asystent osoby niepelnosprawnej 346[02] z1 04 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Lilia Kimber-Dziwisz

Wspieranie

osoby

niepełnosprawnej

korzystaniu

z kompleksowej rehabilitacji 346[02].Z1.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Iwona Grudzień
mgr Aurelia Włoch

Opracowanie redakcyjne:
inż. Danuta Szczepaniak

Konsultacja:
mgr Hanna Całuń

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 346[02].Z1.04
„Wspieranie osoby niepełnosprawnej w korzystaniu z kompleksowej rehabilitacji”, zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu asystent osoby niepełnosprawnej.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Przyczyny i rodzaje niepełnosprawności

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Rehabilitacja kompleksowa

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Proces rehabilitacji osób niepełnosprawnych i jego etapy

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Zespół rehabilitacyjny i jego zadania

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Diagnozowanie potrzeb podopiecznego w zakresie rehabilitacji

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Indywidualne programy rehabilitacji

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Metody rehabilitacji

5.7.1 Ćwiczenia

5.8. Sprzęt rehabilitacyjny

5.8.1. Ćwiczenia

5.9. Aktywizowanie osób niepełnosprawnych

5.9.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie asystent osoby niepełnosprawnej.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien posiadać, aby bez
problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas pracy z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia – przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania–uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

−

wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne prowadzone były różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego, metody przypadków.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy w zespołach.

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

stosować zasady prawidłowej komunikacji z osobą niepełnosprawną,

−

nawiązywać kontakt terapeutyczny z podopiecznym kierując się akceptacją,
zrozumieniem, empatią,

−

współpracować w grupie,

−

różnicować okresy rozwojowe jednostki,

−

określać wpływ czynników społecznych, psychicznych i emocjonalnych na rozwój
jednostki,

−

przestrzegać procedur w pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

przedstawić przyczyny powstawania niepełnosprawności,

−

scharakteryzować rodzaje i stopnie niepełnosprawności,

−

scharakteryzować cele i zadania rehabilitacji kompleksowej,

−

zdiagnozować sytuację osoby niepełnosprawnej w rodzinie i środowisku,

−

zmotywować osobę niepełnosprawną do podjęcia rehabilitacji,

−

opracować indywidualny program pomocy i rehabilitacji we współpracy z osobą
niepełnosprawną i zespołem rehabilitacyjnym,

−

dostosować metody rehabilitacji do potrzeb i możliwości podopiecznych,

−

przedstawić ofertę sprzętu rehabilitacyjnego wspomagającego proces kompleksowej
rehabilitacji osób niepełnosprawnych,

−

wesprzeć aktywność i samodzielność osób niepełnosprawnych,

−

zainspirować osobę niepełnosprawną do nabywania wiedzy o zdrowiu i możliwościach
wykorzystania różnych form postępowania rehabilitacyjnego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

.............................................

Modułowy program nauczania:

Asystent osoby niepełnosprawnej 346[02]

Moduł:

Metody pracy z osobą niepełnosprawną 346[02].Z1

Jednostka modułowa:

Wspieranie

osoby

niepełnosprawnej

korzystaniu

z kompleksowej rehabilitacji 346[02].Z1.04

Temat: Przyczyny i rodzaje niepełnosprawności.

Cel ogólny: Scharakteryzowanie przyczyn i rodzajów niepełnosprawności.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

określić kryteria podziału przyczyn niepełnosprawności,

–

określić kryteria podziału rodzajów niepełnosprawności,

–

scharakteryzować poszczególne grupy przyczyn niepełnosprawności,

–

dokonać podziału rodzajów niepełnosprawności w zależności od przyjętych kryteriów,

–

dokonać podziału przyczyn niepełnosprawności w zależności od przyjętych kryteriów,

–

określić najczęstsze przyczyny niepełnosprawności.

Metody nauczania–uczenia się:
–

prezentacja,

–

ćwiczenia,

–

dyskusja wielokrotna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w dwuosobowych zespołach.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze lub prezentacje multimedialne zawierające charakterystykę przyczyn i rodzajów
niepełnosprawności,

−

plansze, filmy dydaktyczne lub prezentacje multimedialne obrazujące trudności jakie
w warunkach

życia

codziennego

napotykają

osoby

różnymi

rodzajami

niepełnosprawności,

−

arkusze papieru,

−

arkusz do ćwiczeń,

−

mazaki,

−

flipchart,

−

materiały przygotowane przez nauczyciela (w zależności od przyjętej formy wykonania
ćwiczenia),

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie, przedstawienie tematu, celu zajęć.
2. Wykład na temat przyczyn i rodzajów niepełnosprawności. Podczas wykładu nauczyciel

korzysta z przygotowanych wcześniej plansz, prezentacji multimedialnych, filmu
dydaktycznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Prezentacja rodzajów niepełnosprawności według różnych kryteriów.
4. Dyskusja na temat eliminowania i minimalizowania zaprezentowanych przyczyn

niepełnosprawności.

5. Podział grupy uczniów na dwuosobowe zespoły.
6. Ćwiczenia w dwuosobowych zespołach – uczniowie wykonują ćwiczenie 1 z rozdziału

4.1.3. z Poradnika dla ucznia. Przykładowy sposób wykonania ćwiczenia:

−

uczniowie otrzymują od nauczyciela zestaw: pojedyncze kartki na których wypisane
są

rodzaje

niepełnosprawności

(na

każdej

kartce

tylko

jeden

rodzaj

niepełnosprawności),

−

ćwiczenie polega na posortowaniu kartek na cztery grupy – zgodnie z podanymi
przez nauczyciela kryteriami niepełnosprawności zawartymi w arkuszu ćwiczeń.

7. Po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel prosi uczniów o zaprezentowanie efektów swojej

pracy.

8. Podczas prezentacji nauczyciel prowadzi moderowaną dyskusję, której celem jest

wskazanie ewentualnych nieprawidłowości w wykonanych ćwiczeniach oraz poszukiwanie
prawidłowych odpowiedzi.

9. W prezentacji oraz dyskusji bierze udział każdy z dwuosobowych zespołów.
10. Po zakończeniu prezentacji i dyskusji nauczyciel podsumowuje zajęcia.

Praca domowa

Przygotuj pracę pisemną na temat najczęściej spotykanych Twoim zdaniem przyczyn

niepełnosprawności wrodzonej.

W pracy zaproponuj również, w jaki sposób można zminimalizować lub całkowicie

wyeliminować niektóre przyczyny.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

.............................................

Modułowy program nauczania:

Asystent osoby niepełnosprawnej 346[02]

Moduł:

Metody pracy z osobą niepełnosprawną 346[02].Z1

Jednostka modułowa:

Wspieranie

osoby

niepełnosprawnej

korzystaniu

z kompleksowej rehabilitacji 346[02].Z1.04

Temat: Rehabilitacja kompleksowa.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności określenia i scharakteryzowania celów oraz zadań

rehabilitacji kompleksowej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

zdefiniować pojęcia rehabilitacji i fizjoterapii,

–

określić cele rehabilitacji kompleksowej,

–

scharakteryzować zadania rehabilitacji kompleksowej,

–

określić ideę rehabilitacji kompleksowej,

–

wyjaśnić na czym polega rehabilitacja osób niepełnosprawnych.

Metody nauczania–uczenia się:
–

prezentacja,

–

ćwiczenia,

–

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w 2–3 osobowych grupach.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

plansze lub prezentacje multimedialne zawierające definicje pojęcia rehabilitacji,

−

foliogramy lub filmy z celami i zadaniami rehabilitacji kompleksowej,

−

arkusze papieru,

−

mazaki,

−

flipchart,

−

materiały przygotowane przez nauczyciela (w zależności od przyjętej formy wykonania
ćwiczenia),

−

literatura zgodnie z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.

Przebieg zajęć:
1. Przedstawienie tematu, celu zajęć.
2. Wykład na temat rehabilitacji kompleksowej, jej celów i zadań. Podczas wykładów

nauczyciel korzysta z przygotowanych wcześniej plansz, foliogramów, prezentacji
multimedialnych, filmu dydaktycznego.

3. Podział uczniów na 2–3 osobowe grupy.
4. Ćwiczenia w 2–3 osobowych grupach – uczniowie wykonują ćwiczenie 1 z rozdziału

4.2.3. z Poradnika dla ucznia. Przykładowy sposób wykonania ćwiczenia: uczniowie
otrzymują od nauczyciela arkusz do ćwiczeń z podziałem na 3 typy organizacji, do
arkusza ćwiczeń wpisują propozycje organizacji w oparciu o metodę „burzy mózgów”.

5. Po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel prosi uczniów o zaprezentowanie efektów swojej

pracy poszczególne grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Po prezentacji nauczyciel przeprowadza analizę zapisów z udziałem uczniów, której celem

jest wskazanie ewentualnych nieprawidłowości w wykonanych ćwiczeniach oraz
poszukiwanie prawidłowych odpowiedzi.

7. Prezentacji dokonuje 1 uczeń z grupy, natomiast w analizie bierze udział każdy

z członków grupy.

8. Po zakończeniu prezentacji i analizy materiału ćwiczeń nauczyciel podsumowuje zajęcia.

Praca domowa

Przygotuj pracę pisemną z określeniem celów i zadań rehabilitacji kompleksowej na

przykładzie dobrowolnie wybranego przypadku osoby z niepełnosprawnością ruchową.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Przyczyny i rodzaje niepełnosprawności

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podane rodzaje niepełnosprawności przyporządkuj do odpowiedniego kryterium.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i technikę wykonania. Uczniowie pracują w dwuosobowych grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić w jaki sposób można uporządkować podane rodzaje niepełnosprawności (burza

mózgów – nie krytykując żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),

2) przyporządkować podane rodzaje niepełnosprawności do odpowiedniego kryterium,
3) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

arkusz do ćwiczenia:
Rodzaje niepełnosprawności:

−

zaburzenia sensoryczne (zmysłów) – brak, uszkodzenie lub zaburzenie funkcji
analizatorów zmysłowych ( osoby niewidome, niedowidzące, głuche, niedosłyszące,
z zaburzeniami percepcji wzrokowej i słuchowej),

−

niepełnosprawność psychiczna – obniżona sprawność intelektualna – upośledzenie
umysłowe, demencja starcza (osoby psychiczne chore z zaburzeniami osobowości
i zachowania, osoby cierpiące na epilepsję – z zaburzeniami świadomości),

−

obniżona sprawność komunikowania się – utrudniony kontakt słowny (zaburzenia mowy,
autyzm, jąkanie się,

−

niepełnosprawność trwała (stała) – wiedza medyczna nie rokuje poprawy zdrowia,

−

niepełnosprawność okresowa – wg wiedzy medycznej może nastąpić poprawa stanu
zdrowia,

−

niepełnosprawność powodująca częściową lub całkowitą niezdolność do wykonywania
dotychczasowego zatrudnienia, ale umożliwiającą wykonywanie innego, niżej
kwalifikowanego zatrudnienia,

−

niepełnosprawność

powodująca

niezdolność

wykonywania

jakiegokolwiek

zatrudnienia,

−

niepełnosprawność znacznego stopnia uniemożliwiająca podjęcie zatrudnienia albo
uniemożliwiająca wykonywanie zatrudnienia w szczególności w zakładzie pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

chronionej albo w zakładzie aktywizacji zawodowej, wymagającą – w celu pełnienia ról
społecznych – stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze
znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,

−

niepełnosprawność lekkiego stopnia, oznaczająca naruszoną sprawność organizmu
u osoby zdolnej do wykonywania zatrudnienia i nie wymagającej pomocy innej osoby
w celu pełnienia ról społecznych.

Kryteria niepełnosprawności

psychosomatyczne

trwałości

(okresu trwania)

niezdolności do pracy

obowiązującego aktualnie

orzecznictwa

−

mazaki,

−

flipchart,

–

poradnik ucznia.

Ćwiczenie 2

Podziel podane przyczyny niepełnosprawności na nabyte i wrodzone.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Uczniowie pracują w 4 osobowych grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, w jaki sposób można uporządkować podane przyczyny niepełnosprawności

(metoda: burza mózgów – nie oceniając żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),

2) uporządkować zaproponowane przez członków grupy przyczyny niepełnosprawności,
3) porównać propozycje swojej grupy z zapisami innych grup,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup,
5) ustalić końcowy podział przyczyn niepełnosprawności.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

arkusz do ćwiczeń:
Przyczyny niepełnosprawności

−

czynniki dziedziczne – genetycznie uwarunkowane uszkodzenia narządów, funkcji
i sprawności organizmu, uszkodzenia centralnego układu nerwowego,

−

czynniki wrodzone powodujące uszkodzenia płodu w okresie ciąży, jak zatrucia, choroby i
urazy przyszłej matki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

choroby specyficzne dla danego narządu (oka, narządu ruchu) powodujące
w konsekwencji uszkodzenie różnych narządów, funkcji i sprawności organizmu,

−

choroby przewlekłe zwłaszcza tzw. neurologiczne np. SM, SLA, lub narządu ruchu, np.
RZS, choroby układu sercowo-naczyniowego,

−

nagłe – wypadki, w tym wypadki przy pracy, urazy, zatrucia,

−

choroby psychiczne i negatywne skutki dotyczące higieny i jakości zdrowia psychicznego,

−

utrata zdrowia wskutek różnych szkodliwych substancji występujących w środowisku
pracy i zamieszkania, wadliwy styl życia, zanieczyszczenie środowiska naturalnego,

−

naturalne – starcze zmiany organizmu obniżające jego ogólną sprawność lub niektórych
narządów.

Przyczyna niepełnosprawności nabyta

Przyczyna niepełnosprawności wrodzona

−

mazaki,

–

flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Rehabilitacja kompleksowa

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie poniższej definicji rehabilitacji kompleksowej, podaj przykłady instytucji

samorządowych, państwowych i organizacji pozarządowych, włączających się w proces
rehabilitacji kompleksowej.

Rehabilitację kompleksową rozumieć należy jako ciągły i trwający proces

ogólnospołeczny, w którym bierze udział wiele instytucji na szczeblu samorządowym,
państwowym, a także organizacji charytatywnych, fundacji. Główny cel tych działań to
tworzenie warunków umożliwiających osobom niepełnosprawnym powrót do pełnego zdrowia
lub wykształcenie mechanizmów kompensacyjnych w przypadku utraty normalnych funkcji
organizmu. Rehabilitacja powinna w możliwie szybki sposób przygotować osobę
niepełnosprawną do czynnego udziału w życiu rodziny i społeczeństwa. Osiągnąć ten cel
można realizując zadania rehabilitacji leczniczej, zawodowej, społecznej”.

Organizacje/instytucje

państwowe

Organizacje/instytucje

samorządowe

Organizacje/instytucje

pozarządowe

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Uczniowie wykonują zadanie w grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, jakie instytucje włączają się w proces rehabilitacji kompleksowej,
2) zapisać propozycje,
3) uporządkować zapisane propozycje i wpisać je do tabeli,
4) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
5) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy innych grup.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

−

arkusz do ćwiczenia z tabelą do wypełnienia,

–

mazaki,

–

flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Zaprezentuj ideę nowoczesnej rehabilitacji w oparciu o tzw. polską szkołę rehabilitacji

prof. W. Degi.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują w 4 osobowych grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, w jaki sposób można uporządkować i w jakiej formie zapisać treści dotyczące

nowoczesnej rehabilitacji,

2) uporządkować i zapisać w opracowanym schemacie określone informacje,
3) skonfrontować własny zapis z zapisami innych uczniów,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

mazaki,

–

flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Proces rehabilitacji osób niepełnosprawnych i jego etapy

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przyporządkuj nazwy poszczególnych etapów rehabilitacji do podanych opisów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać opis etapów rehabilitacji,
2) wypełnić tabelę w arkuszu do ćwiczenia,
3) przeanalizować własne propozycje z zapisami innych uczniów,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy,
5) przedstawić propozycję końcowego zapisu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

−

arkusze papieru,

−

arkusz do ćwiczenia:
Opisy etapów:

1. …rozpoczynamy szeroki proces rehabilitacyjny, włączając wszystkie składowe fizjoterapii

– kinezyterapię, fizykoterapię, masaż itd. Na tym etapie jesteśmy w stanie najwięcej
osiągnąć w całym procesie usprawniania. Trzeba tutaj powiedzieć, że jest to etap
o największej dynamice w procesie rehabilitacji. Wprowadzani są do zespołu kolejni
specjaliści.

2. …kontynuujemy rehabilitację z okresu poprzedniego, włączając coraz to inne formy

usprawniania leczniczego, rehabilitację społeczną, zawodową itp. Na tym etapie uczymy
pacjenta samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie.

3. …przeważnie stosujemy rehabilitację leczniczą, inaczej medyczną – pod tym pojęciem

rozumiemy proces leczenia umożliwiający szybszy proces naturalnej regeneracji oraz
zmniejszenie się fizycznych i psychicznych następstw choroby. Unowocześnianie technik
diagnostycznych oraz leczniczych, kontrolowanie procesu leczenia i regeneracji
organizmu, ograniczają skutki trwającej choroby.

Etap ostry – szpitalny

Etap kompensacyjny –

poszpitalny wczesny

Etap adaptacyjny –

poszpitalny późny

−

mazaki,

–

flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Na podstawie poniższej definicji, przedstaw przykłady działań adaptacyjnych osoby

niepełnosprawnej.

„Adaptacja polega na umiejętności przystosowania się osoby do określonych warunków
socjalnych i do takiego stanu morfologicznego, który należy uznać za trwały. Adaptacji
podlega zarówno sfera umysłowa (duchowa), jak i organiczna człowieka.

Umożliwia ona przystosować się do obniżonej sprawności poważnych narządów,

powstałej po urazach bądź chorobach. Odpowiednie stosowanie i wykorzystanie procesu
adaptacyjnego daje optymalne efekty leczenia końcowego. Najważniejszym wynikiem
stosowanych działań adaptacyjnych jest doprowadzenie osoby niepełnosprawnej do
samodzielności życiowej związanej

z funkcjonowaniem w życiu osobistym i rodzinnym oraz

zawodowym i społecznym.”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy. Uczniowie powinni
pracować w grupie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, w jaki sposób można podzielić działania adaptacyjne (burza mózgów – nie

krytykując żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),

2) zapisać propozycje,
3) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy różnych grup,
5) przedstawić końcową wersję zapisu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

mazaki,

–

flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Zespół rehabilitacyjny i jego zadania

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie analizy przypadku zaproponuj skład zespołu rehabilitacyjnego w II etapie

rehabilitacji. Uzasadnij wybór.

Opis przypadku:

Student politechniki lat 22, po amputacji kończyny lewej dolnej, w wyniku urazu

komunikacyjnego, dotychczas mieszkał w akademiku.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują w grupie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokładnie opis przypadku,
2) zapisać zaproponowane przez członków grupy propozycje z uzasadnieniem (burza

mózgów – nie krytykując żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),

3) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy innych grup,
5) zapisać i przedstawić końcową wersję.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja,

–

analiza przypadku.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

mazaki,

–

flipchart.

Ćwiczenie 2

Na podstawie analizy przypadku zaproponuj skład zespołu rehabilitacyjnego. Uzasadnij

wybór poszczególnych specjalistów w okresie kompensacyjnym rehabilitacji.

Opis przypadku:

Mężczyzna, lat 67, mieszka na wsi, z niedowładem połowiczym prawostronnym po udarze

mózgu, wdowiec.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować dokładnie opis przypadku,
2) zapisać zaproponowane przez członków grupy propozycje z uzasadnieniem (burza

mózgów – nie krytykując żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),

3) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
4) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy innych grup,
5) zapisać i przedstawić końcową wersję.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

mazaki,

–

flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Diagnozowanie

potrzeb

podopiecznego

zakresie

rehabilitacji

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ na podstawie analizy przypadku co najmniej 3 istotne elementy środowiskowe,

które uwzględnisz przy diagnozowaniu potrzeby rehabilitacji osoby niepełnosprawnej.

Opis przypadku:

Student lat 22 z niedowładem kończyn dolnych, porusza się na wózku inwalidzkim.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują w grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować opis przypadku,
2) zapisać zaproponowane przez członków grupy propozycje,
3) uzasadnić wybór,
4) przedstawić końcową wersję propozycji elementów środowiskowych istotnych dla

diagnozy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

dyskusja,

–

analiza przypadku.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

mazaki,

–

flipchart.

Ćwiczenie 2

Opracuj zestaw pytań kierowanych do osoby niepełnosprawnej. Odpowiedź na nie będzie

istotna przy diagnozowaniu sytuacji społecznej podopiecznego. Zestaw musi zawierać
minimum 8 pytań.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować, jakie informacje należy uzyskać,
2) zaproponować pytania (burza mózgów – nie krytykując żadnego z pomysłów koleżanek /

kolegów),

3) uporządkować propozycje,
4) zapisać i przedstawić końcową wersję.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgu,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

mazaki,

–

flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Indywidualne programy rehabilitacji

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie poniższego zapisu, przygotuj przykładową kartę obserwacji podopiecznego

do programu indywidualnej rehabilitacji.

„...ważną rolę stanowią arkusze lub karty obserwacji, w których na bieżąco odnotowujemy
zachowania, u postępy oraz zmiany terapeutyczne osoby objętej programem”.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) opisać przykład osoby niepełnosprawnej, zaznaczając wiek, zainteresowania, sytuację

rodzinną podopiecznego, rodzaj stosowanej rehabilitacji,

2) określić założony cel programu rehabilitacji,
3) określić częstość wpisów przebiegu procesu terapeutycznego do karty obserwacji,
4) utworzyć kartę obserwacji podopiecznego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

–

papier,

–

długopis/ołówek,

–

linijka,

–

komputer,

–

drukarka.

Ćwiczenie 2

Na podstawie analizy przypadku oraz poniższego zapisu określ najistotniejsze elementy,

które muszą być zawarte w indywidualnym programie rehabilitacji.

Opis przypadku:

Podopieczny, poruszający się na wózku inwalidzkim, mieszkający w środowisku

rodzinnym.

„...konstruując program rehabilitacji należy pamiętać o jego dostosowaniu do indywidualnych
potrzeb zdrowotnych, społecznych, edukacyjnych itp. podopiecznego a także, że powinien on
mieć charakter edukacyjno-terapeutyczny, z uwagi na fakt, że w przypadku, zwłaszcza
rehabilitacji dzieci i młodzieży, tych funkcji nie można od siebie oddzielać”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie powinni pracować w 3 osobowych grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować z członkami grupy przedstawiony przypadek osoby niepełnosprawnej,
2) zapisać propozycje członków zespołu,
3) wybrać najistotniejsze elementy istotne do opracowania planu rehabilitacji,
4) przygotować projekt planu indywidualnej rehabilitacji dla przedstawionego przypadku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

mazaki,

–

flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Metody rehabilitacji

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przyporządkuj zabiegi i ćwiczenia do grup metod terapeutycznych stosowanych

w rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują w grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać osoby do pracy w grupie,
2) określić, w jaki sposób można uporządkować podane propozycje (burza mózgów – nie

krytykując żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),

3) uporządkować i zapisać zaproponowane przez członków grupy propozycje,
4) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
5) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy innych grup,
6) zapisać i przedstawić końcową wersję.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

karta ćwiczeń:

– metoda Peto,
– jonoforeza,
– metoda Faya,
– ćw. redresyjne,
– światłolecznictwo,
– metoda Domana,
– ćw. czynne wolne,
– laseroterapia,
– metoda Sherbourne,
– TENS,

– hipoterapia,
– metoda Knilla,
– ćw. oddechowe,
– wodolecznictwo,
– ćw. izometryczne,
– Program Stymulacji Intelektualnej,
– ćw. bierne,
– ultradzwięki,
– Metoda Dobrego Startu,
– metoda ośrodków pracy.

kinezyterapia

fizykoterapia

wczesna interwencja

–

mazaki,

−

flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Na podstawie poniższego opisu, podaj propozycje działań upowszechniania wiedzy

w społeczeństwie na temat niepełnosprawności.

„...bardzo ważną częścią rehabilitacji społecznej jest przygotowanie rodziny i najbliższego
otoczenia osoby niepełnosprawnej, a także całego społeczeństwa do współżycia i współpracy z
człowiekiem z niepełną sprawnością. W tym celu konieczne jest upowszechnianie wiedzy
o niepełnosprawności, o możliwościach rehabilitacji osób niepełnosprawnych, o możliwościach
i ograniczeniach tych osób, a w konsekwencji o tym, w jakim zakresie osoby te mogą, a nawet
powinny radzić sobie same, a w jakim potrzebują pomocy. Bardzo ważną rolę mają tutaj do
odegrania środki masowego przekazu; wiele bowiem zależy od sposobu prezentowania
problemów ludzi niepełnosprawnych i służb rehabilitacyjnych przez prasę, radio, telewizję...”.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zaproponować i zapisać działania upowszechniania wiedzy na temat niepełnosprawności

(np. burza mózgów – nie krytykując żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),

2) zaprezentować własne propozycje,
3) przedyskutować propozycje z grupą.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

mazaki,

–

flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Sprzęt rehabilitacyjny

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Pomoce techniczne stosowane w różnych fazach rehabilitacji można podzielić według ich

przeznaczenia na: sprzęt ortopedyczny, rehabilitacji leczniczej, lokomocyjny, rehabilitacji
zawodowej, rehabilitacyjny do obsługi osobistej. Do każdego rodzaju sprzętu, podaj co
najmniej po 2 przykłady.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastanowić się nad przykładami,
2) zapisać własne propozycję,
3) porównać własne propozycje z zapisami innych grup,
4) na podstawie własnych propozycji i propozycji pozostałych grup stworzyć jeden plakat

prezentujący przykłady sprzętu rehabilitacyjnego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

mazaki,

–

flipchart.

Ćwiczenie 2

Określ podział pomocy technicznych w procesie rehabilitacji, stosując kryterium

użyteczności.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastanowić się, i zapisać wszystkie propozycje (np. burza mózgów – nie krytykując

żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),

2) porównać i przedyskutować ewentualne różnice z propozycjami innych grup,
3) przedstawić końcową wersję.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

–

arkusze papieru,

–

mazaki,

–

flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.9. Aktywizowanie osób niepełnosprawnych

5.9.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ rodzaje/sposoby spędzania wolnego czasu, pobudzające aktywność osób

niepełnosprawnych. Zapisz je w tabeli.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują w 3 osobowych grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapisać wszystkie podane propozycje,
2) przedstawić własną propozycję na forum klasy,
3) zapoznać się z propozycjami zapisów innych grup,
4) uzupełnić tabelę,
5) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy innych grup,
6) zapisać i przedstawić końcową wersję.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne

–

arkusze papieru,

–

wzór tabeli:

choreoterapia

estetoterapia

ludoterapia

muzykoterapia

–

mazaki,

–

flipchart,

–

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

podstawie

programu

„Wzmocnienie

roli

wolontariatu

rzecz

osób

niepełnosprawnych”, podaj kilka przykładów wpływu programu na aktywizowanie osób
niepełnosprawnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Uczniowie pracują w grupach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować

program

„wzmocnienie

roli

wolontariatu

rzecz

osób

niepełnosprawnych”,

2) zapisać propozycje poszczególnych członków grupy (np. burza mózgów – nie krytykując

żadnego z pomysłów koleżanek/kolegów),

3) przygotować wspólny dla grupy zapis,
4) skonfrontować własne propozycje z zapisami innych grup,
5) przedyskutować ewentualne różnice w efektach pracy innych grup,
6) zapisać i przedstawić końcową wersję.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

burza mózgów,

–

dyskusja wielokrotna.

Środki dydaktyczne

–

arkusze papieru,

–

mazaki,

–

flipchart.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test

dwustopniowy

jednostki

modułowej

„Wspieranie

osoby

niepełnosprawnej w korzystaniu z kompleksowej rehabilitacji”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 6, 7, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 5, 8, 9, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. b, 4. b, 5. a, 6. a, 7. a, 8. b, 9. b, 10. b, 11. a,
12. b, 13. b, 14. c, 15. c, 16. a, 17. c, 18. c, 19. b, 20. c.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Scharakteryzować czym jest niepełnosprawność

Określić czym jest kinezyterapia

Przeanalizować w jaki sposób można określić czy
program rehabilitacji jest prowadzony prawidłowo

Scharakteryzować na czym polega rehabilitacja
kompleksowa

Określić inaczej niepełnosprawności dziedziczne

Scharakteryzować wg Polskiego modelu
rehabilitacji, jakie elementy powinna posiadać
rehabilitacja kompleksowa

Określić do jakiej metody rehabilitacji należy
stosowanie ultradźwięków

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scharakteryzować w jakiej grupie osób
niepełnosprawnych stosowana jest metoda
wczesnej interwencji

Przeanalizować z czym powinno być związane
aktywizowanie osób niepełnosprawnych

10 Określić kogo nazywamy osobą niepełnosprawną

Scharakteryzować od czego w większości
przypadków rozpoczyna się proces rehabilitacji

Określić liczbę grup niepełnosprawności
uwzględniając kryteria biologiczne, społeczne
i zawodowe

Scharakteryzować do jakiego kryterium
niepełnosprawności zaliczysz umiarkowany stopień

Scharakteryzować kto opracowuje indywidualny
program rehabilitacji

Określić w jakim czasie powinien być opracowany
indywidualny program rehabilitacji

Scharakteryzować cele zaopatrzenia
ortopedycznego

Określić jakiego typu przywracanie sprawności
powinno być celem końcowym rehabilitacji

Scharakteryzować rodzaj rehabilitacji która się
zajmuje ułatwianiem uzyskiwania zatrudnienia
osobie niepełnosprawnej

19 Określić inaczej rehabilitację leczniczą

20 Określić przyczyny naturalne niepełnosprawności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel przeprowadzenia testu.
3. Zapoznaj uczniów z zasadami punktowania i oceny.
4. Przygotuj odpowiednią ilość testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania testu.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom, instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko prawidłowo zrozumieli, wyjaśnij wątpliwości.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. 5 minut przed końcem czasu wypełniania testu, przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Dla każdego zadania są dołączone 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawdziwa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając X prawidłową

odpowiedź.

6. Pracuj samodzielnie.
7. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Niepełnosprawnością nazywamy

a) niepełnosprawność fizyczną.
b) niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej.
c) niezdolność do wykonywania zawodu.
d) niepełnosprawność społeczną.

2. Kinezyterapią jest

a) leczenie przy pomocy bodźców fizykalnych i ruchu.
b) leczenie ruchem.
c) leczenie przy pomocy bodźców fizykalnych.
d) balneoterapia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Prawidłowość prowadzenia programu rehabilitacji ocenisz

a) poprzez obserwację.
b) drogą ewaluacji.
c) poprzez przeprowadzenie wywiadu.
d) poprzez rozmowę z pacjentem.

4. Rehabilitacja kompleksowa polega na

a) spójnych działaniach medycznych i zawodowych.
b) zorganizowanych działaniach medycznych, społecznych i zawodowych.
c) spójnych działaniach psychologicznych i leczniczych.
d) zorganizowanych działaniach społecznych i zawodowych.

5. Niepełnosprawnościami dziedzicznymi są niepełnosprawności

a) genetyczne.
b) nabyte.
c) przewlekłe.
d) ostre.

6. Polski model rehabilitacji kompleksowej zakłada

a) powszechność, ciągłość, wczesność, kompleksowość.
b) powszechność, wczesność, kompleksowość, ciągłość.
c) powszechność, wczesność, kompleksowość, ogólność.
d) powszechność, szerokość, jasność, kompleksowość.

7. Stosowanie ultradźwięków należy do

a) fizykoterapii.
b) kinezyterapii.
c) balneoterapii.
d) ergoterapii.

8. Metoda wczesnej interwencji stosowana jest

a) u osób z niepełnosprawnością ruchową.
b) u dzieci niepełnosprawnych.
c) u młodzieży niepełnosprawnej.
d) u osób w wieku podeszłym.

9. Aktywizowanie osób niepełnosprawnych związanej jest

a) tylko z integracją społeczną osoby niepełnosprawnej.
b) z integracją i reintegracją społeczną osoby niepełnosprawnej.
c) tylko z reintegracją społeczną osoby niepełnosprawnej.
d) z usprawnianiem ruchowym.

10. Osobą niepełnosprawną nazywamy, osobę której stan fizyczny

a) trwale lub okresowo utrudnia funkcjonowanie społeczne.
b) lub/i psychiczny trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza albo uniemożliwia

wypełnianie zadań życiowych i ról społecznych zgodnie z normami prawnymi
i społecznymi.

c) trwale lub okresowo utrudnia funkcjonowanie zawodowej.
d) trwale lub okresowo utrudnia funkcjonowanie ruchowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Proces rehabilitacji rozpoczyna się od

a) leczenia funkcjonalnego tzn. prowadzenia ćwiczeń ruchowych.
b) terapii zajęciowej.
c) terapii sztuką.
d) psychoterapii.

12. Liczba grup niepełnosprawności wg kryterium biologicznego, społecznego i zawodowego

to
a) 4.
b) 3.
c) 2.
d) 1.

13. Umiarkowany stopień niepełnosprawności zaliczamy do kryterium

a) somatycznego.
b) obowiązującego orzecznictwa.
c) wg zdolności do pracy zawodowej.
d) wg spisu powszechnego.

14. Indywidualny program rehabilitacji opracowuje

a) lekarz specjalista w rehabilitacji, fizjoterapeuta, pielęgniarka, psycholog kliniczny.
b) logopeda, pracownik socjalny, technik ortopedyczny, pedagog specjalny.
c) wszyscy członkowie zespołu rehabilitacyjnego.
d) lekarz i pacjent z rodziną.

15. Indywidualny program rehabilitacji powinien być opracowany

a) w okresie 3 miesięcy.
b) w okresie 1 miesiąca.
c) możliwie najkrótszym czasie.
d) po powrocie ze szpitala.

16. Celem zaopatrzenia ortopedycznego jest

a) uzupełnienie podstawowego leczenia bezoperacyjnego lub operacyjnego.
b) uzupełnienie podstawowego leczenia bezoperacyjnego.
c) uzupełnienie podstawowego leczenia operacyjnego.
d) leczenie ortopedyczne.

17. Celem końcowym rehabilitacji jest przywrócenie sprawności

a) fizycznej, psychicznej.
b) fizycznej, psychicznej, społecznej.
c) fizycznej, psychicznej, społecznej, zawodowej.
d) motorycznej.

18. Rehabilitacja, która się zajmuje ułatwianiem uzyskiwania zatrudnienia osobie

niepełnosprawnej to
a) rehabilitacja społeczna.
b) rehabilitacja lecznicza.
c) rehabilitacja zawodowa.
d) rehabilitacja pedagogiczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Rehabilitację leczniczą nazywamy rehabilitacją

a) społeczną.
b) medyczną.
c) pielęgniarską.
d) zawodową.

20. Naturalne przyczyny niepełnosprawności to przyczyny

a) środowiskowe.
b) społeczne.
c) starcze.
d) wrodzone.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Wspieranie osoby niepełnosprawnej w korzystaniu z kompleksowej
rehabilitacji

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test

dwustopniowy

jednostki

modułowej

„Wspieranie

osoby

niepełnosprawnej w korzystaniu z kompleksowej rehabilitacji”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 6, 9, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 7, 8, 10, 13, 14, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi : 1. c, 2. d, 3. d, 4. c, 5. b, 6. c, 7. a, 8. b, 9. c, 10. c, 11. a,
12. c, 13. b, 14. c, 15. b, 16. c, 17. b, 18. c, 19. b, 20. a

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić znaczenie terminu rehabilitacja

Określić cel rehabilitacji

Przeanalizować czego dotyczy

niepełnosprawność

Określić kim jest logopeda

Określić znaczenie rehabilitacji leczniczej

Scharakteryzować niepełnosprawność

sensoryczną

Określić dziedziczne przyczyny

niepełnosprawności

Scharakteryzować na czym polega rehabilitacja

kompleksowa

Przeanalizować co ułatwia uzyskiwanie

zatrudnienia osobie niepełnosprawnej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić, którą z cech zalicza się do istoty
rehabilitacji wg prof. Degi

Scharakteryzować na czym polega ciągłość
procesu rehabilitacji

Określić przyczyny naturalne
niepełnosprawności

Scharakteryzować wg jakiego kryterium
wyróżniamy umiarkowany stopień
niepełnosprawności

Scharakteryzować kryterium niezdolności do
pracy wg, jakiego wyróżniamy grupy
niepełnosprawności

Określić kto jest łącznikiem między osobą
niepełnosprawną a środowiskiem, zakładem
pracy

Określić kto opracowuje indywidualny
program rehabilitacji

17 Określić pojęcie kinezyterapii

18 Określić termin ergoterapii

Określić jak się dowiesz czy program
rehabilitacji jest prawidłowo prowadzony

20 Określić co to jest rehabilitacja

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawdziwa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, zakreślając X prawidłową

odpowiedź.

6. Pracuj samodzielnie.
7. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Rehabilitacja to

a) kinezyterapia.
b) fizykoterapia.
c) fizjoterapia.
d) balneoterapia.

2. Rehabilitacja ma na celu

a) poprawę stanu fizycznego.
b) poprawę stanu psychicznego.
c) adaptację do uszkodzenia.
d) przywracanie sprawności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Niepełnosprawność dotyczy sfery

a) psychicznej.
b) fizycznej.
c) sensorycznej.
d) psychicznej, fizycznej i sensorycznej.

4. Logopeda to

a) terapeuta zajęciowy
b) terapeuta ruchowy
c) terapeuta mowy
d) terapeuta zaopatrzenia ortopedycznego.

5. Rehabilitacja lecznicza to inaczej rehabilitacja

a) społeczna.
b) medyczna.
c) pielęgniarska.
d) zawodowa.

6. Niepełnosprawność tzw. sensoryczna

a) wiąże się z utratą możliwości zarobkowania.
b) wiąże się z utratą podejmowania wysiłku fizycznego.
c) może, ale nie musi ograniczać zdolności zarobkowania.
d) nie wpływa na rodzaj podejmowanej pracy.

7. Dziedzicznymi przyczynami niepełnosprawności są przyczyny

a) genetyczne.
b) nabyte.
c) przewlekłe.
d) ostre.

8. Rehabilitacją kompleksową są

a) spójne działania medyczne i zawodowe.
b) zorganizowane działania medyczne, społeczne, zawodowe.
c) spójne działania psychologiczne i lecznicze.
d) zorganizowane działania społeczne i zawodowe.

9. Ułatwianiem uzyskiwania zatrudnienia osobie niepełnosprawnej zajmuje się

a) rehabilitacja społeczna.
b) rehabilitacja lecznicza.
c) rehabilitacja zawodowa.
d) rehabilitacja pedagogiczna.

10. Istotą rehabilitacji wg prof. W. Degi jest

a) staranność.
b) jasność.
c) powszechność.
d) długotrwałość.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Ciągłość procesu rehabilitacji polega na

a) jednolitym i nie przerywanym procesie rehabilitacji.
b) skoordynowanym działaniu rehabilitantów.
c) stałym ćwiczeniu.
d) spójności działań.

12. Przyczynami naturalnymi niepełnosprawności są przyczyny

a) środowiskowe.
b) społeczne.
c) starcze.
d) wrodzone.

13. Umiarkowany stopień niepełnosprawności wynika z podziału wg kryterium

a) somatycznego.
b) obowiązującego orzecznictwa.
c) zdolności do pracy zawodowej.
d) spisu powszechnego.

14. Kryterium niezdolności do pracy wyróżnia następującą liczbę grup niepełnosprawności

a) 2.
b) 5.
c) 3.
d) 4.

15. Łącznikiem między osobą niepełnosprawną a środowiskiem i zakładem pracy jest

a) terapeuta zajęciowy.
b) pracownik socjalny.
c) psycholog.
d) pielęgniarka.

16. Indywidualny program rehabilitacji opracowuje

a) lekarz.
b) rehabilitant.
c) zespół rehabilitacyjny.
d) rodzina pacjenta.

17. Kinezyterapią jest

a) leczenie światłem.
b) leczenie ruchem.
c) leczenie sanatoryjne.
d) wodolecznictwo.

18. Ergoterapią jest

a) terapia ruchem.
b) terapia środowiskowa.
c) terapia pracą.
d) terapia fizykalna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Informacji o prawidłowości prowadzonego programu rehabilitacji dostarcza

a) obserwacja.
b) ewaluacja.
c) wywiad.
d) rozmowa z pacjentem.

20. Rehabilitacja to proces

a) medyczno-społeczny.
b) leczniczy.
c) społeczny.
d) zawodowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Wspieranie osoby niepełnosprawnej w korzystaniu z kompleksowej
rehabilitacji

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Dykcik W.: Pedagogika specjalna. Wyd. Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza,

Poznań 1997

2. Garrison S.J.: Podstawy rehabilitacji i medycyny fizykalnej. PZWL, Warszawa 1997
3. Hulek A.: Kształcenie i wychowanie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej a służby socjalne

– zadania pedagoga. Zakład Narodowy im. Ossolińskich PAN, Wrocław 1992

4. Karwat I. D.: Problemy rehabilitacyjne i zagadnienia pomocy społecznej osób

niepełnosprawnych w Polsce T.2. Liber, Lublin 2002

5. Kawczyńska-Butrym Z.: Niepełnosprawność-specyfika pomocy społecznej. BPS,

Katowice 1998

6. Kirenko J.: Psychospołeczne przystosowanie osób z paraplegią. Wyd. UMCS,

Lublin 1991

7. Kirenko J.: Rehabilitacja lecznicza młodzieży niepełnosprawnej w warunkach

pozaszpitalnych. Post. Reh. 1991

8. Kirenko J.: Oblicza niepełnosprawności. WA, Lublin 2006
9. Kiwerski J. (red): Rehabilitacja medyczna. PZWL, Warszawa 2006
10. Kowalik S.: Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych,

Warszawa 1996

11. Kostrzewa. E., Marek E., Patkiewicz. J., Wójcik M.: Vademecum niepełnosprawnych,

Wrocław 1993

12. Kwolek A.: Rehabilitacja medyczna. T1-2. Wyd. Medyczne Urban i Partner,

Wrocław 2003

13. Laidler P.: Rehabilitacja po udarze mózgu: zasady i strategia. Wyd. Lekarskie PZWL,

Warszawa 2004

14. Levitt S.: Rehabilitacja w porażeniu mózgowym i zaburzeniach. PZWL, Warszawa 2000
15. Milanowska K.: Rehabilitacja medyczna. Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2001
16. Marciniak J.: Sprzęt szpitalny i rehabilitacyjny. Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 2003
17. Michałowicz R.: Mózgowe porażenie dziecięce. PZWL, Warszawa 2000
18. Mika T.: Fizykoterapia. PZWL, Warszawa 2003
19. Podolski K., Turnowiecki W.: Polityka społeczna. Gdańsk 1993
20. Przeździak B.: Zaopatrzenie rehabilitacyjne. Via Medica, Gdańsk 2003
21. Rutkowska E.: Rehabilitacja i pielęgnowanie osób niepełnosprawnych. Czelej,

Lublin 2002

22. Straburzyński. G., Straburzyńska-Lupa. A.: Medycyna fizykalna, Warszawa 2000.
23. Sowa. J.: Pedagogika specjalna w zarysie. Wydawnictwo Oświatowe FOSZE,

Rzeszów 1997

24. Sherborne V.: Ruch rozwijający dla dzieci. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2002
25. Speck O.: Niepełnosprawni w społeczeństwie: Podstawy ortopedagogiki. Gdańskie

Wydawnictwa Psychologiczne, Gdańsk 2005

26. Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 1 sierpnia 1997 r. Karta Praw Osób

Niepełnosprawnych. (M.P. z 3 sierpnia 1997 r., Nr 50, poz. 475)

27. Ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób

niepełnosprawnych. (Dz. U. z 9 października 1997 r., Nr 123, poz. 776 z późn. zm.)

28. Ustawa z marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U z 15 kwietnia 2004 r., Nr 64, poz.

593, ze zm.)

29. Zabłocki K. J.: Dziecko niepełnosprawne, jego rodzina i edukacja. Wyd. Akad., Warszawa

1995