plik

SŁOWEM WSTĘPU

Po przewrocie majowym i dojściu do władzy Sanacji zmieniły się również władze
autonomicznego   województwa   śląskiego.   Dotychczasowego   wojewodę
Mieczysława   Bilskiego   zastąpił   na   tym   stanowisku   Michał   Grażyński,   którego
jednym   z   wielu   działań   propagandowych   było   założenie   czasopisma   "Polska
Zachodnia".
Gazeta ta ukazywała się codziennie w Katowicach i zbierała informacje o tym co
ciekawego   działo   się   na   Górnym   Śląsku.   Prócz   działów   politycznych,
humorystycznych i gospodarczych zawierała również dział wieści lokalnych, gdzie
najczęściej   zamieszczano   korespondencje   lub   wiadomości   uzyskane
z komisariatów policji czy sal sądowych.
W niniejszej książeczce znajdziecie Państwo wycinki prasowe, zamieszczone tu
w kolejności ukazywania się w Polsce Zachodniej. Czytać się to będzie na pewno
o wiele trudniej niż opracowania poszczególnych działów życia społecznego, ale za
to   wiadomości   te   podawane   są   chronologicznie.   Nie   wszystkie   opisane   tu
wydarzenia miały miejsce naprawdę, bowiem czasami posługiwano się czymś, co
dziś zwiemy faktami prasowymi, czyli informacjami spreparowanymi wyłącznie na
użytek propagandowy.  Do takich  faktów prasowych  spokojnie możemy zaliczyć
wiadomości   o   wiecach   konkurencyjnych   dla   Sanacji   organizacji   (Chadecja
Korfantego czy Mniejszość Niemiecka) czy też informacje podane w formie listów
do redakcji (czasami sprostowanych kilka numerów później). Za pewne natomiast
swobodnie uznać można wiadomości  kroniki policyjnej  (czyli opisy przestępstw
i   postępowania   w   tej   sprawie   policji   czy   sądów)   a   także   wszelkie   informacje
o   zmianie   władz   poszczególnych   organizacji.   Ponieważ   część   informacji   była
przekazywana   do   redakcji   w   Katowicach   telefonicznie   mogą   się   zdarzyć
zniekształcenia   w   pisowni   nazwisk   osób   biorących   ówcześnie   czynny   udział
w życiu społecznym okolicy Herbów.
Przegląd   tych   informacji   prasowych   nie   da   na   pewno   pełnego   obrazu   życia
dzisiejszej gminy Herby   w okresie sanacyjnym, ponieważ w gazecie założonej
przez   wojewodę   śląskiego   żadne   artykuły   krytykujące   Sanację   nie   mogły   się
ukazać, ale jakieś wstępne rozeznanie o tym jak żyli nasi przodkowie i jakie mieli
problemy możemy sobie na tej podstawie wyrobić. Wielu czytelników na pewno
znajdzie dane o działalności dziadków czy ojców, jeśli będą to wiadomości dobre,
można   je   swobodnie   włączać   do   rodzinnych   legend   (jeśli   trzeba   było   o   nich
w okresie dwu totalitaryzmów zapomnieć), jeśli natomiast wieści te okażą się złe,
to proszę mnie o to nie winić, ale w taki sposób zostały one podane do publicznej
wiadomości ponad 70 lat temu i dziś są już tylko ciekawostkami historycznymi.

Piotr Kalinowski

- 3 -

Rok 1927

Nr 12

Zgon zasłużonego obywatela. Dnia 9 bm

w Kalinie zmarł śp Lenart, urodzony w

roku 1856 w Olszynie, w powiecie lublinieckim. Zmarły był członkiem honorowym
Związku   Powstańców   Śląskich   grupy   Herby   Śląskie   i   znany   był   szeroko   z
uczynków,   które   zjednały   mu   szacunek,   sympatię   i   zaufanie   okolicznych
mieszkańców. Cześć jego pamięci!

Nr 12

Z Herbów Śląskich. Dnia 16 bm

obchodzą złote wesele małżonkowie Tomowie

Piotr i Janina- uchodźcy z powiatu strzeleckiego, zamieszkali obecnie w Herbach
Śląskich. Jubilaci wychowali trzech synów na dobrych Polaków, którzy brali udział
w   powstaniach   śląskich.   Najmłodszy   z   nich,   Wiktor,   jest   obecnie   prezesem
miejscowej grupy Związku Powstańców Śląskich.

Nr 17

„Jasełka” odegrane przez dziatwę. Dnia 16 stycznia br odegrała dziatwa szkolna
w Hadrze pierwsze polskie w tutejszej gminie „Jasełka”. Gra dziatwy podobała się
zebranej   publiczności,   która   nie   szczędziła   słów   podzięki   dla   miejscowego
nauczycielstwa. Podkreślić  należy obywatelskie  stanowisko dyrektora  fabryki  w
Mochali,   jak   i   zamiejscowej   inteligencji,   która   na   przedstawienie   przybyła
gromadnie,   dając   tem   dobry   przykład   i   przyczyniając   się   do   powiększenia
dochodów przeznaczonych na zakupno książek do biblioteczki szkolnej.

9 stycznia 1927 roku

16 stycznia 1927 roku

- 4 -

Nr 34

Z Chwostka (powiat lubliniecki).
Kochany Gustliku!
Chcioł bym ci też coś napisać o tych naszych okolicach. A żebyś wiedzioł gdzie to
jo mieszkom, to ci już roz pisałem, że jak siedniesz przy stole, to jedź palcem na
mapie i przyjedziesz do Lublińca, tam stąd do Lisowa a potem 15 minut piechotą
do Chwistka, tam zaś zapytej, gdzie mieszko Francek., to ci ludzie powiedzą. Jak ci
już wiadomo, to u nos tu nie było głosowanio, bo nie było kartek. Koleks Karlik
jest kulawy z wojny i nie mógł kartek z Lublińca przynieść. Niemcy jednak u nos
głosowali, bo bo kartki roznosili i ciepali je do wychodka.
Byś nie uwierzył, co my tu za Niemców mamy; na pierszem miejscu tych „wir
deutschgesinte Arbeiter und Landwirte”

stał Zurek. Możeś go jużwidzioł, on tu tą

swoją niemiecką gębą małe dzieci straszy. A ten drugi to jest dawny sołtys, nazywo
się Kokot.  Bracie, ci to narządzili! Przynieśli lista swojich kandydatów do koleksa
Karlika, który obecnie jest sołtysem i koza papiór zeżarła z kadydatoma.
Jo ci ich tam na drugi roz wszystkich wymienia, a teroz ci napisza o naszej wiosce
o Lisowie. To ci jest wieś niby małe miasto. Tam ci jest szkoła, urząd gminy, dwór,
gorzelnia, tartak, młyn, kopalnia, dworzec, poczta, straż celna i policja. Tam ci
sporo jest urzędników, bo to każdy fach mo swoich. A jednak Niemce w Lisowie
przegórowali!   Tam   bracie   było   brak   naszego   koleksa   Karlika,   on   by   im   doł
plebiscyt!
Nie ma się co dziwać w Lisowie, bo tam jest sołtysem młody Polok, ale u nos
Karlik to już był Polokiem od downa. U nos koleks Karlik się już od downa staroł o
wszystko co polskie i ma tam takich swoich zaufanych, co się może też na nich
spuścić.   Ale   w   Lisowie   to   sołtys   teroz   robi   powstanie   i   staro   się,   ażeby   tych
ucholów za dużo nie było. Ja tam kiedyś lecę z Kochanowic, a on tam trzymo
stelung na starwicowem życie. Bez co mu też te wybory dobrze wypadły.
Szkoda, że tego kierownika szkoły z Lisowa tak jeszcze u nos nie ma, bo wten czas
to wiem na pewno, że nie ma ani jednego niemca, bo Karlik jest łostry, ale on
jeszcze łostrzejrszy.
Ale w tym Lisowie to byś był na pewno puknął, jakbyś widzioł tych ludzie, którzy śli
do tej szkoły a niośli te kartki Nr 2 za tą Katolische Volkspartei

, której na czele

stoi ten Berbeś, który już teżraz był kasjerem w gminie Lisów i cośtam jeszcze do
kasy dołożyć zapomnioł, a z temi oberkandydatami Starwitz, dreiundzwanciki a
herkulesy. Pierwszy i drugi z nich ma każdy w domu jedną frelkę, która ma Niemca
w sercu a Polska w nosie. Ten Herkules to mo jużtako łodwaga w Polsce, że go się
gorzołka boi. Nawet roz jena flaszka od Władka musiała z nim iść do domu. Bracie
Gustliku, żeby się tak czasy Wiercimoków wróciły do Lisowa, to byś na pewno
widzioł, iż by tam Niemców nie było, bo jakby się tak jeden po drugim dostali na

Niemiecki Związek Robotników i Gospodarzy

Katolicka Partia Ludowa

- 5 -

papier a przy tem zapłacili po pora złotych, toby im się odechciało tych
kandydatów z listy Nr 2.
Tymczasem wystarczy, a jak dostana robota w Mochali a starczy mie na papiór, to
ci napisza jeszcze więcej o tych wszystkich śwabach tutejszej okolicy.
Tóż pyrsk! Twój koleks Francek

Nr 38

Z życia towarzystw.
Związek Powstańców Śląskich.
Lisów.  Onegdaj odbyła się zabawa karnawałowa Związku Powstańców Śląskich.
Dochód zabawy wynosił 103 zł, rozchód 63,80 zł. Czysty zysk wpłynął do kasy
miejscowej grupy. Zarząd składa na tej drodze wszystkim ofiarodawcom serdeczne
dzięki.

Nr 64

Chwostek (powiat lubliniecki).
Kochany Gustliku!
Aleś pieronie narobił tukaj marasu z tem mojem pismem w nr 1-szym, Ci padom; u
tych co bierom Polska Zachodnia, to się drzwi  nie zawierały, bo każdy chcioł
wiedzieć coś to napisoł.
U Lisa to tam bez mała któś az nawet ten artykuł wystrzygł i do Lublińca zawózł.
Jo ci mioł napisać dzisiok ło tych naszych śwabach, bo się jeszcze nie poprawili,
ale że nie mom tyla papieru, bno jeszczech tej roboty na Mochali nie mom, a po
drugie   też   nie   mom   wiela   czasu,  bo   się   chca   po  Wielkanocy   żynić,   tożci   jeno
napisza ło tych naszych warchołach, co nom się fest przychlebiają a patrom ino
ugryść.
Tóż słuchej: do Lisa sprowadził się niejaki fiasko, chłop potemu, będzie miał tak
około ćwierć sta lat – teżsam te małe dzieci straszy – i napisoł on w „Polonii” nr
64   artykuł,   którego   tytuł   brzmi:   „Urzędowe   werbowanie   do   Związku   Ślaskich
Powstańców”.
Widziołeś pieronie tego fiasko, co ci to za głupsto napisoł?
Toż, panie fiasko trzymej się wiatru, bo nie wiadomo co bydzie – najlepiej by było
abyś już napoczon parkuwać, bo bydziymy znów szwoby wymiatać.
Cześć. Twój koleks Francek

Nr 98

Zatwierdzenie zarządu gminy w Kalinie. W gminie Kalinie zostali zatwierdzeni
jako naczelnik gminy Jan Buczyk, jako ławnicy Antoni Koza, Jan Kozielski, jako
zastępca ławników Józef Mika, wszyscy z Kaliny.

- 6 -

Nr 149

Z życia straży ogniowej w Hadrze.
W ubiegłą niedzielę

odbyła się w Hadrze w powiecie lublinieckim uroczystość

założenia   gminnej   Ochotniczej   Straży   Pożarnej.   Przebieg   uroczystości   miał
charakter   podniosły   i   świadczył   dobrze   o   tężyźnie   miejscowej   młodzieży.
Największe   zainteresowanie   wśród   zebranej   publiczności   budziły   zawody
sportowe,   a   mianowicie:   skok   wzwyż,   bieg   na   100   metrów,   rzut   granatem   i
strzelanie   konkursowe.   Ogółem   rozdano   13   nagród.   Po   ukończeniu   zawodów
odbyła się zabawa taneczna w sali p Kachla, która przeciągnęła się do późnej
nocy. Nadmienić należy, że miejscowa Ochotnicza Straż Pożarna wykazała dużą
żywotność.   W   krótkim   stosunkowo   czasie   przy   pomocy   gminy,   zdołała   się   już
umundurować   i   poczyniła   odpowiednie   kroki,   celem   zakupienia   nowej   sikawki.
Członkowie   zaś   Ochotniczej   Straży   Pożarnej   chcąc   mieć   odpowiednie   fachowe
wykształcenie, garną się na kursa pożarnicze., a niektórzy z nich dla zdobycia
wiedzy fachowej byli nawet na kursach w Poznaniu. Prawie wszyscy strażacy w
tutejszej gminie należą do PW

, co mile świadczy o ich poczuciu patriotycznem.

Nr 160

Uroczystość szkolna w Hadrze. Dnia 10 bm

odbył się w Hadrze staraniem

miejscowego nauczycielstwa wieczorek rodzicielski, który dostarczył widzom wiele
miłych wrażeń. Odegrano dwie sztuczki teatralne o szlachetnej treści. W przerwie
chór, prowadzony przez jednego z nauczyciel, odśpiewał szereg pięknych pieśni.
Nadto   kilkoro   z   dzieci   deklamowało   ładne   wiersze   i   monologi.   Miły   wieczór
zakończył   się   odśpiewaniem   hymnu   narodowego.   Rzęsiste   oklaski   świadczyły   o
dobrem wywiązaniu się dziatwy szkolnej ze swojego zadania i sympatji, jaką cieszy
się szkoła polska oraz miejscowe nauczycielstwo wśród tutejszej ludności.

Nr 237

O stanie hodowli bydła włościańskiego w powiecie lublinieckim.
Przeprowadzony w końcu września rb z ramienia Ślaskiej Izby Rolniczej, objazd
powiatu   lublinieckiego   stwierdził,   że   znaczna   część   bydła   włościańskiego   na
terenie wspominanego powiatu należy do rasy krajowej, czerwonej śląskiej.
Z dworskich hodowli na wymienienie zasługuje Hadra (czerwone fryzy) i Pawonki
(czerwone   bydło   śląskie).   Praca   Ślaskiej   Izby   Rolniczej   zdążała   w   kierunku
zwiększenia   mleczności   bydła   włościańskiego   przez   umieszczenie   rasowych
buhajów. Bydło rasy czerwonej  śląskiej  i czerwonej  fryzyjskiej  znajduje w  tym

3 lipca 1927 roku

Przysposobienie Wojskowe

10 lipca 1927 roku

- 7 -

okręgu hodowlanym odpowiednie warunki naturalne i gospodarcze. Jest nadzieja,
że powiat lubliniecki, dotychczas zaniedbany pod względem stanu hodowli bydła
włościańskiego,   zostanie   dobrze   zaaprowidowany   w   mięso   i   mleko   miejscowej
produkcji, a hodowla bydła stanie się bardziej opłacalną.
Jak  się  dowiadujemy  ostatnio, starosta powiatu lublinieckiego  p Wyględa  oraz
powiatowy lekarz weterynarji p Stryczkiewicz, bardzo energicznie rozprzestrzegają
wykonywania   przez   rolników   przepisów   administracyjnych   odnośnie   hodowli
zwierząt domowych, co postępowych rolników napełnia dobrą wiarą i otuchą.

Nr 267

O gospodarcze podniesienie rozwoju powiatów tarnogórskiego i lublinieckiego
Obszar   Województwa   Śląskiego   poprzecinany   jest   dość   gęstą   siecią   kolei
żelaznych. Natomiast powiaty północne, tarnogórski i lubliniecki, pod względem
komunikacji są upośledzone i traktowane po macoszemu. Niemcy, chcąc związać
i uzależnić gospodarczo Górny Śląsk, zastosowali do tego planu również system
rozbudowy linji kolejowych. Wyniki  tego planu do dziś są widoczne w tem, że
Tarnowskie  Góry  mają  bezpośrednie   połączenie  z  Bytomiem,  dalej  przez  Karb
z   Gliwicami   oraz   przez   Vossowską   z   Opolem.   Lubliniec   jest   połączony   przez
Kluczborek z Wrocławiem i Vossowską z Opolem. Łącznie z tym planem kolejowym
Niemcy   zastosowali   odpowiednią   komunikację   szosową.   Tarnowskie   Góry
posiadają szosy do Bytomia, do Gliwic, do Pyskowic i do Tworoga. Lubliniec do
Tworoga, do Strzelec, do Dobrodzienia i do Kluczborka

Tymczasem w północnych powiatach rzuca się w oczy wielki brak komunikacji
kolejowej i szosowej w kierunku Polski. Jedyne linie kolejowe łączące te części
Górnego Śląska z Rzeczpospolitą Polską – to linje Kalety – Herby i Lubliniec –
Herby.
Brak   zupełnie   połączenia   linji   kolejowej   Tarnowskie   Góry   –   Lubliniec   z   linją
Będzin – Częstochowa. Łączność gospodarcza tych powiatów z Polską wymaga
koniecznie by otworzyć nową linję. Już Niemcy odczuwali, że konieczną jest linja
kolejowa   z   Kalet   do   Woźnik   i   projektowali   wybudowanie   kolei,   nawet   trasa
kolejowa była wyznaczona. Plan ten jednak nie został przeprowadzony z powodu
wojny. Doprowadzenie linji kolejowej do granicy Kongresówki było u Niemców
połączone   z   planami   strategicznymi,   dla   nas   jest   to   sprawa   rozwoju
gospodarczego.
Wielka   własność   niemiecka   posiadająca   wielkie   obszary   w   powiatach
tarnogórskim   i   lublinieckim   nie   ma   interesu   w   tem,   by   otworzyć   nowe   drogi
komunikacyjne w kierunku Polski, bo ciąży jeszcze politycznie i gospodarczo do
Niemiec.
Okolice położone na rozgraniczu Kongresówki domagają się jednak koniecznie
połączenia kolejowego w stronę Tarnowskich Gór. Miasto Woźniki, gmina Lubsza,

- 8 -

Psary,   Babienice,   Kamienica   i   Czarny   Las   liczące   ogółem   około
10000 mieszkańców są dosłownie odcięte od świata.
Kilkakrotnie upominały się gminy wyżej wymienione przy pociąganiu linji Kalety –
Herby   o   komunikację   kolejową   i   wnosiły   podania   do   Województwa   i   Sejmu
Śląskiego. Prośby ich pozostały jednak bez skutku.
Okolice te są zapomniane i opuszczone gospodarczo. Tamtejsza ludność rolnicza
zmuszona jest wysyłać swe produkty rolnicze wozami do centrów przemysłowych,
skąd znowu przywozi węgiel. Dzień w dzień ciągną dziesiątki ciężko załadowanych
wozów z sianem, słomą i ziemniakami w stronę Tarnowskich Gór i Królewskiej
Huty, a wiozą z powrotem węgiel na opał.
Za zaniedbaną  komunikacją  kolejową  idzie  i   zaniedbanie  eksploatacji   bogactw
naturalnych. Ogromne obszary leśne czekają na racjonalny eksport drzewa, który
przy obecnych warunkach przewozowych zupełnie się nie opłaca.
Części powiatu lublinieckiego przylegające do Kongresówki obfitują w pokłady
wapienne.   Właściciele   nielicznych   pieców   wapiennych   zmuszeni   są   dowozić
mozolnie końmi  potrzebny  do palenia wapna węgiel, co bezwzględnie utrudnia
eksploatację i podraża ten tak niezbędny artykuł. Pokłady wapienne wyzyskane
racjonalnie   –   co   jest   jedynie   możliwe   przy   komunikacji   kolejowej   –   mogły   by
stworzyć   ożywione   ośrodki   przemysłowe,   jakie   widzimy   na   Śląsku   Opolskim
w okolicy Gogolina i Chrapkowic.
Obok   wapna   znajdujemy   tam   rudę.   Za   czasów   niemieckich   istniała   w   Bibieli
kopalnia, która zatrudniała dziennie przeszło 1000 robotników, zatopiona została
jednak w roku 1915 z nieznanych powodów

– krążą na tem tle różne pogłoski. Na

pograniczu Kongresówki włościanie z bogatych pokładów w najprymitywniejszy
sposób rudę żelazną.
W   ostatnim   czasie   natrafiono   między   Woźnikami   a   Koziegłowami   na   węgiel,
eksploatację   odkrywki   rozpoczęto   z   powodu   odległości   od   kolei   w   sposób
prymitywny.
Powyższe dane mówią za siebie. Cała połać kraju z niewyzyskanym przemysłem
drzewnym, kamieniem wapiennym, rudą żelazną i węglem domaga się gwałtownie
połączenia   kolejowego   z   centrami   przemysłowemi.   Przecięcie   powiatów
tarnogórskiego   i   lublinieckiego   siecią   komunikacyjną,   a   co   za   tym   idzie,
uprzemysłowienie ich, to jeden krok naprzód w naszem gospodarczem rozwoju.
Obecnie   prowadzi   kolejka   wąskotorowa   z   Tarnowskich   Gór   do   zacisznej
i   opuszczonej   Bibieli,   dawniej   ruchliwego   ośrodka   przemysłowego.   Kolejka   ta
kończy się w odludnem obecnie miejscu i zupełnie nie spełnia swego zadania.
Na   razie   gwałtownej   potrzebie   stałoby   się   zadość   przez   przedłużenie   toru   na
północ w kierunku Woźnik, Lubszy, Kamienicy, Boronowa. W ten sposób można by
ożywić gospodarczo okolice dotychczas zaniedbane i zamarłe.

Zatopienie kopalni galmanu w Bibieli nastąpiło z powodu dotarcia do podziemnego jeziora.

- 9 -

Nr 272

Założenie biblioteki TLC

w Hadrze. Dnia 6 bm

wybrano zarząd nowozałożonej

biblioteki TLC w Hadrze, w skład którego weszli: nauczyciel Janota Leon jako
prezes i bibliotekarz, Kopyciok Alojzy jako sekretarz, skarbnikiem wybrano Jaksika
Ignacego.   Powstanie   nowej   placówki   oświatowej   należy   przyjąć   z   uznaniem,
życząc jej pomyślnego rozwoju.

Nr 292

Z uroczystości w rocznicę Powstania Listopadowego.
W Hadrze.
Z całą przyjemnością stwierdzić należy, że wieś Hadra (powiat lubliniecki) nie
tylko   nie   straciła   ze   swej   dotychczasowej   żywotności,   ale   ciągle   daje   dowody
dalszego rozwoju na polu intelektualnem.
Założone   towarzystwa  oświatowe   i   społeczne   znajdują   w   Hadrze   zawsze   pełne
zrozumienie i poparcie. Wielką w tem zasługę posiada tamtejsze nauczycielstwo
(członkowie ZPNSP

Nie pominięto więc także rocznicy Powstania Listopadowego i zwycięstwa floty
polskiej pod Oliwą.
W dniu 29 bm

do licznie – w jednej z klas zgromadzonej młodzieży w wieku

szkolnym i pozaszkolnym – po odśpiewaniu pieśni „Boże coś Polskę” przemówił
nauczyciel Janota.
Dotknąwszy krótko powodów upadku wspaniałego i potężnego państwa, jakim była
Polska, przypomniał zgromadzonym o krwawych  wysiłkach samoobrony lepszej
części narodu, czego dowodem były powstania. Podawszy zaś przyczyny upadku
powstania listopadowego, zaznaczył, że naród polski sprawy nigdy nie zaspał, ale
gdy tylko  nadarzyła  się  sposobność,  znów  tworząc bądź to legiony pod wodzą
Piłsudskiego, bądź kadry Powstańców Śląskich, chwycił broń i wywalczył sobie
niepodległość.
Następnie, po pięknie i ze zrozumieniem przez dzieci wygłoszonych deklamacjach,
których treścią Ojczyzna, Śląsk nasz kochany, prastara dzielnica Piastów i polskie
wojsko nasze, odśpiewano hymn narodowy, po czym nauczyciel Janota wyjaśnił
znaczenie posiadania dostępu do morza i własnej dla Państwa floty.
Przeszedłszy pokrótce dzieje dzieje założenia floty polskiej, zatrzymał się na dłużej
na zwycięstwie polskiej floty nad flotą szwedzką pod Oliwą.

Towarzystwo Czytelni Ludowych

6 listopada 1927 roku

Związek Polskich Nauczycieli Szkół Powszechnych

29 listopada 1927 roku

- 10 -

Rok 1928

Nr 2

Gwiazdka dla młodzieży  szkolnej w  Lisowie.  Staraniem miejscowego Komitetu
pod przewodnictwem kierownika szkoły Porębskiego urządzono w ostatnich dniach
wieczorek młodzieży szkolnej. Słowo wstępne wygłosił kierownik szkoły Porębski
na temat zasad wychowania młodzieży, poczem następowały deklamacje, śpiewy,
itd. z 226 dzieci obdarzonych zostało 54 dzieci obuwiem, ciepłą bielizną, czapkami,
książkami, itp., a wszystkie dzieci łakociami.

Nr 40

Z ruchu wyborczego NchZP

na Górnym Śląsku.

Hadra.
Na   zebrane   w   dniu   2   lutego   przybyło   około   50   obywateli.   Referat   wygłosił
przewodniczący Komitetu powiatowego p Golaś. Przebieg zebrania był taki jak w
Cieszowie, i tu zakończono zebranie uchwaleniem rezolucji wyrażającej hołd Panu
Marszałkowi   Piłsudskiemu   i   Wojewodzie   dr   Grażyńskiemu,   postanowiono
bezwzględnie popierać NchZP, gdyż uznano, że tylko blok popierający Rząd może
przynieść obywatelom korzyści.

Nr 100

Dalsze wiece protestacyjne przeciw p Colondelowi i terrorowi niemieckiemu na
Śląsku Opolskim.
Kalina – Olszyna
Wiec odbył się przy udziale obywateli wsi Olszyny, Kaliny, Herby Śląskie i Herby
Polskie w Kalinie. Obecne były wszystkie organizacje i towarzystwa. Obywatele
zgromadzili się pod pomnikiem poległych powstańców w Herbach Śląskich, skąd w
manifestacyjnym pochodzie z rozwiniętymi sztandarami i transparentami udali się
do   Kaliny,   gdzie   odbył   się   wiec   w   sali   p   Kiżlicha,   który   zagaił   p   Augustyn

Narodowe Chrześcijańskie Zjednoczenie Pracy

- 12 -

Katryniok,   prezes   ZOKZ   z   Olszyny.   Przewodniczył   p   Czesław   Helmiś.   Do
prezydium weszli p Katryniok, p Pieckowa, p Paweł Kulisz, p Leon Ganderski, p
Ignacy Maślanka, p Józef Brecz, p Alojzy Klama, p Paweł Kuszpera – komendant
policji, p Feliks Zajack, - zawiadowca stacji, p Wilhelm Haika – kierownik szkoły,
Franciszek Wodzisław i p Anna  Skorlisówna. Referowali p Katryniok, p Franc i p
Budz.
Podobne wiece odbyły się w Woźnikach i Piasku.

Nr 131

(L) Wizytacja biskupia parafji śląskich.
J. Em. ks. biskup dr. Lisiecki wyjeżdża w tych dniach na wizytację parafji w
powiecie lublinieckim podług poniższego porządku: Lubsza – 13 bm

. o godz. 15,

Koszęcin – 14 bm. o godz. 15, Boronów – 16 bm. o godz. 8, Olsza – 16 bm. o godz.
15, Lubliniec – 16 bm. o godz. 19, Sadowa – 17 bm. o godz. 15, Lubecko – 18 bm.
o godz. 15, Pawonków – 20 bm. o godz. 8, Kochanowice – 20 bm. o godz. 15.

Nr 162

Zamknięcie szosy Lubliniec – Herby Śląskie. Z dniem 16 czerwca br wstrzymuje
się komunikację na szosie powiatowej Lubliniec- Herby Śląskie na odcinku 9,9 –
19,3 z powodu budowy mostów aż do odwołania. Objazd dla wozów i samochodów
osobowych maksymalnej wagi (ciężar własny i obciążenie) 3 ton może się odbywać
umocnioną drogą przez wieś na wyłączną odpowiedzialność objeżdżającego. Przy
objeździe zaleca siew własnym interesie  zastosować jak największą  ostrożność.
Wszelki ruch kołowy i samochodowy wyższej wagi odbywać się może szosą przez
Sośnicę – Woźniki – Gniazdów – Koziegłowy – Częstochowę.

Nr 164

Święto powstańcze w Hadrze.  Dnia 8 lipca odbędzie się poświęcenie sztandaru
miejscowej grupy Związku Powstańców Śląskich w Hadrze, na którą to uroczystość
zaprasza   się   wszelkie   polskie   towarzystwa   i   organizacje   tutejszego   powiatu.
Równocześnie   zarząd   grupy   prosi   o   zaniechanie   zabaw   i   innych   rozrywek   w
okolicznych wioskach.

13 maja 1928 roku.

- 13 -

Nr 210

Roboty interwencyjne w powiecie lublinieckim.
W Lisowie w powiecie lublinieckim odbyło się wczoraj

poświęcenie kamienia

węgielnego pod most żelazno – betonowy, jaki powstanie na drodze z Lublińca do
Herbów. W akcie poświęcenia wziął udział p Wojewoda Grażyński, który wygłosił
okolicznościowe   przemówienie.   Zatrzymawszy   się   w   Lublińcu   oglądnął   p
Wojewoda place wyznaczone pod szereg budowli, około których praca ma wkrótce
się   rozpocząć.   P   Wojewoda   zwiedził   również   cegielnię   należącą   do   Zakładu
umysłowo chorych.

Nr 247

Znalezienie zakopanego tytoniu.  W dniu 26 sierpnia br funkcjonariusze straży
granicznej   Komisariatu   SG   Herby,   będąc   służbowo   w   miejscowości   Kłobucko,
znaleźli   tam   przy   ulicy   Staszica   większą   ilość   zakopanego   w   ziemi   tytoniu
pochodzenia niemieckiego. Tytoń został skonfiskowany.

Nr 277

Z   „Tygodnia   dziecka”.  W   uroczystości   „Tygodnia   dziecka”   brały   udział   trzy
szkoły:   lisów,   Kochanowice,   Braszczok.   Już   o   godzinie   pierwszej   wyruszyła
dziatwa   szkoły   z   Lisowa   i   Braszczoka   pod   opieką   nauczycielstwa   na   pięknie
umajonych wozach na boisko szkolne. Program był następujący: 1)chór dzieci, 2)
deklamacje,   3)   referat,   4)   ćwiczenia   rytmiczne   poszczególnych   szkół,   5)
koszykówka: Lisów – Braszczok, Lisów – Kochanowice, 6) walka narodów Lisów –
Kochanowice (dziewczęta), 7) gry i zabawy, 8) wyścigi o nagrody. W międzyczasie
były różne niespodzianki, jak torebka szczęścia, strzelanie o nagrody. Prtzez cały
czas   przygrywała   orkiestra.   Ludność   Lisowa   nie   szczędziła   hojnych   datków   i
wszelkimi siłami starała się dziatwie naszej ten dzień uprzyjemnić.   Uroczystość
pozostawiła po sobie miłe i niezatarte wspomnienie.

Nr 289

Los   przemytnika.  W   pobliżu   Herbów   został   zastrzelony   zawodowy   przemytniki
Antoni   Krysik.   Przy   zabitym   znaleziono   pięć   małych   worków,   wypełnionych
różnymi   wyrobami   tytoniowymi.   Tym   razem   Krysik   przypłacił   życiem   swą
wyprawę. Zastrzelił go urzędnik straży granicznej.

30 lipca 1928 roku

- 14 -

Nr 305

Kradzież roweru. Niewyśledzony dotąd sprawca skradł J Klamie z Chwostka rower
męski marki Gloria nr 679150. Klama pozostawił rower przed gospodą Motaka w
Lisowie bez nadzoru.

Nr 327

Kradzież przewodów telefonicznych. W gminie Olszyna w nocy z 20 na 21 bm

skradziono z przewodu telefonicznego, należącego do nadleśnictwa w Kalinie, 400
metrów drutu miedzianego.

Nr 353

Kradzież. Dnia 19 bm

dokonano kradzieży z wagonu pociągu towarowego na

stacji w Herbach Nowych przez zerwanie plomby, i z wagonu została skradziona
jedna skrzynka pilników, własności Dyrekcji Kolei Państwowych w Katowicach.

20 na 21 listopada 1928 roku

19 grudnia 1928 roku

- 15 -

Rok 1929

Nr 93

Zmiana na stanowisku naczelnika gminy. W miejsce dotychczasowego sołtysa
wioski Kalina J Burczyka ustanowiono komisarycznego naczelnika w osobie
kolejarza Sykstusa Pinkawy ze Śląskich Herbów.

Nr 112

Pożar lasu. Dnia 20 bm

wybuchł pożar w lesie ks Hohenlohego w Oleksikach,

gmina Chwostek, który zniszczył około 4 morgi lasu. Pożar został zlokalizowany
przez robotników leśnych.

Nr 113

Samobójstwo.
Dnia 26 bm

został przejechany przez pociąg towarowy Nr 6078, zdążający

z Boronowa do Nowych Herbów, Słodczyk Wawrzyniec zamieszkały w Kierzkach
gmina Olszyna, powiat Lubliniec. Jak dochodzenia ustaliły wymieniony rzucił się
pod nadjeżdżający pociąg. Powodem samobójstwa nieporozumienia familijne.

Nr 129

Aresztowanie.  Dani 6 maja został aresztowany Kozak Bronisław zamieszkały w
Pasiekach,   gmina   Węglowice   powiat   Częstochowa,   oraz   Matejsik   Michał
zamieszkały   w   Aleksandrii,   gmina   Dźbów   powiat   Częstochowa,   za   kradzież   z
włamaniem do wagonu kolejowego na stacji Herby Nowe, skąd skradli skrzynię

20 kwietnia 1929 roku

26 kwietnia 1929 roku.

- 16 -

wódki (Żubrówki) na szkodę Dyrekcji Kolei Państwowych w Katowicach.
Wymienionych odstawiono do sądu grodzkiego w Lublińcu.

Nr 142

Zapłata za nocleg. Dnia 23 bm

zgłosił Antoni Czaja z Kaliny, powiat Lubliniec,

że w nocy z 22 na 23 bm przenocował w stodole Jerzego Marciniaka, z zawodu
ślusarza, bez stałego miejsca zamieszkania, który zabrał mu pierzynę, wartości 120
zł.

Nr 145

Kradzież drutu telefonicznego. Dnia 25 bm

zgłosił Wieczorek Szymon, że

ubiegłego dnia skradziono na przestrzeni Herby Nowe – Lisów około 200 metrów
drutu bronzowego na szkodę Dyrekcji Poczt i Telegrafów w Katowicach.

Nr 204

Pożar od uderzenia piorunu.
Dnia 24 bm

o godzinie 23.50 wskutek uderzenia piorunu spaliła się stodoła wraz

z zapasami słomy Kaczmarczyka Józefa z Lisowa, wartości około 4000 złotych.

Nr 204

Skutki pioruna.
Nad Lisowem przeszła onegdaj burza gwałtowna z piorunami, z których jeden,
uderzywszy w stodołę jednego z rolników, wzniecił pożar. Straty znaczne.

Nr 208

Areszt.
Posterunek graniczny Herby Śląskie aresztował dnia 29 bm

Nowickiego

Stanisława z Częstochowy za kradzież walizki na szkodę nieznanego dotąd
podróżnego, której to kradzieży dopuścił się wraz z Wiśniowskim Tadeuszem z
Częstochowy w dniu 5 czerwca br.

23 maja 1929 roku

25 maja 1929 roku

24 lipca 1929 roku

29 lipca 1929 roku

- 17 -

Nr 227

Kradzież.
Dnia 16 bm

skradli dotychczas nieznani sprawcy Kukowce Józefowi z Lisowa,

powiat Lubliniec, krowę, wartości 600 zł. Na miejscu pozostawili sprawcy rower
męski marki „Diamant” Nr 388483.

Nr 232

Czyj rower?
Posterunek Policji Województwa Śląskiego w Herbach Śląskich zakwestionował i
zdeponował na posterunku rower męski, który po udowodnieniu prawa własności
może właściciel odebrać.

Nr 239

Rower do odebrania.
Posterunek Policji Województwa Ślaskiego w Herbach Sląskich zakwestionował w
dniu 12 sierpnia br niejakiemu Kozakowi Czesławowi, zamieszkałemu we wsi Cisie
gmina Węglowiec powiat Częstochowa, rower męski, który pochodzi niewątpliwie
z kradzieży. Rower marki „Corone” znajduje się w dobrym stanie, jednak numer
wspomnianego roweru jest do tego stopnia zniekształcony i po części zalutowany
tak, że nie można go odcyfrować. Właściciel po udowodnieniu prawa własności
może odebrać rower na Posterunku Policji w Herbach Śląskich.

Nr 244

Z Wydziału Powiatowego w Lublińcu.
W ubiegłym tygodniu odbyło się posiedzenie Wydziału Powiatowego, na którem
przyjęto   i   zatwierdzono   zamknięcie   rachunkowe   Komunalnej   Kasy   za   rok
gospodarczy 1928/29, następnie załatwiono kilka spraw koncesyjnych, udzielono
zezwolenia   na   ustawienie   2   kotłów   stałych   w   fabryce   papieru   "Natronag"
w   Kaletach   i   na   budowę   warsztatu   rzeźnickiego   w   Koszęcinie;   zatwierdzono
stawkę samoistnego podatku budynkowego dla gminy Zielona; wybrano p starostę
dr   Zaleskiego   i   p   Pawła   Golasia,   członka   Wydziału   Powiatowego,   jako
przedstawiciela   powiatu   do   komisji   Biura   Zjazdów   Samorządu   Ziemskiego
Województwa Śląskiego, ustalono następnie przystąpienie Wydziału Powiatowego
na   członka   wspierającego   ZOKZ   w   Katowicach   i   załatwiono   kilka   spraw
personalnych.

16 sierpnia 1929 roku

- 18 -

W końcu wybrano Radę Komunalnej Kasy Oszczędności powiatu lublinieckiego
w następującym składzie: prezes - p Sołtys Janusz z Lublińca, zastępca - p Golaś
Paweł z Lublińca, członkowie pp. Kuba Wolfgang z Sadowa, Irek Paweł z Olszyny,
Stasiak   Jan   z   Babienicy,   Kawalec   Karol   z   Woźnik,   oraz   komisję   rewizyjną
w   składzie   pp:   przewodniczący   Breliński   Stanisław,   przemysłowiec   z   Lublińca,
członkowie:   Zerling,   naczelnik   Wydz   Państwowego   Banku   Rolnego   Oddz
w Katowicach, Cieśliński Leon, dyrektor Komunalnej Kasy Oszczędności.
Następnie odbyło się posiedzenie Rady Kasy, na którem wybrano dotychczasowego
prezesa Kasy p starostę dr Zaleskiego naczelnikiem Zarządu Kasy a jako członków
Zarządu M. Farbowskiego i M. Ociepkę.

Nr 300

Zwalczanie   raka   ziemniaczanego   na   terenach   należących   do   Urzędu
Okręgowego w Koszęcinie.
Wobec   dalszego   grasowania   na   polach   i   ogrodach   w   Koszęcinie,   Kaletach,
Drutarni,   Bruśku,   Pustej   Kuźnicy,   Rusinowicach,   Chwostku,   Kalinie,   Olszynie,
Strzebieniu,   Boronowie,   Dębowej   Górze   i   Hadrze   raka   ziemniaczanego   Urząd
Okręgowy   zakazuje   bezwzględnie,   na  podstawie   §   5  rozporządzenia  Wojewody
Śląskiego   z   dnia   15   lipca   1927   o   zwalczaniu   raka   ziemniaczanego,   wywóz
ziemniaków, roślin okopowych i innych odpadów ziemniaków z wszystkich wyżej
wspomnianych   terenów   gminnych.   Równocześnie   zakazane   jest   zarażonym
gospodarstwo   sprzedawać   i   wywozić   poza   obręb   gospodarstwa   ziemniaki   oraz
cebulowe i inne okopowe jarzyny, jak również nawóz. Łęty (nać), obierzyny oraz
inne   odpadki   ziemniaków   w   powyższych   gospodarstwach   muszą   być   spalone,
a   ziemniaki   mogą   być   użyte   jedynie   po   wygotowaniu   lub   wyparzeniu.     Woda
pochodząca   z   płukania   ziemniaków   w   powyższych   gospodarstwach   musi   być
zlewana do specjalnego dołu 1 metr głębokiego, a odległego od najbliższej studni,
gnojownika i innych zbiorników wodnych przynajmniej o 6 metrów. Niestosujący
się do powyższego zarządzenia ulega surowemu ukaraniu.

Nr 307

Śmierć przemytnika.
Onegdaj   nad   ranem   w   okolicy   wsi   Łebki,   niedaleko   Lublińca,   funkcjonariusze
Śląskiej Straży Granicznej zauważyli przekradającego się przemytnika. Ponieważ
na wezwanie strażników nie zatrzymał się, ale usiłował ratować się ucieczką, dano
do uciekającego kilka strzałów, przyczem został ów osobnik poważnie ranny, a
wskutek odniesionych ran zmarł pół godziny po wypadku.
Okazało się, że to niejaki Korbas, przy którym znaleziono cztery worki tytoniu
przemyconego z Niemiec.
Bliższych szczegółów dotyczących osoby zabitego na razie nie udało się ustalić.

- 19 -

Nr 311

Kradzież.
Z nasypu kolejowego w Herbach Nowych skradziono 22 sztuki podkładów
kolejowych, wartości 100 zł. Sprawca kradzieży został ujęty. Jest nim mieszkaniec
miejscowości Chwostek w powiecie lublinieckim.

Nr 319

(L) Posiedzenie Wydziału Powiatowego.
W czwartek, dnia 14 bm

, odbyło się posiedzenie Wydziału Powiatowego pod

przewodnictwem   p   starosty   Biolika.   Na   posiedzeniu   tem   udzielono   Józefowi
Lesiory w Mzykach i i Robertowi Pilotowi w Strzebinie zezwolenia na budowę
rzeźni prywatnej. Firmie „Mars” w Lublińcu i Janowi Głogowskiemu w Wierzbiu
zezwolono   na   ustawienie   kotłów   parowych.   Ustalono   taryfę   opłat   za   badanie
zwierząt rzeźnych i mięsa, zatwierdzono umowy dotyczące materiałów kamiennych
na   budowę   szosy   Herby   -   Boronów   oraz   na   renowację   szos.   Uchwalono
zaciągnięcie pożyczki z Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w wysokości 330.000  zł
na inwestycje drogowe. Zatwierdzono uchwałę rady gminnej w Kalinie w sprawie
zakupna dla kościoła parafialnego w Olszynie. Wreszcie załatwiono kilka spraw
personalnych. (i)

Nr 333

Kradzież roweru.
Władysławowi Motyce z Lisowa skradziono rower męski marki „Neumann” nr
994495. przestrzega się przed kupnem wspomnianego roweru.

Nr 336

Drogi bite w powiecie lublinieckim
W   artykule   tym   nie   mamy   zamiaru   omawiać   dokładnie   stanu   dróg   bitych
w powiecie lublinieckim., pragniemy jedynie dokonać krótkiego przeglądu tego, co
pod tym względem w ostatnich czasach w powiecie lublinieckim zrobiono oraz
zaznaczyć,  jakie  są  projekty   na najbliższą  przyszłość.  Kwestja dróg bitych  jest
jedną   z   bardzo   doniosłych   spraw   w   powiecie   wogóle,   tembardziej   w   powiecie
rolniczym,   gdzie   cały   powiat   ciąży   do   jednego   centrum,   swego   miasta
powiatowego,   gdzie   kwestją   nieraz   żywotną  jest   sprawa   połączenia   mniejszych
i odleglejszych wsi z wsiami większemi i stąd z miastem. Powiat lubliniecki przez
naturę   i   pozycję   upośledzony   pod  wielu   innymi   względami   musi   na  kwestję   tę

14 listopada 1929 roku.

- 20 -

zwrócić   specjalną   uwagę.   Wymagają   tego   jego   najżywotniejsze   interesy.   Jeżeli
ponadto   uwzględnimy   bliskość   granicy   niemieckiej   i   specjalną   troskę   naszego
sąsiada o swoje drogi bite w pobliżu granicy – wymaga i ten wzgląd uwagi, staje
się   on   kwestją   ambicji   narodowej,   prestiżu   Państwa.   Dobrze   więc   że   władze
powiatowe poświęciły tej sprawie swą szczególną i troskliwą opiekę.
Praca tegoroczna Wydziału Powiatowego w tej sprawie polegał przeważnie na
gruntownem odnowieniu niektórych niemożliwych już wprost odcinków dróg. I tak
zabrano się wpierw do jezdni  kamiennej  prowadzącej  od Lublińca do Katowic
przez   gminy   Sadów   –   Wierzbie   –   Koszęcin.   Wyporządzono   przede   wszystkiem
odcinki od Sośnicy do Piasku, od szosy psarskiej do Kolonji Strzebińskiej, oraz
odcinek łączący szosy między Wierzbiem i Sadowem. Nawierzchnię tych odcinków
smołowano podwójnie.
Wydział   Powiatowy   odbudował   również   w   Lublińcu   ulicę   Grunwaldzką,
prowadzącą   do   Zakładu   Um.   Chorych,   jak   również   ulicę   Pawła   Stalmacha,
odcinek   do   Strzelnicy.   Poza   najbliższą   okolicą   odnowił   Wydział   Powiatowy
odcinek  prowadzący  od Koszęcina do Bruśka oraz z Lublińca do Pawonkowa.
Obie   te   szosy   prowadzą   do   granicy   niemieckiej   i   są   silnie   używane   przez
samochody   zagraniczne.   Przy   odnawianiu   tych   szos   kierował   się   Wydział
Powiatowy przede wszystkiem względami natury politycznej i interesie Państwa.
W najbliższej przyszłości zamierza Wydział Powiatowy w miarę swych możliwości
finansowych   szosy   te   bardziej   jeszcze   ulepszyć   przez   rozszerzenie   jezdni
z   zastosowaniem   smołowania.   Subwencjami   Śląskiego   Urzędu   Wojewódzkiego
nakładem  75000 zł  wykończono  w bieżącym  roku  solidny  most  żelbet. nad Lis
wartą, rozpiętości 20 m, wzdłuż szosy Lubliniec – Herby Śl. – Częstochowa, blisko
Lisowa. Ponadto rozpoczęto odbudowę szosy Herby Śl. – Boronów (ca. 8 km) oraz
rozszerzenie jezdni na szosie Sośnica – Woźniki   (ca. 4 km) od strony Woźnik.
Roboty te prowadzić się będzie jak długo tylko na to pozwoli pogoda. Istnieje już
gotowy projekt budowy szosy Kamienica – Kamieńskie Młyny (ca. 4,5 km).
Również   i   miasto   Lubliniec   łożyło   tego   roku   dużo   na   ulepszenie   komunikacji
międzymiastowej i rozbudowę miasta. W Parku Grunwaldzkim wybudowano staw
z dopływem i odpływem wody. Przy stawie wybudowano łazienki mieszczące około
20 kabin kąpielowych. Staw podzielono na 3 stopnie głębokości: dla dzieci, dla
dorosłych nie umiejących pływać i dla pływających. Ładna duża plaża piaskowa
umożliwia   kąpiele   słoneczne.   Magistrat   przebudował   ulicę   św.   Anny.   Ulicę
rozszerzono przez zasklepienie małej, wzdłuż drogi prowadzącej, rzeczki. Również
niemożliwą dawniej do przebycia ulicę Szpitalną zamienił Magistrat obecnie na
wzorową ulicę miejską przez zbudowanie podkładu z sprasowaniem i bitumiczną
nawierzchnią oraz przez zaopatrzenie ją w krawężniki.
Magistrat   zaofiarował   również   parcelę   pod   budowę   nowego   wspaniałego
gimnazjum państwowego oraz pod budowę zakładu dla głuchoniemych. Gmachy
staną kosztem Skarbu Śląskiego.

- 21 -

Krótki   ten   przegląd   pozwoli   nam   zorjentować   się   w   dokonanej   w   powiecie
i mieście pracy nad ulepszeniem dróg i komunikacji oraz nad rozbudową miasta.
Jeżeli uwzględnimy szczupłość funduszów, które są do dyspozycji odpowiednich
władz, przyznamy, że wykonano pracę niebywałą, a dalej dało nam to rękojmię, że
i w przeszłości równą troskliwością otaczać się będzie wszystko co powiat  i miasto
ponieść może., ku dobru Państwa i jego mieszkańców, dając równocześnie niezbity
dowód jego sąsiadom, że Śląsk pod polskimi. rządami niemniej dobrze, nieźli nie
lepiej się rozwinie niż się tego Niemcy spodziewali.

Quidam

- 22 -

Rok 1930

Nr 11

Zniewaga.
Józef Grzybek z Herbów Śląskich naruszył mir domowy oraz znieważył p Emę
Pisarską. Przeciwko Grzybowi zrobiono doniesienie karne.

Nr 14

Koła pociągu obcięły mu nogi.
Robotnik kolejowy Bambynek Jerzy, lat 26 z Kalina, w czasie jazdy pociągiem
towarowym Nr 6092 z Boronowa do Herbów Nowych, w odległości około 500
kroków od stacji Herby Nowe, wyskakując z pociągu, dostał się pod koła, które
zmiażdżyły mu obydwie nogi poniżej kolan. Bambynek po udzieleniu mu pierwszej
pomocy przez kolejową służbę sanitarną, został odwieziony specjalnym pociągiem
do szpitala w Lublińcu.

Nr 21

Złodziej.
Dnia 20 bm

przytrzymany i odstawiony został do sądu grodzkiego w Lublińcu

Ślusarczyk Józef z Sławkowa, powiat Olkusz, za kradzież kiełbasy i za usiłowaną
kradzież pieniędzy z szuflady bufetu dworca kolejowego w Herbach Śląskich u
Gawrońskiego Romana.

Nr 30

Nominacja.
Z dniem 1 lutego zamianowany został kierownikiem jednoklasowej szkoły
powszechnej w Braszczoku p Dębski Stanisław.

20 stycznia 1930 roku

- 23 -

Nr 85

(L) Walne zebranie ZOKZ

W ostatnich dniach odbyły się walne zebrania ZOKZ w Sadowie, Herbach Śląskich
i Boronowie. W trzech tych kołach urządzono razem 24 zebrań i 16 odczytów i
kilka obchodów narodowych. Liczba członków wzrosła przeciętnie o 15%.

Nr 119

Spłoszeni – porzucili łup.
Onegdajszej nocy do zaplombowanego wagonu pociągu towarowego, stojącego na
stacji kolejowej Herby Nowe, zakradli się rabusie i zabrali ze sobą cztery bale,
wagi 135 kg, surowca tytoniowego. Spostrzeżeni i ścigani przez stróża kolejowego,
rabusie łup porzucili i zbiegli.

Nr 126

Z ruchu wyborczego.
Harbułtowice.
Na   konferencję   przedwyborczą   przybyło   około   70   osób.   Obecni   byli   naczelnik
gminy i kierownik szkoły p Budz z Kaliny. Przemawiał p Podowski, poseł na sejm
warszawski, którego obecni wysłuchali w wielkim skupieniu. Następnie wystąpił z
referatem   p   dyrektor   Czech.   Mówca   omówił   program   Narodowego
Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy i referat swój zakończył wezwaniem, aby w
dniu wyborów wszyscy głosowali na listę Nr 8.

Nr 183

Rozbili kłódkę i skradli rower.
Dnia 15 bm

około godziny 3 włamali się nieznani sprawcy przez rozbicie kłódki

do   szopy   Szwedy   Józefa   w   Herbach   Śląskich   i   skradli   rower   męski   marki
„Brandenburg” Nr 71497 wartości około 250 zł. Ostrzega się przed nabyciem
skradzionego   roweru.   -   Dnia   14   bm   przytrzymany   został   w   Lublińcu   22   letni
murarz Matusek Alfons, ostatnio zamieszkały w Lipiu powiatu lublinieckiego, za
kradzież   roweru   marki   „Brenabor”   Nr   1417305   wartości   200   zł   na   szkodę
Maciołka Jana z Lublińca.

Związek Obrony Kresów Zachodnich.

15 lipca 1930 roku

- 24 -

Nr 185

Nowomianowane siły nauczycielske
Na   mocy   dekretu   Pana   Wojewody   zostali   mianowani   w   śląskiem   szkolnictwie
powszechnym następujący pp.
Okręg Lubliniecki
1.   Kuballa   Izydor,   Boronów,   tymczasowo,   2.   Gawron   Stanisław,   Kamienica,
kontraktowy, 3. Lipok Jan, Kamieńskie Młyny, kontraktowy, 4. Modliński Leon,
Lisów, kontraktowy, 5. Jokiel Gerard, Sadów, kontraktowy.

Nr 185

Wózek wykoleja się na robotnika.
Dnia 15 bm

przy budowie szosy Herby Śląskie – Boronów wyskoczył z szyn wózek

kolejki polnej, naładowanej ziemią, który następnie wywrócił się i przygniótł swym
ciężarem zatrudnionego przy wspomnianej budowie robotnika Banducha Karola
z Olszyny, wskutek czego doznał on poważnego okaleczenia ciała. Okaleczonemu
udzielono na miejscu pierwszej pomocy a następnie odstawiono do domu.

Nr 199

Włoski strajk w Herbach Nowych.
Wśród  zatrudnionych na szlaku kolejowym Herby  Nowe – Kłobuck  robotników
warszawskiej firmy Cezary Lubiński i Spółka, wybuchł onegdaj strajk włoski, który
objął   250   robotników.   Podłożem   strajku   jest   zaleganie   przez   firmę   od   dwóch
miesięcy z wypłatami. Sytuacja wytworzyła się dosyć poważna, bowiem strajkujący
nie dopuszczają do pracy łamistrajków. Jak dotąd spokój nie został zakłócony, a
między przedstawicielami firmy a robotnikami toczą się układy.

Nr 215

Z życia Powstańców Śląskich
Lubliniec, 25 sierpnia
W tych dniach odbył się w Lublińcu doroczny walny zjazd delegatów Zw. Powst.
Śl.  pow.  Lublinieckiego.  Zastąpione  były  grupy:   Lubliniec,   Kośmidry,  Kokotek,
Pawonków,   Draliny,   Lisowice,   Kochcice,   Jawornica,   Kochanowice,   Herby   Śl.,
Hadra, Sadów, Rusinowice, Koszęcin, Kol. Strzebiń, Zielona, Lubsza, Boronów,
Kamienica,   Psary,   Lubecko.   Zjazd   zagaił   p.   prezes   pow.   Golaś.   Na
przewodniczącego zjazdu proponował p. burmistrza Orlickiego, który powołał na
ławników   pp.   Gajdę   z   Koszęcina   i   Kowalskiego   z   Zielonej.   Prezydium   zjazdu

15 lipca 1930 roku.

- 25 -

wybrano   jednomyślnie.   Władze   starostwa   reprezentował   p.   Piechota.   Po
uchwaleniu treści  adresów hołdowniczych do p Prezydenta  Rzplitej, Marszałka
Piłsudskiego   i   P.   Wojewody   Grażyńskiego   złożyli   sprawozdania   prezes   pow.
p. Golaś, sekretarz Chrobok, skarbnik Farbowski, oraz Ciepły w imieniu Komisji
Rewizyjnej. Po sprawozdaniach dokonano wyboru Komisji matki, w skład której
weszli   pp.   Hoika,   Gajda   i   p.   Opiełka.   Komisja   ze   swej   strony   zaproponowała
następujący skład zarządu: prezes pow. p. Golaś, wiceprezes p. Orlicki, sekretarz
p. Chrobok, zastępca p. Opiełka, skarbnik p. Farbowski, do komisji rewizyjnej pp.
Ciepły, Hoika i Kowalski. Wybór prezesa pow. nastąpił przez głosowanie tajne.
Jednomyślnie wybrano ponownie p. Golasia 22 głosami. Resztę członków wybrano
przez aklamację w składzie zaproponowanym przez komisję matkę.
Po przyjęciu godności  przez nowo wybranych  prezes p. Golaś wygłosił referat
o pracy w Związku.

Nr 216

Uznanie za pracę na polu społeczno – narodowem.
Z   powiatu   lublinieckiego   zostali   udekorowani   „Srebrnym   Krzyżem   Zasługi”
następujący   działacze:    Józef  Baron  restaurator z Kalet,  Adolf   Golaś kupiec   i
rolnik z Lubszy, Augustyn Pradelok pomocnik biurowy z Lublińca, Augustyn Rupik
budowniczy   z   Woźnik,   Wawrzyniec   Kandzia   ekspedient   pocztowy   z   Lublińca,
Dominik   Opiełka   urzędnik   pocztowy   z   Lubszy.   „Bronzowe   Krzyże   Zasługi”
otrzymali: Alfons Opiełka rejestrator w starostwie w Lublińcu, Walenty Gerlich
starszy posterunkowy  policji w Koszęcinie, Józef  Gładysz starszy posterunkowy
policji  z Piasku, Jan Grabizna starszy przodownik z Czarnego Lasu, Augustyn
Latusek starszy przodownik policji z Lublińca, Jan Pisulski starszy posterunkowy
policji z Lisowa, Paweł Ptok starszy przodownik policji z Koszęcina, Augustyn
Urbanek przodownik z Lublińca.

Nr 217

(L) Dochód z Tygodnia Lotniczego.
Podczas ostatniego Tygodnia Lotniczego wyniósł ogólny dochód 1071,64 zł, którą
to kwotę przekazano Wojewódzkiemu komitetowi LOPP w Katowicach. Kwota ta
składa się z następujących datek gminnych: gmina Dębowa Góra 20 zł, szkoła
Strzebiń 29 zł, Koło LOPP w Koszęcinie 84,50 zł, gmina Piasek 23,80 zł, koło
LOPP Lubliniec 344,04 zł dochód z zabawy Powiatowego Komitetu LOPP 449,90
zł, Koło LOPP Kochcice 23,60 zł, szkoła Lisowice 3 zł, szkoła Bagno 2 zł, gmina i
szkoła Solarnia 19 zł, gmina Zielona 34 zł, koło LOPP Woźniki 14,70 zł badacze
mięsa 6,50 zł, gmina Drutarnia 8,30 zł, gmina Droniowice 10 zł, gmina Hadra 15
zł, gmina Kalina 8,90 zł, gmina Wierzbie 5 zł. Podczas ostatniej uroczystości odbył

- 26 -

się odczyt „Znaczenie lotnictwa jako siły twórczej w czasie pokoju a wojowej w
czasie wojny”, który wygłosił p wicestarosta dr Łukowicki.

Nr 244

(L) Nowa placówka kulturalna Związku Śląskich Kół Śpiewaczych.
Do powiatu lublinieckie został tego roku przeniesiony z Pszczyny inspektor szkolny
p   Hollek,   były   długoletni   prezes   okręgu   pszczyńskiego   Związku   Ślaskich   Kół
Śpiewaczych.   P   inspektor   wziął   się   energicznie   do   pracy   i   dnia   18   bm

spowodował pierwsze zebranie ludzi chętnych i gotowych do poświęceń na polu
śpiewactwa. Zebranie zaszczycili swą obecnością pp wicestarosta dr Łukowiecki z
ramienia   p   starosty   oraz   dr   Bardzik.   Z   ramienia   Zarządu   Głównego   Związku
przybyli pp Imiela – prezes, J Fojcik – sekretarz i dyr Lewandowski. Do zarządu
władz   okręgu   zostali   wybrani   pp:   prezesem   insp   Hollek,   wiceprezesem
wicestarosta   dr   Łukowiecki,   sekretarzem   nauczyciel   Bednarz,   skarbnikiem
nauczyciel   Owczarek,   ławnikiem   dr   Bardzik.   Do   nowo   założonego   okręgu
przystąpiły   następujące   miejscowości:   Kalety,   Woźniki,   Boronów,   Koszęcin,
Pawonków, Sadów, Lubecko, Kochanowice, Cieszowa i Olszyna. Zebrani ustalili,
że zorganizują w myśl statutu Związku Ślaskich Kół Śpiewaczych swoje zarządy
miejscowe   najpóźniej   do   końca   października   br.   W   listopadzie   zwołać   ma
tymczasowy   zarząd   okręgowy   prawidłowy   zjazd   delegatów   okręgu.   Również
uchwalono, że dyrygenci istniejących kół mają natychmiast przystąpić do pracy,
tak   by   dnia  10   maja  1931   roku  koła   mogły   stanąć   do  popisów   na  pierwszym
zjeździe okręgowym w Lublińcu. Nowej placówce kulturalnej „Szczęść Boże”.

Nr 254

Katastrofa kolejowa pod Herbami.
30 wagonów rozbitych. - Kilku kolejarzy ciężko rannych.
Na szlaku Częstochowa – Herby, między stacjami Blachownia – Herby, wydarzyła
się   onegdaj   wieczorem   o   godzinie   10   katastrofa   kolejowa.   Wskutek   nieuwagi
dyżurnego ruchu na stacji Blachownia Antoniego Musiały, pociąg towarowy 5981
najechał na tory zajęte przez pociąg towarowy 5980. nastąpiło zderzenie, skutkiem
czego   obydwa   parowozy   zostały   poważnie   uszkodzone,   dwadzieścia   wagonów
ładownych wywróciło się, a dziesięć uległo rozbiciu.
Tor kolejowy na długości przeszło 100 metrów został zerwany. Wskutek katastrofy
ciężkie rany odnieśli: kierownik pociągu nr 5981 Augustyn Wieczorek i hamulcowy
Dominik   Derosna,   których   w   stanie   groźnym   odwieziono   do   szpitala   w
Tarnowskich Górach.

18 września 1930 roku.

- 27 -

Lżejsze obrażenia odnieśli: maszynista Stanisław Janik, jego pomocnik Czesław
Kieronsz,   maszynista   Roman   Albiński,   kierownik   pociągu   nr   5980   Wincenty
Dobosz oraz hamulcowi Edward Palucha, Wilhelm Halbierz i Bronisław Gulga,
których   po   opatrunku   przez   lekarza   na   miejscu   katastrofy   przewieziono   do
Tarnowskich Gór.
Przy uprzątaniu gruzów o godzinie 2 w nocy wydobyto z rozbitych wagonów ciężko
rannego hamulcowego Wincentego Mazura. Przerwa w ruchu kolejowym na tym
odcinku i uprzątanie torów trwać będzie 24 godziny. Ruch towarowy odbywa się
drogą okólną, ruch zaś osobowy z przesiadaniem przy miejscu katastrofy, skąd
następnie podróżni przewożeni są autobusami.
Na miejsce katastrofy przybyły władze śledcze kolejowe i sądowe, które rozpoczęły
dochodzenie. Z polecenia prokuratora aresztowany został dyżurny ruchu Musiała,
który ponosi całkowitą odpowiedzialność za tak tragiczną w skutkach katastrofę.

Nr 277

Nabożeństwa na intencję Marszałka Piłsudskiego w powiecie lublinieckim.
Z   inicjatywy   miejscowych   kół   NchZP   odbędą   się   w   niedzielę   9   listopada   w
powiecie   lublinieckim   nabożeństwa   na   intencję   Marszałka   Piłsudskiego   w
następujących kościołach parafialnych:
Lubliniec suma o godz 9.30
Lubecko, Lubsza Ślaska, Pawonków, Sadów, Woźniki, Kalety – Jędrysek, Olszyna
suma o godz 10.00
16 bm odbędzie się nabożeństwo w Koszęcinie o godz 10.00.
Uprasza   się   parafian   do   wzięcia   gremjalnego   udziału   w   tych   nabożeństwach.
Związki i stowarzyszenia winne udać się do kościoła w zwartych szeregach i ze
sztandarami.

- 28 -

Rok 1931

Nr 19

Ujęcie sprawców kradzieży w Herbach Nowych.
W związku z dochodzeniami w sprawie kradzieży kolejowej dokonanej w dniu 5
bm

na stacji w Herbach Nowych, gdzie po zerwaniu plomby skradziono z wagonu

kolejowego   18   kg   wyrobów   żelaznych   (podkówek   i   sprężyn   do   rowerów)
przytrzymano   21   letniego   Węgla   Stanisława   zamieszkałego   w   Jeziorze   powiat
Częstochowa, i wraz z doniesieniem odstawiono go do dyspozycji władz sądowych
w Lublińcu.

Nr 102

Trup na torze kolejowym.
Dnia 22 bm

o godzinie 5.50 znaleziono na torze kolejowym pół kilometra od

stacji kolejowej Kalety a 850 metrów od stacji Herby Nowe przejechanego przez
pociąg mężczyznę niestwierdzonego dotąd nazwiska i pochodzenia. Opis trupa: lat
19-20, ciemnoblondyn, twarz pociągła, nos podłużny, szczupłej budowy ciał, bez
zarostu, ubrany w długie buty, spodnie granatowe (szewiot), marynarka całgowa,
ubrany   w   dwa   swetry,   jeden   żółty,   drugi   czerwono   –   zielone   paski,   czapka
dżokejka,   koszula   niebieska   w   paski   i   takie   same   kalesony.   Osobnik
prawdopodobnie usiłował wskoczyć do będącego w biegu pociągu i dostał się pod
koła,   wskutek   czego   poniósł   śmierć   na   miejscu.   Wiadomości,   które   by   mogły
przyczynić   się   do   ustalenia   identyczności   zwłok   należy   zgłosić   do   najbliższego
urzędu policyjnego.

5 stycznia 1931 roku

22 kwietnia 1931 roku

- 29 -

Nr 103

Systematyczne okradanie wagonów kolejowych na stacji Herby Nowe.
Od   kilku   lat   dokonuje   dobrze   zorganizowana   szajka   włamywaczy   kradzieży   z
wagonów   kolejowych   na   stacji   Herby   Nowe.   Sprawcy   są   po   większej   części
nieuchwytni i sprawiają niemało kłopotu policji. Stacja Herby Nowe leży w środku
wielkich lasów z dala od osiedli ludzkich, dlatego organa policji nie są w stanie
przeszkodzić systematycznie powtarzającym się kradzieżom. Onegdaj włamano się
znów do jednego z stojących na torze wagonów, z którego znikł towar o wartości
500 zł. Szkody wyrządzone dyrekcji kolei na tym odcinku sięgają już poważnej
sumy. Wartałoby wystawić wartownika kolejowego na czas postoju pociągu na tej
stacji.

Nr 105

Zabity przez pociąg towarowy.
W toku dochodzeń w sprawie zwłok znalezionych w dniu 22 bm

na torze

kolejowym pomiędzy stacją kolejową Kalety a Herby Nowe ustalono, iż zabitym
jest   17letni   Polis   Mieczysław,   syn   Ignacego   i   Albiny,   ostatnio   zamieszkały   w
Węglowicach powiat Częstochowa. W toku dalszych dochodzeń ustalono, że Polis
przybył   krytycznego   dnia  do   Herb   Nowych   celem   kradzieży   węgla   z  pociągów
towarowych   i   na   przestrzeni   pomiędzy   Kaletami   a   Herbami   Nowymi   usiłował
wskoczyć do pociągu towarowego, lecz upadł i został przez pociąg zabity.

Nr 114

Złośliwy wybryk czy ręka złodziejaszków?
Ubiegłej nocy

niewykryci dotąd sprawcy unieruchomili tarczę sygnałową pod

stacją Boronów w powiecie lublinieckim. Uszkodzenie to, którego nie zauważono
przez szereg godzin, spowodowało wstrzymanie 7 pociągów towarowych. Kiedy
postój   trwał   kilka   godzin   obsługa   pociągów   udała   się   pieszo   do   stacji,   gdzie
okazało się ,ze sygnał był nastawiony prawidłowo. Po przeprowadzeniu kontroli
znaleziono   w   jednym   miejscu   sztabę   żelazną,   którą   poskręcane   były   druty
sygnałowe.   Po   usunięciu   tej   przeszkody   pociągi   po   6-cio   godzinnym   postoju
ruszyły w dalszą drogę. - Ma się tu do czynienia albo ze złośliwym wybrykiem, lub
–   co   jest   prawdopodobniejsze   –   z   manewrem   szajki   złodziei   kolejowych,
kradnących węgiel, którzy w ten sposób ustawić sobie chcieli robotę. Szajka ta
grasuje na torach między  stacjami  Herby Nowe – Kalety, na linii  Katowice –
Poznań.

22 kwietnia 1931 roku

5 maja 1931 roku.

- 30 -

Nr 127

Zjazd kół śpiewaczych w Lublińcu.
„Echo” z Lublińca zajęło pierwsze miejsce.
Lubliniec, 16.5.31
Staraniem Zarządu Okręgowego z p. inspektorem szkolnym p. Hollkiem na czele,
odbył   się   w   Lublińcu   w   dniu   Wniebowstąpienia   Pańskiego   I   Zjazd   Kółek
Śpiewaczych. O godz. 10.30 odbyła się w kościele parafialnym uroczysta Msza św.
na   intencję   zjazdu   ,   podczas   której   śpiewał   bardzo   udatnie   miejscowy   chór
kościelny.   Po   wspólnej   próbie   wyszły   chóry   do   parku   Grunwaldzkiego.   Zjazd
zagaił   insp.   p.   Hollek     witając   śpiewaków,   gości   i   przedstawicieli   Głównego
Związku Kół Śpiewaczych z Katowic. Dziękował nauczycielstwu za ofiarną pracę
i   p.  staroście   Biolikowi   za   pomoc   materialną  w   dostarczeniu   nut,  bez   których
trudno byłoby dopiąć tak wybitnych  rezultatów. Wyraził  życzenie, aby ta pieśń
polska   dotarła   do   braci   poza   kordonem   i   krzepiła   w   walce   o   mowę   polską.
Następnie   chóry   męskie   i   mieszane   odśpiewały   wspólnie   pieśni   pod   batutą
dyrygenta   okręgowego   p.   Antoniego   Bednarza,   nauczyciela   z   Lublińca.
Odśpiewały   chóry   męskie   „Hasło”   –   Griega   i   „Gaude   Mater   Polonia”   –
Borczyckiego.   Chóry   mieszane:   „Hej   Polska   nie   zginęła”   –   Świerczyńsiego   –
Heintzego   i   „O   ziemio”   –   Maszyńskiego.   Następnie   odbyły   się   popisy
15-stu chórów, z tych 2 z Lublińca, reszta z okolicznych wiosek. Poza konkursem
wzięły gościnny udział chór męski OO. Oblatów i chór kościelny im. św. Cecylii
w   Lublińcu.   Sąd   konkursowy   składał   się   z   pp.   aptekarza   Lewandowskiego
z   Katowic,   prof.   Wójcikowicza   z   Tarn.   Gór   i   por.   Grzewińskiego   z   Lublińca.
Uzyskali I miejsce chór „Echo” z Lublińca (dyrygent p. Bednarz) 26 pkt, II miejsce
chór mieszany z Lubecka (dyrygent p. kier. szkoły Walczak) 21 pkt, III miejsce chór
pracowników   Zakładu   dla   umysłowo   chorych   (dyrygent   p.   Wieczorek)   19   pkt.
Dalsze   miejsca   uzyskali   Lubsza   14

pkt, Sadów 14 pkt, Woźniki 13

pkt,

Boronów 13 pkt, Kalety 12 ½ pkt, Koszęcin 11 ½ pkt, Lisów 10 ½ pkt, Babienica
10   pkt,   Olszyna   9   ½   pkt,   Kamieńskie   Młyny   9   ½   pkt,   Pawonków   9   pkt,
Kochanowice 8 ½ pkt. O wynikach jury sędziowskiej powiadomił zebranych prezes
Związku Kół Śpiewaczych z Katowic p. Stoiński wyrażając   przy tej sposobności
uznanie   dla   śpiewaków,   którzy   w   tak   krótkim   czasie   doszli   do   tak   wybitnych
rezultatów   oraz   życzył   wszystkim   dalszej   owocnej   pracy.   Po   okrzyku   na   cześć
Rzplitej   ogół   zaintonował   „Jeszcze   Polska”.   Po   godzinnej   ogólnej   zabawie
w parku zjazd został zamknięty.
Wieczorem odbyła się w Hotelu Śląskim ogólna zabawa taneczna, na której bawili
się   śpiewacy   ochoczo.   Nadmienić   należy,   że   zjazd   był   bardzo   dobrze
zorganizowany. Miasto przybrało świąteczną szatę, do czego się w wielkiej mierze
przyczyniła   nauczycielka   p.   Konasiewiczówna.   Impreza   ściągnęła   na   popisy
przeszło   2000   publiczności,   która   hucznemi   oklaskami   wyrażała   uznanie.
W atrakcjach przygrywała orkiestra wojskowa 74 pp z Lublińca.

- 31 -

Nr 176

Kradzież roweru.
Z korytarza stacji kolejowej w Lisowie skradziono zawiadowcy stacji Dragonowi
Aleksandrowi rower marki „Gloria” wartości 150 złotych. Ostrzega się przed
nabyciem skradzionego roweru.

Nr 189

Włamanie.
Nieznani sprawcy przez wyduszenie szyby w drzwiach korytarza włamali się do
mieszkania   kierownika   szkoły   Franca   Władysława   w   Kalinie   i   skradli   rower
damski nieznanej dotychczas marki i numeru oraz jedne skrzypce. W mieszkaniu
sprawcy powyrzucali z szaf ubrania i bieliznę, lecz co z tych przedmiotów zabrali
nie ustalono, gdyż poszkodowany przebywa od dwóch tygodni  na urlopie poza
miejscem zamieszkania.

Nr 190

Kradzież rowerów.
Kowalócwe Piotrowi, leśniczemu z Herbów Ślaskich skradziono rower męski marki
„Stefan   Selfert   Częstochowa”   wartości   200   złotych.   -   Tego   samego   dnia
skradziono   Kajdzie   Leonardowi   z   Miotka   rower   męski   marki   „Preciosa”   Nr
130598 wartości 150 złotych.

Nr 218

Kradzież rowerów.
Z budowy kolei w Herbach Nowych skradziono robotnikowi Jaksikowi Józefowi z
Herbów Śląskich rower męski marki „Opel” Nr 1653948, wartości 170 złotych,
zaś robotnikowi Jędrzokowi Antoniemu z Lisowa rower męski marki „Dürkopf” Nr
039867 wartości 120 zł.
Tego   samego   dnia   służący   Wilk   Antoni   z   Łepków,   gmina   Węglowice   powiat
Częstochowa, skradł swemu chlebodawcy Ledwoniowi Józefowi z Jawornicy rower
męski marki „Diamant” Nr 16182 i zbiegł w niewiadomym kierunku.
Z   korytarza   domu   dworu   Kochanowice   skradziono   Imiołczykowej   Eugenji   z
Chwostka powiat Lubliniec rower damski marki „Rekord” Nr 11135.

- 32 -

Nr 227

Wypadek samochodowy.
Na szosie pomiędzy Kochanowicami a Lisowem samochód osobowy prowadzony
przez Szabarczyka Wojciecha z Lublińca z niewyjaśnionej dotychczas przyczyny
najechał   na   przydrożne   drzewo,   wskutek   czego   samochód   został   doszczętnie
rozbity i kierowca Szafarczyk doznał okaleczenia lewego ramienia i częściowego
okaleczenia twarzy. Jadący samochodem restaurator Kołder Adolf z żoną i inni
wyszli z wypadku bez szwanku. Okaleczonemu Szafarczykowi udzielono na miejscu
pierwszej pomocy, następnie odstawiono go do szpitala Seltena w Lublińcu.

Nr 248

Zatarg przy budowie linji kolejowej Śląsk – Gdynia.
Przy budowie linji kolejowej Śląsk – Gdyniawynikł zatarg pomiędzy robotnikami
zatrudnionymi przez firmę „Tor” przy robotach na stacji Herby Nowe. Inspekcja
pracy podjęła interwencję celem zlikwidowania zatargu i uzgodnienia pomiędzy
stronami wysokości płac robotniczych.

Nr 257

Osadzenie w więzieniu za kradzież roweru.
Na szkodę Mżyka Franciszka z Boronowa skradziono pozostawiony chwilowo bez
dozoru   przy   torze   kolejowym   w   Boronowie   rower   męski.   W   toku   dochodzeń
przytrzymano   sprawcę   tej   kradzieży   Kowolika   Konstantego   z   Częstochowy,
któremu   skradziony   rower   odebrano   i   oddano   napowrót   poszkodowanemu.
Kowolika   odstawiono   wraz   z   doniesieniem   do   dyspozycji   władz   sądowych   w
Lublińcu. - Drugi rower skradziono z toru kolejowego Cherby Nowe – Boronów na
szkodę   robotnika   kolejowego   Stroby   Emila   z   Boronowa.   W   toku   dochodzeń
przytrzymano   sprawcę   tej   kradzieży   Rakusa   Jana   z   Częstochowy,   u   którego
znaleziono ukryty w mieszkaniu rower. Rakusa odstawiono do więzienia sądowego
w Lublińcu.

Nr 258

Spłonął barak mieszkalny i zarazem magazyn.
Wskutek  wadliwej  budowy  komina wybuchł  pożar w  baraku drewnianym  firmy
„Tor”,   przedsiębiorstwie   budowy   toru   kolejowego   Herby   Nowe,   służący
jednocześnie za magazyn i mieszkanie dla magazyniera i mistrza betoniarskiego.
Pożar zniszczył doszczętnie barak wraz z przyrządami technicznemi do budowy
kolei i około 10 wagonów nagromadzonego cementu. Ogólna szkoda wynosi około
3000 złotych.

- 33 -

Nr 279

Złodziej ujęty w wagonie towarowym.
18 bm

przytrzymano w jednym z wagonów pociągu towarowego stojącego na

stacji kolejowej w Herbach Nowych Kożucha Bronisława, lat 22, pochodzącego z
powiatu   częstochowskiego,   który   po   zerwaniu   plomby   skradł   z   wagonu
towarowego   beczkę,   zawierającą   104   kg   farby   ołowianej.   Kożuch   zdołał
skradzioną beczkę ukryć pod stosem progów kolejowych a następnie z obawy przed
przytrzymaniem ukrył się w wagonie kolejowym, gdzie jednak przez przetokowego
został odnaleziony. Przytrzymanego odstawiono wraz z doniesieniem do dyspozycji
władz sądowych.

Nr 283

Walec zgniótł mu stopę.
Przy budowie szosy w Herbach Śląskich uległ, wskutek własnej nieostrożności,
nieszczęśliwemu wypadkowi 15 letni robotnik Klama Alfred, ostatnio zamieszkały
w   Olszynie,   powiat   Lubliniec.   Klama   bez   wiedzy   maszynisty   uczepił   się   z  tyłu
parowego walca drogowego, jednak tak niezręcznie, że noga mu się pośliznęła i
dostała się pod koło walca, wskutek czego doznał zgniecenia stopy. Okaleczonego
odstawiono do szpitala w Lublińcu.

Nr 293

Znamienny przyczynek do zbiórki na rzecz bezrobotnych w miejscowości Hadra.
Komitet do spraw bezrobocia miejscowości Hadra składający się z kierownika
szkoły Janoty Leona, sołtysa Czerneckiego Antoniego i Majkrzyka Piotra, zbierał
w tutejszej gminie dnia 28 ub m

artykuły żywnościowe dla bezrobotnych. Ogółem

zebrano   3552   1/2   kg   ziemniaków,   288   główek   kapusty   i   89   kg   żyta.
Charakterystycznym objawem w czasie zbiórki artykułów żywnościowych było, że
na rzecz bezrobotnych oddawali chętnie dary w naturze nawet biedni robotnicy
dworscy, gdy tymczasem u gospodarza SF, który posiada prawie najwięcej i to
dobrego gruntu, przyjęto członków komitetu słowami: „heraus z placu – mnie nikt
nie da, to i ja nikomu nic nie dam”. Bezrobotni i gospodarze zapamiętają sobie
litościwe serce tego „biedaka” z Hadry, który mając przeszło 40 morgów pola, nic
dla bezrobotnych nie ofiarował.

18 października 1931 roku

28 października 1931 roku

- 34 -

Nr 295

Zgon w wagonie.
Jadący pociągiem osobowym z Lublińca w kierunku Częstochowy Łebek Antoni, lat
60, zmarł nagle. Zwłoki złożono na dworcu kolejowym w Lisowie. Ustalono, że
śmierć nastąpiła najprawdopodobniej z powodu ogólnego zasłabnięcia.

Nr 297

Zamiast 100 złotych dał jej bezwartościowy banknot 100 markowy.
Andrecka Marja z Lublińca doniosła, że 4 bm

zjawił się w jej mieszkaniu Biela

Julijan,   lat   30   liczący,   zamieszkały   w   Lisowie   powiatu   lublinieckiego,   rolnik,
prosząc   o   wymianę   banknotu   100   złotowego   na   drobną   monetę.   Andrecka   nie
przeczuwając podstępu odebrała od Bieli banknot a w zamian wręczyła mu drobną
monetę  w  kwocie 100 złotych.  Po otrzymaniu  tej  kwoty Biela oddalił  się z jej
mieszkania i dopiero gdy Andrecka zamierzała banknot przechować, stwierdziła,
że   jest   to   banknot   100   markowy   niemiecki   przedwojenny,   obecnie   nie   mający
żadnej   wartości.   W   toku   dochodzeń   przytrzymano   Bielę,   a   po   przesłuchaniu
zwolniono go i sprawę przekazano władzom sądowym.

Nr 302

Zbyt sumienny stróż nocny.
Za chodzenie po torze ciężko ranił człowieka.
Lubliniec, 12 listopada
9 bm postrzelony został przez stróża nocnego firmy „Tor”, Jałowieckiego Jana,
zdążający   do  pociągu  w   Herbach   Nowych   30  letni  Kamieniak   Józef,  robotnik.
Kamieniak, chcąc sobie drogę do pociągu skrócić szedł nowobudującym się torem
w   Herbach   Nowych,   a   zauważony   przez   stróża   i   wezwany   do   zatrzymania,
wezwaniu nie  uczynił  zadość, wskutek  czego  stróż Jałowiecki,  mimo iż nie  był
upoważniony   do   noszenia   broni   palnej,   wydobył   broń   z   kieszeni   i   strzelił   do
Kamieniaka w pierś, tak, że kula przeszła na wylot przez prawe płuco. Kamieniak
wskutek odniesionej rany postrzałowej upadł na tor, a następnie przeczołgał się
przez tor kolejowy, poczem zasłabł i padł bez życia na brzegu lasu. Odnaleziony
przez   funkcjonariusza   policyjnego   postrzelony   Kamieniak   po   nałożeniu   mu
opatrunku odstawiony został do szpitala „Seltena” w Lublińcu, a Jałowieckiego
przytrzymano i odstawiono do więzienia sądu grodzkiego w Lublińcu.

4 listopada 1931 roku

- 35 -

Rok 1932

Nr 42

Włamywacze w potrzasku.
W   Herbach   Sląskich   przytrzymano   Franczykową   Franciszkę,   Franczyka   Pawła
i brata jego Karola, wszyscy z Dębowej Góry, powiat Lubliniec, za włamanie do
mieszkania Manjurowej Karoliny w Olszynie popełnione w dniu 25 stycznia br.
W czasie rewizji domowej u Franczyków znaleziono kilka sztuk bielizny, pościeli
itp.  rzeczy   pochodzące   z   kradzieży   na   szkodę   Manjurowej,   ponadto  znaleziono
skrzypce skradzione kierownikowi szkoły Władysławowi Francy z Kaliny w lipcu
ubiegłego   roku.   Znalezione   rzeczy   oddano   poszkodowanym,   a   sprawców
przekazano władzom sądowym.

Nr 57

Koła LOPP

Staraniem Powiatowego Urzędu Szkolnego i nauczycielstwa szkół powszechnych
powstały   we   wszystkich   szkołach   tutejszego   powiatu   koła   LOPP.   Młodzież
wychowana   w   duchu   państwowym   masowo   wstępuje   do   kół   i   choć   drobnymi
składkami stara się przyczynić do ugruntowania siły i potęgi naszego Państwa. -
Dzięki współpracy nauczycielstwa z komitetem powiatowym powstały także nowe
koła   LOPP   wśród   obywatelstwa,   a   to:   w   Kochanowicach,   w   Kochcicach,   w
Jawornicy, w Glinicy, w Ligocie Woźnickiej, w Łazach, w Łagiewnikach Wielkich,
w Pawonkowie, w Zielonej, w Olszynie, w Piasku i w Strzebiniu.

Nr 83

Ujęcie 16-letniego bandyty.
18 bm

przytrzymany został Styczera Augustyn, lat 16, zamieszkały w Lisowie

powiat Lubliniec, za napad w dniu 3 bm na Kubównę Michalinę lat 19 z Widawy,

Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej

18 marca 1932 roku

- 37 -

gmina   Przystań,   powiat   Częstochowa.   Według   zeznań   napadniętej   Styczerz
wciągnął ją do lasu i obszukał jej kieszenie, a nieznalazłszy niczego począł ją bić
rękoma po twarzy i kopać po plecach, a dopiero na widok nadjeżdżającej furmanki
Styczerz zbiegł do lasu. Odstawiono go do sądu grodzkiego w Lublińcu.

Nr 86

Kradzież przewodów telefonicznych.
Wieczorek Szymon z Lublińca, dozorca sieci telefonicznej, zgłosił, że w nocy z 22
na 23 bm

niezani sprawcy przy drodze Mochała - Hadra skradli około 120

metrów drutu telefonicznego grubości 1 1/2 mm wartości 30 złotych na szkodę
Dyrekcji Poczt i Telegrafów w Katowicach.

Nr 106

(L) Zmiany granic Urzędów okręgowych w powiecie.
„Monitor Polski” z dnia 11 kwietnia br. ogłasza rozporządzenie Ministra Spr.
Wewnętrznych z dnia 4 kwietnia 1932 roku o zmianie granic obwodów Urzędów
okręgowych  w powiecie lublinieckim, województwie śląskiem. Rozporządzenie to
brzmi:
Na podstawie § 49 pruskiej ordynacji powiatowej z dnia 13 grudnia 1872 r. (Zb.
ustaw pruskich z 1881 str 179) zarządzam co następuje:
§ 1. W powiecie lublinieckim, województwie śląskim, znosi się następujące obwody
Urzędów okręgowych: Czarny Las, Kochanowice, Kośmidry, Łagiewniki Wielkie,
Wymyślacz, Zielona.
§   2.   W   miejsce   zniesionych   w   §   1   obwodów   Urzędów   okręgowych   ustala   się
w tymże powiecie i województwie następujące obwody Urzędów okręgowych:
- Boronów, obejmujący gminy Boronów i Dębowa Góra
- Kalina z siedzibą w Herbach Śl, obejmującą gminy Kalina i Olszyna
- Kalety, obejmujący gminy Drutarnia, Kalety i Zielona
-   Kochcice,   obejmujący   gminy   Glinica,   Jawornica,   Kochanowice,   Kochcice
i Lubecko
- Koszęcin, obejmujący gminy Brusiek, Cieszowa, Koszęcin, Strzebiń i Strzebińska
Kolonja
- Lisów, obejmujący gminy Chwostek, Droniowice, Hadra i Lisów
-   Lubliniec   Wieś,   obejmujący   gminy   Droniowiczki,   Kokotek,   Pusta   Kuźnica,
Steblów i Wymyślacz
-   Lubsza,   obejmujący   gminy   Babienica,   Kamienica,   Ligota   Woźnicka,   Lubsza
Śląska, Piasek i Psary

22 na 23 marca 1932 roku

- 38 -

- Pawonków, obejmujący gminy Dralin, Kośmidry, Lisowice, Łagiewniki Wielkie,
Pawonków i Solarnia
- Sadów, obejmujący gminy Harbułtowice, Rusinowice, Sadów i Wierzbie
§ 3. Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Nr 117

Ujęto wreszcie.
Hewuś Janina z Sosnowca zgłosiła, że 18 bm

w pociągu pośpiesznym zdążającym

z Poznania na stacji Herby Nowe nieznany sprawca skradł jej damską torebkę
zawierającą   90   złotych   gotówki,   weksel   na   100   zł,   legitymację   kolejową
opiewającą na jej nazwisko, sznur białych korali, rękawiczki damskie i dokument
notarialny. W toku dochodzeń jako sprawcę przytrzymano Nowickiego Stanisława
zamieszkałego w Częstochowie, któremu skradzioną torebkę z zwartością, prócz 18
złotych,   odebrano   i   oddano   poszkodowanej.   Nowickiego   odstawiono   do   sądu
grodzkiego w Lublińcu.

Nr 145

Pożar lasów.
W odległości około 200 metrów od stacji kolejowej Herby Śląskie powstał pożar w
lesie   księcia   Hohenlohego   i   firmy   Górnośląskiego   Towarzystwa   Drzewnego   w
Tarnowskich   Górach.   Pożar   zniszczył   jedynie   na   przestrzeni   160   metrów
kwadratowych wrzos. Jak ustalono pożar powstał od iskier wypadających z komina
przejeżdżającego pociągu osobowego. - 21 bm

wybuchł pożar w lesie miejskim

miasta Lublińca i zniszczył około 2 hektary 25 letniego lasu, czem wyrządził szkodę
2000   złotych.   Przyczyny   pożaru   dotychczas   nie   ustalono.   Istnieje   jednak
przypuszczenie   iż   pożar   mógł   powstać   jedynie   przez   porzucenie   niedopałka
papierosa względnie zapałki.

Nr 175

Pożar.
22 bm

z nieznanej dotąd przyczyny wybuchł pożar na strychu domu mieszkalnego

Anioła Leona w Chwostku. Pożar zniszczył cały dach, czem wyrządził szkodę na
około 3000 złotych. Wypadku w ludziach nie było. W akcji ratunkowej brały udział
miejscowe straże pożarne.

18 kwietnia 1932 roku

21 maja 1932 roku

22 czerwca 1932 roku

- 39 -

Nr 180

Zabrali mu rower.
Nja stacji Herby Nowe skradziono rower wartości 120 złotych Brolowi
Franciszkowi z Taniny, gmina Lisów, powiat Lubliniec.

Nr 183

Z piwnicy.
Po oderwaniu kłódki włamano się do piwnicy Wołowczykowej Zofji, zamieszkałej
w Olszynie, skąd skradziono 150 kg ziemniaków i 2 kury.

Nr 183

Tragedja głuchego.
W Olszynie z powodu nieuleczalnej choroby – głuchoty – wystrzałem z floweru
pozbawił się życia Szweda Augustyn lat 25.

Nr 191

Kradzież drutu.
Z słupów telefonicznych przy szosie na przestrzeni Lubliniec – Lisów, skradziono
około 160 metrów drutu przewodów telefonicznych grubości 1 1/2 mm.

Nr 193

Członkowie ZOKZ w Lisowie protestują przeciw prowokacjom Gdańska.
Zarząd koła miejscowego ZOKZ w Lisowie powiat Lubliniec, na swem zebraniu
podjął rezolucję protestującą przeciwko próbom przekształcenia Wolnego Miasta
Gdańska na bastion niemieckiej akcji przeciwpolskiej i uchwalił w stosunku do
Wolnego   Miasta   Gdańska   zastosować   w   roku   bieżącym   bezwzględny   bojkot
gospodarczy. Zebrani oświadczyli również, że dalsze prowokowanie społeczeństwa
polskiego oraz jawne występowanie przeciwko państwu polskiemu wyprowadzić
może cierpliwość społeczeństwa z równowagi i spowodować samorzutną reakcję.

Nr 202

Szkoły polskie powiatu lublinieckiego śpieszą z pomocą gimnazjum polskiemu
w Bytomiu.
Poniżej  wymienione  szkoły  powszechne   powiatu lublinieckiego  złożyły  datki  na
gimnazjum   polskie   w   Bytomiu   (Śląsk   niemiecki)   w   następującej   wysokości:
Boronów 40 zł, Braszczok 8,50 zł, Brusiek 2 zł, Cieszowa 2 zł, Drutarnia 3,23 zł,

- 40 -

Grojec   10   zł,   Hadra   1   zł,   Kalety   20,63   zł,   Kuczów   1,97   zł,   Kalina   1,70   zł,
Kamienica 2 zł, Kamieńskie Młyny 2 zł, Kochanowice 6 zł, Kochcice 4 zł, Kokotek
1,70 zł, Kośmidry 1,40 zł, Koszęcin 38,50 zł, Ligota Woźnicka 11,19 zł, Lisowice
4,50 zł, Lubecko 11 zł, Lisów 4 zł, Lubsza 6,50 zł, Lubliniec 13 zł, Łazy 1 zł,
Olszyna 1 zł, Pawełki 0,20 zł, Pawonków 19,50 zł, Piasek 19,14 zł, Psary 4,60 zł,
Sadów  11  zł, Solarnia 1  zł,  Strzebiń  14,70 zł,  Wierzbie   2 zł, Woźniki   8,05 zł,
Zielona   1   zł.   Razem   245,41   zł.   Powyższą   kwotę   złożono   w   Komunalnej   Kasie
Oszczędności   w   Lublińcu.   Dziatwie   szkolnej   powiatu   lublinieckiego   należy   się
serdeczne „Bóg zapłać” i uznanie za jej ofiarność w dzisiejszych ciężkich czasach.

Nr 209

Niegodziwy szofer.
Przejeżdżający   szosą   pomiędzy   Lublińcem   a   Herbami   Śląskimi   samochód
półciężarowy   kierowany   przez   Lewandowskiego   Bolesława   z   Częstochowy
umyślnie najechał na furmankę Wolnej  Janiny z Lisowa, załadowaną drzewem,
którą znacznie uszkodził. Wypadku w ludziach nie było.

Nr 217

Koła pociągu ucięły mu nogę.
Na   torze   kolejowym   na   stacji   Herby   Nowe   w   czasie   ukrywania   się   z
niewyjaśnionych powodów pod wagonami pociągu towarowego najechany został
przez ruszający pociąg 13 letni Mijalski Czesław z Gościczyzny gmina Kurzlow
powiat   Właszczawa,   któremu   wagony   odcięły   lewą   nogę.   Ciężko   rannego
odstawiono do szpitala w Częstochowie.

Nr 231

Część pieniędzy zdołali już przepić.
Za kradzież 350 złotych handlarzowi Wilkowi Franciszkowi z Przepisury powiat
Częstochowa, na stacji kolejowej w Herbach Śląskich, przytrzymano Kluczniaka
Władysława zamieszkałego w Borowym oraz Głogowskiego Franciszka również z
Borowego,   powiat   Częstochowa.   W   czasie   rewizji   znaleziono   u   Głogowskiego
resztę   skradzionej   kwoty   71   złotych.   Część   pieniędzy   sprawcy   przetrwonili   w
Częstochowie. Obu przytrzymanych przekazano władzom sądowym w Lublińcu.

Nr 249

Groźny pożar w Olszynie.
Z niewyjaśnionej dotychczas przyczyny wybuchł pożar w zabudowaniach
gospodarskich rolnika Kanioła Bernarda w Olszynie i zniszczył doszczętnie dom

- 41 -

mieszkalny,   szopę   i   stajnię,   wraz   z   urządzeniem   domowem   i   tegorocznemi
zbiorami, czem wyrządził szkodę na około 5000 złotych. Z powodu silnego wiatru
ogień   przeniósł   się   na   sąsiednie   zabudowania   gospodarskie   rolników   Kulety
Adolfa, Mikuły Franciszka i Wołowczyka Michała, którym również pożar zniszczył
domy mieszkalne, stodoły i tegoroczne zbiory i wyrządził szkodę na ogólną kwotę
13000   złotych.   Zaalarmowane   straże   pożarne   z   Olszyny,   Boronowa   i   Hadry   z
braku wody nie były wstanie ognia stłumić.

Nr 268

Zabrali szafę z mundurami.
W czasie wakacji szkolnych skradziono ze strychu szkoły powszechnej w Lisowie
miejscowemu Towarzystwu Sokół szafę wraz z kompletnemi mundurami sokolnemi,
łącznej wartości 400 złotych.

Nr 284

Amatorka cudzego drobiu.
8 bm

przytrzymano na gorącym uczynku kradzieży drobiu Imiołczyka Jana z

Oleksików, 22 letnią Ścigałową Elżbietę. Ścigałowa od dłuższego czasu
dopuszczała się systematycznych kradzieży drobiu i ogółem skradła Imiołczykowi
10 kur.

Nr 290

Ujęcie niebezpiecznych włamywaczy.
W związku z kradzieżą roweru damskiego, bielizny i 4 worków łubinu dokonaną u
Pietruszki Franciszka w Lublińcu, ustalono iż sprawcami tej kradzieży są bracia
Olszokowie   Jan   i   Wilhelm   z   Lisowa,   powiat   Lubliniec.   W   czasie   dochodzeń
udowodniono im 3 dalsze kradzieże. Skradzione rzeczy odnaleziono i oddano na
powrót poszkodowanym.

Nr 292

Ujęcie kłusowników – złodziei.
Lubliniec, 20 października.
W czasie rewizji domowej przeprowadzonej w domu u zawodowego kłusownika, 25
letniego   Olszoka   Karola   w   Taninie   (powiat   Lubliniec),   zajęto   pistolet
automatyczny   „Parabellum”   kaliber   0,8   mm   wraz   z   dwoma   magazynkami,
czterema nabojami i futerałem oraz karabin niemiecki model „98” z uciętą kolbą i

8 października 1932 roku

- 42 -

lufą oraz 18 naboi do tego karabinu. W toku dalszych dochodzeń ustalono, że
Olszok   Karol   wspólnie   z   ojcem   Janem   i   szwagrem   Maroniem   Wilhelmem
zawodowo trudnili się kradzieżami polnemi. W czasie od kwietnia do czerwca rb
skradli   Maroniowi   Piotrowi   w   Niwach   1000   kg   ziemniaków,   Prandziochowi
Stanisławowi ze Swaciska   500 kg ziemniaków, na szkodę Urzędu Ziemskiego w
Kochanowicach skradli w czerwcu z pola wysuszoną koniczynę, Tiefenbrunerowi z
Lisowa siano z łąki, Wolnej Janinie z Lisowa kapustę z pola, wysuszoną koniczynę
i siano.

Nr 309

Amator roweru.
Za kradzież roweru Maroniowi Pawłowi z Lisowa przytrzymano 21 letniego Kuleję
Władysława zamieszkałego w Cisiu, którego wraz z doniesieniem przekazano
władzom sądowym.

Nr 311

Program Święta Niepodległości w Herbach Śląskich.
Z inicjatywy koła ZOKZ w Herbach Ślaskich zawiązał się komitet ku uczczeniu 14
lecia Odrodzenia Polski. Jak nas komitet informuje na program uroczystości złożą
się: 10 listopada capstrzyk przez wieś Herby Śląskie, Kalinę i Herby Stare oraz
przemówienie p Gąsiorowskiego przy symbolicznym ognisku w Kalinie. Nazajutrz
11 listopad odbędzie się Msza św dla dzieci szkolnych oraz poranek szkolny dla
dzieci   w   zakładzie.   Główne   uroczystości   odbędą   się   w   niedzielę   13   listopada
obejmując: Mszę św z kazaniem w Olszynie, pochód przez Herby Stare, Śląskie,
Kalinę i Olszynę, przemówienie sołtysa Irka, bezpłatną akademię wieczorem oraz
zabawę taneczną.

- 43 -

Rok 1933

Nr 1

Dalsza budowa szosy.
Z  wiosną  przystępuje  Powiatowy   Urząd  Budowlany   w  Lublińcu   do  ukończenia
szosy Herby – Śląskie – Boronów, a mianowicie na odcinku Olszyny – Zumpy –
Boronów.   Po   ukończeniu   tych   robót   kierować   się   będzie   wszelki   ruch
z Częstochowy na szosę Lubliniec – Katowice przez Boronów, pomijając miasto
Lubliniec, przez co ruch kołowy skrócony będzie o kilkadziesiąt kilometrów.

Nr 36

Amator drobiu.
Za kradzież drobiu dokonaną u Kaczmarczyka Michała w Lisowie przytrzymano i
przekazano władzom sądowym Cierpioła Franciszka i Młyńczyka Władysława
zamieszkałych w Pile gmina Panki powiat Częstochowa.

Nr 48

Porzucenie dziecka.
Zarządca tartaku w Herbach Śląskich Klama Wincenty z Olszyny znalazł w stosie
drzewa ułożonym tuż przy tartaku przy szosie w Herbach Śląskich dziecko płci
męskiej w wieku około 6 miesięcy, owinięte w poduszkę, ubrane w białą koszulkę, 2
sukienki   niebieskie   barchanowe   i   białą   czapeczkę.   W   poduszce   przy   dziecku
znaleziono   flaszkę   z   nałożonym   smoczkiem,   kilka   brudnych   szmat,   marynarkę
męską koloru zielonego. Podrzutka umieszczono w Urzędzie Gminnym w Herbach
Śląskich.

- 44 -

Nr 57

W szeregach śląskich organizacyi i stowarzyszeń.
Herby śląskie.  Zawiązał  się tu z inicjatywy miejscowego koła ZOKZ specjalny
komitet  zbiórki  na fundusz szkolnictwa polskiego za granicą. Przewodniczącym
komitetu   został   p   Łabużek.   Dzięki   staraniom   komitetu   miejscowego   związki
społeczne z funduszów swoich wyasygnowały na ten cel kwoty w wysokości po 15
złotych oraz rozesłano listy zbiórkowe do miejscowego społeczeństwa.

Nr 64

Zjazd śpiewaczy w Lublińcu.
W tych dniach odbył się w Lublińcu walny zjazd delegatów kół śpiewaczych pow.
lublinieckiego. Zjazd zagaił prezes insp. szkolny p. Hollek powitaniem obecnych
oraz uczczeniem pamięci zmarłego w ostatnich dniach chóru Kochcice śp. Romana
Korpeckiego. Udział w zjeździe wzięli delegaci z Boronowa, Kalet, Kochanowic,
Kochcic, Koszęcina, Lisowa, Lubecka, Lublińca (chór „Echo” i chór im. Lompy),
Lubszy, Sadowa i z Zielonej. Przybyli również na zjazd delegaci z chórów nowo
założonych tj. z Steblowa, Kamienicy, Rusinowic i z Boronowa – chór męski. Z
zarządu głównego obecny był na zjeździe delegat p. Lewandowski. Ze sprawozdań
w   roku   sprawozdawczym   zaznacza   się   bardzo   wyraźnie   postęp   w   pracy
poszczególnych   kół   oraz   zwiększył   się   liczba   chórów   o   dalsze   pięć.   Dla
propagandy   chórów   i   pieśni   polskiej   odbył   się   szereg   występów,   koncertów   i
akademji.   Prezes   podkreślił  szczególnie   ofiarną  pracę  nauczycieli   w   chórach  i
prosił o wytrwanie w niej dla dobra społeczeństwa. Następnie uchwalono odbyć
zjazd chórów w roku bieżącym w dniu 21 maja. Termin ten jednak ze względu na
odbywające się w tym czasie uroczystości LOPP

zostanie przesunięty.

Nr 77

Z wagonu.
Nieznani sprawcy po zerwaniu plomby skradli z wagonu kolejowego na stacji
kolejowej w Herbach Nowych firmie Kindermann z Częstochowy 2 wózki dziecięce
wartości około 116 zł. Sprawcy, korzystając z ciemnej nocy, zbiegli.

Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej

- 45 -

Nr 96

Kukał, tak kukał, aż wykukał.
W Herbach Śląskich zasłabła onegdaj służąca Józefa Gryzek, będąc w stanie
odmienny. Kolejarze zanieśli ją do wagonu sypialnego , stojącego w pobliżu, gdzie
powiła ona dziecko. Ojcem dziecka ma być Walenty Kukała.

Nr 148

III zjazd kół śpiewaczych w Lublińcu.
Lubliniec, 30 maja
III   z   kolei   doroczny   zjazd   śpiewaczy   w   powiecie   lublinieckim   odbyty   25   maja
wypadł   nadzwyczaj   okazale.   Olbrzymie   rzesze   śpiewacze   nie   zważając   na
niepogodę   ściągnęły   do   Lublińca   ze   wszystkich   zakątków   powiatu.   Jakby
w uznaniu za ich trudy po południu niebo się pięknie wypogodziło i poszczególne
chóry   przy   dźwiękach   orkiestry   ruszyły   z   podwórka   szkolnego   na   rynek.   Tam
imieniem   Zarządu   Okręgowego   powitał   zebranych   prezes   inspektor   Hollek.
W przemówieniu swojem przestawił p. prezes znaczenie pieśni polskiej w dziejach
naszego   narodu   oraz   podkreślił   jej   wielki   wpływ   na   urabianie   poczucia
narodowego  za  czasów  zaborczych.   Po przemówieniu  odbył  się  wspólny  śpiew
chórów   całego   okręgu   pod   kierunku   p.   Bednarza.   Potęga   z   jaką   zabrzmiały
wspólne pieśni zdawała się ostrzeżeniem dla odwiecznego, a tak bliskiego wroga,
że społeczeństwo polskie twardo stoi na swojej ziemi i z pieśnią na ustach gotowe
jest iść choćby w największy bój w obronie własnego państwa. Okrzykami na cześć
Rzeczypospolitej   Polskiej,   Prezydenta   i   Marszałka   Polski   Józefa   Piłsudskiego
zakończono część powitalną. Następnie chóry udały się do Parku Grunwaldzkiego
gdzie odbyły się występy popisowe. Do popisów stawiło się 13 chórów mieszanych
i 5 chórów męskich. Jako goście wystąpiły 2 chóry tj. chór OO. Oblatów i chór
szkoły   powszechnej   z   Lublińca.   Jura   sędziowska   z   p.   Janmickiem   na   czele
przyznała   chórom   następujące   miejsca:   chóry   mieszane:   1)   Towarzystwo   im.
Lompy  Lubliniec (21 pkt.), 2) „Lutnia” Kalety, 3) „Słowiczek” Lisów, 4) „Echo”
Sadów,   5)   im.   Moniuszki   Lubecko,   6)   „Echo”   Pawonków,   7)   Koło   Śpiewacze
Ligota Woźnicka, 8) im Chopina Steblów, 9) „Lutnia” Koszęcin, 10) „Hejnał”
Zielona, 11) im. Wandy Boronów, 12) „Harfa” Woźniki, 13) „Echo” Kamieńskie
Młyny, chóry męskie: 1) „Echo” Lubliniec (22 pkt), 2) Paderewski Koszęcin (18),
3) chór męski Boronów (15),   4) chór męski Lisów (14), 5) „Halka” Rusinowice
(12). Należy z uznaniem podnieść, że naogół wyniki w roku bieżącym są daleko
lepsze   niż   w   latach   poprzednich,   co   jest   dowodem,   że   prace   w   chórach   stale
postępują naprzód. Do wytrwania w pracy śpiewaczej zachęcił w swem pięknem
przemówieniu delegat  p. Janicki  zarówno śpiewaków  jak i  dyrygentów  chórów
i wyraził im swoje uznanie. Praca w kołach śpiewaczych w tut. powiecie opiera się

- 46 -

wyłącznie na nauczycielstwie szkół powszechnych. Zarząd okręgowy z p. Hollkiem
na   czele   stara   się   zapewnić   chórom   niezbędne   warunki   do   pracy,   a   ostatnie
wybudował nawet w Parku Grunwaldzkim specjalną muszlę śpiewaczą, w której
odbyły się też ostatnie popisy. (L)

Nr 166

Pożar.
Z   nieznanej   dotąd   przyczyny   wybuchł   pożar   w   domostwie   Wolnej   Janiny   w
Lisowie. - Ogień zniszczył doszczętnie dom mieszkalny, chlew, stodołę i dwie szopy
drewniane   kryte   papą,   ponadto   spaliło   się   około   3   fury   siana   i   słomy   oraz
częściowo inwentarz domowy i rolniczy. Wypadku w ludziach nie było. - W akcji
ratunkowej brały udział miejscowe straże pożarne.

Nr 177

„Znawca” pieniędzy.
Uśpił matkę i córkę i zbiegł z 490 zł.
Kupka Augustyn, lat  33, ostatnio zamieszkały w Piasecznej  powiat  Tarnowskie
Góry, przybył do mieszkania Czarneckiej Anastazji zamieszkałej w Hadrze (powiat
Lubliniec), z którą wszczął rozmowę na temat obecnego kryzysu oraz fałszerstw
pieniędzy   papierowych.   Wymieniony   oświadczył,   że   jest   w   stanie   rozpoznać
autentyczność   fałszywych   pieniędzy   papierowych,   wobec   czego   Czarnecka
wręczyła mu kwotę 490 złotych w banknotach, pożyczoną przed kilku dniami na
wyprawę ślubną dla swej córki, celem stwierdzenia czy nie są one fałszywe. Kupka
będąc w posiadaniu kilku buteleczek, począł zestawiać jakiś płyn w garnku na
piecu   manipulując   nad   nim   gotówką.   Po   pewnej   chwili   Czarnecka   i   jej   córka
odczuły ból głowy i zasnęły, a obudziwszy się, osobnika z gotówką już nie było. W
toku prowadzonych dochodzeń ustalono, że Kupka trudni się sprzedażą dolarówek
i maszyn do szycia oraz ubezpieczeń od ognia i będzie się dopuszczał podobnych
kradzieży. Za Kupką zarządzono pościg.

- 47 -

Rok 1934

Nr 67

Kradzież krów.
Nieznani sprawcy skradli z obory rolnika Hampla Karola z Olszyny krowę
wartości 200 złotych, Dziubkowej Walentynie krowę wartości 90 złotych.

Nr 73

Chciał zatrzeć ślady swych nadużyć.
Lubliniec, dnia 15 marca
W pierwszych dniach ubiegłego miesiąca kasjer Kasy Reiffeisena Prandzioch Jan z
Mochały gmina Herby powiat Lubliniec, doniósł policji, że gdy wracał furmanką
do domu na drodze leśnej pomiędzy Sadowem a Harbułtowicami dwaj nieznani
osobnicy wskoczyli na furmankę i jeden z nich uderzył Prandziocha w twarz, a
następnie   skradł   mu   15   złotych,   butelkę   oliwy   i   pakunek   łącznej   wagi   25   kg
zawierający  księgi  kasowe  Kasy  Reiffeisena.  Sprawcy zbiegli  nierozpoznani. W
toku dochodzeń ustalono, że kradzież w ogóle nie miała miejsca. Prandzioch w
związku   z   ujawnieniem   nadużycia   sięgającego   4000   złotych,   celem
uniemożliwienia   wykrycia   tych   nadużyć,   wywiózł   księgi   handlowe   do   lasu
pomiędzy   Sadowem   i   Harbułtowicami   a   następnie   spalił.   Niedopaloną   część
głównej księgi kasowej znaleziono na miejscu.

Nr 140

Napad awanturników – renegatów na harcerzy i szkołę polską w Hadrze.
Lubliniec, 24 maja.
Na   przechodzącą   przez   Hadrę,   powiat   Lubliniec,   grupę   harcerzy   z   Lisowa,
napadła   w   dniu   20   bm   gromada   awanturników   –   renegatów   z   Cieszowy   z
okrzykiem „Heil Hitler” i „Precz z pierońskimi Polakami”, poczem rzuciła się na
młodocianych   harcerzy   oraz   prowadzącego   wycieczkę.   Po   rozpędzeniu   tychże
wtargnęli na teren miejscowej szkoły szkoły z zamiarem zdemolowania tejże,oraz

- 48 -

pobicia znajdującego się w ogrodzie kierownika szkoły, dowódcy II kompanii PW.
z przykrej opresji uwolniła kierownika szkoły wraz z rodziną miejscowa młodzież z
sołtysem na czele. Przybyła policja z Lisowa aresztowała awanturników renegatów
w osobie Bonka Ferdynanda, Bonka Józefa oraz Kocyłę,  wszyscy  z Cieszowej.
Należy nadmienić, że ostoją wojującej niemczyzny w tutejszej gminie jest karczma
p   Kachla,   która   znajduje   się   o   parę   kroków   od   szkoły,   a   ustawiczne   w   niej
awantury   ogromnie   deprawują   szkolną   młodzież   i   utrudniają   nauczanie.
Awanturnicy – renegaci  za napaść na harcerzy i szkołę polską zostali ukarani
przez   sąd   starościński   w   Lublińcu   grzywną   w   wysokości   70   do   300   złotych   z
ewentualną zamianą na areszt.

Nr 195

Agencja pocztowa w Herbach.
Dyrekcja Okręgu Poczt o i Telegrafów podaje do wiadomości, że z dniem 1
sierpnia br przemienia się urząd pocztowo – telegraficzny V klasy Herby koło
Lublińca, na agencję pocztowo – telegraficzną I klasy.

Nr 276

(Ukończenie 2 szkół powszechnych.
Z   końcem   grudnia   br   ukończone   będą   w   powiecie   lublinieckim   dwie   szkoły
powszechne   –   mianowicie   17-klasowa   szkoła   powsz.   w   Lublińcu   i   11-klasowa
szkoła   w   Koszęcinie.   Budynki   obejmują   oprócz   sal   lekcyjnych   gabinety   dla
przyrody żywej i martwej, natryski i inne urządzenia higieniczne. Obszerna sala
gimnastyczna   z   sceną   w   Koszęcinie   stanie   się   ośrodkiem   życia   kulturalno   –
oświatowego   w   zniemczonej   miejscowości.   Z   początkiem   drugiego   półrocza
budynki te będą oddane do użytku szkolnego. Warto podkreślić, że w powiecie
lublinieckim za czasów polskich wybudowano poprzednio nowe budynki szkolne w
Sadowie, Piasku i Herbach, zaś w roku 1935 przewiduje się budowę obszernego
gmachu   szkolnego   w   Psarach   dla   skomasowania   szkół   w   Lubszy,   Psarach   i
Kamienicy

Nr 281

Dziecko pod kołami samochodu.
Na   ulicy   Grunwaldzkiej   w   Lublińcu,   samochód   osobowy   Śl   7642,   właściciela
cegielni   Wita   Józefa   z   Glinicy,   najechał   na   9-letnią   uczennicę   szkolną   Marję
Wacławik, córkę pielęgniarza Tomasza W z Lublińca. Wskutek najechania doznała

Budynek ten postawiono dopiero w 1996 roku.

- 49 -

ona złamania lewej nogi poniżej kolana i lżejszych obrażeń ciała. Samochodem
przewieziono ją do szpitala w Lublińcu, gdzie pozostaje pod opieką lekarską.

Nr 291

Żeński „Ośrodek Pracy” w Herbach Śląskich.
Herby Śląskie, 22 października.
Ciężki   okres   kryzysu,   jaki   przeżywamy,   najboleśniej   dotyka   szeregi   naszej
dorastającej młodzieży. Czyż może być coś jeszcze bardziej przykrego dla pełnych
sił   i   energii   jednostek,   jak   daremne   czekanie   na   pracę,   przymusowe,
demoralizujące trwanie w bezczynie...
To też z wielkim uznaniem należy powitać coraz bardziej rozszerzającą się akcję
państwową, idącą w kierunku tworzenia Ośrodków Pracy. Troska o młodzież nie
jest tylko akcją humanitarną, jest też sprawą przyszłości Państwa.
W   odległej   części   powiatu   lublinieckiego,   w   Herbach   Śląskich,   powstał   przed
dwoma miesiącami żeński Ośrodek Pracy. Zatętniło życie w cichym dotychczas
osiedlu. W obszernych budynkach znalazło pomieszczenie 150 dziewcząt w wieku
od   15   –   21   lat,   pochodzących   z   różnych   stron   Polski,   przeważnie   z   terenów
dotkniętych   powodzią.     Dawny   hotel,   w   którym   mieści   się”Ośrodek”,   zmienił
zupełnie swoje oblicze: z każdego kąta, z każdej sali płynie atmosfera rzetelnej
pracy, przesycona zapałem i radością młodości. Oto świetlica, gdzie I-sza grupa
spędza   czas   na   czytaniu   czasopism,   dyskusjach,   dokształcaniu,   zajęciach
świetlicowych. Dalej jadalnia, gdzie z niebywałym apetytem znikają porcje 5-cio
razowego posiłku. Tam znowu szwalnie, gdzie II-ga grupa szyje komplety bielizny
dla ODR

-ów, pralnia, kuchnia, nawet minjaturowy warsztat szewski, a wszędzie

zręczne postacie „junaczek”. Entuzjazm bije z ich twarzy. Czy chciałyby wracać do
domu? W rozmowach z nami zaprzeczają gorąco: „O nie, jest mi tutaj tak dobrze
w tej gromadzie, chciałyby pozostać jak najdłużej, i rok, i więcej, jak tylko można”.
Junaczki   wychowuje   się   w   atmosferze   służby   społecznej.   Samorząd,   życie
zespołowe, kółka: samokształceniowe, sportowe, artystyczne, itp. - co przewiduje
regulamin   –   wyrabiają   typ   pracownicy   społeczne,   podporządkowanej   prawom
gromady. Życie w „Ośrodku” to doskonała szkoła wychowania obywatelskiego.
W   ubiegłym   tygodniu   zwiedzały   „Ośrodek   Pracy”   w   Herbach   Śląskich
przedstawicielki zarządu Towarzystwa Polek. Z ramiona Zarządu Głównego była p
dr   Kujawska   i   p   Marja   Kłapowa,   a   Zarządu   Sekcji   Młodych   Polek   –   p
Tomczykówka   Marja   i   p   Kwaśniewska   Zofja.   Kilka   godzin   spędzonych   wśród
„junaczek”   oraz   w   towarzystwie   entuzjastycznie   nastrojonej   kierowniczki
„Ośrodka”   p   inż   Wysokińskiej,   pozostawiły   wrażenie,   że   ta   nowa   forma
zorganizowania młodzieży w wyniku dobrowolnej pracy jest najbardziej udałym
eksperymentem z dotychczasowych prób.

Ochotnicze Drużyny Robotnicze

- 50 -

Z radością wyślemy do „Ośrodka” 30 dziewcząt ze Ślaska.

Nr 320

Prace NChZP w powiecie.
W ostatnich dniach na terenie powiatu lublinieckiego odbyło się szereg zebrań
NChZP, na których omawiano aktualne zagadnienia polityczne i gospodarcze. Na
zebraniu   w   Lisowie   –   Chwostku   referował   p   inż   Zatuska.   Na   zebraniu   w
Kochcicach   referował   p   Michał   Farys.   W   Koszęcinie   omówiono   pod
przewodnictwem  p  Pietruszki  rezultaty  ostatnich   zjazdów  NChZP.  W  Steblowie
referował   p   Zygmunt   Zielonacki.   Na   temże   zebraniu   p   Burek   omówił   sprawę
przyłączenia tej gminy do Lublińca.

Nr 357

Kradzież roweru.
Za  kradzież   roweru   dokonaną   na  szkodę   leśniczego   Majdę   Emiliana  z   Lisowa
przytrzymano w toku dochodzeń 25-letniego Nabiałka Marjana, pochodzącego z
powiatu   częstochowskiego,   obecnie   bez   stałego   miejsca   zamieszkania,   któremu
skradziony   rower   odebrani   i   zwrócono   poszkodowanemu.   Sprawcę   wraz   z
doniesieniem przekazano władzom sądowym w Lublińcu.

- 51 -

Rok 1935

Nr 3

Gwiazdka szkolna w Hadrze.
W tym roku odbyła się, jak i w latach ubiegłych, w miłym nastroju. Na program
złożyły się kolędy i radosna audycja gwiazdkowa, której odbiór umożliwił Zarząd
Gminny, przez kupno aparatu radiowego. Dzieci zostały obdarowane słodyczami i
przyborami szkolnymi; na ich kupno Rada Gminna wyasygnowała kwotę 150 zł.

Nr 22

Kłusownicy.
W ostatnich dniach grudnia ubiegłego roku leśniczy z Kaliny podczas obchodu
leśnego   zatrzymał   w   lesie   księcia   Hohenlohego   przy   Herbach   Śląskich   Kuliga
Bronisława i Brychtę Stefana z Aleksandrii, obaj z powiatu częstochowskiego, w
czasie   gdy nastawiali sidła do łowienia zwierzyny.   Sprawców wraz z zajętemi
sidłami   leśniczy   odprowadził   na   posterunek   w   Herbach   Śląskich   celem
przeprowadzenia dochodzeń.

Nr 29

Śmierć w gmachu Urzędu Pocztowego.
25 bm

w korytarzu gmachu Urzędu Pocztowego w Herbach Śląskich zaniemógł

nagle   71-letni   Żurek   Antoni   z   zawodu   stolarz,   zamieszkały   w   Kalinie   powiat
lubliniecki. Upadł on na korytarzu i utracił przytomność. Wezwano na miejsce
niezwłocznie lekarza, który stwierdził śmierć z powodu udaru serca. Zwłoki denata
przewieziono do domu a o wypadku powiadomiono władzę sądową.

25 stycznia 1935 roku

- 52 -

Nr 32

Groźny pożar.
30 ubm

nieznani sprawcy po oderwaniu plomby włamali się wagonu towarowego

przyczepionego do pociągu osobowego Nr 417, jadącego z Ostrowa w kierunku
Tarnowskich Gór, a więc w odległości około 1500 metrów od stacji Herby Nowe
wyrzucili z wagonu dwie skrzynie z wyrobami mięsnymi ogólnej wagi 208 kg. W
czasie natychmiastowego pościgu ustalono, że sprawcy skradzione skrzynie rozbili
w pobliskim lesie zabierając zawartość, a skrzynie pozostawili na miejscu.

Nr 77

Z zebrań NChZP w Chwostku, Lubszy i Zielonej.
10 marca odbyło się w Chwostku zebranie Koła NChZP Lisów - Chwostek, na
którem wygłosił referat na temat autonomji śląskiej p. Ryszard Ścigała. W dyskusji
nad   referatem   m.   in.   podniesiono,   że   ludność   śląska   była   dotychczas   mylnie
poinformowana   o   znaczeniu   autonomji.   Zebranie   miało   przebieg   podniosły.   -
W ostatnich dniach odbyło się walne zebranie w Lubszy. Po złożeniu sprawozdania
dokonano wyboru zarządu. Prezesem wybrano p. Opiełkę Rudolfa, wiceprezesem
p. Ogarę, sekretarzem p. Pająka, zast sekretarza p. Rzepkę, skarbnikiem p. Mańkę,
referentem oświatowym p. Bednarskiego, ławnikami pp. Maruszczyka, Opiełkę E,
Golasza i Segeta. - W Zielonej odbyło się zebranie koła, na którym referat pt "Rząd
Marszałka Piłsudskiego w walce z kryzysem" wygłosił p. Gajowski.

Nr 93

Wypadek przy pracy.
Przy ładowaniu drzewa dnia 26 bm

na wagony kolei na stacji Herby Śląskie

przygniotła sosna robotnika pracującego u księcia Hohenlohego Jana Cierpioła
syna Pawła ze wsi Olszyny. Wezwany z Lublińca dr Szumer stwierdził naruszenie
kręgosłupa. Po udzieleniu zastrzyku przewieziono ofiarę nieszczęśliwego wypadku
do szpitala w Lublińcu.

Nr 99

Pożegnanie komendanta posterunku Policji w Lisowie.
Jaka   nam   donoszą   z   Lisowa   przeniesiony   został   komendant   miejscowego
posterunku policji p Maślonka, który pracą swoją z czasów zaborczych, później
obywatelskim  stanowiskiem  i   pracą  społeczną  w   Polsce   zyskał   sobie  uznanie  i
szacunek   miejscowej   ludności.   Toteż   ludność   ta   urządziła   odchodzącemu

30 stycznia 1935 roku

26 marca 1935 roku

- 53 -

komendantowi Maślonce serdeczne pożegnanie. Na poiśmie, skierowanym do nas,
znajdujemy liczne pieczęcie miejscowych organizacji oraz liczne podpisy.

Nr 127

Zabawa ludowa w Hadrze – Mochali.
Dnia 12 bm

z inicjatywy koła LOPP Hadra – Mochała zostanie odprawiona w

lasku   koło   Mochali   Msza   Polowa,   którą   odprawi   i   okolicznościowe   kazanie
wygłosi ks kanonik Werębowski z Warszawy. Po nabożeństwie odbędzie się zabawa
ludowa   (tańce   na   otwartej   scenie,   poczta,   wzlot   balonu,   propagandowy   lot
samolotu,   itp.)   Początek   zabawy   o   godzinie   14.   Bufet   obficie   zaopatrzony   na
miejscu. Orkiestra doborowa. Zaprasza się PT Publiczność na powyższą imprezę.

Nr 128

Liga Morska i Kolonjalna w Lisowie.
Staraniem LMiK oddział w Lisowie odbył się 5 bm

wieczorek, w którym wzięło

udział około 150 osób. Zabawa przeciągnęła się w wesołym nastroju do godziny 4
rano. Koło to, które powstał oz inicjatywy NChZP w lipcu 1934 roku rozwinęło
nadzwyczaj żywą działalność na terenie tej małej miejscowości rolniczej. Oddział
Lisów założył koło LMiK w Herbach Śląskich – Kalinie. Obecnie liczy członków
starszych 257, zaś koła szkolne liczą 125 członków. Zarząd składa się z: prezes inż
Załuska,   wiceprezes   inż   Wisłocki   i   Węgrzynówna,   sekretarz   Salomon,   skarbnik
Ścigała R.

Nr 129

Niepoprawny złoczyńca.
Zygmunt Pasieka z Mokrego, gmina Miedźna odpowiadał przed sądem grodzkim
w Lublińcu dnia 10 bm

za kradzież z włamaniem. Policja przytrzymała go w nocy

na drodze Boronów – Herby Śląskie i znalazła na wozie przy którym szedł Pasieka
23   1/2   kg   mięsa,   2   maszyny   masarskie   do   wyrobów   mięsnych,   300   sztuk
papierosów  „Rarytas” i inne artykuły.  Sąd skazał  Pasiekę  na karę  1 1/2 roku
więzienia. Oskarżony był już za kradzież karany.

12 maja 1935 roku

5 maja 1935 roku

10 maja 1935 roku

- 54 -

Nr 131

Teścia oblał wrzącą wodą.
Ogiewa Piotr z Olszyn, powiat  Lubliniec,  odpowiadał  z art  236 kk za pobicie
teścia,   starca   77-letniego   i   oblanie   go   wrzącą   wodą.   Po   przeprowadzonej
rozprawie i zeznaniu biegłego lekarza dr Tarnawskiego, sąd skazał Ogiewę na 10
miesięcy aresztu z zawieszeniem na 4 lata i 40 zł opłat sądowych i ponoszenie
kosztów sądowych.

Nr 133

Tydzień LOPP w Hadrze – Mochali.
12 bm

odbyła się w Hadrze – Mochali uroczystość otwarcia 12 Tygodnia LOPP,

którą poprzedziła Msza św odprawiona przez ks kanonika Wyrębskiego połączona
z wygłoszeniem przez niego kazania. Po Mszy św odbył się pochód i defilada, którą
odebrał pułkownik lotnictwa Józef Janiszewski. W imponującym pochodzie wzięły
udział   wszystkie   polskie   organizacje   z   okolicznych   wiosek.   Szczególny   zachwyt
wzbudzała konna banderia krakusów oraz umundurowani członkowie związków i
organizacyi. Uroczystość uświetnił swoim przybyciem starosta dr Olszewski oraz
liczni goście. Popołudniu odbyły się w lasku obok Mochali popisy i deklamacje
młodzieży,   przy   specjalnie   przez   kierownika   szkoły   w   Hadrze   zbudowanym
samolocie, wzlot baloników propagandowych LOPP ipt.

Nr 148

Walne zebranie PZZ

w Lisowie.

26 bm

odbyło się pod przewodnictwem wiceprezesa koła p Madeja walne

zebranie PZZ w Lisowie. Przemówienie wstępne poświęcił przewodniczący śp I
Marszałkowi   Polski   Józefowi   Piłsudskiemu,   którego   uczczono   powstaniem   i   1-
minutowym milczeniem. Następnie prezes koła p Porębski oraz sekretarz i skarbnik
złożyli   sprawozdania,   które   przyjęto   do   wiadomości,   udzielając   absolutorium.
Wybrano nowy zarząd, do którego weszli pp.: prezes Madeja, sekretarz Komanedr,
skarbnik Konfederak Władysław.

12 maja 1935 roku

Polski Związek Zachodni

26 maja 1935 roku

- 55 -

Nr 159

Ofiara topieli.
Z rozpoczęciem sezonu kąpielowego zdarzają się już nieszczęśliwe wypadki
utonięcia. W powiecie lublinieckim zdarzyły się ostatnio 2 takie wypadki. 10 bm

kąpał się w stawie na tak zwanych „Dołach” w gminie Boronów, Józef Dzięba, lat
26, zamieszkały w Kończycach. Nieszczęśliwy przybył w odwiedziny świąteczne do
swego   brata   zamieszkałego   w   Boronowie.   Natychmiastowa   pomoc   nie   dała
rezultatów. Wezwany lekarz stwierdził śmierć. Kąpiel w tym stawie byłą zakazana
na co wskazywała tabliczka. - drugi wypadek zdarzył się 11 bm, 14-letni uczeń
Józef Prandzioch z Lisowa – Kolonii, kąpał się rano w stawie dworskim, gdzie
utonął. Wydobyto go dopiero po 20 minutach. Pomimo natychmiastowej pomocy
nie zdołano go przywrócić do życia.

Nr 167

Założenie koła LMK

w Mochali.

Onegdaj   odbyło   się   zebranie   organizacyjne   LMK   w   Mochali,   z   inicjatywy
właściciela   garbarni   p   Heinego.   Zebranie   zagaił   pełnomocnik   p   Gerlach,
przewodniczył kierownik szkoły w Hadrze p Janota, który objaśnił cele i zadania
LMK. Na członków zgłosiło się 31 osób. Do zarządu weszli PP; inż Heiny prezes,
kierownik   szkoły   Janota   zastępca   prezesa,   Sadowski   sekretarz,   Zimerówna
skarbnik,   Komisja   rewizyjna:   Gerlach,   Orzechowski.   Na   zebraniu   omówiono
sprawę święta morza, które będzie obchodzone 29 bm

Nr 177

Spółdzielnie mleczarskie w powiecie lublinieckim.
Uchwały sekcji samorządowej NChZP w Lublińcu.
Onegdaj odbyło się zebranie sekcji samorządowej NChZP, w którem wzięli udział
naczelnicy   gmin   z   całego   powiatu   i   delegaci.   Głównym   tematem   obrad   była
sprawa   budowy   mleczarń   w   powiecie,   celem   podniesienia   rentowności
gospodarstw rolnych. Sprawę tę omawiano już kilkakrotnie na zebraniu lecz do
konkretnych postanowień nie doszło.
Ślaski   fundusz   rolny   widząc   brak   postanowień   i   ospałość   rolników,   wziął
inicjatywę w swe ręce i ruszył sprawę z miejsca. Na zebraniu dzisiejszem zebrani
delegaci   mieli   się   tylko   oświadczyć   czy   ludność   powiatu   życzy   sobie   budowy
mleczarń i czy będzie dla nich dostarczała dostatecznej ilości mleka. Przeważająca
większość wyraziła swe życzenie i prosiła o założenie spółdzielni mleczarskich.

10 czerwca 1935 roku

Liga Morska i Kolonialna

29 czerwca 1935 roku

- 56 -

Przewidziane są spółdzielnie mleczarskie: w Lublińcu, Boronowie lub Koszęcinie,
Lubszy, Kaletach, Pawonkowie i Chwostku.
Plan budowy jest przewidziany na około 10 lat, zależnie od potrzeb jakie się okażą
i rozwoju mleczarń wcześniej założonych. Niektóre z nich będą tylko zbiornicami
mleka zaopatrzonemi w automatyczne chłodziarnie, inne będą mleko przerabiały
na masło i sery różnego gatunku. Na pierwszy plan wysunięto budowę na Śląsku
spółdzielni mleczarskich w Lublińcu, Pszczynie i Cieszynie.
Zebranie   prowadził   starosta   p   Olszewski,   a   szczegółowych   wyjaśnień   udzielił
i plan rozwinął referendarz śląskiego funduszu rolnego p Brodnicki z Katowic.
Według   udzielonych   informacji   –   Fundusz   Rolny   przeznaczył   na   budowę
spółdzielni mleczarskich w pow lublinieckim 600 000 złotych.
Każdy członek przystępujący do spółdzielni – deklaruje 1 udział w wysokości 50 zł,
który w razie wystąpienia jest zwracany i 5 zł wpisowego. Ta ostatnia kwota nie
jest  zwracana i przeznaczona jest  na fundusz rezerwowy spółdzielni. Poza tym
członek   zobowiązuje   się   dostarczyć   podwody   na   bezpłatną   zwózkę   materiałów
budowlanych,   część   udziału   może   być   spłacana   żytem,   a   mianowicie   do   3
zadeklarowych   udziałów   –   100   kg   żyta;   4-10   udziałów   150   kg,   zaś   ponad   10
udziałów 200 kg żyta – od jednego udziału. Reszta będzie spłacana gotówką w ten
sposób, że z należności za dostarczone mleko ściągać się będzie na poczet udziału
¼ gr od 1 ltr mleka – aż do zupełnego spłacenia udziału.
Ponieważ rozmiary mleczarń zależą od zadeklarowanych udziałów, względnie od
ilości   mleka,   które   w   przyszłości   będzie   dostarczane,   rozdano   uczestnikom
deklaracje. Deklaracje te mają być zwrócone Starostwu najpóźniej do 6 lipca br,
poczem Sląski Fundusz Rolny przystąpi w szybkim tempie do realizowania planów.
Spółdzielnia   będzie   rodzajem   dzierżawcy   mleczarni,   który   po   spłaceniu
udzielonego   na   budowę   mleczarni   funduszu   przy   2%   rocznem   oprocentowaniu
stanie się właścicielem ruchomości i nieruchomości. Spłata długu nastąpi również
na tak dogodnych warunkach, że nie zahamuje życia spółdzielni. Od 1 litra mleka
przez   spółdzielnię   sprzedanego   względnie   przerobionego,   spółdzielnia   będzie
miała obowiązek wpłacenia na amortyzację kapitału ½ do 0,8 grosza. Obliczają, że
dług spłacony zostanie w terminie około 10 lat.
W   końcu   zebrania   wezwał   p   starosta   naczelników   gmin   do   bezwzględnego
przestrzegania przepisów zwalczania raka ziemniaczanego i do uporządkowania
rejestrów meldunkowych.
Tak więc dzięki Śląskiemu Funduszowi Rolnemu gospodarstwa rolne na Śląsku
mają   możność   podniesienia  się.   Od   nich   tylko   teraz   zależy,   od  ich   chęci   i   od
dopilnowania  warunków   statutowych  –  budowa  spółdzielni  mleczarskich,  i  tym
samym rozwój gospodarstw rolnych.

- 57 -

Nr 179

Postrzelenie złodzieja kolejowego.
Strażnik pełniący służbę na dworcu kolejowym w Herbach Nowych zauważył 4
osobników skradających się z lasu w kierunku wagonów towarowych. Osobnicy ci
podeszli do wagonów towarowych, po czym zaczęli z nich zrywać plomby. Strażnik
kolejowy Wichary wezwał ich do zatrzymania się, lecz złodzieje nie posłuchali i
zaczęli   uciekać.   Pomimo   ostrzegawczego   strzału   złodzieje   nie   zatrzymali   się.
Wówczas   Wichary   oddał   drugi   strzał,   który   ranił   Józefa   Gawrona,   lat   15   z
Blachowni  powiat  Częstochowa, przeszywając  mu bok na wylot. Po udzieleniu
pierwszej pomocy odwieziono go do szpitala w Tarnowskich Górach.

Nr 182

Wykorzystywanie biedoty ludzkiej przez dzierżawców terenów jagodowych.
Tereny lasów państwowych w okolicy Herbów Starych wydzierżawili dla
wyłącznego zbioru jagód (borówek) pp Antoni Plaza z Koszęcina i Ewald
Karmański, żyd z Rosenbergu

(Niemcy). (A może Plaza jest tylko parawanem?)

Panowi   ci   robiąc   sami   na   wywozie   tych   jagód   wielki   majątek,   płacą   biednym
ludziom „aż” 10 gr za 1 litr, podczas gdy w Anglii otrzymują około 6 zł za 1
koszyczek wagi 2 i pół kilograma. Biedota ludzka wstaje o świcie i chodzi przez
kilka   godzin   dziennie,   by   zarobić   kilkadziesiąt   groszy,   a   panowie   dzierżawcy
dorabiają się pieniędzy na pracy i zdrowiu biednych ludzi. Wszystko powinno mieć
swoje granice. Pp dzierżawcy, spodziewamy się, że sprawy tej nie będziemy musieli
ponownie poruszać. Jak nas informują odeszło w ciągu jednego dnia ze stacji
Herby około 15 tysięcy koszyczków jagód a 2 i pół kilograma.

Nr 184

Skradł model okrętu.
W Mochali koło Lisowa obchodzono 29 czerwca „Święto Morza”, podczas którego
używano do celów propagandowych dużego modelu okrętu. . Okręt ten widocznie
spodobał się Ignacemu Jaksikowi z Hadry – bo przywłaszczył go sobie. Policja
jednak wykryła sprawcę i zrobiła nań doniesienie do sądu.

Nr 188

Sprostowanie pomyłki.
Do notatki „Z lublinieckiego” z dnia 8 bm

pt „Skradł model okrętu” wkradła się

pomyłka. W notatce tej podaliśmy, że model okrętu skradł Ignacy Jaksik z Hadry,

Olesno.

8 lipca 1935 roku

- 58 -

podczas gdy miało być, że kradzieży dokonał nieznany osobnik, a Ignacy Jaksik
osobnikowi temu odebrał skradziony model, - co niniejszym prostujemy.

Nr 193

Wszystko kradną.
Nieznany sprawca skradł wskaźnik ostrzegawczy w rodzaju krzyża z odcinka kolei
Lubliniec- Lisów, wskazujący przejazd dla furmanek i pieszych przez tor kolejowy.
Dyrekcja kolei poniosła z tego powodu stratę około 40 zł. Nieznany sprawca skradł
na szkodę Wydziału Powiatowego w Lublińcu 30 siatek drucianych służących do
ochrony drzewek przydrożnych przed zającami na szosie Lubliniec- Pawonków.

Nr 210

Pociąg się przerwał na przestrzeni Blachownia – Herby.
Na przestrzeni Blachownia – Herby Stare urwała się cześć będącego w pełnym
biegu   wieczornego   pociągu   towarowego.   Pierwszą   część   rozerwanego   pociągu
zatrzymano i cofnięto aż do miejsca zatrzymania się oderwanej części. Okazało się,
że 2 z oderwanych wagonów zostały otwarte. Dochodzenia wykażą, czy wagony te
zostały   rozmyślnie   przez   zorganizowaną   szajkę   złodziejską   odpięte   i   co   z   nich
zostało   skradzione.   Wskutek   wypadku   spóźniony   był   bieg   pociągu   osobowego
Lubliniec – Częstochowa.

Nr 214

Ujęcie sprawców napadu.
W grudniu 1933 roku został napadnięty na szosie koło Herbów Nowych Augustyn
Smoła z Droniowic. Napadu dokonało dwóch osobników, z których strącił Smołę z
roweru,   a   drugi   uderzywszy   go   pięścią   w   twarz,   zażądał   wydania   pieniędzy.
Napastnicy   zrabowali   Smole   10   zł,   poczem   zbiegli.   Policja   prowadziła
dochodzenia,   które   obecnie   dopiero   doprowadziły   do   ujęcia   Ludwika   Kozaka,
który przytrzymany został przez posterunek policji w Lublińcu. Kozak, włóczęga
bez stałego miejsca zamieszkania, przyznał się do napadu na Smołę wraz z drugim
osobnikiem z Dąbrowy Górniczej, którego policja poszukuje.

Nr 218

Kradzież drzewa z lasów państwowych.
Sadowski Władysław i Pawełka Franciszek z łęgów, gmina Lisów, odpowiadali za
kradzież drzewa z lasów państwowych. Obaj oskarżeni skazani zostali po 100 zł
grzywny   i   ponoszenie   kosztów   postępowania   sądowego   po   10   zł.   Za   podobne
przestępstwo   odpowiadali   Olszok   Wilhelm   –   nieletni,   Obląg   Marja   i   Pyka

- 59 -

Franciszka z Taniny koło Lisowa, których sąd po przeprowadzonej rozprawie
skazał: Marię Obląg i Franciszkę Pyka po 2 tygodni aresztu i po 10 zł kosztów
postępowania sądowego. Olszoka zaś uchwalił sąd oddać pod dozór rodziców.

Nr 218

Kradzież mieszkaniowa.
7 bm

weszli do mieszkania Marty Imiołczyk w Mochali Jan Kalips i Jan Jasiuk,

obecnie bez stałego miejsca zamieszkania, gdzie splądrowawszy mieszkanie skradli
pieniądze. Włóczęgów policja przytrzymała i odstawiła do sądu grodzkiego w
Lublińcu.

Nr 220

Dzieci znalazły zrabowane skrzynie z nabojami.
W   toku   dochodzeń   prowadzonych   w   sprawie   kradzieży   3   skrzyń   z   nabojami
ćwiczebnymi do karabinu wojskowego na stacji kolejowej w Herbach Śląskich –
względnie na przestrzeni pomiędzy Tarnowskimi Górami a Herbami Śląskimi – po
przeszukaniu okolicznego lasu, znaleziono w dniu 12 bm

rano w lesie księcia

Hohenlohego   pod   Herbami   Śląskimi   skradzione   skrzynie   z   nabojami,   które   po
zaplombowaniu   przez   władze   kolejowe   przesłano   do   stacji   przeznaczenia.   -
Skrzynie znalazły dzieci w czasie zbierania jagód w lesie. Z ogólnej wagi 45 kg
stwierdzono brak 5 i pół kg naboi. Dalsze dochodzenia policyjne w toku.

Nr 222

Kradzież pieniędzy.
W tych dniach W tych dniach zasnął w godzinach wieczornych przy stacji Herby
Śląskie robotnik Franciszek [..]dorz z Koszęcina. W czasie snu skradziono mu z
kieszeni   portfel   z   kwotą   103   zł   i   książeczkę   wojskową.   Policja   prowadząc
dochodzenia   odkryła   sprawcę   kradzieży,   którym   był   Czesław   Maciejewski   z
Aleksandrii, gmina Dźbów, powiat Częstochowa, rzeźnik z zawodu, który portfel z
pieniędzmi porzucił w lesie. Pieniądze odnaleziono i zwrócono poszkodowanemu, a
przeciw Maciejewskiemu sporządzono akt skarżenia.

7 sierpnia 1935 roku

12 sierpnia 1935 roku

- 60 -

Nr 223

(L) Budowa dróg w powiecie lublinieckim.
W roku bieżącym przeprowadza się w powiecie lublinieckim znaczniejsze roboty
drogowe. Tak np: budowę jezdni kostkowej na przestrzeni 7 km na drodze państw.
Lubliniec   –   Katowice;   budowę   nowej   drogi   wojewódzkiej   długości   9   km   od
Boronowa do Psar na szlaku Katowice – Poznań, budowę nowej drogi powiatowej
długości 4 km  Lisów – Mochała, jako część mającej się budować drogi Lisów –
Koszęcin,   budowę   nowej   drogi   gminnej   Psary   –   Lubsza   długości   2   km,   oraz
budowę   nowej   drogi   gminnej   Lubsza   –   Kamienica   długości   3,5   km.   prócz
powyższego wykonano względnie wykonana będzie jeszcze w roku bieżącym (22
km)   konserwacja   drogi   smołowanej   Katowice   –   Lubliniec,   6   km   kapitalnego
remontu  dróg szutrowych  wojewódzkich  i państwowych  oraz 7 km  kapitalnego
remontu   dróg  szutrowych   powiatowych.  Wszystkie  te  roboty  wykonane  będą   w
bieżącym roku do 1 listopada, a ogólny ich koszt wynosi 1.220.000 złotych. Przy
robotach   powyższych   poza   personelem   stałym   około   37   pracowników,   ma
sezonowe   zatrudnienie   około   650   prac.   zmienianych   co   4   tygodnie   celem
dostarczenia   pracy   wszystkim   bezrobotnym.   Z   powyższego   widzimy,   że   w   roku
bieżącym   poświęcono   poważną   sumę,   bo   1.220.000   zł   na   budowę   względnie
naprawę dróg w tak niedużym powiecie jak powiat lubliniecki, a starania idą w
kierunku   zatrudnienia   możliwie   wszystkich   bezrobotnych.   Z   poniższego   zaś
zestawienia zobaczymy, że w odpowiedzi władze poświęciły bardzo wiele uwagi
powiatowi lublinieckiemu, gdyż sumy wydatkowane idą ciągle w górę. Na roboty
więc drogowe wydatkowano np w roku 1933 – 440.000 zł, w 1934 – 960.00 zł, zaś
w roku 1935 przewidziano 1.220.000 zł. Jeżeli się zaś cofniemy o 10 lat wstecz, tj.
do roku 1925, w którym to roku wydatkowano na budowę względnie naprawę dróg
tylko 90.000 zł, to widzimy, że władze zaopiekowały się powiatem lublinieckim i że
bezrobotni powiatu, choć okresowo, jednak pacę otrzymali.

Nr 224

Pożar w Olszynie.
O godzinie 23 dnia 11 bm

wybuchł pożar w zabudowaniach Marji Irek w

Olszynie i zniszczył dom mieszkalny, chlew i stodołę wraz zebranym już żytem i
sianem. Szkoda wynosi około 5000 zł, a poszkodowana nie była niestety
ubezpieczona. Podczas pożaru uległa poparzeniom krowa.

11 sierpnia 1935 roku

- 61 -

Nr 238

(L) Terminarz okręgowych zebrań przedwyborczych w powiecie lublinieckim.
W   pow.   lublinieckim   odbędą   się   w   dniu   1   września   informacyjne   zebrania
przedwyborcze w nast. okręgach NChZP:   Lubliniec godz. 12, Pawonków godz.
10.30,   Lubecko   godz.   11.30,   Koszęcin   godz.   10.30,   Boronów   godz.   11.15,
Kochanowice godz. 11, Olszyna godz. 10.30, Lubsza Śl. godz. 11.30, Woźniki godz.
15, Kalety godz. 19 oraz Sadów godz. 12. Na zebrania te może i powinna przybyć
każda obywatelka i obywatel.

Nr 241

Informacyjne zebranie NChZP w Lublińcu.
W niedzielę, dnia 1 bm

odbyło się w Lublińcu informacyjne zebranie

przedwyborcze   NChZP   na   wielkiej   sali   „Strzelnicy”.   Zebranie   zagaił   prezes
miejscowego koła NChZP p Durski, po czym dyrektor gimnazjum p Tyran wygłosił
obszerny referat na tamt ordynacji wyborczej do obu sejmów.
W referacie swym mówca podkreślił, że posłowie wybrani na podstawie nowej
ordynacji nie będą posłami partii, lecz posłami Rzeczypospolitej i posłami Śląska.
Rożnica   między   kandydatami   do   przyszłego   sejmu,   a   kandydatami   do   sejmów
dawniejszych jest ta, że obecni kandydaci nie szafują obiecankami jak to czynili
dawniejsi kandydaci partyjni, wychodząc z założenia, że pracować będą dla ogółu
obywateli i dla dobra całej Ojczyzny, a nie dla dobra członków partii. Referenta
nagrodzono   hucznymi   klaskami.   Po   referacie   rozwinęła   się   obszerna   dyskusja,
w czasie której tak referent jak i prezes Durski udzielali wyczerpujących informacji
Informacyjne zebrania przedwyborcze odbyły się tegoż dnia w okręgach NChZP
Boronów, Kalety, Kochanowice, Koszęcin, Lubecko, Lubsza, Olszyna, Pawonków,
Sadów,   Woźniki,   gdzie   referenci   okręgowi   wygłosili   przemówienia   na   temat
ordynacji wyborczej.

Nr 252

Bezwyznaniowiec przy „pracy”.
Bula   Józef,   rodem   z   Olszyny,   zamieszkały   w   Radzionkowie,   według   jego
oświadczenia – bezwyznaniowy, karany już 6 miesięcznym aresztem za występki z
artykułu 155 i 156 kk, skradł z mieszkania Jarka Stanisława w Boronowie 140 zł
gotówki.   Policja   zajęła   u   niego   podczas   rewizji   domowej   kwotę   33   zł,   którą
zdeponowano aż do rozstrzygnięcia sądowego.

1 września 1935 roku

- 62 -

Nr 259

Z życia POW

pow. lublinieckiego.

W ostatnim czasie przystąpiono do zorganizowania związku byłych członków POW
na terenie pow. lublinieckiego. Na zebraniu org, wybrano zarząd pow., do którego
weszli pp. Karol  Szaforz prezes,  Filip Jędrysik  sekr., i  Wiktor Barwicki  skarb.
Pozatem   utworzono   koła   miejscowe   w   Lublińcu,   Woźnikach,   Boronowie,
Koszęcinie i Lisowie. Na zebraniu tem wybrano również podkomisję weryfikacyjną
w osobach Teodor Augustyn przew., Jan Cebulski  sekr. i 6 członków – byłych
dowódców POW. Wnioski o przyjęcie do związku należy kierować do zarządów kół
miejscowych wyżej wymienionych.

Nr 266

Na śladzie sprawców włamania do Urzędu Celnego.
Towar skradziony w urzędzie celnym w Lublińcu w nocy z 21 na 22 bm

, o czem

onegdaj   donosiliśmy,   został   w   znacznej   części   odebrany.   Straż   graniczna   w
Herbach   Śląskich   przytrzymała   we   wtorek   24   bm   pewnego   osobnika,   który
korzystając z ruchu jaki panował na szosie Lubliniec – Częstochowa po jarmarku
odbytym   w  tym  dniu  w  Lublińcu,  chciał   się  zapewne  przemycić  z  towarem  do
Częstochowy, aby go tam pozbyć. Przytrzymano 200 skórek futrzanych. Urzędnik
celny   lublinieckiego   UC   rozpoznał   te   skórki   jako   pochodzące   z   kradzieży
dokonanej podczas włamania do magazynu konfiskat. Dalsze dochodzenia w toku.

Nr 277

Kradzież w Herbach Śląskich.
Onegdaj skradziono z mieszkania Zofji Skotnickiej, żony lekarza, złoty zegarek
banzoletkowy i złoty naszyjnik z trzema rubinami, wartości około 300 zł.
Dochodzenia policji celem ujęcia sprawcy są w toku.

Nr 280

Zebranie PZZ w Lisowie.
Dnia 6 bm

odbyło się w Lisowie zebranie PZZ, na którym kierownik szkoły

wygłosił referat w sprawie budowy szkół powszechnych, w związku z tygodniem
propagandy szkół. Następnie po referacie o prześladowaniu Polaków w Czechach
uchwalono   rezolucję   protestacyjną.   Ustalono   termin   zebrań   miesięcznych   na
ostatnią niedzielę każdego miesiąca – godzina 15. w łączności z wnioskiem drugim

Polska Organizacja Wojskowa

22 września 1935 roku

6 października 1935 roku

- 63 -

p Pałka wybrano spośród członków komisję, do której między innymi wszedł
nauczyciel p Salamon, który będzie załatwiał sprawy dotyczące zasiłków oraz ich
sprawiedliwego rozdziału pomiędzy najbiedniejszych gminy.

Nr 284

W marcu br skradziono dwukrotnie z wagonu kolei na stacji Herby Śląskie cukier
o łącznej wadze 475 kg. Podejrzenie padło na Antoniego Pietrzaka z Truskolasów,
u którego podczas rewizji domowej znaleziono cukier zanieczyszczony szpilkami
sosnowymi   itp.     To   właśnie   uzasadniło   podejrzenie,   gdyż   w   lesie   znaleziono
miejsce, na którym był cukier wysypany. Sąd pierwszej instancji skazał Pietrzaka
na łączną karę 10 miesięcy więzienia z zawieszeniem kary na 5 lat. Od tego wyroku
skazany apelował. Po przeprowadzonej  dnia 12 bm

sąd odwoławczy, znosząc

wyrok sądu grodzkiego, uwolnił Pietrzaka od winy i kary.

Nr 285

Barbarzyńska kradzież.
W nocy na 11 bm

weszli nieznani dotychczas sprawcy do ogrodu Andrzeja Moja

w Otrzęsiu, gmina Chwostek, gdzie skradli miód z 9 uli na szkodę Wincentego
Majchra. Złodzieje zniszczyli przy tem i roje zlawszy pszczoły wodą przed
przystąpieniem do wybierania miodu.

Nr 292

Zięć, którego i kara więzienia nie poprawiła.
Nie każde zawieszenie wykonywania kary wywiera dobry wpływ na karanego. Dał
tego dowód Piotr Ogiewa z Olszyn w powiecie lublinieckim, który został już raz
ukarany   sądownie   za   pobicie   swego   teścia,   77-letniego   starca   A   Smolenia,   8
miesięcznym wyrokiem z zawieszeniem wykonania kary na 4 lata. Niepoprawny
Ogiewa   pobił   znowu   niemiłosiernie   tego   starca   „wymiennika”   tak   dotkliwie
drewnianym trepem, że Smoleń zmuszony był o tem donieść policji i Ogiewa stanie
znowu przed sądem. Tym razem jednak  nie będzie mógł  skorzystać z ustawy i
Ogiewa odsiedzi i starą karę.

12 października 1935 roku

11 października 1935 roku

- 64 -

Nr 293

Kradzież aparatu radjowego.
Nieznani dotychczas sprawcy wkradli się dnia 20 bm

około godziny 20 przy

pomocy podrobionego klucza do mieszkania restauratora Heimicha w Herbach
Śląskich, gdzie skradli 3 lampowy aparat radjowy marki „Marconi” z głośnikiem
szafkowym oraz różne towary kolonjalne.

Nr 295

Zaginięcie konia z wozem.
Rolnik Tomasz Dekcymer z Puszczewa, przybywszy dnia 25 bm

o9 godzinie 3

rano z grzybami na stację Herby Nowe, pozostawił konia z wozem przed dworcem
kolejowym, a sam wszedł do bufetu. Kiedy po pewnym czasie wyszedł, nie zastał
ani   wozu,   ani   konia.   Ślady   kół   wskazywały,   że   wóz   odwieziono   do   Herbów
Śląskich. Dotychczas nie odnaleziono go.

Nr 303

Śmierć kolejarza pod kołami pociągu.
Dnia 2 bm

o godzinie 19 na przestrzeni pomiędzy Boronowem a Herbami

Śląskimi najechany został przez pociąg towarowy nr 495 kolejarz Wincenty
Frycowski, który poniósł śmierć na miejscu. Frycowski jechał drezyną rowerową
fałszywym torem i wskutek właśnie tej nieostrożności postradał życie.

Nr 304

Trup kolejarza w rozbitej drezynie.
Straszne skutki katastrofy kolejowej.
Onegdaj na szlaku kolejowym Boronów – Herby Nowe w powiecie lublinieckim
wydarzyła się wstrząsająca katastrofa. Po godzinie 7 wieczorem jechał torem na
drezynie   rowerowej   funkcjonariusz kolejowy  Wincenty   Fricowski,  wracający  ze
służbowego objazdu linii do domu w Herbach Śląskich. W tym samym czasie z
przeciwnej strony od Herbów nadjechał pociąg towarowy. Fricowski, oślepiony
widać światłami lokomotywy, nie miał już czasu zeskoczyć z drezyny i usunąć ją z
toru. Pociąg z całym impetem wpadł na drezynę, która została doszczętnie rozbita,
a Fricowski poniósł śmierć na miejscu. Ciało kolejarza wlokła lokomotywa jeszcze
na przestrzeni kilkunastu metrów.

20 października 1935 roku

25 października 1935 roku

2 listopada 1935 roku

- 65 -

Na miejsce tragicznego wypadku przyjechała komisja, która wyjaśni przyczyny
katastrofy. Rozbita drezyna pr5zedstawiała wartość 200 zł i była własności DOKP.

Nr 306

Uroczystość poświęcenia sztandaru LMK w Lisowie.
W niedzielę, dnia 3 bm

odbyło się poświęcenie sztandaru LMiK w Lisowie.

Poświęcenia   dokonał   ks   oblat   Dudziak.   Uroczystość   zagaił   inżynier   Wisłocki,
wiceprezes oddziału, witając zebranych i przybyłych gości. Przy dźwiękach marsza
wniesiono na salę sztandar. W pięknych słowach przedstawił ks Dudziak znaczenie
sztandaru   dla   organizacji,   poczem   dokonał   aktu   poświęcenia.   Następnie
przemówienia   wygłosili:   pp   prezes   oddziału   inżynier   Wisłocki   i   prezes   okręgu
lublinieckiego   LKM   p   Smoła.   Nastąpiło   dalej   wbijanie   gwoździ   w   drzewce
sztandaru.   Po   oficjalnej   części   rozpoczęła   się   na   sali   Motaka   zabawa,   która
przeciągnęła się do późnej nocy. Raziła w rzeczywistości nieobecność kierownika
szkoły, który jest jednocześnie naczelnikiem urzędu okręgowego i sekretarza A.
nieobecność wymienionych dawała obecnym dużo do myślenia.

Nr 306

Pożar stogu słomy.
3 bm

spłonął doszczętnie stóg słomy rolnika Piotra Kubisza z Sadowa, ustawiony

pomiędzy Sadowem a Harbułtowicami. Pożar powstał najprawdopodobniej przez
nieostrożność włóczęgów, którzy w stogu tym nocowali.

Nr 314

Napad na nadzorcę lasów państwowych.
Dnia 9 bm

napadł Głąb Wincenty, zamieszkały w Kolonii Lisowskiej, na

przechodzącego obok jego domu nadzorcę lasów państwowych Sobola, którego
pobił do nieprzytomności sztachetą z parkanu, poczem wrzucił go do pobliskiej
stodoły i tam go pozostawił. Sobol odzyskawszy przytomność został odstawiony do
szpitala w Lublińcu. Głąba policja aresztowała i odstawiła do aresztu w Lublińcu.

3 listopada 1935 roku

9 listopada 1935 roku

- 66 -

Nr 318

Okradzenie wagonu kolejowego.
Dnia 31 ubm

w czasie biegu pociągu na linii kolejowej Herby Nowe –

Tarnowskie Góry, po zerwaniu plomb i kłódki wagonu i zabrano dwie skrzynie z
cukierkami   nadanymi   w   Grodzisku   Wielkopolskim   do   Rybnika.   Złodziei   nie
przytrzymano,   ani   też   nie   znaleziono   wówczas   towaru.   Obecnie   funkcjonariusz
kolejowy Płóciennik obchodząc tor kolejowy i teren obok toru, znalazł w odległości
około 200 m od toru tuż za mostem kolei koło Strzebinia 1 worek z 20 kartonami
wyrobów cukierkowych grodziskiej fabryki. Cukierki te pochodzą niewątpliwie z
powyższej kradzieży.

Nr 325

Złodzieje porzucili skradziony towar.
23 bm

w nocy zauważył konduktor przy nadejściu pociągu żywnościowego na

stację kolejową Herby Nowe, kilku podejrzanych osobników. Na wszczęty alarm
osobnicy ci zbiegli do lasu, pozostawiając na miejscu worek zawierający butelki z
wódką, spirytusem i sokami fabryki „Gwiazda” w Chorzowie II, pozatem ramę
rowerową marki „Continental” z przekładnią i siodłem.

Nr 340

Rozwiązanie zgromadzenia ChD w Kalinie.
Dnia 8 bm

zostało zwołane zebranie ChD w lokalu restauratora Alojzego

Czerneckiego w Kalinie, na którem z ramienia powiatowego zarządu ChD był jak
zwykle rozbijający się wszędzie w jej imieniu sekretarz powiatowy Wincenty Zając
z   Koszęcina,   który   wygłaszał   „referat”   o   zatrudnieniu   kobiet   w   urzędach
państwowych.   Nie   miał   on   zezwolenia   na   urządzanie   zgromadzenia   w   lokalu
publicznym, wobec czego policja była zmuszona rozwiązać zgromadzenie.

Nr 342

Kradzież kolejowa.
Dnia 10 bm

około godziny 3 nad ranem włamali się do wagonu kolejowego

stojącego na stacji w Herbach Nowych nieznani sprawcy i skradli większą ilość
ekstraktu garbarskiego. Rozpoczęto natychmiast dochodzenia, w wyniku których

31 października 1935 roku

23 listopada 1935 roku

8 grudnia 1935 roku

10 grudnia 1935 roku

- 67 -

znaleziono wszystkie worki opodal w lesie. Towar zwrócono zarządowi
kolejowemu.

Nr 343

Z życia Związku Rezerwistów powiatu lublinieckiego.
Ostatnio odbyło się zebranie Związku Rezerwistów w Glinicy pod przewodnictwem
prezesa   koła,   kierownika   szkoły   p   Lenarta.   Odczyt   wygłosił   prezes   Lenart,
a  referent   wychowania   obywatelskiego   p  Desperak   wygłosił   referat   o  dziełach
Marszałka   Józefa   Piłsudskiego.   Następnie   prezes   koła   omówił   sprawy
ogólnopaństwowe o charakterze gospodarczym.
Również   w   Boronowie   odbyło   się   onegdaj   zebranie   Związku   Rezerwistów,   na
którym członkowie zarządu powiatowego pp Watoła i Roik wygłosili referaty na
temat obowiązków rezerwisty w pracy kulturalno – oświatowej dla dobra Ojczyzny.
Na zebranie przybył również prezes powiatowy Związku Rezerwistów starosta Dr
Olszewski, który przemówił na temat obowiązków zorganizowanych rezerwistów
w służbie dla dobra ogółu.
Poza tym odbyły się zebrania miesięczne w kołach Zielona, Kochcice i Rusinowice.

Nr 343

Z kółek rolniczych.
Onegdaj odbyło się zebranie członków kółka rolniczego w Harbułtowicach pod
przewodnictwem prezesa p Józefa Kołaczucha. Na zebraniu tym referent szkoły
rolniczej z Lublińca p Rzyman wygłosił referaty na temat spraw gospodarczych,
klasyfikacji   gruntów,   o   nawozach   sztucznych   i   zakładaniu   obór.   Po   referacie
odbyła   się   dyskusja   nad   wygłoszonymi   referatami,   podczas   której   prelegent
udzielał wyjaśnień.

Nr 346

Nieludzki zięć.
Wspominaliśmy przed niedawnym czasem o nieludzkim zięciu Piotrze Ogiewie z
Olszyn   znęcającym   się   nad   swym   77-letnim   zniedołężniałym   teściu   Augustynie
Smoleniu. Ogiewa skazany za to został w maju przez sąd na 10 miesięcy więzienia
z   zawieszeniem   wykonania   kary.   Sąd   zawieszając   mu   karę   miał   nadzieję,   że
Ogiewa   opamięta   się.   Niestety   Ogiewa   okazał   się   niepoprawnym   i   ponownie
skatował staruszka do krwi w październiku br. na rozprawie w dniu 14 bm

skazał

gho Sąd Okręgowy w Tarnowskich Górach na sesji wyjazdowej w Lublińcu na

14 grudnia 1935 roku

- 68 -

karę więzienia 7 miesięcy i ponoszenie kosztów i opłat sądowych. Ogiewa odsiedzi
więc obecnie obie kary.

Nr 356

Choinka koloni Nochala

Staraniem dyrektora fabryki skór w Nochali p M Gerlacha ustawiono na gościńcu
w koloni Nochala olbrzymią choinkę, która jest porze wieczornej oświetlona. W
dniu 24 bm

o godzinie 16 zebrała się pod tą choinką na uroczystość wigilijną

dziatwa szkolna z kierownikiem szkoły p Janotą, miejscowe organizacje i ludność,
do  których  okolicznościowe  przemówienie  wygłosił   dyr  Gerlach,  poczem  dzieci
szkolne   wystąpiły   z   akuratnymi   wierszykami,   nagrodzonemi   oklaskami   przez
miejscową ludność. Do dzieci i rodziców krótkie przemówienie wygłosił p Janota,
kierownik  szkoły.  Następnie  wręczył  p dyrektor  Gerlach  uczennicom  i  uczniom
dary   i   łakocie.   Dźwiękami   orkiestry   fabrycznej   i   dośpiewaniem   kilku   kolend
zakończono uroczystość, która odbyła się po raz pierwszy na terenie tutejszym.

Nr 358

Z Ligi Morskiej i Kolonialnej.
Ruchliwy oddział LMK w Lisowie, który w jesieni br obchodził uroczystość
poświęcenia sztandaru, urządza dnia 31 bm

zabawę sylwestrową w lokalu p

Motaka w Lisowie. Cel godny poparcia, gdyż dochód przeznaczony na LMK.

Mochała

24 grudnia 1935 roku

31 grudnia 1935 roku

- 69 -

Rok 1936

Nr 20

Z życia kół śpiewaczych w pow. lublinieckim.
Tow. śpiewu „Słowiczek” w Lisowie odbyło się dnia 12 bm walne zebranie, na
którem obrano nowy zarząd, do którego weszli: pp. St. Stasiak prezes, Salamonowa
Karolina sekret, Konfederak Władysł skarbn, Kuroś Józef bibliotekarz. Chór miesz.
„Echo” w Droniowicach odbył również dnia 12 bm walne zebranie, na którym
uchwalono votum ufności staremu zarządowi i wybrano nowy zarząd  w osobach:
Wojciech Klusek prezes, M. Warwas sekretarz, Jan Bartela skarbnik. Chór im. I
Paderewskiego w kamienicy odbył dnia 12 bm walne zebranie, na którem obrano
nowy zarząd w osobach: Hanke Paweł prezes, Holijowa Lucyna sekr, i Wojsyk
Aug.   skarbnik.   Dnia   19   bm

odbędzie się w Lubszy Śl. okręgowy zjazd kół

śpiewaczych, w ramach którego odbędzie się o godz. 10 msza św. w tamt. kościele
parafjalnym, zaś o godz. 14 rozpoczną się występy chórów należących do okręgu.
Po występach odbędzie się wieczorem wspólna zabawa.

Nr 36

Kursy rolniczo – gospodarskie.
Z inicjatywy Śląskiej Izby rolniczej rozpoczynają się w powiecie lublinieckim
z dniem 5 bm

kury rolniczo – gospodarskie, które trwać będą do 14 marca. Kursy

te odbywać się będą w następujących miejscowościach i dniach: Harda 5-6 lutego,
Kalina 7-8 lutego, Boronów 13-15 lutego, Koszęcin 17-19 lutego, Strzebiń 20-22
lutego, Woźniki 24-26 lutego, Lubsza 27-29 lutego, Sadów 2-4 marca, Pawonków
5-7 marca, Lubecko  9-11 marca oraz Kochanowice 12-14 marca. Na kursy te
mogą   uczęszczać   mieszkańcy   wsi   najbliżej   położonych   wymienionych
miejscowości. Prelegentami będą: pp Grelówna, dyr Zajonc, prf Rzyman, ref rolny
Lazar, lekarze weterynarii Tarkowski i Opolski, kierownik ogrodu Mauer, lustrator
spółdzielczy   Będkowski,   i   referenci   izby   rolnej.   Wykłady   połączone   będą

19 stycznia 1936 roku

5 lutego 1936 roku

- 70 -

z   wyświetlaniem   obrazów   i   odbywać   się   będą   rano   i   popołudniu.   Tematem
wykładów będą: Uprawa roli i roślin, Hodowla i żywienie zwierząt, Ogrodnictwo,
Gospodarstwo domowe, Spółdzielczość i oświata rolnicza. Każdy rolnik powinien
skorzystać.

Nr 36

Akademia morska w Lisowie.
W niedzielę, dnia 9 bm

odbędzie się o godzinie 16 walne zebranie członków

oddziału  LKM  Lisów.  Obowiązkiem   każdego  członka   jest   przybyć   na  zebranie.
Tegoż dnia odbędzie się na sali p Motaka uroczysta akademia z okazji rocznicy
odzyskania morza. Na program złożą się: okolicznościowe przemówienie, występ
chóru koła szkolnego LMK i deklamacje.

Nr 39

Lustracja Oddziałów Młodzieży Powstańczej.
W   związku   za   mającymi   się   odbyć   walnymi   zebraniami   OMP   w   powiecie
lublinieckim przeprowadzi zarząd powiatowy OMP lustrację oddziałów w czasie
od 9 do 23 lutego według następujące planu: 9 bm - Strzebiń, Dyrdy, Zielona,
Kalety, Solarnia, Lisów; 16 bm – Rusinowice, Koszęcin, Brusiek; 23 bm – Steblów,
Kochcice, Herby, Boronów.

Nr 42

Walne zebranie i akademia LMK oddział w Lisowie.
Odbyło się dnia 9 bm

. Przewodniczył zebraniu notariusz Grabowski. Oddział

założony został w lutym 1935 roku. Z końcem roku miał 223 członków. Ze składek i
imprez zebrano 992 zł 75 gr. Pozatem na FOM

przekazano 486 zł. Nowy zarząd

wybrano w osobach: pp inż Wisło, Wegrzynowa Z, Komedera Fr, Sojka Tomasz,
Urban Józef, Kłopocki  Jakób, Jekiel  Teofil. W skłąd komisji  rewizyjnej  weszli:
Barwicki, Urbanowa, Węgrzyn. Delegatem na zjazd okręgowy wybrano Tadeusza
Budza, zaś na zjazd okręgowy p Urbana.
Wieczorem odbyła się akademja, na którą złożyły się: śpiew mieszanego chóru
szkolnego,   dekloamacje   o   morzu   i   odczyt   p   Eksteina   z   Lublińca,   w   którym
prelegent sięgnąwszy do zarania Polski, przeszedł aż do zaślubin Polski z morzem i
i przedstawił wielkie znaczenie morza, floty handlowej i wojennej państwa oraz
LMK w rozwoju tychże.

9 lutego 1936 roku

Fundusz Obrony Morza

- 71 -

Nr 48

Zdekompletowana rada gminna w Hadrze.
Od   dłuższego   czasu   stan   tutejszej   Rady   Gminnej   nie   odpowiada   przepisom,
zawartym w ordynacji  dla gmin wiejskich, ponieważ jest tylko trzech członków
pochodzących   z   wyboru.   Z   uwagi   na   to,   że   coraz   częściej   odzywają   się   głosy
niezadowolenia w tej sprawie wśród obywateli tutejszych, zwracamy się tą drogą
do miarodajnych  czynników  aby zechciały  położyć kres temu stanowi  rzeczy  w
tutejszej Radzie Gminnej, na czem cierpi nie tylko interes gminy, ale i sprawy
narodowo – polskie.

Nr 51

Z życia OMP powiatu lublinieckiego.
W dniu 23 bm

odbędą się walne zebrania młodzieży powstańczej w Steblowie,

Herbach Śląskich i Boronowie.

Nr 57

Z życia OMP powiatu lublinieckiego.
Zebraniu przewodniczył p St Owczarczyk, prezes zarządu powiatowego OMP. Po
złożeniu sprawozdań przystąpiono do wyboru nowego zarządu, w skład którego
weszli   pp:   Kurek   Jan   prezes,   Widera   Stanisław   zastępca   prezesa,   Sukiennik
Wilhelm sekretarz, Kurek Franciszek skarbnik, komisja rewizyjna: Drapacz Jerzy,
Skibiński Karol i Kierot Stanisław. - Tego samego dnia odbyto zebrania OMP w
Herbach Śląskich i Boronowie przy udziale delegatów zarządu powiatowego OMP
pp Owczarka Stanisława i Fuhrmana Wincentego. Na zebraniach tych p Owczarek
wygłosił referat z życia młodzieży powstańczej, zaś skarbnik powiatowy p Fuhrman
dokonał szczegółowej lustracji gospodarki tych oddziałów.

Nr 59

Oszustwo.
Władysław Toll z Puszczewa, gmina Węglowice, powiat Częstochowa, podjął w
agencji pocztowej w Herbach Śląskich kwotę 21 zł  30 gr, korzystając z tego, że
posłaniec gminy wręczył mu przez pomyłkę zawiadomienie pocztowe na nazwisko
Pala Władysława z Węglowic. Na interwencję policji Toll jednak oddał podjęte
pieniądze właściwemu adresatowi, a sam odpowie przed sądem.

23 lutego 1936 roku

- 72 -

Nr 61

Kradzież kolejowa.
Z wagonu towarowego, stojącego na stacji kolejowej Herby Śląskie, skradziono 3
wiązki rurek izolacyjnych, 11,5 kg cyny i paczkę używanej odzieży reemigranta
Kulika.   Policja,   idąc   za   śladami,   aresztowała   Jana   Morgałę   z   Chorzowa.
Skradzione   rurki   izolacyjne   znaleziono.   Morgałę   oddano   do   dyspozycji   władz
sądowych w Lublińcu.

Nr 64

Słodka kradzież kolejowa.
W   nocy   na   28   lutego   br   nieschwytani   dotychczas   sprawcy   skradli   z   wagonu
kolejowego   stojącego   na   stacji   Herby   Nowe   3   worki   cukru   wagi   340   kg.
Skradziony   cukier   wynieśli   do   pobliskiego   lasu,   gdzie   widocznie   z   powodu
zbytniego ciężaru, usypali część cukru na ziemię, oddalając się z resztą w kierunku
Puszczewa. Ci sami sprawcy otworzyli również drugi wagon,lecz znalazłszy w nim
sól, nie ruszyli go zupełnie.

Nr 68

Szkoła w Olszynie zamknięta z powodu epidemji odry.
Na zarządzenie lekarza powiatowego zamknięta została szkoła powszechna w
Olszynie na czas od 7 do 17 bm

. W szkole tej zachorowało 31 dzieci na odrę.

Nr 68

Po nitce do kłębka.
Donosiliśmy przed kilku dniami o kradzieży dokonanej z wagonu kolejowego na
stacji  Herby   Nowe.  Niedaleko  miejsca  kradzieży  znaleziono  wówczas  dżokejkę.
Policja   w   Herbach   ustaliła   w   drodze   dochodzeń,   że   właścicielem   czapki   jest
Wacław Bryła, lat 21 z Bieżenia, powiat Częstochowa, karany już za kradzieże
kolejowe. Policja aresztowała złodzieja i wraz z aktem oskarżenia odstawiła do
sądu w Lublińcu.

Nr 71

Wykrycie sprawcy kradzieży kolejowej.
Z końcem stycznia br skradziono z wagonu kolejowego stojącego na stacji
kolejowej Herby Nowe, przesyłkę wełny i papieru szmerglowego, o czem swego

7 do 17 marca 1936 roku

- 73 -

czasu donosiliśmy. Dnia 7 bm

przytrzymała Policja w Herbach Śląskich Wacława

Deksymara z Puszczewa, któremu odebrano 1 paczkę papieru szmerglowego i
zwrócono zarządowi kolei, a Deksymera oddano sądowi grodzkiemu w Lublińcu.
Dalsze dochodzenia w toku.

Nr 75

Schwytanie sprawców kradzieży materiałów wybuchowych.
W styczniu donosiliśmy o kradzieży 3 skrzyń materiałów wybuchowych dokonanej z
wagonu kolejowego na stacji Herby Śląskie, a przeznaczonych dla Blachowni. Trzy
skrzynie   znaleziono   wkrótce   w   lesie,   obecnie   zaś   znaleziono   jedną   skrzynię   w
rzeczce   koło   Konopisk   w   powiecie   częstochowskim.   W   ręce   policji   wpadli   też
obecnie   sprawcy   kradzieży,   których   odstawiono   do   więzienia   sądowego   w
Lublińcu. Są nimi: Klyta Stefan z Borowego, Piotr i Władysław Ceglarkowie z
Hutek i Stefan Janik z Długiego Kąta – powiat częstochowski. Poszukiwania za
materiałem wybuchowym z opróżnionej skrzyni trwają.

Nr 116

Z życia Towarzystwa Polek w powiecie lublinieckim.
W   ostatnich   dniach   odbyły   się   walne   zebrania   Towarzystwa  Polek   w   Olszynie
i Rusinowicach. Po złożeniu sprawozdań z działalności przez zarządy i udzieleniu
absolutorium,   przeprowadzono   wyboru   do   nowych   zarządów.   Do   zarządu
Towarzystwa   Polek   w   Olszynie   weszły:   pp   Franciszka   Wieczorkowa
przewodnicząca, Boderowa Marja zastępca, Agnieszka Ciastoń sekretarz, Marja
Słodczyk   zastępca,   Anna   Krawczykowa   skarbnik,   komisja   rewizyjna:   Jadwiga
Hamplowa i M Muś. Po wyborach wygłosił kierownik szkoły p Filanowski referat
na temat „Traktat Wersalski i konwencja genewska”.
W   walnym   zebraniu   w   Rusinowicach   wzięła  udział   przewodnicząca   powiatowa
p Tyranowa, która omawiała sprawę walnego zjazdu powiatowego, mającego się
odbyć w niedzielę, dnia 26 bm

w Lublińcu o wyjazdu na 3 maja do Katowic. Do

zarządu   koła   w   Rusinowicach   weszły:   pp   Stefania   Czopowa   przewodnicząca,
Adelajda Spruchowa sekretarka i Paulina Taborowa skarbniczka.
Koło   w   Ligocie   Woźnickiej   odbyło   miesięczne   zebranie   pod   przewodnictwem
p   Agnieszki   Jantosowej.   Wybrano   2   delegatki   na   walny   zjazd   powiatowy
i uchwalono urządzić „święcone” dnia 10 maja p Grotkówna wygłosiła referat
„o   tępieniu  szkodników   roślin   i   drzew   owocowych”   i   podała   kilka   wskazówek
z dziedziny wewnętrznop – gospodarczej.

7 marca 1936 roku

26 kwietnia 1936 roku

- 74 -

Podczas miesięcznego zebrania koła Towarzystwa Polek w Lubszy Śląskiej
wygłoszono referat o zielarstwie. P Sobaniówna, nauczycielka, przemawiała na
temat wpisów do szkół.

Nr 120

Praca społeczna i kulturalno – oświatowa w gminie Hadra.
Dzięki  uświadomieniu miejscowego społeczeństwa wybudowano tutaj w gminie,
staraniem miejscowej rady gminnej piękny budynek, w którym mieści się schludna
świetlica   wyposażona   w   urządzenie,   wiele   obrazów,   bibliotekę   TCL,   aparat
radjowy, świeże dzienniki. Trudnem jest wymienienie całokształtu pracy kulturalno
– oświatowej dokonywanej w świetlicy choćby w przeciągu jednego roku: życie
społeczne   bierze   w   niej   swój   początek.   Wszystkie   odczyty,   zebrania,   kury   i
przedstawienia, poranki i wieczornice odbywają się w świetlicy. Pracą w świetlicy
zawiaduje   kierownik   i   zarząd   świetlicy,   składający   się   z   prezesów   wszystkich
polskich organizacji. Ostatnio zbudowano scenę. Warto podkreślić obywatelskie
stanowisko i ofiarność firmy „Ślązak” w Lublińcu i „Zarządu Tartaku” w Herbach
Śląskich,   które   dostarczyły   znaczniejsze   ilości   materiału.   Poczynania   Zarządu
Świetlicy   wpłynęły   również   dodatnio   na   społeczeństwo   gminy.   Gmina   buduje
własnymi  siłami  bite  drogi  i   zatrudnia  miejscowych  bezrobotnych.   Wiele   także
zrobiono   dla   podniesienia   rolnictwa.   Zreorganizowane   kółko   rolnicze   zakupiło
kilka nowych maszyn, które za drobną opłatą wypożycza się miejscowym rolnikom.

Nr 125

Przytrzymanie złodzieja kolejowego.
5 bm

rano o godzinie 5 na stacji kolejowej w Herbach Nowych zatrzymano

znanego zawodowego złodzieja Stanisława Nowickiego, lat 33 bez stałego miejsca
zamieszkania,   karanego   kilkakrotnie   za   różne   kradzieże   i   oszustwa.   Złodziej
grasował w mundurze pracownika kolejowego w pociągu pośpiesznym nr 7 na
przestrzeni   kolejowej   Wieluń   –   Herby   Nowe   i   skradł   Janowi   Kozubskiemu   z
Sosnowca   portfel   z   różnemi   dokumentami.   Nowickiego   zatrzymano   i
przeprowadzono   rewizję   osobistą,   podczas   której   znaleziono   bezpłatny   bilet
kolejowy oraz legitymację kolejową wystawione na nazwisko konduktora Piotra
Jaromina z Katowic.

5 maja 1936 roku

- 75 -

Nr 131

Wiadomości turystyczne i zdrojowe.
Mgr. Stan. Berezowski
Nieznany powiat na Śląsku.
Dlaczego go nie znamy – Rolnictwo cechą charakterystyczną – Dawny przemysł
– Piękno krajobrazu – Główna oś życia powiatu.
Powiat lubliniecki jest nam naprawdę nieznany. Wysunięty najbardziej na północ,
oddzielony od reszty Śląska dużą połacią lasów, żyje własnym życiem. Nie znamy
go także z tego powodu, że mało możemy o nim słyszeć i czytać. Inne dzielnice
Ziemi  Śląskiej  posiadają wiele  publikacji  – niekiedy  nawet  bardzo obszernych.
Śląsk Cieszyński, Beskidy Śląskie posiadają bibliografię idącą w setki i tysiące
pozycyj,   lublinieckiego   dotyczy   w   najlepszym   razie   tylko   kilkanaście.   Powiat
świętochłowicki, jedyny co prawda w swoim rodzaju w Polsce posiada specjalną
monografię. Chorzów, Katowice, Mikołów, Rybnik, Pszczyna zapełniają swoimi
kronikami   liczne   półki   choćby   w   podręcznej   bibliotece   Sejmu   Śląskiego

O Lublińcu jednak trudno coś znaleźć. Zdawać by się mogło, że rzeczywiście o tym
kraju niema co pisać. Bynajmniej tak nie jest.
Zakątek Śląska, wysunięty między górne biegi rzek: Małapanwi i Liswarty posiada
oprócz śladów historii i powabów krajobrazowych  swoiste oblicze ekonomiczne
i  swoje własne życie,  odmienne  od reszty Śląska, które  właśnie dlatego winno
stworzyć przedmiot zainteresowania. Jest to bowiem najbardziej rolniczy powiat
w Województwie.
Ludność w liczbie 45000 mieszkańców zamieszkuje obszar 701 km

i trudni się

w 43% rolnictwem procent ten jest najwyższym w całym Województwie Śląskim.
W   sąsiednim   już   powiecie   tarnogórskim   liczba   ta   wynosi   5%,
a w świętochłowickim zaledwie 0,7%.
Porównując   procent   ludności   rolniczej   w   Lublinieckim   z   innemi   powiatami
Rzeczypospolitej   stwierdzamy   jednak,   że   cyfra   ta   nie   jest   wysoką.   Drugą
charakterystyczną  cechą  lublinieckiego  jest duża ilość lasów. 51% powierzchni
zalesionej   stawia   powiat   ten   w   liczbie   najbardziej   lesistych,   jest   to   na   Śląsku
również rekordem.
Nie zawsze jednak kraj ten miał tak wybitnie rolniczo – leśny charakter. W XVII
i XVIII wieku sadowił się tu przemysł. Były to zakłady hutnicze oparte na paliwie
węglu   drzewnym.   Huty   te   uległy   w   ubiegłym   stuleciu   konkurencji   zagłębia
Bytomsko   –   Katowickiego,   którego   atutem   był   i   jest   węgiel   kamienny.   Jedyny
w   swoim   rodzaju   zabytek   literatury   polskiej   z   XVIII   w   jakim   jest   „Officyna
Ferraria” Roździeńskiego wydobyty z zapomnienia przez prof. Romana Pollaka
mówi o licznych hutach – kuźniach (officyn)  usadowionych wzdłuż Małapanwi.
Roździeński   wymienia   ich   siedem:   w   Zielonej,   Miodku,   Kuczowie,   Jędrysku,

Dziś Biblioteka Śląska w Katowicach.

- 76 -

Plaplinie (w miejscu obecnej osady Drutarnia), Bruśku oraz we wsi Kuźnica Pusta.
Również huty, po których – zresztą jak również nad Małapanwią – pozostały ślady
po   hałdach   i   zwałach   szlaki,   mających   obecnie   zastosowanie   przy   naprawie
miejscowych   dróg.   Huty   te,   oparte   o   miejscowe   huty   żelaza   –   już   od   połowy
ubiegłego stulecia zaprzestały swojej produkcji. Złoża rud nie były obfite  i zostały
niemal zupełnie wyczerpane.
W połowie XIX wieku było na terenie powiatu około 50 zakładów przemysłowych,
obecnie   pozostało   ich   zaledwie   kilka.   Największym   skupieniem   tychże   jest
oczywiście stolica powiatu. Poza drobnemi młynami, cegielniami i fabryką maszyn
rolniczych, większym zakładem jest „Union – Textile”, przędzalnia wełny. Poza
Lublińcem   wymienić   można   tylko   dwa   zakłady:   garbarnię   z   fabryką   pasów
transmisyjnych nad Liswartą oraz fabrykę celulozy „Natronag”, gdzie wyrabia się
też kable i worki papierowe, mające wielkie zastosowanie w przemyśle.
Przemysł lubliniecki nie jest więc tem co ściąga turystę w te strony. Powabem tego
zakątka   kraju   jest  piękno   krajobrazu  pełnego   najmniej   skażonej   przyrody,
puszystych kobierców lasu, barwnych atłasów pól i łąk. Pagórkowate wzniesienia
zaznaczające się szczególnie w północno – wschodniej części powiatu, w okolicy
Woźnik, dodają jeszcze powabów. Tu bowiem wkracza jeden z progów Wyżyny
Małopolskiej,   próg   wapieni   jurajskich.   Jednem   ze   wzniesień   tego   progu   jest
wzgórze koło Lubszy – najwyższy punkt nizinnej części Śląska, 365,8 mpm.
Nie   należy   żałować   skromnego   zresztą   wysiłku   wejścia     na   to   pierwszorzędne
wzgórze widokowe. Od południa pada wzrok nasz na obszar leśny, ciągnący się aż
do Tarnowskich Gór i zagranicę. Na północny – wschód obszar bezleśnych wzgórz
jurajskich,   zaś   na   wschód   miasteczko   Woźniki,   najmniejsza   gmina   miejska
Województwa Śląskiego. Nie tylko, że nie ma tu przemysły, ale i kanalizacji oraz
hoteli.
Od miasteczka tego ciągnie się ku stolicy powiatu główna oś życia: jest nią szosa,
biegnąca równolegle do toru kolejowego. Po zwiedzeniu Woźnik, gdzie interesuje
nas   kościół   parafjalny   z   XVII   wieku   oraz   drewniany   św   Walentego,
a w południowej części miasteczka grób J. Lompy – podążamy do Lublińca.
Po drodze mijamy Lubszę, miejsce długoletniej pracy Józefa Lompy, w której soi
kościół   gotycki.   Koło   szkoły   w   Piasku   znajdujemy   miejsce   wykopalisk
przedhistorycznych z epoki łużyckiej. Mijamy Prądy, miejsce urodzenia Juljusza
Ligonia  (1823 r) , Koszęcin, gdzie prócz lip sadzonych przez Jana Sobieskiego
interesuje   nas   drewniany   kościółek   św.   Trójcy   z   XVIII   w.     jeden   z   siedmiu
w powiecie, z ciekawymi rzeźbami wewnątrz (w sąsiednim Boronowie i Cieszowej
mamy również drewniane kościółki). Mijamy Wierzbie (stary zameczek),  Sadów
(kościół   gotycki   i   ciekawy   okaz   głazu   narzutowego)   i   docieramy   do   Lublińca.
Obiekty,   które   nas   interesują   to   kościół   św   Mikołaja   (XVII   w)   i   drewniany
kościółek   św.   Anny   (XVII   w)   w   Lublińcu   jest   zakład   psychjatryczny,   jeden
z większych  w  Polsce, zakład i  małe  seminarium duchowne OO  Oblatów  oraz
szkoła dla dzieci głuchoniemych w nowoczesnym budynku wśród lasów położona.

- 77 -

Wytchnienia   poszukać   możemy   w   pięknym   parku   Grunwaldzkim,   który   dzięki
zabiegom miejscowego magistratu staje się coraz piękniejszym.
O wielu pomniejszych objektach powiatu nie sposób nadmienić. Widać więc, że
nieznany   i   zapomniany   powiat   zupełnie   na   miano   takiego   nie   zasługuje.
Niewątpliwie w  nadchodzącym  sezonie  zawita tu więcej  turystów, niż to miało
miejsce w latach poprzednich.

Nr 131

Z walnych zebrań kół NChZP w powiecie lublinieckim.
Harbułtowice:  Pod przewodnictwem sekretarza powiatowego p Maronia odbyło
się w tutejszej miejscowości walne zebranie koła NChZP. Po sprawozdaniach do
nowych władz koła wybrano: p Kołaczucha – prezesem, Tomę Pawła – zastępcą
prezesa,   Tukaja   –   sekretarz,   Liberski   Teofil   –   zastępca   sekretarza   oraz   Tukaj
Franciszek   –   skarbnik.   Do   komisji   rewizyjnej   weszli:   Czudaj   Wiktor,   Liberka
Antoni   i   Ledwoń   Tomasz.   W   wolnych   głosach   mówiono   o   zatrudnieniu
bezrobotnych   przy   budowie   szosy   Mochała   –   Harbułtowice   oraz   o   sprawach
rolniczych,   np.   o   obniżce   rat   amortyzacyjnych   za   pola   nabyte   po   parcelacji
majątku Harbułtowice.

Nr 131

Uroczystość Trzeciego Maja w Mochali.
W dniu 2 bm

zebrały się wszystkie lokalne organizacje i obywatelstwo oraz

Związek   Powstańców   Śląskich   grupa   Hadra,   Związek   Rezerwistów   koło
Droniowice. Po sformowaniu się zebranych oraz złożeniu raportu, który odebrał p
dyrektor Gerlach pochód ruszył przy dźwiękach miejscowej orkiestry fabrycznej
pod   bramę   tryumfalną,   gdzie   przy   dźwiękach   hymnu   narodowego   i   strzałach
wiwatowych odbyło się uroczyste podniesienie flagi państwowej, czego dokonał
jedne z najstarszych  wiekiem  powstańców  p Gola, poczem  p dyrektor  Gerlach
wygłosił okolicznościowe przemówienie poświęcone Konstytucji Trzeciego Maja i
pamięci poległych bohaterów III Powstania Śląskiego, których uczczono chwilą
milczenia. Następnie pochód, ozdobiony licznymi pochodniami wyruszył nad rzekę
Liswartę, gdzie urządzono tradycyjne ognisko. Dnia 3 maja o godzinie 8 zebrały
się   wszystkie   organizacje   i   obywatelstwo   jak   poprzednio   przed   świetlicą   (z
wyjątkiem Związku Powstańców Śląskich, który udał się na zjazd do Katowic),
skąd   wyruszono   pochodem   przy   dźwiękach   orkiestry   na   mszę   św   do   kościoła
parafialnego w Cieszowie. Malowniczą szatę nadał pochodowi pluton Krakusów,
tworząc czoło pochodu. Do przechodzącego przez Hadrę pochodu przyłączyła się
dziatwa   szkolna   i   obywatelstwo   Hadry.   W   Cieszowie   na   przywitanie   pochodu

2 maja 1936 roku

- 78 -

wyszła dziatwa szkolna z kierownikiem p Siutą. Mszę św celebrował ks proboszcz
Hermann,   który   wygłosił   podniosłe   kazanie   poświęcone   Konstytucji   3   Maja.
Popołudniu   udał   się   pochód   do   Lisowa   na   pomnik   poległego   w   II   Powstaniu
powstańca śp Alojzego Szczecha z Lubszy, w celu złożenia wieńca ufundowanego
przez organizacje i obywatelstwo Mochali. Uroczyste złożenie wieńca odbyło się
wspólnie   z   organizacjami   Chwostka   i   Lisowa.   Okolicznościowe   przemówienie
wygłosił u stóp pomnika nauczyciel szkoły w Lisowie p Moroń. Dziatwa szkolna z
Lisowa   odśpiewała   liczne   akuratne   piosenki   i   deklamacje,   poczem   w   imieniu
tutejszych   organizacji   i   obywatelstwa   złożył   wieniec   p   dyrektor   Gerlach.
Odegraniem   hymnu   państwowego   przez   tutejszą   orkiestrę   i   defiladą   zebranych
zakończono podniosłą uroczystość.

Nr 134

Okradziony pociąg.
Onegdaj   w   nocy   po   odejściu   pociągu   towarowego   ze   stacji   Herby   Nowe   w
kierunku   Tarnowskich   Gór,   obsługa   pociągu   zauważyła   kilku   osobników
usiłujących wtargnąć do jednego z wagonów. Wobec tego jeden z konwojentów
oddał trzy strzały co odstraszyło nieproszonych pasażerów. W przejeździe przez
stację   Boronów   zauważono   znowu   tych   samych   osobników   jadących   na
zderzakach. Pociąg zatrzymano na stacji Strzebiń, jednak tajemniczy pasażerowie
zdołali zbiec. Za uciekającymi oddał konduktor cztery strzały, które jednak chybiły.
Po kontroli pociągu w Tarnowskich Górach   stwierdzono, że złodzieje wycięli w
ścianie wagonu otwór i zdołali wyciągnąć 25 kg cukru.

Nr 141

Zjazd młodzieży świetlicowej powiatu lublinieckiego
Dnia 21 bm

odbył się w Lublińcu powiatowy zjazd młodzieży świetlicowej Zjazd

został zorganizowany przez instruktora oświaty pozaszkolnej na powiat lubliniecki
p Holka, a przygotowanie zespołów spoczywało w rękach kierowników świetlic –
przeważnie   nauczycielstwa,   kierowników   zespołów   świetlicowych   oraz
przodowników   świetlicowych   O   godzinie   14.30   uformował   się   pochód,   który
wyruszył sprzed dworca kolejowego, z orkiestrą wojskową na czele, maszerując
głównymi ulicami miasta w kierunku parku grunwaldzkiego. Barwny ten korowód,
w którym maszerowały zespoły świetlicowe w strojach regionalnych i innych, jako
też jechały alegoryczne wozy, przedefilował przed starostą powiatu dr Olszewskim,
inspektorem szkolnym Hokiem oraz instruktorem oświaty pozaszkolnej Hulkiem.
Zjazd otworzył w parku grunwaldzkim inspektor szkolny Holek, który powitał pp
starostę,   zast   insp   szkolnego   Klapę   z   Tarnowskich   Gór,   wizytatora   Mangolda,

21 maja 1936 roku

- 79 -

delegację młodzieży polskiej ze Ślaska Opolskiego, młodzież świetlicową i innych.
Po   przemówieniu   odśpiewano   wspólnie   szereg   pieśni.   W   dalszej   części
występowały   zespoły   świetlicowe:   Wierzbia,   Kośmidrów,   Koszęcina,   Łagiewnik
Wielkich,   Boronowa,   Cieszowej,   Hadry,   Kaliny,   Kalet,   Kochanowic   i   Ligoty
Woźnickiej,   wykonując   śpiewy,   tańce,   inscenizacje.   Zespołami   muzycznymi
i   śpiewaczymi   dyrygowali   podczas   zjazdu   pp   Filanowski,   kierownik   szkoły
w Olszynie i Salamon, nauczyciel szkoły powszechnej w Lisowie.
W   zjeździe   wzięła   udział   bardzo   liczna   publiczność,   która   w   zainteresowaniu
przyglądała się barwnym tańcom i inscenizacjom, darząc wykonawców oklaskami.
Na zakończenie rozdano zespołom świetlicowym nagrody w postaci instrumentów
muzycznych i gier towarzyskich.
Impreza powinna być dla zespołów młodzieżowych bodźcem do dalszej intensywnej
pracy   nad   sobą,   a   dla   społeczeństwa   starszego   zachętą   do   popierania   pracy
młodzieży.

Nr 142

Z zebrań kół NChZP w powiecie lublinieckim.
Lisów – Chwostek. Pod przewodnictwem p Leona Salomona odbyło w tych dniach
koło NChZP Lisów – Chwostek swe walne zebranie, na którym ustępujący zarząd
złożył sprawozdanie z dotychczasowej działalności i wybrano nowe władze koła w
składzie: Sośniok Tomasz – prezes, Skolik Jerzy – zastępca prezesa, Płaczek Jan –
sekretarz,   Motak   Władysław   –   skarbnik.   Do  komisji   rewizyjnej   weszli:   Goinda
Piotr, Konfederek Władysław i Bąk Paweł.

Nr 148

Kasiarze w Lisowie.
W nocy z piątku na sobotę

dokonano włamania do biur fabryki skór Mochały w

Lisowie, powiat lubliniecki. Włamywacze za pomocą tzw raka rozpruli kasę
ogniotrwałą, z której skradli 2570 zł w banknotach i bilonie. Sprawców włamania
było 4.

Nr 149

„Rozpruwacze kas” w Mochali.
Po   raz   trzeci   wystąpili   już   w   bieżącym   roku   „gościnnie”kasiarze   na   terenie
powiatu lublinieckiego. Raz w zakładzie psychiatrycznym w Lublińcu, drugi raz u
księcia Hohenlohego w Koszęcinie, obecnie zaś w nocy na 30 maja w fabryce skór
w   Mochali,   gmina  Lisów.   Kasiarze   rozpruli   rakiem   kasę   ogniotrwałą,  z   której

29 na 30 maja 1936 roku

- 80 -

skradli kasetkę żelazną zawierającą 2500 zł i 70 zł leżących w szafie osobno.
Uciekli niepostrzeżeni. Policja wszczęła energiczne dochodzenia.

Nr 151

Epilog sądowy katastrofy samochodowej.
Donosiliśmy swego czasu o wypadku samochodowym, który miał miejsce na szosie
pomiędzy Herbami Śląskimi a Herbami Nowymi. Dnia 29 marca br jechało szosą
dwóch   rowerzystów.   Z   tyłu   od   strony   Herbów   Śląskich   nadjechał   samochód
osobowy   niemiecki,   kierowany   przez   Antoniego   Plazę,   handlarza   jagód,
zamieszkałego   obecnie   w   Herbach   Śląskich.   W   chwili   mijania   się   auta   z
rowerzystami auto zaczepiło o jeden z rowerów. Na chwilę przedtem nastąpiło
pęknięcie   opony   i   dętki,   auto   zatoczyło   się   również   z   powodu   gwałtownego
zahamowania.   Nastąpiła   katastrofa.   Auto   przewróciło   się   do   góry   nogami,
rowerzysta   Bronisław   Sukiennik   z   Blachowni   potrącony   przez   auto   upadł   do
przydrożnego   rowu   doznając   złamania   lewego   obojczyka,   żebra   i   ogólnego
potłuczenia.   Kierujący   autem   Plaza   doznał   również   ciężkich   okaleczeń.   Plaza
stanął oskarżony z art 236 par 2 KK o spowodowanie nieumyślnego ciężkiego
uszkodzenia ciała. Rozprawa toczyła się 18 maja br na sali sądowej, poczem w
dniu 26 maja odbyła się wizja lokalna na miejscu katastrofy i dnia 2 bm

odbył się

dalszy   ciąg   i   zakończenie   tejże.   Poszkodowany   Sukiennik   zjawił   się   na   salę   z
przedramieniem w gipsie złożonym na trójkątnej „szynie”. Po przeprowadzonej
rozprawie sąd ogłosił wyrok uwalniający sprawcę katastrofy Plazę od winy i kary.
Plaza został ukarany przez starostwo grzywną 150 zł za kierowanie autem bez
pozwolenia prawa jazdy.

Nr 162

Zamknięcie drogi Katowice – Lubliniec.
Droga Katowice – Lubliniec zostanie z dniem 18 bm

100

z powodu przebudowy

zamknięta do 1 września br. Objazd z Katowic do Lublińca i odwrotnie przez
Boronów i Herby, zaś do Koszęcina, Wierzbia i Sadowia przez Boronów, Koszęcin.
Odcinki w budowie Lubliniec – Sadów, Koszęcin – Psary.

Nr 168

Schwytany złodziej kieszonkowy.
Podczas zabawy w restauracji Mzyka w Droniowicach przed kilku dniami, zginął
uczestnikowi zabawy Józefowi Czudajowi z Lublińca portfel z pieniędzmi.

2 czerwca 1936 roku

100

18 czerwca 1936 roku

- 81 -

Podejrzenie padło na Jana Zendla lat 25 z Chwostka, zamieszkałego w Lublińcu.
Czudaj   udał   się   ze   świadkami   do   mieszkania   podejrzanego   gdzie   znalazł   swój
portfel   z   kwotą   83   zł.   Zgłosił   to   policji,   która   wniosła   przeciw   Zendlowi   akt
oskarżenia.

Nr 177

Jak sobie radzą Herby Śląskie z kryzysem.
Wasz współpracownik (K) zwiedził onegdaj Herby Śląskie i okolicę i donosi nam
co następuje: Lesista okolica północnej części województwa śląskiego obfituje w
olbrzymie ilości borówek i grzybów. Bogactwo to jest obecnie żywo eksploatowane
w sezonie letnim. W czasie przejazdu przez powiat lubliniecki widzi się setki ludzi
zdążających z koszyczkami do lasów. Jak nas informują miejscowi kupcy borówki z
lasów okolicznych stanowią poważny artykuł eksportowy. Na stacji Herby Śląskie
ładuje   się   obecnie   około   6   do   8   wagonów   borówek   dziennie.   Ładunki   te
przeznaczone   są   do   Anglii.   Niestety   odchodzą   one   pośpiesznymi   pociągami   do
Hamburga, skąd codziennie odchodzą również okręty pośpieszne przystosowane do
przewozu łatwo psujących się ładunków. Może niezadługo eksporterzy z Herbów
Śląskich nauczą się korzystania z naszego portu w Gdyni. Borówki opakowane są
w specjalnych małych koszyczkach z wiór drzewnych. W Herbach powstał przy
tartaku   „częstochowskiego   przemysłu   leśnego”   osobny   dział   wyrobu   tych
koszyczków, który wypuszcza na rynek dziennie  10000 koszyczków do opakowania
różnego gatunku owoców. W dziale tym pracuje z górą stu robotników i dziewcząt.
Przed dwoma laty nasze gospodarstwa ogrodnicze importowały podobne koszyczki
z   Czechosłowacji.   Obecnie   import   ten   jest   już   zbyteczny.   Zorganizowanie
wytwórczości tych koszyczków walnie przyczyniło się do zapobieżenia bezrobocia
w tej części powiatu lublinieckiego. Za przykładem Herbów Śląskich powinny iść
przy eksploatacji leśnych owoców i grzybów także i inne okolice naszego kraju.

Nr 180

Śmierć matki 10 dzieci w wagonie kolejowym.
Pociągiem osobowym Lubliniec – Herby Ślaskie wyjechała w ubiegły czwartek

101

godzinie 5.07 Janina Błaszczykowiak, żona starszego magazynowego kolejowego
w Lublińcu, matka 10 dzieci. Tuż przed stacją Lisów oświadczyła jadącym z nią
kobietom, że robi jej się słabo. Pasażerowie udzielili mdlejącej natychmiastowej
pomocy,   a   wyniósłszy   ją   na   stacji   w   Lisowie,   zastosowali   środki   cucące.
Krawczykowa   jednak   nie   odzyskała   przytomności   i   wkrótce   wyzionęła   ducha.
Nagła śmierć wywarła na wszystkich przygnębiające wrażenie.

101

2 lipca 1936 roku

- 82 -

Nr 228

Na FON.
W zrozumieniu potrzeby funduszu na obronę Państwa rada gminna w Hadrze na
ostatnim   posiedzeniu   uchwaliła   jednogłośnie   przekzać100   zł   w   (pożyczce
narodowej)   na   FON.   Piękny   ten   czyn   ofjarności   dla   Państwa   powinien   być
przykładem dla innych gmin w okolicy.

Nr 233

Pożary w powiecie lublinieckim.
Lubliniec, 26.8.36
23 bm

102

powstał o godzinie 16 pożar w zabudowaniach rolnika Wawrzyńca

Krzywonia   w   Harbułtowicach.   Zniszczeniu   uległa   murowana   stodoła   wraz   z
zbiorem zboża i maszynami rolniczymi oraz dwie szopy drewniane. Szkoda wynosi
około 5000 zł. Zabudowania bowiem nie były ubezpieczone.
24 bm wybuchł w południe pożar w polnej stodole należącej do majątku Steblów –
własność p Zielonackiego. Zniszczeniu uległ cały tegoroczny zbiór żyta należący
do dworu oraz do kilku robotników rolnych dworu, złożony w drugiej części szopy.
Jakkolwiek ogień ugaszono 8 sikawkami, nie zdołano pożaru ugasić, gdyż w czasie
pożaru panował bardzo silny wiatr, a szopy były zewsząd odsłonięte.

Nr 235

Świadomie puścili fałszywą 10 złotówkę.
Policja   sporządziła   akt   oskarżenia   przeciwko   Edwardowi   Świerczyńskiemu   z
Kulejów i Opackiemu Stefanowi z Herbów Starych w powiecie częstochowskim,
którzy podczas zabawy leśnej w Herbach Śląskich świadomie zapłacili za wódkę
fałszywą 10 złotówką, którą rzekomo otrzymali za sprzedane jagody.

Nr 235

Okradli robotnika.
W nocy na 23 bm

103

nieznani dotychczas sprawcy wyjąwszy szybę w oknie weszli do

szopy palacza Jana Polaka w Hadrze, skąd skradli różne narzędzia ręczne
wartości 120 zł, pozbawiając go tem samym możności wykonywania robót.

102

23 sierpnia 1936 roku

103

23 sierpnia 1936 roku

- 83 -

Nr 240

Domokrążca szewc – oszustem.
Przed sądem grodzkim w Lublińcu stawał dnia 31 sierpnia Walenty Czerwik, szewc
z   Rększowic,   powiat   Częstochowa,   który   wykonując   roboty   szewskie   sposobem
domokrążnym   wyłudził   od   kilku   osób   zaliczki,   które   sobie   przywłaszczył   nie
wykonawszy za nie żadnych prac; ponadto pożyczywszy od Czaji w Kalinie płaszcz
i rękawiczek – nie zwrócił ich. Podobnych oszustw i przywłaszczeń dokonał w 6
wypadkach, za co został skazany po 6 miesięcy więzienia. Sąd stworzył mu łączną
karę więzienia przez 1 1/2 roku.

Nr 241

Dzieci sprawcami pożaru.
Donieśliśmy przed kilku dniami o pożarze w Harbułtowicach. Policja ustaliła w
dochodzeniach, że sprawcami pożaru są 5-letni Paweł Gabriel i 4-letnia Imiołczyk,
które   bawiły   się   w   dniu   pożaru   zapałkami   w   pobliżu   stodoły   W   Krzywonia   i
podpaliły znajdującą się tam słomę, od której zajęła się stodoła. Szkoda powstała
wskutek   pożaru   wynosi   5000   zł.   Oto   do   czego   doprowadza   brak   nadzoru   nad
dziećmi.

Nr 244

Kradzież kolejowa.
Dnia 2 bm

104

nad ranem po nadejściu do Herbów Nowych pociągu towarowego od

Tarnowskich   Gór   zauważono   otwarte   drzwi   wagonu.   Po   zbadaniu   zawartości
okazało się brak 5 maszyn do szycia, 1 skrzyni kapsli do butelek wagi 25 kg, 1 beli
pasa z sierści wielbłądziej wagi 39 kg, 1 skrzyni śrub i nitów żelaznych i 3 bele
sukna   wagi   85   kg.   Rozpoczęto   natychmiastowe   dochodzenia,   w   czasie   których
znaleziono w odległości 3 km od stacji Herby Nowe 1 rozbitą skrzynię maszyny do
szycia. Dalsze energiczne śledztwo w toku.

Nr 247

Znaleziono w lesie maszyny do szycia.
W Nr 244 PZ

105

donieśliśmy o dokonanej w nocy 2 bm

106

kradzieży kolejowej w

pociągu towarowym na linii Tarnowskie Góry – Herby Nowe. Między innymi
skradziono 5 maszyn do szycia. Gajowy z Młynka przechodząc lasem znalazł w

104

2 września 1936 roku

105

Polska Zachodnia

106

2 września 1936 roku

- 84 -

zagajniku w odległości około 1 i pół kilometra od Herbów Nowych 3 maszyny do
szycia przykryte wrzosem. Maszyny zwrócono zarządowi kolejowemu.

Nr 257

Winna go spotkać surowa kara.
Policja sporządziła akt oskarżenia przeciw Ryszardowi Marchewce z Harbułtowic,
który ogłosił we wsi, że za niedługo wkroczy na Śląsk Hitler, a Polacy, którzy
głosowali za Polską będą musieli uchodzić na Ukrainę. Nie dość było Marchewce
tych przepowiedni, więc wyrażał się jeszcze obelżywie o rządzie polskim. Winna go
za to spotkać surowa kara.

Nr 258

Zebranie gminne w Kalinie.
W ubiegłą niedzielę

107

odbyło się w Kalinie zebranie gminne wspólnie z zebraniem

kółka   rolniczego.   Celem   zebrania   było   poinformowanie   rolników   o   ustawie
oddłużeniowej   i   długoterminowych   kredytach   rolnych   udzielanych   przez
wojewódzki fundusz rolny. Referat organizacyjny wygłosił delegat wojewódzkiego
biura p Mżyk, zaś naczelnik gminy Pukawka odczytał rozporządzenie o pożyczkach
oddłużeniowych i inwestycyjnych dla podniesienia gospodarki rolnej.

Nr 268

Skutki zabawy po pijanemu.
W dniu 27 bm

108

odbywała się w lokalu restauracji Kalisza w Taninie gmina Lisów

zabawa taneczna, w czasie której doszło do bójki na tle porachunków osobistych
między   parobczakami   dworskimi   a   pewnymi   osobnikami   ze   wsi   łebki   powiatu
częstochowskiego, w wyniku której pokłóty został nożami i kijami Wilhelm Psiuk z
Ostrowa,   gmina   Kochanowice,   którego   odwieziono   do   szpitala   w   Lublińcu.
Awanturnikami zajęła się policja.

Nr 269

Kradzież kolejowa.
Po przybyciu pociągu dalekobieżnego na stację Herby Nowe o godzinie 22.55 w
dniu 25 września br stwierdzono w jednym z wagonów drzwi otwarte. Przy kontroli
stwierdzono brak dwu worków lnu, z których jeden w czasie dochodzeń znaleziono
na torze kolejowym niedaleko Puszczewa. Dalsze śledztwo w toku.

107

13 września 1936 toku

108

27 września 1936 roku

- 85 -

Nr 281

Tragiczne następstwa zamroczenia alkoholem.
Lubliniec, 13.10
Kozak Bronisław z Aleksandrii, zamieszkały w Herbach Starych, 7 razy już karany
za  różne  sprawki,   przybył  pewnej  nocy  w   lipcu   br  do  restauracji  kolejowej   w
Herbach Śląskich, gdzie rozpoczął awanturę z szoferem Franciszkiem Hadrysiem.
Awanturę dokończył na dworze. Uderzył mianowicie Hadrysia kawałkiem węgla w
głowę tak silnie, że przeciął skórę, naruszył czaszkę i nadwyrężył mózg na dłuższy
czas. Za czyn odpowiadał przez sądem okręgowym w Lublińcu w dniu 10 bm

109

Lekarz, który operował głowę Hadrysia, wydał na rozprawie orzeczenie, że Hadryś
stał się na stałe niezdolnym do zarobkowania i że rana zagrażała życiu. Wobec
powyższego   orzeczenia   na   wniosek   prokuratora   sąd   przekazał   sprawę   do
rozpatrzenia sądowi okręgowemu w składzie trzech sędziów, gdyż kara za czyn ten
przewidziana jest do 10 lat więzienia.

Nr 285

Skradli świnie.
W nocy na 13 bm

110

skradli nieznani dotychczas sprawcy 1 świnię z chlewa rolnika

Józefa Kuh w Olszynie. Świnię tę złodzieje wynieśli na łąkę, gdzie ją zarżnęli,
rozpruli i poćwiartowali, zostawiając gospodarzowi tylko wnętrzności.

Nr 306

Ruch ludności w powiecie lublinieckim.
Według statystyki ludności za III kwartał rb. stan ludności w pow. lublinieckim
przedstawia się następująco: Ogółem powiat ma 49048 ludności, z czego mężczyzn
24026, kobiet 25022. Miasto Lubliniec liczy 8940 ludności z czego mężczyzn 4293,
kobiet zaś 4647. Drugie miasto w powiecie Woźniki liczy 2445 z czego mężczyzn
1169, kobiet 1276. Ze wsi najbardziej zaludniona jest wieś Kalety leżąca przy linji
kolejowej   Katowice   –   Gdynia,   posiadająca   fabrykę   papieru   „Natronag”.
Miejscowość ta ma 5020 mieszkańców z czego 2439 mężczyzn i 2581 kobiet. Pod
względem   więc   zaludnienia   wieś   ta   jest   większa   aniżeli   miasto   Woźniki.
Z miejscowości leżących w powiecie następujące wsie mają przewagę mężczyzn:
Babienica,   Brusiek,   Chwostek,   Dębowa   Góra,   Dralin,   Droniowice,   Hadra,
Harbułtowice,   Kamienica,   Kochcice,   Koszęcin,   Ligota   Woźnicka,   Łagiewniki
Wielkie,   Olszyna,   Piasek,   Kokotek   i   Psary.   W   innych   miejscowościach
przewyższają kobiety. Charakterystyczny jest stan we wsi Lisowice, gdzie kobiet
i mężczyzn jest równo po 351 osób.

109

10 października 1936 roku

110

13 października 1936 roku

- 86 -

Nr 317

Echa uroczystości niepodległościowych.
W   powiecie   lublinieckim   odbyły   się   nabożeństwa   i   akademje   w   nast.
miejscowościach:   Woźniki,   Kalety,   Lubsza   Śl,   Boronów,   Pawonków,   Lisów,
Solarnia,   Łagiewniki   Wielkie,   Kochcice,   Kochanowice,   Lubecko,   Mochała,
Cieszowa,   Sadów,   Harbutowice,   Hadra,   Herby   Śl,   Olszyna,   Koszęcin,   Brusiek,
Strzebiń.   W   uroczystościach   wzięła   udział   młodzież   szkolna   i   znaczna   ilość
mieszkańców miejscowości pomimo dnia powszedniego.

Nr 317

Z sali sądowej.
Jerzy Halemba z Olszyny kupił w czasie odpustu torebkę rowerową z narzędziami,
pochodzącą z kradzieży. Dochodzenia i rozprawa sądowa wykazały, że Halemba
kupił powyższe przedmioty, jakkolwiek wiedział o pochodzeniu ich. Skazany został
przeto za paserstwo na 6 miesięcy więzienia i 20 zł grzywny.

Nr 320

Skradł ziemniaki przeznaczone dla bezrobotnych.
W bieżącym miesiącu zginęło jednemu z rolników Lisowa około 500 kg ziemniaków
z kopca. Policja, robiąc dochodzenia, doszła śladami wozu do wsi Kamieńskie,
powiat   Częstochowa.   Tu   jednak   ślady   zostały   zatarte.   W   drodze   wywiadu
dowiedziano się, że w nocy, kiedy dokonano kradzieży widziany był mieszkaniec
Kamieńskiej – Franciszek Nicpoń, wiozący ziemniaki. W czasie rewizji znaleziono
u niego i skonfiskowano około 400 kg ziemniaków, które Nicpoń skradł z dworu
Kochcice. Ziemniaki te były przeznaczone dla bezrobotnych wsi.

Nr 323

Z sali sądowej w Lublińcu.
Przemytnik waluty przed sądem.
Walter Kachel z Hadry przekraczając granicę do Niemiec przez urząd celny w
Lublińcu, zgłosił posiadanie tylko 6 marek niemieckich, zatajając posiadane reszty,
tj   53   mk   43   fen   i   4   zł   40   gr,   które   w   czasie   osobistej   rewizji   znaleziono   i
skonfiskowano. Za usiłowany przemyt skazany został przez sąd okręgowy dnia 21
listopada br na karę więzienia przez 7 miesięcy i 100 zł grzywny lub 18 dni aresztu
oraz 58 zł kosztów sądowych.

- 87 -

Nr 323

Z posiedzenia rady gminnej w Olszynie.
Na onegdejszym posiedzeniu rady gminnej w Olszynie uchwalono między innymi
oprawę drogi gminnej jak również budowę świetlicy, której brak dawał się
dotychczas dotkliwie odczuwać.

Nr 330

Kino na wsi.
Wydział   Oświecenia   Publicznego   Wojew.   Śląskiego   wypożyczył   dla   pow.
lublinieckiego   aparaturę   kina   dźwiękowego,   przy   pomocy   którego   wyświetlono
onegdaj film „Młody las” w Steblowie, również dla okolicznych gmin Lubecko,
Kochcice,   Glinica   i   Lisowice   później   zaś   w   Sadowie   i   dla   okolicznych   gmin
Droniowice   Wielkie,   Hadra,   Jawornica   i   Kochanowice.   Film   ten   wyświetlony
będzie również 1 grudnia w Wierzbiu też i dla Rusinowic; 2 grudnia w Koszęcinie
– dla Bruśka, Boronowa i Cieszowy; 3 grudnia w Strzebiniu – dla Bagna, Łaz i
Kolonji  Strzebiń;  4 grudnia w   Strzebiniu  dla  Piasku,  Psar,  Lubszy,  Babienicy,
Kamienicy, Kam. Młynów, Dyrd i Grojca; 5 grudnia w Kaletach dla Drutarni,
Kuczowa i Zielonej; zaś 6 grudnia w Woźnikach dla Woźnik i Ligoty Woźnickiej.
Film będzie wyświetlany dwa razy w każdej miejscowości w godz. 16.30 i 19. By
umożliwić zobaczenie tego filmu nawet najbiedniejszym mieszkańcom wsi ustalono
ceny wstępu dla dzieci szkolnych (godz. 16.30) na 10 gr od osoby, dla młodzieży
zaś i starszych (godz. 19) na 20 groszy.

Nr 330

Niekulturalne wybryki młodzieży wiejskiej w Olszynie.
Dnia 11 bm

111

nieznani osobnicy miejscowi zaczepiali przejeżdżających przez wieś

woźniców   bijąc   ich   i   rozbijając   im   latarnie.   Powiadomiona   o   tym   policja
rozpoczęła dochodzenie, w którym ustaliła nazwiska 11 łobuzów. Doprowadzeni do
starostwa zostali ukarani w drodze administracyjnej aresztem po 7 dni i zamknięci
w aresztach miejskich w Lublińcu do odbycia kary.

Nr 334

Nagroda za wykrycie złodzieja.
W nocy na 30 listopada nieznani sprawcy ukradli pas transmisyjny wartości 400 zł
na   szkodę   właściciela   młyna   Andrzeja   Wisłockiego   w   Lisowie.   Pas   był   na
transmisji młyna połączony z turbiną wodną przechodzącą poza zabudowaniem i

111

11 listopada 1936 roku

- 88 -

do miejsca tego każdy miał dostęp. Właściciel młyna wyznaczył 50 zł nagrody dla
tego, kto przyczyni się do wykrycia sprawców względnie odnalezienia pasa.

Nr 342

Potworni zbrodniarze z lublinieckiego.
Przed sensacyjnym procesem o zbrodnię zabójstwa.
Miejscowość Turza, Łebki i okolica w powiecie lublinieckim poruszone zostały w
lipcu  br wiadomością o  potwornej   zbrodni   dokonanej  na  osobie  śp  Wojciecha
Zakrzewskiego.   Zawiadomiona     o   morderstwie   policja   przeprowadziła
dochodzenia,   w   wyniku   których   dokonano   aresztowań.   Osadzono   w   więzieniu
sądowym:   Gertrudę   Zakrzewską,   Filipa   Mańkę,   Feliksa   Kęsego,   Antoniego
Jelonka i Władysława Wilka.
W dniach 21 i 22 bm

112

przed sądem okręgowym w Lublińcu rozpocznie się proces

pięciorga   oskarżonych.   Według   aktu   oskarżenia   sprawa   przedstawia   się
następująco:
Żona zamordowanego śp W Zakrzewskiego, Gertruda Zakrzewska, wyszła za mąż
mając lat 16. Małżeństwo było jednak niedobrane. Zakrzewska zdradzała męża,
utrzymując stosunki między innymi również z oskarżonymi Jelonkiem, Wilkiem i
Filipem Mańką – swym ojczymem. Na tym tle dochodziło między małżeństwem do
nieporozumień.   Zakrzewska   zapałała   nienawiścią   do   męża   i   powzięła   myśl
usunięcia go ze swej drogi. Aby dopiąć swego celu nakłaniała Leokadię Wiechową
już na rok przed  zabójstwem do zastrzelenia Zakrzewskiego. Wiechowa  jednak
odmówiła. W czerwcu br doszło między małżonkami do nowych nieporozumień, a
nawet do pobicia jej przez męża. Zakrzewska poskarżyła się Wilkowi w Taninie i
nakłaniała go do zabójstwa obiecując mu 300 zł. Wilk nie dał się namówić, ale
zwrócił   się   z   tą   propozycją   do   Kęsego.   Kęsy   zgodził   się   i   zażądał   300   zł.
Zbrodnicza   para   podała   mu   też   plan   morderstwa.   Mianowicie   pod   pretekstem
wręczenia Zakrzewskiemu części rowerowych, których ten potrzebował, zwabić go
miał Kęsy do lasu pomiędzy Turzą a Łebkami i tu, w określonym przez Zakrzewską
miejscu, miał Zakrzewskiego zastrzelić.
Jelonek   na   polecenie   Zakrzewskiej-   otrzymawszy   od   niej   45   zł   25   gr,   wręczył
Kęsemu rewolwer i pięć naboi, pouczywszy go o użyciu broni. Kęsy otrzymawszy
rewolwer od Jelonka przechwał go u Wilka.
Śp Zakrzewski istotnie zwrócił się do Kęsego z prośbą o dostarczenie mu z Niemiec
potrzebnych części rowerowych. Kęsy, w myśl planu, umówił się z Zakrzewskim, że
4 lipca br spotkają się w lesie, gdzie rzekomo miał już ukryte skradzione części
rowerowe.   O   wszystkim   zawiadomił   Kęsy   Zakrzewską   i   Mańkę.   Zakrzewska   w
międzyczasie nakłoniła Mańkę do współudziału w zbrodni. Kęsy w oznaczonym
dniu   wyszedł   do   lasu,   gdzie   też   niedaleko   umówionego   miejsca   spotkał   się   z

112

21 i 22 grudnia 1936 roku

- 89 -

Mańką, który- będąc karczmarzem – dla dodani mu odwagi poczęstował go wódką
a sam się ukrył w lesie.
Kiedy Kęsy spotkał się z Zakrzewskim w lesie, poprowadził go ścieżką na miejsce,
gdzie rzekomo ukrył części roweru. W pewnym momencie Kęsy strzelił kilkakrotnie
do   Zakrzewskiego,   który   mimo   odniesionych   ran   biegł   jeszcze   pewien   czas.   -
Pobiegł za nim Mańska, dopadł rannego i zaczął bić go jakimś przedmiotem po
głowie. Zmasakrowane  zwłoki  ciągnęli  obaj  zbrodniarze  za nogi, wciągnęli  do
lasu, położyli na ziemi, przykryli wrzosem i mchem,a po obmyciu rąk w rowie –
rozjechali się.
Oskarżeni są więc: Kęsy i Mańka o to, że zabili Zakrzewskiego, poza tym Kęsy o
to, że fałszywie oskarżył Bronisław Kudlińskiego i Franciszka Kuleja przed policją
w Lisowie o nakłanianie go do zbrodni itp., Władysław Wilk, robotnik z Łebków i
Antoni   Jelonek   z   Kulejów   gmina   Węglowice   o   to,   że   udzielili   pomocy   do
popełnienia morderstwa i Gertruda Zakrzewska, wdowa po zamordowanym o to,
że   nakłaniała   Kęsego,   Mańkę,   Wilka   i   Leokadię   Wiechową   do   popełnienia
morderstwa i że dała Kęsemu 50 zł na zakup rewolweru.
Sprawa   sądzona   będzie   przez   wydział   zamiejscowy   sądu   okręgowego   w
Tarnowskich Górach w składzie 3 sędziów na sesji wyjazdowej w Lublińcu.

Nr 348

Drób pastwą złodziei.
W   nocy   na  16   grudnia  nieznani   sprawcy   z   niezamkniętego   chlewika   6   kur   na
szkodę robotnika Bronisława Jagusioka z Kaliny oraz 4 gęsi i 3 kury na szkodę
robotnika Józefa Cierpioła również z Kaliny, powiat lubliniecki. Usiłowali jeszcze
zabić i skraść prosię, co im się nie udało.

- 90 -

Rok 1937

Nr 1

Mistyfikacja umysłowo upośledzonej.
23 grudnia na posterunku w Lisowie zameldowała Józefa Nowak z Lisowa, że w
czasie powrotu z Lublińca na szosie pomiędzy Kochanowicami a Lisowem została
zatrzymana   przez   2   osobników,   którzy   obrabowali   ją   z   niesionych   do   domu
podarków świątecznych.. Dochodzenia wykazały, że doniesienie Nowakówny jest
zmyślone.   Ponieważ   Nowakówna   wykazuje   niedorozwój   umysłowy   sprawę
przekazano prokuraturze.

Nr 22

Walne zebranie Towarzystwa Polek w Hadrze.
Odbyło się 17 bm

113

w świetlicy międzyzwiązkowej pod przewodnictwem prezeski

powiatowej p dyr Tyranowej. Sprawozdania roczne wykazały, że praca koła daje
pozytywne wyniki. Po udzieleniu absolutorium wybrano nowy zarząd w osobach: p
kierowniczki   Janotowej,   sekretarz   Orzechowskiej,   skarbniczki   Polakowej   i
pierwszej ławniczki p Gerlachowej z Mochali.

Nr 26

Życie społeczne w powiecie.
Ochotnicza Straż Pożarna miała swe dwa walne zebrania w Doniowiczkach w
lokalu   urzędu   okręgowego   przy   udziale   26   członków.   Przewodniczył   instruktor
powiatowy p Gaś. Do nowego zarządu weszli: Jan Stolarek, Wilhelm Kandziora i
Jan Jandera. W Kalinie przewodniczącym walnego zebrania był Wilhelm Hojka,
przyjęto   do   wiadomości   sprawozdanie,   budżet,   plan   działalności   i   uchwalono
absolutorium. Wyboru nowego zarządu nie przeprowadzono, gdyż w poprzednim
roku   wybrano   zarząd   na   3   lata.   Referat   wygłosił   naczelnik   okręgu   p   Sykstus
Pinkawa.

113

17 stycznia 1937 roku

- 91 -

Nr 40

Z działalność LOPP w Lublińcu.
Z inicjatywy obwodu powiatowego LOPP w Lublińcu zorganizowana została w
1936 roku zbiórka na zakup samolotów. Ogółem zebrano kwotę 46.000 zł, z czego
fabryka „Natronag” w Kaletach wraz z pracownikami zadeklarowała sumę 13.000
zł, magistrat miasta Lublińca 2.000 zł, fabryk skór w Mochali 156,25 a „Union
Textile”w Lublińcu 250 zł.

Nr 40

Jednodniowe kursy rolnicze.
W Lisowie, Kaletach i Koszęcinie wygłoszono z ramienia zarządu powiatowego
Śląskich Kółek Rolniczych referaty na temat pogłębienia i uintensywnienia działu
hodowlanego przez odpowieni dobór sztuk hodolwnanych i ich żywenia. Specjalnie
podkreślano potrzebę zaopatrzenia gospodarstw w należytą paszę przez uprawę
buraka cukrowego itp. Poza tym odbyły się z zakresu weterynarii itp. Na kursach
wykładają  się   wykłady   o  sytuacji   gospodarczej   Polski   z  pp  inż  Strzembosz,  dr
Weiss, instruktor oświaty pozaszkolnej Hulek, dyr szkoły rolniczej Zajonc i prof.
Rzyman.

Nr 49

Powiat lubliniecki pod znakiem "Wieczornic śląskich".
W ub niedzielę

114

, po dwutygodniowej pracy przygotowawczej kursu teatralno -

oświatowego, mieszkańcy Koszęcina przybyli na "Wieczornicę śląską". Uczestnicy
kursu,  biorący   udział  w   tej  imprezie,  to dziewczęta  i  chłopcy   ze  wsi  -  mający
w   codziennej   swej   pracy   z  takimi   sprawami   mało,   a  prawie   nic   do   czynienia.
Jednak   mimo   to,   dzięki   wielkiemu   nakładowi   pracy   przez   kierownictwo
i   uczestników   uwidocznił   się   w   tym   kierunku   bardzo   wielki   postęp.   W   skład
programu   weszło   szereg   zbiorowych   recytacyj,   wiązanek   tańców   śląskich,
wiązanek   inscenizowanych   pieśni   ludowych.   Wszyscy   obecni   byli   zachwyceni
występami   i   mieli   sposobność   przypatrzeć   się   nie   tak   od   dawna   zanikającej
kulturze ludowej. Praca i koszt nałożone w tym kierunku nie pójdą na marne, bo ci
uczestnicy  w  swych  środowiskach  staną się  pionierami   nie  tylko tych   wartości
artystycznych, ale i moralno - ideowych zdobytych w czasie świetlic prowadzonych
pod   kierunkiem.   Powyższa   impreza   będzie   powtórzona   w   Boronowie   15   bm,
w Lubszy 16 bm, w Lubecku 17 bm, w Kaletach 18 bm, w Herbach Śl 19 bm,
w Lublińcu 20 bm.

114

14 lutego 1937 roku.

- 92 -

Nr 59

Zebrania rolników
Śląski Związek Kółek Rolniczych w Katowicach od dnia 25 lutego do 1 marca
urządza zebrania połączone z wyświetlaniem filmów Łakarskiego – Sadowniczego.
Filmy będą wyświetlane w dniu 28 bm

115

na Strzebiniu i Kochanowicach, 1 marca

w Kaletach i Lublińcu. W ub. tygodniu wyświetlano w Pawonkowie, Boronowie,
Lisowie, Sadowie, Koszęcinie i Woźnikach.

Nr 51

Z życia organizacyjnego powiatu.
Zebranie okręgowe NChZP w Kochanowicach zagaił prezes Dyla. Jako delegaci
zarządu na powiat przybyli pp poseł Paweł Golaś, Maryniak i Widera. Poseł Golaś
wygłosił referat o znaczeniu NChZP i przyszłej j parcelacji na Śląsku, natomiast
p Maryniak o wygasającej Konwencji Genewskiej. Na okręgowe zebranie NChZP
w   Kalinie   przybyli   ci   sami   delegaci   i   program   tego   zebrania   był   podobny   do
programu   w   Kochanowicach.   -   Walnemu   zebraniu   Towarzystwa   Polek
w Strzebiniu przewodniczyła p Tyranowa. Wybrano nowy zarząd pp Ochmanowa
prezeska,   Richtszeklówna   i   Resowa.   -   Miesięcznemu   zebraniu   Towarzystwa
Młodych   Polek   w   Koszęcinie   przewodniczyła   prezeska   p   Jarotowa.   Z   kolei
p Woźnicówna wygłosiła referat o uprawie ziemi i oznajmiła że bezpłatny kurs
szycia odbędzie się w marcu. - Walne zebranie Związku Rezerwistów odbyło się
w Rusinowicach i Solarni, natomiast miesięczne w Koszęcinie i Kalinie. - Zebranie
Związku   Powstańców   Śląskich   odbyło   się   w   Kaletach   i   Łagiewnikach,   walne
w Olszynie i Herbach Śl. Na zebraniu w Herbach Śl poseł Golaś wygłosił referat
na temat pracy Związku Powstańców Śl po upływie Konwencji Genewskiej.

Nr 52

Walne zebrania kółek rolniczych odbyły się w Kalinie, Kośmidrach,
Kochanowicach, Sadowie, Strzebiniu i Lubszy Śl, miesięczne w Jawornicy,
a okręgowe w Lubszy Śl.

Nr 53

(L) Kursy rolnicze i gospodarskie.
Z ramienia Śl. Związku Kółek Rolniczych pow. lublinieckiego odbyły się zebrania i
kursy rolnicze w Wierzbiu i Boronowie. Na tych kursach – zebraniach przy udziale
miejscowych   rolników   omawiano   sprawy   wiosennego   stosowania   nawozów

115

28 lutego 1937 roku

- 93 -

pomocniczych,   doboru   ziarna   siewnego   i   roślin   pastewnych.   –   W   Kalinie
zakończono   kursy   gospodarcze   dla   gospodyń   wiejskich.   Na   zakończenie   kursu
przybył   starosta   dr.   Olszewski.   Kursy   te   cieszą   się   wśród   ludności   wielkim
powodzeniem.   –   W   Woźnikach   w   ub.   niedzielę

116

wygłoszono referat pt:

„Zagadnienie ustroju rolnego w Polsce z uwzględnieniem powiatu lublinieckiego”
wygłosił dr. Ludwik Kohutek. Dnia 28 bm

117

w Lubszy zostaną wygłoszone referaty

pt: „Czy idziemy ku poprawie gospodarczej” przez instruktora ośw. pozaszkolnej
Hulka Piotra i „Higiena wsi” przez dr. Fr. Bardzika. Powyższe wykłady odbywają
się   z   inicjatywy   III-go   Niedzielnego   Uniwersytetu   Wiejskiego   zorganizowanego
przez Śl. Związek Kółek Rolniczych pow. lublinieckiego.

Nr 59

Życie organizacyjne w Lisowie.
Walnemu zebraniu oddziału LMK w Lisowie przewodniczył delegat w Lublińcu p
Grabowski.   Ze   sprawozdania   wynika,   że   oddział   LMK   w   Lisowie   pracuje
intensywnie.   Oddziałowi   podlegają   dwa   koła:   LMK   Herby   –   Kalina   oraz
Kochanowice oraz 3 koła szkolne LMK, a to w Lisowie, Kochanowicach i Kalinie.
Po sprawozdaniach i absolutorium wybrano nowy zarząd: pp inż Wisłocki Andrzej
(prezes),   ks  proboszcz   Myrcik   Józef,   Węgrzynowa   Zofia,  Krupa   Antoni,   Urban
Józef,   Komendera   Franciszek,   Sojka   Tomasz,   Madejowa   Michalina,   Losówna
Helena, Jokiel teofil i Kłapocki Jakób.

Nr 59

118

na Strzebiniu i Kochanowicach, 1 marca

w Kaletach i Lublińcu. W ub. tygodniu wyświetlano w Pawonkowie, Boronowie,
Lisowie, Sadowie, Koszęcinie i Woźnikach.

Nr 65

Wybory organizacyjne.
Ostatnio odbyło się walne zebranie Związku Pszczelarzy w Koszęcinie, n którym
dokonano wyboru zarządu: pp Ulfik J – prezes, Ochman J, Kucharczyk L, komisja
rewizyjna  Sobota W,  Gemboła. -  Walne  zebranie  Towarzystwa Pszczelarskiego
odbyło się w Kaletach. Po sprawozdaniach wybrano zarząd: pp Borek Herman –

116

21 lutego 1937 roku

117

28 lutego 1937 roku

118

28 lutego 1937 roku

- 94 -

prezes, Rozkosz Augustyn, Nowak J z Drutarni, Puła Alojzy z Jędryska. Komisja
rewizyjna: Rzepczyk Wiktor, Inka J z Kalet. - Walne zebranie Związku Powstańców
Ślaskich w Łagiewnikach W odbyło się przy udziale delegata zarządu powiatowego
p Tomy z Lublińca. Do nowego zarządu weszli: pp Wit – prezes, Sieroń, Kempa.
Komisja   rewizyjna:   Henel,   Schlesinger,   Kempa.   -   Miesięczne   zebranie   OMP
odbyło   się   pod   przewodnictwem   Imiołczyka   E,   na   którym   uzupełniono   zarząd
w   osobach   wiceprezesa   p   Furmana   Jana   i   do   zarządu   okręgowego   Furmana
Pawła. - w Herbach Śl odbyło się zebranie organizacyjne OMP. Nowy zarząd
składa się z pp: Pisarski – prezes, Ziedler, Kal, Kowalski. Komisja rewizyjna:
Bryś, Konieczny, Pietrzak. Delegatem związku Powstańców Śląskich do OMP –
Maślorz Karol. - Walne  zebranie Kółka rolniczego w Lisowie wybrało zarząd;
prezes – Sojka, Krupa, Stajenda, Losse i Bartocha. Komisja rewizyjna: Bartocha,
Sukiennik i Polaczek. Jako delegaci na powiatowe zjazdy pp Krupa i Surma.

Nr 68

Trup kolejarza na torze kolejowym.
Herby Nowe, 9.III
Na   jednym   z   torów   kolejowych   w   Herbach   Nowych   znaleziono   onegdaj   (5
bm)straszliwie zmasakrowane zwłoki  kolejarza. Jak stwierdzono nieboszczykiem
okazał się 34 letni Jan Fronczyk, kolejarz, zamieszkały w Boronowie.
Koła pociągu odcięły Fronczykowi obie nogi powyżej kolan oraz prawą rękę.
Dotychczas nie udało się stwierdzić w jakiej sprawie Fronczyk przybył do Herb
Nowych i w jakich okolicznościach poniósł tak straszną śmierć. Nie wiadomo więc
czy zachodzi w tym wypadku samobójstwo czy też nieszczęśliwy wypadek.
Zwłoki   nieszczęśliwego   kolejarza   złożono   tymczasowo   w   zabudowaniach   stacji
Herby Nowe do chwili przeprowadzenia sekcji zwłok, którą zarządził prokurator.
Dochodzenia w celu wyświetlenia zagadkowej śmierci Fronczyka prowadzą władze
śledcze.

Nr 74

Włamanie do rzeźni w Lisowie.
Onegdaj dokonano włamania do rzeźni p Kirsteina Henryka w Lisowie. Sprawcy
włamania zrabowali większą ilość wyrobów mięsnych znacznej wartości.

- 95 -

Nr 74

Okradli poczekalnię na stacji w Herbach.
W nocy 10 bm

119

po odwierceniu świderkiem skrzydełkowym zamku drzwiach

poczekalni II klasy na stacji w Herbach Śląskich, wtargnęli nieznani sprawcy do
wnętrza, unosząc ze sobą rower, kilka butelek drogich napojów wartości około 200
zł. Poszkodowany jest p Maślonka Karol.

Nr 77

Kradzież cukru z pociągu.
W dniu 13 bm

120

na stacji w Herbach Nowych skradziono z zaplombowanego

wagonu 300 kg cukru. W pościgu za złodziejami udało im się odebrać 200 kg,
resztę zaś sprawcy zdążyli unieść ze sobą.

Nr 78

Życie organizacyjne w powiecie.
W Koszęcinie odbył się jednodniowy kurs uprawiania i pielęgnowania dla powiatu
lublinieckiego   W   Lisowie   odbył   się   z   inicjatywy   zarządu   oddziału   LMK   Lisów
i opiekunów kół szkolnych LMK. Tematem obrad było ustalenie programu pracy
w   terenie.   Między   innymi   uchwalano   budowę   przystani   LMK   nad   stawem
w   Lisowie,   budowę   kajaków   oraz   urządzenie   kursu   pływania   i   wiosłowania.   -
W Steblowie odbyło się zebranie kółka rolniczego, na którym p Opolski wygłosił
referat   o   chorobach   zwierzęcych   i   ich   leczeniu,   oraz   zebranie   Związku
Rezerwistów,   na   które   przybyli   sekretarz   i   skarbnik   zarządu   powiatowego
i   przemawiali   na   temat   organizacyjny.   -   W   Rusinowicach   odbyło   się   walne
zebranie Związku Powstańców Sląskich pod przewodnictwem p Gajowczyka. Po
złożeniu p[sprawozdań wybrano zarząd z p Pieprzycą na czele.

Nr 105

Z życia Zw. Powst. Śl. oraz Zw. Rezerw.
(L) Ostatnio odbyły się miesięczne zebrania następujących grup Zw. Powst. Śl.:
W Olszynie pod. przewodn. p. Wieczorka Karola omawiano sprawę urządzenia
wycieczki. – W Herbach Śl przewodniczył prezes Hojka Wilhelm. – W Psarach
p. Gilner J. wygłosił referat o Marszałku Śmigłym – Rydzu, oraz w Strzebieniu,
Woźnikach   i   Boronowie.   Na   wszystkich   zebraniach   dyskutowano   o   udziale
w święcie 3 Maja. Odbyły się również ostatnio zebrania Kół  Zw. Rezerwistów

119

10 marca 1937 roku

120

13 marca 1937 roku

- 96 -

w   miejscowościach:   w   Kochanowicach   pod  przew.  p.  Styrczyna;  p.  Feiklowicz
wygłosił referat o „Pomorzu”, omawiano sprawę urządzenia święta 5-lecia oraz
święta   rezerwisty.   –   w   Olszynie   przewodn.   p.   Katryniak   P.   wygłosił   referat
o deklaracji płk Koca. – w Lisowicach przewodniczył prezes Pawełczyk Jan oraz
w Zielonej, gdzie przemawiał p. kier. Zagórski.

Nr 121

Z życia organizacyj.
Ostatnio   odbyło   się   zebranie   Związku   Powstańców   Śląskich   grupy   Sadów   –
Wierzbie   pod   przewodnictwem   p   E   Zgody.   Wybrano   komisję   kronikarską:   pp
Bedarek  Michał, Zygmunt Piotr oraz Zimoląg Jan. Omawiano również sprawę
urządzenia ogniska i obchodu 3 maja. - W Herbach Śląskich odbyło się walne
zebranie   PZZ   przy   udziale   przedstawiciela   Głównego   Zarządu   p   Gołabka
z Katowic. W obradach wybrano stary zarząd. - Związek Rezerwistów odbył swe
spotkania:   w   Kochcicach,   gdzie   uczczono   pamięć   zmarłych   członków   śp
Błaszczyka   J   i   Gambasia   Leopolda.   P   Wycik   wygłosił   referat   o   „Zagadnieniu
Obrony Narodowej”, omawiano sprawę święta 3 maja i „Święta Żołnierza”, oraz
w miejsce śp Gambusia, byłego skarbnika, wybrano p. Nowaka; w Glinicy, prezes
Lenart   wygłosił   referat   na   temat   konstytucji.   -   Walne   zebranie   zarządu   Kasy
Oszczędności i Pożyczek spółki z nieograniczoną odpowiedzialnością odbyło się
w Boronowie. Wybrano zarząd: pp Mochcik P (przewodniczący), Burzyk Mikołaj,
Faflok Bernard, Świerc J i Ochman Augustyn. Do rady nadzorczej: pp. Noczyński
Jan, Mzyk Stefan, Brol Jan, Brol Roman Maruszczyk Karol i Stroba Franciszek.

Nr 129

Pożar.
W nocy dnia 8 bm

121

wybuchł w zabudowaniach p Glińskiej Stanisławy w Kalinie

pożar, którego ofiarą padła część zabudowań wartości 4000 zł.

Nr 144

Pociągi nieobjęte rozkładem jazdy.
Zawiadowca stacji w Lublińcu zawiadamia, że pociąg Nr 6051 kursujący na linii
Herby Nowe – Tarnowskie Góry nie jest objęty w ściennym rozkładzie. Istnieje do
niego   połączenie   w   Kaletach   w   kierunku   Katowic   z   pociągiem   Nr   3343
nadchodzącym z Lublińca o godzinie 6.28.   Rozkład jazdy pociągu 6051: Herby
Nowe 6.27, Boronów 6.42, Strzebiń 6.52, Kalety 7.03, Tarnowskie Góry 7.34.

121

8 maja 1937 roku

- 97 -

Nr 147

Z życia organizacji.
W ostatnią niedzielę

122

odbyło się zebranie oświatowe Kółka Rolniczego w Lisowie,

na które przybyli rolnicy z okolicznych wiosek. Wygłoszone były referaty przez
inżyniera Strzembosza i referenta – agronoma. Wywiązała się żywa dyskusja.

Nr 159

Pokłosie ostatnich zjazdów śpiewaczych na Śląsku
Lubliniec.
W   Lublińcu   rozpoczęto   szósty   zjazd   okręgu   mszą   św   w   kościele   parafialnym,
podczas której śpiewały chóry lublinieckie pod dyr. p. Nowaka. Po próbie, w której
uczestniczyło   676   śpiewaków   przybyłych   z   najodleglejszych   zakątków   okręgu
oddalonych   niejednokrotnie   o   blisko   30   km,   rozwinął   się   wspaniały   pochód,
poprzedzony   banderią   konną,   kilku   barwnymi   alegorycznymi   pojazdami,   grupą
harcerzy i sympatycznych gości z zagranicy należących do chóru "Echo" z Opola,
a dalej już ciągnęły się zespoły śpiewacze w malowniczych ubiorach ludowych
rozśpiewane pieśnią radosną przy dźwiękach orkiestry wojskowej.
W drodze do Parku Grunwaldzkiego w pobliżu koszar ustawiono trybunę, z której
wicewojewoda   dr   T   Saloni,   prezes   Stow   Śpiewaków   Śl   w   towarzystwie   władz
wojskowych i cywilnych przyjął defiladę oddziałów śpiewaczych.
W   parku   przemówił   insp   szkolny   p.   Holek,   twórca   zorganizowanego   ruchu
śpiewaczego  w  powiecie  lublinieckim,  zabrzmiały  pieśni  wspólne przygotowane
przez  dyr. okręgu p. Bednarza, poczym nastąpiły popisy poszczególnych chórów.
Wyniki tychże ustalone przez pp. Janickiego, Kaźmierskiego i Wójcikiewicza są
następujące:
Chóry mieszane: 1) im Lompy Lubliniec 25 pkt, 2) "Echo" Sadów 25 pkt, 3) Lutnia
– Lubsza 24 1/2 pkt, 4) im Szopena Steblów 24 1/2 pkt, 5) Lutnia - Koszęcin 24 pkt,
6) Harmonia - Kośmidry 22 2/3 pkt, 7) Lutnia - Kalety 22 1/3 pkt, 8) Hejnał -
Strzebiń 22 1/3 pkt, 9) Słowiczek - Lisów 19 1/2 pkt, 10) Harmonia - Babienice
19 pkt, 11) Echo - Lisowice 18 pkt, 12) Harfa - Woźniki 17 pkt, 13) Wanda -
Boronów 16 1/2 pkt, 14) Echo - Pawonków 16 1/3 pkt, 15) im Moniuszki - Lubecko
15 1/3 pkt, 16) im Paderewskiego - Kamienica 15 pkt
Chóry męskie: 1) Echo - Lubliniec 25 pkt, 2) chór męski z Kamienicy - 21 pkt.
Ze   szczerym   entuzjazmem   przyjęto   produkcję   "Echa"   z   Opola   i   chóru
żołnierskiego, istniejącego przy miejscowym garnizonie.

122

30 maja 1937 roku

- 98 -

Nr 159

Impreza LMiK.
LMiK Lisów – Herby urządza w Herbach Śląskich o godzinie 14 w dniu 13 bm

123

wielki festyn pod hasłem „Dozbroić Polskę na morzu”. W czasie festynu nastąpi
szereg ciekawych występów. Dochód przeznaczony na cele LMiK.

Nr 168

Uczennica wypadłą z pociągu.
14 bm

124

w czasie jazdy pociągiem z Herbów Śląskich wypadła z pociągu uczennica

szkolna Elżbieta Ziegler, zamieszkała w Herbach Nowych, z powodu otwarcia się
drzwi przedziału. Zieglerówna doznała wstrząsu mózgu. W stanie groźnym
odstawiono ją do szpitala w Lublińcu., gdzie pozostaje w opiece lekarskiej.

Nr 187

Zebrania w powiecie lublinieckim.
Ostatnio   odbyły   się   różne   zebrania   w   następujących   miejscowościach.
W   Boronowie   Związku   Rezerwistów   i   Byłych   Wojskowych;   w   Hadrze   Związku
Rezerwistów  – p Jasiński  wygłosił  referat  o ochronie  przeciwgazowej  ludności
cywilnej; w Kuczowie Związku Powstańców Śląskich i w Hadrze Kółka Rolniczego.

Nr 193

Co zrobiono w dziedzinie budowy dróg w powiecie lublinieckim w tym roku?
Z robót drogowych w powiecie lublinieckim podanych na wiosnę przez ten dziennik
wykonano całkowicie remont drogi Lubliniec- Katowice, ukończono budowę nowej
drogi powiatowej Mochała – Harbułtowice (ruch na niej już otwarty) i wykonano
połowę   nowej   drogi   powiatowej   Boronów   –   Dębowa   Góra   (Częstochowa).
Z   przewidywanych   3   km   budowy   jezdni   termakowej   Lubliniec   –   Częstochowa
wykonano 2 km. Ukończenie  robót przewidywane jest około 15 września jeżeli
Fundusz   Pracy   nie   przyzna   dodatkowych   kredytów   do   dokończenia   drogi
Kamienica – Drogobycz (Częstochowa). Przeciętnie zatrudnionych jest 150 – 200
robotników turnusowo. Sądząc ze stanu drogi Kamienica – Drogobycz  w jakim się
ona   znajduje   stanie   obecnie   po   nieoczekiwanym   zlikwidowaniu   Ochotniczych
Drużyn   Robotniczych,   które   tę   budowę   wykonywały;   Fundusz   Pracy   powinien
uwzględnić wniosek Wydziału Powiatowego na dokończenie tej budowy. Wszystkie

123

13 czerwca 1937 roku

124

14 czerwca 1937 roku

- 99 -

wymienione roboty prowadzone są sposobem gospodarskim przez Zarząd
Drogowy.

Nr 204

Niecodzienna kradzież.
Do starostwa w Lublińcu wpłynęło pismo w celu ukarania Kandziory M z Taniny,
gmina Lisów, która ścinała kłosy zboża nożem na polu Głąba J również z Taniny.

Nr 213

Chciał rzucić się pod pociąg.
Ostatnio w  pobliżu stacji  Herby  Nowe  usiłował  popełnić  samobójstwo poprzez
rzucenie się pod koła pociągu niejaki Tadeusz Oberski, urodzony i zamieszkały w
Częstochowie przy ul Stawowej. Oberskiego pochwycono wczas i odstawiono do
Częstochowy. Desperat zdradzał poprzednio chorobę umysłową i prawdopodobnie
na tym tle powstał zamiar zamachu.

Nr 216

Zderzenie samochodów.
Ostatnio na skrzyżowaniu dróg w Piasku zderzyły się dwa samochody osobowe.
Jeden   był   własnością   kupca   z   Herb   Śląskich   Antoniego   Glazy,   drugi   firmy
Sternberg   z   Chorzowa   I.   samochody   zostały   lekko   uszkodzone.   Wypadku   w
ludziach nie było.

Nr 220

Wypadł z pociągu.
W dniu 15 bm

125

z pociągu zdążającego do Herb Nowych wypadł na linii Herby

Nowe – Boronów 4-letni Golarek Eugeniusz z Mysłowic. Chłopiec doznał złamania
ręki oraz ogólnego potłuczenia ciała. Po udzieleniu mu pierwszej pomocy
w Boronowie odwieziono go od szpitala w Tarnowskich Górach.

Nr 234

Pożar.
Ostatnio w zabudowaniach Wiktorii Bujara w Kalinie wybuchł pożar, którego
ofiarą padł dom mieszkalny, stodoła i chlew. Strata wynosi 1500 zł. Powodem
pożaru było nieostrożne obchodzenie się z ogniem.

125

15 sierpnia 1937 roku.

- 100 -

Nr 263

Wypadek samochodowy.
Na szosie Kochanowice – Lisów zdarzył się wypadek samochodowy Z Kochanowic,
po uroczystym bierzmowaniu, którego udzielał ks sufragan Bienek,jechali autem ks
Gąska   z   Koszęcina,   ks   Herman   z   Sadowa   i   ks   Brzezina   superior   oo   Oblatów
z   Lublińca.   W   pewnej   chwili   przy   mijaniu   samochodu   jadącego   z   przeciwnej
strony,   auto   najechało   na   kamień,   i   przez   powstały   stad   wstrząs   otwarły   się
drzwiczki, po czym zatrzaśnięte przez gwałtowne uderzenie o przydrożne drzewa
wyleciały,   złamawszy   ks   Hermanowi   w   dwu   miejscach   nogę.   Następnie   auto
podrzucone rozpędem runęło na drzewo przy szosie, przy czym z auta wyrzuceni
zostali ks Herman i ks Brzezina. Ostatni odniósł szereg obrażeń wewnętrznych.
Ciężko  pokaleczonego   ks  Hermana   odwieziono  do  szpitala  w  Lublińcu.   Księża
jechali z Kochanowic do Olszyny, gdzie ks sufragan w następnym dniu udzielić
miał sakramentu bierzmowania.

Nr 303

Junackie   Hufce   Pracy   –   jako   środowiska   wychowawcze   niezatrudnionej
młodzieży.
Lubliniec, 4 listopada.
Na pewno każdemu z naszych czytelników wiadomo, chociażby tylko w ogólnych
zarysach,co   to   są   Junackie   Hufce   Pracy   (JHP).   Chcemy   w   krótkim   opisie
zaznajomić   społeczeństwo   śląskie   z   8   Żeńską   Kompanią   Pracy,   mającą   swą
siedzibę na pograniczu naszego województwa, w miejscowości Herby Śląskie w
powiecie lublinieckim. Osiedle to otworzone zostało dnia 21.IV.1937. Początkowo
liczyło ono zaledwie kilkanaście dziewcząt, obecnie stan junaczek wynosi przeszło
100   dziewcząt.   Głównym   zajęciem   junaczek   w   tym   osiedlu  jest   krawiectwo.   W
warsztatach szyje się bieliznę i mundury dla junaków i junaczek innych osiedli.
Praca trwa 6 godzin dziennie. W zamian za wykonaną pracę junaczki otrzymują
pełne umundurowanie, wyżywienie 4 razy dziennie oraz wynagrodzenie pieniężne
w wysokości 40 groszy dziennie. Wyszkoleniem krawieckim kierują fachowe siły
instruktorskie.   W   osiedlu   prowadzone   są   działy:   przysposobienia   do   pracy
domowej   kobiety,   przysposobienia   pomocnic   bieliźniarsko   –   krawieckich   oraz
przysposobienia pomocnic sił sanitarnych. Poza normalną pracą w warsztatach
junaczki   przechodzą   wychowanie   wojskowe,   obywatelskie,   fizyczne   oraz   prace
świetlicowe.   Istnieje   zespół   teatralny,   śpiewaczy,   prasowy   i   bibliotekarski.
Junaczki z kadrą instruktorską na czele biorą żywy udział w życiu społecznym.
Również i dla spółdzielczości mają junaczki wielkie zrozumienie a dowodem tego
jest bardzo dobrze prosperująca na terenie osiedla spółdzielnia spożywców oraz
pracy bieliźniarsko – trykotarskiej. Szczególną opieką kadry instruktorskiej oraz
junaczek   cieszy   się   założona   w   osiedlu   „świetlica   dziecięca,   utrzymywana   z

- 101 -

pieniędzy   składanych   przez   członków   kadry   instruktorskiej.   Do   świetlicy   tej
uczęszcza codziennie około 30 dzieci miejscowych. Praca w świetlicy dziecięcej
trwa codziennie od godziny 9 – 13-tej, a obejmuje ona zajęcia praktyczne oraz gry
i zabawy. Wszystkie dzieci uczęszczające do świetlicy otrzymują śniadanie albo
obiad.   Na   fundusze   składają   się   tylko   dobrowolne   składki   członków   kadry
instruktorskiej   8   Żeńskiej   Kompani   Pracy,   która   aczkolwiek   skromnie
wynagradzana, chętnie składa swój grosz na dożywianie miejscowej dziatwy.

Nr 308

Brak umowy w garbarni w Mochali.
Stosunki panujące w garbarni w Mochali w powiecie lublinieckim, zatrudniającej
około 60 robotników, wywołują niezadowolenie wśród robotników. Właścicielami
są Gerlach i Lewer. Płace robotników są zbyt niskie i brak jest umowy zbiorowej
między załogą a właścicielami fabryki. Robotnicy niezadowoleni zwrócili się do
związków zawodowych, które ze swej strony zwróciły się do Inspektora Pracy w
Chorzowie. W tej sprawie odbędzie się również w najbliższym czasie rozprawa.

Nr 312

Kradzież kolejowa.
Po nadejściu pociągu mieszanego Lubliniec – Herby Śląskie zauważono brak
plomby na jednym wagonów. Dochodzenia wykazały, że nieznani sprawcy skradli z
tegoż wagonu beczkę tkaniny lnianej wagi 76 kg.

Nr 313

Niemiecki samolot.
Na pograniczu polsko – niemieckim w powiecie lubliniecki  zauważono onegdaj
szybujący   dłuższą   chwilę   dwupłatowiec   niemiecki.   Samolot   przyleciał   około
godziny 14.30 od strony Braszczoka, a następnie, po dokonaniu kilku okrążeń nad
Lisowem i okolicznymi miejscowościami, odleciał z powrotem do Niemiec.

- 102 -

Rok 1938

Nr 8

Pijany prowokator.
Na drodze publicznej w Olszynie robotnik Sylwester Maroń w stanie
podchmielonym wyśpiewywał skoczne melodyjki, wykrzykując raz po raz lapidarne
„Heil Hitler”. Maroniem zaopiekowała się policja.

Nr 10

Wspólny opłatek w Hadrze.
Organizacje w Hadrze: Związek Rezerwistów, Związek Powstańców Śląskich,
Związek Strzelecki, Towarzystwo Polek, Towarzystwo Młodych Polek, PCK

126

LOPP   i   LMK   urządziły   wspólny   opłatek,   w   którym   wzięło   również   udział
miejscowe społeczeństwo w liczbie ponad 100 osób. Uroczystość odbyła się w sali
szkoły   powszechnej.   Przemawiał   dyrektor   Gerlach,   kierownik   szkoły   i   referent
wychowania obywatelskiego Związku Rezerwistów.

Nr 56

Z życia organizacyj
W tych dniach odbyły się walne zebrania w następujących miejscowościach: Zw.
Powstańców Śl. w Pawonkowie, Rusinowicach, Olszynie, Psarach i Lubszy – Zw.
Rezerwistów   w   Kośmidrach   i   Kalinie   –   Towarzystwa   Polek   w   Kochcicach   i
Psarach - LOPP w Lublińcu – W Lublińcu powstał w ostatnich dniach Związek
Powstańców Wielkopolskich,  w skład zarządu którego wchodzą pp. Grabowski,
kpt. Przychodzki, Nowak St., Bekaski Aug., Wachowiak i chor. Biechowski – Na
walnym   zebraniu   organizacji   Okr.   Lublinieckiego   Śląskiego   Związku   Teatrów
Ludowych wybrano zarząd, w skład którego wchodzą pp. instr. Hulek, Musioł,
Stompel.

126

Polski Czerwony Krzyż

- 103 -

Nr 57

Oszust żerował na bezrobotnych.
Posterunek policji Herby Śląskie przytrzymał niejakiego Karcha Józefa, który w
Kalinie   i   innych   miejscowościach   powiatu   lublinieckiego   i   częstochowskiego
werbował ludzi na wyjazd do Niemiec na roboty sezonowe. Pobierał od nich po
560   groszy   i   fotografie.   Karch   pokazywał   zainteresowanym   nieważne   już
zapotrzebowanie na robotników z roku 1928 oraz przypięty do piersi niemiecki
krzyż żelazny. Ze znalezionych przy nim listów wynika, że „odwiedził” dotychczas
117 osób, jednak mała część  tylko zapłaciła mu żądaną opłatę. Wymienionego
odstawiono do sądu grodzkiego.

Nr 70

Z życia organizacyj
W ostatnich dniach odbyły się walne zebrania w następujących miejscowościach:
Zw. Powst. Śl. w Lublińcu. Wybrano nowy zarząd, w skład którego wchodzą pp.
Ciepły,   Toma,   Koza,   Kupiec,   Wilczek,   Macalik,   Klyta   i   Gawlik.   Uchwalono   5
rezolucyj,   mianowicie:   w   sprawie   zawieszenia   w   czynnościach   prof.   Cebulki,
zmiany   ustawy   o   zapewnieniu   pracy   i   zaopatrzenia   uczestników   walk
o Niepodległość, uposażenia uczestników  walk o Niepodległość, unarodowienia
handlu,   negatywnego   ustosunkowania   się   władz   niemieckich   do   polskiego
szkolnictwa i teatru. – Zebrania odbyły jeszcze Związek Powstańców Śląskich w
Woźnikach, Boronowie, Lubszy, Kamienicy, Psarach i Herbach Śl. – Tow. Polek
w   Boronowie   –   Tow.   Młodych   Polek   w   Herbach   Śl.   i   Związku   Emerytów
w Lublińcu. – W ubiegłą niedzielę odbyło się konstytucyjne zebranie Katolickiego
Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej w Boronowie. Nowopowstałe stowarzyszenie
liczy 48 dziewcząt i 8 członków wspierających.

Nr 88

Zamknięcie drogi.
Wydział Powiatowy w Lublińcu podaje do wiadomości, że w połowie kwietnia roku
bieżącego,   z   powodu   przebudowy   zostaje   zamknięta   dla   wszelkiego   ruchu
kołowego droga Piasek – Boronów – Herby Śląskie aż do odwołania. Objazd z
śląskiego okręgu przemysłowego do Częstochowy i odwrotnie będzie kierowany do
15 maja przez Koszęcin i Lubliniec, zaś tym terminie przez Koszęcin - Boronów –
Dębowa Góra i Konopiska.

- 104 -

Nr 107

Echa dni kolonialnych.
Staraniem kół LMK w powiecie lublinieckim w wielu miejscowościach odbyły się
uroczystości   „Dni   Kolonialnych”.   Oddział   LMK   w   Herbach   Śląskich   urządził
manifestacyjny pochód, w którym wzięło udział przeszło 800 obywateli. W Lisowie
odbyła się uroczysta akademia zakończona uchwaleniem odpowiednich rezolucji.
Ponadto oddział LMK w Lisowie urządził zebrania obywatelskie w Kochanowicach
i Kochcicach.

Nr 127

Objazdowe przedstawienia filmowe w powiecie.
Polski film dźwiękowy pt „Płomienne serca” wyświetlony zostanie według
następującego planu: 10 bm

127

w miejscowości Lisów, 11 w Kalinie, 12 w Hadrze,

13 w Sadowie, 17 w Kaletach, 18 w Strzebiniu, 19 w Boronowie, 20 w Psarach, 24
w   Kamienicy,   25  w  Lubszy,  26  w   Woźnikach,   27  w  Ligocie  Woźnickiej,   31  w
Piasku, 1 czerwca w Zielonej i 2 w Koszęcinie. We wszystkich miejscowościach
odbędą się dwa przedstawienia mianowicie o godz. 14.30 dla dzieci, zaś o godz. 19
dla dorosłych.

Nr 137

Zasłużona kara.
Kupiec Antoni Plaza z Herbów Śląskich, znany handlarz jagód, dopuścił się lżenia
Państwa Polskiego. Wydział karny przy Starostwie w Lublińcu skazał prowokatora
na 2 tygodnie aresztu.

Nr 143

Pryszczyca w Hadrze.
Zarządzeniem starosty lublinieckiego ustanowiono jako okręg zarażony pryszczycą
gminę Hadrę i w związku z tym wydano zarządzenia zapobiegawcze.

Nr 146

Wściekły pies pokąsał ludzi.
Na terenie Herbów Śląskich pojawił się bezpański pies,który pokąsał dwie osoby
oraz kilka innych psów. Ponieważ zachodzi podejrzenie, że pies ten jest chory na
wściekliznę, zastrzelono zwierzę, pokąsane zaś osoby oddano pod opiekę lekarską.

127

10 maja 1938 roku

- 105 -

Nr 159

Chrzest kajaków LMiK
Oddział LMK Lisów koło Lublińca obchodzi dziś

128

w niedzielę uroczystość

poświęcenia przystani i chrztu kajaków z następującym programem: Godzina 7.30
zbiórka przed szkołą w Lisowie, 8.00 wymarsz do Kochanowic, 9.00 uroczyste
nabożeństwo   w   kościele   parafialnym   w   Kochanowicach,   11.30   powrót   z
Kochanowic   do   Lisowa,   11.30   poświęcenie   przystani   i   chrzest   kajaków,   14.30
koncert   orkiestry,   15.30   festyn,   w   czasie   którego   wystąpi   8   żeńska   Kompania
Pracy.

Nr 164

Odsłonięcie pomnika w Olszynie.
W niedzielę 19 bm

129

odbędzie się w Olszynie uroczyste poświęcenie pomnika

Marszałka Józefa Piłsudskiego. Program 9.30 uroczyste nabożeństwo w kościele
parafialnym,   godz   16   zbiórka   organizacji   i   społeczeństwa   przed   szkołą,   16.30
przemówienia,   podpisanie   i   wmurowanie   dokumentu   erekcyjnego   –   złożenie
wieńców – deklamacje i defilada. Uroczystość zakończy festyn.

Nr 165

Rozwój OZN

130

na terenie powiatu.

W   ostatnich   dniach   odbyło   się   organizacyjne   zebranie   oddziału   OZN     w
Pawonkowie. Referat programowy wygłosił kierownik szkoły Dukowicz. Do władz
oddziału powołano Józefa Kusia na przewodniczącego, Franciszka Skolika na jego
zastępce i Wilhelma Henela na sekretarza. - Również w Lisowie zorganizowany
został   oddział   OZN.   Na   przewodniczącego   powołano   Józefa   Porębskiego,   na
zastępcę przewodniczącego Tomasza Sojkę i na sekretarza Ludwika Myrcika.

Nr 193

Znalezienie zwłok noworodka.
W tych dniach znaleziono w dołach glinianych nieczynnej cegielni w Kalinie płód
5-miesięczny płci żeńskiej, pływający na powierzchni wody. Dochodzenia w toku.

128

12 czerwca 1938 roku

129

19 czerwca 1938 roku

130

Obóz Zjednoczenia Narodowego

- 106 -

Nr 204

Nagła śmierć starca w lesie.
W lesie koło Olszyn zmarł nagle rolnik Kokot Franciszek. Według orzeczenia
lekarza Kokot zmarł śmiercią naturalną.

Nr 214

Z życia ZPZZ

131

Na ostatnim zebraniu ZPZZ Herby Śląskie wybrano nową radę zakładową w
składzie pp: Muś Józef, Bola Franciszek i Kaczmarczyk Jan.

Nr 229

Zbiegł z aresztu.
Odsiadujący w gminnym areszcie w Kalinie karę trzech dni zastępczego aresztu
Jan Machoń. Nie zdawał on sobie widocznie sprawy, że w ten sposób naraził się na
daleko większą karę.

Nr 241

Złóżmy ofiary na kościół w Herbach Śląskich.
Panie z Towarzystwa Polek za zezwoleniem władz zbierają dobrowolne datki na
budowę kościoła w Herbach Śląskich. Kościół ten jest już pod dachem a
poświęcenie projektuje się w czerwcu 1939 roku. W nadchodzącą

132

oraz przyszłą

niedzielę odbędą się pierwsze nabożeństwa w niewykończonym jeszcze kościele.

Nr 248

Zdemaskowanie wandali.
Przed paru tygodniami donosiliśmy o zniszczeniu przez nieznanych sprawców w
Lisowie tabliczki z napisem „strefa nadgraniczna”. Przeprowadzone dochodzenia
wykazały, że barbarzyńskiego wybryku dopuścił się Bernard Olczyk z Lisowa.

Nr 253

Kradną bez końca.
Z miejsca budowy szosy Boronów – Herby Śląskie skradziono 5 opon celtowych do
nakrywania   świeżo   położonej   jezdni   betonowej,   na   szkodę   firmy   „Komdrobit”.
Wartość skradzionych przedmiotów przekraczała kwotę 900 zł. Władze policyjne

131

Zjednoczenie Polskie Związków Zawodowych

132

4 września 1938 roku

- 107 -

w wyniku intensywnych poszukiwań wpadły na trop sprawców, którymi okazali się
Rózanka Ryszard i Józef Sewerin. Wymienieni w chwili wykrycia zdążyli jedną
oponę sprzedać, pozostałe zwrócono poszkodowanej firmie.

Nr 255

Trup na torze kolejowym.
W dniu wczorajszym

133

pasażerowie jadący pociągiem z Herb do Lublińca byli

świadkami makabrycznej sceny. W pewnej chwili wyskoczyła z pobliskiego lasu
bosa kobieta, z szalonym impetem wdarła się na nasyp kolejowy i rzuciła pod
pociąg. Koła wagonów przepołowiły dosłownie denatkę. Na torze pozostał tylko
zmasakrowany krwawy trup. Identyczności samobójczyni na razie nie stwierdzono.

Nr 288

Groźny pożar.
W zabudowaniach gospodarstwa rolnego Styczyża w Koloni Lisowskiej powstał
pożar i strawił dom mieszkalny z częściowym urządzeniem domowym i chlew z
zawartością płodów rolnych. Szkoda wynosi około 2300 zł. Pożar przeniósł się
następnie na zabudowania sąsiada, rolnika Józefa Kandzi, i zniszczył doszczętnie
dom mieszkalny oraz stodołę, maszyny rolnicze.

Nr 289

Święto Pracy.
Ostatnio odbyło się „Święto Pracy” w 8mej żeńskiej Kompanii JHP w Herbach
Śląskich.   W   uroczystości   wzięli   udział   przedstawiciele   władz   państwowych,
wojskowych i JHP oraz liczni goście. Po nabożeństwie odbył się akt ślubowania
kandydatek junackich poprzedzony przemówieniami starosty dr Riesa i kierownika
Franoskiego.   W   ciągu   dnia   otwarta   była   wystawa   prac   junackich,   chętnie
zwiedzana przez gości. Po południu odbyły się rozgrywki sportowe oraz występy
świetlicowe. Uroczystość zakończono zabawą taneczną.

Nr 295

Wypadek kolejowy.
W dniu 22 bm

134

na stacji kolejowej w Herbach Nowych na torze kolejowym Nr

7stojący pociąg towarowy, mający odejść w kierunku Poznania i na torze Nr 3
stojący   pociąg   towarowy     mający   odejść   w   kierunku   Bydgoszczy,   otrzymały
jednocześnie rozkaz odjazdu. Gdy pociągi były w ruchu z powodu złego ustawienia

133

16 września 1938 roku

134

22 października 1938 roku

- 108 -

zwrotnicy, pociąg z toru 3 wjechał na tor Nr 7 i nastąpiło zderzenie. Oba parowozy
zostały silnie uszkodzone. Przy drugim pociągu uszkodzono brankard i 4 wagony z
węglem. Straty są znaczne. Ofiar w ludziach nie było.

Nr 307

Za lekkomyślność płci się drogo.
Do będącego w pełnym biegu pociągu towarowego na stacji Herby Nowe usiłował
się   dostać   Teodor   Brom.   Niefortunny   pasażer   bezpłatnej   jazdy   potknął   się   tak
nieszczęśliwie, że koła wagonu porwały go za nogę i zmiażdżyły straszliwie stopy.
Ciężko rannego odstawiono natychmiast do szpitala w Tarnowskich Górach.

Nr 337

Oszust w urzędzie pocztowym.
W urzędzie pocztowym w Herbach Śląskich zamierzał pewien osobnik podjąć 100
zł z konta PKO

135

. W chwili gdy urzędnik sprawdzał na podstawie przedłożonego

dowodu osobistego jego autentyczność – osobnik ten zdołał zbiec. Widocznie nie
ma czystego sumienia, no i sfałszowaną kwotę w książeczce – co zresztą wykażą
dochodzenia.

135

Powszechna Kasa Oszczędności

- 109 -

Rok 1939

Nr 98

Z życia Towarzystwa Polek.
Pod   przewodnictwem   powiatowej   przewodniczącej   odbyły   się   walne   zebrania
wielu kół Towarzystwa Polek na terenie powiatu lublinieckiego. W skład nowego
zarządu  wybrano:   w   Lisowie:   pp  Przyszczypkowską,   Komenderową,   Leosównę,
Salomonowoą   i   Jakolewą;   w   Psarach:   pp   Klytową,   Golnerową,   Muskównę,
Wieckową i Urbanową; w Piasku: pp Czornikową, Strzewiczkową, Siekierecką i
Kaufmanową;   w   Koszęcinie:   pp   Turkową,   janeczkową,   Otakową,   Famułową   i
Pietruchową;   w   Olszynie:   pp   Drożdżakową,   Welonczykową,   Filanowską   i
Słodczykową.

Nr 115

Ofiara dzieci lublinieckich.
Dzieci klasy VIA szkoły powszechnej nr 1 w Lublińcu zebrały 120 zł i przesłały je
do rąk Marszałka Edwarda Śmigłego – Rydza jako dar na FON. Odbywa się też
obecnie wśród dzieci szkół powszechnych w Lublińcu zbiórka pod hasłem „nasza
szkoła – naszemu pułkowi”.
Poniżej podajemy treść listu przesłanego do Marszałka Śmigłego – Rydza przez
dzieci szkoły nr 1 w Lublińcu.
Kochany Panie Marszałku.
My, niżej podpisane, dzieci  klasy VIA szkoły powszechnej  nr 1 w Lublińcu na
Śląsku meldujemy Ci złożenie 120 zł na Fundusz Obrony Narodowej. Kwotę tę,
powstała z naszych drobnych oszczędności i z rezygnacji z zamierzonej wycieczki
do Warszawy, składamy z całego serca do Twoich rąk, chcąc dać dowód, że i my,
śląskie   dzieci,   pragniemy   silnej   i   potężnej   Armii   Polskiej.   Niech   żyje   kochana
Armia Polska!
W powiecie lublinieckim złożono na FON następujące ofiary: Wydział Powiatowy
w   Lublińcu   2000   zł,   Zarząd   Powiatowy   Związku   Rezerwistów   Lubliniec   50   zł,
Związek Powstańców Ślaskich grupa Lubliniec 100 zł, Tartak parowy w Herbach

- 110 -

Ślaskich 1000 zł, Gmina Kalety 1000 zł, Zarząd Powiatowy Związku Strzeleckiego
(zebrane   na   walnym   zjeździe)   93   zł,     Kierownictwo   szkoły   Koszęcin   (zebrane
w szkole) 55 zł, Gimnazjum i Liceum w Lublińcu ofiaruje (nauczyciele i uczniowie)
1000   zł,   Związek   Polskich   Samorządowców,   Rzemieślników   i   Przemysłowców
Lubliniec   310   zł,   Zakład   dla   niepoprawnych   przestępców   Lubliniec   25   zł,
Katolickie Stowarzyszenie Mężów Lubliniec 130 zł, Rodzina Urzędnicza Lubliniec
100 zł, Robotnicy Dworu Lipie 56 zł, Związek Podoficerów Rezerwy Lubliniec (od
członków) 59,50 zł, Gmina Koszęcin 50 zł, Organizacje na terenie Koszęcina 145
zł, Bank Ludowy Lubliniec 100 zł, Służąca domowa Cichoń Marta 50 zł, Solidacja
Mariańska   uczniów   Państwowego   Gimnazjum   100   zł,   Związek   Powstańców
Ślaskich   Zarząd   Powiatowy   1000   zł,   Towarzystwo   Polek   Kalina   47   zł,
Towarzystwo   Polek   Lubliniec   200   zł,   Towarzystwo   Polek   Kalety   407   zł,
Towarzystwo Polek Zielona 53 zł, Towarzystwo Polek Hadra – Mochała 69,10 zł,
Towarzystwo Polek Kochcice 3,50 zł, Towarzystwo Polek Kuczów 20 zł.
Ponadto złożono ofiary w przedmiotach wartościowych: Fajgle blacharz obligacje
pożyczki narodowej na 50 zł, Gmina Strzebiń obligacje pożyczki narodowej na 550
zł, Dr Bardzik Franciszek  Lubliniec:  1 zegarek,  3 monety  srebrne  po 5 koron
austriackich   i   1   monetę   srebrną     2   korony   austriackie;   Tarkowski   Czesław
Woźniki:   1   srebrną   papierośnicę,   1   srebrną   cygarniczkę,   1   srebrną   spinkę
mankietową; Szulman Ala i Samuel  Lubliniec: 1 złota obrączka;  Mokros Piotr
Lubecko: 1 obligację pożyczki narodowej na 100 zł; Drzewiecki Janusz Lubliniec:
3 monety srebrne; Ogólnopolski Związek Podoficerów Rezerwy Koło Lubliniec:
329 monet srebrnych i krzyżyk srebrny, 3 różne części srebrne do zegarka; Bartoś
Zuzanna wdowa Lubliniec: 8 srebrnych monet; Dubowski Julian dyrektor biura
Lubliniec:   2   srebrne   monety   i   medal   srebrny;   Powszechna   Miejscowa   Kasa
Chorych   Lubliniec:   obligację   na   pożyczkę   narodową   na  1000   zł;  Wojtas   Emil
Lubliniec   16   monet   srebrnych;   Tałaj   Jan   i   Krynia   Kochanowice:   5   srebrnych
monet po 1 rublu.

Nr 170

Ze zjazdu młodzieży świetlicowej powiatu lublinieckiego.
Katowice, 21 czerwca.
W ubiegłą niedzielę

136

odbył się w Lublińcu zjazd młodzieży powiatu

lublinieckiego,  skupiającej  się w świetlicach dookoła pracy samokształceniowej
oraz przy godziwych kulturalnych rozrywkach po pracy.
Zjazd ten był niejako sprawdzianem całorocznej pracy poszczególnych zespołów
młodzieży   w   ciągu   całego   roku,   dlatego   też   wzbudził   zainteresowanie   wśród
miejscowego społeczeństwa, zwłaszcza, że był należycie zareklamowany.

136

18 czerwca 1939 roku

- 111 -

Rano odbyła się w kościele parafialnym msza św na intencję zjazdu, po czym na
boisku szkolnym i w sali gimnastycznej szkoły odbyły się próby do występów.
Po   południu   o   godzinie   15   nastąpił   wymarsz   zespołów   młodzieżowych   ulicami
miasta na boisko PW i WF, gdzie odbyła się uroczystość zjazdowa..W pochodzie
rzucał się w oczy szczególnie transparent przedstawiający mapę przyszłej Polski,
w ramach której młodzież polska chce widzieć nie tylko Gdańsk, ale i całe Prusy
Wschodnie i ziemię Opolską.
Uroczystość zjazdową otworzył na boisku sportowym inspektor szkolny   p Holek
powitaniem   młodzieży   i   dość   licznie   zebranej     publiczności.   Po   wspólnym
odśpiewaniu   hymnu   śląskiego   rozpoczęły   się   występy   poszczególnych   zespołów
świetlicowych.   Przed   oczyma   widzów   przesunęły   się   przeróżne   malownicze
korowody, odbyły się tańce ludowe, wiosenne widowiska, to znów dla odmiany
zbiorowe recytacje, pieśni i wolne ćwiczenia rytmiczne, a wszystko wesoło w takt
wiejskiej orkiestry z Lisowa.
Poza  Lisowem   z   p  nauczycielem   Salomonem   wyróżniły   się   na  zjeździe   zespoły
z Kośmidrów, Strzebinia i Glinicy.
Wielki   dorobek   oświatowo   kulturalny   w   zespołach   podkreślił   p   starosta   Reiss,
który na zakończenie zjazdu wygłosił dłuższe przemówienie.

Nr 220

Pożar spowodowany przez grom.
Dnia 6 bm

137

w czasie burzy uderzył grom w stodołę Swarlikowej Karoliny w

Kalinie, powiat lubliniecki, powodując jej pożar. Wraz z stodołą spaliło się
tegoroczne zboże i maszyny rolnicze. Szkoda wynosi około 4500 zł.

Nr 227

Kradzieże.
W ostatnich dniach w powiecie lublinieckim dokonano kilku kradzieży. Między
innymi dnia 10 bm

138

Marian Kłopocki z Herb Śląskich w czasie kąpieli w

Liswarcie w Lisowie stwierdził, iż z ubrania skradziono mu zegarek srebrny wart
50 zł. Na tylnej kopercie zegarka były napisy „W dniu imienin od teściów 2.7.1939
r.” Sprawcy kradzieży dotąd nieznani. W nocy na 11 bm nieznani sprawcy włamali
się do składu piekarza Sośnioka Tomasza w Lisowie i skradli na jego szkodę rower
męski wart 60 zł. Tej samej nocy, najprawdopodobniej ci sami sprawcy skradli na
szkodę Motaka Władysława z Lisowa 196 zł i zegarek męski niklowany, wart 50 zł,
w   czasie   kiedy   Motak   spał   przy   otwartym   oknie,   w   którym   wisiały   spodnie   z
pieniędzmi. Dotychczasowe dochodzenia nie dały pożądanego rezultatu.

137

6 sierpnia 1939 roku

138

10 sierpnia 1939 eoku

- 112 -