plik

Regeneracja amputowanych części ciała jest rzadka, jednak występuje w
świecie  zwierząt.  U  salamander,  pająków  czy  rozgwiazd  mogą  odrastać
kończyny,  czułki  i  inne  zewnętrzne  części  ciała,  a  u  wstężnic  dochodzi
do  regeneracji  całego  osobnika  z  niewielkiego  fragmentu  ciała.
Dotychczas  sądzono,  że  zdolność  do  regeneracji  wyewoluowała  bardzo
dawno.  Jednak  naukowcy  poinformowali  właśnie  o  odkryciu  czterech
gatunków wstężnic, które niezależnie od siebie wyewoluowały niedawno
zdolność doregeneracji głowy wraz z mózgiem.

Wstężnice

To oznacza, że gdy porównujemy grupy zwierząt, nie możemy zakładać, że podobne
zdolności regeneracyjne są stare i oznaczają, że zwierzęta te mają wspólnych przodków.
Musimy być bardziej ostrożni podczas porównywania zdolności regeneracyjnych różnych
grup zwierząt, mówi profesor Alexandra Bely z University of Maryland.

Każde zwierzę, nawet człowiek, ma pewne zdolności regeneracyjne. Jednak te grupy,
który zróżnicowały się na bardzo wczesnych etapach ewolucji, jak gąbki czy stułbiopławy

odznaczają się znacznie większymi zdolnościami do regeneracji. Gdy zwierzęta stawały
się coraz bardziej złożone, zdolności regeneracyjne były coraz rzadsze i coraz bardziej
ograniczone.

Do niedawna naukowcy badali ewolucję zdolności regeneracyjnych opierając się na
badaniach zwierząt, które zdolności te utraciły. Działo się tak, gdyż zdolności te pojawiły
się tak dawno, ze trudno było śledzić początki tych zdolności.

W ramach najnowszych badań naukowcy zebrali wstężnice u wybrzeży USA, Argentyny,
Hiszpanii i Nowej Zelandii. Przeprowadzali na nich eksperymenty, krojąc zwierzęta i
obserwując, jak się regenerują.

Wszystkie zebrane gatunki były w stanie regenerować się całkowicie od przednich części
ciała. Jednak tylko osiem było w stanie przeprowadzić regenerację o tylnych części,
regenerując głowę wraz z mózgiem. Cztery z tych gatunków było wcześniej znanych,
cztery to gatunki nieznane.

Największym zaskoczeniem był fakt, że wiele gatunków nie było w stanie zregenerować
głowy. Już z badań prowadzonych w latach 30. ubiegłego wieku wiemy, że Lineus
sanguineus jest w stanie zregenerować całe ciało wraz z głową z zaledwie 1/200000 części
dorosłego osobnika. Przypadek ten sprawił, że cały typ tych stworzeń uznano za mistrzów
regeneracji. Naturalnym było przypuszczenie, że zdolność ta jest bardzo stara i pochodzi
od wspólnego przodka. Jednak najnowsze badania pokazały, że posiada ją jedynie 8 z 35
zbadanych gatunków. Naukowcy przeanalizowali więc ewolucję zdolności
regeneracyjnych i stwierdzili, że pojawiły się one niedawno.

Pierwsze zdolności regeneracyjne pochodzą sprzed kambru, zatem sprzed ponad 500
milionów lat, jednak u zbadanych gatunków, które są w stanie regenerować głowę,
niektóre z tych cech pojawiły się zaledwie 10–15 milionów lat temu.

Naukowcy zauważyli, że niektóre z gatunków, które nie potrafiły regenerować głowy, były
w stanie przeżyć bez niej wiele miesięcy. Ta zdolność może być prekursorem umiejętności
regeneracji głowy, gdyż umiejętność tak długiego przeżycia daje wystarczająco dużo
czasu, by amputowana część ciała mogła odrosnąć.

Najnowsze badania pozwolą lepiej zrozumieć ewolucję procesu regeneracji, a to z kolei
może przydać się w medycynie regeneracyjnej.