator),

−

naczelnik sekcji pasa

erskiej,

−

naczelnik sekcji in

ynierii ruchu,

−

ajent zdawczy,

−

inspektor ruchu,

−

dró

nik przejazdowy.

Uzyskanie uprawnie

do zajmowania poszczególnych stanowisk

okre

la stosowne rozporz

dzenie ministra wła

ciwego do spraw

transportu.

Zadania zawodowe

Absolwent szkoły kształc

cej w zawodzie technik transportu

kolejowego powinien by

przygotowany do wykonywania zada

zawodowych w zakresie:

−

wykonywania i czytania nieskomplikowanych rysunków technicznych

i schematów stacji, urz

dze

sterowania ruchem oraz urz

dze

kolejowych,

−

opracowywania

procesów

technologicznych

dotycz

cych

organizowania i prowadzenia ruchu, odprawy osób i przesyłek,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

akwizycji przewozów osób i towarów,

−

oceniania ogólnego stanu technicznego toru i rozjazdów,

−

obsługiwania urz

dze

sterowania ruchem kolejowym, urz

dze

czno

ci przewodowej i radiokomunikacyjnej oraz oceniania ich

stanu technicznego,

−

kierowania i nadzorowania pracy manewrowej na stacji lub bocznicy

oraz podawanie lub powtarzanie wła

ciwych sygnałów,

−

prowadzenia ruchu poci

gów na posterunkach ruchu i przyległych

szlakach,

−

dokonywania wst

pnych ogl

dzin technicznych oraz prób hamulców

zespolonych w składach poci

gów,

−

kierowania prac

dru

yny poci

gowej i prowadzenia niezb

dnej,

z tym zwi

zanej dokumentacji,

−

opracowywania

operatywnych

planów

pracy

rozrz

dowej

z wykorzystaniem otrzymanych analiz poci

gowych, planu obsługi

stacji i planu przej

cia wagonów (ładunków),

−

wdra

ania nowych urz

dze

technicznych, technologii pracy oraz

systemów informatycznych,

−

prowadzenia gospodarki wagonowej i dbania o nale

yte warunki

pracy taboru,

−

nadzorowania

czynno

ładunkowych

transportów,

tym

wojskowych, nadzwyczajnych, niebezpiecznych i

ywych zwierz

oraz pracy w warunkach zimowych i w innych specyficznych
warunkach ruchowych lub atmosferycznych,

−

odprawiania osób, baga

u i przesyłek przewo

onych kolej

oraz prowadzenia dokumentacji dotycz

cej spełnianych czynno

ci,

−

analizowania

prawidłowego

przygotowania

dokumentów

przewozowych oraz ustalania i pobierania nale

ci taryfowych,

−

analizowania potoków ładunków masowych i ustalania mo

liwo

ci ich

transportowania,

−

obsługa kas fiskalnych i elektronicznych systemów rozkładów jazdy

poci

gów,

−

obsługa na odcinkach zdalnego prowadzenia ruchu (zpr),

−

obsługa

systemów

komputerowych

procesu

przewozowego

i urz

dze

sterowania ruchem kolejowym.

Umiej

tno

ci zawodowe

W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umie

−

wykorzystywa

obowi

zuj

zasady

realizacji

transportu

w gospodarce globalnej,

−

wykorzystywa

znajomo

ść

marketingu, akwizycji i sprzeda

y usług do

pozyskiwania klientów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

posługiwa

aktami

normatywnymi

obowi

zuj

cymi

w przedsi

biorstwie kolejowym,

−

organizowa

i prowadzi

ruch poci

gów na szlaku i posterunkach

ruchu zgodnie z przepisami, z uwzgl

dnieniem obowi

zuj

cych

ostrze

i warunków atmosferycznych,

−

organizowa

, nadzorowa

i wykonywa

prace manewrowe taborem

kolejowym,

−

zestawia

i przygotowywa

poci

gi do drogi,

−

organizowa

prac

zgodnie

normami

technologicznymi

i regulaminami oraz zasadami bezpiecze

stwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpo

arowej, ochrony

rodowiska,

−

rozró

nia

i okre

elementy drogi kolejowej,

−

dokonywa

ogl

dzin rozjazdów i zamkni

ęć

nastawczych,

−

odczytywa

plany i obsługiwa

urz

dzenia sterowania ruchem

kolejowym zgodnie z obowi

zuj

cymi procedurami,

−

obsługiwa

urz

dzenia ł

czno

ci przewodowej i bezprzewodowej,

−

organizowa

prac

własn

i podległych pracowników,

−

klasyfikowa

tabor kolejowy według przeznaczenia i rozwi

konstrukcyjnych,

−

ocenia

wagon kolejowy, jego urz

dzenia i wyposa

enie pod

wzgl

dem technicznym, warunków bezpiecze

stwa i higieny pracy,

warunków

sanitarnych,

ochrony

rodowiska

naturalnego

i dokumentów ustalaj

cych jego zdolno

ci przewozowe,

−

obsługiwa

urz

dzenia pokładowe znajduj

ce si

w wagonach

pasa

erskich,

−

interpretowa

podstawowe prawa z zakresu statyki i dynamiki

w odniesieniu do taboru kolejowego,

−

odczytywa

plany i schematy stacji,

−

posługiwa

sygnalizacj

obowi

zuj

na kolei,

−

nadzorowa

załadunek i wyładunek wagonów oraz stosowa

procedury przyj

cia ładunku do przewozu,

−

stosowa

procedury przewozu ładunków, w tym ładunków

niebezpiecznych, nadzwyczajnych i

ywych zwierz

−

korzysta

komputerowego

oprogramowania

ytkowego

wspomagaj

cego realizacj

procesu przewozowego,

−

stosowa

ustalone procedury w stanach awaryjnych, zagro

enia

i wypadkach kolejowych oraz w czasie przebudowy urz

dze

−

udziela

pierwszej pomocy przedlekarskiej współpracownikom

i pasa

erom oraz posługiwa

sprz

tem ratunkowym i ratowniczym,

−

konstruowa

i posługiwa

rozkładem jazdy poci

gów,

−

komunikowa

, wyszukiwa

i przetwarza

informacje,

−

samodzielnie podejmowa

decyzje,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

działa

zgodnie z przysługuj

cymi prawami i obowi

zkami

pracownika,

−

podnosi

kwalifikacje drog

samokształcenia,

−

komunikowa

najmniej

jednym

zyku

obcym

z uwzgl

dnieniem terminologii wła

ciwej dla zawodu,

−

wła

ciwie prezentowa

swoje kwalifikacje podczas poszukiwania

pracy.

2. Zalecenia dotycz

ce organizacji procesu dydaktyczno-

-wychowawczego

Proces kształcenia według modułowego programu nauczania dla

zawodu technik transportu kolejowego mo

e by

realizowany

w technikum oraz w szkole policealnej dla młodzie

y i dorosłych w formie

stacjonarnej i zaocznej.

Program

nauczania

obejmuje

kształcenie

ogólnozawodowe

i zawodowe.

Kształcenie

ogólnozawodowe

zapewnia

orientacj

w zawodzie i ułatwia ewentualn

zmian

zawodu. Kształcenie zawodowe

ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do realizacji zada

typowych dla zawodu stanowiskach pracy.

Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikaj

z podstawy

programowej kształcenia w zawodzie.

Tre

ci programowe zawarte s

w pi

ciu modułach. Moduły podzielone

na jednostki modułowe. Ka

da jednostka modułowa zawiera tre

programowe, stanowi

ce okre

lon

cało

ść

, a ich realizacja umo

liwia

opanowanie umiej

tno

ci niezb

dnych do wykonywania okre

lonego

zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjaj

cym nabywaniu umiej

tno

zawodowych jest wykonywanie

wicze

zamieszczonych w programach

jednostek modułowych.

Moduł 311[38].O1 - Podstawy zawodu, składa si

z czterech

jednostek

modułowych,

obejmuj

cych

ogólnozawodowe

tre

kształcenia dotycz

ce: stosowania przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska, stosowania

przepisów

prawa

transportu

kolejowego,

charakteryzowania

rozpoznawania elementów drogi kolejowej i taboru kolejowego.

Moduł 311[38].Z1 - Eksploatacja taboru kolejowego, składa si

z trzech jednostek modułowych, zawiera tre

ci kształcenia dotycz

ytkowania wagonów i pojazdów trakcyjnych oraz przygotowania

poci

gów do jazdy.

Moduł 311[38].Z2 - Prowadzenie ruchu kolejowego, zawiera pi

ęć

jednostek modułowych, obejmuj

cych tre

ci kształcenia dotycz

stosowania sygnalizacji kolejowej oraz urz

dze

sterowania ruchem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

kolejowym, organizowania ruchu kolejowego, wykonywania manewrów
taborem kolejowym oraz sterowania ruchem kolejowym.

Moduł 311[38].Z3 - Usługowa działalno

ść

kolei, zawiera sze

ść

jednostek modułowe obejmuj

ce tre

ci kształcenia dotycz

ce obsługi

podró

nych i przewozu towarów, wykonywania załadunku towarów oraz

posługiwania si

zykiem obcym zawodowym.

Moduł 311[38].Z4 - Praktyka zawodowa, składa si

z trzech jednostek

modułowych,

zawiera

tre

kształcenia

dotycz

planowania

i organizacji przewozu towarów, organizowania przewozów i obsługi
podró

nych oraz prowadzenia ruchu kolejowego.

Wykaz modułów i jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Wykaz modułów i jednostek modułowych

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

Moduł 311[38].O1

Podstawy zawodu

360

311[38].O1.01

Stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska

311[38].O1.02

Stosowanie prawa transportu kolejowego

100

311[38].O1.03

Charakteryzowanie infrastruktury transportu
kolejowego

100

311[38].O1.04

Charakteryzowanie

rodków transportu kolejowego

100

Moduł 311[38].Z1

Eksploatacja taboru kolejowego

288

311[38].Z1.01

Obsługa wagonów kolejowych

311[38].Z1.02 Obsługa pojazdów trakcyjnych

311[38].Z1.03 Przygotowanie poci

gów do jazdy

Moduł 311[38].Z2

Prowadzenie ruchu kolejowego

608

311[38].Z2.01 Stosowanie sygnalizacji kolejowej

100

311[38].Z2.02 Stosowanie urz

dze

sterowania ruchem

kolejowym i ł

czno

140

311[38].Z2.03 Organizowanie ruchu kolejowego

100

311[38].Z2.04 Wykonywanie manewrów taborem kolejowym

311[38].Z2.05 Sterowanie ruchem kolejowym

180

Moduł 311[38].Z3

Usługowa działalno

ść

kolei

364

311[38].Z3.01 Obsługa podró

nych

311[38].Z3.02 Obsługa przewozów towarowych

311[38].Z3.03 Wykonywanie załadunku towarów

311[38].Z3.04 Posługiwanie si

zykiem obcym zawodowym

311[38].Z3.05 Stosowanie technik informatycznych

w transporcie kolejowym

311[38].Z3.06 Prowadzenie działa

marketingowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dydaktyczna mapa programu nauczania stanowi schemat powi

dzy modułami i jednostkami modułowymi oraz okre

la kolejno

ść

ich

realizacji. Na podstawie mapy ucze

e wybra

cie

kształcenia,

w zale

ci od predyspozycji, mo

liwo

ci intelektualnych, do

wiadcze

oraz dowodów potwierdzaj

cych opanowanie okre

lonej wiedzy

i umiej

tno

ci.

Nauczyciele realizuj

cy program nauczania powinni posiada

przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego,
aktywizuj

cych metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz

projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych.

Nauczyciel kieruj

cy procesem kształtowania powinien udziela

pomocy w rozwi

zywaniu problemów zwi

zanych z realizacj

zada

sterowa

tempem

pracy,

uwzgl

dnia

predyspozycje

oraz do

wiadczenie

uczniów.

Ponadto,

powinien

rozwija

zainteresowanie zawodem, wskazywa

na mo

liwo

ci dalszego

kształcenia oraz zdobywania nowych umiej

tno

ci zawodowych.

Powinien równie

kształtowa

wła

ciwe dla zawodu postawy uczniów

takie, jak: odpowiedzialno

ść

, dbało

ść

o jako

ść

pracy, dbało

ść

o porz

dek na stanowisku pracy, poszanowanie dla pracy innych osób,

dbało

ść

o racjonalne

stosowanie

materiałów,

gospodarno

ść

W uzasadnionych przypadkach, nauczyciel mo

e ustali

indywidualny

tok kształcenia.

Nauczyciel powinien uczestniczy

w organizowaniu bazy techniczno-

-dydaktycznej  oraz  ewaluacji  programów  nauczania,  szczególnie
w okresie  dynamicznych  zmian  w  technologii  i  technice  multimedialnej.
Wskazane  jest,  aby  nauczyciele  i  uczniowie  korzystali  z  pakietów
edukacyjnych  do  wspomagania  realizacji  programu  nauczania.  Pakiety
edukacyjne,  stanowi

dydaktyczn

obudow

programów jednostek

modułowych.

Wskazane jest, aby kształcenie modułowe było realizowane

metodami aktywizuj

cymi, takimi jak: metoda tekstu przewodniego,

metoda sytuacyjna, metoda projektów, metoda przypadków, pokazu
z obja

nieniem, pokazu z instrukta

em oraz

wicze

praktycznych.

procesie

dydaktycznym

nale

organizowa

wycieczki

przedsi

biorstw transportu kolejowego. Podczas realizacji tre

programowych nale

y zwróci

uwag

na współczesne technologie,

materiały, narz

dzia i sprz

t. Prowadzenie zaj

ęć

aktywizuj

cymi

metodami nauczania wymaga przygotowania przez nauczyciela
materiałów, jak: teksty przewodnie, opisy przypadków, instrukcje
do wykonywania

wicze

, instrukcje stanowiskowe.

Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest

sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

szkolnych ucznia. Wskazane jest

prowadzenie bada

diagnostycznych, kształtuj

cych i sumuj

cych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Badania diagnostyczne, przeprowadzane przed rozpocz

ciem

procesu kształcenia, maj

na celu sprawdzenie poziomu opanowania

wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów w zakresie potrzebnym do podj

cia

nauki w wybranym obszarze. Wyniki tych bada

nale

y wykorzysta

podczas planowania realizacji programu nauczania w danej jednostce
modułowej.

Badania kształtuj

ce, prowadzone w trakcie realizacji programu maj

na celu dostarczanie informacji o efektywno

ci procesu nauczania

-uczenia si

. Informacje uzyskane w wyniku tych bada

pozwalaj

nauczycielowi na dokonywanie niezb

dnych korekt w organizacji

procesu kształcenia, tak aby uczniowie osi

li zało

one cele

kształcenia.

Badania sumuj

ce powinny by

prowadzone po zako

czeniu

realizacji programu jednostek modułowych. Informacje uzyskane
w wyniku tych bada

pozwalaj

nauczycielowi na dokonywanie ewaluacji

procesu kształcenia.

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

w sposób ci

gły i systematyczny, przez cały czas realizacji programu.

Wiedza teoretyczna mo

e by

sprawdzana za pomoc

sprawdzianów

ustnych i pisemnych oraz testów osi

gni

ęć

szkolnych. Umiej

tno

praktyczne proponuje si

sprawdza

poprzez obserwacj

czynno

wykonywanych przez uczniów podczas

wicze

. Prowadzenie pomiaru

dydaktycznego wymaga od nauczyciela opracowania kryteriów i norm
oceniania,

testów

osi

gni

ęć

szkolnych,

arkuszy

obserwacji

i arkuszy oceny post

pów. Ocenianie powinno u

wiadomi

uczniowi

poziom jego osi

gni

ęć

w stosunku do wymaga

edukacyjnych, wdra

do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny.

Pracownie powinny by

wyposa

one w

rodki dydaktyczne, okre

lone

w programach jednostek modułowych.

Orientacyjna liczba godzin na realizacj

programu zamieszczona

w tabelach wykazów jednostek modułowych w poszczególnych
modułach mo

e ulega

zmianie w zale

ci od stosowanych metod

nauczania i

rodków dydaktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów powinny by

dostosowane do

tre

ci i metod kształcenia.

Zaleca si

, aby zaj

cia prowadzone były w grupach do 15 uczniów,

podzielonych na 2-4 osobowe zespoły, a w uzasadnionych przypadkach
proponuje si

prac

indywidualn

Szkoła podejmuj

ca kształcenie w zawodzie powinna posiada

nast

puj

ce pomieszczenia dydaktyczne: laboratorium techniki ruchu

kolejowego, laboratorium urz

dze

sterowania ruchem kolejowym

i ł

czno

ci, pracowni

eksploatacji handlowej kolei, pracowni

dróg

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

kolejowych i taboru kolejowego, pracowni

ratownictwa i bezpiecze

stwa

transportu.

Stanowiska pracy uczniów powinny by

dostosowane do ró

nych

form organizacyjnych, a stanowisko pracy nauczyciela powinno by

wyposa

one w sprz

t audiowizualny i multimedialny.

Praktyka zawodowa powinna odbywa

w przedsi

biorstwach

kolejowych.

Konieczne s

systematyczne działania szkoły, takie jak:

−

organizowanie zaplecza technicznego,

−

współpraca z zakładami pracy, zwi

zanymi z kierunkiem kształcenia

zawodowego,

celem

aktualizacji

tre

programowych,

odpowiadaj

cych wymaganiom współczesnej techniki, technologii

oraz rynku pracy,

−

doskonalenie nauczycieli w zakresie kształcenia modułowego,

aktywizuj

cych metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz

opracowywania pakietów edukacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

II. Plany nauczania

PLAN NAUCZANIA

Czteroletnie technikum

Zawód: technik transportu kolejowego 311[38]

Podbudowa programowa: gimnazjum

Lp.

Moduły kształcenia

w zawodzie

Dla młodzie

Dla dorosłych

Liczba godzin

tygodniowo

w czteroletnim

okresie

nauczania

Liczba godzin

tygodniowo

w trzyletnim

okresie

nauczania

Liczba godzin

w trzyletnim

okresie

nauczania

Klasy I-IV

Semestry I-VIII

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

1. Podstawy zawodu

126

Eksploatacja taboru
kolejowego

101

Prowadzenie ruchu
kolejowego

239

4. Usługowa działalno

ść

kolei

164

Razem

630

Praktyka zawodowa: 6 tygodni

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

PLAN NAUCZANIA

Szkoła policealna

Zawód: technik transportu kolejowego 311[38]

Podbudowa programowa: szkoła daj

ca wykształcenie

rednie

Lp.

Moduły kształcenia

w zawodzie

Dla młodzie

Dla dorosłych

Liczba godzin

tygodniowo

w dwuletnim

okresie

nauczania

Liczba godzin

tygodniowo

w dwuletnim

okresie

nauczania

Liczba godzin

w dwuletnim

okresie

nauczania

Semestry

I-IV

Semestry I-IV

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

1. Podstawy zawodu

136

Eksploatacja taboru
kolejowego

109

Prowadzenie ruchu
kolejowego

259

4. Usługowa działalno

ść

kolei

178

Razem

682

Praktyka zawodowa: 6 tygodni

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

III Moduły kształcenia w zawodzie

Moduł 311[38].O1

Podstawy zawodu

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

przestrzega

przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska,

−

przestrzega

przepisów

Kodeksu

pracy

dotycz

cych

praw

i obowi

zków pracownika i pracodawcy,

−

ocenia

ryzyko zagro

enia zdrowia i

ycia zwi

zane z wykonywanym

zada

zawodowych,

−

stosowa

procedury

udzielania

pierwszej

pomocy

osobom

poszkodowanym w wypadkach przy pracy,

−

przygotowywa

stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

stosowa

przepisy prawa dotycz

ce transportu kolejowego,

−

klasyfikowa

tabor kolejowy według przeznaczenia i rozwi

konstrukcyjnych,

−

rozró

nia

elementy drogi kolejowej,

−

wykonywa

rysunki konstrukcyjne infrastruktury kolejowej,

−

posługiwa

dokumentacj

techniczn

−

rozpoznawa

rodki transportu kolejowego,

−

charakteryzowa

wyposa

enie wagonów pasa

erskich i towarowych,

−

korzysta

komputerowego

oprogramowania

ytkowego

wspomagaj

cego realizacj

procesu przewozowego.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[38].O1.01

Stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska

311[38].O1.02

Stosowanie prawa transportu kolejowego

100

311[38].O1.03

Charakteryzowanie infrastruktury transportu
kolejowego

100

311[38].O1.04 Charakteryzowanie

rodków transportu kolejowego

100

Razem

360

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Banasikowski A.: Ubezpieczenia gospodarcze. WKiŁ, Warszawa 1993
Bank J.: Zarz

dzanie przez jako

ść

. Gebethner i Ska, Warszawa 1996

Batko M.: Budowa i utrzymanie dróg kolejowych. Tom II, WKiŁ
Warszawa 1985
Batko M.: Drogi kolejowe. WKiŁ, Warszawa 1986
Brdulak H.: Rynek usług transportowo-spedycyjnych w Polsce - czynniki
popytowe. Mi

dzynarodowy Transport i Spedycja w Polsce, III edycja.

SGH, Kraków 1997
Budzy

ski W.: Public relations. Poltext, Warszawa 1998

Caples J., Hann F.E.: Skuteczna reklama. Dom Wydawniczy ABC,
Kraków 2000
Ciesielski M., Długosz J., Gołembska E.: Zarz

dzanie przedsi

biorstwem

transportowym. Akademia Ekonomiczna 1996
D

browa-Bajon M.: Podstawy sterowania ruchem kolejowym. OWPW,

Warszawa 2002
Gajda B.: Technika ruchu kolejowego. Cz. I, WKiŁ, Warszawa 1986
Gajda B.: Technika ruchu kolejowego. Cz. II, WKiŁ, Warszawa 1990
Kalinowski A., Orlik A.: Wagony i hamulce kolejowe. Budowa
i eksploatacja. WKiŁ, Warszawa 1986
Kłaczek R.: Marketing - jak to si

robi? Ossolineum, Wrocław 1992

Kotler P.: Marketing. Podr

cznik europejski. PWE, Warszawa 2001

Kowalski E.: Pojazdy trakcyjne. WKiŁ, Warszawa 1987
Kufel J., Siuda W.: Prawo gospodarcze dla ekonomistów. Scriptum,
Warszawa 1994

311[38].O1

Podstawy zawodu

311[38].O1.01

Stosowanie przepisów

bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz

ochrony

rodowiska

311[38].O1.02

Stosowanie prawa

transportu kolejowego

311[38].O1.03

Charakteryzowanie

infrastruktury transportu

kolejowego

311[38].O1.04

Charakteryzowanie

rodków transportu

kolejowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Musiałkiewicz J.: Elementy prawa. Ekonomik, s.c., Warszawa 1995
Payne A.: Marketing usług. PWE, Warszawa 1996
Seidel R.: Elementy prawa. EMPI, Warszawa 1994
Siuda W.: Elementy prawa dla ekonomistów. PWN, Warszawa 1994
Stebelski M.: Pierwsza pomoc. Elipsa, Warszawa 2002
Szczepa

ska K.: Kompleksowe zarz

dzanie jako

TQM. Alfa-Weka

1998
Uniszewski Z.: Prawo. Wybrane wiadomo

ci. AWM, Warszawa 1994

Zalewski P., Siedlecki P., Drewnowski A.: Technologia transportu
kolejowego. WNUS, Szczecin 2005
Zami

cki H.: Budowa i utrzymanie dróg kolejowych. T. 1. WKiŁ,

Warszawa 1978
Zapała A.: Prawo celne, Warszawa 1998
Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. prawo przewozowe (Dz.U. z 2000 r.
Nr 50, poz. 601 z pó

źń

zm.)

Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. z 2007 r.
Nr 16, poz. 94 z pó

źń

. zm.)

R 2 - Instrukcja gospodarki wagonami towarowymi
Ir-8 - Instrukcja o post

powaniu w sprawach wypadków i wydarze

kolejowych
R 5 - Instrukcja organizacji przewozów towarowych
R 17 - Przepisy kontroli zapełnienia poci

gów pasa

erskich

Ir-7 - Instrukcja obsługi przejazdów kolejowych
R 28 - Przepisy o gospodarce wagonami parku osobowego
R 30 - Instrukcja o gospodarce wagonami w

glarkami rozliczanej

w ewidencji towarowej
R 38 - Przepisy u

ytkowania wagonów w kolejowej komunikacji

towarowej (PPW)
R 39 - Przepisy o wzajemnym u

ytkowaniu wagonów towarowych

w komunikacji mi

dzynarodowej RIV

R 40

Instrukcja

ytkowaniu

kolejowej

komunikacji

dzynarodowej wagonów towarowych, przyborów ładunkowych

i kontenerów w systemie RIV i PPW
R 63 - Umowa o wzajemnym u

ytkowaniu wagonów osobowych

i baga

owych w ruchu mi

dzynarodowym RIC

Konwencja o Mi

dzynarodowym Przewozie Kolejami (COTIF) - zał

cznik

B - Regulamin dla Mi

dzynarodowego Przewozu Kolejami Towarów

Niebezpiecznych (RID)

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].O1.01
Stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz

ochrony

rodowiska

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

okre

prawa i obowi

zki pracownika oraz pracodawcy dotycz

bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo

arowej,

−

okre

prawa i obowi

zki pracodawcy w zakresie zapewnienia

bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,

−

okre

prawa i obowi

zki pracownika w zakresie bezpiecze

stwa

i higieny pracy,

−

przewidzie

konsekwencje naruszenia przepisów bezpiecze

stwa

i higieny pracy podczas wykonywania zada

zawodowych,

−

rozpozna

czynniki

niebezpieczne

szkodliwe,

wyst

puj

rodowisku pracy oraz okre

sposoby ich ograniczenia lub

eliminacji,

−

okre

zagro

enia dla zdrowia na stanowisku pracy,

−

okre

wymagania dotycz

ce pomieszcze

pracy oraz pomieszcze

higieniczno-sanitarnych,

−

zorganizowa

stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

dobra

odzie

ochronn

oraz

rodki ochrony indywidualnej

i zbiorowej,

−

przewidzie

zagro

enia zdrowia i

ycia w

rodowisku pracy oraz

zastosowa

sposoby zapobiegania,

−

zastosowa

zasady bezpiecznej pracy z urz

dzeniami elektrycznymi,

−

okre

skutki oddziaływania pr

du elektrycznego, wibracji oraz

hałasu na organizm ludzki,

−

zareagowa

, zgodnie z instrukcj

ochrony przeciwpo

arowej,

w przypadku zagro

enia po

arowego,

−

zastosowa

podr

czny sprz

t oraz

rodki ga

nicze zgodnie

z przepisami ochrony przeciwpo

arowej,

−

udzieli

pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,

−

zastosowa

przepisy dotycz

ce bezpiecze

stwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

2. Materiał nauczania

Prawna ochrona pracy.
Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynniki szkodliwe, uci

ąŜ

liwe i niebezpieczne wyst

puj

ce w procesie

pracy.
Wymagania bezpiecze

stwa i higieny dotycz

ce pomieszcze

pracy

i pomieszcze

higieniczno-sanitarnych.

Ergonomia w kształtowaniu warunków pracy.

rodki ochrony indywidualnej i zbiorowej.

Zagro

enia zdrowia i

ycia w

rodowisku pracy.

Zasady ochrony przeciwpo

arowej i post

powania w razie po

aru.

Bezpiecze

stwo pracy z urz

dzeniami elektrycznymi.

Wpływ pr

du, wibracji i hałasu na organizm ludzki.

Zasady udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach
przy pracy.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska obowi

zuj

ce w transporcie kolejowym.

wiczenia

•

Okre

lanie podstawowych praw i obowi

zków pracownika w zakresie

bezpiecze

stwa i higieny pracy na podstawie Kodeksu pracy.

•

Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii.

•

Dobieranie

rodków

ochrony

indywidualnej

rodzaju

wykonywanych prac.

•

Rozpoznawanie zagro

dla

ycia i zdrowia człowieka na

stanowisku pracy.

•

Analizowanie instrukcji i procedur post

powania w przypadku

naruszenia przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy.

•

Stosowanie sprz

tu i

rodków ga

niczych do gaszenia po

aru

- symulacja.

•

Wykonywanie na fantomie sztucznego oddychania i masa

u serca

zgodnie z okre

lonymi procedurami.

•

Udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadku
przy pracy - symulacja.

rodki dydaktyczne

Apteczka pierwszej pomocy.
Fantom.
Filmy dydaktyczne dotycz

ce ochrony

rodowiska, procedury udzielania

pierwszej pomocy w sytuacji zagro

enia zdrowia i

ycia oraz zasad

zachowania si

w przypadku wyst

pienia po

aru.

Kodeks pracy.
Odzie

ochronna i

rodki ochrony indywidualnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Plansze i foliogramy obrazuj

ce typowe zagro

enia dla zdrowia i

ycia

człowieka.
Podstawowy sprz

t do nauki udzielania pierwszej pomocy - fantom,

rodki medyczne.

Typowy sprz

t ga

niczy, ga

nice.

Przykładowe regulaminy bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony

przeciwpo

arowej.

Instrukcje i fotografie obrazuj

ce zagro

enia na stanowisku pracy.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program

jednostki

modułowej

obejmuje

tre

dotycz

bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas wykonywania prac zwi

zanych z ruchem poci

gów.

Podczas realizacji programu nale

y zwróci

szczególn

uwag

poczucie odpowiedzialno

ci za bezpiecze

stwo własne i innych

członków zespołu.

W procesie dydaktycznym zaleca si

stosowa

aktywizuj

ce metody

nauczania, takie jak: inscenizacji, przypadków, tekstu przewodniego,
pokazu z obja

nieniem, pokazu z instrukta

em oraz

wicze

praktycznych.

Zamieszczone w programie

wiczenia nale

y traktowa

jako

propozycje, nauczyciel mo

e zaplanowa

szereg innych

wicze

o zró

nicowanym stopniu trudno

ci, dostosowanych do mo

liwo

ucznia i szkoły.

Podczas

wicze

ucze

powinien

opanowa

umiej

tno

posługiwania si

sprz

tem i

rodkami do gaszenia po

arów, stosowania

zasad organizowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz
wykonywania czynno

ci zwi

zanych z udzielaniem pierwszej pomocy

osobom, które uległy wypadkowi, ze szczególnym uwzgl

dnieniem

zasad post

powania w przypadku pora

enia pr

dem elektrycznym.

W procesie nauczania-uczenia si

bardzo wa

ne jest kształtowanie

prawidłowych postaw i nawyków oraz u

wiadomienie uczniom,

ochrona

ycia i zdrowia człowieka w

rodowisku pracy jest nadrz

dnym

celem.

Zaj

cia

powinny

odbywa

pracowni

ratownictwa

i bezpiecze

stwa transportu w grupach do 15 osób, podzielonych na

zespoły 2-4 osobowe.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej, na podstawie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

okre

lonych kryteriów. Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, stosowanie poj

ęć

technicznych,

poprawno

ść

wnioskowania.

Proces oceniania powinien obejmowa

−

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów kształcenia,

−

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu tre

kształcenia jednostki modułowej.
Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie:

−

sprawdzianów pisemnych i ustnych,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Kontrol

poprawno

ci wykonania

wiczenia nale

y przeprowadzi

w trakcie i po jego wykonaniu. Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas

wykonywania

wicze

i dokonuj

c oceny pracy, nale

y zwróci

uwag

na:

−

udzielanie

pierwszej

pomocy

osobom

pora

onym

dem

elektrycznym,

−

wykonywanie reanimacji na fantomie,

−

dobieranie

rodków ochrony indywidualnej,

−

stosowanie sprz

tu przeciwpo

arowego oraz

rodków ga

niczych,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz

ochrony

rodowiska.

W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

uczniów, po zako

czeniu realizacji

programu jednostki modułowej, nale

y uwzgl

dnia

wyniki wszystkich

metod sprawdzania poziomu nabytych wiadomo

ci i umiej

tno

ci oraz

poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].O1.02
Stosowanie prawa transportu kolejowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

posłu

podstawowymi

poj

ciami

zakresu

prawa

transportowego,

−

okre

zakres stosowania prawa transportowego,

−

okre

rodzaje norm i przepisów prawa transportu kolejowego,

−

posłu

podstawowymi

przepisami

zakresu

prawa

transportowego,

−

posłu

ustaw

o transporcie kolejowym,

−

zastosowa

przepisy konwencji mi

dzynarodowej o przewozie

baga

u i osób kolej

−

scharakteryzowa

umowy o mi

dzynarodowej kolejowej komunikacji

transportowej,

−

sklasyfikowa

kolejowe usługi transportowe,

−

okre

zakres usług

wiadczonych przez przedsi

biorstwa kolejowe,

−

okre

podstawowe elementy zobowi

zania,

−

scharakteryzowa

rodzaje umów cywilnoprawnych,

−

sporz

dzi

umow

cywilnoprawn

zgodnie z obowi

zuj

cymi

przepisami,

−

sporz

dzi

dokumentacj

zwi

zan

prowadzeniem

ruchu

kolejowego,

−

przygotowa

dokumenty transportowo-spedycyjne,

−

sporz

dzi

podstawowe dokumenty przewozowe,

−

przygotowa

dokumenty celne,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska w transporcie kolejowym.

2. Materiał nauczania

Przepisy i normy prawne dotycz

ce transportu kolejowego.

Ustawa o transporcie kolejowym.
CIV - konwencja mi

dzynarodowa o przewozie baga

u i osób kolej

Umowy o mi

dzynarodowej kolejowej komunikacji towarowej.

wiadczenie usług kolejowych.

Elementy stosunku zobowi

zaniowego.

Rodzaje umów cywilnoprawnych: dostawa, najem, dzier

awa, u

yczenie

rodków transportu kolejowego, przewóz, spedycja, przechowanie.

Dokumentacja w ruchu kolejowym.
Dokumentacja prowadzenia ruchu kolejowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska dotycz

ce transportu kolejowego.

wiczenia

•

Okre

lanie zasad i warunków przewo

enia ładunków transportem

kolejowym.

•

Analizowanie przepisów prawa transportu kolejowego.

•

Analizowanie ustawy o transporcie kolejowym.

•

Sporz

dzanie

dokumentacji

zwi

zanej

prowadzeniem

ruchu

kolejowego.

•

Sporz

dzenie umowy o przewóz ładunku transportem kolejowym.

•

Sporz

dzanie umowy najmu transportu kolejowego.

rodki dydaktyczne

Przepisy i normy prawne dotycz

ce transportu kolejowego.

Kodeks cywilny.
Kodeks pracy.
Wzory umów cywilnoprawnych.
Wzory dokumentów przewozowych, celnych, granicznych.
Ustawa o transporcie kolejowym.
CIV - konwencja mi

dzynarodowa o przewozie baga

u i osób kolej

Umowy o mi

dzynarodowej kolejowej komunikacji towarowej.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest zapoznanie

uczniów z przepisami dotycz

cymi transportu kolejowego towarów,

ładunków i osób, rodzajami umów cywilnoprawnych oraz zasadami
prowadzenia dokumentacji przewozowej i granicznej obowi

zuj

cej

w transporcie kolejowym.

Podczas realizacji programu nale

y zwróci

szczególn

uwag

rodzaj i zakres usług

wiadczonych przez przedsi

biorstwa kolejowe,

zasady sporz

dzania umów cywilnoprawnych oraz konieczno

ść

aktualizacji wiedzy ze wzgl

du na zmieniaj

ce si

przepisy prawa

dotycz

ce transportu kolejowego w Polsce oraz Unii Europejskiej.

W trakcie realizacji

wicze

, ucze

powinien opanowa

umiej

tno

ci:

−

analizowania przepisów prawa o transporcie kolejowym,

−

korzystania z przepisów prawa kolejowego,

−

sporz

dzania

dokumentów

przewozowych

granicznych

obowi

zuj

cych w transporcie kolejowym.

Zaleca si

, aby podczas realizacji programu jednostki modułowej

stosowa

aktywizuj

ce metody nauczania, w szczególno

ci: dyskusj

dydaktyczn

, metod

tekstu przewodniego, metod

przypadków oraz

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wicze

praktycznych. W tym celu nauczyciel powinien przygotowa

wzory umów cywilnoprawnych oraz dokumentów przewozowych
i granicznych, teksty przewodnie, opisy przypadków, a tak

e przepisy

i normy.

Podczas zaj

ęć

dydaktycznych nale

y umo

liwi

uczniom korzystanie

z ró

nych

ródeł informacji, jak: przepisy i normy dotycz

ce transportu

drogowego i kolejowego, podr

czniki, informacje prasowe dotycz

transportu kolejowego, zasoby Internetu.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni eksploatacji handlowej

kolei, w grupie do 15 uczniów z podziałem na zespoły 2 - 4 osobowe.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki

modułowej na podstawie okre

lonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

i poprawno

ść

wnioskowania.

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

do pracy

zarówno ucznia jak i nauczyciela.

Proces oceniania obejmuje:

−

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów kształcenia,

−

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu programu

nauczania jednostki modułowej.
Oceniaj

c osi

gni

cia uczniów szczególn

uwag

nale

y zwróci

na:

−

posługiwanie si

przepisami prawa kolejowego,

−

okre

lanie warunków transportu towarów i ładunków oraz przewozu

osób kolej

−

sporz

dzanie umów cywilnoprawnych.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

W ko

cowej ocenie, po zrealizowaniu programu jednostki modułowej

nale

y uwzgl

dni

wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela

metod sprawdzania osi

gni

ęć

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].O1.03

Charakteryzowanie infrastruktury transportu
kolejowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

posłu

poj

ciami dotycz

cymi transportu kolejowego,

−

scharakteryzowa

ęś

ci składowe drogi kolejowej,

−

rozpozna

rodzaje i elementy nawierzchni kolejowej,

−

rozró

materiały stosowane do budowy nawierzchni kolejowych,

−

okre

funkcje podtorza kolejowego,

−

rozpozna

elementy podtorza kolejowego,

−

wykona

naprawy bie

Ŝą

ce podtorza i nawierzchni kolejowej,

−

scharakteryzowa

mosty, wiadukty, tunele, przejazdy kolejowe,

−

rozró

elementy ustroju toru kolejowego,

−

rozró

kategorie przejazdów kolejowych,

−

wymieni

rodzaje rozjazdów kolejowych,

−

rozpozna

ęś

ci składowe rozjazdów kolejowych na podstawie

rysunków,

−

scharakteryzowa

typowe

poł

czenia

skrzy

owania

torów

kolejowych,

−

okre

zadania stacji kolejowych,

−

dokona

podziału stacji kolejowych na rejony i okr

gi manewrowe,

−

sklasyfikowa

stacje kolejowe według ró

nych kryteriów,

−

odczyta

informacje na planach schematycznych stacji kolejowych,

−

wskaza

na mapie Europy główne w

zły transportu kolejowego,

−

scharakteryzowa

kolejowe punkty eksploatacyjne,

−

okre

wpływ opadów i niskich temperatur na warunki pracy kolei,

−

zastosowa

zasady walki ze

niegiem i mrozem,

−

posłu

sprz

tem do od

nie

ania torów i rozjazdów,

−

okre

znaczenie normalizacji w rysunku technicznym,

−

dobra

przybory

kre

larskie

oraz

materiały

rysunkowe

wykonywania rysunków,

−

zastosowa

zasady wymiarowania rysunków technicznych,

−

wykona

rysunek profilu podłu

nego trasy kolejowej,

−

wykona

rysunek przekroju poprzecznego drogi kolejowej,

−

zastosowa

programy komputerowe do wykonywania rysunków

technicznych,

−

rozró

rodzaje dokumentacji technicznej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

rozpozna

elementy drogi kolejowej na podstawie dokumentacji

technicznej.

2. Materiał nauczania

Droga kolejowa i jej elementy składowe.
Podtorze kolejowe i budowle in

ynierskie.

Ustrój toru kolejowego.
Przejazdy kolejowe.
Rozjazdy, skrzy

owania i poł

czenia torów.

Zadania i podział stacji kolejowych.
Stacje w

złowe i w

zły kolejowe.

Posterunki ruchu i posterunki techniczne.
Urz

dzenia na posterunkach ruchu.

Charakterystyka kolejowych punktów eksploatacyjnych.
Plany schematyczne stacji.
Zasady walki ze

niegiem i mrozem w transporcie kolejowym.

Znaczenie normalizacji w rysunku technicznym.
Przybory kre

larskie i materiały rysunkowe.

Zasady sporz

dzania figur płaskich i brył geometrycznych.

Rysunki konstrukcyjne infrastruktury kolejowej.
Programy komputerowe do wspomagania projektowania typu CAD.
Rodzaje i elementy dokumentacji technicznej.

wiczenia

•

Zabezpieczanie linii kolejowej przed zaspami

nie

nymi.

•

Szkicowanie figur płaskich oraz brył geometrycznych.

•

Wymiarowanie i opisywanie pismem technicznym planów

sytuacyjnych drogi kolejowej.

•

Wykonywanie rysunku okre

lonej drogi kolejowej w profilu

podłu

nym.

•

Wykonywanie rysunku okre

lonej drogi kolejowej w przekroju

poprzecznym.

•

Sporz

dzanie rysunków typowych skrzy

owa

i poł

cze

torów.

•

Sporz

dzanie planu małej stacji kolejowej wraz ze skrzy

owaniem

dróg.

rodki dydaktyczne

Komplet przyrz

dów kre

larskich i materiałów rysunkowych.

Wzory pisma znormalizowanego.
Foliogramy, instrukcje i fotografie przedstawiaj

ce zasady wymiarowania

i wykonywania rysunków technicznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Modele i tablice pogl

dowe typowych przekrojów dróg kolejowych oraz

typowych skrzy

owa

i w

złów kolejowych.

Modele, rysunki, tablice pogl

dowe, schematy, foliogramy, prze

rocza

i zdj

cia obrazuj

ce: skrajnie budowli i taboru, normalne przekroje

poprzeczne podtorza i toru, budowle in

ynierskie z konstrukcj

toru,

konstrukcj

przejazdów kolejowych i urz

dzenia na przejazdach,

konstrukcj

rozjazdów kolejowych, poł

czenia torów i drogi zwrotnicowe,

budynki i urz

dzenia na stacjach kolejowych, w

zły kolejowe, maszyny

i sprz

t do robót torowych.

Mapa schematyczna sieci PKP.
Modele pojedynczych elementów nawierzchni kolejowej.
Projekt techniczny drogi kolejowej.
Mapy sytuacyjne i profile szczegółowe linii kolejowych.
Plany schematyczne stacji kolejowych, ró

nych pod wzgl

dem pracy

techniczno-ruchowej i handlowo-przewozowej.
Wzory dokumentów stosowanych podczas przegl

dów nawierzchni,

torów i rozjazdów.
Filmy dydaktyczne dotycz

ce robót nawierzchniowych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu nauczania jednostki modułowej jest

kształtowanie umiej

tno

ci rozpoznawania elementów drogi kolejowej,

klasyfikowania stacji kolejowych według okre

lonych kryteriów,

rozró

niania rodzajów przejazdów, okre

lania funkcji i elementów

podtorza kolejowego, a tak

e wykonywania rysunków technicznych oraz

posługiwania si

dokumentacj

techniczn

Skuteczno

ść

nauczania w du

ym stopniu zale

y od wła

ciwego

doboru tre

ci i metod nauczania. Dokonuj

c wyboru metod nale

preferowa

takie, które zapewniaj

−

wdro

enie ucznia do samodzielnego i logicznego my

lenia,

−

aktywny udział w rozwi

zywaniu zada

i problemów,

−

stosowanie zdobytej przez ucznia wiedzy w praktyce,

−

kształtowanie u uczniów okre

lonych nawyków i umiej

tno

ci.

W procesie kształcenia proponuje si

stosowanie takich metod

nauczania, jak: pokazu z instrukta

em, pokazu z obja

nieniem, metoda

tekstu przewodniego, metoda projektów oraz

wicze

praktycznych.

wiczenia zaproponowane w programie jednostki modułowej,

pozwol

na indywidualizacj

procesu nauczania, efektywniejsze

wykorzystanie pomocy dydaktycznych oraz ułatwi

zrozumienie

realizowanych tre

ci kształcenia. Nauczyciel powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonywania

wicze

, jak: teksty przewodnie,

modele nawierzchni kolejowych, dokumentacj

techniczn

, wzory pisma

znormalizowanego. Podczas

wicze

uczniowie powinni mie

liwo

ść

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

korzystania z map schematycznych sieci PKP, map sytuacyjnych oraz
dokumentacji kolejowej dróg kolejowych. Szczególn

uwag

nale

zwróci

dokładno

ść

staranno

ść

wykonywania

rysunków

schematycznych, profili podłu

nych tras kolejowych oraz przekrojów

poprzecznych dróg kolejowych.

Po wykonaniu rysunków i planu małej stacji kolejowej wraz ze

skrzy

owaniem dróg ucze

powinien zaprezentowa

je na forum klasy.

Wskazane

jest

prezentowanie

filmów

dydaktycznych

oraz

zorganizowanie

wycieczki

dydaktycznej

stacji

kolejowej,

w celu poznania rzeczywistych warunków pracy.

Zaj

cia powinny by

realizowane w pracowni dróg kolejowych i taboru

kolejowego, w grupie do 15 uczniów z podziałem na zespoły 2 - 4
osobowe lub indywidualnie.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej, na

podstawie okre

lonych kryteriów. Podczas kontroli i oceny nale

sprawdza

umiej

tno

ci uczniów w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, stosowanie poj

ęć

technicznych oraz poprawno

ść

wnioskowania.

Proces oceniania powinien obejmowa

−

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów kształcenia,

−

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu programu

jednostki modułowej.
Wskazane jest stosowanie zró

nicowanych metod sprawdzania

osi

gni

ęć

uczniów. Wiedza i umiej

tno

ci uczniów mog

sprawdzane za pomoc

sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów

osi

gni

ęć

szkolnych

oraz

obserwacji

pracy

uczniów

podczas

wykonywania

wicze

W trakcie obserwacji pracy uczniów nale

y zwróci

uwag

na:

−

rozpoznawanie elementów drogi kolejowej,

−

opisywanie pismem technicznym rysunków planów sytuacyjnych drogi

kolejowej,

−

wykonywanie rysunków dróg kolejowych w profilu podłu

nym,

−

wykonywanie rysunków dróg kolejowych w przekroju poprzecznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].O1.04
Charakteryzowanie

rodków transportu kolejowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

sklasyfikowa

rodki transportu kolejowego według ró

nych kryteriów,

−

scharakteryzowa

rodki transportu kolejowego,

−

odczyta

oznaczenia cyfrowe i literowe, a tak

e pozostałe znaki,

napisy oraz symbole stosowane na wagonach osobowych
i towarowych,

−

scharakteryzowa

budow

rodków transportu kolejowego,

−

scharakteryzowa

wyposa

enie wagonów osobowych,

−

scharakteryzowa

wyposa

enie wagonów towarowych,

−

rozpozna

elementy podwozia wagonów,

−

rozpozna

nadwozia wagonów osobowych i towarowych,

−

scharakteryzowa

elementy

sieci

trakcyjnej

oraz

urz

dze

elektroenergetycznych pojazdów trakcyjnych,

−

rozpozna

układy zasilania trakcji elektrycznej stosowane w ró

nych

systemach,

−

sklasyfikowa

hamulce kolejowe i okre

ich przeznaczenie,

−

okre

zalety i wady systemów hamowania pojazdów trakcyjnych

i wagonów kolejowych.

2. Materiał nauczania

Klasyfikacja

rodków transportu kolejowego.

Rodzaje

rodków transportu kolejowego.

Oznaczenia na wagonach osobowych i towarowych.
Budowa

rodków transportu kolejowego.

Budowa podwozia wagonu.
Nadwozia i wyposa

enie wagonów osobowych.

Nadwozia i wyposa

enie wagonów towarowych.

Zasilanie elektrycznych pojazdów trakcyjnych.
Hamulce kolejowe.
Systemy hamowania pojazdów trakcyjnych i wagonów kolejowych.

wiczenia

•

Klasyfikowanie

rodków transportu kolejowego.

•

Rozpoznawanie nadwozi wagonów osobowych i towarowych.

•

Rozpoznawanie spalinowych pojazdów trakcyjnych.

•

Rozpoznawanie elektrycznych pojazdów trakcyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

•

Odczytywanie oznacze

cyfrowych i literowych na wagonach

osobowych i towarowych.

•

Klasyfikowanie hamulców kolejowych.

•

Porównywanie zalet i wad systemów hamowania pojazdów

trakcyjnych i wagonów kolejowych.

rodki dydaktyczne

Modele ró

nych typów wagonów kolejowych i taboru trakcyjnego.

Tablice obrazuj

ce ró

ne typy wagonów kolejowych i pojazdów

trakcyjnych.
Modele i eksponaty zestawu kołowego, ło

ysk osiowych, elementów

układu uspr

ęŜ

ynowania wagonów, wózka wagonowego, urz

dze

głowych i zderznych.

Eksponaty sprz

gów ogrzewczych, grzejników, regulatorów temperatury

tablic rozdzielczych.
Modele i eksponaty trakcyjnych maszyn elektrycznych i aparatury
elektrycznej.
Model sieci trakcyjnej.
Model lub eksponat silnika spalinowego.
Model samoczynnego hamulca zespolonego.
Plansze ze schematami układu ogrzewania wagonu, wentylacji
i klimatyzacji oraz o

wietlenia.

Plansze obrazuj

ce zasilanie elektrycznej sieci trakcyjnej.

Plansze obrazuj

ce oznaczenia i napisy na wagonach i pojazdach

trakcyjnych.
Dokumentacja wagonu.
Dokumentacja pojazdu trakcyjnego.
Filmy dydaktyczne dotycz

rodków transportu kolejowego.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci rozpoznawania

rodków transportu kolejowego, okre

lania

ich budowy oraz odczytywania cyfrowych i literowych znaków, napisów
i symboli stosowanych na wagonach osobowych i towarowych.

Skuteczno

ść

nauczania w du

ym stopniu zale

y od wła

ciwego

doboru tre

ci i metod nauczania. Dokonuj

c wyboru metod nale

preferowa

takie, które zapewniaj

−

wdro

enie ucznia do samodzielnego i logicznego my

lenia,

−

aktywny udział w rozwi

zywaniu zada

i problemów,

−

stosowanie zdobytej przez ucznia wiedzy w praktyce,

−

kształtowanie okre

lonych nawyków i umiej

tno

ci niezb

dnych

w pracy zawodowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W pracy nauczyciela powinny znale

źć

zastosowanie aktywizuj

metody nauczania, takie jak: metoda przypadków, metoda tekstu
przewodniego, dyskusja dydaktyczna, metoda inscenizacji, pokazu
z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Zamieszczone w programie

wiczenia stanowi

propozycj

, któr

nauczyciel mo

e wykorzysta

w czasie zaj

ęć

lub opracowa

inne

wiczenia wspomagaj

ce realizacj

programu jednostki modułowej.

wiczenia zaproponowane w programie jednostki modułowej,

pozwol

na indywidualizacj

procesu nauczania, efektywniejsze

wykorzystanie pomocy dydaktycznych oraz ułatwi

zrozumienie

realizowanych tre

ci kształcenia. Nauczyciel powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonywania

wicze

, jak: teksty przewodnie,

instrukcje do

wicze

, dokumentacj

wagonu i pojazdu trakcyjnego.

Uczniowie wykonuj

wiczenia powinni korzysta

z zasobów

Internetu oraz innych

ródeł informacji.

Wskazane

jest

prezentowanie

filmów

dydaktycznych

oraz

zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do przedsi

biorstwa kolejowego

oraz do Muzeum Kolejnictwa, w celu poznania kolejowych

rodków

transportowych stosowanych do przewozu osób i towarów.

Zaj

cia powinny by

realizowane w pracowni dróg kolejowych i taboru

kolejowego, w grupie do 15 uczniów, z podziałem na zespoły 2-4
osobowe.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej, na

podstawie

okre

lonych

kryteriów.

Kryteria

oceniania

powinny

uwzgl

dnia

poziom wiadomo

ci oraz zakres opanowania przez uczniów

umiej

tno

ci wynikaj

cych ze szczegółowych celów kształcenia.

Osi

gni

cia uczniów proponuje si

sprawdza

na podstawie:

sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz

obserwacji czynno

ci uczniów podczas wykonywania

wicze

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

i oceniaj

c jego prac

nale

y zwróci

na:

−

charakteryzowanie

rodków transportu kolejowego,

−

rozpoznawanie nadwozi wagonów osobowych i towarowych,

−

odczytywanie oznacze

cyfrowych i literowych na wagonach

osobowych i towarowych,

−

rozpoznawanie hamulców kolejowych.

W ocenie ko

cowej osi

gni

ęć

ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki

wszystkich metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 311[38].Z1

Eksploatacja taboru kolejowego

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

organizowa

prac

zgodnie

procesem

technologicznym

i obowi

zuj

cymi regulaminami oraz przepisami bezpiecze

stwa

i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska,

−

stosowa

zasady

racjonalnego

gospodarowania

pojazdami

trakcyjnymi,

−

wyja

nia

budow

oraz wyposa

enia pojazdów trakcyjnych,

−

stosowa

zasady eksploatacji taboru kolejowego,

−

stosowa

ustalone procedury w sytuacjach awaryjnych, zagro

eniach

i wypadkach kolejowych oraz w czasie przebudowy trasy kolejowej,

−

zestawia

i przygotowywa

poci

gi do wyprawienia ze stacji,

−

ocenia

stan techniczny wagonów kolejowych i ich wyposa

enie,

−

obsługiwa

urz

dzenia

stanowi

wyposa

enie

wagonów

pasa

erskich,

−

posłu

przepisami prawa, instrukcjami oraz dokumentacj

eksploatacyjn

taboru kolejowego,

−

stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, warunków

sanitarnych, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[38].Z1.01 Obsługa wagonów kolejowych

311[38].Z1.02 Obsługa pojazdów trakcyjnych

311[38].Z1.03 Przygotowanie poci

gów do jazdy

Razem

288

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

Gajda B.: Technika ruchu kolejowego. Cz. I. WKiŁ, Warszawa 1986
Gajda B.: Technika ruchu kolejowego. Cz. II. WKiŁ, Warszawa 1990
Gruszczy

ski A.: Eksploatacja taboru kolejowego. WKiŁ, Warszawa

1987
Kalinowski A., Orlik A.: Wagony i hamulce kolejowe. Budowa
i eksploatacja. WKiŁ, Warszawa 1986
Ko

uchowski K., Nowosielski L.: Organizacja ruchu kolejowego. Tom I.

WKiŁ, Warszawa 1980
Ko

uchowski K., Nowosielski L.: Organizacja ruchu kolejowego. Tom II.

WKiŁ, Warszawa 1985
Ir-1 - Instrukcja o prowadzeniu ruchu poci

gów na PKP

R 2 - Instrukcja gospodarki wagonami towarowymi
R 11 - Instrukcja o rozkładzie jazdy poci

gów

Ir-5 - Instrukcja o u

ytkowaniu urz

dze

radioł

czno

ci poci

gowej

na PKP
R 13 - Instrukcja o u

ytkowaniu urz

dze

ogólno-eksploatacyjnych sieci

telekomunikacyjnej PKP
R 28 - Przepisy o gospodarce wagonami parku osobowego
R 38 - Przepisy u

ytkowania wagonów w kolejowej komunikacji

towarowej (PPW)
R 39 - Przepisy o wzajemnym u

ytkowaniu wagonów towarowych

w komunikacji mi

dzynarodowej RIV

R 40

Instrukcja

ytkowaniu

kolejowej

komunikacji

dzynarodowej wagonów towarowych, przyborów ładunkowych

i kontenerów w systemie RIV i PPW
R 63 - Umowa o wzajemnym u

ytkowaniu wagonów osobowych

i baga

owych w ruchu mi

dzynarodowym RIC

Ie-1 Instrukcja sygnalizacji

311[38].Z1.01

Obsługa wagonów

kolejowych

311[38].Z1.03

Przygotowywanie poci

gów

do jazdy

311[38].Z1

Eksploatacja taboru

kolejowego

311[38].Z1.02

Obsługa pojazdów

trakcyjnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z1.01
Obsługa wagonów kolejowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

scharakteryzowa

rodzaje ruchu pasa

erskiego,

−

rozró

rodzaje potoków podró

nych,

−

rozró

rodzaje potoków ładunków,

−

scharakteryzowa

skrajnie kolejowe,

−

obliczy

ograniczenia skrajni wagonu i ładunku,

−

przeprowadzi

ewidencj

wagonów,

−

okre

wła

ciwo

ci eksploatacyjne ró

nych typów wagonów,

−

posłu

wska

nikami wydajno

ci przewozowej wagonów

kolejowych,

−

obliczy

mierniki jako

ci usług przewozowych,

−

sporz

dzi

zapotrzebowanie na wagony w zale

ci od rodzaju

planowanego transportu kolejowego,

−

sporz

dzi

zestawienie danych o taborze kolejowym,

−

okre

ładowno

ść

wagonu na podstawie granicy obci

ąŜ

enia,

−

posłu

planem obsługi stacji i przej

cia wagonów,

−

zorganizowa

przewóz osób chorych i niepełnosprawnych,

−

okre

wymagania, jakie powinny spełnia

wagony przeznaczone do

przewozów krajowych i mi

dzynarodowych,

−

oceni

stan techniczny wagonów kolejowych oraz ich wyposa

enia,

−

posłu

sieciowym rozkładem jazdy PKP,

−

wystawi

bilet w komunikacji mi

dzynarodowej,

−

zastosowa

przepisy konwencji obowi

zuj

cych w transporcie

kolejowym,

−

scharakteryzowa

działania krajowych i mi

dzynarodowych zwi

zków

kolejowych,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas u

ytkowania

wagonów kolejowych.

2. Materiał nauczania

Rodzaje ruchu pasa

erskiego.

Potoki podró

nych.

Potoki ładunków.
Skrajnia budowli, wagonu i ładunku.
Ewidencja wagonów i sprawozdawczo

ść

Mierniki okre

laj

ce jako

ść

usług przewozowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dane o taborze kolejowym.
Zapotrzebowanie na wagony.
Wła

ciwo

ci eksploatacyjne poszczególnych typów wagonów.

Wykorzystanie wagonów - granica obci

ąŜ

enia lub pojemno

ci.

Plan obsługi stacji i plan przej

cia wagonów.

Przewóz osób o charakterze specjalnym.
Przewozy w komunikacji mi

dzynarodowej.

Kolejowe zwi

zki zawodowe.

dzynarodowe zwi

zki kolejowe.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, warunków sanitarnych,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska obowi

zuj

podczas u

ytkowania wagonów kolejowych.

wiczenia

•

Analizowanie trasy przejazdu poci

gów na podstawie rozkładu jazdy

PKP.

•

Wprowadzanie zmian do obowi

zuj

cego rozkładu jazdy.

•

Obliczanie ogranicze

skrajni wagonu i ładunku.

•

Obliczanie efektywno

ci wykorzystania wagonów.

•

Ustalanie ilo

ci składów poci

gowych w obiegu.

•

Obliczanie mierników okre

laj

cych jako

ść

usług przewozowych.

•

Obliczanie

mierników

charakteryzuj

cych

przewozy

towarowe

i pasa

erskie.

•

Analizowanie planu obsługi stacji i przej

cia wagonów.

rodki dydaktyczne

Rozkład jazdy PKP.
Dokumentacja poci

gowa.

Ksi

gi ewidencyjne.

Plansze obrazuj

ce mierniki kolejowe.

Plansze obrazuj

ce rodzaje skrajni.

Plan obsługi stacji.
Ustawa o transporcie kolejowym.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

ce zasad

ytkowania wagonów kolejowych.

W trakcie realizacji programu nale

y ł

czy

teori

z praktyk

poprzez

odpowiedni dobór

wicze

, wykorzystanie wiadomo

ci i umiej

tno

innych

obszarów

tematycznych

oraz

rozwija

umiej

tno

ść

samokształcenia i korzystania z ró

nych

ródeł informacji. Szczególn

uwag

nale

y zwróci

na rodzaje wagonów kolejowych, warunki jakim

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

powinny

odpowiada

wagony

stosowane

krajowym

dzynarodowym

transporcie

kolejowym,

zasady

transportu

pasa

erów i ładunków oraz zasady eksploatacji wagonów kolejowych.

Istotne jest równie

obliczanie ilo

ci wagonów potrzebnych do transportu

okre

lonych towarów, sporz

dzanie zapotrzebowania na wagony,

korzystanie z przepisów prawa z transportu kolejowego oraz
dokumentacji kolejowej.

Zaleca si

, aby podczas realizacji programu nauczania stosowa

aktywizuj

ce metody nauczania, w szczególno

ci: metod

przypadków,

metod

przewodniego tekstu, pokazu z instrukta

em, pokazu

z obja

nieniem i

wicze

praktycznych. W procesie dydaktycznym

nale

y kształtowa

postawy wła

ciwe dla zawodu, jak: odpowiedzialno

ść

bezpiecze

stwo

pasa

erów

oraz

przewo

onych

towarów,

punktualno

ść

, dokładno

ść

, przestrzeganie przepisów i regulaminów

obowi

zuj

cych w transporcie kolejowym.

Wskazane jest, aby w trakcie

wicze

nauczyciel obserwował prac

ucznia, wskazywał popełnione bł

dy oraz naprowadzał na wła

ciwy tok

pracy.

Stanowiska

wiczeniowe powinny by

wyposa

one w niezb

dne

materiały i pomoce dydaktyczne. W trakcie zaj

ęć

dydaktycznych nale

umo

liwi

uczniom

korzystanie z

specjalistycznych

programów

komputerowych oraz z zasobów Internetu.

Proces nauczania - uczenia si

nale

y wspomaga

filmami

dydaktycznymi i prezentacjami komputerowymi.

wiczenia zamieszczone w programie jednostki modułowej stanowi

propozycje, które mo

na wykorzysta

w procesie kształcenia. Nauczyciel

e zaplanowa

inne

wiczenia o zró

nicowanym stopniu trudno

ci,

dostosowuj

c ich zakres i poziom do potrzeb edukacyjnych uczniów oraz

wyposa

enia pracowni dydaktycznej.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni dróg kolejowych i taboru

kolejowego, w grupach do 15 osób, z podziałem na 2- 4 osobowe
zespoły.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie, przez cały czas realizacji programu jednostki
modułowej, na podstawie okre

lonych kryteriów. Sprawdzanie osi

gni

ęć

powinno dostarczy

informacji nauczycielowi i uczniowi o zakresie

i poziomie opanowania umiej

tno

ci okre

lonych w celach kształcenia.

Do sprawdzania i oceniania osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów zaleca

stosowa

nast

puj

ce metody: sprawdziany pisemne i ustne, testy

osi

gni

ęć

szkolnych oraz sprawdziany praktyczne. Umiej

tno

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

praktyczne proponuje si

sprawdza

przez obserwacj

czynno

wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Oceniaj

c osi

gni

cia uczniów nale

y zwróci

uwag

na:

−

posługiwanie si

terminologi

zawodow

−

obliczanie ogranicze

skrajni wagonu i ładunku,

−

stosowanie zasad eksploatacji wagonów kolejowych,

−

posługiwanie si

rozkładem jazdy PKP,

−

wykonywanie oblicze

efektywno

ci wykorzystania wagonów,

−

okre

lanie

mierników

charakteryzuj

cych

przewozy

towarowe

i pasa

erskie.

W ocenie ko

cowej nale

y uwzgl

dni

wyniki sprawdzianów, testów

osi

gni

ęć

szkolnych oraz poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z1.02

Obsługa pojazdów trakcyjnych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

sklasyfikowa

tabór trakcyjny według przeznaczenia, rozwi

konstrukcyjnych oraz wymaga

technicznych,

−

scharakteryzowa

rodzaje i typy spalinowych i elektrycznych

pojazdów trakcyjnych,

−

porówna

parametry techniczno - eksploatacyjne spalinowych

pojazdów trakcyjnych oraz pojazdów elektrycznych,

−

odczyta

oznaczenia stosowane na spalinowych i elektrycznych

pojazdach trakcyjnych,

−

scharakteryzowa

układy nap

dne pojazdów trakcyjnych,

−

sklasyfikowa

bocznice i punkty ładunkowe,

−

obsłu

punkty ładunkowe pojazdów trakcyjnych,

−

sporz

dzi

dokumentacj

obsługi punktów ładunkowych stacyjnych

i liniowych,

−

rozró

elementy sieci trakcyjnej,

−

zastosowa

zasady eksploatacji pojazdów trakcyjnych,

−

sporz

dzi

zamówienie na pojazdy trakcyjne zgodnie z rozkładem

jazdy,

−

sporz

dzi

plan pracy pojazdów trakcyjnych,

−

okre

wykorzystane pojazdów trakcyjnych,

−

zastosowa

zasady racjonalnej gospodarki pojazdami trakcyjnymi,

−

posłu

instrukcj

ytkowania

pojazdów

trakcyjnych

w komunikacji krajowej i mi

dzynarodowej,

−

okre

warunki techniczne u

ytkowania pojazdów trakcyjnych

w komunikacji krajowej i mi

dzynarodowej,

−

oceni

efektywno

ść

eksploatacji taboru kolejowego,

−

obliczy

mierniki ruchu pasa

erskiego,

−

obliczy

przeci

tras

przewozu pasa

era,

−

obliczy

przeci

tny dobowy przebieg poci

gu,

−

okre

dko

ść

maksymaln

, techniczn

i handlow

pojazdów

trakcyjnych na podstawie rozkładu jazdy,

−

dobra

dko

ci poci

gów do ró

nych warunków prowadzenia ruchu,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiskowa podczas eksploatacji

pojazdów trakcyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Materiał nauczania

Klasyfikacja taboru trakcyjnego.
Spalinowe pojazdy trakcyjne.
Elektryczne pojazdy trakcyjne.
Układy nap

dne pojazdów trakcyjnych.

Gospodarka pojazdami trakcyjnymi.
U

ytkowanie

pojazdów

trakcyjnych

komunikacji

krajowej

i mi

dzynarodowej.

Obsługa punktów ładunkowych stacyjnych i liniowych.
Dokumentacja

obsługi

punktów

ładunkowych

stacyjnych

i liniowych.
Efektywno

ść

eksploatacji taboru kolejowego i pracy poci

gowej.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska podczas eksploatacji pojazdów trakcyjnych.

wiczenia

•

Odczytywanie informacji o poci

gu na podstawie jego numeru

i oznaczenia.

•

Sporz

dzanie

planów

obsługi

punktów

ładunkowych

z wykorzystaniem lokomotyw.

•

Sporz

dzanie dokumentów dotycz

cych obsługi punktu ładunkowego.

•

Sporz

dzanie zamówienia na pojazdy trakcyjne.

•

Obliczanie mierników i wska

ników eksploatacji taboru kolejowego

na podstawie sprawozda

•

Dobranie pr

dko

ci poci

gów w zale

ci od warunków ruchu

kolejowego.

rodki dydaktyczne

Instrukcja u

ytkowania pojazdów trakcyjnych.

Plansze obrazuj

ce oznaczenia i napisy na pojazdach trakcyjnych.

Plan pracy pojazdów trakcyjnych i dru

yn trakcyjnych.

Plansze obrazuj

ce rodzaje pr

dko

ci i oznaczenia na pojazdach.

Plansze obrazuj

ce bocznice i punkty ładunkowe.

Dokumentacja obsługi punktów ładunkowych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci u

ytkowania pojazdów trakcyjnych w ruchu krajowym

i mi

dzynarodowym.

Skuteczno

ść

nauczania w du

ym stopniu zale

y od wła

ciwego

doboru tre

ci i metod nauczania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dokonuj

c wyboru metod nale

y preferowa

takie, które zapewniaj

−

wdro

enie ucznia do samodzielnego i logicznego my

lenia,

−

aktywny udział w rozwi

zywaniu zada

i problemów,

−

stosowanie zdobytej przez ucznia wiedzy w praktyce,

−

kształtowanie u uczniów okre

lonych nawyków i umiej

tno

ci.

W procesie kształcenia proponuje si

stosowanie takich metod

nauczania, jak: metoda projektów, metoda tekstu przewodniego, pokazu
z instrukta

em, pokazu z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Na szczególn

uwag

zasługuje metoda projektów, która pozwala na

kształtowanie umiej

tno

ci planowania obsługi punktów ładunkowych,

sporz

dzania zamówie

na pojazdy trakcyjne, korzystania z przepisów

dotycz

cych transportu kolejowego, prowadzenia racjonalnej gospodarki

pojazdami trakcyjnymi oraz badania efektywno

ci eksploatacji taboru

kolejowego.

wiczenia zaproponowane w programie jednostki modułowej,

pozwol

na indywidualizacj

procesu nauczania, efektywniejsze

wykorzystanie pomocy dydaktycznych oraz ułatwi

zrozumienie

realizowanych tre

ci kształcenia. Nauczyciel powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonywania

wicze

, jak: teksty przewodnie,

instrukcje do

wicze

, dokumentacj

obsługi punktów ładunkowych.

Zaj

cia powinny odbywa

w pracowni dróg kolejowych i taboru

kolejowego w grupie do 15 osób, z podziałem na 2-4 osobowe zespoły
lub indywidualnie.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie, na podstawie okre

lonych kryteriów.

Kryteria oceniania powinny uwzgl

dnia

poziom wiadomo

ci oraz

zakres opanowania przez uczniów umiej

tno

ci wynikaj

cych ze

szczegółowych celów kształcenia. Ocena powinna stymulowa

aktywno

ść

ucznia i zapewni

mu poczucie satysfakcji na ka

dym etapie

kształcenia.

Osi

gni

cia uczniów proponuje si

sprawdza

na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

nale

zwróci

uwag

na:

−

klasyfikowanie poci

gów według okre

lonych kryteriów,

−

sporz

dzanie planów obsługi punktów ładunkowych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

posługiwanie si

instrukcjami obsługi taboru kolejowego oraz

przepisami transportu kolejowego obowi

zuj

cymi w Polsce i Unii

Europejskiej,

−

obliczanie wska

ników eksploatacji taboru kolejowego,

−

stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiskowa podczas eksploatacji

pojazdów trakcyjnych.
W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

uczniów, po zako

czeniu realizacji

programu jednostki modułowej, nale

y uwzgl

dni

wyniki wszystkich

metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z1.03

Przygotowanie poci

gów do jazdy

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

sporz

dzi

zamówienie na wagony osobowe i towarowe na podstawie

obowi

zuj

cych rozkładów jazdy,

−

sporz

dzi

dokumentacj

pracy ruchowej poci

gu oraz obsady

dru

yny poci

gowej i konduktorskiej,

−

okre

obowi

zki dru

yny konduktorskiej i dru

yny trakcyjnej,

−

zorganizowa

i skontrolowa

prac

dru

yny konduktorskiej i dru

yny

trakcyjnej,

−

okre

zakres czynno

ci zwi

zanych z przygotowaniem poci

gu do

jazdy,

−

okre

stan przygotowania wagonów do wyprawienia ze stacji

pocz

tkowej i wł

czenia do poci

gu,

−

okre

stan przygotowania poci

gu do wyprawienia ze stacji

pocz

tkowej,

−

wykona

czynno

ci zwi

zane z utrzymaniem i napraw

wagonów,

−

dokona

przegl

du sygnalizacji poci

gu,

−

przekaza

sygnały zwi

zane z wyprawianiem ró

nych typów

poci

gów z posterunku ruchu,

−

zestawi

składy wagonowe zgodnie z obowi

zuj

cymi zasadami,

−

dokona

ogl

dzin technicznych składu poci

gu,

−

zgłosi

gotowo

ść

poci

gu do odjazdu według zasad okre

lonych

w regulaminie technicznym,

−

zastosowa

zasady racjonalnej gospodarki taborem wagonowym,

−

oceni

sprawno

ść

wagonu kolejowego, jego urz

dze

i wyposa

enia

pod wzgl

dem technicznym, warunków bezpiecze

stwa i higieny

pracy, warunków sanitarnych, ochrony

rodowiska,

−

zestawi

poci

gi towarowe i pasa

erskie zgodnie z obowi

zuj

cymi

zasadami,

−

okre

zasady u

ytkowania hamulców taboru kolejowego,

−

wykona

szczegółow

i uproszczon

prób

hamulców zespolonych,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej

oraz

ochrony

rodowiskowa

podczas

przygotowywania poci

gów do jazdy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Materiał nauczania

Zamawianie wagonów osobowych i towarowych.
Dokumentacja dotycz

ca pracy ruchowej poci

gu oraz obsady dru

yny

poci

gowej i konduktorskiej.

Obsada poci

gu.

Przygotowanie i zgłoszenie poci

gu do jazdy.

Utrzymanie i naprawa wagonów.
Kontrola stanu technicznego wagonów.
Zasady gospodarki wagonowej.
Zasady zestawiania poci

gów towarowych.

Zasady zestawiania poci

gów pasa

erskich.

Zasady u

ytkowania hamulców taboru kolejowego.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska podczas przygotowywania poci

gów do jazdy.

wiczenia

•

Sporz

dzanie zamówienia na wagony osobowe i pojazdy trakcyjne

zgodnie z rozkładem jazdy.

•

Sporz

dzanie wykazu wagonów w składzie poci

gu (R -7).

•

Sporz

dzanie raportu z jazdy poci

gu osobowego, towarowego oraz

pojazdu trakcyjnego.

•

Zestawianie poci

gów pasa

erskich zgodnie z obowi

zuj

cymi

zasadami.

•

Zestawianie poci

gów towarowych zgodnie z obowi

zuj

cymi

zasadami.

•

Przygotowywanie poci

gu do wyprawienia ze stacji pocz

tkowej.

•

Wykonywanie

szczegółowej

uproszczonej

próby

hamulca

zespolonego i r

cznego.

rodki dydaktyczne

Dokumentacja poci

gu osobowego i towarowego.

Filmy dydaktyczne dotycz

ce utrzymywania i naprawy wagonów.

Ksi

ąŜ

ka rewizji technicznej poci

gów.

Ksi

ąŜ

ka wagonów wył

czonych z ruchu.

Instrukcje obsługi poci

gów.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

ce oceny

stanu technicznego poci

gów, zasad prowadzenia dokumentacji,

zestawiania wagonów, kontroli działania hamulców zespolonych
w poci

gach i wagonach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W trakcie realizacji programu nale

y ł

czy

teori

z praktyk

poprzez

odpowiedni dobór

wicze

i metod nauczania oraz wykorzystywanie

wiadomo

umiej

tno

zakresu

stosowania

przepisów

bezpiecze

stwa higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej, ochrony

rodowiska, wymaga

ergonomii.

W procesie kształcenia proponuje si

stosowanie takich metod

nauczania, jak: metoda tekstu przewodniego, metoda projektów, pokazu
z instrukta

em, pokazu z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Wskazane jest, aby uczniowie indywidualnie lub w kilkuosobowych

zespołach opracowali harmonogram prac dotycz

cy zestawiania

poci

gów osobowych i towarowych. Metoda projektów umo

liwia

kształtowanie umiej

tno

ci korzystania z ró

nych

ródeł informacji,

stosowania wiedzy teoretycznej w praktyce, rozwi

zywania problemów,

podejmowania decyzji.

wiczenia, zaproponowane w programie jednostki modułowej,

pozwol

na indywidualizacj

procesu nauczania, efektywniejsze

wykorzystanie pomocy dydaktycznych oraz ułatwiaj

zrozumienie

realizowanych tre

ci kształcenia. Nauczyciel powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonywania

wicze

, jak: teksty przewodnie,

instrukcje do

wicze

, kart

prób hamulca.

Realizacj

procesu kształcenia zaleca si

wspomóc prezentacj

filmów dydaktycznych dotycz

cych przygotowywania, utrzymywania

w wymaganym stanie technicznym wagonów oraz ich naprawy. Zaleca
si

równie

studiowanie literatury zawodowej, katalogów, instrukcji

obsługi poci

gów.

Zaj

cia powinny by

realizowane w pracowni dróg kolejowych i taboru

kolejowego w grupach do 15 uczniów, z podziałem na 2-4 osobowe
zespoły lub indywidualnie.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceniania osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej, na podstawie
okre

lonych kryteriów. Systematyczne sprawdzanie i ocenianie

dostarcza nauczycielowi informacji o efektach jego pracy, o post

pach

ucznia w nauce oraz ułatwia planowanie procesu kształcenia.

Kryteria oceniania powinny uwzgl

dni

poziom i zakres opanowania

wiadomo

ci i umiej

tno

ci uczniów wynikaj

cych ze szczegółowych

celów kształcenia.

Wiadomo

ci i umiej

tno

ci niezb

dne do realizacji zada

mog

oceniane na podstawie sprawdzianów pisemnych i ustnych oraz testów
osi

gni

ęć

szkolnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Umiej

tno

praktyczne

proponuje

sprawdza

podczas

obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

oraz

sprawdzianu praktycznego. Zadanie typu próba pracy mo

e dotyczy

sprawdzenia stanu technicznego wagonów i ich wyposa

enia oraz

przygotowania poci

gu do wyprawienia ze stacji pocz

tkowej.

Podczas obserwacji pracy uczniów nale

y uwag

zwraca

na:

−

sporz

dzanie zamówie

na wagony osobowe i pojazdy trakcyjne

zgodnie z rozkładem jazdy,

−

sporz

dzanie dokumentacji pracy poci

gu osobowego i towarowego,

−

wykonywanie

szczegółowej

uproszczonej

próby

hamulca

zespolonego,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy.

zako

czenie

realizacji

programu

jednostki

zaleca

przeprowadzenie

testu

osi

gni

ęć

szkolnych

oraz

sprawdzianu

praktycznego z zadaniami typu próba pracy.

W ocenie ko

cowej nale

y uwzgl

dni

wyniki wszystkich metod

sprawdzania osi

gni

ęć

ucznia stosowanych przez nauczyciela oraz

wykonanie i prezentacj

projektu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 311[38].Z2
Prowadzenie ruchu kolejowego

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

stosowa

sygnały ostrzegawcze oraz sygnalizacj

obowi

zuj

torach kolejowych i przejazdach,

−

rozpoznawa

i obsługiwa

urz

dzenia sterowania ruchem na stacjach

i liniach kolejowych,

−

obsługiwa

urz

dzenia ł

czno

ci radiotelefonicznej i zapowiadawczej

na stacjach i liniach kolejowych,

−

planowa

ruch poci

gów na szlaku i posterunkach ruchu zgodnie

z obowi

zuj

cymi przepisami,

−

organizowa

i prowadzi

ruch poci

gów w warunkach szczególnych,

−

organizowa

, nadzorowa

i wykonywa

prace manewrowe taborem

kolejowym,

−

stosowa

zasady prowadzenia ruchu poci

gów,

−

sterowa

ruchem poci

gów na szlaku z posterunkami czynnymi

okresowo oraz z posterunkami wyposa

onymi w półsamoczynn

i samoczynn

blokad

liniow

−

stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiskowa podczas sterowania

ruchem kolejowym.

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[38].Z2.01 Stosowanie sygnalizacji kolejowej

100

311[38].Z2.02

Stosowanie urz

dze

sterowania ruchem

kolejowym i ł

czno

140

311[38].Z2.03 Organizowanie ruchu kolejowego

100

311[38].Z2.04 Wykonywanie manewrów taborem kolejowym

311[38].Z2.05 Sterowanie ruchem kolejowym

180

Razem

608

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Schemat układu jednostek modułowych

4. Literatura

browa-Bajon M., Karbowiak H., Grochowski K.: Zasady projektowania

systemów i urz

dze

sterowania ruchem kolejowym. WKiŁ, Warszawa

1981
D

browski T.: Sieci i podstacje trakcyjne. WKiŁ, Warszawa 1986

Godwod J.: Urz

dzenia teletransmisyjne w kolejnictwie. WKiŁ,

Warszawa 1990
Gruszczy

ski A.: Eksploatacja taboru kolejowego. WKiŁ, Warszawa

1987
Jabło

ski W., Płoszajski G.: Elektronika z automatyk

. WSiP, Warszawa

1999
Kalinowski A., Orlik A.: Wagony i hamulce kolejowe. Budowa
i eksploatacja. WKiŁ, Warszawa 1986
Kara

S.: Urz

dzenia zabezpieczania ruchu kolejowego. WKiŁ,

Warszawa 1990
Kostro J.: Elementy,

urz

dzenia i układy automatyki.

WSiP, Warszawa

1983
Kowalski E.: Pojazdy trakcyjne. WKiŁ, Warszawa 1987
Machlowski J.: Urz

dzenia telegraficzne w transporcie. WKiŁ, Warszawa

1989
Machlowski J.: Zarys telekomunikacji kolejowej. WKiŁ, Warszawa 1990
Mikulski A., Tajer T.: Maszyny i urz

dzenia elektryczne w automatyce

srk. Tom 1 i 2, WKiŁ, Warszawa 1991
Mikulski A.: Mechaniczne urz

dzenia zabezpieczenia ruchu kolejowego.

WKiŁ, Warszawa 1988
Okienczyc W., Czarnkowski J.: Urz

dzenia telefoniczne w kolejnictwie.

WKiŁ, Warszawa 1990

311[38].Z2

Prowadzenie ruchu

kolejowego

311[38].Z2.01

Stosowanie sygnalizacji

kolejowej

311[38]. Z2.02

Stosowanie urz

dze

sterowania ruchem

kolejowym i ł

czno

311[38]. Z2.03

Organizowanie ruchu

kolejowego

311[38]. Z2.04

Wykonywanie manewrów

taborem kolejowym

311[38]. Z2.05

Sterowanie ruchem

kolejowym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z2.01
Stosowanie sygnalizacji kolejowej

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

okre

struktur

systemu sygnalizacji kolejowej,

−

okre

zasady stosowania sygnalizacji kolejowej,

−

okre

zasady ustawiania semaforów i tarcz w obr

bie stacji i na

szlaku,

−

nastawi

sygnały na semaforach i tarczach ostrzegawczych,

−

nastawi

sygnały zamkni

cia toru,

−

rozpozna

sygnały na przejazdach kolejowych przekazywane przez

urnego ruchu,

−

powiadomi

dró

ników przejazdowych o odje

dzie poci

gu ze stacji

pocz

tkowej,

−

rozpozna

sygnały drogowe nadawane przez sygnalizatory i osoby

kieruj

ce ruchem,

−

rozpozna

sygnały przekazywane przez dru

poci

gow

−

rozpozna

sygnały przekazywane przy próbie hamulców zespolonych,

−

rozpozna

sygnały przekazywane w razie rozerwania si

poci

gu,

−

rozpozna

sygnały alarmowe,

−

porozumie

przy pomocy sygnałów umownych w porze dziennej

i nocnej,

−

posłu

sygnalizacj

obowi

zuj

na kolei,

−

obsłu

system TVM,

−

rozpozna

sygnały na wy

wietlaczu w kabinie maszynisty,

−

osygnalizowa

miejsca pr

dko

ci przejazdu poci

gów i miejsca

niebezpieczne,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiskowa podczas obsługi

urz

dze

sygnalizacyjnych.

2. Materiał nauczania

Rodzaje sygnalizatorów.
Sygnały na semaforach kształtowych i

wietlnych.

Sygnały na tarczach ostrzegawczych.
Sygnały powtarzaj

ce i sygnały zamkni

cia torów.

Sygnał w

tpliwy.

Sygnały drogowe.
Sygnały na poci

gu i taborze.

Sygnały przekazywane przez dy

urnego ruchu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sygnały przekazywane przez dru

yny poci

gowe.

Wska

niki przytorowe.

Wska

niki na liniach zelektryfikowanych.

wiczenia

•

Rozpoznawanie urz

dze

sygnalizacyjnych.

•

Obsługiwanie urz

dze

sygnalizacyjnych.

•

Odczytywanie znaczenia sygnałów i wska

ników kolejowych.

•

Przekazywanie sygnałów w czasie prowadzenia ruchu poci

gów.

•

Przekazywanie sygnałów zezwalaj

cych na jazd

manewrow

•

Przekazywanie sygnałów stosowanych w sytuacjach awaryjnych.

•

Stosowanie ró

nych rodzajów sygnałów podczas jazd manewrowych.

•

Porozumiewanie si

przy pomocy sygnałów umownych w porze

dziennej i nocnej.

rodki dydaktyczne

Modele urz

dze

sygnalizacyjnych stosowanych w przedsi

biorstwach

kolejowych.
Modele linii kolejowych wraz z urz

dzeniami sygnalizacyjnymi do

symulacji sytuacji rzeczywistych.
Urz

dzenia sygnalizacyjne.

Plansze obrazuj

ce sygnalizacj

kolejow

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci nastawiania sygnałów kolejowych na semaforach i tarczach

ostrzegawczych oraz obsługi urz

dze

sygnalizacyjnych.

Realizuj

c program nauczania nale

y zwróci

szczególn

uwag

znaczenie sygnalizacji kolejowej oraz zasady przekazywania sygnałów
w ró

nych sytuacjach, a tak

e wdr

ąŜ

uczniów do samodzielnej pracy,

zach

do studiowania literatury zawodowej oraz korzystania

z ró

nych

ródeł informacji zawodowej. W procesie nauczania - uczenia

nale

y rozwija

poczucie odpowiedzialno

ci za jako

ść

wykonanej

pracy oraz kształtowa

nawyki korzystania z instrukcji urz

dze

sygnalizacyjnych, przestrzegania przepisów bezpiecze

stwa i higieny

pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

W procesie dydaktycznym zaleca si

stosowa

nast

puj

ce metody

nauczania: dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego, przypadków,
pokazu z obja

nieniem, pokazu z instrukta

em oraz

wicze

praktycznych. Rodzaje sygnałów oraz zasady działania sygnalizacji
kolejowej nauczyciel powinien obja

na podstawie modeli linii

kolejowych wyposa

onych w urz

dzenia sygnalizacyjne, stosowane do

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

symulacji sytuacji rzeczywistych, a tak

e filmów dydaktycznych oraz

specjalistycznych programów komputerowych.

Metoda

tekstu

przewodniego

wymaga

przygotowania

przez

nauczyciela materiałów do wykonania

wicze

: pyta

prowadz

cych

i formularzy do wypełnienia.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

nale

y zapozna

uczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zada

oraz

obowi

zuj

cymi przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Podczas wykonywania

wicze

nale

y zapewni

uczniom korzystanie

z czasopism i literatury zawodowej, dokumentacji technicznej oraz
z zasobów Internetu.

W trakcie prowadzenia zaj

ęć

dydaktycznych nale

y obserwowa

prac

uczniów, zwracaj

c uwag

na umiej

tno

ść

pracy w grupie,

samodzielno

ść

i spostrzegawczo

ść

, dokładno

ść

wykonywania

wicze

Zaj

cia powinny by

realizowane w laboratorium urz

dze

sterowania

ruchem

kolejowym

czno

ci,

grupie

uczniów,

z podziałem na zespoły 2-4 osobowe.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie, na podstawie okre

lonych kryteriów.

Kryteria oceniania powinny uwzgl

dnia

poziom wiadomo

ci oraz

zakres opanowania przez uczniów umiej

tno

ci wynikaj

cych ze

szczegółowych celów kształcenia.

Osi

gni

cia uczniów mo

na ocenia

na podstawie: sprawdzianów

ustnych i pisemnych, sprawdzianów praktycznych, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania

wicze

Podczas kontroli i oceny osi

gni

ęć

uczniów w formie sprawdzianów

ustnych nale

y zwraca

uwag

na umiej

tno

ść

operowania zdobyt

wiedz

, merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

zawodowych oraz poprawno

ść

wnioskowania.

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

, nale

zwraca

uwag

na:

−

rozpoznawanie sygnalizatorów stałych i przeno

nych,

−

nastawianie urz

dze

sygnalizacyjnych i ostrzegawczych,

−

rozpoznawanie sygnałów stosowanych w porze dziennej i nocnej,

−

nadawanie sygnałów kolejowych,

−

przekazywanie sygnałów w czasie prowadzenia ruchu poci

gów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z2.02
Stosowanie urz

dze

sterowania ruchem kolejowym

i ł

czno

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

posłu

dokumentacj

techniczn

urz

dze

sterowania ruchem

kolejowym i ł

czno

ci,

−

odczyta

schematy

rysunki

urz

dze

automatycznych

zamieszczonych w dokumentacji technicznej,

−

rozpozna

elementy elektryczne i elektroniczne, mechaniczne,

hydrauliczne oraz pneumatyczne stosowane w urz

dzeniach

automatyki,

−

odczyta

oznaczenia elementów elektrycznych i elektronicznych,

−

rozró

podzespoły i zespoły urz

dze

automatycznych,

−

sklasyfikowa

maszyny elektryczne,

−

rozpozna

systemy zasilania urz

dze

sterowania ruchem kolejowym,

−

scharakteryzowa

urz

dzenia sterowania ruchem kolejowym,

−

obsłu

urz

dzenia do r

cznego i mechanicznego sterowania

ruchem kolejowym,

−

scharakteryzowa

budow

urz

dze

blokowych stosowanych na

kolei,

−

nastawi

i sprawdzi

działanie nap

dów i zamków zwrotniczych oraz

rygli i kontrolerów iglic,

−

obsłu

nastawnice i aparaty blokowe,

−

okre

zastosowanie blokady elektromechanicznej,

−

posłu

tablicami zale

ci i kartami przebiegu,

−

opracowa

plany sterowania ruchem kolejowym,

−

okre

zastosowanie liczników osi,

−

wyzerowa

liczniki osi,

−

posłu

instrukcj

obsługi urz

dze

elektromechanicznych

suwakowych typu VES,

−

obsłu

urz

dzenia przeka

nikowe,

−

skorzysta

z komputerowego oprogramowania wspomagaj

cego

sterowanie ruchem kolejowym,

−

sterowa

półsamoczynn

blokad

liniow

z pulpitu kostkowego, planu

wietlnego, specjalnego pulpitu blokady oraz przy pomocy klawiatury

i monitora komputera,

−

wyja

działanie samoczynnej blokady liniowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

nastawi

urz

dzenia rogatkowe oraz skontrolowa

samoczynn

sygnalizacj

przejazdow

w pobli

u posterunku ruchu,

−

okre

zastosowanie automatyki rozrz

du,

−

przygotowa

urz

dzenia do pracy w warunkach zimowych,

−

rozpozna

urz

dzenia ł

czno

ci stosowane w transporcie szynowym,

−

posłu

urz

dzeniami telefonicznymi stosowanymi w ł

czno

kolejowej,

−

sklasyfikowa

linie telekomunikacyjne,

−

scharakteryzowa

parametry sieci teletechnicznych,

−

sklasyfikowa

urz

dzenia słu

Ŝą

ce do informowania podró

nych,

−

scharakteryzowa

zasady u

ytkowania telefonii no

nej,

−

scharakteryzowa

korzy

ci ze stosowania linii

wiatłowodowych,

−

okre

zasady działania i zastosowania sieci zegarowej,

−

scharakteryzowa

zasad

wybierania

sygnału

impulsowego

i tonowego,

−

scharakteryzowa

struktur

kolejowej sieci telekomunikacyjnej

i innych operatorów,

−

obsłu

cznic

telefoniczn

czn

−

obsłu

urz

dzenia ł

czno

ci przewodowej, bezprzewodowej,

rozgłoszeniowej oraz urz

dzenia informacyjne i sygnalizacyjne,

−

nada

komunikat dla podró

nych w poci

gu i na stacji zgodnie

z obowi

zuj

cymi procedurami,

−

nada

telegram zgodnie z obowi

zuj

cymi procedurami,

−

posłu

urz

dzeniami sygnalizacji alarmowej,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas obsługiwania

urz

dze

sterowania ruchem kolejowym i ł

czno

ci.

2. Materiał nauczania

Dokumentacja techniczna urz

dze

Elementy i konstrukcje mechaniczne, pneumatyczne i hydrauliczne,
stosowane w budowie urz

dze

automatyki.

Elementy maszyn i urz

dze

elektrycznych stosowanych w automatyce.

Zasilanie urz

dze

sterowania ruchem kolejowym.

czne i mechaniczne urz

dzenia sterowania ruchem kolejowym.

Urz

dzenia blokowe.

Blokada elektromechaniczna.
Liczniki osi.
Urz

dzenia elektromechaniczne suwakowe typu VES.

Urz

dzenia przeka

nikowe.

Komputerowe urz

dzenia sterowania ruchem kolejowym.

Półsamoczynna blokada liniowa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Samoczynna blokada liniowa.
Zabezpieczenie przejazdów kolejowych.
Automatyka rozrz

du.

Działanie urz

dze

w warunkach zimowych.

Urz

dzenia telefoniczne.

Urz

dzenia telegraficzne i selektorowe.

Tory i linie telekomunikacyjne.
Urz

dzenia ł

czno

ci.

Urz

dzenia telewizji przemysłowej.

Zasada działania centrali telefonicznej.
Urz

dzenia informacyjne, rozgłoszeniowe i sygnalizacyjne.

Metody ł

czno

ci stosowane w stanach awaryjnych i sytuacjach

zagro

enia.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiskowa podczas obsługiwania urz

dze

sterowania

ruchem kolejowym i ł

czno

ci.

wiczenia

•

Odczytywanie dokumentacji technicznej urz

dze

sterowania ruchem

kolejowym.

•

Rozpoznawanie elementów oraz konstrukcji urz

dze

sterowania

ruchem kolejowym.

•

Analizowanie budowy i zasady działania układów regulacji

stosowanych w urz

dzeniach sterowania ruchem kolejowym.

•

Lokalizacja

urz

dze

zabezpieczenia

ruchu

kolejowego

na planach sytuacyjnych.

•

Obsługiwanie

mechanicznych

urz

dze

sterowania

ruchem

kolejowym.

•

Obsługiwanie

komputerowych

urz

dze

sterowania

ruchem

kolejowym.

•

Obsługiwanie urz

dze

przeka

nikowych.

•

Obsługiwanie urz

dze

telewizji przemysłowej.

•

Rozpoznawanie i obsługa urz

dze

czno

ci.

rodki dydaktyczne

Urz

dzenia sterowania ruchem kolejowym.

Urz

dzenia ł

czno

ci telefonicznej i radiotelefonicznej.

Urz

dzenia ł

czno

ci dyspozytorskiej.

Urz

dzenia rozgłoszeniowe.

Urz

dzenia informatyczne zabezpieczenia ruchu.

Urz

dzenia telewizji przemysłowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz

ochrony

rodowiskowa

dotycz

obsługiwania

urz

dze

sterowania ruchem kolejowym i ł

czno

ci.

Instrukcje obsługi urz

dze

sterowania ruchem kolejowym.

Dokumentacja

techniczna

urz

dze

czno

telefonicznej

i radiotelefonicznej.
Plany sytuacyjne linii kolejowych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje tre

ci dotycz

ce obsługi oraz

liwo

ci wykorzystania urz

dze

automatycznych do sterowania

ruchem kolejowym i ł

czno

ci.

W procesie nauczania - uczenia si

nale

y odwoływa

wiadomo

ci i umiej

tno

ci zdobytych przez uczniów, podczas realizacji

programu jednostki modułowej 311[38].O1.01 Stosowanie przepisów
bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska i 311[38].Z2.01 Stosowanie sygnalizacji kolejowej.

Realizuj

c program nauczania jednostki modułowej nale

y zwróci

uwag

na kształtowanie cech osobowo

ci niezb

dnych w zawodzie,

takich jak: uczciwo

ść

, rzetelno

ść

, systematyczno

ść

w działaniu,

utrzymywanie porz

dku na stanowisku pracy, dbało

ść

o powierzony

sprz

t, obsługiwanie urz

dze

zgodnie instrukcj

, konieczno

ść

stosowania przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy.

W osi

gni

ciu zało

onych celów kształcenia istotne znaczenie ma

dobór metod nauczania. Program jednostki modułowej nale

y realizowa

metodami aktywizuj

cymi, takimi jak: metoda tekstu przewodniego,

metoda przypadków, pokazu z instrukta

em, pokazu z obja

nieniem

oraz

wicze

praktycznych.

Przykładowe

wiczenia zamieszczone w programie stanowi

propozycj

do wykorzystania przez nauczyciela. Zakres

wicze

rozszerzony w zale

ci od potrzeb edukacyjnych i mo

liwo

szkoły. Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do
przedsi

biorstw kolejowych w celu poznania rzeczywistych warunków

pracy osób zajmuj

cych si

obsług

urz

dze

sterowania ruchem

kolejowym i ł

czno

ci.

Zaj

cia powinny si

odbywa

w laboratorium urz

dze

sterowania

ruchem kolejowym i ł

czno

ci, w grupach do 15 osób, z podziałem na

zespoły 2-4 osobowe lub indywidualnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej, na

podstawie

okre

lonych

kryteriów.

Systematyczne

sprawdzanie

i ocenianie dostarcza nauczycielowi informacji o efektach jego pracy,
o post

pach ucznia w nauce oraz ułatwia zaplanowanie procesu

kształcenia.

Osi

gni

cia uczniów proponuje si

sprawdza

na podstawie:

sprawdzianów ustnych i pisemnych, sprawdzianów praktycznych, testów
osi

gni

ęć

szkolnych, obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

Podczas kontroli i oceny osi

gni

ęć

uczniów w formie sprawdzianów

ustnych nale

y zwraca

uwag

na umiej

tno

ść

operowania zdobyt

wiedz

, merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

zawodowych oraz poprawno

ść

wnioskowania.

Podczas obserwacji czynno

ci uczniów w trakcie wykonywania

wicze

nale

y zwróci

uwag

na:

−

rozpoznawanie układów regulacji w urz

dzeniach sterowania ruchem

kolejowym,

−

obsługiwanie

mechanicznych

urz

dze

sterowania

ruchem

kolejowym,

−

obsługiwanie

komputerowych

urz

dze

sterowania

ruchem

kolejowym,

−

obsługiwanie urz

dze

przeka

nikowych,

−

obsługiwanie urz

dze

telewizji przemysłowej.

W ocenie ko

cowej osi

gni

ęć

uczniów nale

y uwzgl

dni

wyniki

sprawdzianów, przygotowanie merytoryczne do wykonywania

wicze

aktywno

ść

na zaj

ciach, współprac

w zespole oraz poziom wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z2.03
Organizowanie ruchu kolejowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

okre

zakresy odpowiedzialno

ci pracowników Zarz

du Kolei

i przewo

ników,

−

okre

zakresy obowi

zków pracowników stacji kolejowych,

−

zastosowa

zasady operatywnego koordynowania pracy stacji

kolejowej,

−

zorganizowa

prac

własn

i podległych pracowników,

−

okre

obowi

zki dru

yny konduktorskiej,

−

opracowa

plan pracy posterunków ruchu,

−

zaplanowa

organizacj

pracy

stacji

kolejowej

zgodnie

z obowi

zuj

cymi normami,

−

zastosowa

zasady opracowywania regulaminów technicznych

posterunków ruchu,

−

scharakteryzowa

ęś

ci składowe regulaminu technicznego,

−

posłu

regulaminami technicznymi posterunków ruchu,

−

obliczy

zdolno

ść

przepustow

szlaku jedno- i dwutorowego,

−

obliczy

zdolno

ść

przepustow

stacji przy okre

lonych zało

eniach,

−

okre

zasady eksploatacji pojazdów trakcyjnych,

−

opracowa

plan pracy pojazdu i dru

yn trakcyjnych,

−

zaplanowa

efektywne wykorzystanie pojazdów trakcyjnych,

−

ustali

zapotrzebowanie na pojazdy trakcyjne,

−

sporz

dzi

zapotrzebowanie na pojazdy trakcyjne,

−

posłu

rozkładem jazdy poci

gów,

−

opracowa

sieciowy rozkład jazdy poci

gów okre

lon

technik

−

wprowadzi

zmiany do obowi

zuj

cego rozkładu jazdy,

−

zorganizowa

przejazdy poci

gów zgodnie z rozkładem jazdy,

−

dobra

rodki transportu szynowego do rodzaju przewo

onych

towarów,

−

zorganizowa

przewozy

ładunków

niebezpiecznych

i ponadgabarytowych,

−

zorganizowa

obsług

podró

nych,

−

sporz

dzi

zapotrzebowanie

wagony

osobowe

zgodnie

z obowi

zuj

cym rozkładem jazdy,

−

zestawi

składy wagonowe i przygotowa

poci

gi do jazdy,

−

zorganizowa

ruch poci

gów zgodnie z obowi

zuj

cymi procedurami

w sytuacji awarii, zagro

enia i wypadku,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

skorzysta

z komputerowego oprogramowania wspomagaj

cego

organizacj

ruchu kolejowego,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

2. Materiał nauczania

Zasady organizacji pracy na stacji kolejowej.
Regulaminy techniczne posterunków ruchu.
Rodzaje rozkładów jazy poci

gów.

Technika opracowywania rozkładów jazdy.
Zdolno

ść

przepustowa stacji.

Zdolno

ść

przepustowa szlaku kolejowego.

Zasady gospodarki trakcyjnej.
Organizacja kolejowych przewozów towarowych.
Organizacja przewozu i obsługi podró

nych.

Zasady przygotowania składów poci

gów pasa

erskich do jazdy

ze stacji pocz

tkowych.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska.

wiczenia

•

Przygotowywanie składów poci

gów pasa

erskich do jazdy.

•

Opracowywanie sieciowego rozkładu jazdy poci

gów.

•

Okre

lanie zdolno

ci przepustowej szlaku kolejowego.

•

Okre

lanie zdolno

ci przepustowej i ładunkowej stacji.

•

Organizowanie przewozu i obsługi podró

nych.

rodki dydaktyczne

Laboratorium sytuacyjne ruchu kolejowego z kompletem dokumentacji
techniczno-ruchowej.
Rozkłady jazdy (wewn

trzne i ogólnodost

pne).

Graficzny wykres ruchu poci

gów.

Przepisy i instrukcje wewn

trzne zarz

dów kolei i przewo

ników.

Filmy dydaktyczne dotycz

ce eksploatacji kolei.

Plansze obrazuj

ce warunki eksploatacji kolei.

Programy symulacyjne prowadzenia ruchu kolejowego.
Oprogramowanie wspomagania procesu przewozowego.
Przepisy i instrukcje dotycz

ce organizowania ruchu kolejowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

organizowania pracy na stacji kolejowej oraz okre

lania zdolno

przepustowej szlaku kolejowego i stacji.

W trakcie realizacji programu nale

y ł

czy

teori

z praktyk

poprzez

odpowiedni dobór

wicze

i metod nauczania oraz wykorzystywanie

wiadomo

umiej

tno

zakresu

stosowania

przepisów

bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej, ochrony

rodowiska, wymaga

ergonomii.

W procesie kształcenia proponuje si

stosowanie takich metod

nauczania, jak: metoda tekstu przewodniego, metoda projektów, metoda
przypadków, pokazu z instrukta

em, pokazu z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych. Podczas realizacji programu jednostki modułowej

szczególn

uwag

nale

y zwróci

na zasady opracowywania rozkładów

jazdy poci

gów oraz na planowanie działa

zwi

zanych organizacj

przewozów i obsług

podró

nych.

Wskazane jest, aby uczniowie indywidualnie lub w kilkuosobowych

zespołach opracowali projekty organizacji kolejowych przewozów
towarowych i pasa

erskich. Metoda projektów umo

liwia kształtowanie

umiej

tno

ci korzystania z ró

nych

ródeł informacji, stosowania wiedzy

teoretycznej, rozwi

zywania problemów, podejmowania decyzji.

wiczenia, zaproponowane w programie jednostki modułowej,

pozwol

na efektywniejsze wykorzystanie pomocy dydaktycznych oraz

ułatwiaj

zrozumienie realizowanych tre

ci kształcenia. Nauczyciel

powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonywania

wicze

jak: teksty przewodnie, instrukcje do

wicze

, rozkłady jazdy PKP.

wiczenia

nale

prowadzi

w laboratorium

techniki

ruchu

kolejowego, w grupach do 15 uczniów, z podziałem na 2-4 osobowe
zespoły.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie, na podstawie okre

lonych kryteriów.

W wyniku sprawdzania i oceniania osi

gni

ęć

uczniów uzyskuje si

informacje dotycz

ce poziomu i zakresu opanowania umiej

tno

okre

lonych w szczegółowych celach kształcenia programu jednostki

modułowej.

Osi

gni

cia uczniów proponuje si

sprawdza

na podstawie:

sprawdzianów ustnych i pisemnych, sprawdzianów praktycznych, testów
osi

gni

ęć

szkolnych oraz obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

oraz

oceniaj

c jego prac

, nale

y zwróci

uwag

na:

−

okre

lanie zdolno

ci przewozowej szlaków i stacji kolejowych,

−

sporz

dzanie rozkładów jazdy poci

gów,

−

przygotowywanie składów poci

gów pasa

erskich do jazdy.

Podczas sprawdzania i oceniania projektów proponuje si

zwróci

uwag

na:

−

trafno

ść

koncepcji projektu,

−

dobór materiałów

ródłowych,

−

plan projektu,

−

podział zada

oraz stopie

zaanga

owania uczestników w realizacj

projektu,

−

stopie

realizacji zamierzonych celów,

−

wykonanie projektu,

−

prezentacj

projektu.

W ocenie

cowej osi

gni

ęć

uczniów

nale

y uwzgl

dni

wyniki

wszystkich metod sprawdzania wiedzy ucznia stosowanych przez
nauczyciela oraz wykonanie i prezentacje projektu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z2.04
Wykonywanie manewrów taborem kolejowym

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz,) powinien umie

−

wyja

cel wykonywania manewrów taborem kolejowym,

−

okre

obowi

zki i kompetencje pracowników zatrudnionych przy

pracach manewrowych,

−

scharakteryzowa

zasady wykonywania manewrów,

−

zaplanowa

i wykona

manewry taborem kolejowym,

−

sporz

dzi

karty

rozrz

dowe

podstawie

dokumentów

przewozowych,

−

wykona

sprz

ganie i rozprz

ganie manewruj

cego taboru,

−

przekazywa

sygnały rozpoczynaj

ce manewr,

−

obsłu

urz

dzenia ł

czno

ci stosowane w transporcie szynowym

i nada

telegram,

−

zastosowa

zasady porozumiewania si

pracowników podczas pracy

manewrowej,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas wykonywania

jazd manewrowych taborem kolejowym.

2. Materiał nauczania

Poj

cie i cel wykonywania manewrów taborem kolejowym.

Obowi

zki i kompetencje pracowników zatrudnionych przy pracach

manewrowych.
Zasady wykonywania manewrów.
Technika wykonywania manewrów.
Zasady rozrz

dzania wagonów.

Sygnały i ł

czno

ść

stosowane podczas pracy manewrowej.

Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

podczas manewrów.

wiczenia

•

Analizowanie regulaminu pracy manewrowej na posterunku ruchu.

•

Okre

lanie obowi

zków i kompetencji pracowników wykonuj

cych

manewry taborem kolejowym.

•

Sporz

dzanie planu jazd manewrowych taborem kolejowym.

•

Wykonywanie jazd manewrowych taborem kolejowym.

•

Przygotowywanie składu poci

gu do rozrz

dzania wagonów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

•

Wykonywanie sprz

gania i rozprz

gania manewruj

cego taboru

kolejowego.

•

Sporz

dzanie

karty

rozrz

dowej

podstawie

dokumentów

przewozowych.

•

Przekazywanie sygnałów manewrowych przy pomocy sygnalizatorów

kształtowych i

wietlnych.

rodki dydaktyczne

Wielofunkcyjna makieta symulacyjna ruchu kolejowego z kompletem
dokumentacji techniczno-ruchowej, stosowanej na posterunkach ruchu
manewrowego.
Dokumentacja wykonywanych prac manewrowych.
Plan pracy stacji kolejowej.
Przepisy i instrukcje wewn

trzne zarz

dów kolei i przewo

ników.

Filmy dydaktyczne dotycz

ce warunków wykonywania manewrów.

Plansze obrazuj

ce wykonywanie manewrów.

Regulamin pracy manewrowej.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

wykonywania i nadzorowania manewrów taborem kolejowym.

Podczas realizacji tre

ci programowych nale

y korzysta

z wiedzy

umiej

tno

zakresu

jednostki

modułowej

311[38].Z1.03

Przygotowanie

poci

gów

jazdy,

311[38].Z2.01

Stosowanie

sygnalizacji kolejowej, 311[38].Z2.02 Stosowanie urz

dze

sterowania

ruchem kolejowym i ł

czno

ci.

Skuteczno

ść

nauczania w du

ym stopniu zale

y od wła

ciwego

doboru tre

ci i metod nauczania. Dokonuj

c wyboru metod nale

preferowa

takie, które zapewniaj

−

wdro

enie ucznia do samodzielnego i logicznego my

lenia,

−

aktywny udział w rozwi

zywaniu zada

i problemów,

−

stosowanie zdobytej przez ucznia wiedzy w praktyce,

−

kształtowanie okre

lonych nawyków i umiej

tno

ci.

W procesie kształcenia proponuje si

stosowanie takich metod

nauczania, jak: metoda projektów, metoda tekstu przewodniego, pokazu
z instrukta

em, pokazu z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

nauczyciel powinien

zapozna

uczniów z przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska obowi

zuj

cymi na danym

stanowisku pracy oraz przeprowadzi

instrukta

wst

pny dotycz

wykonywania manewrów taborem kolejowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

dy zespół uczniowski na podstawie planu jazd manewrowych

taborem

kolejowym

powinien

samodzielnie

zaplanowa

jazdy

manewrowe.

Podczas realizacji programu wskazane jest prezentowanie filmów

dydaktycznych dotycz

cych warunków wykonywania manewrów, a tak

organizowanie wycieczek do stacji kolejowych, w celu zapoznania
uczniów z rzeczywistymi warunkami pracy oraz stosowanymi technikami
wykonywania manewrów.

Zaj

cia powinny by

odbywa

w laboratorium techniki ruchu

kolejowego w grupie do 15 osób, z podziałem na 2-4 osobowe zespoły.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

systematycznie w trakcie

realizacji programu jednostki modułowej na podstawie okre

lonych

kryteriów.

Podczas

oceny

nale

sprawdza

umiej

tno

uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi,

stosowanie

poj

ęć

technicznych

oraz

poprawno

ść

wnioskowania.

Proces oceniania powinien obejmowa

−

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów kształcenia,

−

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu tre

kształcenia jednostki modułowej.
Osi

gni

cia uczniów proponuje si

sprawdza

na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

nale

zwróci

uwag

na:

−

planowanie jazd manewrowych taborem kolejowym,

−

wykonywanie manewrów taborem kolejowym,

−

sporz

dzanie kart rozrz

dowych.

W ocenie ko

cowej osi

gni

ęć

uczniów

nale

y uwzgl

dni

wyniki

wszystkich metod sprawdzania wiedzy ucznia stosowanych przez
nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z2.05
Sterowanie ruchem kolejowym

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

zorganizowa

i wykona

czynno

ci zwi

zane z prowadzeniem ruchu

poci

gów na szlakach i posterunkach ruchu,

−

okre

obowi

zki dró

ników przejazdowych,

−

powiadomi

dró

ników przejazdowych o odje

dzie poci

gów

i o innych okoliczno

ciach zgodnie z obowi

zuj

instrukcj

−

wykona

czynno

ci zwi

zane z przyjmowaniem, przepuszczaniem

i odprawianiem poci

gów,

−

zapowiedzie

telefoniczne

poci

trasach

kolejowych

z półsamoczynn

i samoczynn

blokad

liniow

−

przyj

ąć

i odprawi

poci

−

wyja

zasady post

powania podczas otwierania i zamykania

posterunków ruchu,

−

zaplanowa

osłon

poci

gu na szlaku,

−

zamkn

ąć

tory i zaplanowa

ruch poci

gów inn

tras

−

przygotowa

i zorganizowa

ruch jednotorowy w dwóch kierunkach,

−

sporz

dzi

i dor

czy

rozkazy pisemne,

−

zaktualizowa

ksi

ąŜ

ostrze

dora

nych,

−

przekaza

i potwierdzi

meldunek o ostrze

eniach dora

nych

w dzienniku telefonicznym,

−

obsłu

urz

dzenia zdalnego sterowania ruchem,

−

przekaza

informacje dru

ynom poci

gowym o obowi

zuj

cych

ostrze

eniach,

−

wykorzysta

urz

dzenia komputerowej ewidencji ostrze

−

prowadzi

ksi

ąŜ

ostrze

dora

nych,

−

posłu

komputerowym wydrukiem rozkazu szczególnego "O",

−

zastosowa

procedury post

powania w sytuacjach awaryjnych,

zagro

enia bezpiecze

stwa ruchu i wypadkach kolejowych,

−

przestrzega

trybu post

powania po wypadkach kolejowych,

−

skorzysta

z komputerowego oprogramowania wspomagaj

cego

realizacj

ruchu kolejowego,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska w czasie prowadzenia ruchu

kolejowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Materiał nauczania

Zasady prowadzenia ruchu poci

gów.

Powiadomienie dró

ników przejazdowych o odje

dzie poci

gów

i o innych okoliczno

ciach.

Telefoniczne zapowiadanie poci

gów na szlakach wyposa

onych

w półsamoczynn

i samoczynn

blokad

liniow

Technika i organizacja wjazdu poci

gu na stacj

Technika oraz organizacja wyjazdu i przejazdu poci

gu przez stacj

Zamkni

cie torów i prowadzenie ruchu podczas zamkni

ęć

Post

powanie w razie otwarcia i zamkni

cia posterunków ruchu.

Zakłócenia w ruchu poci

gów.

Rozkazy pisemne.
Ewidencja ostrze

dora

nych.

Zdalne sterowanie ruchem kolejowym.
Wypadki i wydarzenia kolejowe.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

i ochrony

rodowiska w czasie prowadzenia ruchu kolejowego.

wiczenia

•

Planowanie

ruchu

poci

gów

linii

kolejowej

zgodnie

z obowi

zuj

cymi zasadami.

•

Planowanie ruchu poci

gów przez stacj

kolejow

•

Prowadzenie ksi

ąŜ

ki ostrze

dora

nych.

•

Sporz

dzanie rozkazów pisemnych.

•

Prowadzenie dziennika ruchu poci

gów.

•

Prowadzenie

ruchu

poci

gów

wykorzystaniem

urz

dze

radioł

czno

ci.

rodki dydaktyczne

Wielofunkcyjna makieta symulacyjna ruchu kolejowego z kompletem
dokumentacji techniczno-ruchowej stosowanej na posterunkach ruchu.
Ksi

ąŜ

ka ostrze

dora

nych.

Wewn

trzne rozkłady jazdy.

Przepisy i instrukcje wewn

trzne zarz

dów kolei i przewo

ników.

Filmy, plansze, slajdy dotycz

ce eksploatacji kolei.

Programy symulacyjne dotycz

ce prowadzenia ruchu kolejowego oraz

wspomagania procesu przewozowego.
Komputer z dost

pem do Internetu.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci bezpiecznego sterowania ruchem kolejowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Program powinien by

realizowany w korelacji z jednostk

modułow

311[38].Z4 Wykonywanie manewrów taborem kolejowym.

W pracy nauczyciela powinny znale

źć

zastosowanie aktywizuj

metody nauczania, takie jak: metoda przypadków, metoda tekstu
przewodniego, inscenizacji, pokazu z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych. Na szczególn

uwag

zasługuje metoda przypadków.

Uczniowie na podstawie opisu okre

lonych sytuacji zaistniałych podczas

przewozu i obsługi pasa

erów lub przewozu towarów analizuj

przyczyny i skutki wydarze

, planuj

okre

lone rozwi

zania dotycz

prowadzenia

ruchu

kolejowego

oraz

wspomagania

procesu

przewozowego.

Zamieszczone w programie

wiczenia stanowi

propozycj

, któr

nauczyciel mo

e wykorzysta

w czasie zaj

ęć

lub opracowa

inne

wiczenia wspomagaj

ce realizacj

programu jednostki modułowej.

Przed przyst

pieniem do wykonywania

wicze

nauczyciel powinien

zapozna

uczniów z przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz przeprowadzi

instrukta

wst

pny dotycz

sterowania ruchem kolejowym.

Zaj

cia powinny by

realizowane w laboratorium techniki ruchu

kolejowego oraz laboratorium urz

dze

sterowania ruchem kolejowym

i ł

czno

ci w grupie do 15 uczniów, podzielonych na zespoły 2-4

osobowe.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej, na

podstawie okre

lonych kryteriów.

W kryteriach oceniania nale

y uwzgl

dni

poziom oraz zakres

opanowania przez uczniów wiadomo

ci i umiej

tno

ci wynikaj

cych ze

szczegółowych celów kształcenia.

Nauczyciel

powinien

opracowa

wymagania

edukacyjne

poszczególne stopnie szkolne.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

systematycznie w trakcie

realizacji programu jednostki modułowej stosuj

−

sprawdziany ustne i pisemne,

−

sprawdziany praktyczne,

−

testy osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacj

czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Oceniaj

c stopie

opanowania wiedzy nale

y zwróci

uwag

na:

−

planowanie i organizowanie w warunkach symulacyjnych ruchu

poci

gów na wskazanym szlaku,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 311[38].Z3
Usługowa działalno

ść

kolei

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

organizowa

obsług

podró

nych i ich baga

−

organizowa

przewozy

ywych zwierz

−

posługiwa

rozkładem jazdy poci

gów,

−

nadzorowa

załadunek i wyładunek wagonów,

−

stosowa

procedury przyj

cia ładunku do przewozu,

−

organizowa

przewozy

ładunków

niebezpiecznych

i ponadgabarytowych,

−

okre

przyczyny uszkodzenia, zagini

cia, zamiany ładunku,

−

charakteryzowa

zasady ubezpieczania osób i ładunku,

−

komunikowa

w j

zyku obcym zawodowym,

−

tłumaczy

teksty zawodowe z j

zyka polskiego na j

zyk obcy,

−

korzysta

z obcoj

zycznych

ródeł informacji w celu pogł

biania

i aktualizowania wiedzy zawodowej,

−

wykorzystywa

techniki informatyczne w transporcie kolejowym,

−

prowadzi

badania marketingowe dotycz

ce usług kolejowych,

−

prowadzi

promocj

usług przewozów pasa

erskich i towarowych,

−

korzysta

z obcoj

zycznych zasobów Internetu dotycz

cych

transportu kolejowego,

−

korzysta

z obcoj

zycznych

ródeł informacji w celu pogł

bienia

i aktualizowania wiedzy zawodowej,

−

korzysta

komputerowego

oprogramowania

ytkowego

wspomagaj

cego procesy transportowe, spedycyjne i logistyczne,

−

stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Wykaz jednostek modułowych

Symbol

jednostki

modułowej

Nazwa jednostki modułowej

Orientacyjna

liczba godzin

na realizacj

311[38].Z3.01

Obsługa podró

nych

311[38].Z3.02

Obsługa przewozów towarowych

311[38].Z3.03

Wykonywanie załadunku towarów

311[38].Z3.04

Posługiwanie si

zykiem obcym zawodowym

311[38].Z3.05

Stosowanie technik informatycznych
w transporcie kolejowym

311[38].Z3.06

Prowadzenie działa

marketingowych

Razem

364

3. Schemat układu jednostek modułowych

311[38].Z3

Usługowa działalno

ść

kolei

311[38].Z3.04

Posługiwanie si

zykiem

obcym zawodowym

311[38]. Z3.01

Obsługa podró

nych

311[38]. Z3.02

Obsługa przewozów

towarowych

311[38]. Z3.03

Wykonywanie załadunku

towarów

311[38].Z3.05

Stosowanie technik

informatycznych w

transporcie kolejowym

311[38].Z3.06

Prowadzenie działa

marketingowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. Literatura

za S.: Nowe repetytorium z gramatyki j

zyka niemieckiego.

Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2007
Białek E., Kos J.: Niemiecki jako j

zyk biznesu. Vademecum z wzorami

zada

i listów. Dolno

skie Wydawnictwo Edukacyjne, Wrocław 1995

Bolanowski H., Górzy

ski A., Lisowski T.: Dokumenty handlu

zagranicznego. Gda

ska Grupa Promocyjna S.A. Agencja Advisor,

Warszawa 1992
Brdulak H.: Rynek usług transportowo-spedycyjnych w Polsce - czynniki
popytowe. Mi

dzynarodowy Transport i Spedycja w Polsce, III edycja.

SGH, Warszawa 1997
Ciesielski M., Długosz J., Gołembska E.: Zarz

dzanie przedsi

biorstwem

transportowym. Akademia Ekonomiczna, Pozna

1996

Ciesielski M.: Transport mi

dzynarodowy. Akademia Ekonomiczna,

Pozna

1995

Kolarski A., Bronowski T.: Eksploatacja handlowa kolei, WKiŁ,
Warszawa 1985
Mendyk E.: Graniczna odprawa ładunków - wa

ne ogniwo logistycznego

ła

cucha kolejowych przewozów towarowych. Materiały sympozjum

Politechniki  Wrocławskiej  i  Polskiego  Towarzystwa  Logistycznego,
„Logistyka w transporcie towarów”, Wrocław 1998
Mendyk  E.:  Nowe  technologie  w  transporcie  kolejowym.  Spedycja
i Transport, nr 9, Warszawa 1996
Neider J., Marciniak-Neider D.: Transport intermodalny. PWE, Warszawa
1997
Rydzykowski  W.,  Wojewódzka-Król  K.  (red.):  Transport.  PWN,
Warszawa 1997
Stein J.: Bankwesen in Deutschland Bank Verlag, Koeln 1993

Wykaz literatury nale

y aktualizowa

w miar

ukazywania si

nowych

pozycji wydawniczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z3.01
Obsługa podró

nych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

wyszuka

poł

czenia na podstawie rozkładu jazdy poci

gów

pomi

dzy okre

lonymi punktami,

−

wyszuka

w Internecie poł

czenia kolejowe pomi

dzy okre

lonymi

punktami,

−

posłu

kolejow

instrukcj

przewozu pasa

erów,

−

okre

uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów kolej

w komunikacji krajowej,

−

obliczy

nale

ść

za przejazd zgodnie z obowi

zuj

taryf

−

obliczy

nale

ść

za przewóz towarów zgodnie z obowi

zuj

cym

cennikiem,

−

obliczy

nale

ść

przewóz

przesyłek

baga

owych

i ekspresowych zgodnie z obowi

zuj

cym cennikiem,

−

scharakteryzowa

sposób dochodzenia roszcze

za przejazd przez

przewo

nika i podró

nego,

−

obliczy

nale

ść

za niewykorzystany bilet,

−

zorganizowa

przewóz osób chorych i niepełnosprawnym,

−

okre

warunki umowy ubezpieczeniowej,

−

ubezpieczy

ładunek na czas transportu,

−

okre

roszczenie z tytułu ubezpieczenia,

−

sporz

dzi

reklamacj

usługi kolejowej,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej i ochrony

rodowiska w czasie obsługiwania

podró

nych.

2. Materiał nauczania

Przewóz osób i opłaty za przewóz.
Zasady obliczania nale

ci za przejazd kolej

, przewóz towarów oraz

przesyłek baga

owych i ekspresowych.

Ulgi przejazdowe. Tryb zwracania nale

ci za przejazd.

Przewóz osób chorych, wojskowych i wi

ęź

niów.

Przewóz zwierz

Przewozy w komunikacji mi

dzynarodowej.

Ubezpieczenia ładunku i osób.
Reklamacje.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz ochrony

rodowiska w czasie obsługiwania podró

nych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia

•

Wyszukiwanie

poł

cze

kolejowych

okre

lonym

punktem

pocz

tkowym i docelowym.

•

Obliczanie odległo

ci taryfowych na podstawie atlasu odległo

ci.

•

Obliczanie nale

ci za przejazd zgodnie z obowi

zuj

taryf

i przysługuj

cymi ulgami.

•

Wystawienie biletów na przejazd zgodnie z obowi

zuj

cymi

zasadami.

•

Sporz

dzenie reklamacji usługi transportowej.

rodki dydaktyczne

Atlas odległo

ci kolejowych.

Ustawa o ubezpieczeniach wraz z aktami wykonawczymi.
Oferty firm ubezpieczeniowych. Wzory umów ubezpieczeniowych.
Podr

czniki taryfowe oraz wykazy taryf przewozowych i celnych.

Oprogramowanie komputerowe działu obsługi pasa

erskiej.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program

jednostki

modułowej

obejmuje

podstawowe

tre

kształcenia z zakresu obsługiwania podró

nych.

Podczas procesu nauczania-uczenia si

nale

y odwoływa

wiadomo

ci i umiej

tno

ci nabytych przez uczniów w jednostce

modułowej 311[38].O1.02 Stosowanie prawa transportu kolejowego oraz
311[38].Z2.03 Organizowanie ruchu kolejowego.

W trakcie realizacji programu jednostki modułowej proponuje si

stosowa

aktywizuj

ce metody nauczania: pogadanki dydaktycznej,

dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego, pokazu z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Wskazane jest korzystanie z Internetu w celu pozyskiwania informacji

na temat poł

cze

kolejowych oraz ubezpieczenia osób i ładunków.

Podczas

wicze

uczniowie powinni posługiwa

kolejowymi

rozkładami jazdy oraz wyszukiwark

poł

cze

Tre

ci programowe powinny by

realizowane w ró

nych formach

organizacyjnych. Zaj

cia teoretyczne nale

y uzupełni

wiczeniami

praktycznymi wykonywanymi w grupach.

Podczas

wykonywania

wicze

ucze

powinien

opanowa

umiej

tno

ci, takie jak:

−

wyszukiwanie

poł

cze

kolejowych

dowolnym

punktem

pocz

tkowym i docelowym,

−

posługiwanie si

atlasem odległo

ci kolejowych,

−

obsługiwanie kas fiskalnych w zakresie przewozu osób i towarów,

−

sporz

dzenie reklamacji usługi transportowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zaj

cia nale

y prowadzi

w pracowni eksploatacji handlowej kolei

w grupach do 15 uczniów.

wiczenia powinny by

realizowane

indywidualnie lub w zespołach 2-4 osobowych.

Praca

grupie

pozwala

kształtowanie

umiej

tno

ponadzawodowych,

takich

jak:

komunikowanie

zespołowe

podejmowanie decyzji, prezentowanie wykonanych prac.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie post

pów uczniów nale

y dokonywa

systematycznie na podstawie okre

lonych kryteriów. Powinno ono

dostarczy

informacji o zakresie i stopniu opanowania umiej

tno

okre

lonych w szczegółowych celach kształcenia jednostki modułowej.

Wskazane jest, aby nauczyciel dokonał hierarchizacji celów.

Przed przyst

pieniem do realizacji

wicze

nale

y sprawdzianem

pisemnym lub ustnym potwierdzi

znajomo

ść

przez uczniów przepisów

bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz

stosowania prawa transportu kolejowego.

W trakcie realizacji programu jednostki modułowej nale

y ocenia

osi

gni

cia uczniów na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania

wicze

Ucze

powinien samodzielnie sprawdzi

wyniki swojej pracy według

arkusza oceny post

pów. Wskazane jest stosowanie pomiaru osi

gni

ęć

edukacyjnych

zastosowaniem

testu

osi

gni

ęć

dla

dego

szczegółowego celu kształcenia oraz na zako

czenie realizacji programu

jednostki modułowej.

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

i dokonuj

c oceny pracy, nale

y zwróci

uwag

na:

−

organizacj

pracy w trakcie realizacji zada

−

korzystanie z ró

nych

ródeł informacji,

−

poprawne i sprawne wykonanie pracy,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy.

W ocenie ko

cowej po zrealizowaniu programu jednostki modułowej

nale

y uwzgl

dnia

wyniki wszystkich zastosowanych przez nauczyciela

metod sprawdzania osi

gni

ęć

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z3.02
Obsługa przewozów towarowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

wyja

nij poj

cia: przewo

nik, przechowywanie, spedytor, logistyka,

−

scharakteryzowa

wymagania stawiane przewozom towarowym,

−

okre

znaczenie centrów logistycznych w transporcie kolejowym,

−

posłu

taryfami i instrukcjami przewozu towarów,

−

sklasyfikowa

ładunki według ró

nych kryteriów,

−

zastosowa

procedury eksploatacyjne,

−

oznakowa

towary i wagony zgodne z przepisami o transporcie

materiałów,

−

rozpozna

znaki ostrzegawcze stosowane na wagonach kolejowych,

−

przygotowa

dokumentacj

przewozu, załadunku i wyładunku

towarów,

−

ustali

nale

ść

za przewóz towarów,

−

przeprowadzi

przegl

dy techniczne składu poci

gu,

−

oceni

stan

techniczny

składu

poci

podstawie

przeprowadzonych bada

diagnostycznych,

−

sklasyfikowa

materiały niebezpieczne,

−

dokona

doboru

rodków transportu szynowego do realizacji zadania

przewozowego,

−

zorganizowa

przewozy

ładunków

niebezpiecznych

zgodnie

z obowi

zuj

cymi przepisami prawa przewozowego,

−

zorganizowa

przewozy

ywych zwierz

−

zorganizowa

przewozy ładunków wojskowych,

−

zorganizowa

przewozy ładunków ponadgabarytowych zgodnie

z obowi

zuj

cymi przepisami prawa przewozowego,

−

ustali

liczb

i wielko

ść

składów poci

gów zgodnie z obowi

zuj

cymi

zasadami,

−

zorganizowa

i koordynowa

masowe przewozy towarowe,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas przewozu

towarów.

2. Materiał nauczania

Przewóz, spedycja, przechowywanie.
Klasyfikacja ładunków.
Procedury eksploatacyjne.
Znakowanie i umieszczanie znaków ostrzegawczych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dokumentacja przewozu, załadunku i wyładunku.
Ocena stanu technicznego taboru.
Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych.
Przewóz ładunków niebezpiecznych.
Przewóz ładunków nadzwyczajnych, wojskowych i

ywych zwierz

Przewóz

komunikacji

wewn

trznej

wagonów

załadowanych

przesyłkami przekraczaj

cymi skrajni

ładunkow

lub wyj

tkowo

ęŜ

kimi.

Organizacja masowych przewozów towarowych.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej

oraz

ochrony

rodowiska

dotycz

obsługiwania

przewozów

towarowych.

wiczenia

•

Przygotowywanie dokumentacji przewozu, załadunku i wyładunku

towarów.

•

Przygotowywanie rozkładu jazdy dla przewozów towarowych.

•

Wyznaczanie drogi przewozu ładunków specjalnych.

•

Organizowanie przewozu materiałów niebezpiecznych.

•

Organizowanie przewozu ładunków nadzwyczajnych i wojskowych.

•

Przygotowywanie wagonów do transportu

ywych zwierz

t zgodnie

z obowi

zuj

cymi przepisami.

•

Planowanie i organizowanie przewozu

ywych zwierz

•

Organizowanie i koordynowanie masowych przewozów towarowych.

rodki dydaktyczne

Podr

czniki taryfowe.

Taryfy przewozowe i celne.
Oprogramowanie komputerowe działu obsługi towarowej.
Formularze druków obsługi przewozów towarowych.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

obsługi transportu towarowego oraz przygotowywana dokumentacji
przewozów towarowych.

W trakcie realizacji tre

ci programowych nale

y korzysta

z wiedzy

umiej

tno

uczniów

nabytych

jednostkach

modułowych

311[38].O1.02 Stosowanie prawa transportu kolejowego, 311[38].Z2.03
Organizowanie ruchu kolejowego.

Umiej

tno

ci ukształtowane w tej jednostce modułowej b

wykorzystywane w jednostce 311[38].Z4.01 Planowanie i organizacja
przewozu towarów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podczas realizacji programu jednostki modułowej nale

y wdra

uczniów do samodzielnej pracy, studiowania literatury i czasopism
zawodowych oraz korzystania z zasobów Internetu. Wskazane jest
równie

kształtowanie, takich cech jak: uczciwo

ść

, odpowiedzialno

ść

dokładno

ść

oraz umiej

tno

ść

pracy w zespole.

Zaleca si

, aby podczas realizacji programu stosowa

aktywizuj

metody nauczania: dyskusj

dydaktyczn

, inscenizacj

, przypadków,

tekstu przewodniego i

wicze

praktycznych.

wiczenia mo

na realizowa

metod

tekstu przewodniego. Ucze

wówczas samodzielnie wykonuje zadania za pomoc

przygotowanych

przez nauczyciela tekstów przewodnich oraz planuje wykonanie zadania
korzystaj

c z materiałów

ródłowych.

Zaj

cia powinny by

realizowane w pracowni eksploatacji handlowej

kolei, w grupach do 15 uczniów.

wiczenia powinny by

realizowane

indywidualnie lub w zespołach 2-4 osobowych.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno odbywa

przez cały czas realizacji programu jednostki modułowej, na podstawie
okre

lonych kryteriów.

Podczas kontroli i oceny nale

y sprawdza

umiej

tno

ci uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi,

stosowanie

poj

ęć

technicznych

oraz

poprawno

ść

wnioskowania.

Proces oceniania powinien obejmowa

−

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów kształcenia,

−

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu programu

jednostki modułowej.
Oceny uczniów nale

y dokonywa

na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z3.03
Wykonywanie załadunku towarów

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas załadunku

i wyładunku wagonów,

−

scharakteryzowa

zasady rozmieszczania towarów w wagonie,

−

wykorzysta

rodki transportowe do przewozu ró

nych towarów

zgodnie z obowi

zuj

cymi zasadami,

−

dobra

techniki bezpiecznego załadunku i wyładunku wagonów,

−

przyj

ąć

ładunek do przewozu zgodnie z obowi

zuj

procedur

−

rozmie

i zabezpieczy

ładunek w wagonach,

−

okre

skutki nieprawidłowego zabezpieczenia ładunku,

−

wykona

załadunek i wyładunek wagonów zgodnie z obowi

zuj

cymi

zasadami,

−

nadzorowa

załadunek i wyładunek wagonów,

−

skontrolowa

stan wagonu po wyładowaniu i załadowaniu,

−

obliczy

zdolno

ść

przetwórcz

stacji,

−

obliczy

zdolno

ść

ładunkow

stacji,

−

posłu

schematem załadunku i mocowania ładunku na składzie

kolejowym.

2. Materiał nauczania

Bezpiecze

stwo w czasie załadunku wagonów.

Zasady rozmieszczanie towarów w wagonie.
Zasady doboru ładunków w jednym

rodku transportowym.

Sposoby zabezpieczania ładunku w wagonach.
Zdolno

ść

przetwórcza stacji.

Zdolno

ść

ładunkowa stacji.

Dokumentacja załadunku i wyładunku towarów.

wiczenia

•

Obliczanie wykorzystania pojemno

ci wagonu.

•

Sporz

dzanie schematów i planów załadunku i wyładunku towarów

na składzie kolejowym.

•

Planowanie rozmieszczania towarów w wagonach.

•

Dobieranie sposobu zabezpieczania ładunku w wagonie.

•

Zabezpieczanie ładunku w wagonie zgodnie z obowi

zuj

cymi

zasadami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

•

Obliczanie zdolno

ci przetwórczej stacji.

•

Obliczanie zdolno

ci ładunkowej stacji.

rodki dydaktyczne

Oprogramowanie komputerowe działu obsługi towarowej.
Katalogi wagonów i ładunków.
Formularze druków dotycz

ce załadunku i wyładunku towarów.

Schemat załadunku i mocowania ładunku na składzie kolejowym.
Filmy dydaktyczne dotycz

ce załadunku towarów do ró

nych

rodków

transportu kolejowego.
Filmy dydaktyczne dotycz

ce zasad ładowania i przewozu towarów

rodkami transportu kolejowego.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki modułowej obejmuje zagadnienia dotycz

ce zasad

rozmieszczania i doboru ładunków w jednym

rodku transportowym oraz

sposobów zabezpieczania ładunku w wagonach.

Podczas realizacji programu nauczania nale

y zwróci

uwag

kształtowanie nawyku prawidłowego zachowania si

podczas załadunku

i wyładunku towarów oraz konieczno

ść

przestrzegania zasad

prawidłowego rozmieszczania i zabezpieczania ładunków w wagonach.

W procesie kształcenia proponuje si

stosowanie takich metod

nauczania, jak: metoda tekstu przewodniego, metoda projektów, pokazu
z instrukta

em, pokazu z obja

nieniem oraz

wicze

praktycznych.

Wskazane jest, aby uczniowie indywidualnie lub w kilkuosobowych

zespołach opracowali projekty na temat planowania i doboru towarów do
przewozu w jednym

rodku transportowym. Metoda projektów umo

liwia

kształtowanie umiej

tno

ci korzystania z ró

nych

ródeł informacji,

stosowania

wiedzy

teoretycznej,

rozwi

zywania

problemów,

podejmowania decyzji.

wiczenia, zaproponowane w programie jednostki modułowej,

pozwol

na indywidualizacj

procesu nauczania, efektywniejsze

wykorzystanie pomocy dydaktycznych oraz ułatwiaj

zrozumienie

realizowanych tre

ci kształcenia. Nauczyciel powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonywania

wicze

, jak: teksty przewodnie,

instrukcje do

wicze

, przykładowe formularze druków dotycz

załadunku i wyładunku towarów, opisy przypadków, normy, katalogi.

W procesie dydaktycznym wskazane jest prezentowanie filmów

dydaktycznych dotycz

cych załadunku i wyładunku towarów do ró

nych

rodków transportu kolejowego, a tak

e organizowanie wycieczek do

kolejowych

firm

transportowych,

celu

zapoznania

uczniów

z rzeczywistymi warunkami pracy, stosowanymi metodami załadunku
i wyładunku towarów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenia nale

y prowadzi

w laboratorium techniki ruchu kolejowego

i w pracowni dróg kolejowych i taboru kolejowego w grupach do 15
uczniów, z podziałem na 2-4 osobowe zespoły.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie, na podstawie okre

lonych kryteriów.

Kryteria oceniania powinny uwzgl

dnia

poziom wiadomo

ci oraz

zakres opanowania przez uczniów umiej

tno

ci wynikaj

cych ze

szczegółowych celów kształcenia. Ocena powinna stymulowa

aktywno

ść

ucznia i zapewni

mu poczucie satysfakcji na ka

dym etapie

kształcenia.

Osi

gni

cia uczniów proponuje si

sprawdza

na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania

wicze

Obserwuj

c czynno

ci ucznia podczas wykonywania

wicze

nale

zwróci

uwag

na:

−

obliczanie wykorzystania pojemno

ci wagonu,

−

rozmieszczanie ładunków w wagonie,

−

zabezpieczanie ładunku w wagonie zgodnie z obowi

zuj

cymi

zasadami,

−

obliczanie zdolno

ci przetwórczej stacji,

−

obliczanie zdolno

ci ładunkowej stacji,

−

stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy podczas

załadunku i wyładunku wagonów.
W ko

cowej ocenie osi

gni

ęć

uczniów, po zako

czeniu realizacji

programu jednostki modułowej, nale

y uwzgl

dni

wyniki wszystkich

metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z3.04
Posługiwanie si

zykiem obcym zawodowym

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

posłu

zykiem obcym w zakresie wykonywanych zada

−

porozumie

z uczestnikami procesu pracy wykorzystuj

słownictwo zawodowe,

−

wyja

w j

zyku obcym zasady przygotowywania wagonów

i pojazdów trakcyjnych do ruchu,

−

opisa

czynno

ci zwi

zane z obsług

ruchu pasa

erskiego

i odpraw

osób,

−

scharakteryzowa

czynno

ci zwi

zane z rozliczeniem nale

ci za

przewóz,

−

przetłumaczy

z j

zyka obcego dokumentacj

dotycz

przewozu

osób i ładunków,

−

sporz

dzi

dokumenty dotycz

ce przewozu osób i przesyłek

towarowych,

−

przeprowadzi

negocjacje

klientem

zakresie

usług

transportowych,

−

zinterpretowa

tre

ść

dokumentów niezb

dnych do prowadzenia prac

przewozowych,

−

sporz

dzi

ofert

dla klienta,

−

uzyska

informacj

o stanie zdrowia podró

nego na podstawie

wywiadu,

−

skorzysta

z ró

nych form płatno

ci i rozlicze

za usługi transportowe,

−

opisa

zasady doboru

rodków transportu do realizacji okre

lonych

zada

transportowych,

−

odczyta

oznakowanie

ładunków

niebezpiecznych

i ponadgabarytowych,

−

sporz

dzi

w j

zyku obcym korespondencj

słu

bow

−

napisa

list motywacyjny,

yciorys, podanie o prac

−

przeprowadzi

rozmowy dotycz

ce spraw zawodowych i sytuacji

ycia codziennego,

−

posłu

obcoj

zycznymi rozkładami jazdy,

−

skorzysta

z katalogów, ofert, literatury zawodowej oraz informacji

zamieszczonych w Internecie w j

zyku obcym.

2. Materiał nauczania

Terminologia zawodowa z zastosowaniem j

zyka obcego.

Technologia przygotowania wagonów i pojazdów trakcyjnych do ruchu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Obsługa pojazdów trakcyjnych i wagonów pasa

erskich.

Obsługa przewozów pasa

erskich - komunikowanie si

z pasa

erami.

Dokumenty zwi

zane z odpraw

osób i ładunków.

Rozliczenia nale

ci przewozowych.

Przewóz ładunków.
Negocjacje z klientem posługuj

cym si

zykiem obcym.

Akty prawne wydane w j

zyku obcym.

Wyra

anie

Ŝą

ycze

w j

zyku obcym.

rodki płatnicze, rodzaje płatno

ci, analiza kosztów.

Rodzaje

rodków transportu.

Rozkłady jazdy poci

gów.

Sprawno

ść

posługiwania si

zykiem obcym w zakresie: mówienia,

słuchania, czytania, wymowy, ortografii, stosowania odpowiednich form
grzeczno

ciowych, prowadzenia rozmów towarzyskich i handlowych

oraz korespondencji.

wiczenia

•

Nadawanie

komunikatów

zwi

zanych

ruchem

poci

gów

i bezpiecze

stwem podró

nych w poci

gu i na stacji.

•

Informowanie podró

nych o trasie podró

y, rozkładzie jazdy

poci

gów, cenach biletów.

•

Wypełnianie dokumentów przewozowych ładunku.

•

Redagowanie raportów, notatek i korespondencji słu

bowej.

•

Opisywanie czynno

ci zwi

zanych z obsług

rodków trakcyjnych

w j

zyku obcym.

•

Okre

lanie czynno

ci zwi

zanych z obsług

wagonów i odpraw

pasa

erów w j

zyku obcym.

•

Okre

lanie zada

zawodowych przewo

nika transportu kolejowego.

•

Sporz

dzanie dokumentacji dotycz

cej przewozu osób i ładunków

w j

zyku obcym.

•

Posługiwanie si

dokumentacj

transportu kolejowego dotycz

przewozu osób i ładunków.

•

Prowadzenie negocjacji handlowych z j

zyku obcym.

•

Wyszukiwanie i pozyskiwanie informacji dotycz

cych transportu

kolejowego.

•

Odczytywanie informacji prezentowanych w katalogach, ofertach,

Internecie.

rodki dydaktyczne

Słowniki techniczne i ogólne.
Obcoj

zyczna literatura zawodowa.

Instrukcje obsługi podró

nych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przepisy prawa dotycz

ce transportu osób i towarów kolej

Wzory druków i formularzy dotycz

cych przewozu osób i ładunków

kolej

Programy multimedialne.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja programu jednostki modułowej ma na celu kształtowanie

umiej

tno

ci skutecznego komunikowania si

w j

zyku obcym

zawodowym z kontrahentami i klientami firm spedycyjnych, korzystania
z ró

nych

ródeł obcoj

zycznej informacji zawodowej oraz redagowania

tekstów zawodowych.

Podczas realizacji programu jednostki modułowej nale

y wykorzysta

wiedz

uczniów z zakresu j

zyka obcego zdobyt

we wcze

niejszych

etapach kształcenia.

Zaj

cia powinny by

prowadzone w porozumieniu z nauczycielami

kształcenia zawodowego w celu skorelowania materiału nauczania
i tematyki

wicze

Realizacja programu nauczania wymaga stosowania ró

nych metod

nauczania, takich jak: dyskusji dydaktycznej, inscenizacji, metody tekstu
przewodniego oraz

wicze

praktycznych.

Nauczyciel powinien przygotowa

materiały obcoj

zyczne potrzebne

do wykonania

wicze

, jak: obcoj

zyczne czasopisma o tematyce

kolejowej, komputerowe programy dydaktyczne, podr

czniki oraz wzory

autentycznych formularzy, druków i pism.

W trakcie

wicze

wskazane jest stosowanie dodatkowych bod

ców

słuchowych lub wzrokowych np. prezentacji multimedialnych, filmów
dydaktycznych.

Polecanym

wiczeniem kształtuj

cym sprawno

ść

mówienia s

symulacje, polegaj

ce na zaaran

owaniu prawdopodobnych sytuacji

zawodowych.

Zamieszczone w programie

wiczenia nale

y traktowa

jako

propozycje, nauczyciel mo

e zaplanowa

szereg innych

wicze

o zró

nicowanym stopniu trudno

ci, dostosowanych do mo

liwo

ucznia i szkoły.

Zaj

cia powinny odbywa

w grupach do 15 osób w odpowiednio

przygotowanym pomieszczeniu dydaktycznym.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceniania osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie, przez cały czas realizacji programu jednostki
modułowej, na podstawie okre

lonych kryteriów. Sprawdzanie osi

gni

ęć

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

powinno dostarczy

informacji nauczycielowi i uczniowi o zakresie

i poziomie opanowania umiej

tno

ci okre

lonych w celach kształcenia.

Do sprawdzania i oceniania osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów zaleca

stosowa

: sprawdziany pisemne i ustne, testy osi

gni

ęć

szkolnych

oraz sprawdziany praktyczne.

Umiej

tno

ci praktyczne proponuje si

sprawdza

przez obserwacj

czynno

ci wykonywanych przez ucznia w trakcie

wicze

Oceniaj

c osi

gni

cia uczniów nale

y zwróci

uwag

na:

−

czytanie ze zrozumieniem tekstów zawieraj

cych słownictwo

zawodowe,

−

słuchanie ze zrozumieniem,

−

posługiwanie si

obcoj

zycznym słownictwem zawodowym oraz

stosowanie zwrotów i polece

zwi

zanych z transportem kolejowym,

−

prowadzenie negocjacji dotycz

cych usług transportowych,

−

poprawne zapisywanie sformułowa

w j

zyku obcym zawodowym.

Kontrol

poprawno

ci wykonywania

wicze

nale

y prowadzi

podczas ich realizacji i po zako

czeniu.

ne jest, aby nauczyciel doceniał samodzieln

prac

ucznia, jego

inicjatyw

poszarzaniu

wiedzy,

stosowanie

obcoj

zycznego

słownictwa oraz korzystanie z obcoj

zycznej literatury zawodowej

dotycz

cej prowadzenia działalno

ci transportowej.

W ocenie ko

cowej osi

gni

ęć

uczniów, po zako

czeniu realizacji

programu jednostki modułowej, nale

y uwzgl

dni

wyniki wszystkich

stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osi

gni

ęć

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38]. Z3.05
Stosowanie technik informatycznych w transporcie
kolejowym

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

obsłu

sprz

t komputerowy z typowymi urz

dzeniami peryferyjnymi,

−

posłu

systemem operacyjnym komputera,

−

zastosowa

zasady redagowania pism,

−

zastosowa

zasady

redagowania

dokumentów

jedno-

wielostronicowych,

−

skorzysta

z typowych aplikacji: edytor tekstów, program graficzny,

baza danych, arkusz kalkulacyjny,

−

skorzysta

z informacji zawartych w bazach danych z zakresu

transportu kolejowego,

−

przygotowa

dokument tekstowy wraz z tabelami, wykresami,

rysunkami i fotografiami,

−

skorzysta

z typowych programów u

ytkowych stosowanych

w kolejnictwie,

−

skorzysta

z obcoj

zycznych zasobów Internetu zwi

zanych

z tematyk

zawodow

−

skorzysta

z Internetu i narz

dzi internetowych w celu przesyłania

i gromadzenia informacji,

−

wykorzysta

systemy informatyczne w kontaktach z klientami,

−

sporz

dzi

korespondencj

słu

bow

w j

zyku polskim i obcym,

−

zredagowa

podstawowe dokumenty zgodnie z wymaganiami rynku

pracy,

−

nawi

czno

ść

w j

zyku polskim i obcym w niebezpiecze

stwie

i dla zapewnienia bezpiecze

stwa,

−

przygotowa

dokumentacj

kolejow

z wykorzystaniem narz

dzi

informatycznych,

−

sporz

dzi

sprawozdanie o pracy wagonów,

−

sporz

dzi

sprawozdawczo

ść

kasow

−

sporz

dzi

statystyk

z odprawy osób i przesyłek,

−

posłu

specjalistycznymi programami komputerowymi,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony

przeciwpo

arowej w transporcie kolejowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. Materiał nauczania

Przygotowanie komputera do pracy.
Podstawy redagowania dokumentów tekstowych.
Podstawy redagowania dokumentów transportowych.
Arkusz kalkulacyjny w transporcie.
Baza danych, formularze, opracowywanie raportów.
Zawodowe programy specjalistyczne.
Internet, podstawowe funkcje przegl

darek, Serwisy WWW, poczta

elektroniczna.
Korespondencja słu

bowa, korespondencja w j

zyku obcym.

Dokumentacja kolejowa.
Przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo

arowej

w kolejnictwie.

wiczenia

•

Wyszukiwanie w bazie danych informacji w j

zyku polskim

i obcym dotycz

cej transportu kolejowego.

•

Opracowywanie bazy danych dotycz

cej transportu towarów i osób

na okre

lonej trasie w formie graficznej.

•

Korzystanie z przegl

darek internetowych i przegl

danie serwisów

www.

•

Redagowanie korespondencji słu

bowej.

•

Nawi

zywanie i wymiana korespondencji słu

bowej.

•

Ewidencjonowanie

nale

tytułu

wiadczonych

usług

transportowych.

•

Analizowanie

dokumentacji

technicznej

oraz

normatywów

dotycz

cych transportu kolejowego.

•

Sporz

dzanie wykresów graficznych na podstawie okre

lonych

•

danych.

•

Przesyłanie informacji dotycz

cej transportu kolejowego przy pomocy

Internetu.

•

Nawi

zywanie i prowadzenie ł

czno

ci w j

zyku polskim i obcym

w niebezpiecze

stwie i dla zapewnienia bezpiecze

stwa - symulacja.

rodki dydaktyczne

Laboratorium komputerowe wielostanowiskowe z podł

czeniem do

Internetu.
Oprogramowanie specjalistyczne: System Ewidencji Biletów, Rezerwacji
i  Miejscówek  „Kurs  -  90”,  MOPS  -  Modelowa  Organizacja  Pracy  Stacji,
Rozkład  Jazdy  (Hafas),  Wykres  i  Siatka  -  system  wspomagania
konstruowania  rozkładu  jazdy  poci

gów, SKPZ - System Kierowania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przewozami i Zarz

dzania Przedsi

biorstwem PKP, EWAG - ewidencja

wagonów.
Oprogramowanie Microsoft Office.
Drukarka, skaner, fax, tablet.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci posługiwania si

programami komputerowymi oraz

stosowania technik informatycznych w transporcie kolejowym.

W procesie nauczania - uczenia si

nale

y odwoływa

wiadomo

umiej

tno

uczniów

zdobytych

zaj

ciach

dydaktycznych z zakresu informatyki oraz j

zyka obcego.

Zaj

cia powinny by

realizowane metodami aktywizuj

cymi, takimi

jak: metoda tekstu przewodniego, dyskusja dydaktyczna, metoda
inscenizacji, metoda przypadków oraz

wicze

praktycznych.

Czas przeznaczony na kształtowanie poszczególnych umiej

tno

powinien by

dostosowany do mo

liwo

ci uczniów.

Oprogramowanie symulacyjne oraz wspomagaj

ce powinno by

tak

zainstalowane, aby była mo

liwo

ść

symulacji transmisji informacji tak,

jak odbywa si

to w warunkach rzeczywistych.

Ze wzgl

du na post

p techniczny i technologiczny, stosowanie na

kolei ró

nych programów komputerowych, nauczyciel prowadz

zaj

cia powinien dokonywa

doboru literatury i sprz

tu w zale

ci od

wyposa

enia pracowni dydaktycznej oraz rodzaju oprogramowania

komputerowego.

Zaj

cia dydaktyczne powinny by

prowadzone w laboratorium techniki

ruchu kolejowego w grupach do 15 uczniów, na indywidualnych
stanowiskach pracy.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

systematycznie w trakcie

realizacji programu jednostki modułowej na podstawie okre

lonych

kryteriów.

Podczas

oceny

nale

sprawdza

umiej

tno

uczniów

w operowaniu zdobyt

wiedz

, zwraca

uwag

na merytoryczn

jako

ść

wypowiedzi, wła

ciwe stosowanie poj

ęć

i poprawno

ść

wnioskowania.

Proces

oceniania

powinien

obejmowa

diagnoz

wiedzy

i umiej

tno

ci uczniów pod k

tem zało

onych celów kształcenia,

identyfikowanie post

pów w trakcie realizacji programu jednostki

modułowej, rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych celów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

kształcenia

oraz

sprawdzanie

wiadomo

umiej

tno

zrealizowaniu programu.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

Oceniaj

c osi

gni

cia uczniów szczególn

uwag

nale

y zwróci

na:

−

dobieranie oprogramowania do realizacji zada

−

posługiwanie si

systemami informatycznymi,

−

sporz

dzenie dokumentów w formie tekstowej oraz w postaci tabel

i wykresów,

−

redagowanie korespondencji słu

bowej j

zyku polskim i obcym,

−

prowadzenie i wymian

korespondencji słu

bowej,

−

korzystanie z programów komputerowych stosowanych w transporcie

kolejowym.
W ocenie ko

cowej osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia nale

y uwzgl

dni

wyniki sprawdzianów, testów osi

gni

ęć

szkolnych oraz poziom

wykonania

wicze

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostka modułowa 311[38].Z3.06
Prowadzenie działa

marketingowych

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

posłu

poj

ciami z zakresu marketingu,

−

okre

znaczenie

marketingu

działalno

transportowej

przedsi

biorstw kolejowych,

−

dobra

metody bada

marketingowych do promocji transportowych

przedsi

biorstw kolejowych,

−

wyja

zwi

zek pomi

dzy cen

a pozostałymi narz

dziami

marketingowymi,

−

wyja

strategi

cen w marketingu,

−

przeprowadzi

badania marketingowe dotycz

ce transportu towaru

i przewozu osób kolej

−

wyodr

bni

segmenty

rynku

transportowego

podstawie

okre

lonych kryteriów,

−

zastosowa

podstawowe narz

dzia marketingowe podczas bada

rynku usług transportowych,

−

okre

czynniki wpływaj

ce na popyt i poda

usług transportowych,

−

oceni

jako

ść

usług transportowych na podstawie okre

lonych

kryteriów,

−

oceni

jako

ść

usług transportowych na podstawie przeprowadzonych

bada

−

prowadzi

aktywizacj

i promocj

usług przewozów pasa

erskich

i towarowych,

−

zaprojektowa

program

działa

promocyjnych

kolejowego

przedsi

biorstwa transportowego,

−

okre

efekty działa

promocyjnych,

−

scharakteryzowa

model sterowania jako

usługi transportowej,

−

scharakteryzowa

system zarz

dzania jako

w działalno

przedsi

biorstwa kolejowego,

−

sporz

dzi

uproszczony

plan

marketingowy

przedsi

biorstwa

kolejowego

wiadcz

cego usługi transportowe.

2. Materiał nauczania

Podstawowe poj

cia marketingu.

Istota i miejsce marketingu w działalno

ci transportowej.

Metody bada

marketingowych.

Narz

dzia marketingu mix: produkt, cena, promocja, dystrybucja.

Rynek usług transportowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Popyt i poda

na rynku usług transportu kolejowego.

Cechy i kryteria oceny jako

ci usług.

Sposoby pomiaru poziomu jako

ci usług transportowych.

Aktywizacja i promocja usług transportowych.
Jako

ść

w działalno

ci przedsi

biorstwa kolejowego.

Zarz

dzanie jako

w przedsi

biorstwie transportu kolejowego.

Plan marketingowy przedsi

biorstwa

wiadcz

cego usługi transportowe.

wiczenia

•

Opracowywanie narz

dzi bada

marketingowych dotycz

cych

przewozu osób kolej

•

Przeprowadzanie bada

marketingowych dotycz

cych transportu

towarów kolej

•

Planowanie działalno

ci promocyjnej w kolejowym przedsi

biorstwie

transportowym.

•

Przygotowywanie

reklamy

kolejowego

przedsi

biorstwa

transportowego.

•

Okre

lanie

zale

dzy

popytem

poda

Ŝą

usług

transportowych

przykładzie

okre

lonego

przedsi

biorstwa

kolejowego.

•

Planowanie

systemu

zarz

dzania

jako

kolejowym

przedsi

biorstwie transportowym.

•

Opracowywanie uproszczonego planu marketingowego kolejowego

przedsi

biorstwa transportowego.

rodki dydaktyczne

Katalogi, foldery, zdj

cia, wizytówki, logo przedsi

biorstw kolejowych.

Wykazy taryf przewozowych i celnych.
Filmy dydaktyczne, przezrocza, foliogramy, prezentacje komputerowe
dotycz

ce zastosowanie marketingu w przedsi

biorstwie kolejowym.

Przykładowe plany marketingowe.
Materiały reklamowe.
Komputer z dost

pem do Internetu i rzutnik multimedialny.

Przepisy prawa dotycz

ce działalno

ci reklamowej.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie

umiej

tno

ci prowadzenia bada

marketingowych, projektowania

reklamy przedsi

biorstwa kolejowego oraz sporz

dzania uproszczonych

planów marketingowych.

Podczas realizacji programu jednostki modułowej nale

y zwraca

uwag

na zasady przygotowywania reklam transportu kolejowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zgodnie z obowi

zuj

cymi przepisami prawa, a tak

e na rodzaje

narz

dzi

badawczych

oraz

sposoby

przeprowadzania

bada

marketingowych. Szczególn

uwag

nale

y zwróci

na zagadnienia

dotycz

ce produktu, ceny, promocji, dystrybucji.

W procesie dydaktycznym wskazane jest stosowanie nast

puj

cych

metod nauczania: wykładu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, tekstu
przewodniego,

metody

projektów,

metody

przypadków,

gier

dydaktycznych oraz

wicze

praktycznych. Zaleca si

, aby uczniowie

w 2 - 4 osobowych zespołach opracowali projekty materiałów
reklamowych przedsi

biorstwa transportu kolejowego, ocenili jako

ść

usług

transportowych

podstawie

przeprowadzonych

bada

opracowali uproszczony plan marketingowy przedsi

biorstwa kolejowego

wiadcz

cego usługi transportowe.

Zamieszczone

programie

wiczenia

stanowi

propozycj

nauczyciel mo

e opracowa

inne

wiczenia mo

liwe do wykonania

w warunkach szkoły.

W procesie nauczania - uczenia si

nale

y zwraca

szczególn

uwag

na:

−

posługiwanie si

terminologi

marketingow

−

wdra

anie uczniów do samodzielnego i logicznego my

lenia,

−

aktywny udział w rozwi

zywaniu zada

wicze

−

zastosowanie zdobytej wiedzy w praktyce.

Realizacja

wicze

i innych zada

e odbywa

w warunkach

rzeczywistych i symulacyjnych. Nauczyciel powinien przygotowa

materiały potrzebne do wykonywania

wicze

, jak: teksty przewodnie do

wicze

, katalogi przedsi

biorstw kolejowych, prospekty reklamowe.

Uczniowie wykonuj

wiczenia powinni korzysta

z zasobów

Internetu oraz innych

ródeł informacji.

Wskazane

jest

równie

prowadzenie

zaj

ęć

dydaktycznych

w przedsi

biorstwach kolejowych z udziałem kierownika marketingu oraz

prezentowanie filmów dydaktycznych reklamuj

cych

wiadczone usługi.

Zaj

cia powinny by

realizowane w pracowni eksploatacji handlowej

kolei, w grupach do 15 uczniów, z podziałem na zespoły 2-4 osobowe.

6. Propozycje metod sprawdzania i oceniania osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

edukacyjnych uczniów powinno

odbywa

systematycznie w trakcie realizacji programu jednostki

modułowej, na podstawie okre

lonych kryteriów.

Kryteria oceniania powinny uwzgl

dnia

poziom wiadomo

ci oraz

zakres opanowania przez uczniów umiej

tno

ci wynikaj

cych ze

szczegółowych celów kształcenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ocena osi

gni

ęć

szkolnych powinna aktywizowa

i mobilizowa

pracy zarówno ucznia jak i nauczyciela. Ocenianie powinno u

wiadomi

uczniom poziom ich osi

gni

ęć

w odniesieniu do wymaga

edukacyjnych.

Proces oceniania obejmuje:

−

diagnoz

stanu wiedzy i umiej

tno

ci uczniów z uwzgl

dnieniem

zało

onych celów kształcenia,

−

identyfikowanie post

pów ucz

cych si

w toku realizacji tre

kształcenia oraz rozpoznawanie trudno

ci w osi

ganiu zało

onych

celów,

−

sprawdzanie wiedzy i umiej

tno

ci ucznia po zrealizowaniu programu

nauczania jednostki modułowej.
Oceniaj

c osi

gni

cia uczniów szczególn

uwag

nale

y zwróci

na:

−

planowanie działa

marketingowych

−

prowadzenie bada

marketingowych,

−

okre

lanie roli reklamy w działalno

ci marketingowej,

−

sporz

dzanie planu marketingowego.

Osi

gni

cia uczniów nale

y ocenia

na podstawie:

−

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

−

sprawdzianów praktycznych,

−

testów osi

gni

ęć

szkolnych,

−

obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas

wicze

W ocenie ko

cowej, po zrealizowaniu programu jednostki modułowej

nale

y uwzgl

dni

wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela

metod sprawdzania osi

gni

ęć

uczniów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Moduł 311[38].Z4
Praktyka zawodowa

1. Cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

organizowa

i prowadzi

ruch poci

gów na szlaku i posterunkach

ruchu zgodnie z przepisami, z uwzgl

dnieniem ostrze

i warunków

atmosferycznych,

−

organizowa

, nadzorowa

i wykonywa

prace manewrowe taborem

kolejowym,

−

zestawia

i przygotowywa

poci

gi do jazdy,

−

organizowa

prac

zgodnie

obowi

zuj

cymi

instrukcjami

i regulaminami oraz zasadami bezpiecze

stwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska,

−

dokonywa

ogl

dzin i bada

technicznych rozjazdów i zamkni

ęć

nastawczych,

−

obsługiwa

urz

dzenia sterowania ruchem kolejowym zgodnie

z procedurami,

−

obsługiwa

urz

dzenia ł

czno

ci przewodowej i bezprzewodowej,

−

ocenia

stan techniczny wagonów kolejowych i ich wyposa

enia,

−

przestrzega

warunków bezpiecze

stwa i higieny pracy, warunków

sanitarnych, ochrony

rodowiska naturalnego,

−

obsługiwa

urz

dzenia pokładowe znajduj

ce si

w wagonach

pasa

erskich,

−

posługiwa

sygnalizacj

na liniach i stacjach kolejowych,

−

nadzorowa

załadunek i wyładunek wagonów oraz stosowa

procedury przyj

cia ładunku do przewozu,

−

stosowa

procedury przewozu ładunków, w tym ładunków

niebezpiecznych i nadzwyczajnych,

−

korzysta

komputerowego

oprogramowania

ytkowego

wspomagaj

cego realizacj

procesu przewozowego,

−

stosowa

procedury w stanach awaryjnych, zagro

enia i wypadkach

kolejowych oraz w czasie przebudowy urz

dze

−

udziela

pierwszej pomocy poszkodowanym współpracownikom

i pasa

erom,

−

posługiwa

sprz

tem ratunkowym i ratowniczym,

−

posługiwa

rozkładem jazdy poci

gów,

−

komunikowa

, wyszukiwa

i przetwarza

informacje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

100

Jednostka modułowa 311[38].Z4.01
Planowanie i organizacja przewozu towarów

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

zorganizowa

stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

przygotowa

dokumenty przewozowe i ustali

nale

ść

za przewóz,

−

sporz

dzi

dokumentacj

przewozow

−

zaplanowa

przewóz towarów,

−

wykona

czynno

ci zdawczo-odbiorcze dotycz

ce przyjmowania

i przekazywania przesyłek,

−

przygotowa

wagony kolejowe do kontroli technicznej i handlowej,

−

skontrolowa

wagony w składzie poci

gu pod wzgl

dem technicznym,

−

zaewidencjonowa

nale

tytułu

wiadczonych

usług

transportowych,

−

sporz

dzi

sprawozdania finansowe zgodnie z przepisami ustawy

o rachunkowo

ci,

−

obsłu

kasy fiskalne w zakresie przewozu towarów,

−

posłu

normami technologicznymi i regulaminem przewozu

towarów,

−

zorganizowa

przewozy całopoci

gowe towarów masowych,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas transportu.

2. Materiał nauczania

Sporz

dzanie dokumentów przewozowych.

Prowadzenie dokumentacji przewozowej.
Przyjmowanie i zdawanie przesyłek do przewozu kolej

Odprawianie przesyłek towarowych.
Przeprowadzanie kontroli technicznej i handlowej wagonów.
Sporz

dzanie sprawozdawczo

ci finansowej.

Obsługiwanie kas fiskalnych.
Organizowanie masowych przewozów towarowych.
Stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higiena pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas transportu

kolejowego.

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Celem realizacji programu jednostki modułowej jest doskonalenie

nabytych

procesie

kształcenia

wiadomo

umiej

tno

zawodowych, w rzeczywistych warunkach pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

101

Przed przyst

pieniem do wykonywania zada

nale

y zapozna

uczniów ze struktur

organizacyjn

przedsi

biorstwa, programem

praktyki, regulaminem i przepisami bezpiecze

stwa i higieny pracy

obowi

zuj

cymi w przedsi

biorstwie transportu kolejowego, w którym

uczniowie odbywaj

praktyk

zawodow

Podczas realizacji programu jednostki modułowej szczególn

uwag

nale

y zwróci

na kształtowanie takich postaw jak:

−

uczciwo

ść

−

zdyscyplinowanie i punktualno

ść

−

sumienno

ść

i zaanga

owanie w realizacj

zada

−

dbało

ść

o presti

zawodu,

−

identyfikowanie si

z problemami

rodowiska zawodowego,

−

odpowiedzialno

ść

za mienie powierzone na czas praktyki zawodowej,

−

dokładno

ść

w wykonywaniu pracy,

−

współprac

w zespole,

−

samokształcenie,

−

poczucie odpowiedzialno

ci za wykonywan

prac

Opiekun praktyki zawodowej powinien dba

o rozwój zawodowy

ucznia oraz kształtowa

umiej

tno

ść

samodzielnego planowania pracy,

efektywnego wykorzystania czasu pracy, rozwi

zywania problemów

i komunikowania si

z otoczeniem.

W czasie trwania praktyki, ucze

ma obowi

zek prowadzenia

dzienniczka praktyk, w którym zapisuje czynno

ci i spostrze

enia

z ka

dego dnia praktyki zawodowej. Powinny by

one potwierdzone

w dzienniczku przez opiekuna praktyki.

4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

przez cały czas realizacji programu praktyki zawodowej na podstawie
ustalonych kryteriów.

Umiej

tno

ci uczniów nale

y sprawdza

obserwuj

c ich prac

podczas wykonywania okre

lonych zada

zawodowych, zwracaj

szczególn

uwag

na:

−

organizacj

stanowiska pracy,

−

samodzielno

ść

w planowaniu pracy i rozwi

zywaniu problemów,

−

dbało

ść

o powierzony sprz

−

dokładno

ść

w pracy,

−

umiej

tno

ść

współpracy w zespole,

−

przestrzeganie przepisów bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

103

Jednostka modułowa 311[38].Z4.02
Organizowanie kolejowych przewozów pasa

erskich

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

sporz

dzi

zapotrzebowanie na kolejowe przewozy pasa

erskie,

−

zastosowa

zasady racjonalnej gospodarki taborem wagonowym,

−

zorganizowa

kolejowy przewóz pasa

erów na okre

lonej linii

kolejowej,

−

obsłu

podró

nych na liniach kolejowych,

−

obsłu

urz

dzenia techniczne w wagonie pasa

erskim,

−

wykona

czynno

ci zwi

zane z odpraw

i przewozem osób oraz

przesyłek baga

owych i ekspresowych,

−

obliczy

nale

ść

za przewóz osób,

−

zaewidencjonowa

nale

tytułu

wiadczonych

usług

transportowych,

−

posłu

komputerowym oprogramowaniem do obsługi oraz

przewozu osób,

−

posłu

rozkładem jazdy poci

gów,

−

sporz

dzi

statystyk

z odprawy osób i przesyłek,

−

sporz

dzi

sprawozdawczo

ść

finansow

−

oceni

stan techniczny wagonu kolejowego przeznaczonego do

przewozu osób i towarów,

−

skontrolowa

wagony pod wzgl

dem warunków bezpiecze

stwa

i higieny pracy oraz warunków sanitarnych,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas przewozów

i obsługi podró

nych.

2. Materiał nauczania

Planowanie przewozów pasa

erskich.

Organizacja obsługi podró

nych.

Ewidencjonowanie opłat za przewóz.
Obsługiwanie kas fiskalnych.
Sporz

dzanie dokumentacji czynno

ci słu

bowych.

Posługiwanie si

rozkładem jazdy poci

gów.

Sporz

dzanie statystyk z odpraw osób i przesyłek.

Sporz

dzanie sprawozdawczo

ci finansowej.

Stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higiena pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

104

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja programu jednostki modułowej powinna odbywa

w przedsi

biorstwach transportu kolejowego.

Zaj

cia nale

y rozpoczyna

od zapoznania uczniów z programem

oraz

szczegółowym

harmonogramem

praktyki,

przepisami

bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska obowi

zuj

cymi podczas wykonywania prac w kolejnictwie.

ne jest, aby podczas odbywania praktyki zawodowej uczniowie

mieli

liwo

ść

kształtowania

umiej

tno

zawodowych

w rzeczywistych warunkach pracy.

Celem realizacji programu jednostki modułowej doskonalenie

umiej

tno

ci nabytych w procesie kształcenia, poznanie

rodowiska

zawodowego, przygotowanie do pracy w zawodzie oraz opanowanie
przez uczniów umiej

tno

ci praktycznych niezb

dnych do wykonywania

okre

lonych zada

zawodowych. W czasie odbywania praktyki

uczniowie

powinni

poznawa

nowoczesne

metody

techniki

organizowania przewozów i obsługi pasa

erów oraz stosowa

przepisy

bezpiecze

stwa i higieny pracy.

Uczniowie prowadz

c dzienniczek praktyki powinni dokonywa

w nim

zapisów z ka

dego dnia praktyki dotycz

cych: stanowiska pracy,

zakresu wykonywanych czynno

ci, godzin praktyki oraz wniosków

i spostrze

. Zapis powinien by

czytelny i potwierdzony podpisem

opiekuna praktyki.

4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osi

gni

ęć

uczniów powinno odbywa

systematycznie przez cały czas realizacji programu praktyki, na
podstawie okre

lonych kryteriów. Kryteria oceniania powinny dotyczy

poziomu oraz zakresu opanowania przez uczniów umiej

tno

wynikaj

cych ze szczegółowych celów kształcenia. Kryteria dotycz

oceniania nale

y przedstawi

przed rozpocz

ciem praktyki.

Umiej

tno

ci uczniów nale

y sprawdza

obserwuj

c ich prac

podczas wykonywania zada

zawodowych.

Dokonuj

c oceny pracy uczniów nale

y zwraca

szczególn

uwag

na:

−

stosowanie bezpiecznych metod pracy i organizacj

stanowiska

pracy,

−

zdyscyplinowanie, sumienno

ść

oraz zaanga

owanie w wykonywanie

zada

−

odpowiedzialno

ść

za mienie powierzone na czas praktyki zawodowej,

−

jako

ść

wykonywanej pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

106

Jednostka modułowa 311[38].Z4.03
Organizowanie i prowadzenie ruchu kolejowego

1. Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia ucze

(słuchacz) powinien umie

−

rozpozna

poszczególne rodzaje taboru kolejowego,

−

wykona

manewry taborem kolejowym zgodnie z obowi

zuj

cymi

zasadami,

−

zorganizowa

i poprowadzi

ruch poci

gów zgodnie z procedurami

obowi

zuj

cymi w sytuacjach awaryjnych, zagro

enia i wypadku,

−

współpracowa

z ró

nymi słu

bami w szczególnych warunkach ruchu

kolejowego,

−

powiadomi

dró

ników przejazdowych o odje

dzie poci

gów i innych

okoliczno

ciach, maj

cych wpływ na bezpiecze

stwo podró

−

nadzorowa

ledzi

przemieszczanie si

poci

gów zgodnie

z rozkładem jazdy,

−

skorzysta

z komputerowego oprogramowania wspomagaj

cego

kontrol

i monitorowanie ruchu kolejowego,

−

obsłu

sprz

komputerowy

podczas

wykonywania

zada

zawodowych,

−

zorganizowa

ruch poci

gów na podstawie telefonogramów,

przekazywanych

przez

urnych

urz

dzeniami

telefonicznej

czno

ci lub radioł

czno

ci,

−

zorganizowa

ruch poci

gów na podstawie urz

dze

sterowania

ruchem kolejowym,

−

zorganizowa

ruch poci

gów na podstawie wskaza

semaforów

odst

powych samoczynnej blokady liniowej,

−

zorganizowa

ruch poci

gów w obr

bie stacji w warunkach

zakłócaj

cych

funkcjonowanie

urz

dze

prowadzenia

ruchu

poci

gów,

−

zamkn

ąć

i otworzy

tor szlakowy,

−

zorganizowa

ruch poci

gów w czasie planowanego zamkni

cia toru

w celu wykonywania robót,

−

prowadzi

ruchu dwukierunkowy po torze szlaku dwutorowego przy

czynnych obu torach,

−

prowadzi

ruch poci

gów w warunkach szczególnych,

−

prowadzi

ruch pojazdów pomocniczych,

−

sporz

dzi

i dor

czy

rozkazy szczególne, obowi

zuj

ce na stacjach

i szlakach,

−

zastosowa

zarz

dzenia dora

ne dotycz

ce prowadzenia ruchu

poci

gów,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

107

−

scharakteryzowa

systemy zdalnego sterowania ruchem kolejowym,

−

zastosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas prowadzenia

ruchu kolejowego.

2. Materiał nauczania

Wykonywanie manewrów taborem kolejowym.
Prowadzenie ruchu poci

gów na szlaku.

Powiadamianie dró

ników przejazdowych o odje

dzie poci

gów i innych

okoliczno

ciach.

Kierowanie przewozami.
Prowadzenie

ruchu

poci

gów

podstawie

telefonicznego

zapowiadania.
Prowadzenie ruchu poci

gów przy u

yciu półsamoczynnej samoczynnej

blokady liniowej.
Prowadzenie ruchu poci

gów na podstawie wskaza

semaforów

odst

powych samoczynnej blokady liniowej.

Prowadzenie ruchu poci

gów w obr

bie stacji w warunkach

zakłócaj

cych normalne funkcjonowanie urz

dze

prowadzenia ruchu

poci

gów.

Zamykanie torów szlakowych i prowadzenie ruchu w takich warunkach.
Prowadzenie ruchu dwukierunkowego po jednym z torów szlaku
dwutorowego przy czynnych obu torach.
Prowadzenie ruchu poci

gów w warunkach szczególnych.

Prowadzenie ruchu pojazdów pomocniczych.
Sporz

dzanie i dor

czanie rozkazów szczególnych obowi

zuj

cych na

stacji i szlakach.
Przestrzeganie zarz

dze

dora

nych dotycz

cych prowadzenia ruchu

poci

gów oraz gospodarki wagonami towarowymi.

Zdalne sterowanie ruchem kolejowym.
Stosowanie przepisów bezpiecze

stwa i higiena pracy, ochrony

przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska podczas prowadzenia ruchu

kolejowego.

3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Realizacja programu jednostki modułowej powinna odbywa

w przedsi

biorstwach transportu kolejowego.

Uczniowie powinni odbywa

praktyk

w zespołach 1 - 3 osobowych.

Zaj

cia nale

y rozpoczyna

od zapoznania uczniów z programem

oraz

szczegółowym

harmonogramem

praktyki,

przepisami

bezpiecze

stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo

arowej oraz ochrony

rodowiska obowi

zuj

cymi podczas prowadzenia ruchu poci

gów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

108

ne jest, aby podczas odbywania praktyki zawodowej uczniowie

mieli mo

liwo

ść

kształtowania i doskonalenia umiej

tno

ci zawodowych

w rzeczywistych warunkach pracy.

Celem realizacji programu jednostki modułowej doskonalenie

umiej

tno

ci nabytych w procesie kształcenia, poznanie

rodowiska

zawodowego, przygotowanie do pracy w zawodzie oraz opanowanie
przez uczniów umiej

tno

ci praktycznych dotycz

cych organizowania

i prowadzenia ruchu kolejowego zgodnie z obowi

zuj

cymi procedurami.

Szczególn

uwag

nale

y zwróci

na podejmowanie decyzji w sytuacji

awarii, zagro

enia lub wypadku.

W czasie odbywania praktyki uczniowie powinni wykonywa

ró

prace

zwi

zane

kształtowaniem

umiej

tno

praktycznych

niezb

dnych do wykonywania okre

lonych zada

zawodowych,

poznawa

nowoczesne metody i techniki organizowania przewozów

i obsługi pasa

erów oraz stosowa

przepisy bezpiecze

stwa i higieny

pracy.

Uczniowie prowadz

c dzienniczek praktyk powinni dokonywa

w nim

zapisów z ka

dego dnia praktyki dotycz

cych: stanowiska pracy,

zakresu wykonywanych czynno

ci, godzin praktyki oraz wniosków

i spostrze

. Zapis powinien by

czytelny i potwierdzony podpisem

opiekuna praktyki.

4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia

Oceny osi

gni

ęć

edukacyjnych ucznia z zakresu programu jednostki

modułowej dokonuje opiekun praktyk zawodowych na podstawie
obserwacji czynno

ci wykonywanych przez ucznia podczas realizacji

zada

zawodowych oraz zapisów w dzienniczku praktyki zawodowej.

Wskazane jest, aby na zako

czenie praktyki ucze

przedstawił

opiekunowi praktyk zawodowych sprawozdanie z realizacji programu
praktyki zawodowej.

Ocena osi

gni

ęć

ucznia powinna uwzgl

dnia

−

planowanie działa

zwi

zanych z prowadzeniem ruchu poci

gów na

podstawie urz

dze

sterowania ruchem kolejowym,

−

planowanie ruchu poci

gów na podstawie wskaza

semaforów

odst

powych samoczynnej blokady liniowej,

−

planowanie ruchu poci

gów w obr

bie stacji w warunkach

zakłócaj

cych

funkcjonowanie

urz

dze

prowadzenia

ruchu

poci

gów,

−

zamykanie i otwieranie toru dla ruchu poci

gów,

−

organizowanie ruchu poci

gów w czasie planowanego zamkni

cia

toru dla wykonywania robót,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

109

−

planowanie i organizowanie ruchu dwukierunkowego po torze szlaku

dwutorowego przy czynnych obu torach,

−

planowanie ruchu poci

gów w warunkach szczególnych.

Ponadto, podczas obserwacji pracy uczniów nale

y zwróci

uwag

na:

−

przestrzeganie dyscypliny,

−

odpowiedzialno

ść

za powierzone mienie w czasie odbywania praktyki,

−

jako

ść

wykonywanej pracy,

−

samodzielno

ść

podczas wykonywania zada

Na zako

czenie realizacji programu jednostki modułowej opiekun

praktyki zawodowej powinien wpisa

w dzienniczku praktyki opini

o pracy i post

pach ucznia oraz ocen

cow