plik

1. Zarządzanie środowiskiem, zarządzanie środowiskowe, system zarządzania środowiskowego (SZŚ),

środowisko, użytkowanie bezpośrednie i pośrednie środowiska, emisja, wielkość emisji - omówienie pojęć

Zarządzanie środowiskiem oznacza zarządzanie użytkowaniem, ochroną i kształtowaniem środowiska, czyli
zarządzanie ochroną środowiska w szerokim tego słowa znaczeniu - w sposób bezpośredni i pośredni, w procesach
produkcyjnych oraz w czasie pozaprodukcyjnej aktywności społeczeństwa i pojedynczych osób.
Zarządzanie środowiskowe - zarządzanie w taki sposób działaniami (procesami) organizacji niekorzystnie
wpływającymi na stan środowiska, aby ten wpływ minimalizować. Najczęściej stosowane standardy to ISO
14001 i EMAS.
System Zarządzania Środowiskowego to część całego systemu zarządzania przedsiębiorstwem, która obejmuje
strukturę organizacyjną, planowanie, rozłożenie odpowiedzialności oraz środki potrzebne do opracowywania,
wdrażania i prowadzenia zarządzania w sposób uwzględniający problemy środowiska. System ten jest zestawem
specjalistycznych narzędzi, które umożliwiają stosowanie polityki środowiskowej, co prowadzi do minimalizowania
szkodliwego oddziaływania na środowisko w sposób korzystny zarówno dla danego przedsiębiorstwa, jak i
środowiska.
Środowisko – ogół elementów nieożywionych i ożywionych, zarówno naturalnych, jak i powstałych w wyniku
działalności człowieka, występujących na określonym obszarze oraz ich wzajemne powiązania, oddziaływania i
zależności. Jest to pojęcie podrzędne w stosunku do przyrody, obejmującej również elementy ożywione.
użytkowanie bezpośrednie (umożliwia zachowanie podstawowych procesów  życiowych w organizmach, warunkuje
jakość życia m.in. oddychanie, korzystanie z wody – naturalne korzystanie z zasobów naturalnych)
użytkowanie pośrednie środowiska (korzystanie z elementów środowiska w procesach działalności gospodarczej, np.
zagospodarowanie powierzchni, usuwanie odpadów)
Emisja – w wyniku działalności człowieka do wody, powietrza, gleby (wprowadzone pośrednio lub bezpośrednio).
Może to być substancja, ciepło, energia, wibracje, hałas, pole elektromagnetyczne.
Wielkość emisji – rodzaj, ilość wprowadzonej substancji lub energii w danym określonym czasie, lub stężenia
poziomy substancji/energii w gazach, ściekach, odpadach.

2. Cel wdrażania SZŚ i korzyści dla przedsiębiorstwa z wdrożenia SZŚ

Cel: usprawnienie procedur zarzadzania organizacją i obniżeniem oddziaływania na środowisko.
Jest to zobowiązanie dobrowolne
Korzyści:
- świadectwo dla przedsiębiorstwa odpowiedzialnego społecznie,  zwiększa konkurencyjność firmy i poprawia
wizerunek
- zmniejszenie ilości powstających zanieczyszczeń i odpadów
- redukcja kosztów usuwania odpadów i opłat za korzystanie ze środowiska
- szansa na otrzymanie dotacji
- łatwiejsze otrzymanie pozwoleń i zatwierdzeń
- lepsza współpraca i stosunki z władzami
- warunek współpracy z dużymi korporacjami

3. Wytyczne normy ISO 14001 i rozporządzenia EMAS dotyczące wdrażania SZŚ (podstawowe wymagania i

etapy wdrażania)

ISO 14001 –jeden ze standardów ISO, stosowany w zarządzaniu środowiskowym. Konkretnie jest to
norma zarządzania środowiskowego.
Etapy wdrażania:
- planowanie
- wdorżenie i funkcjonowanie
- kontrola i działania korygujące
- przeglad wykonany przez kierownictwo
- ewentualne poprawy

EMAS - to system zarządzania środowiskowego, w którym dobrowolnie mogą uczestniczyć organizacje
(przedsiębiorstwa, instytucje, organizacje, urzędy). Głównym założeniem systemu jest wyróżnienie tych organizacji,
które wychodzą poza zakres minimalnej zgodności z przepisami i ciągle doskonalą efekty swojej działalności
środowiskowej.
Etapy:
- opracowanie polityki ekologicznej
- wstępny przegląd środowiskowy przedsiebiorstwa
- opracowanie programu srodowiskowego
- wdrożenie systemu ekologicznego zarzadzania
- przeglad ekologiczny

- deklaracja srodowiskowa
- zatwierdzenie i uprawomocnienia

4. Aspekty środowiskowe i wpływy środowiskowe transportu

Aspekty środowiskowe – element działalności organizacji, jego wyrobów, usług mogących oddziaływać na
środowisko (bezpośrednie – związane z dzielnością, np. zasoby naturalne, gospodarka odpadami w tym odpady
niebezpieczne, hałas, wibracje, zanieczyszczenie wód powierzchniowych, transport, pośrednie - związane z
przedsiębiorstwem na czynniki które nie maja wpływu).

Wpływy środowiskowe – każda zmiana w środowisku, która w calosci lub częściowo jest spowodowana aspekrami
środowiskowymi organizacji, np. efekt cieplarniany, zakwaszanie gleby, zanieczyszczenie wód, gleb, powietrza itp.

5. Efekty realizacji celów i programu zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwie transportowo-

spedycyjnym

- EURO 5 i 6
- stosowanie paliw najlepszej jakości
- zabezpieczenie miejsc naprawy, garażowania, przed negatywnymi skutkami oddziaływania
- myjnie pojazdów, przy wtórnym obiegu wody
- warsztaty pojazdów pozwalające na odpowiedni stan techniczny
- naprawy i konserwacja, materiały eksploatacyjne odpowiednio utylizowane lub poddane recyklingowi
- opony o mniejszym oporze toczenia
- mniejsza emisja spalin,
- szkolenie kierowców w zakresie bezpieczeństwa jazdy i przewozu ładunków niebezpiecznych
- ekologiczne rozwiązania w procesie magazynowania
- wdrożenie systemu informatycznego optymalizującego trasy, rezygnując z pustych przebiegów

6. Podział narzędzi zarządzania środowiskiem (ZŚ)

- środki zarządzania (planowanie działań, informacja ekologiczna, organizują system, zapewniają przepływ
informacji)
- instrumenty zarządzania (narzędzia, które w bezpośredni lub pośredni sposób oddziałowujące na obiekt
zarządzania = normy sterujące, dzielą się na bezpośrednie [regulacje prawne, normy, regulacje prawne i pośrednie
- procedury postępowania, które są potrzebne aby system zarządzania mógł funkcjonować i oddziaływać na obiekt
zarządzania)

7. Bezpośrednie instrumenty zarządzania (nakazy i zakazy, normy emisji, , normy techniczno-technologiczne,

normy produktowe, pozwolenia sektorowe, pozwolenia zintegrowane)

 nakazy – gromadzenia emisji zanieczyszczeń, zastosowania urządzeń ochronnych, zamknięcia działalności
gospodarki odpadami niebezpiecznymi, związane z organizacją ruchu w mieście.
zakazy – produkcji i użytkowania PCB, obrotu azbestu, stosowania Cb (niob) w biżuterii, stosowania Chloru
gazowego do wybielania papieru.
 normy emisji – ograniczenie ilości wydalonych zanieczyszczeń (CO2, azot, pyły, stężenie zawiesin i substancji
biogennych w ściekach) wg ich rodzaju do poziomu umożliwiającego naturalną asymilacje przez ekosystem
 normy techniczno-technologiczne – ograniczenie uciążliwości rozwiązań techniczno – technologicznych
czynników dla środowiska w czasie pracy danego urządzenia, np. zakaz pieców martenowskich w hutnictwie,
stosowanie katalizatorów, stosowanie najwyższych technik w procesach przedsiębiorczych,
 normy produktowe – określają cechy i parametry produktów, aby zmniejszyć szkodliwy wpływ na środowisko.
Określane są na podstawie wiedzy z zakresy medycyny, ekologii i techniki.
 pozwolenia sektorowe – dotyczy emisji gazów lub pyłów do powietrza, emisji ścieków do wód lub ziemi,
wytwarzania odpadów
 pozwolenia zintegrowane  - dotyczą rodzaju instalacji, których funkcjonowanie ze względu na rodzaj i skalę
prowadzonej działalności może powodować znaczne zanieczyszczenia poszczególnych elementów środowiska
przyrodniczego.

8. Licencja na wykonywanie transportu drogowego - wymagania do jej uzyskania

Obejmuje zagadnienia dotyczące transportu pochodzące z różnych branż:



prawo cywilne,



prawo handlowe,



prawo pracy i zagadnień socjalnych,



prawo podatkowe,



prawo celne i dewizowe,



prawo międzynarodowe dotyczące transportu rzeczy i
osób,



organizacja i zarządzanie przedsiębiorstwem,



bezpieczeństwo ruchu,



standardy techniczne pojazdów służących do

transportu osób i rzeczy.

Dodatkowo:



dobra reputacja (brak karalności)



posiadanie tytułu prawnego do dysponowania pojazdami samochodowymi, spełniającymi wymagania
techniczne określone przepisami prawa o ruchu drogowym



certyfikat kompetencji zawodowych



posiadanie odpowiednich dokumentów uprawniających do prowadzenia pojazdów



złożenie odpowiednich dokumentów (wniosek, zaświadczenia itp.)

9. Rodzaje instrumentów ekonomicznych ZŚ o charakterze podatkowym i ich charakterystyka

Zachęcają do obniżenia wielkości emisji zanieczyszczeń, gdy maleją koszty redukcji emisji. Dotyczy: opłat za
korzystanie ze środowiska, administracyjne kary pieniężne, opłaty produktowe, odszkodowania, ubezpieczenia
środowiskowe, opłaty depozytowe, podatki,
Rodzaje:

bodźcowa (symulacyjna) polega na zachęcania, motywowania, racjonalnego korzystania z zasobów
środowiskowych.
dochodotwórcza (transferowa) – polega na gromadzeniu i wtórnym podziale zgromadzonych środków na
finansowanie działań w celu realizacji celów polityki ekologicznej.

10. Instrumenty ekonomiczne ZŚ związane z eksploatacją transportu drogowego

- opłaty z przejazd uzależniona jest od rodzaju pojazdu, długości drogi, typu infrastruktury, pory dnia
- akcyza zawarta w tankowanym paliwie
- podatek od środków transportowych
- ubezpieczenie OC
- podatek ekologiczny

11. Instrumenty ekonomiczne ZŚ o charakterze rynkowym

- rynki zbywalnych praw i uprawnień
- wspólne wdrożenia
- mechanizm czystego rozwoju
- handel nadwyżkami zredukowanej emisji

12. System EU ETS, w tym w operacjach lotniczych i obszary możliwego ograniczania emisji CO

w działalności

lotniczej

UE ETS – pierwszy i największy system handlu emisjami CO

na świecie. Stanowi podstawę strategii redukcji emisji

wynikających z działalności człowieka gazów cieplarnianych, będących przyczyną efektu cieplarnianego i zmian
klimatycznych na świecie.
System polega na ustanowieniu zmniejszanego co roku limitu całkowitej emisji w sektorach przemysłu o wysokiej
emisji gazów cieplarnianych. Przedsiębiorstwa mogą kupować i sprzedawać uprawnienia do emisji zgodnie z
własnymi potrzebami.



działa w 28 krajach UE oraz na Islandii, w Liechtensteinie i Norwegii



ogranicza emisję gazów cieplarnianych z:

 ponad 11 tys. instalacji zużywających duże ilości energii w energetyce i przemyśle wytwórczym
 operatorzy lotów z UE, Islandii, Liechtensteinu i Norwegii i z powrotem



obejmuje około 45% emisji gazów cieplarnianych w UE

Gazy i sektory objęte systemem:



 produkcja energii i ciepła
 energochłonne sektory przemysłu, w tym rafinerie ropy, huty żelaza i stali, aluminium i metali,

zakłady produkcji cementu, wapna, szkła, ceramiki, masy celulozowej, papieru i kartonu, kwasów i
chemikaliów organicznych

 lotnictwo cywilne



PFC

Przepisy Unii Europejskiej wymagają od operatorów statków powietrznych monitorowania i zgłaszania
zweryfikowanych danych o emisji CO2 wynikających z działań lotniczych w zakresie lotów wewnątrz UE i

wszystkich przylotów i odlotów z portów lotniczych w UE. Rozporządzenie UE (dyrektywa 2008/101/WE)
wprowadza zmianę do systemu handlu emisjami.

Uprawnienia na emisje stanowią „walutę” ETS, a limit na łączną ilość uprawnień przydziałów nadaje im wartość.

Każde uprawnienie daje prawo do wyemitowania jednej tony dwutlenku węgla, najważniejszego gazu cieplarnianego
lub równowartości dwóch kolejnych najważniejszych gazów cieplarnianych, podtlenku azotu (N2 O) i
perfluorowęglowodorów (PFC). Uprawnienia można wykorzystać tylko raz. Firmy muszą złożyć ilość uprawnień
odpowiadającą wyrażonej w tonach ilości emisji CO2 (lub równoważnej ilości N2 O lub PFC) w poprzednim roku,
objętej systemem ETS. Te, które nie złożą odpowiedniej ilości uprawnień do emisji, zostają obciążone wysoką
grzywną.

13. System non-EU ETS

NON ETS – są to części krajowych emisji gazów cieplarnianych nieobjęte systemem ETS, czyli pochodzące z
sektorów transportu, rolnictwa, odpadów, emisji przemysłowych poza ETS oraz sektorów komunalnobytowychz
budynkami i małymi źródłami, gospodarstwami domowymi itd. Konieczność redukcji wynika z przyjęcia przez UE
pakietu energetyczno- klimatycznego. nonETS określa się na poziomie państw UE. Rozliczenie i sprawozdawczość
roczna spoczywa na stronie rządowej.

14. Udział transportu w emisji głównych zanieczyszczeń powietrza

Udział transportu ma bardzo znaczny wpływ na zanieczyszczenia powietrza, zawarte zanieczyszczenia są głównie w
spalinach silnikowych



Wielopierścieniowe węglowodory
aromatyczne

Transport drogowy a rak



Zjawiska spowodowane emisją spalin

Smog typu londyńskiego

Smog typu Los Angeles (fotochemiczny)

Efekt cieplarniany

15. Wpływ współczynnika lambda na zawartość głównych składników spalin z silnika ZI

Współczynnik nadmiaru powietrza zalęży w głównej mierze od mieszanki paliwowo powietrznej, której dotyczy
spalanie ubogie, bogate i stechiometryczne. Mierzy zawartość masy powietrza w której spalane jest paliwo do ilości
potrzebnej do całkowitego spalenia paliwa. Silniki o zapłonie iskrowym źle pracują na mieszankach ubogich -
podwyższa się temperatura spalin, spalanie jest wydłużone w czasie (przewlekłe) w rosnącej objętości nad tłokiem
(spalanie izobaryczne), i wypalać się przy tym mogą przylgnie gniazd zaworowych, nadpaleniu mogą ulec
elektrody świecy zapłonowej. Stąd w dawniejszych silnikach z gaźnikiem mieszanka tworzona była raczej w kierunku
mieszanki bogatszej, co generowało powstawanie nadmiernej emisji toksycznych spalin i powodowało większe
zużycie paliwa.

16. Rodzaje składników spalin samochodowych podlegających limitowaniu. Rodzaje substancji, których emisje są

ograniczane składem paliw

-aldehydy
-tlenek węgla
-tlenki azotu
-tlenki siarki

-węglowodory
-ozon
-cząstki stałe

17. Skład cząstek stałych w spalinach samochodowych

-sadza
-dymy
-popioły

-metale,
-ciężkie związki organiczne w fazie ciekłej,
-inne substancje stałe

18. Przyczyny zaburzenia naturalnego efektu cieplarnianego i wpływ transportu na to zjawisko

- obecność w powietrzu tzw. gazów cieplarnianych (naturalne – para wodna, CO2, CH4, N2O, antropogeniczne –
freony, halony)
- emisje ciepła opadowego w wyniku przekształcenia się każdej energii w ciepło,

- zmętnienie atmosfery wskutek emisji pyłów i pary wodnej, co przyczynia się do zwiększenia się do np.
promieniowania zwrotnego atmosfery
- poprzez wzrost liczby samochodów oraz większą dostępność podróżowania przyczynia się do wzrostu emisji gazów
cieplarnianych, przez to zwiększana jest ilość dwutlenku węgla emitowanego do atmosfery, spaliny mają wielki
wpływ na zmiany klimatu.

19. Wpływ zanieczyszczeń powietrza, w tym transportu na dziurę ozonową

Dziura ozonowa powstaje wskutek niszczenia warstwy ozonowej przez związki chemiczne, zwane freonami. Pod
wpływem promieniowania ultrafioletowego freony ulegają fotolizie, w wyniku czego uwalniane zostają atomy chloru.
Chlor wchodzi w reakcję z ozonem, tworząc równie aktywny tlenek chloru (ClO) oraz zwykły tlen (O2). Następnie
reakcja dwóch cząsteczek tlenku chloru prowadzi do powstania cząsteczki dwutlenku chloru (ClO2) oraz uwolnienia
kolejnego atomu chloru, który rozbija następne cząsteczki ozonu. Oprócz tego dwutlenek chloru może ulegać
rozpadowi na atom chloru oraz dwuatomową cząsteczkę tlenu.
- duża ilość freonów i halonów w atmosferze, spowodowane jest poprzez urządzenia chłodzące typu klimatyzacja,
przy produkcji kosmetyków, tkanin dociepleniowych, materacach, przy produkcji farb i klejów.

20. Smog fotochemiczny i wpływ transportu na to zjawisko

Typ smogu powstający w słoneczne dni przy dużym ruchu ulicznym. Brunatna mgła, która zwykle pojawia się nad
miastami podczas gorącej, słonecznej pogody, kiedy to mieszanka czynników zanieczyszczających powietrze,
zwłaszcza spalin wchodzi w reakcję ze światłem słonecznym, w wyniku czego powstaje trujący gaz, czyli ozon. Gaz
ten może być przyczyną trudności w oddychaniu. Głównym źródłem emisji pyłów z transportu są silniki Diesla.
Mimo stosowania zawansowanych technicznie silników, problem emisji pyłów z samochodów napędzanych silnikiem
Diesla narasta.

21. Katalityczne metody ograniczania emisji zanieczyszczeń ze środków transportu - budowa katalizatora,

przykłady rozwiązań układów oczyszczania spalin wykorzystujących katalizatory, mechanizm reakcji
katalitycznych, detektory zawartości tlenu w spalinach (budowa, działanie, cel stosowania)

Katalityczne metody oczyszczania spalin:



spalanie (utlenianie) katalityczne - stosuje się je w przypadku niskich stężeń węglowodorów w gazach

odlotowych;



redukcja katalityczna



rozkład katalityczny

Budowa katalizatora:

Katalizator (konwerter katalityczny) zawiera w swojej budowie substancje chemiczne (katalizatory), które pobudzają
zawarte  w  spalinach  substancje  do  reakcji  ze  sobą,  same  nie  zużywając  się.Masą  czynną  w  nich  jest
platyna,pallad,oraz  rod.  Odpowiedni  dobór  substancji  katalitycznych  powoduje,  że  w  wyniku  takich  wymuszonych
reakcji  powstają  związki  chemiczne  mniej  (lub  wcale)  nie  uciążliwe  dla  środowiska  (np.  z  tlenku  węgla  powstaje
dwutlenek  węgla).  Katalizator  samochodowy  jest  częścią  układu  wydechowego  (obecnie  niezbędny,  aby  nowo
wyprodukowany  samochód  spełnił  obowiązujące  normy  czystości  spalin).  Ze  względu  na  inny  skład  spalin  w
silnikach o zapłonie iskrowym i samoczynnym stosowane są różne rodzaje katalizatorów. Katalizatory w silnikach o
zapłonie  iskrowym  powinny  mieć  możliwość  zredukowania  tlenków  azotu,  oraz  utlenienia  tlenku  węgla  (do
dwutlenku węgla) ,oraz węglowodorów (w wyniku reakcji powstaje woda oraz dwutlenek węgla). W silnikach Diesla
stosowane  są  katalizatory,  które  tylko  utleniają  tlenek  węgla  i  węglowodory.  Ze  względu  na  specyfikę  pracy  tych
silników (praca na ubogiej mieszance) niemożliwa jest jednoczesna redukcja tlenków azotu. Aby zredukować tlenki
azotu coraz częściej stosowane są dodatkowe katalizatory np: wykorzystujące mocznik jako katalizator reakcji. Taki
katalizator ulega jednak zużyciu. Katalizator składa się z płaszcza ze stali nierdzewnej, izolacji cieplnej,oraz nośnika
w formie plastra miodu, pokrytego metalami szlachetnymi, takimi jak platyna,pallad czy rod.
Zamontowanie  katalizatora  jest  możliwe  w  prawie  każdym  samochodzie  (wyjątkiem  są  te  zasilane  benzyną
ołowiową), jednak jego prawidłowe działanie wymaga odpowiedniego składu mieszanki paliwowo-powietrznej (tak
aby  skład  spalin  umożliwił  całkowitą  reakcję  między  sobą  szkodliwych  substancji),oraz  odpowiedniej  temperatury
samego  urządzenia.  Dlatego  katalizator  może  działać  na  100%  swoich  możliwości  tylko  w  silnikach  z  wtryskiem
sterowanym m.in. sondą lambda.

Rodzaje katalizatorów:
Ze względu na materiał zastosowany do budowy wyróżniamy: - katalizatory ceramiczne (o przekroju kwadratowym) -
katalizatory metalowe (o przekroju trójkąta lub trapezu) Ze względu na funkcje katalizatory dzielimy na: -Katalizator
redukujący  (zmniejsza  tlenki  azotu  NOx)wchodzą  w  skład  kat.trófunkcyjnego.  -Katalizator  utleniający  (zmniejsza
zawartość  tlenku  węgla  i  węglowodorów  CO  i  HC)-stosowane  w  silnikach  diesla(ZS),zmniejszają  również  cząstki
stałe.  -Katalizator  trójfunkcyjny  zwany  trójdrożnym  (utlenia  CO  i  HC,oraz  redukuje  NOx)-stosowane  tylko  w
silnikach benzynowych(ZI)

Mechanizm reakcji katalitycznych:

Detektory zawartości tlenu w spalinach:

Budowa:
Działanie:
Cel stosowania:

22. Filtry cząstek stałych (budowa, zasada działania, metody regeneracji)

Filtr cząstek stałych - filtr montowany w układach wydechowych silników wysokoprężnych, oczyszczający gazy
spalinowe z cząstek sadzy i popiołu. Stosowane w celu eliminacji większej ilości cząstek stałych, jak również innych
związków trujących, filtry cząstek stałych stosowane są w połączeniu z innymi układami zmniejszającymi ich ilość.
Duża ilość cząstek stałych powstałych przy spalaniu paliwa w silnikach diesla powoduje, że silnik diesla nie spełnia
rygorystycznej normy emisji spalin EURO 4 bez zastosowania filtra cząstek stałych. Silniki diesla bez filtra cząstek
stałych osiągają jedynie normę EURO 3.
Zasada działania Filtr ma postać przestrzennej struktury o bardzo dużej całkowitej powierzchni ścianek. Cząstki
sadzy osiadają na porowatych ściankach lub włóknach, wykonanych z metalu, materiałów ceramicznych, lub

specjalnego papieru (tylko w przypadku filtrów jednorazowych). Wydajność prawidłowo działającego filtra zawiera
się w przedziale od 85% do 100%, co oznacza, że do atmosfery przedostaje się nie więcej niż 15% pierwotnej
zawartości zanieczyszczeń w fazie stałej

[4]

Regeneracja - Gromadzące się w filtrze cząstki sadzy powodują jego stopniowe zapychanie i utratę wydajności. W
części pojazdów stosuje się filtry jednorazowe, wymagające wymiany po zapełnieniu filtra. Bardziej zaawansowanym
rozwiązaniem jest samooczyszczanie filtra polegające na katalitycznym spalaniu sadzy po osiągnięciu przez filtr
odpowiednio wysokiej temperatury (sadza spala się w temperaturze wyższej niż 600 st. Celsjusza). System ten nosi
nazwę regeneracji pasywnej. Stosowane są też aktywne systemy wypalania zgromadzonej w filtrze sadzy - na
przykład okresowa zmiana trybu pracy silnika, w wyniku czego emituje on zwiększone ilości dwutlenku azotu, który
przepływając przez filtr powoduje utlenianie zgromadzonej sadzy. Jeszcze innym sposobem aktywnej regeneracji
filtra jest okresowe podgrzewanie go dodatkowym płomieniem wtryskiwanej do filtra mieszanki, w wyniku czego
sadza ulega spaleniu. Wśród cząstek stałych znajduje się też popiół pochodzący między innymi z oleju, dodatków do
paliw, czy produktów zużycia i korozji silników.

[5]

Popiół, w przeciwieństwie do sadzy nie ulega spaleniu do postaci

gazowej w procesie regeneracji, tym samym akumulując się w filtrze cząstek stałych. Z tego powodu z czasem stopień
zapełnienia filtra nieodwracalnie rośnie i okresy pomiędzy procesami regeneracji maleją. W momencie osiągnięcia
przez filtr krytycznego poziomu napełnienia popiołem nie pozwalającego na jego zmniejszenie przez proces
regeneracji komputer pokładowy sygnalizuje błąd w układzie oczyszczania spalin i konieczna jest wymiana, bądź
mechaniczna regeneracja filtra poza pojazdem.

23. Wymagania ekologiczne dotyczące czynnika chłodniczego w samochodach. Korzyści i potencjalne zagrożenia

ze stosowania zamiennika czynnika R134a

Wymagania ekologiczne:
- wskaźnik ODP – potencjał niszczenia ozonu stratosferycznego odniesiony do czynnika R11
- wskaźnik GWP – potencjał tworzenia efektu cieplarnianego odniesiony do CO2 dla którego GWP=1

Korzyści i potencjalne zagrożenia:



obieg czynnika R744 działa zasadniczo tak samo, jak układy działające na czynniku R134a. Występują jednak
pewne istotne różnice: inne ciśnienie robocze w stosunku do R134a (35 barów – 130 barów);



wielkość instalacji wypełnionych czynnikiem R744 jest bardzo zbliżona do wielkości starych instalacji
działających w oparciu o czynnik R134a;



niska temperatura krytyczna wynosząca jedynie 31°C – w rezultacie czynnik R744 w gorące dni nie może
zostać skroplony za pomocą powietrza zewnętrznego. Skutkiem tego jest konieczność zastąpienia aktualnego
skraplacza chłodnicą gazu;



instalacja klimatyzacyjna oparta na R744 zużywa mniej paliwa niż instalacja napełniona czynnikiem
syntetycznym R134a;



w eksploatacji R744 stwierdzono mniejszą emisję CO2 do atmosfery, a zatem mniejszą szkodliwość
użytkowania klimatyzacji samochodowej dla środowiska;



w razie wycieku ulotnienie się R744 do atmosfery nie niesie dodatkowych skutków ubocznych, tak jak ma to
miejsce w przypadku czynnika R134a;



nie jest konieczna utylizacja R744 podczas recyklingu pojazdów;



do wykonywania prac serwisowych i obsługi nowych układów potrzebne będzie nowe urządzenie serwisowe

24. Czynniki skażające wody naturalne z uwzględnieniem tych, które związane są z działalnością transportową

-organizmy chorobotwórcze
-substancje zużywające tlen
-substancje powodujące eutrofizację cywilizacyjną

-toksyczne substancje nieorganiczne
-toksyczne substancje organiczne
-substancje chemiczne występujące w zwiększonej ilości

25. Charakterystyka ścieków pochodzących z działalności transportowej

26. Sposoby ochrony jakości wód naturalnych

Jakościowa ochrona wód polega na zabezpieczeniu ich przed zanieczyszczeniem lub skażeniem i na niedopuszczeniu
do powstawania powierzchniowych źródeł zanieczyszczenia przez:
• poprawę stanu sanitarnego wokół kopalnych ujęć na wsi,
• odprowadzanie do gruntu wyłącznie ścieków oczyszczonych,
• instalowanie w kominach fabrycznych filtrów pochłaniających szkodliwe substancje,
• lokalizowanie śmietnisk wyłącznie w miejscach gdzie wody podziemne są izolowane warstwami wodoszczelnym,
• stosowanie w rolnictwie wyłącznie substancji szybko rozkładających się do nawożenia i ochrony roślin.

27. Oczyszczanie wody zużytej w myjniach środków transportu

Recykling wody w instalacjach myjni samochodowych jest bardzo praktyczny zarówno z punktu widzenia
ekologicznego, jak i ekonomicznego. Niestety zagrożenie ze strony patogenów mikrobiologicznych w wodzie służącej
do mycia jest zbyt często lekceważone.
Mycie samochodów na ulicy zostało już dawno zabronione w wielu krajach. Powodem takiego zakazu były głównie
aspekty ekologiczne, ponieważ woda po myciu zawiera oleje, smary, smołę, materię zawieszoną, metale ciężkie i
mikroorganizmy, które często dostają się do gleby stanowiąc zagrożenie dla wód gruntowych.
Mycie samochodów przeprowadzane blisko odpływów ulicznych powoduje zanieczyszczenie środowiska, ponieważ
zanieczyszczona woda może być wymywana do wód powierzchniowych poprzez kanały odprowadzania wody
deszczowej.
Kiedy samochody są czyszczone ręcznie zużywane jest znacznie więcej świeżej wody w porównaniu z ilością
zużywaną w instalacjach myjni (patrz tabela poniżej).
Redukcja kosztów przy obecnych cenach za wodę pitną oraz opłatach za zrzut ścieków jest znaczna w nowoczesnych
instalacjach recyrkulacji wody, ponieważ w takich systemach 75-90% wymaganej wody świeżej zostaje
zaoszczędzone.

System do traktowania wody ściekowej może składać się z następujących komponentów:
- Urządzenia do neutralizacji
- Jednostki filtracji
- Jednostki flokulacji
- Urządzenia do oczyszczania biologicznego
- Osadniki
- Urządzenia traktowania emulsji (regulacja nowego materiału biologicznego)
- Jednostki dezynfekcji
Ponieważ woda przemysłowa w instalacjach myjni samochodowych może być zanieczyszczona mikrobiologicznie,
zarówno personel jak i klienci muszą być chronieni przed możliwym zagrożeniem dla zdrowia. Tak jest w przypadku,
kiedy zanieczyszczona woda jest rozpraszana w czasie mycia w zamkniętych pomieszczeniach. Ludzie mogą
wówczas wdychać tworzące się aerozole, a to z kolei może powodować niebezpieczne infekcje bakteryjne i wirusowe
u tych z obniżoną odpornością.
Następujące procedury mogą być zastosowane w celu dezynfekcji wody:

- Ozonowanie
- UV
- Traktowanie nadtlenkiem
- Traktowanie cieplne

Grzyby, bakterie (takie jak Legionella) oraz wirusy mogą być usuwane z wody służącej do mycia za pomocą
elektrycznej instalacji ozonowej, ponieważ ozon ma bardzo silne właściwości niszczące w stosunku do tych
mikroorganizmów. Elektryczna instalacja ozonowa może być z łatwością zamontowana i jest ona godna zaufania. W
przeciwieństwie do dezynfekcji z użyciem chloru, dezynfekcja przy pomocy ozonu nie powoduje żadnych
negatywnych efektów w stosunku do lakieru karoserii samochodowej.

Poza systemami do dezynfekcji wody Lenntech oferuje także systemy Odwróconej Osmozy. Systemy te stosowane są
do produkcji wody ultra czystej, która może być używana do spłukania samochodów bez pozostawiania śladów. Woda
oczyszczona w ten sposób nie pozostawia białych śladów na karoserii po wyschnięciu.

W myjniach samochodowych stosowane są najczęściej dwa podstawowe sposoby oczyszczania ścieków:

1. MECHANICZNY SYSTEM OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW
- Hydrocyklon z możliwością odzysku 60% wody
lub bardziej zaawansowany, tzw.:
- Bio- hydrocyklon z wymuszonym, mikro dotlenianiem ścieków orazaktywnym biofiltrem absorbującym
pozostale frakcje ropopochodne oraz metale ciężkie i zezwalającym na 80% odzysku wody w myjniach
samochodowych.
2. CHEMICZNY SYSTEM OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW
- Bioreaktor z wymienialnymi, aktywnymi wkładami chemicznymi, na przykład oczyszczalnia typu "ALFA" z
zamkniętym system obiegu z możliwością do 85% odzysku wody.
Jest to jednak bardzo drogi i mało wydajny system oczyszczania ścieków, stosowany przeważnie tylko w lecie, z
powodu szkodliwego działania soli drogowej na prace aktywnych filtrów węglowych.

28. Separatory substancji ropopochodnych i zawiesin

Separator -  element instalacji oddzielacza, który wydziela ciecz lekką ze ścieków i zatrzymuje ją. Zgodnie z
definicjami– separatory ropopochodnych zawsze współpracują z osadnikami, z którymi mogą tworzyć jeden
zintegrowany zbiornik lub stanowią dwa oddzielne obiekty.
Separatory klasy I to urządzenia, w których podczas badań laboratoryjnych przeprowadzonych zgodnie z normą -
maksymalna zawartość oleju normowego w ściekach oczyszczonych wynosi 5 mg/l. W separatorach klasy II
poddanych tym samym badaniom laboratoryjnym - maksymalna dopuszczalna zawartość oleju normowego w
ściekach oczyszczanych wynosi 100 mg/l.
Separatory grawitacyjne działają na zasadzie rozdziału substancji o różnych gęstościach pod działaniem wyłącznie
sił grawitacji – krople cieczy lekkich (olej, benzyna) wypływają i gromadzą się na powierzchni wód opadowych.
Separatory koalescencyjne zapewniają wyższy stopień oddzielania, niż separatory grawitacyjne, ponieważ flotacja
grawitacyjna wspomagana jest procesem koalescencji.