Cechy produkcji rolniczej 

Teoria lokalizacji rolnictwa Thünena 

 

Cechy produkcji rolniczej: 

1)

 

ma charakter przestrzenny i odbywa się w określonych warunkach środowiska 

(zwłaszcza produkcja roślinna) 

2)

 

zaleŜy nie tylko od warunków środowiska i nakładów pracy, ale takŜe od 

biologicznych właściwości organizmów Ŝywych 

3)

 

przyrodniczy charakter produkcji rolnej – określone cykle produkcji związane ze 

wzrostem i rozwojem organizmów roślinnych i zwierzęcych uniemoŜliwiają 

elastyczne regulowanie procesów produkcji 

4)

 

występuje na szeroką skalę zjawisko samoreprodukcji. 

 

Teoria lokalizacji rolnictwa J. H. von Thünena (1826) 

 

„NaleŜy sobie wyobrazić bardzo duŜe miasto połoŜone w środku Ŝyznej równiny, której nie 

przecina Ŝadna spławna rzeka lub kanał. Równinę tworzy zupełnie jednakowa ziemia, która 

nadaje się do uprawy. W bardzo duŜej odległości od miasta równina przechodzi w dzikie 

pustkowie, które oddziela to państwo od reszty świata” [Thünen 1921]. 

 

−

 

przedstawia hipotetyczne rozmieszczenie róŜnych rodzajów produkcji rolnej wokół 

jednego centralnie zlokalizowanego miasta – rynku zbytu 

−

 

opiera się o zaleŜność między rentą gruntową tj. nadwyŜką przychodów nad kosztami na 

jednostkę powierzchni uŜytków rolnych a odległością od centrum  

−

 

idea teorii: strefowy spadek intensywności rolnictwa wraz z odległością od ośrodka 

miejskiego 

 

ZałoŜenia teorii Thünena: 

1)

 

wszystkie grunty na analizowanych obszarach są jednakowo urodzajne 

2)

 

transport między gospodarstwami rolnymi a rynkiem odbywa się drogami 

stanowiącymi najkrótsze połączenia w linii prostej między tymi miejscami 

3)

 

koszty transportu są wprost proporcjonalne do odległości, wagi produktu i jego 

nietrwałości 

4)

 

na rynku istnieje wolna konkurencja między sprzedawcami, którzy dąŜą do 

maksymalizacji zysku 

5)

 

rolnicy nie wymieniają w zasadzie produktów między sobą, lecz produkują wyłącznie 

na sprzedaŜ na owym centralnym rynku. 

 

Kręgi rolnicze w teorii Thünena: 

1)

 

ogrodnictwo i mleczarstwo bez stałego płodozmianu (rolnictwo intensywne)  

– produkcja artykułów szczególnie wraŜliwych na transport 

2)

 

gospodarka leśna – dostarczająca drewno budowlane i opałowe dla miasta 

3)

 

intensywny płodozmian – najbliŜej centrum miasta 

4)

 

gospodarka roślinna z trwałymi ugorami – system przemienny (zboŜa – trawy lub 

pastwiska) 

5)

 

gospodarka trójpolowa – stefa ta kończy się tam, gdzie renta gruntowa oparta na 

sprzedaŜy zboŜa równa się zeru 

6)

 

hodowla zwierząt (rolnictwo ekstensywne) – podstawą chowu są pastwiska, renta 

gruntowa bardzo mała.  

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

Ryc. 1. Powstawanie kręgów Thünena. 

Ź

ródło: Jedut R., Sobczyk W., 1982, Przewodnik do ćwiczeń z geografii rolnictwa, UMCS, Lublin, s. 11.

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

 

Ryc. 2. Kręgi rolnicze w teorii Thünena. 

Ź

ródło: Domański R., 2005, Geografia ekonomiczna, PWN, Warszawa, s. 164.