2011-09-16

h

1

Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu 
Wydział Leśny, Katedra UŜytkowania Lasu

Mariusz Bembenek, dr inŜ.

Piotr S. Mederski, dr inŜ.

Pozyskiwanie drewna – ćwiczenia 

- SORTYMENTACJA SUROWCA DRZEWNEGO -

– SUROWIEC DRZEWNY –

Podział, terminologia i symbole

PN-93

D-02002

Normę i związane z nią nazewnictwo stosuje się do 

dokumentacji i obrotu surowca drzewnego

Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu 
Wydział Leśny, Katedra UŜytkowania Lasu

Mariusz Bembenek, dr inŜ.

Piotr S. Mederski, dr inŜ.

Pozyskiwanie drewna – ćwiczenia 

- SORTYMENTACJA SUROWCA DRZEWNEGO -

2

I.

Podział i symbole

II. Terminologia

Ad. I. Surowiec drzewny dzieli się wg następujących kryteriów:

1)

rodzaju drewna,

2)

postaci,

3)

kategorii grubości,

4)

kategorii długości,

5)

KJW,

6)

sposobu pomiaru,

7)

klas wymiarowych.

Zakres ćwiczeń, 

19. 02. 2008

2011-09-16

h

2

Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu 
Wydział Leśny, Katedra UŜytkowania Lasu

Mariusz Bembenek, dr inŜ.

Piotr S. Mederski, dr inŜ.

Pozyskiwanie drewna – ćwiczenia 

- SORTYMENTACJA SUROWCA DRZEWNEGO -

3

1)

Rodzaj drewna:

- drewno iglaste

(Dg, Jd, Md, So, Św),

- drewno liściaste 

(B

st

, Brz, Bk, Db, Gb, Js, Kl, Lp, Ol, Os, Orz, Wz, Wb, Tp)

- drewno krzewów 

(der, jał, les)

Podział surowca 

drzewnego – kryteria:

1.rodzaj drewna

,

2.postać,

3.kategoria grubości,

4.kategoria długości,

5.KJW,

6.sposób pomiaru,

7.klasa wymiarowa

I.

Podział i symbole

Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu 
Wydział Leśny, Katedra UŜytkowania Lasu

Mariusz Bembenek, dr inŜ.

Piotr S. Mederski, dr inŜ.

Pozyskiwanie drewna – ćwiczenia 

- SORTYMENTACJA SUROWCA DRZEWNEGO -

4

2)

Postać drewna:

- drewno okrągłe, 

surowiec drzewny pozyskiwany w stanie 
okrągłym, z zachowaniem kształtu 
pobocznicy pnia lub elementy korony drzewa

- drewno łupane,

surowiec drzewny wyrabiany z drewna okrągłego 
przez dzielenie go wzdłuŜ włókien narzędziami 
rozłupującymi

- drewno rozdrobnione

surowiec drzewny wyrabiany z drewna za 
pomocą rozdrabniarek

3)

Kategorie grubości:

- grubizna 

drewno wielko i średniowymiarowe (

W i S), bez kory min. 5 cm

- drobnica 

drewno małowymiarowe (

M), bez kory do 5 cm, do 7 cm w korze

I.

Podział i symbole

Podział surowca 

drzewnego – kryteria:

1.rodzaj drewna,

2.postać,

3.kategoria grubości,

4.kategoria długości,

5.KJW,

6.sposób pomiaru,

7.klasa wymiarowa

Podział surowca 

drzewnego – kryteria:

1.rodzaj drewna,

2.postać,

3.kategoria grubości,

4.kategoria długości,

5.KJW,

6.sposób pomiaru,

7.klasa wymiarowa

2011-09-16

h

3

Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu 
Wydział Leśny, Katedra UŜytkowania Lasu

Mariusz Bembenek, dr inŜ.

Piotr S. Mederski, dr inŜ.

Pozyskiwanie drewna – ćwiczenia 

- SORTYMENTACJA SUROWCA DRZEWNEGO -

5

4)

Kategorie długości:

- drewno długie:  

dłuŜyca - drewno okrągłe wielko i 
ś

redniowymiarowe o długości 6,1 m i więcej

kłoda - drewno okrągłe wielko i 
ś

redniowymiarowe o długości 2,7-6,0 m

- drewno krótkie:

wałek - drewno okrągłe średniowymiarowe  

o długości 0,5-2,6 m

wyrzynek - drewno okrągłe 
wielkowymiarowe  o długości 0,5-2,6 m

szczapa - drewno okrągłe łupane  o długości 
0,5-2,6 m

I.

Podział i symbole

Podział surowca 

drzewnego – kryteria:

1.rodzaj drewna,

2.postać,

3.kategoria grubości,

4.kategoria długości,

5.KJW,

6.sposób pomiaru,

7.klasa wymiarowa

W pozyskiwaniu drewna,  w metodzie/ 
systemie drewna krótkiego należy umieścić 
również kłody (o długości pozwalającej na 
nasiębierną zrywkę forwarderem)

Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu 
Wydział Leśny, Katedra UŜytkowania Lasu

Mariusz Bembenek, dr inŜ.

Piotr S. Mederski, dr inŜ.

Pozyskiwanie drewna – ćwiczenia 

- SORTYMENTACJA SUROWCA DRZEWNEGO -

6

5)

Klasyfikacja jakościowo – wymiarowa:

7)

Klasa wymiarowa:

- Drewno wielkowymiarowe 

drewno okrągłe o średnicy górnej mierzonej 
bez kory od 14 cm  wzwyŜ

klasy: 

A, B, C, D

WA0, WB0, WC0, WD: tartaczne

specjalne:

WA1: okleinowe; WB1: łuszczarskie

WC1: słupy teletechniczne 

- Drewno średniowymiarowe 

drewno okrągłe o średnicach (mierzonych bez 
kory) górnej od 5 cm wzwyŜ i dolnej do 24 cm 
grupy: 
S1: dłuŜycowe, np. kopalniakowe

S11: słupy teletechniczne

S2: stosowe uŜytkowe (a, b)
S3: Ŝerdziowe (a, b); S3b
S4: opałowe

- Drewno małowymiarowe 

drewno okrągłe o średnicy dolnej mierzonej 
bez kory 

do 5 cm w korze do 7 cm

grupy:
M1: drobnica tyczkowa
M2: drobnica gałęziowa

I.

Podział i symbole

klasa 

średnica  dz

wymiarowa  w korze

1

7  – 9 cm

2

10 – 11 cm

3

12 – 14 cm

Podział surowca 

drzewnego – kryteria:

1.rodzaj drewna,

2.postać,

3.kategoria grubości,

4.kategoria długości,

5.KJW,

6.sposób pomiaru,

7.klasa wymiarowa

klasa 

średnica d

wymiarowa  bez kory

1 ()

≤ 24 cm

2 (WA02)

25 – 34 cm

3 (WA03)

≥ 35 cm

WB01   

WA02   WB02
WA03   WB03

WC01    WD1
WC02    WD2
WC03    WD3

2011-09-16

h

4

Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu 
Wydział Leśny, Katedra UŜytkowania Lasu

Mariusz Bembenek, dr inŜ.

Piotr S. Mederski, dr inŜ.

Pozyskiwanie drewna – ćwiczenia 

- SORTYMENTACJA SUROWCA DRZEWNEGO -

7

6)

Sposób pomiaru:

– w sztukach pojedynczo: 

WA, WB, WC, WD i S1

– w sztukach grupowo: 

S3b

– w stosach:

S2a, S2b, S3a, S4, M1, M2 oraz karpina

– wg cięŜaru (wagi)

np. pelety

– w pojemnikach

np. zrębki

I.

Podział i symbole

Podział surowca 

drzewnego – kryteria:

1.rodzaj drewna,

2.postać,

3.kategoria grubości,

4.kategoria długości,

5.KJW,

6.sposób pomiaru,

7.klasa wymiarowa

Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu 
Wydział Leśny, Katedra UŜytkowania Lasu

Mariusz Bembenek, dr inŜ.

Piotr S. Mederski, dr inŜ.

Pozyskiwanie drewna – ćwiczenia 

- SORTYMENTACJA SUROWCA DRZEWNEGO -

8

Drewno:

- drewno uŜytkowe: surowiec na róŜnego rodzaju wyroby przeznaczony do 

bezpośredniego wykorzystania, 

z wyjątkiem celów opałowych

- drewno specjalne surowiec o szczególnych cechach jakościowych i 

wymiarowych, mających  decydujące znaczenie dla dalszego 
wykorzystania

- chrust nieokrzesane gałęzie i drzewa o średnicy do 7cm i pędy krzewów; 

dopuszcza się liście i igliwie

II. Terminologia

2011-09-16

h

5

Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu 
Wydział Leśny, Katedra UŜytkowania Lasu

Mariusz Bembenek, dr inŜ.

Piotr S. Mederski, dr inŜ.

Pozyskiwanie drewna – ćwiczenia 

- SORTYMENTACJA SUROWCA DRZEWNEGO -

9

Drewno:

- leŜanina

drewno nie nadające się do przemysłowego przerobu ani do innego
wykorzystania, w ograniczonym stopniu nadające się na

cele opałowe

- pozostałości pozrębowe

róŜne kawałki drewna o długości do 1 m, które w miejscu
pozyskania ze względów jakościowych i wymiarowych mogą być jednie
zaliczone do grupy S4 (

drewno opałowe)

- karpa

system korzeniowy rosnącego drzewa, a po ścięciu drzewa system
korzeniowy z pniakiem

-karpina

surowiec drzewny pozyskiwany z karp

Gwara leśna:

- mygła

drewno długie ułoŜone w zwykle nieregularny stos równolegle do drogi
wywozowej

- sztapel

stos

- junkers

kłoda

- wyrzynek

praktycznie kaŜdy sortyment pozyskany harwesterem

II. Terminologia

Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu 
Wydział Leśny, Katedra UŜytkowania Lasu

Mariusz Bembenek, dr inŜ.

Piotr S. Mederski, dr inŜ.

Pozyskiwanie drewna – ćwiczenia 

- SORTYMENTACJA SUROWCA DRZEWNEGO -

10

Drewno – pomiar:

- czoło dolne drewna

płaszczyzna przecięcia grubszego końca sztuki drewna

- czoło górne drewna

płaszczyzna przecięcia cieńszego końca sztuki drewna

- długość drewna (l)

najmniejsza odległość między czołami lub rysami znacznika, 
rozgraniczającymi klasy jakości w sztuce drewna 

-

ś

rednica dolna drewna (d 

d

)

ś

rednica grubszego końca sztuki drewna

-

ś

rednica środkowa drewna (d )

ś

rednica mierzona w połowie długości sztuki drewna

-

ś

rednica górna drewna (d 

g

)

ś

rednica cieńszego końca sztuki drewna

-

ś

rednica znamionowa drewna (d 

z

)

ś

rednica mierzona w odległości 

1 m od dolnego końca 

sztuki drewna

II. Terminologia