Ćwiczenia laboratoryjne
Ćwiczenie nr 1
Badanie wytrzymałości betonu na ściskanie przy pomocy prasy
wytrzymałościowej.
Jest to metoda badania betonu, należąca do niszczących. Wytrzymałość betonu na ściskanie
określa się na próbkach sześciennych (f
ck,cube
) o boku 150mm lub walcowych (f
ck,cyl
) o
średnicy 150mm i wysokości 300mm wg PN-EN 206-1:2003, „Beton – Część 1: Wymagania,
właściwości, produkcja i zgodność”.
Próbki na leży pobierać zgodnie z PN-EN 12350-1:2001 „Badania mieszanki betonowej
Część 1: Pobieranie próbek”. Próbki pobiera się z danej partii betonu, przy czym pobiera się
je losowo przy stanowisku betonowania. Częstotliwość pobierania próbek nie powinna być
mniejsza niż 1 próbka na 100 zarobów, 1 próbka na 50 m
3
betonu, 1 próbka na zmianę
roboczą i minimum 3 próbki z danej partii betonu. Ocenie podlegają wszystkie wyniki
uzyskane z badania próbek pobranych z danej partii zarobu. Partia betonu nie powinna być
większa niż 400 m
3
i nie większa niż ilość potrzebna na tygodniowe betonowanie. Zalecana
ilość próbek do badania to 12 – 15 sztuk, a minimalna 6 sztuk.
Sposób zagęszczania próbek w formach i warunki ich przechowywania powinny być takie
same jak w wykonywanym elemencie żelbetowym. Warunki przygotowania próbek do
badania i ich pielęgnację określa PN-EN 12390-2:2001, „Badania betonu. Część 2:
Wykonywanie i pielęgnacja próbek do badań wytrzymałościowych”. Przy braku innych
wskazań , wytrzymałość na ściskanie próbek określa się po 28 dniach. W szczególnych
przypadkach można określać wytrzymałość na ściskanie w wieku próbki wcześniejszym lub
późniejszym niż 28 dni (np dla masywnych elementów konstrukcyjnych) lub po
przechowywaniu w warunkach specjalnych (np obróbka termiczna).
Do prób ściskania stosuje się prasy wytrzymałościowe z ważnym świadectwem legalizacji.
Istotny jest zakres pomiaru siły. Maksymalna siła potrzebna do zniszczenia próbki powinna
stanowić minimum 20%, lecz nie przekraczać 90% pełnego zakresu obciążeń prasy. Płyty
oporowe powinny zapewnić możliwość osiowego ustawienia próbki. Jedna z głowic prasy
powinna byś osadzona na przegubie kulistym. Próbki sześcienne umieszcza się na prasie
prostopadle do kierunku ich betonowania, zaś próbki walcowe bada się zgodnie z kierunkiem
betonowania. Jeżeli powierzchnie próbek stykające się z płytami oporowymi prasy nie mają
pożądanej gładkości, powinno się nanieść warstwę wyrównawczą maksymalnej grubości 5
mm. Wytrzymałość użytego do tego celu materiału nie może być mniejsza niż badanego
betonu. Dopuszczalne jest także szlifowanie płaszczyzn styku z głowicą dociskową.
Przed badaniem należy określić wymiary próbek z dokładnością do 0,1 mm. Prędkość
przyrostu naprężeń ściskających w próbce powinna być stała i wynosić 0,6 ± 0,4 MPa/s.
Do obliczeń wytrzymałości na ściskanie f
ci
i-tej próbki o powierzchni docisku A miarodajna
jest siła niszcząca tę próbkę
A
F
f
ni
ci
Zależność wytrzymałościową pomiędzy próbką cylindryczną a sześcienną określa wzór:
Ćwiczenia laboratoryjne
cube
c
cyl
c
f
f
,
,
8
,
0
Średnią wytrzymałość na ściskanie oblicza się wg wzoru:
n
f
f
n
i
ci
cm
1
Wg PN-EN 206-1:2003, „Beton – Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność”
klasę betonu określa się na podstawie wytrzymałości charakterystycznej betonu na ściskanie
zdefiniowanej jako wartość, poniżej której może znaleźć się nie więcej niż 5% wyników
wszystkich pomiarów wytrzymałości. Ocenę betonu z uwagi na jego wytrzymałość na
ściskanie przeprowadza się na podstawie kryteriów zgodności. W przytoczonej normie
podano dwa takie kryteria.
Średnia wytrzymałość f
cm
z n wyników powinna spełniać warunek określony jako kryterium
1. Każdy zaś poszczególny wynik f
ci
powinien spełniać warunek zwany kryterium 2.
Kryteria zgodności do oceny wytrzymałości na ściskanie
Produkcja
Liczba n wyników
prób
Kryterium 1
Kryterium 2
Średnia z n wyników
f
cm
[N/mm
2
]
Każdy poszczególny
wynik
f
ci
[N/mm
2
]
Początkowa
3
≥ f
ck
+ 4
≥ f
ck
- 4
Ciągła
nie mniej niż 15
≥ f
ck
+1,48δ
≥ f
ck
- 4
Odchylanie standardowe δ powinno być obliczone przynajmniej na podstawie 35 kolejnych
wyników prób pobranych w okresie ponad 3-miesięcznym poprzedzającym produkcję,
podczas której ta zgodność ma być sprawdzana.
Przebieg ćwiczenia laboratoryjnego
Celem ćwiczenia było określenie wytrzymałości betonu na ściskanie próbek betonowych przy
pomocy prasy wytrzymałościowej.
Do badania użyto 3 próbki kostkowe o wymiarach boku 150 mm i 3 próbki walcowe o
średnicy 150 mm i wysokości 300 mm.
Przed badaniem, wszystkie próbki zmierzono i zważono a uzyskane wartości wprowadzono
do komputera prasy wytrzymałościowej. Opracowanie wyników badania odbyło się
automatycznie przy pomocy komputera i zostały podane w postaci gotowego wydruku.
badanie próbek kostkowych
Ćwiczenia laboratoryjne
Użyte próbki kostkowe do badania były wykonane z różnych klas betonu, dlatego nie można
jednoznacznie określić wytrzymałości betonu na ściskanie. Potrzebne jest minimum 6 próbek
z danego betonu, aby można było określić jego klasę.
Głównym celem badania było pokazanie sposobu jego przeprowadzania.
Dla poszczególnych próbek uzyskano następujące wyniki wytrzymałości na ściskanie:
Próbka 1 – 66 MPa
Próbka 2 – 24 MPa
Próbka 3 – 52 MPa
Szczegółowe wyniki badania zawarto w załączniku nr 1a.
Analizując sposób i charakter zniszczenia próbek w stosunku do wytrzymałości betonu na
ściskanie, z którego były wykonane można było zaobserwować następujące wnioski.
Próbka 1 wykonana z betonu o wysokiej wytrzymałości (> 50 MPa) uległa zniszczeniu w
sposób nagły, rozpadając się (rozsypując) na wiele fragmentów.
Próbka 2 wykonana z betonu zwykłego miała mniej gwałtowny przebieg zniszczenia. W
momencie zniszczenia uległa licznym pęknięciom.
Próbka 3 wykonana z betonu wzmocnionego mikrowłóknami uległa zniszczeniu w sposób
niezauważalny. Można było tylko zaobserwować pojawienie się rys na powierzchni próbki.
badanie próbek walcowych
Próbki w celu uzyskania w nich płaskich i poziomych powierzchni styku z prasą
przygotowano poprzez zamontowanie na nich metalowych kapsli. Kapsle zostały wypełnione
piaskiem i uszczelnione woskiem.
Po wykonaniu badania nie można określić klasy betonu z tych samych przyczyn jak dla
próbek kostkowych.
Głównym celem ćwiczenia było pokazanie sposobu przeprowadzania badania.
Dla poszczególnych próbek uzyskano następujące wyniki wytrzymałości na ściskanie:
Próbka 1 – 38 MPa
Próbka 2 – 49 MPa
Próbka 3 – 24 MPa
Szczegółowe wyniki badania zawarto w załączniku nr 1b.