Kucharz_malej_gastro_512[05]_Z2_03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Charakterystyka działalności gospodarczej

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Biznes plan

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Wybór profilu działalności

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

4.4. Pozyskanie środków produkcji i źródła finansowania działalności

gospodarczej

4.4.1. Materiał nauczania

4.4.2. Pytania sprawdzające

4.4.3. Ćwiczenia

4.4.4. Sprawdzian postępów

4.5. Polityka zatrudnienia

4.5.1. Materiał nauczania

4.5.2. Pytania sprawdzające

4.5.3. Ćwiczenia

4.5.4. Sprawdzian postępów

4.6. Marketing w działalności gastronomicznej

4.6.1. Materiał nauczania

4.6.2. Pytania sprawdzające

4.6.3. Ćwiczenia

4.6.4. Sprawdzian postępów

4.7. Cena i marŜa gastronomiczna. Kalkulacja ceny

4.7.1. Materiał nauczania

4.7.2. Pytania sprawdzające

4.7.3. Ćwiczenia

4.7.4. Sprawdzian postępów

4.8. Rozliczenia publiczno-prawne

4.8.1. Materiał nauczania

4.8.2. Pytania sprawdzające

4.8.3. Ćwiczenia

4.8.4. Sprawdzian postępów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik, który otrzymujesz będzie Ci pomocny w zdobyciu niezbędnych umiejętności

potrzebnych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Poradnik ten zawiera:

−

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiadomości, które
powinieneś mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,

−

cele kształcenia tej jednostki modułowej,

−

materiał  nauczania  (rozdział  4),  który  umoŜliwia  samodzielne  przygotowanie  się
do wykonania  ćwiczeń  i  zaliczenia  sprawdzianów.  Wykorzystaj  do  poszerzenia  wiedzy
wskazaną  literaturę  oraz  inne  źródła  informacji.  Obejmuje  on  równieŜ  ćwiczenia,  które
zawierają:

−

treść ćwiczeń,

−

sposób ich wykonania,

−

wykaz materiałów i sprzętu potrzebnych do realizacji ćwiczenia,

−

pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,

−

sprawdzian teoretyczny,

−

sprawdzian umiejętności praktycznych.

−

przykład  zadania / ćwiczenia  oraz  zestaw  pytań  sprawdzających  Twoje  opanowanie
wiedzy i umiejętności z zakresu całej jednostki. Zaliczenie tego ćwiczenia jest dowodem
osiągnięcia  umiejętności  praktycznych  określonych  w  tej  jednostce  modułowej.
Wykonując  sprawdzian  postępów  powinieneś  odpowiadać  na  pytanie  tak  lub  nie,
co oznacza, Ŝe opanowałeś materiał albo nie.

JeŜeli  masz  trudności  ze  zrozumieniem  tematu  lub  ćwiczenia,  to  poproś  nauczyciela
o wyjaśnienie  i  ewentualne  sprawdzenie,  czy  dobrze  wykonujesz  daną  czynność.
Po opracowaniu  materiału  spróbuj  rozwiązać  sprawdzian  z  zakresu  jednostki  modułowej.
Jednostka  modułowa:  prowadzenie  działalności  gospodarczej  512[05].Z2.03,  której  treści
teraz  poznasz jest podstawową jednostką przygotowującą do nabycia kolejnych umiejętności
w module Usługi gastronomiczne (rys.1)

Schemat układu jednostek modułowych

Moduł 512[05].Z2

Usługi gastronomiczne

512[05].Z2.01
Nawiązywanie

i utrzymywanie kontaktów

międzyludzkich

512[05].Z2.02

SprzedaŜ wyrobów kulinarnych

w punktach małej gastronomii

512[05].Z2.03

Prowadzenie działalności

gospodarczej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z róŜnych źródeł informacji,

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu ekonomii ze szczególnym
uwzględnieniem usług gastronomicznych np. marŜa gastronomiczna, koszt, przychód,
dochód, popyt itp.,

−

umiejętnie stosować posiadaną wiedzę teoretyczną w praktyce gospodarczej,

−

sprawnie posługiwać się kalkulatorem i szacunkowym liczeniem pamięciowym,

−

porównywać, analizować i wyciągać wnioski w sytuacjach alternatywnych,

−

analizować formularze urzędowe oraz instrukcje ich wypełniania,

−

nawiązywać i prowadzić rozmowy w stopniu gwarantującym komunikację,

−

posługiwać się komputerowym pakietem biurowym typu MS Office.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

zidentyfikować firmy branŜy gastronomicznej działające na lokalnym rynku,

−

ocenić własne predyspozycje, wiedzę i umiejętności zawodowe,

−

zidentyfikować potencjalnych klientów przyszłej firmy,

−

scharakteryzować procedurę zakładania działalności gospodarczej,

−

określić zakres prowadzenia działalności gospodarczej,

−

określić wymagania dotyczące lokalizacji i wyposaŜenia zakładu gastronomicznego oraz
ochrony środowiska,

−

skorzystać z przepisów kodeksu pracy dotyczących pracodawcy i pracownika,

−

przygotować dokumenty niezbędne do podjęcia działalności gospodarczej,

−

określić czynniki wpływające na popyt, podaŜ i cenę towarów i usług,

−

dokonać kalkulacji kosztów związanych z rozpoczęciem i prowadzeniem działalności
usługowej w branŜy gastronomicznej oraz wskazać źródła finansowania,

−

opracować ofertę świadczonych usług,

−

określić zakres usług świadczonych klientom indywidualnym i zbiorowym,

−

opracować prosty plan przedsięwzięcia oraz określić formę jego realizacji,

−

przygotować materiały promujące własną działalność gospodarczą,

−

określić przebieg procesu sprzedaŜy w placówce Ŝywienia,

−

dokonać kalkulacji ceny sprzedaŜy potraw i napojów,

−

dokonać kalkulacji kosztów związanych z realizacją indywidualnego zlecenia,

−

określić znaczenie jakości usług w odnoszeniu sukcesu,

−

przeprowadzić rozmowę ze zleceniodawcą w celu określenia zakresu usługi oraz
wymagań,

−

przygotować dokumenty niezbędne do realizacji zadań zawodowych,

−

scharakteryzować prawa klienta i konsumenta,

−

zaprezentować i doradzić wybór usługi,

−

zastosować zasady etyki i kultury osobistej w kontaktach ze zleceniodawcą,

−

dokonać analizy jakości świadczonych usług,

−

poprowadzić uproszczone formy księgowości,

−

sporządzić dokumentację niezbędną do rozliczenia się z Urzędem Skarbowym
i Zakładem Ubezpieczeń Społecznych,

−

skorzystać z róŜnych źródeł informacji dotyczących aktualnych usług gastronomicznych
oferowanych na rynku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1.

Charakterystyka działalności gospodarczej

4.1.1. Materiał nauczania

Działalność gospodarcza – zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana,

usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóŜ, a takŜe
działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Przedsiębiorca – osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie posiadająca osobowości prawnej

spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje
działalność gospodarczą.

Klasyfikacja przedsiębiorców:

Podział ze względu na formę organizacyjno-prawną: przedsiębiorstwo państwowe, spółka
handlowa, spółdzielnia, zrzeszenie, fundacja, przedsiębiorstwo jednoosobowe, wspólnicy
spółki cywilnej.

2. Podział według statusu prawnego: osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka

organizacyjna nie mająca osobowości prawnej np. państwowe jednostki budŜetowe,
szkoły, spółki osobowe.

3. Podział ze względu na formę własności: publiczne (państwowe, komunalne), prywatne.
4. Podział ze względu na wielkość: małe, średnie, duŜe.

Jak załoŜyć firmę i ją prowadzić – podjęcie decyzji o załoŜeniu własnej, takŜe

jednoosobowej  firmy  oznacza,  Ŝe  samozatrudniający  się  przedsiębiorca  musi  zarejestrować
działalność gospodarczą w gminie, uzyskać REGON (wpis do krajowego rejestru urzędowego
podmiotów  gospodarki  narodowej),  dokonać  zgłoszenia  aktualizacyjnego  NIP.  Musi  takŜe
wybrać  sposób  rozliczeń  z  tytułu  podatków  (dochodowego  i  od  towarów  i  usług  –  VAT).
Pewne  rodzaje  działalności  gospodarczej  wymagają  dodatkowo  uzyskania  zezwolenia,
koncesji,  zgody,  licencji  lub  wpisu  do  rejestru  działalności  regulowanej.  W  przypadku
prowadzenia  działalności  gastronomicznej  zezwolenia  wymaga  sprzedaŜ  napojów
alkoholowych.
Jeśli  wniosek  o  wpis  jest  kompletny  i  został  właściwie  opłacony  decyzja  o  wpisie  powinna
zostać wydana w terminie 3 dni roboczych, licząc od dnia wpływu wniosku.

Przedsiębiorca moŜe w gminie razem ze zgłoszeniem o dokonanie wpisu do ewidencji

działalności  gospodarczej  złoŜyć  takŜe  wniosek  o  nadanie  numeru  REGON  (adresat:
Wojewódzki  Urząd  Statystyczny)  i  wniosek  aktualizacyjny  NIP  (adresat:  właściwy  ze
względu na miejsce zamieszkania/siedziby firmy Urząd Skarbowy). Natomiast zgłoszenie do
ubezpieczenia  społecznego  (własne  i  swoich  ewentualnych  pracowników)  musi  dokonać
samodzielnie  we  właściwym  Oddziale  Zakładu  Ubezpieczeń  Społecznych  (ZUS).
Rozpoczynając działalność gospodarczą naleŜy zawiadomić na piśmie właściwego inspektora
pracy,  wypełniając  kartę  zgłoszenia  pracodawcy  (adresat:  Państwowa  Inspekcja  Pracy)  oraz
właściwego  inspektora  sanitarnego  wypełniając  kartę  zgłoszenia  (adresat:  Stacja  Sanitarno
Epidemiologiczna – Sanepid).

Zanim przedsiębiorca uruchomi swoją działalność musi spełnić wiele formalności. Lepiej

się z tymi wymogami dotyczącymi lokalu, warunków pracy, zasad bezpieczeństwa i higieny
czy wymogów sanitarnych zapoznać wcześniej i dobrze przygotować, aby uniknąć później
zdenerwowania, gdy otrzyma się negatywną decyzję odpowiednich urzędów.

Spółki prawa handlowego – działają w oparciu o Kodeks spółek handlowych, dzielą się

na osobowe i kapitałowe.
Do spółek osobowych zaliczamy: spółkę jawną (sp. j.), spółkę komandytową (sp. k.), spółkę

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

partnerską (sp. p.), spółkę komandytowo-akcyjną (S.K.A.).
Do  spółek  kapitałowych  zaliczamy:  spółkę  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  (sp.  z  o.o.),
spółkę akcyjną (S.A.).
RóŜnice  między  spółkami  osobowymi  i  kapitałowymi  polegają  na  tym,  Ŝe:  spółki  osobowe
nie  mają  osobowości  prawnej,  występuje  osobista  odpowiedzialność  wspólników  za
zobowiązania  spółki,  wspólnicy  osobiście  prowadzą  sprawy  spółki,  natomiast  spółki
kapitałowe  posiadają  osobowość  prawną,  za  swoje  zobowiązania  odpowiadają  majątkiem
spółki  (z  wyłączeniem  odpowiedzialności  wspólników),  mają  wydzielony  kapitał  w  wysokości
minimalnej określonej odpowiednimi przepisami, wspólnicy nie prowadzą z reguły spraw spółki
(robi to zarząd) i nie kontrolują bezpośrednio jej działalności (robi to Rada Nadzorcza).

Uruchamiając działalność gospodarczą w wybranej formie trzeba takŜe pamiętać, Ŝe

oprócz jej rejestracji, zgłoszeń do właściwych urzędów konieczne jest załoŜenie rachunku
bankowego, zainstalowanie kasy fiskalnej tam, gdzie jest wymagana i wyrobienie pieczątki
firmy.

Etyka w biznesie – zespół norm obowiązujących i uznawanych w świecie biznesu czyli

w  Ŝyciu  gospodarczym.  Są  to  reguły  postępowania  pracodawców  wobec  pracowników,
pracowników  wobec  pracodawców,  przedstawicieli firmy wobec kontrahentów. Chodzi
o traktowanie ludzi w sposób uczciwy, z szacunkiem dla godności ludzkiej, o bycie lojalnym
i  o działania dla dobra przedsiębiorstwa.

Mówi się takŜe o etyce zawodowej, przez co rozumie się zespół norm i zasad

określających postępowanie danej grupy zawodowej wynikających z tradycji zawodu, kultury
danego społeczeństwa oraz powszechnie akceptowanego systemu wartości.

Pojawia się coraz więcej organizacji posiadających kodeksy etyczne.
Etyka dotyczy działań ludzi wolnych i rozumnych, którzy uczestniczą w grze zwanej

rynkiem.  W  biznesie  nie  jest  się  jednostką  autonomiczną.  Jest  się  członkiem  zespołu,
otoczonym  wieloma  róŜnymi  relacjami  i  zaleŜnościami.  Nie  moŜna  poddawać  się  presji
otoczenia.  Zasady  etycznego  postępowania  są  dla  większości  oczywiste;  łatwiej  wskazać
przykłady  nieetycznego  zachowanie

czy postępowania.

Przykładem nieetycznego

postępowania /a właściwie

kradzieŜy/ są: prywatne rozmowy telefoniczne na koszt

pracodawcy, surfowanie po Internecie w godzinach pracy, uŜywanie w prywatnych celach
samochodu słuŜbowego.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie cechy charakteryzują działalność gospodarczą?
2.  W jakiej formie moŜna prowadzić działalność gospodarczą?
3.  Gdzie rejestruje się jednoosobową działalność gospodarczą?
4.  W  jakich  instytucjach  i  w  jakim  celu  naleŜy  zgłosić  zarejestrowaną  działalność

gospodarczą?

5. Jakie są róŜnice pomiędzy spółkami osobowymi a kapitałowymi?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj według poniŜszego schematu etapy zakładania jednoosobowej działalności

gospodarczej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ETAP

CEL

INSTYTUCJA

1. ………………………

………………………… Wydział działalności

gospodarczej urzędu
miasta/gminy

2. złoŜenie wniosku

uzyskanie numeru

REGON

……………………………..…

3. złoŜenie wniosku

uzyskanie numeru

NIP

……………………………..…

4. złoŜenie deklaracji

…………………………

Państwowa Inspekcja Pracy
/PIP/

5. zgłoszenie działalności

………………………… Państwowa Stacja

Sanitarno-Epidemiologiczna

6. złoŜenie deklaracji

ZUS, ZFA, ZUA

………………………… ……………………………..…

7. złoŜenie obowiązku

podatkowego

w zakresie podatku
a) dochodowego
b) VAT

……………………………..…

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje umieszczone w ćwiczeniu,
3)  sformułować cele zgłaszania zarejestrowanej działalności do róŜnych instytucji,
4)  w miejsce kropek wpisać odpowiednie informacje,
5)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusz papieru formatu A3.

Ćwiczenie 2

Marek Kowalczyk zamieszkały w Gdańsku 81–056, ul. Jasna 4/7 legitymujący się

dowodem  osobistym  AOZ  629171  wydanym  przez  Prezydenta  Miasta  Gdańska  dnia
15.03.1980  r.  zamierza  otworzyć  bistro  pod  nazwą  „Grzanka”.  Lokal  będzie  funkcjonować
w    Gdańsku    81–022  przy  ul.  Warszawskiej  18.  Bistro  oferować  będzie  przekąski  ciepłe
i zimne  oraz  napoje.  Planowany  termin  otwarcia  01.07.  br.  Wypełnij  formularz  zgłoszenia
o wpis do ewidencji gospodarczej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  przeczytać formularz zgłoszenia do ewidencji gospodarczej,
3)  przeczytać instrukcję wypełniania zgłoszenia,
4)  odszukać w poradniku stosowne informacje,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) ewentualnie skorzystać z Internetu – odszukać na stronie większej miejscowości

połoŜonej najbliŜej miejsca zamieszkania porady, jak wypełnić druk zgłoszenia,

6) odszukać numer PKD wybranej działalności /Internet lub wykaz Polska Klasyfikacja

Działalności Gospodarczej/,

7) wypełnić druk zgłoszenia,
8) przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

druk zgłoszenia do ewidencji gospodarczej,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 3

Na podstawie danych z ćwiczenia 2 wypełnij wniosek o nadanie statystycznego numeru

identyfikacyjnego REGON.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  przeczytać formularz RG-1,
3)  przeczytać objaśnienia dotyczące jego wypełniania,
4)  przeczytać dokładnie dane, jakimi dysponujesz,
5)  wypełnić formularz wpisując właściwe dane do odpowiednich rubryk,
6)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

formularz RG-1.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie działalności gospodarczej?

2) wyjaśnić, kogo nazywamy przedsiębiorcą?

3) dokonać klasyfikacji przedsiębiorców?

4) wskazać róŜnice pomiędzy spółkami osobowymi a kapitałowymi?

5) określić jakie instytucje trzeba zawiadomić o podjętej działalności

gospodarczej?

6) Wypełnić formularz zgłoszenia o wpis do ewidencji działalności

gospodarczej?

7) wyjaśnić znaczenie numeru REGON i NIP?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.

Biznes plan

4.2.1. Materiał nauczania

Ludzie działający racjonalnie planują. Polega to na dokładnym określeniu tego, co i kiedy

chcą osiągnąć, jakie kroki i w jakiej kolejności muszą podjąć oraz jakie środki są im
dostępne.

Planowanie działalności – określenie celów, jakie firma chce osiągnąć, obmyślenie

rodków i sposobów działania, dostosowanych zarówno do celów, jak i do warunków

działania.

Biznes plan – to pojęcie płynne i wieloznaczne. Najczęściej odnosi się do dokumentu

wymaganego  przy  zdobywaniu  funduszy.  Małe  i  średnie  firmy  często  mają  plany
niesformalizowane,  istniejące  w  umysłach  osób  zarządzających.  Formalny  zapis  planowanej
działalności  następuje  dopiero  wtedy,  gdy  wymagają  tego  potrzeby  uzyskania  środków
finansowych.
W  małych  przedsiębiorstwach  opracowywaniem  planu  działalności  powinien  zajmować  się
właściciel  lub  kierujący  firmą  menadŜer.  MoŜe  korzystać  z  pomocy  specjalistów  np.
księgowych, prawników, bankowców.
Gdy  podjęta  została  juŜ  ostateczna  decyzja  o  załoŜeniu  własnej  firmy  naleŜy  sporządzić
biznes plan i wymyślić misję firmy. Da to obraz opłacalności, moŜliwości działania, pozwoli
przeanalizować wszystkie aspekty przyszłej działalności gospodarczej.
Biznes  plan  przedsiębiorca  podejmujący  działalność  gospodarcza  sporządza  przede
wszystkim dla siebie. Będą go jednak teŜ czytali i analizowali inni. Tak więc pisząc go naleŜy
przedstawić w nim w sposób jasny i przekonujący swoją wizję biznesu.
Biznes plan jest dokumentem określającym cele przedsięwzięcia gospodarczego i środki jego
osiągnięcia  w  określonym  (najczęściej  dłuŜszym)  okresie  czasu.  Jego  istotą  jest  określenie
celów, a następnie ustalenie sposobów, metod i środków osiągnięcia załoŜonych celów.

Części biznes planu:

−

streszczenie,

−

charakterystyka firmy,

−

charakterystyka oferowanych usług, produktów, towarów,

−

plan marketingowy,

−

zarządzanie, organizacja,

−

plan finansowy.
Streszczenie biznes planu – powinno przyciągnąć uwagę czytelnika, gdyŜ niektórzy

z   nich  mogą  ograniczyć  się  do  przeczytania  tylko  streszczenia.  Mimo,  Ŝe  jest  pierwszą
częścią  planu,  naleŜy  je  opracować  na  końcu,  po  opracowaniu  całego  planu,  poniewaŜ
dopiero  wtedy  znany  jest  pełen  obraz  opisywanego  przedsięwzięcia.  Streszczenie  powinno
zawierać  najwaŜniejsze  informacje  o  firmie,  o  rodzaju  działalności  i  rynku  zbytu  oraz
o   zarządzaniu  i  finansach  przedsiębiorstwa  (własne  moŜliwości  finansowe,  potrzeby
finansowe, planowane dochody). RównieŜ naleŜy zaznaczyć, jakie korzyści z tej działalności
moŜe mieć inwestor.

Charakterystyka firmy – zawiera informacje o załoŜeniu firmy, lokalizacji, rodzaju

prowadzonej działalności i jej zasięgu, aktualnym rozwoju firmy oraz o bazie materialnej
i kapitałowej (źródła finansowania), celach, które firma zamierza osiągnąć w zakresie
sprzedaŜy, rentowności, nowych technologii, konkurencji itp.
Charakterystyka oferowanych usług – obejmuje kształtowanie asortymentu, organizację
ś

wiadczenia usług, kooperację. Zawiera dokładny opis produktu, elementy wpływające na

jego wyjątkowość, porównanie z ofertą konkurencji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Plan marketingowy – zawiera analizę rynku, na którym firma będzie działać, opis

potencjalnych klientów, sposób promocji i dystrybucji usług.

Elementy planu marketingowego:

−

analiza rynku (usytuowanie geograficzne firmy, moŜliwości konkurowania na rynku,
nisze rynkowe, liderzy rynkowi, wielkość rynku),

−

identyfikacja klientów (charakterystyka według wieku, płci, poziomu dochodów,
rozpoznanie potrzeb klientów w danej dziedzinie, formy rozliczeń z odbiorcami,
sezonowość popytu),

−

dostawcy surowców lub towarów (ich lokalizacja, warunki płatności, jakość dostaw),

−

charakterystyka konkurencji (nazwa, lokalizacja, rodzaje usług i ich ceny),

−

strategia marketingowa (polityka sprzedaŜy i dystrybucji, polityka cenowa, formy
promocji i reklamy, prognoza sprzedaŜy, public relations).
Zarządzanie – zawiera informacje o osobach zarządzających firmą, przedstawiając

kierownictwo  (kwalifikacje,  doświadczenie  zawodowe),  strukturę  organizacyjną  i  politykę
personalną  (gdzie  znaleźć  pracowników,  jak  skompletować  zespół,  jaki  będzie  system
motywowania).  Wskazuje  się  sposób  współpracy  z  dostawcami  (jacy,  jak  nawiązać  z  nimi
współpracę) oraz zasady prowadzenia księgowości.

Plan finansowy – stanowi rdzeń biznes planu, stanowi podstawę do uzasadnienia

opracowanych  planów rzeczowych. Określa strukturę kapitałową firmy (bilans – zestawienia
majątku  firmy  i  źródeł  jego  finansowania),  przewidywane  wyniki  finansowe  (rachunek
zysków  i  strat),  sytuację  płatniczą  firmy  (rachunek  przepływu  środków  pienięŜnych,  czyli
ilość gotówki, która przepływa przez firmę w postaci wpływów oraz wydatków).

Elementy planu finansowego:

−

wydatki związane z rozpoczęciem działalności (ile i na co potrzebne są środki finansowe,

−

jaką część wydatków pokryją środki własne, jakie są potrzeby finansowe),
Przykładowe wydatki zostały wymienione w tabeli 1.

Tabela 1. Rodzaje wydatków związanych z rozpoczęciem działalności gospodarczej [opracowanie własne]

Rodzaj wydatków

Kwota

Rejestracja działalności

Najem lokalu

Adaptacja/remont lokalu

Zakup wyposaŜenia /meble, maszyny, urządzenia/

Zakup materiałów, towarów

Reklama

Inne

RAZEM

−

koszty  związane  z  funkcjonowaniem  firmy  (miesięczne,  kwartalne,  roczne)  na  które
składają  się:  zakup  towarów,  amortyzacja  maszyn  i  urządzeń,  zuŜycie  materiałów  i  energii,
opłaty  za  róŜnego  rodzaju  usługi  np.  woda,  telefon,  transport,  reklama,  wynagrodzenia
pracowników wraz ze składkami ZUS i inne,

−

przychody ze sprzedaŜy (miesięczne, kwartalne, roczne) czyli obrót netto.

Funkcje biznes planu:

−

słuŜy do rozwijania pomysłów związanych z prowadzeniem firmy; stwarza moŜliwość
wszechstronnego rozwaŜenie róŜnych aspektów działania i dzięki temu doskonalić moŜna
strategię działania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

słuŜy do oceny działalności firmy w pewnym okresie czasu; obserwacja i przeprowadzona
analiza wykaŜe, w jakim stopniu załoŜenie planu okazały się realne a w jakim nie,
co spowodowało odstępstwa od planu i jakie przyniosło skutki,

−

słuŜy do zachęcenia potencjalnych inwestorów (wspólników, kredytodawców) do
zainwestowania swoich pieniędzy.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest biznes plan?
2.  Jaki jest cel sporządzania biznes planu?
3.  Jakie części powinien zawierać biznes plan?
4.  Jakie są źródła pozyskania informacji do biznes planu?
5.  Jakie  znasz  podstawowe  rodzaje  kosztów  związane  z  rozpoczęciem  i  prowadzeniem

działalności gospodarczej?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zamierzasz prowadzić działalność gospodarczą w dziedzinie usług gastronomicznych.

Dokonałeś wyboru profilu działalności i zakresu świadczonych usług. Zamierzasz ubiegać się
o dodatkowe środki finansowe. Stąd konieczne jest przygotowanie biznes planu. Sporządź
część biznes planu: charakterystyka oferowanych usług.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  przygotować plan dotyczący zakresu oferowanych usług,
3)  opisać oferowane produkty, usługi,
4)  zaproponować formę organizacyjną działalności,
5)  przeanalizować konkurencję,
6)  określić zasady wyboru dostawców,
7)  zapisać  wnioski  w  sposób  uporządkowany,  przejrzysty,  zrozumiały  jako  charakterystyka

oferowanych usług,

8) przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

kalkulator,

−

komputer z dostępem do Internetu.

Ćwiczenie 2

Sporządź rachunek zysków i strat w działalności usług gastronomicznych /według

załączonego wzoru/ wykorzystując następujące informacje:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 1 do ćwiczenia 2. ASORTYMENT SPRZEDAśY

Rodzaj

Cena [zł]

Ilość [szt]

Wartość [zł]

Hot dog

4,00

600

Zapiekanka

5,00

800

Hamburger

6,00

700

Sok pomarańczowy
0,25 [l]

2,80

Sok jabłkowy 0,2 [l] 2,50

Coca Cola 0,33 [l]

3,50

120

Poniesione koszty: /zł/

–

zakup towarów

350,00

–

amortyzacja

380,00

–

wynagrodzenia

2 000,00

–

ZUS

412,00

–

zuŜycie materiałów 1 900,00

–

usługi obce

1 350,00

–

reklama

180,00

–

inne

120,00

Tabela 2 do ćwiczenia 2. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

Lp. Wyszczególnienie

Kwota /zł/

przychody ze sprzedaŜy

koszty uzyskania przychodów /razem/

amortyzacja

zuŜycie materiałów

usługi obce

wartość zakupionych towarów

wynagrodzenia

składki ZUS

reklama

10 inne

11 zysk/strata brutto

12 podatek dochodowy

13 zysk/strata netto

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2) obliczyć wartość sprzedaŜy poszczególnych rodzajów asortymentu i łączny przychód ze

sprzedaŜy,

3) wpisać obliczony przychód w odpowiednią kolumnę „Rachunku zysków i strat”,
4) wpisać do „Rachunku zysków i strat” poszczególne rodzaje kosztów i obliczyć łączną

sumę poniesionych kosztów,

5) porównać wysokość przychodu z wysokością poniesionych kosztów, ustalić czy

działalność przyniosła zysk, czy stratę, ustalić wysokość zysku/straty,

6) wpisać wielkość zysku/straty we właściwą kolumnę „Rachunku zysku i strat”,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7) obliczyć wysokość podatku dochodowego, zakładając jego wielkość na poziomie 19% od

osiągniętego zysku (jeśli działalność przyniosła zysk) i wpisać wysokość podatku do
odpowiedniej kolumny „Rachunku zysków i strat”,

8) obliczyć zysk netto i wpisać kwotę zysku netto do odpowiedniej kolumny „Rachunku

zysków i strat”,

9) przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

druk „Rachunku zysków i strat”,

−

kalkulator.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie biznes planu?

2) określić dla kogo sporządzany jest biznes plan?

3) określić w jakim celu jest sporządzany biznes plan?

4) podać części biznes planu?

5) scharakteryzować poszczególne części biznes planu?

6) wymienić funkcje biznes planu?

7) sporządzić plan finansowy przedsięwzięcia?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.

Wybór profilu działalności

4.3.1. Materiał nauczania

Działalność gospodarczą moŜemy prowadzić w sferze produkcji, handlu i usług.

Gastronomia  (z  grec.  gaster  -  "Ŝołądek",  nómos  -  "prawo",  "ustawa")  -  rodzaj  działalności
gospodarczej  polegającej  na  prowadzeniu  zakładów  Ŝywienia  zbiorowego  (np.  restauracji,
barów,  stołówek  itp.).  TakŜe  sztuka  przyrządzania  i podawania potraw w oparciu o fachową
wiedzę kulinarną.

Rynek to miejsce, gdzie sprzedawcy i nabywcy przedstawiają swoje oferty dotyczące

róŜnych dóbr i usług oraz przeprowadzają transakcje kupna-sprzedaŜy. Przedmiotem tych
transakcji mogą być np. towary, usługi, papiery wartościowe itp. Na kaŜdym rynku
funkcjonują trzy podstawowe elementy – popyt, podaŜ i cena.

Popyt to zapotrzebowanie na dobra lub usługi, na które konsumenci chcą przeznaczyć

posiadane środki pienięŜne (w określonym czasie i przy ustalonej na danym poziomie cenie).

PodaŜ to wielkość dóbr lub usług oferowanych na rynku do sprzedaŜy po danej

cenie i w danym okresie czasu.

Cena to wartość towaru lub usługi wyraŜona w mierniku pienięŜnym.
Przedsiębiorstwa gastronomiczne są przede wszystkim uczestnikiem rynku dóbr i usług

po stronie podaŜy (są sprzedawcami dóbr i usług). Prowadząc swoją działalność mogą
wystąpić takŜe jako podmioty innych rynków, np. zaciągając kredyt, kupując lub sprzedając
nieruchomość, zatrudniając pracowników itp.

Ze względu na zróŜnicowanie rynku moŜemy mówić o:

−

rynku sprzedawcy (producenta),

−

rynku nabywcy (konsumenta).
W przypadku działalności gastronomicznej mamy do czynienia z rynkiem nabywcy. To

klient decyduje o wyborze zakładu gastronomicznego i korzystaniu z jego usług. Właściciele,
czując konkurencję, stosują róŜnorodne metody zachęcania konsumentów. Poszerzają ofertę
ś

wiadczonych usług.

Produkty i usługi w działalności gastronomicznej charakteryzują się specyficznymi

cechami zarówno materialnymi, jak i niematerialnymi. Cechy materialne dotyczą Ŝywności,
napojów, wyposaŜenia, urządzeń oraz sprzętu. Cechy niematerialne odnoszą się do atmosfery,
wizerunku, jakości obsługi, dbałości o klienta.

Analiza działalności gastronomicznej powinna zatem uwzględniać cztery aspekty jej

funkcjonowania:

−

wiadczenie usług wymaga obecności klienta, który takŜe ocenia jakość usługi,

−

trudność zachowania równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem na usługi gastronomiczne
a zasobami i zdolnościami produkcyjnymi zakładu gastronomicznego,

−

prowadzenie działalności gastronomicznej wymaga doświadczenia, wiedzy i umiejętności
wszystkich zatrudnionych pracowników,

−

poziom zadowolenia klienta zaleŜy w duŜej mierze od jakości pracy osób mających
bezpośredni kontakt z klientem.

Lokalizacja jest jednym z czynników, które decydują o pozycji wśród konkurujących

zakładów  gastronomicznych.  W  rozumieniu  ogólnym  jest  to  siedziba  firmy  a  w  rozumieniu
szczegółowym  jest  to  dokładne  określenie  rozmieszczenia  wszystkich  elementów  bazy
techniczno-materialnej.  Lokalizacja  zaleŜy  przede  wszystkim  od  rodzaju  i  wielkości
prowadzonej  działalności  gospodarczej.  Wśród  warunków  funkcjonowania  zakładu
gastronomicznego wyróŜniamy:

−

rynek zbytu (odbiorcy);

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

wielkość terenu, ochronę środowiska, uciąŜliwość dla ludzi;

−

dostępność i stan infrastruktury technicznej, czyli sieci wodno-kanalizacyjnej,
energetycznej, łączności, usług;

−

otoczenie ekonomiczno-prawne tj. obecności konkurencji, instytucji, banków;

−

dogodność komunikacyjną tj. drogi dojazdowe, parkingi;

−

moŜliwość zaopatrywania w surowce, materiały i towary.
Działalność gastronomiczną prowadzi się w celu dostarczenia konsumentom

przynajmniej dwóch produktów materialnych: Ŝywności i napojów. Działalność
gastronomiczna wiąŜe się takŜe z usługami niematerialnymi, takimi jak tworzenie
odpowiedniej atmosfery przez miłą obsługę klienta czy promowanie wizerunku firmy.

Rys.1. Zakres działalności gastronomicznej [8, s. 58]

Produkcja gastronomiczna to inaczej przetwórstwo gastronomiczne, polegające na

przygotowaniu posiłków oraz wyrobów kulinarnych i ciastkarskich, przeznaczonych do
konsumpcji na miejscu lub do sprzedaŜy na wynos.

Usługi Ŝywieniowe to działalność umoŜliwiająca konsumpcję w lokalu na miejscu, poza

lokalem lub w pokojach noclegowych.

SprzedaŜ towarów handlowych to sprzedaŜ zakupionych u innych przedsiębiorców

towarów, takich jak słodycze, napoje orzeźwiające, papierosy, alkohole.

Usługi komplementarne to głównie działalność o charakterze rozrywkowym,

kulturalnym, rekreacyjnym, jak np. koncerty, występy kabaretowe, imprezy sportowe itp.

Produkcja gastronomiczna, usługi Ŝywieniowe i sprzedaŜ towarów handlowych stanowią

działalność podstawową zakładów gastronomicznych, obok której mogą one prowadzić
równieŜ działalność dodatkową.

Działalność dodatkowa związana jest przede wszystkim ze świadczeniem usług

komplementarnych. Do działalności dodatkowej moŜna zaliczyć np. działalność rozrywkową
i kulturalną, Ŝywienie wycieczek, bankiety, produkcję i sprzedaŜ wyrobów garmaŜeryjnych,
sprzedaŜ obwoźną lub obnośną, w tym catering.

Zakłady gastronomiczne moŜemy podzielić na dwie grupy:

−

zakłady Ŝywienia otwartego,

−

zakłady Ŝywienia zamkniętego.
Zakłady Ŝywienia otwartego świadczą usługi gastronomiczne na rzecz wszystkich

konsumentów. Do działalności dodatkowej tych zakładów zaliczamy przede wszystkim
działalność rozrywkową, obsługę imprez masowych oraz doŜywianie.

Zakłady Ŝywienia zamkniętego świadczą usługi gastronomiczne na rzecz pewnej

wybranej grupy osób np. uczniów, studentów, pacjentów w szpitalach.

Ze względu na zakres wyŜywienia zakłady gastronomiczne moŜemy podzielić na zakłady

o pełnym zakresie wyŜywienia (restauracje, bary, bistra, jadłodajnie, gospody turystyczne)
oraz zakłady o ograniczonym zakresie wyŜywienia (kawiarnie, herbaciarnie, winiarnie,

Produkcja

gastronomiczna

Usługi Ŝywieniowe

SprzedaŜ towarów

handlowych

Usługi

komplementarne

Działalność

gastronomiczna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

miodosytnie, piwiarnie, cukiernie, coctail bary, espresso, punkty gastronomiczne).

W świadczeniu usług gastronomicznych bardzo waŜną rolę odgrywa rodzaj asortymentu.

W zakładach gastronomicznych wyróŜniamy następujące grupy asortymentowe:
1) wyroby kulinarne – potrawy i napoje. Wytwarzane są z surowców i półfabrykatów we

własnych  zakładach  lub  w  punktach  gastronomicznych  oraz  produkowane  w  centralach
przygotowawczych.  Mogą  być  dostarczane  w  formie  wyrobów  gotowych  lub
półfabrykatów  np.  zupy,  surówki,  potrawy  gorące  stanowiące    część  składową  drugich
dań obiadowych, w tym dania barowe itp.,

2) posiłki – potrawy i napoje wchodzące w skład śniadania, obiadu lub kolacji,
3) wyroby ciastkarskie – ciasta, ciastka i torty wytwarzane we własnych zakładach lub

punktach gastronomicznych,

4) towary handlowe – artykuły spoŜywcze obcej produkcji przemysłowej dostarczane do

zakładów lub punktów gastronomicznych w formie gotowej do konsumpcji np. napoje
chłodzące, wyroby tytoniowe itp. Uzupełniają one asortyment podstawowy.

Do czynników kształtujących wielkość i asortyment produkcji moŜna zaliczyć:

−

potrzeby konsumentów indywidualnych i zbiorowych,

−

stopień realizacji zadań zakładu gastronomicznego w poprzednim roku,

−

usytuowanie i kategorię zakładu gastronomicznego,

−

zdolności produkcyjne zakładu gastronomicznego,

−

kwalifikacje pracowników,

−

moŜliwości zaopatrzeniowe zakładu gastronomicznego.
W działalności gastronomicznej wyodrębniamy trzy elementy procesu gospodarczego:

zaopatrzenie, produkcję i zbyt (konsumpcję).
Zaopatrzenie  to  proces  zaopatrywania  zakładu  (magazynu,  kuchni,  bufetu)  w  niezbędne
surowce,  materiały  oraz  towary  handlowe  przez  dostawców  zewnętrznych  w  celu
zapewnienia ciągłości produkcji, sprzedaŜy i świadczenia usług.
Produkcja  to  działalność  zmierzająca  do  wytwarzania  w  sposób  zorganizowany,
systematyczny  i  ciągły  dóbr  zaspakajających  potrzeby  ludzkie.  W  gastronomii  do  tej  fazy
zaliczamy wszystkie czynności związane z przygotowywaniem posiłków.
Proces produkcji składa się z dwóch części:

−

procesu

technologicznego,

czyli

czynności

zmierzających

bezpośrednio

przekształcenia surowców w półfabrykaty (np. przerobienia mięsa na kotlety w stanie
surowym) lub zmiany surowców i materiałów lub półfabrykatów w wyroby gotowe,

−

prac pomocniczych, których celem jest obsługa podstawowego procesu produkcji.

Prawidłowy przebieg procesu produkcji zaleŜy od: rytmicznej dostawy surowców, sprawności
urządzeń  produkcyjnych,  właściwej  organizacji  stanowisk  pracy, właściwego harmonogramu
pracy.
Zbyt,  nazywany  inaczej  obrotem  towarowym,  to  działanie  mające  na  celu  przemieszczanie
produktów przeznaczonych do sprzedaŜy z miejsca ich wytworzenia do miejsca ich spoŜycia.
W  gastronomii  oprócz  tych  podstawowych  elementów  moŜna  wyodrębnić  jeszcze  dwa
ogniwa pośrednie – magazynowanie i ekspedycję.
Prawa klienta i konsumenta

Przedsiębiorca zawierający umowę z konsumentem obowiązany jest spełnić szereg

róŜnych warunków. Te zwiększone wymagania przedsiębiorcy wobec konsumenta uzasadnia
się słabszą pozycją konsumenta, gdyŜ zakłada się, Ŝe nie ma on właściwego doświadczenia
w   stosunkach  prawnych  obrotu  gospodarczego  (  w  szczególności  problematykę  tę  reguluje
ustawa  o  ochronie  niektórych  praw  konsumentów  oraz  o  odpowiedzialności  za  szkodę
wyrządzoną przez produkt niebezpieczny).
Informacje  o  prawach  konsumenta  dostępne  są  na  stronie  internetowej:  www.federacja-
konsumentow.org.pl

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Konsument  w  swoich  zmaganiach  z  nieuczciwym  sprzedawcą  czy  usługodawcą  nie  jest
odosobniony.  Pomoc  moŜna  uzyskać:  u  rzecznika  praw  konsumenta  (powiatowi,  miejscy),
w Federacji  Konsumentów  –  organizacji  pozarządowej,  która  słuŜyć  moŜe  poradą
prawną,  a  nawet  reprezentować  konsumenta  w  sądzie,  w  Inspekcji  Handlowej,  która
prowadzi  polubowny  sąd  konsumencki,  w  Urzędzie  Ochrony  Konsumentów  i  Konkurencji
(www.uokik.gov.pl)

Niektóre zasady, których przestrzeganie przy prowadzeniu działalności gastronomicznej

jest konieczne.

Rzetelność obsługi – określa ją Prawo o miarach mówiące, Ŝe naleŜy się posługiwać

przyrządami  pomiarowymi  zalegalizowanymi  (np.  wagami).  Odmierzanie  „na  oko”  –  czy
posługiwanie  się  nielegalnymi  przyrządami  pomiarowymi  –  prowadzi  do  podawania
konsumentom porcji wyrobów kulinarnych niezgodnych z deklarowanymi.

Na podstawie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi

w miejscu sprzedaŜy alkoholu, a więc i w placówkach gastronomicznych oraz poza nimi
powinna być uwidoczniona informacja o szkodliwości spoŜywania napojów alkoholowych.
Alkohol powinien być sprzedawany na podstawie właściwego zezwolenia.

Na podstawie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami uŜywania tytoniu

i wyrobów tytoniowych w ramach ochrony prawa niepalących do Ŝycia w środowisku
wolnym od dymu tytoniowego naleŜy w zakładzie gastronomicznym wydzielić i oznakować
odpowiednie miejsce do palenia wyrobów tytoniowych.

Na podstawie rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen

towarów  i  usług  oraz  sposobu  oznaczania  ceną  towarów  przeznaczonych  do  sprzedaŜy
w   placówce  gastronomicznej  powinny  być  uwidocznione  dla  konsumenta  ceny  w  formie
karty  menu,  podświetlanej  tablicy  z  cenami  czy  innej,  w  taki  sposób,  aby  były  czytelne  dla
kupujących.

W przedsiębiorstwach gastronomicznych ceny potraw i wyrobów powinno się

uwidaczniać w cenniku, który powinien zawierać dodatkowo: datę wystawienia, pełną nazwę
potrawy lub wyrobu, określenie ilości minimalnej potrawy lub wyrobu, w tym zwłaszcza
składnika głównego (mięsa, drobiu, ryb), dodatków uzupełniających (przystawek i deserów)
oraz napojów.

Podczas reklamy usług lub towarów w czasopiśmie, gazecie, prospekcie, katalogu, na

plakacie, w Internecie, pokazach, prezentacjach itp. naleŜy równieŜ uwidaczniać cenę
produktu lub usługi oraz datę lub termin obowiązywania podanej ceny. W przypadku ceny
promocyjnej lub obniŜonej powinno się umieszczać przekreśloną cenę dotychczasową i obok
cenę promocyjną lub obniŜoną.

ZłoŜenie zamówienia w zakładzie gastronomicznym (np. zamówienie obiadu) jest

zawarciem umowy. Konsument zobowiązany jest do zapłaty a restaurator do wykonania
usługi – podania takiego posiłku, jaki został zamówiony. Jeśli restaurator nie wywiąŜe się
z umowy moŜna reklamować jego usługę.

Najczęstszymi powodami reklamacji jest: podanie dania niezgodnego z zamówieniem,

długie  oczekiwanie,  brak  zachowania  podstawowych  warunków  higienicznych.  Reklamując
usługę  moŜna  Ŝądać:  usunięcia  wady  (czyli  wymiany  dania,  sztućców),  obniŜenia  ceny,
zwrotu pieniędzy.
Gdyby  te  Ŝądania  nie  zostały  spełnione  niezwłocznie,  naleŜy  złoŜyć  reklamację  na  piśmie.
Restaurator  powinien  w  ciągu  14  dni  odpowiedzieć  czy  uwzględnia  reklamację.  Jeśli  nie,
moŜna zwrócić się o pomoc do Federacji Konsumentów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co określa się pojęciem gastronomia?
2.  Co to jest popyt, podaŜ oraz cena?
3.  Co obejmuje pojęcie działalności gastronomicznej?
4.  Czym róŜni się funkcjonowanie otwartych i zamkniętych zakładów gastronomicznych?
5.  Jakie grupy asortymentowe moŜemy wyróŜnić w zakładach gastronomicznych?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Podaj przykłady zakładów gastronomicznych sieci otwartej i zamkniętej. Dokonaj ich

krótkiej charakterystyki.

zakłady otwarte

zakłady zamknięte

……………………………………

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  przypomnieć pojęcie zakładu gastronomicznego otwartego i zamkniętego,
4)  podawać i charakteryzować kolejne przykłady zakładów gastronomicznych,
5)  dokonać zaklasyfikowania do jednej z dwóch grup,
6)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj kawiarnię z punktu widzenia prowadzonej działalności gastronomicznej

według poniŜszego schematu.

Działalność podstawowa:

a) produkcja .................................... – .........................................................................................

........................................................................................

.........................................................................................

b) ..................................................... – .........................................................................................

.........................................................................................

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

c) ..................................................... – ........................................................................................

.........................................................................................

Działalność ...........................

.........................................................................................

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  przypomnieć pojęcie działalności gastronomicznej,
4)  uzupełnić prawidłowe nazwy związane ze sferami działalności gastronomicznej,
5)  dokonać charakterystyki poszczególnych sfer w przypadku kawiarni,
6)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) podać definicję działalności gastronomicznej?

2) wymienić podstawowe elementy rynku?

3) określić moŜliwy zakres działalności gastronomicznej?

4) wymienić przykłady dodatkowej działalności gastronomicznej?

5) określić czynniki wpływające na asortyment w zakładzie

gastronomicznym?

6) podać przykłady zamkniętych zakładów gastronomicznych?

7) scharakteryzować wybrane otwarte zakłady gastronomicznej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.

Pozyskanie środków produkcji i źródła finansowania
działalności gospodarczej

4.4.1. Materiał nauczania

Do prowadzenia działalności gospodarczej niezbędne są róŜnego rodzaju środki

gospodarcze czyli rzeczowe i pienięŜne składniki majątkowe niezbędne do wykonywania
zadań gospodarczych. Środki gospodarcze to inaczej majątek czyli aktywa firmy.
Według postaci, w jakiej występują moŜna je podzielić na:

−

składniki rzeczowe – mają  postać  rzeczy,  róŜnią  się  między sobą funkcją, jaką pełnią
w   procesie  gospodarczym;  naleŜą  do  nich:  środki  pracy  (np.  maszyny,  budynki),
przedmioty  pracy  (np.  materiały,  zuŜywające  się  całkowicie  w  jednym  cyklu
produkcyjnym),  produkty  pracy  (np.  wyroby  gotowe),  towary  handlowe  (artykuły
zakupione celem ich dalszej odsprzedaŜy),

−

wartości niematerialne i prawne (np. patenty, licencje, programy komputerowe),

−

składniki finansowe (np. środki pienięŜne stanowiące gotówkę w kasie i na rachunku
bankowym, papiery wartościowe),

−

naleŜności (sumy naleŜne od innych jednostek za wykonane dla nich świadczenia np. od
odbiorców za sprzedaŜ towarów).

Według zdolności do zachowania postaci majątek moŜna podzielić na:

−

majątek trwały – obejmuje te środki gospodarcze, które są zdolne do zachowania swej
postaci przez dłuŜszy okres czasu /powyŜej 1 roku/,

−

majątek obrotowy – obejmuje środki gospodarcze, które są zuŜywane lub zamieniane
w środki pienięŜne w ciągu 1 roku.
Aby

pozyskać

rodki

gospodarcze

potrzebne

prowadzenia

działalności

gastronomicznej moŜna je zakupić stając się ich właścicielem, wynająć (wydzierŜawić) stając
się najemcą (dzierŜawcą) lub poŜyczyć. Odbywa się to poprzez nawiązywanie odpowiedniego
typu umowy gospodarczej (sprzedaŜy, najmu, dzierŜawy, leasingu).
Umowa  –  zgodne  oświadczenie  woli  dwóch  stron, zmierzające do ustanowienia, zmiany lub
zniesienia wzajemnych praw i obowiązków o charakterze majątkowym.
Przepisy  prawne  dotyczące  umów  gospodarczych  regulują  przepisy  Kodeksu  cywilnego.
Umowę moŜna zawrzeć w trybie: ofertowym (złoŜenie i przyjęcie oferty) lub rokowaniowym
– ustalenie treści umowy drogą negocjacji.
Oferta  –  polega  na  złoŜeniu  oświadczenia  drugiej  stronie  o  zamiarze  zawarcia  umowy
o   określonej  treści.  W  ofercie  naleŜy  określić  jej  istotne  postanowienia  i  oznaczyć
termin,  w  ciągu  którego  oczekuje  się  odpowiedzi  (nie  jest  więc  w  tym  znaczeniu  np.
broszurka reklamowa, ogłoszenie).
Umowa powinna być zawarta na piśmie (nie zawsze jest to wymagane przepisami prawa ale
w  przypadku  jakichkolwiek  niezgodności,  wątpliwości  czy  ze  względów  tzw.  procesowych
jest  to  bezpieczniejsze).  Niektóre  umowy  wymagają  tzw.  szczególnej  formy  pisemnej  czyli
muszą być zawarte w postaci aktu notarialnego (inna forma powoduje niewaŜność umowy).

Przez umowę sprzedaŜy sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność

rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy
określoną cenę. Kupujący obowiązany jest zapłacić cenę dopiero po nadejściu rzeczy na
miejsce przeznaczenia i po umoŜliwieniu mu zbadania rzeczy. Wystawienie rzeczy w miejscu
sprzedaŜy na widok publiczny z oznaczeniem ceny uwaŜa się za ofertę sprzedaŜy.

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do uŜywania

przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu
umówiony czynsz. Wynajmujący powinien wydać najemcy rzecz w stanie przydatnym do

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

umówionego uŜytku i utrzymywać ją w takim stanie przez czas trwania najmu. Drobne
nakłady połączone ze zwykłym uŜywaniem rzeczy zawsze obciąŜają najemcę.

Przez umowę dzierŜawy wydzierŜawiający zobowiązuje się oddać dzierŜawcy rzecz do

uŜywania  i  pobierania  poŜytków  przez  czas  oznaczony  lub  nie  oznaczony,  a  dzierŜawca
zobowiązuje  się  płacić  wydzierŜawiającemu  umówiony  czynsz.  Obowiązek  dokonywania
napraw  niezbędnych  do  zachowania  przedmiotu  dzierŜawy  w  stanie  nie  pogorszonym
spoczywa na dzierŜawcy. Przedmiotem umowy dzierŜawy są najczęściej grunty i zabudowania.

Umowa leasingu – umowa, w której finansujący (leasingodawca) zobowiązuje się oddać

korzystającemu  (leasingobiorcy)  nabytą  rzecz  (przedmiot  leasingu)  do  uŜywania  przez  czas
oznaczony,  a  korzystający  zobowiązany  jest  do  zapłaty  finansującemu  przynajmniej  kosztu
nabycia  rzeczy  (raty  leasingowe).  Zazwyczaj  kwota  zapłaty  powiększona  jest  o  dodatkową
sumę wyraŜoną procentowo lub wartościowo stanowiącą dochód dla finansującego. Charakter
tej  umowy  przypomina  umowę  dzierŜawy.  Jej  przedmiotem  są  najczęściej  maszyny,
urządzenia, środki transportu.

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas

oznaczony  w  umowie  kwotę  środków  pienięŜnych  z  przeznaczeniem  na  określony  cel,
a  kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie,
zwrotu  kwoty  wykorzystanego  kredytu  wraz  z  odsetkami  w  oznaczonych  terminach  spłaty
oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Bank  uzaleŜnia  przyznanie  kredytu  od  zdolności  kredytowej  kredytobiorcy.  Przez  zdolność
kredytową  rozumie  się  zdolność  do  spłaty  zaciągniętego  kredytu  wraz  z  odsetkami
w  terminach określonych w umowie. Kredytobiorca zobowiązany jest przedłoŜyć na Ŝądanie
banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności.

ródła finansowania działalności gospodarczej – to moŜliwości pozyskania środków

pienięŜnych i/lub rzeczowych dla rozpoczęcia i prowadzenia własnej działalności
gospodarczej. Źródła finansowania:

−

podstawowym źródłem są środki własne (posiadana gotówka),

−

jeśli jednak nie są one wystarczające moŜna skorzystać z usług banków, które oferują
poŜyczki i kredyty,

−

poŜyczki oferują równieŜ fundusze pomocowe unii Europejskiej wspierające rozwój
małych firm,

−

moŜna wykorzystać cudze środki produkcji (dotyczy to lokali, obiektów, maszyn,
urządzeń) na zasadzie wypoŜyczenia, które odbywa się na podstawie umowy najmu,
dzierŜawy lub leasingu,

−

korzystać z kredytu kupieckiego.
Wybór źródła zakupu zaleŜy od: ceny towaru, usługi, udzielanych rabatów, opustów,

proponowanych bonusów, warunków i sposobu płatności, kosztów transportu, jakości
produktu, marki, renomy sprzedającego, terminu dostawy, częstotliwości dostaw.

Negocjacje handlowe

Negocjacje  –  sposób  osiągania  porozumienia  przez  strony  o  sprzecznych  interesach.
W   negocjacjach  dąŜy  się  do  znalezienia  takiego  rozwiązania  konfliktu,  które  byłoby
najbardziej zadowalające dla wszystkich uczestników sporu. Osiągnięcie kompromisu zaleŜy
przede  wszystkim  od  tego,  czy  strony  są  przekonane,  Ŝe  porozumienie  przyniesie  im  więcej
korzyści niŜ trwanie w konflikcie. Negocjacje to innymi słowy sposób uzyskiwania od innych
ludzi tego, co my potrzebujemy z zamian dając cos czego oni potrzebują.
Przystąpienie  do  negocjacji  wymaga  właściwego  przygotowania,  które  obejmuje  między
innymi  następujące  elementy:  znajomość  rynku,  znajomość  własnej  oferty,  umiejętność
wczucia  się  w  sytuację  drugiej  strony,  przygotowanie  alternatywnych  rozwiązań,  gdy
porozumienie nie zostało zawarte, rozpoznanie swoich potrzeb (o co mi chodzi), rozpoznanie
potrzeb  drugiej  strony  (jakie  są  jej  interesy),  przewidywalność  tego,  co  moŜemy  osiągnąć,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

co nas będzie satysfakcjonować i na ile, zastanowienie się co zrobić, gdy porozumienie nie
zostanie osiągnięte. Zasady, które warto stosować przystępując do negocjacji moŜna określić
w następujący sposób: mierz wysoko, nie zgadzaj się na pierwszą propozycję, ustępuj powoli,
„cos za coś” (ustępstwo za ustępstwo).

Negocjator powinien posiadać odpowiednie cechy:

−

fachowa wiedza o przedmiocie negocjacji,

−

umiejętność planowania (dobór czasu, miejsca negocjacji, strategii, techniki),

−

uzdolnienia komunikacyjne (umiejętność porozumiewania się z ludźmi, unikanie barier
komunikacyjnych, stosowanie zasad dobrego wychowania),

−

zdolności precyzyjnego myślenia w stresie,

−

zintegrowana osobowość ( znajomość siebie, na co nas stać),

−

umiejętność szybkiego podejmowania decyzji i oceniania sytuacji.

W przypadku usług gastronomicznych negocjuje się warunki zakupu z dostawcami, warunki
zawierania umów gospodarczych, ofertę sprzedaŜy swoich wyrobów /towarów/, rozliczenia
z klientami zbiorowymi, warunki zamówień z klientem zbiorowym.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to są środki gospodarcze?
2.  W jakim trybie moŜna zawrzeć umowę gospodarczą?
3.  Jakie znasz rodzaje umów gospodarczych?
4.  Które czynniki są decydującymi o wyborze źródła zakupu materiałów, towarów?
5.  Jakie cechy powinien posiadać dobry negocjator?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zamierzasz zakupić 1 500 szt. pewnego towaru. Otrzymałeś 2 oferty od róŜnych

producentów. Którą z nich wybierzesz i dlaczego?

Warunki

Oferta A

Oferta B

Cena

12,00 zł/szt. do 1000 szt.
10,00 zł/ szt. powyŜej 1 000 szt.

11,00 zł/szt.

Opust

1% wartości

0,5 % wartości

Termin płatności

gotówką przy odbiorze

przelewem w ciągu 14 dni

Transport

150,00 zł

odbiór własny

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  przeczytać oferty A i B,
3)  obliczyć wielkość ceny, kwotę upustu i łączną wartość oferty A i B,
4)  porównać łączną wartość oferty A i B,
5)  dokonać wyboru korzystniejszej, uzasadnić wybór,
6)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 2

Zamierzasz nabyć nieduŜy samochód dostawczy dla swojej firmy. Nie dysponujesz

jednak  wystarczającą  ilością  gotówki  /cena  brutto  samochodu  wynosi  32  000,00  zł,  Twoje
wolne  środki  to  kwota  5  000,00  zł/.  MoŜesz  próbować  ubiegać  się  w  banku  o  kredyt  albo
nabyć  samochód  w  leasingu.  Porównaj  obie  oferty,  wybierz  korzystniejszą,  uzasadnij  swój
wybór.

KREDYT BANKOWY
Kwota kredytu

27 000,00 zł

Odsetki

9% rocznie

Prowizja banku

1% kwoty kredytu

Okres kredytowania

3 lata

Dodatkowe warunki

zabezpieczenie majątkowe, zastaw rejestrowy,

spłata w stałych ratach miesięcznych

LEASING
Wartość przedmiotu leasingu 32 000,00 zł
Czas trwania umowy

5 lat

Rata leasingowa

620,00 zł/miesiąc

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  zapoznać się z warunkami obu ofert,
3)  przypomnieć sobie na czym polega umowa kredytowa i umowa leasingu,
4)  obliczyć koszty korzystania z kredytu przypadające na 1 miesiąc,
5)  obliczyć koszty korzystania z leasingu przypadające na 1 miesiąc,
6)  porównać obie oferty pod względem wysokości ponoszonych kosztów,
7)  dokonać wyboru korzystniejszej oferty i uzasadnić wybór,
8)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 3

Prowadzisz „Gospodę familijną”, która oprócz swojej działalności podstawowej ma

w  ramach  usług  dodatkowych  obsługę  imprez  masowych  na  specjalne  zamówienie
klienta  w  ściśle  określonym  terminie  (np.  przyjęcie  okolicznościowe).  Przygotuj
kwestionariusz  pytań,  który  pomoŜe  określić  zakres  usługi  i  wymagania  klienta.  Przygotuj
ofertę Twojego zakładu gastronomicznego, którą przedstawisz klientowi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  określić pojęcie i elementy reklamy,
4)  ustalić  niezbędne  dane,  które  są  waŜne  przy  organizacji  imprezy,  ustalić  rangę

poszczególnych informacji, grupując od najwaŜniejszych do mniej istotnych,

5) wybrać informacje, które powinna zawierać Twoja oferta, do powyŜszych informacji

sformułować pytania,

6) przygotować kwestionariusz i opracować treść oferty,
7) przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

maszyna do pisania/stanowisko komputerowe z drukarką.

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) podać definicję środków gospodarczych?

2) dokonać klasyfikacji środków gospodarczych?

3) zdefiniować umowę gospodarczą?

4) określić znaczenie oferty w obrocie gospodarczym ?

5) wymienić podstawowe rodzaje umów stosowanych w obrocie

gospodarczym?

6) wskazać źródła finansowania działalności gospodarczej?

7) określić od czego zaleŜy wybór źródła zakupu towarów, materiałów?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.5.

Polityka zatrudnienia

4.5.1. Materiał nauczania

Kodeks pracy – ustawa z 26 czerwca 1974 r. (z późniejszymi zmianami) – określa prawa

i obowiązki pracowników i pracodawców.

Stosunek pracy – przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do

wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem
oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania
pracownika za wynagrodzeniem.

Zawarcie umowy o pracę – umowę o pracę zawiera się na: czas nieokreślony, czas

określony, czas wykonania określonej pracy. KaŜda z tych umów moŜe być poprzedzona
umową o pracę na okres próbny, nie przekraczający 3 miesięcy.

Umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki

pracy i płacy, w szczególności: rodzaj pracy, miejsce wykonywanej pracy, wynagrodzenie za
pracę, ze wskazaniem składników wynagrodzenia, wymiar czasu pracy, termin rozpoczęcia
pracy.
Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Oryginał otrzymuje pracownik, kopię przechowuje się
w teczce osobowej pracownika.

Czas pracy – nie moŜe przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym

tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nie przekraczającym 4 miesięcy.

Urlopy pracownicze:

−

urlopy wypoczynkowe,

−

urlopy bezpłatne,

−

urlopy związane z rodzicielstwem.

Urlop wypoczynkowy

Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął

pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem kaŜdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12
wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowanym roku.

Wymiar urlopu wynosi:

−

20 dni roboczych – jeśli pracownik jest zatrudniony krócej niŜ 10 lat,

−

26 dni roboczych – jeŜeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Do okresu zatrudnienia wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia oraz okresy nauki
(maksymalnie 8 lat w przypadku ukończenia szkoły wyŜszej).

Rozwiązanie umowy o pracę – umowę o pracę rozwiązuje się:

−

na mocy porozumienia stron,

−

przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie
umowy o pracę za wypowiedzeniem),

−

przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie
umowy o pracę bez wypowiedzenia),

−

z upływem czasu, na który była zawarta,

−

z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartą na czas nieokreślony zaleŜy od okresu
zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi:

−

2 tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niŜ 6 miesięcy,

−

1 miesiąc, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,

−

3 miesiące, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

W okresie wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę pracownikowi przysługuje
zwolnienie na poszukiwanie pracy:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

2 dni robocze – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia,

−

3 dni robocze – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia.

Odpowiedzialność materialna za szkody i za mienie
Kodeks Pracy wyróŜnia dwie formy odpowiedzialności materialnej zatrudnionego
pracownika:

−

odpowiedzialność za szkodę spowodowaną niewykonaniem lub nienaleŜytym
wykonaniem obowiązków pracowniczych,

−

odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi.

W  przypadku  pierwszej  odpowiedzialności  pracownik  odpowiada  w  granicach  rzeczywistej
straty  poniesionej  przez  pracodawcę,  jednak  odszkodowanie  nie  moŜe  przewyŜszać  kwoty
trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.
JeŜeli  pracownikowi  powierzono  mienie  z  obowiązkiem  jego  zwrotu  (rozliczenia  się)  to
obowiązuje pełna odpowiedzialność za szkodę powstałą w tym mieniu.

Teczka osobowa pracownika – akta osobowe powinny być prowadzone dla kaŜdego

pracownika w oddzielnej teczce, w podziale na części: część A – dokumenty związane z przyjęciem
pracownika do pracy, część B – dokumenty dotyczące powstania, zmiany i wygaśnięcia stosunku
pracy, część C – dokumenty charakteryzujące pracownika, informujące o wynikach jego pracy,
osiągnięciach. KaŜda część powinna posiadać skorowidz dokumentów ponumerowanych
zgodnie z kolejnością wpływu.

Umowa cywilnoprawna – umowa dotycząca świadczenia pracy uregulowana w Kodeksie

cywilnym.  MoŜe  być  wykonywana  jako  umowa  zlecenia  lub  umowa  o  dzieło.  Zawiera  się  ją
w przypadku,  gdy  praca  moŜe  być  świadczona  samodzielnie,  bez  konieczności  kooperacji
i podporządkowania  wykonawcy  wobec  zlecającego  pracę.  Charakteryzuje  je  swoboda
wyboru sposobu wykonywania pracy oraz niezaleŜność wykonawcy od zlecającego pracę.

Umowa zlecenia – umowa, w której przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania

określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do
wykonania  jakiejś  czynności  lub  usługi  z  dołoŜeniem  naleŜytej  staranności,  ale  nie
zobowiązuje  się  do  osiągnięcia  wyniku,  nie  gwarantuje,  Ŝe  czynność  przyniesie  oczekiwany
efekt.

Umowa o dzieło – umowa, w której przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do

wykonania określonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Jest to umowa
o świadczenie usług, gdzie waŜny jest rezultat usługi i za ten rezultat naleŜy się
wynagrodzenie. Wykonujący zamówienie ponosi odpowiedzialność za osiągnięcie
umówionego efektu swej pracy.

O przydatności kandydata na pracownika decydują kwalifikacje zawodowe, nabyte

w drodze  nauki,  praktyki  oraz  doświadczenia  Ŝyciowego.  Kwalifikacje  zawodowe  to  układ
umiejętności, wiadomości i cech potrzebny do wykonywania danego zawodu.
Do  najbardziej  poŜądanych  cech  i  umiejętności  naleŜą:  komunikatywność  (łatwość
nawiązywania  kontaktów),  kreatywność  (umiejętność  twórczego  myślenia),  otwartość  na
ludzi  i  nowe  wyzwania,  umiejętność  i  śmiałość  podejmowania  decyzji,  zaangaŜowanie  w   pracę,
odpowiedzialność,  samodzielność,  umiejętność  pracy  w  zespole  i  zdolności  organizacyjne,
odporność na stres.

Rozmowa kwalifikacyjna – rozmowa pomiędzy kandydatem do pracy a pracodawcą.

Celem kandydata jest jak najlepsze zaprezentowanie swoich umiejętności i predyspozycji
przyszłemu pracodawcy, pracodawca natomiast chce zebrać dodatkowe informacje
o potencjalnym pracowniku. Aby zwiększyć swoją szansę na sukces i zdobycie pracy, trzeba
się dobrze do rozmowy kwalifikacyjnej przygotować. Przygotowanie to powinno objąć:

−

zebranie informacji o firmie,

−

przygotowanie odpowiedzi na typowe pytania,

−

przygotowanie pytań, które chciałoby się zadać przyszłemu pracodawcy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

dobrać odpowiedni strój, makijaŜ itp.
Przygotowanie dotyczy równieŜ pracodawcy. Zadawane pytania muszą być przemyślane,

aby prowadziły do celu, który postawił przed sobą pracodawca.
Podane przykładowe pytania pozwolą poznać kandydata na pracownika:
1.  Dlaczego chciałby Pan/Pani podjąć pracę w naszej firmie?
2.  Dlaczego właśnie Pana/Panią powinienem zatrudnić?
3.  Jakie są Pana/Pani mocne strony?
4.  Czy ma Pan/Pani jakieś wady?
5.  Co było Pana/Pani największym sukcesem?

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest stosunek pracy? Czym róŜni się od umowy cywilno prawnej?
2.  Jakie znasz rodzaje umów o pracę?
3.  Jakie dokumenty naleŜy dołączyć do podania o pracę?
4.  Do jakich urlopów ma prawo pracownik zatrudniony w oparciu o umowę o pracę?
5.  Jakie są zasady wypowiadania umowy o pracę?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wybierz z podanych poniŜej, właściwe, zgodne z Kodeksem Pracy obowiązki

pracownika i pracodawcy:

−

stosować obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny pracowników oraz wyników ich
pracy;

−

organizować letni wypoczynek urlopowy;

−

zapewniać bezpieczne i higieniczne warunki pracy;

−

zapoznać z zakresem obowiązków;

−

dbać o zieleń w miejscu pracy;

−

przestrzegać tajemnicy słuŜbowej;

−

prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy;

−

zapoznać ze sposobem wykonania pracy;

−

zapewniać udział w imprezach kulturalnych miasta;

−

przestrzegać dyscypliny pracy;

−

sumiennie i starannie wykonywać powierzone zadania;

−

ułatwić podnoszenie kwalifikacji zawodowych;

−

prowadzić systematyczne szkolenie pracowników w zakresie bhp;

−

umoŜliwiać spotkania integracyjne zespołu pracowniczego;

−

wykorzystywać urlop wypoczynkowy w terminie wskazanym przez kierownika zakładu;

−

przestrzegać zasad współŜycia społecznego;

−

dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie;

−

wstrzymać się od pracy w czasie przerwy śniadaniowej;

−

przestrzegać czasu pracy;

−

wykonywać pracę stosując się do poleceń przełoŜonych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

obowiązki pracodawcy

obowiązki pracownika

1. ......................................................

1. .................................................

2. .....................................................

2. .................................................

3. .....................................................

3. .................................................

4. .....................................................

4. .................................................

5. .....................................................

5. .................................................

6. .....................................................

6. .................................................

7. .....................................................

7. .................................................

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  przeczytać obowiązki pracodawcy i pracownika,
3)  dokładnie,

zrozumieniem

przeczytać

wymienione

obowiązki

pracodawcy

i pracownika,

4) wypełnić wszystkie punkty dotyczące pracodawcy, a następnie pracownika,
5) odrzucić te przykłady, które nie spełniają wymogów obowiązków wynikających

z Kodeksu Pracy,

6) wyniki pracy przedstawić na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 2

Sporządź umowę o pracę. Wykorzystaj poniŜsze informacje.
Jako właściciel kawiarenki „Bajaderka” mieszczącej się w Łodzi przy ul. Zielonej 8

zatrudniasz na czas nieokreślony Panią Marię Józefiak, urodzoną 12.01.1986 r. w Kościanie,
córkę Jerzego i Zofii na pełen etat na stanowisko kelnerki od dnia 10 czerwca br.
Wynagrodzenia zasadnicze 1 000,00 zł brutto, premia miesięczna do 20% wynagrodzenia
zasadniczego.

Dane osobowe Pani Józefiak: nr dowodu osobistego ABC 238952, PESEL 86011267321,

NIP 768–23–15–294, adres zamieszkania – Łódź, ul. Krótka 5/3. Pani Józefiak dotychczas
zatrudniona była przez 7 miesięcy jako kelnerka w restauracji „Pod Okoniem”.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  określić, jakie elementy musi zawierać umowa o pracę,
3)  przeczytać dołączony formularz umowy o pracę,
4)  wypełnić druk wykorzystując podane informacje,
5)  sprawdzić czy sporządzona umowa jest kompletna,
6)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

formularz umowy o pracę,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

maszyna do pisania /jeśli umowa ma być sporządzona maszynowo/.

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wskazać cechy charakterystyczne stosunku pracy?

2) określić elementy umowy o pracę?

3) podać obowiązki pracodawcy?

4) zdefiniować umowę cywilnoprawną?

5) wymienić dokumenty załączane do podania o pracę?

6) wskazać cechy dobrego pracownika?

7) sporządzić umowę o pracę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.

Marketing w działalności gastronomicznej

4.6.1. Materiał nauczania

Marketing to element procesu zarządzania firmą, który polega na rozpoznawaniu,

kształtowaniu i zaspokajaniu potrzeb odbiorców w sposób opłacalny dla konsumenta i firmy.
Podstawowe zadania marketingu to:

−

rozpoznawanie potrzeb odbiorców,

−

przygotowanie odpowiedniej oferty rynkowej,

−

skoordynowanie działań personelu produkcyjnego, słuŜb finansowych i handlowych,

−

dostarczenie satysfakcji odbiorcom,

−

osiągnięcie celu przedsiębiorstwa – zysku i ekspansji rynkowej.

Marketing, w celu osiągnięcia wymienionych zadań, a jednocześnie zapewnienia sukcesu
firmie, stosuje wiele instrumentów. Podstawowe to: produkt, dystrybucja, cena, promocja.

Produkt w ujęciu marketingowym rozpatrywany jest jako przedmiot, usługa, które są

zdolne  zaspokoić  potrzebę  nabywcy.  Dlatego  z  punktu  widzenia  marketingu  produkt  to  nie
tylko  rzecz,  lecz  takŜe  wszystkie  elementy,  które  skłaniają  konsumenta  do  kupna,  a  więc
jakość,  marka,  opakowanie,  sposób  prezentacji,  osobiste  wraŜenie  z  pobytu  w  lokalu
gastronomicznym oraz usługi dodatkowe związane z zakupem produktu np. przywóz pizzy do
domu.

Dystrybucja to działalność mająca na celu doprowadzenie produktu od producenta do

konsumenta  specjalnie  dobranymi  kanałami  dystrybucji  wyznaczonymi  przez  ogniwa
uczestniczące w sprzedaŜy.
W  zakresie  usług  gastronomicznych  rozpowszechniony  jest  kanał  dystrybucji  producent
(zakład  gastronomiczny)  –  konsument.  Chodzi  tu  nie  tylko  o  dostępność  usługi  w  sensie
fizycznym,  lecz  takŜe  o  komunikowanie  się  z  klientem.  Dostępność  usługi  jest  czynnikiem
decydującym  o  rodzaju  kanałów  dystrybucji  oraz  o  ich  zasięgu.  Dobra  lokalizacja  jest  więc
jednym z najmocniejszych atutów zakładu gastronomicznego.

Cena jest elementem umoŜliwiającym firmie wejście na rynek oraz utrzymanie się na

nim. Określa konkurencyjność produktu, pozycję firmy na rynku i decyduje o tym, czy firma
osiągnie zysk ze sprzedaŜy. Nie moŜe więc być rozpatrywana bez uwzględnienia innych
instrumentów marketingu. Decyzje w sprawie cen dotyczą nie tylko samego ich ustalania,
lecz takŜe wielkości upustów, prowizji, warunków płatności.

Promocja są to działania informacyjne dotyczące produktu, marki, firmy, zachęcające do

zainteresowania się ofertą sprzedaŜy i skłanianie do nabycia produktów.
Celem promocji sprzedaŜy w przypadku zakładu gastronomicznego jest:

−

skłonienie klienta do nabycia usługi,

−

skłonienie klienta do nabycia większej ilości usług,

−

przyciągnięcie nowych klientów,

−

utrzymanie dotychczasowych klientów.

Pojęciem promocji obejmuje się: reklamę, aktywizację sprzedaŜy, opakowanie, kształtowanie
wizerunku firmy tzw. public relations.

Reklama to specyficzna forma oddziaływania za pośrednictwem mediów tych, którzy

oferują towary lub usługi, na tych, którzy będą potencjalnymi nabywcami.
Reklamę ze względu na zastosowane środki przekazu moŜemy podzielić na:

−

telewizyjną (lub kinową) – firmy gastronomiczne często stosują reklamę w tej formie
wykorzystując obraz, kolor, dźwięk i ruch. Ma sporą rzeszę odbiorców.

−

radiową – za pomocą radia moŜna docierać do określonego kręgu słuchaczy, np.
kierowców słuchających radia w czasie podróŜy. W porównaniu do innych form reklamy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ta jest stosunkowo tania; moŜna ją stosować jako dodatkowe wzmocnienie reklamy
telewizyjnej (kinowej).

−

prasową i wydawniczą;

−

plakatową, na ulotkach;

−

internetową.
Aktywizacja sprzedaŜy polega na okresowym zastosowaniu takich środków, które

skłaniają  konsumentów  do  zakupu  określonego  produktu,  usługi.  Formą  takiej  promocji  dla
zakładu  gastronomicznego  mogą  być  rabaty  udzielane  przy  zakupie  np.  zamawiając  dwie
pizze  trzecią  otrzymujemy  gratis,  drobne  upominki,  pokazy  i  degustacje,  moŜliwość
uczestniczenia w konkursie itp.

Kształtowanie wizerunku tzw. public relations to zespół cech celowo zorganizowanych

działań, zapewniający firmie systematyczne komunikowanie się z otoczeniem. Ma to na celu
wywołanie  poŜądanych  postaw  a  następnie  poŜądanych  działań.  Formą  działań  jest  np.
organizacja  (współ  organizacja)  imprez  masowych,  sponsorowanie  imprez  sportowych,
kulturalnych  a  nawet  wybitnych  osób,  akcje  na  rzecz  środowiska,  informacje,  wywiady
prasowe itp.

W przypadku usług (takŜe gastronomicznych) poszerza się zakres instrumentów

marketingowych o:

−

personel firmy czyli właściwy dobór ludzi, ich przeszkolenie, motywowanie do lepszej
pracy, kierowanie nimi oraz dobre przygotowanie do pracy z klientem,

−

właściwe środowisko pracy ma ogromne znaczenie w utrzymaniu dotychczasowych
klientów,

−

procesy jako czynności (procedury, harmonogramy pracy itp.) w wyniku których usługi
są dostarczane do klienta,

−

obsługę klienta a szczególnie o jej wysoką jakość.

O ile stosujemy wszystkie instrumenty marketingu kompleksowo, w sposób spójny i zintegrowany
wówczas mamy do czynienia z marketingiem-mix.

Badania marketingowe
Cechą charakterystyczną dla rynku gastronomicznego jest niestabilność popytu, którego

wielkość  zmienia  się  nie  tylko  z  dnia  na  dzień,  ale  wręcz  z  godziny  na  godzinę.  WaŜną
sprawą  jest  więc  obserwowanie  rynku  i  prognozowanie  wielkości  popytu.  NaleŜy  więc
zastanowić  się,  jakie  czynniki  wpływają  na  popyt  na  usługi  gastronomiczne.  W  tym  celu
dokonuje się segmentacji (grupowania) rynku z punktu widzenia konsumentów.

Segment rynku konsumentów to grupa nabywców o zbliŜonych cechach, dla której

naleŜy stworzyć odmienne produkty.
Rynek moŜe zostać podzielony na segmenty według:

−

kryterium demograficznego np. według płci, wieku, wielkości rodziny, itp.;

−

kryterium geograficznego np. miejsca zamieszkania, ukształtowania terenu, klimatu itp.;

−

kryterium ekonomiczno-społecznego np. ze względu na wielkość dochodów, zawód,
wykształcenie itp.;

−

kryterium psychologicznego np. ze względu na styl Ŝycia, zainteresowania, osobowość
itp.

Wielkość popytu na usługi gastronomiczne zaleŜy od:

−

mody, czy tzw. elementów kompozycji doznań. Moda np. na zdrową Ŝywność zachęciła
wiele zakładów gastronomicznych do wprowadzenia do oferty róŜnorodnych sałatek,
surówek, potraw z piersi indyka itp.;

−

ceny dań, która zaleŜy z reguły od kategorii i rodzaju kuchni;

−

estetyki wnętrza lokalu gastronomicznego, na którą składają się kolorystyka, oświetlenie,
klimatyzacja, wyposaŜenie, kształt pomieszczeń, detale dekoracyjne;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

atmosfery, która ma wpływ na ogólne wraŜenie klienta. Tworzy ją estetyka, strój
personelu, styl mebli, muzyka;

−

lokalizacji, czyli umiejscowienia zakładu gastronomicznego.
Badania marketingowe obejmują gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji

niezbędnych  do  podejmowania  decyzji  marketingowych.  MoŜna  je  przeprowadzać  stosując
róŜne  metody  i  techniki.  Wybór  metody  zaleŜy  od  moŜliwości  finansowych  i  wiarygodności
wyników.
Najczęściej  stosowanymi  metodami  badań  marketingowych  w  gastronomii  są  sondaŜe
(ankiety, wywiady, obserwacje i badania eksperymentalne) oraz badania sensoryczne.

Badania ankietowe – zbieranie informacji odbywa się tu za pomocą ankiet. Ankieta to

zbiór pytań zapisanych w taki sposób, aby na papierze lub innym nośniku informacji np.
dyskietce, płycie CD uzyskać na nie odpowiedzi.

Wywiad to metoda polegająca na zbieraniu danych od respondenta w trakcie

bezpośredniej rozmowy. W wywiadzie waŜna jest postawa osoby prowadzącej badanie.
Osoba ta powinna stworzyć atmosferę wzajemnego zaufania, a jednocześnie stosować taką
liczbę i takie rodzaje pytań, aby nie znuŜyć respondenta, lecz zachęcić go do wypowiedzi.

Obserwacja moŜe polegać na niezauwaŜalnej obserwacji badanych osób w ich

naturalnych warunkach. Wadą obserwacji moŜe być subiektywizm odczuć obserwatora,
wpływający na wyniki. Obserwacja jest często stosowana na przykład do określania nasilenia
ruchu klientów lokalu gastronomicznego o róŜnych porach dnia.

Badania eksperymentalne polegają na testowaniu zachowań konsumentów pod

wpływem róŜnych specjalnie ukształtowanych czynników np. obniŜki cen.

Badania sensoryczne stosowane są przede wszystkim, gdy chodzi o ocenę jakości

produktu pod względem smaku, zapachu, konsystencji, barwy itp. za pomocą wzroku, węchu
czy słuchu. Przy badaniach sensorycznych stosowane są róŜne techniki np. badań
okazjonalnych przy okazji pobytu klienta w lokalu gastronomicznym. Często łączone z degustacją,
przy okazji której konsument moŜe wypowiedzieć się na temat cech jakości produktu. MoŜna
m.in. zastosować takŜe szeregowanie, porównywanie, skalowanie lub punktowanie przy
ocenie konsumenckiej.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co obejmuje pojęcie marketingu-mix?
2.  Jaka jest róŜnica pomiędzy promocją a reklamą?
3.  Jakie  techniki  i  formy  reklamy  są  najskuteczniejsze  w  odniesieniu  do  usług

gastronomicznych?

4. Co to jest public relations?
5. Czym naleŜy się kierować wybierając metodę badań marketingowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie dołączonej ulotki reklamowej zakładu gastronomicznego oceń jej

efektywność.

RESTAURACJA „Pod zieloną Ŝabą”

ZAPRASZA !!!

Ceny najniŜsze w Poznaniu!

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać treść zamieszczonej ulotki reklamowej,
3)  określić jakie informacje zawiera,
4)  podać informacje, które według Ciebie powinna ulotka zawierać,
5)  porównać ilość i zakres informacji,
6)  ocenić skuteczność przedstawionej ulotki reklamowej w skali od 1 do 10,
7)  ustalić efektywność reklamy,
8)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 2

KaŜdy klient zakładu gastronomicznego jest pewną indywidualnością i jego oczekiwania

róŜnią się od siebie. Sztuka fachowej obsługi powinna przynosić wszystkim korzyści.
Wyjaśnij, co dla niŜej wymienionych to oznacza.

Zadowolonego gościa...................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
„Zadowolonej” firmy ..................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Zadowolonego pracownika ..........................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2) dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3) wczuć się w rolę gościa i określić jakie moŜna mieć korzyści z tytułu właściwej obsługi,
4) odegrać rolę właściciela zakładu gastronomicznego i określić co moŜe oznaczać w tym

przypadku pojęcie korzyści,

5) odegrać rolę zatrudnionego pracownika np. kelnera i wymienić przyczyny zadowolenia,
6) przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

arkusze papieru formatu A4 /przy pracy grupowej arkusz szarego papieru/,

−

flamaster,

−

materiały piśmiennicze.

Ćwiczenie 3

Prowadzisz od trzech miesięcy pub w jednej z dzielnic Twojego miasta. Niestety, liczba

odwiedzających Cię klientów nie jest zadowalająca. W planie finansowym biznes planu na
promocję zaplanowałeś kwotę 20 000 złotych, której jak dotąd nie wydałeś. Zaplanuj więc
akcję promocyjną pubu, tak, aby przyniosła poŜądane efekty.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  dokonać segmentacji rynku konsumentów,
4)  określić moŜliwe formy promocji,
5)  zapoznać się z cennikami np. usług ogłoszeniowych, druku ulotek reklamowych itp.,
6)  dokonać analizy moŜliwości promocyjnych, przy podanej barierze kwotowej,
7)  wybrać najbardziej efektywne rozwiązanie,
8)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

arkusz papieru formatu A4 /przy pracy grupowej arkusz szarego papieru/,

−

flamaster,

−

materiały piśmiennicze,

−

cenniki usług promocyjnych.

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie marketingu i marketingu-mix?

2) rozróŜnić elementy marketingu-mix?

3) określić zadania marketingu?

4) wyjaśnić do czego słuŜą badania marketingowe?

5) podać przykłady aktywizacji sprzedaŜy?

6) podać metody badań marketingowych?

7) przeprowadzić badania ankietowe?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.7.

Cena i marŜa gastronomiczna. Kalkulacja ceny

4.7.1. Materiał nauczania

Cena i marŜa gastronomiczna

Cena to wartość towaru lub usługi wyraŜona w mierniku pienięŜnym.
Klasyfikacja cen:

1) ze względu na strony występujące na rynku:

a) cena zakupu – cena jaką płaci nabywca przy zakupie;
b) cena sprzedaŜy – cena po której sprzedawca sprzedaje produkt, towar lub usługę.

2) ze względu na szczebel obrotu towarowego:

a) cena skupu – dotyczy produktów pochodzących z rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa

odpadów uŜytkowych;

b) cena zbytu – cena, po której firmy produkcyjne sprzedają swoje wyroby;
c) cena sprzedaŜy hurtowa – cena zbytu powiększona o marŜę hurtową; obowiązuje

przy sprzedaŜy w hurtowniach;

d) cena sprzedaŜy detaliczna – cena zbytu powiększona o marŜę handlową (hurtowa

i detaliczna);

e) cena sprzedaŜy gastronomiczna – cena po której zakład gastronomiczny sprzedaje

swoje produkty, towary i usługi.

3) z punktu widzenia przepisów o podatku VAT

a) cena brutto – cena powiększona o podatek VAT;
b) cena netto – cena brutto pomniejszona o podatek VAT.

Ceną zakupu dla zakładu gastronomicznego moŜe być cena zbytu, cena hurtowa lub cena
detaliczna. Od zakładu zaleŜy, z jakich źródeł dokona zakupów zaopatrzeniowych.
Cena gastronomiczna towarów handlowych to cena zakupu + marŜa gastronomiczna
Cena gastronomiczna produktów to zuŜycie materiałów i surowców + marŜa gastronomiczna

Wysokość marŜy gastronomicznej zakłady ustalają same, kierując się z jednej strony

poziomem kosztów i planowanym zyskiem, z drugiej zaś popytem na oferowany asortyment
wyrobów kulinarnych, napojów i towarów handlowych oraz na komplementarne usługi
gastronomiczne.
Do zasadniczych czynników mających wpływ na wysokość marŜy naleŜą: wysokość kosztów
nierozliczonych na jednostkę kalkulacji, standard lokalu i jakości świadczonych usług,
wysokość wkładu pienięŜnego zainwestowanego w uruchomienie zakładu gastronomicznego,
popyt na usługi gastronomiczne. konkurencja, lokalizacja zakładu gastronomicznego, polityka
cenowa np. zróŜnicowanie marŜy w zaleŜności od popytu na produkty.

MarŜę moŜna ustalić jako:

−

narzut procentowy liczony od ceny sprzedaŜy netto lub doliczany do ceny zakupu,

−

rabat od ceny sprzedaŜy netto,

−

stawkę kwotową doliczaną do ceny zakupu netto lub odliczaną od ceny gastronomicznej
(sprzedaŜy).

Przy marŜy gastronomicznej wyraŜonej w procentach od ceny zakupu netto moŜna
przedstawić w postaci wzorów:

MarŜa gastronomiczna = cena zakupu netto x % marŜy gastronomicznej

Cena gastronomiczna netto = cena zakupu netto + marŜa gastronomiczna
Cena gastronomiczna brutto = cena gastronomiczna netto + podatek VAT
Kalkulacja cen w zakładzie gastronomicznym

Kalkulacja cen sprzedaŜy wyrobów, usług i towarów polega na ustaleniu kosztów i innych

elementów składowych ceny (marŜy lub zysku oraz podatku) przypadających na jednostkę
kalkulacyjną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jednostki stosowane przy kalkulacji ceny w zakładach gastronomicznych:

−

10 porcji, 5 porcji lub 1 kg (1000 g) produkowanych potraw,

−

1 posiłek lub dzienne wyŜywienie przy usługach Ŝywieniowych,

−

1 opakowanie (butelka, karton, paczka, puszka) lub 1 porcja (lampka – 100 ml, kieliszek

−

25 ml, 50 ml, 100 ml, kufel 0,5 l, 0,33 l) przy towarach handlowych.

Podstawowe dokumenty słuŜące kalkulacji to receptury i własne przepisy kulinarne, cenniki,
karty kalkulacyjne, tworzące kartotekę i karty pomocnicze.

Cenę gastronomiczną oblicza się na podstawie:

−

receptur,

−

cen kalkulacyjnych surowców i materiałów,

−

wartości zwrotów poprodukcyjnych czyli surowców, które nie mogą być zuŜyte do
sporządzania danej potrawy, ale moŜna je zuŜyć do innych celów,

−

wysokości narzutu procentowego na przyprawy, zieleninę, składniki dekoracyjne
maksymalnie do 15% zuŜytych surowców i materiałów,

−

wysokości marŜy gastronomicznej oraz podatku VAT.
Przebieg kalkulacji ceny gastronomicznej przyrządzanych potraw i napojów:

1.  ustalenie wartości (ilość x cena) zuŜytych surowców i materiałów,
2.  odjęcie wartości zwrotów poprodukcyjnych,
3.  doliczenie narzutu na przyprawy,
4.  dodanie marŜy gastronomicznej do łącznej wartości zuŜytych surowców, materiałów

i przypraw (cena gastronomiczna netto),

5.  powiększenie wartości o podatek VAT (cena gastronomiczna brutto).
PowyŜsza  kalkulacja  odnosi  się  do  zakładów  sieci  otwartej.  W  Ŝywieniu  zamkniętym
prowadzonym  przez  podatników  zwolnionych  z  VAT  do  cen  nie  dolicza  się  podatku,  do
kalkulacji natomiast przyjmuje się cenę zakupu brutto.  Zakłady budŜetowe (np. internaty) nie
doliczają  marŜy – ceny potraw kalkuluje się według cen zakupu surowca, czyli według tzw.
wsadu do kotła.

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie rodzaje cen występują w gospodarce z punktu widzenia szczebla obrotu?
2.  Co oznacza pojęcie cena netto i cena brutto?
3.  Co to jest marŜa?
4.  Od czego zaleŜy poziom marŜy?
5.  Na czym polega kalkulacja cen potraw i towarów handlowych?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oblicz cenę gastronomiczną butelki piwa, jeŜeli wiadomo, Ŝe cena zakupu netto

w hurtowni wyniosła 1,60 zł. Zakład gastronomiczny ustalił marŜę gastronomiczną
w wysokości 140% ceny zakupu. Stawka podatku VAT na wyroby alkoholowe wynosi 22%.
Cenę podaj z dokładnością do 1,00 zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  obliczyć kwotę doliczonej marŜy gastronomicznej,
4)  obliczyć cenę gastronomiczną netto,
5)  obliczyć kwotę podatku VAT,
6)  obliczyć cenę gastronomiczną brutto,
7)  podać cenę z dokładnością do 1,00 zł,
8)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

kalkulator,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 2

Zakład gastronomiczny dokonał zakupu soku jabłkowego i pomarańczowego w cenie

netto odpowiednio 3,20 i 4,00 złote za kartonik o pojemności 1 litra.. Klient chce dokonać
zakupu 200 ml tańszego soku. Wiedząc, Ŝe marŜa gastronomiczna na sok jabłkowy wynosi
60% a na sok pomarańczowy 25% który sok podasz? Ile zapłaci klient? Podatek VAT na sok
wynosi 7%.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać informacje zawarte w ćwiczeniu,
3)  obliczyć marŜę gastronomiczną doliczaną do ceny soku jabłkowego,
4)  obliczyć cenę gastronomiczną netto soku jabłkowego,
5)  obliczyć podatek VAT doliczany do ceny gastronomicznej netto soku jabłkowego,
6)  obliczyć cenę gastronomiczną brutto kartonika soku jabłkowego,
7)  obliczyć korzystając z proporcji cenę 200 ml soku jabłkowego,
8)  obliczenia 2–6 wykonać dla soku pomarańczowego,
9)  porównać obliczone ceny i dokonać wyboru tańszego soku,
10)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

kalkulator,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 3

Do sporządzenia 10 porcji pasty z ryby wędzonej zuŜywa się 1,20 wędzonej ryby

(makreli), 12 dag masła, 2 ugotowane Ŝółtka, 1 cytrynę (ok. 10 dag) oraz przyprawy wartości
15% zuŜytych składników. Wiedząc, Ŝe zakład gastronomiczny dolicza 60% marŜę
gastronomiczną oraz 7% podatek VAT ustal cenę gastronomiczną 1 porcji. Ceny – 1 kg
wędzonej makreli 14,00 zł, 1 kg masła 10 zł, 1 jajko 0,32 zł, 1 kg cytryn 3,50 zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać treść ćwiczenia,
3)  przeanalizować etapy przebiegu kalkulacji potraw,
4)  obliczyć  kolejno  wartość  (ilość  x  cena)  zuŜytych  składników  i  obliczyć  łączną  wartość

zuŜytych składników,

5) obliczyć wartość ryczałtu na przyprawy jako iloczyn wskaźnika % i łącznej wartości

zuŜytych składników,

6) doliczyć obliczoną wartość do łącznej wartości zuŜytych składników,
7) obliczyć wartość marŜy gastronomicznej jako iloczyn wskaźnika % i łącznej wartości

(poz.6),

8)  doliczyć obliczoną wartość marŜy do łącznej wartości (poz. 6),
9)  obliczyć podatek VAT jako iloczyn wskaźnika % oraz łącznej wartości (poz. 8),
10)  doliczyć obliczoną wartość do łącznej (poz. 8),
11)  ustalić cenę gastronomiczną 1 porcji dzieląc łączną wartość (poz. 10) przez 10,
12)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

kalkulator,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) podać elementy składowe ceny gastronomicznej?

2) dokonać klasyfikacji cen według wybranego kryterium?

3) wymienić jednostki kalkulacyjne w gastronomii?

4) dokonać kalkulacji cen potraw i napojów?

5) ustalić cenę gastronomiczną towaru np. butelki wina?

6) obliczyć kwotę podatku VAT w cenie gastronomicznej?

7) scharakteryzować czynniki wpływające na wysokość marŜy

gastronomicznej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.8.

Rozliczenia publiczno-prawne

4.8.1. Materiał nauczania

Rozliczenia z urzędem skarbowym
Podatek to uregulowane prawem podstawowe świadczenie pienięŜne na rzecz państwa.

Ma ono charakter powszechny, przymusowy, nieodpłatny i bezzwrotny.
Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą rozlicza się z fiskusem z tytułu:

a)  podatku dochodowego,
b)  podatku VAT,
c)  innych podatków np. od nieruchomości.
Podatek dochodowy.
W  przypadku  działalności  gastronomicznej  podatnicy  mają  do  wyboru  cztery  formy

opodatkowania:

−

na zasadach ogólnych, według skali podatkowej,

−

liniowej według stawki 19%,

−

ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,

−

karta podatkowa.
Podatek na zasadach ogólnych – korzystnym rozwiązaniem jest moŜliwość

uwzględniania kosztów uzyskania przychodów. Wysokość podatku dochodowego płaconego
według skali zaleŜy od faktycznie uzyskanych dochodów.

Dochód = suma przychodów – koszty uzyskania przychodu

Ustalenie  dochodu  odbywa  się  na  podstawie  zapisów  dokonywanych  w  prowadzonej
podatkowej księdze przychodów i rozchodów albo w księdze rachunkowej.
Z  tą  formą  opodatkowania  wiąŜe  się  równieŜ  największa  ilość  obowiązków.  Trzeba  co
kwartał  obliczać  i  przekazywać  podatek  do  urzędu  skarbowego  lub  co  miesiąc  przekazywać
kwotę  w  wysokości  1/12  podatku  dochodowego  z  poprzedniego  roku.  W  obydwu
przypadkach zawsze do 20 dnia następnego miesiąca. Nie ma obowiązku składania deklaracji.
Po  zakończonym  roku  podatkowym  do  30  kwietnia  roku  następnego  podatnik  musi  złoŜyć
zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT-36) i wpłacić róŜnicę
pomiędzy  podatkiem  naleŜnym  od  dochodu  wynikającego  z  zeznania  a  sumą  naleŜnych  za
dany rok zaliczek. JeŜeli podatnik nie uzyska dochodu, w zeznaniu PIT-36 wykazuje stratę.

Podatek liniowy według stawki 19% – podobnie jak przy opodatkowaniu według skali

podatkowej,  podstawą  opodatkowania  jest  dochód.  Bez  względu  na  jego  wysokość  podatnik
rozlicza się tylko według jednej stawki 19%.
Podatnik,  który  wybrał  tą  formę  opodatkowania  traci  wszelkie  ulgi  podatkowe  a  takŜe
moŜliwość wspólnego rozliczenia ze współmałŜonkiem.
Z  tej  formy  nie  moŜe  korzystać  osoba  prowadząca  działalność  gospodarczą,  która  chciałaby
ś

wiadczyć usługi na rzecz byłego pracodawcy.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – podstawę opodatkowania ryczałtem

stanowi  nie uzyskany dochód lecz przychód. JeŜeli przedsiębiorca zdecyduje się na tę formę
opodatkowania,  musi  pamiętać,  Ŝe  nie  będzie  miał  moŜliwości  pomniejszania  go  o  koszty
uzyskania  przychodu.  Konieczne  będzie  prowadzenie  ewidencji  przychodów  i  ustalania  co
miesiąc (lub kwartalnie) na jej podstawie kwoty podatku podlegającego wpłacie na rachunek
urzędu  skarbowego  do  20  następnego  miesiąca.  Przy  obliczaniu  podatku,  przychód
pomniejsza się o zapłacone przez podatnika składki ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia
zdrowotnego.  Rozliczenie  roczne  –  PIT-28  z  załącznikami  naleŜy  złoŜyć  w  urzędzie
skarbowym do końca stycznia następnego roku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podatek ryczałtowy to określony procent przychodu firmy tj.:

−

3% przychodów w zakresie działalności handlowej i gastronomicznej (z wyjątkiem
przychodów ze sprzedaŜy napojów o zawartości alkoholu powyŜej 1,5%;

−

8,5% dla działalności usługowej, w tym gastronomicznej w zakresie przychodów ze
sprzedaŜy napojów o zawartości alkoholu powyŜej1,5%;

−

17% dla niektórych usług np. wynajmu samochodów, prowadzenia hoteli itp..

Ryczałt moŜe wybrać osoba, której przychody z działalności gospodarczej za poprzedni rok
nie przekroczyły równowartości 250 tysięcy euro.

Karta podatkowa – ta forma rozliczenia jest szczególnie wygodna dla małych firm.

Rozpoczynający  działalność  gospodarczą  musi  złoŜyć  wniosek  o  przyznanie  karty
podatkowej jeszcze przed uruchomieniem firmy.
Podatnik objęty kartą nie ma obowiązku prowadzenia Ŝadnej ewidencji podatkowej związanej
z  rozliczeniami  z  podatku  dochodowego.  Płaci  podatek  w  wysokości  ustalonej  w  decyzji
podatkowej.  Wysokość  kwoty  nie  zaleŜy  od  uzyskanego  dochodu  lecz  od  rodzaju
prowadzonej działalności oraz liczby mieszkańców miejscowości, w której ta działalność jest
prowadzona.  Nie  wszyscy  mogą  skorzystać  z  tej  formy  opodatkowania.  Z  karty  mogą
skorzystać rzemieślnicy, lekarze itp.
Działalność gastronomiczna moŜe być objęta tą formą opodatkowania, pod warunkiem, Ŝe nie
prowadzi się sprzedaŜy napojów alkoholowych o zawartości powyŜej 1,5% alkoholu.

Zatrudniając pracownika lub pracowników w oparciu o umowę o pracę, musimy

pamiętać  o  tym,  Ŝe  ciąŜy  na  nas  jako  pracodawcy  (płatniku)  obowiązek  comiesięcznego
prawidłowego  naliczania  i  odprowadzania  do  urzędu  skarbowego  zaliczki  podatku
dochodowego od osób fizycznych. Pracodawca zatrudniający pracowników w oparciu o umowę
o  pracę  zobowiązany  jest  do  przekazywania  do  20  dnia  następnego  miesiąca  na  rachunek
urzędu  skarbowego  łączną  kwotę  potrąconych  zaliczek  w  oparciu  o  deklarację  PIT-4,  którą
wypełnioną w tym samym terminie naleŜy złoŜyć w urzędzie.

Podatek VAT (PTU podatek od towarów i usług)
Podstawą funkcjonowania tego podatku jest ustawa o podatku od towarów i usług

oraz  o   podatku  akcyzowym  Podatkiem  od  towarów  i  usług  objęte  są  podmioty  wykonujące
czynności,  które  zgodnie  z  ustawa  podlegają  opodatkowaniu.  Te  czynności  to  przede
wszystkim  sprzedaŜ  towarów  i  odpłatne  świadczenie  usług  na  terytorium  Rzeczpospolitej
Polskiej, a takŜe eksport i import towarów lub usług.

Podstawą opodatkowania podatkiem VAT jest obrót netto, co oznacza kwotę naleŜną

z tytułu sprzedaŜy towarów, pomniejszoną o kwotę naleŜnego podatku. Aktualnie stawki
VAT wynoszą:

−

podstawowa, stosowana powszechnie – 22%;

−

obniŜona, stosowana do określonych ustawą towarów lub usług – 7%;

−

obniŜona, stosowana do produkcji rolnej – 3% (są nią objęte np. surowce mleczarskie,
produkty hodowli, ogrodnictwa, upraw polowych).

Zgodnie z Ustawą z 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług w okresie od dnia
przystąpienia Rzeczpospolitej Polskiej do Unii Europejskiej stosuje się stawkę w wysokości
7% w odniesieniu do usług gastronomicznych, z wyłączeniem:

−

sprzedaŜy napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyŜej 1,2% oraz napojów
alkoholowych będących mieszanina piwa i napojów bezalkoholowych, w których
zawartość alkoholu przekracza 0,5%;

−

sprzedaŜy  kawy  i  herbaty  (wraz  z  dodatkami),  napojów  bezalkoholowych  gazowanych,
wód  mineralnych,  a  takŜe  sprzedaŜy  w  stanie  przetworzonym  innych  towarów
opodatkowanych stawką 22%.

KaŜdy podatnik VAT ma obowiązek dokumentowania sprzedaŜy w określony przepisami
sposób, tj. fakturami VAT lub raportami (wydrukami) z kas fiskalnych (rejestracyjnych).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do prawidłowego rozliczenia podatku VAT niezbędne są dokumenty:

−

dokumentem zakupu są faktury VAT od dostawcy,

−

dokumentem  sprzedaŜy  –  odpowiednio  faktury  VAT  dla  odbiorców,  wydruki  (raporty)
kas  rejestracyjnych  oraz  –  przy  sprzedaŜy  nieudokumentowanej  –  dokumenty
wewnętrzne  sporządzone  przez  podatnika  potwierdzające  wielkość  sprzedaŜy  na
podstawie osiągniętych utargów.

W zakładach gastronomicznych najczęściej występuje ewidencjonowanie obrotu za pomocą
kas fiskalnych lub w małych, rozpoczynających działalność zakładach (w których nie ma
obowiązku stosowania kas fiskalnych) – dokumenty wewnętrzne podatnika.

Podatek VAT podlega rozliczeniu z urzędem skarbowym. Podatnik ma prawo

(z  wyjątkami  i  trybie  określonym  ustawowo)  pomniejszyć  podatek  zrealizowany  przy
sprzedaŜy (nazywany podatkiem naleŜnym) o podatek zawarty w cenach towarów, surowców,
usług płaconych swoim dostawcom przy zakupie (nazywany podatkiem naliczonym).
Ustalenie kwoty odliczenia jest moŜliwe, poniewaŜ w fakturach VAT (jak i w wydrukach kas
fiskalnych)  musi  być  wyodrębniona  wartość  transakcji  netto  (bez  podatku  VAT),  wartość
podatku VAT i wartość brutto (wartość netto + podatek VAT).
W  przypadku,  gdy  VAT  naliczony  jest  kwotą  wyŜszą  od  VAT  naleŜnego  wówczas  mamy
prawo  do  zwrotu  róŜnicy  z  urzędu  skarbowego.  W  praktyce  czas  oczekiwania  jest  bardzo
długi, w związku z tym nadwyŜkę przesuwa się na następny okres rozliczeniowy.
Podatnik  VAT  składa  w  urzędzie  skarbowym  deklarację  VAT-7  (lub  VAT-7K)  i  dokonuje
wpłat podatku w okresach miesięcznych lub kwartalnych – do 25 dnia miesiąca po miesiącu
(kwartale) w którym powstał obowiązek podatkowy.

Podatek dochodowy od osób prawnych funkcjonuje na mocy ustawy o podatku dochodowym

od  osób  prawnych  i  obejmuje  przede  wszystkim  osoby  prawne  (  przedsiębiorstwa  państwowe,
spółdzielnie,  spółki  akcyjne,  z  ograniczoną  odpowiedzialnością).  Stawka  podatku  dochodowego
od  osób  prawnych  wynosi 19% podstawy opodatkowania. Deklaracja podatkowa ma symbol
CIT  a  termin  jej  złoŜenia  i  wpłaty  podatku  obowiązuje  jak  wyŜej,  czyli  do  20  następnego
miesiąca po miesiącu lub kwartale rozliczeń.
Inne podatki

Przedsiębiorca będąc właścicielem nieruchomości np. budynku administracyjnego, hali

produkcyjnej, gruntu musi pamiętać o zobowiązaniu z tytułu ich posiadania. Podobna sprawa
związana jest z podatkiem od środków transportu, np. cięŜarówek o ładowności powyŜej 3,5 ton.
Rozliczenia z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych

Obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego objęty jest zarówno

przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą jak i zatrudnieni na umowę o pracę
pracownicy.

Dla osób prowadzących działalność gospodarczą oraz osób z nimi współpracujących

obowiązkowe są ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz wypadkowe, a dobrowolne
ubezpieczenie chorobowe.

Przedsiębiorca rozpoczynający działalność ma prawo przez pierwsze dwa lata płacić

składki  na  ubezpieczenia  społeczne  od  minimalnej  podstawy,  która  stanowi  30%
minimalnego  wynagrodzenia.  Dla  innych  przedsiębiorców  i  osób  z  nimi  współpracujących
podstawę wymiaru tych składek stanowi tzw. zadeklarowana kwota. Nie moŜe ona jednak być
mniejsza niŜ 60% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

W przypadku zatrudnionych pracowników ubezpieczenie społeczne obowiązkowo

obejmuje:

a) ubezpieczenie emerytalne płacone w wysokości 9,76% wynagrodzenia brutto przez

pracownika i pracodawcę;

b) ubezpieczenie rentowe płacone w wysokości 6,5% wynagrodzenia brutto przez

pracodawcę i 3,5% przez pracownika;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

c) ubezpieczenie chorobowe płacone w wysokości 2,45% wynagrodzenia brutto przez

pracownika;

d) ubezpieczenie wypadkowe płacone w wysokości od 1,8% wynagrodzenia brutto

(przy zatrudnieniu mniej niŜ 9 pracowników) przez pracodawcę.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą obowiązkowo podlegają ubezpieczeniu

zdrowotnemu  tak  jak  i  zatrudnieni  pracownicy.  Podstawą  ustalenia  wymiaru  stawki  dla
przedsiębiorcy jest 75% przeciętnej płacy w sektorze przedsiębiorstw w poprzednim kwartale,
łącznie z wypłatami z zysku. Za pierwsze dwa miesiące 2007 roku wynosi 177,36 złotych.
Dla  zatrudnionych  pracowników  wysokość  składki  miesięcznej  zaleŜy  od  wysokości
wynagrodzenia  brutto  pomniejszonego  o  składki  ubezpieczeń  społecznych.  Stawka
ubezpieczenia zdrowotnego w 2007 roku to 7,75% oraz 1,25%. Przy czym 7,75% odliczamy
od zaliczki podatku dochodowego a 1,25% pomniejsza wynagrodzenie do wypłaty.

Składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, a takŜe na Fundusz Pracy i FGŚP

przedsiębiorcy płacący te składki wyłącznie za siebie mają obowiązek uiszczać najpóźniej do
10  dnia  następnego  miesiąca.  Jeśli  płaciliby  je  takŜe  za  inne  osoby  –  termin  to  15  dzień
następnego  miesiąca.  NaleŜy  pamiętać,  Ŝe  przedsiębiorcy  muszą  naleŜności  z  tytułu  składek
przesyłać  bezgotówkowo,  w  drodze  obciąŜenia  rachunku  bankowego.  Numery  kont  ZUS  na
które  wpłaca  się  składki  są  odrębne  dla  ubezpieczenia  społecznego,  ubezpieczenia
zdrowotnego  oraz  Funduszu  Pracy  i  FGŚP.  Dyspozycję  polecenia  przelewu  składa  się
oddzielnie dla kaŜdego konta.

Jeśli przedsiębiorca prowadzi sam firmę i opłaca składki wyłącznie za siebie lub za osobę

współpracującą, to nie musi wysyłać lub osobiście składać dokumentów ubezpieczeniowych
do ZUS. W innym przypadku pracodawca ma obowiązek do 15. dnia następnego miesiąca za
dany miesiąc złoŜyć w oddziale ZUS deklarację rozliczeniową o symbolu DRA wraz
z niezbędnymi raportami.

4.8.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Co to jest podatek?
2.  Płatnikiem jakich podatków moŜe być osoba prowadząca działalność gastronomiczną?
3.  Jakie znasz warianty opodatkowania podatkiem dochodowym?
4.  Jakie są zasady rozliczania podatku VAT?
5.  Co określają pojęcia VAT naleŜny i VAT naliczony?
6.  Co obejmuje pojęcie ubezpieczeń społecznych?
7.  Jakie są zasady naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne?

4.8.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dochód z tytułu prowadzonej działalności gastronomicznej za poprzedni rok wyniósł

162 000 złotych. Do listopada wpłacono zaliczki do urzędu skarbowego w wysokości 28 600
złotych.  Jaką  kwotę  podatku  naleŜy  przekazać do urzędu skarbowego (lub naleŜy oczekiwać
zwrotu  nadpłaty),  aby  całkowicie  rozliczyć  się  z  tytułu  tego  podatku.  Przedsiębiorca  wybrał
metodę liniową 19% opodatkowania dochodu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać treść ćwiczenia,
3)  przypomnieć zasady opodatkowania dochodu metodą liniową 19% opodatkowania,
4)  obliczyć całkowite zobowiązanie podatkowe za poprzedni rok,
5)  porównać  kwotę  powyŜej  obliczonego  zobowiązania  podatkowego  z  kwotą  dokonanych

wpłat zaliczek podatku,

6) ustalić na podstawie powyŜszego porównania naleŜność lub zobowiązanie,
7) przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

kalkulator,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 2

Zamierzasz prowadzić mały zakład gastronomiczny. Dokonaj analizy form

opodatkowania podatkiem dochodowym i wybierz najkorzystniejszą dla małego
przedsiebiorstwa.

Dane dotyczące działalności gospodarczej:

−

planowana roczna sprzedaŜ produktów i napojów o zawartości alkoholu poniŜej 1,5%

120 000 zł,

−

planowana roczna sprzedaŜ napojów o zawartości alkoholu powyŜej 1,5% 40 000 zł,

−

planowane roczne koszty uzyskania przychodu 26 000 zł.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać treść ćwiczenia,
3)  określić moŜliwe formy opodatkowania dochodu,
4)  według kaŜdej z moŜliwych form obliczyć roczne zobowiązanie podatkowe,
5)  porównać obliczone kwoty zobowiązań podatkowych,
6)  wybrać ten wariant opodatkowania, którego zobowiązanie podatkowe jest najniŜsze,
7)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

kalkulator,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 3

W zakładzie gastronomicznym, prowadzonym przez Ciebie w ciągu poprzedniego

miesiąca zaewidencjonowano następujące wielkości dotyczące sprzedaŜy i zakupu:
1) SprzedaŜ według raportów kas fiskalnych:

a) sprzedaŜ netto opodatkowana stawką 22%

14 000

b) sprzedaŜ netto opodatkowana stawką 7%

32 000

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) Zakup według faktur VAT

a) zakup netto opodatkowany stawką 22%

4 600

b) zakup netto opodatkowany stawką 7%

9 500

Wiedząc, Ŝe z poprzedniego miesiąca, nie ma kwoty nadwyŜki VAT naliczonego, a o ile przy
sporządzonej deklaracji będzie nadwyŜka VAT naliczonego nad naleŜnym, to naleŜy ją
określić jako przeniesienie na następny okres.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać treść ćwiczenia,
3)   przypomnieć pojęcie VAT naleŜnego i VAT naliczonego,
4)  obliczyć wartość podatku VAT naleŜnego przy obrotach objętych stawką  7% i 22%,
5)  obliczyć wartość podatku VAT naliczonego dla 7% i 22% stawki podatku,
6)  zsumować  odpowiednio  wartości  zakupów  i  sprzedaŜy  oraz  obliczonych  podatków

naliczonych i naleŜnych,

7) wypełnić deklarację rozliczeniową VAT-7 wpisując dane identyfikacyjne oraz we

właściwych polach powyŜej obliczone wielkości oraz składając podpis jako podatnik,

8) ustalić wysokość zobowiązania podatkowego lub kwoty zwrotu,
9) przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

kalkulator,

−

druk deklaracji VAT-7,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4.

Ćwiczenie 4

Zatrudniasz w swoim zakładzie gastronomicznym kelnera w oparciu o umowę o pracę na

pełen etat. Jego wynagrodzenie miesięczne – to płaca zasadnicza 1 200 złotych, premia 20%
płacy zasadniczej. Jaką kwotę, jako pracodawca, potrącisz z tytułu ubezpieczeń społecznych?
Jakie to będą ubezpieczenia i poszczególne kwoty?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać to ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie przeczytać treść ćwiczenia,
3)  przypomnieć zasady naliczania składek ubezpieczeń społecznych,
4)  obliczyć poszczególne składki ubezpieczeń emerytalnych, rentowych i chorobowych jako

iloczyn wynagrodzenia brutto i właściwych stóp procentowych,

5) zsumować obliczone składki ubezpieczeń,
6) przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

kalkulator,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4.

4.8.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie ubezpieczeń społecznych?

2) określić podatki, z jakich rozlicza się prowadzący działalność

gastronomiczną?

3) określić stawki podatku VAT w gastronomii?

4) podać obciąŜenia pracodawcy i pracownika z tytułu ubezpieczeń

społecznych i zdrowotnych?

5) podać zasady naliczania odsetek od zobowiązań podatkowych?

6) sporządzić deklarację VAT-7?

7) dokonać naliczenia zaliczki podatku dochodowego od osób

fizycznych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.9.

Dokumentacja prowadzonej działalności

4.9.1. Materiał nauczania

Dokument – pisemny ślad czynności lub operacji, zawierający ich charakterystykę czyli:

dane o przedmiocie operacji, jej ujęcie ilościowe i wartościowe, dane o uczestnikach operacji
i  terminie.  W  dokumencie  powinny  znaleźć  się  elementy  gwarantujące  jego  wiarygodność
czyli:  określenie  wystawcy,  data  i  miejsce  wystawienia,  symbol  i  kolejny  numer,  określenie
odbiorcy, treść /przedmiot/ operacji, wartość operacji i ujęcie ilościowe, podpis wystawcy.
Sporządzanie  dokumentu  wymaga  przestrzegania  obowiązujących  zasad,  a  zwłaszcza
starannego  wypełniania  dokumentu  w  sposób  trwały  i  czytelny  bez  zamazywania,
wyskrobywania,  wycierania  /ręcznie,  maszynowo  lub  komputerowo/.  Ogół  dokumentów
moŜna sklasyfikować według róŜnych kryteriów.
W zaleŜności od tego, kto jest wystawcą dokumentu moŜna je podzielić na:

−

własne – wystawione przez daną firmę np. faktura sprzedaŜy, Pz, P – magazyn przyjmie,
dowód dostawy, Rw, lista płac;

−

obce – otrzymane od innych czyli wystawione przez inne jednostki np. faktura zakupu.

Wśród dowodów własnych wyróŜnia się: dowody wewnętrzne – wystawione na własne
potrzeby np. Pz, P – magazyn przyjmie, dowód dostawy, Rw, lista płac i dowody zewnętrzne
– wystawiane dla innych osób np. faktura sprzedaŜy.
Z punktu widzenia techniki ewidencji dowody księgowe moŜna podzielić na:

−

ródłowe (pierwotne), które po raz pierwszy rejestrują określone operacje gospodarcze;

−

wtórne (zbiorcze), sporządzane na podstawie dokumentów źródłowych np. rejestr
zakupu;

−

rejestr sprzedaŜy.
Obieg dokumentów z zakładzie gastronomicznym – proces zakupu materiałów,

surowców,  towarów  dokumentowany  jest  fakturą  zakupu  (rachunkiem)  wystawionym  przez
dostawcę  lub  dowodem  dostawy  w  przypadku,  gdy  kontrahenci  przyjęli  zasadę  zbiorowego
fakturowania  dostaw  o  duŜej  częstotliwości.  MoŜna  teŜ  wystawić  dowód  przyjęcia
(P  –  magazyn  przyjmie)  o  ile  dostawie  nie  towarzyszą  Ŝadne  dokumenty.  Zakupione
materiały,  surowce,  towary  naleŜy  przyjąć  do  magazynu.  Odbywa  się  to  na  podstawie
dokumentu  Pz  –  przyjęcie  zewnętrzne.  Wydanie  z  magazynu  do  produkcji  gastronomicznej
dokumentuje się dowodem Rw – rozchód wewnętrzny, natomiast przy wydaniu sprzedanych
produktów  wystawia  się  Wz  –  wydanie  na  zewnątrz.  W  magazynie  naleŜy  prowadzić
kartoteki  magazynowe  dla  całego  asortymentu  zapasów,  które  odzwierciedlają  zmiany
ilościowe (ilościowo-wartościowe) zapasów.

Dowód księgowy – kaŜdy dokument będący podstawą rejestracji gospodarczych.

Przed rejestracją operacji dokument poddawany jest kontroli:

−

merytorycznej – sprawdzenie czy dane w dokumencie odpowiadają rzeczywistości,
polega na ustaleniu rzetelności danych, celowości i legalności

operacji, a takŜe

stwierdzenia czy dowody zostały wystawione przez właściwe jednostki;

−

formalnej – stwierdzenie czy dokument jest kompletny, czy zawiera wszystkie niezbędne
dane, czy został wystawiony na odpowiednim formularzu;

−

rachunkowej – sprawdzenie czy nie ma błędów arytmetycznych w obliczeniach.

Sposób i zakres rejestrowania dowodów księgowych zaleŜy od wybranej przez przedsiębiorcę
formy prowadzenia księgowości (ta z kolei uzaleŜniona jest od przyjętego sposobu
opodatkowania dochodu prowadzonej działalności).

Karta podatkowa – nie ma obowiązku prowadzenia Ŝadnej ewidencji (takŜe podatkowej).

Zatrudniający pracowników muszą prowadzić ewidencję zatrudnienia oraz karty przychodów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

pracowników. Przedsiębiorca objęty kartą obowiązany jest do wydania rachunków lub faktur
VAT na Ŝądanie klientów i do przechowywania ich kopii przez 5 lat, licząc od końca
roku, w którym je wydał.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – naleŜy prowadzić ewidencję przychodów,

wykaz środków trwałych, wyposaŜenia i wartości niematerialnych i prawnych. Przedsiębiorcy
muszą  posiadać  i  przechowywać  dowody  zakupu  towarów,  sporządzać  spisy  z  natury
(remanent)  na  dzień  rozpoczęcia  działalności,  na  koniec  kaŜdego  roku  i  na  dzień  likwidacji
działalności.  Zatrudniający  pracowników  muszą  prowadzić  indywidualne  karty  ich
przychodów.

Na zasadach ogólnych – ten sposób rozliczeń podatku dochodowego wiąŜe się z koniecznością

prowadzenia księgi przychodów i rozchodów albo teŜ ksiąg rachunkowych (pełnej księgowości).
Prowadząc księgę przychodów i rozchodów przedsiębiorca ma równieŜ obowiązek prowadzić
ewidencję  środków  trwałych,  wyposaŜenia  i  wartości  niematerialnych  i  prawnych.
Zatrudniający  pracowników  muszą  ponadto  prowadzić  indywidualne  karty  przychodów
pracowników.
W  księdze  przychodów  i  rozchodów  wpisuje  się  wydatki  poniesione  na  prowadzenie
działalności  (na  podstawie  faktur  zakupu  materiałów,  towarów  oraz  faktur  za  usługi  obce)
oraz  uzyskiwane  przychody  ze  sprzedaŜy  towarów,  usług  (za  moment  powstania  przychodu
uznaje  się  dzień  wystawienia  faktury).  Zapisy  w  księdze  muszą  być  dokonane  starannie,
czytelnie  i  trwale,  w  języku  polskim  i  w  walucie  polskiej.  Księgę  oraz  dowody  księgowe
naleŜy  przechowywać  przez  okres  5  lat  w  siedzibie  firmy  lub  w  miejscu  prowadzenia
działalności.
Księgę  moŜna  teŜ  prowadzić  za  pomocą  programu  komputerowego.  Sporządzany  wydruk
zapisów  za  dany  miesiąc  musi  być  zgodny  z  wzorem

księgi. Przedsiębiorca prowadzący

księgę za pomocą technik informatycznych zobowiązany jest do:

−

posiadania pisemnej szczegółowej instrukcji obsługi programu komputerowego,

−

wykorzystywania programu zapewniającego bezzwłoczny wgląd w treść dokonywanych
zapisów oraz wydrukowanie chronologiczne wszystkich danych (zgodnie z wzorem
księgi),

−

przechowywania zapisanych danych na magnetycznych nośnikach informacji (do czasu
wydruku) w sposób chroniący przed ich zatarciem, zniekształceniem lub naruszeniem
ustalonych zasad przetwarzania.

4.9.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jaka jest róŜnica między dokumentami własnymi a obcymi?
2.  Jakie elementy zawiera faktura?
3.  Jakiej kontroli powinien podlegać dowód księgowy?
4.  Na czym polega prowadzenie księgi przychodów i rozchodów?
5.  W  jaki  sposób  technika  informatyczna  moŜe  być  stosowana  do  dokumentowania

prowadzonej działalności gospodarczej?

4.9.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie poniŜszych danych jako sprzedawca sporządź fakturę:

Punkt Małej Gastronomii „Grzanka” mieszczący się w Poznaniu 61–022 przy ul. Bydgoskiej
12 sprzedał w dniu 16 maja br. Przedsiębiorstwu Produkcyjnemu „ATMA” z siedzibą w Poznaniu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

60–250 przy ul. Krótkiej 8 – 25 sandwiczy „Americano” w cenie 8,00 zł netto, 14 kanapek
z tuńczykiem w cenie 5.50 zł netto oraz 12 porcji sałatki „wiosennej” w cenie 11,00 zł netto.
(VAT 7%). Płatność nastąpi przelewem w ciągu 5 dni na konto PKO BP S.A. 14 2634
8250 0000 0000 4233 5684, odbiór własny. NIP sprzedawcy: 772–16–14–851, NIP
nabywcy: 785–12–029–663.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  dokładnie zapoznać się z informacjami zamieszczonymi w ćwiczeniu,
3)  zapoznać się z formularzem faktury,
4)  starannie wypełnić rubryki,
5)  obliczyć podatek VAT kaŜdej pozycji asortymentowej,
6)  zsumować wartość faktury neto, podatek VAT i wartość faktury brutto,
7)  uwaŜnie wpisać obliczone kwoty do właściwych rubryk,
8)  upewnić się, czy faktura została wystawiona prawidłowo,
9)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

formularz faktury,

−

kalkulator.

Ćwiczenie 2

Na podstawie następujących dokumentów (podane sumy są wartościami netto) wypełnij

uproszczoną wersję księgi przychodów i rozchodów za bm. Ustal wysokość osiągniętego
dochodu.

1. Fa VAT nr 1638 z dn. 06.bm. za usługi telekomunikacyjne

160,00 zł

2. Fa VAT nr 36 z dn.20.bm.za sprzedane wyroby gastronomiczne

340,00 zł

3. Suma paragonów kasy fiskalnej za bm.

10 520,00 zł

4. Nota księgowa – opłata czynszu najmu lokalu za bm.

850,00 zł

5. Fa VAT nr 37 z dn. 25 bm. za sprzedane wyroby

150,00 zł

6. Fa VAT nr 695 z dn. 10 bm.. za zakup materiałów

3 100,00 zł

7. Fa VAT nr 25978 z dn. 28 bm. za zuŜycie energii elektrycznej          470,00 zł
8. Fa VAT nr 6225 z dn. 22 bm. za zakup towarów                            1 600,00 zł
9. Lista płac za bm.

2 500,00 zł

10. Składki ZUS za bm.

625,00 zł

Lp.

Data

Nr dowodu

Opis zdarzenia

Przychód

Zakup
towarów
i materiałów

Wydatki

/koszty/

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  zapoznać się z materiałem nauczania z poradnika dla ucznia i z literatury uzupełniającej,
2)  zapoznać się z zasadami prowadzenia księgi przychodów i rozchodów,
3)  przeczytać dokładni treść ćwiczenia,
4)  uporządkować dokumenty chronologicznie (według dat),
5)  podzielić  dokumenty  na  grupy  rodzajowe,  wpisać  dokumenty  do  księgi  przychodów

i rozchodów, pamiętając, Ŝe wartość z danego dokumentu moŜe być wpisana w jedną
z trzech kolumn (przychód, zakup lub wydatki),

6)  zsumować wartości w poszczególnych kolumnach,
7)  ustalić wysokość osiągniętego dochodu,
8)  przedstawić wyniki pracy na forum grupy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia, literatura,

−

materiały piśmiennicze,

−

arkusze papieru formatu A4,

−

kalkulator,

−

ewentualnie komputer z programem słuŜącym do prowadzenia księgi przychodów
i rozchodów.

4.9.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) zdefiniować pojęcie dokumentu księgowego?

2) określić znaczenie dowodu księgowego?

3) rozróŜnić dokumenty księgowe w zaleŜności od przeznaczenia?

4) dokonać kontroli formalnej dowodu księgowego?

5) sporządzić fakturę sprzedaŜy ?

6) rozróŜnić uproszczoną formę księgowości od pełnej?

7) ustalić w księdze przychodów i rozchodów wysokość dochodu

lub straty?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  24  zadania  dotyczące  zakładania  i  prowadzenia  działalności  gospodarczej.

Wszystkie

zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej Karcie odpowiedzi: w zadaniach wielokrotnego

wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku pomyłki naleŜy błędną
odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ

jego rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas..

8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Rejestracja działalności gospodarczej ma miejsce w

a)  urzędzie skarbowym.
b)  urzędzie miasta, gminy.
c)  urzędzie statystycznym.
d)  Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

2. W zakładzie gastronomicznym, przy ustalaniu cen, stosuje się następujące stawki

podatku VAT
a)  19% i 22%.
b)  7% i 19%.
c)  7% i 22%.
d)  3%,i 22%.

3. Informacje o załoŜeniu firmy, lokalizacji, rodzaju i zasięgu prowadzonej działalności,

celach firmy znajdują się w części biznes planu
a)  charakterystyka oferowanych usług.
b)  plan marketingowy.
c)  plan finansowy.
d)  charakterystyka firmy.

4. Numer NIP nadawany jest przez

a)  urząd statystyczny.
b)  wydział działalności gospodarczej urzędu miasta.
c)  urząd skarbowy.
d)  Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Aby sprawdzić czy zakład spełnia wymogi sanitarne, bhp naleŜy o rozpoczęciu

funkcjonowania np. kawiarni poinformować i otrzymać zgodę
a)  Inspektora budowlanego.
b)  Urzędu Pracy.
c)  Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.
d)  Rejonowego ośrodka zdrowia.

6. Kelnerowi, absolwentowi zasadniczej szkoły zawodowej, z 6 letnim staŜem pracy,

zatrudnionemu w wymiarze pełnego etatu przysługuje urlop wypoczynkowy
a)  26 dni.
b)  20 dni.
c)  13 dni.
d)  10 dni.

7. Do ubezpieczeń społecznych nie naleŜą ubezpieczenia

a)  zdrowotne.
b)  chorobowe.
c)  rentowe.
d)  emerytalne.

8. Podstawowym elementem promocji marketingowej jest

a)  moda.
b)  reklama.
c)  cena.
d)  atmosfera.

9. Cena zakupu netto z doliczoną marŜą gastronomiczną i podatkiem VAT to

a)  cena gastronomiczna netto.
b)  cena detaliczna.
c)  cena hurtowa.
d)  cena gastronomiczna brutto.

10. O ile prowadzimy wyłącznie ewidencję naszych przychodów i stosujemy stawki %

naliczane od wartości obrotu firmy, oznacza to, Ŝe rozliczamy się z urzędem skarbowym
a)  w oparciu o kartę podatkową.
b)  w oparciu o ryczałt ewidencyjny.
c)  na zasadach ogólnych.
d)  19% podatkiem liniowym.

11. SprzedaŜ napojów alkoholowych w lokalu gastronomicznym wymaga

a)  koncesji.
b)  zezwolenia.
c)  licencji.
d)  patentu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Wymagania do pracy na stanowisku kucharza spełnia

a) absolwent liceum ogólnokształcącego, dotychczas nigdzie nie zatrudniony.
b) absolwentka liceum ekonomicznego, studentka zaoczna WyŜszej Szkoły

Hotelarskiej.

c) absolwent zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie kucharz małej gastronomii.
d) absolwent technikum spoŜywczego w zawodzie dietetyk.

13. Do podstawowych wydatków ponoszonych przy uruchamianiu firmy naleŜą:

a)  najem lokalu, zakup wyposaŜenia, zakup materiałów, towarów.
b)  wynagrodzenia pracowników, zakup lokalu, zakup materiałów, towarów.
c)  reklama radiowa i telewizyjna, ubezpieczenie pracowników, zakup towarów.
d)  rejestracja działalności, zakup samochodu, udzielone rabaty klientom zbiorowym.

14. W działalności gastronomicznej w cyklu gospodarczym po zaopatrzeniu następuje

a)  handel.
b)  skup.
c)  produkcja.
d)  zbyt.

15. Identyfikacja potencjalnych klientów zakładu gastronomicznego nazywana jest

a)  segmentacją.
b)  kalkulacją.
c)  promocją.
d)  public relation.

16. Faktura sprzedaŜy naleŜy do dokumentów

a)  rozrachunkowych.
b)  wtórnych.
c)  magazynowych.
d)  bankowych.

17. Zapotrzebowanie konsumentów na asortyment potraw i usług określamy jako

a)  popyt.
b)  podaŜ.
c)  marketing-mix.
d)  kalkulacja.

18. Deklaracja VAT stosowana jest przy rozliczeniach z tytułu podatku

a)  akcyzowego.
b)  dochodowego od osób fizycznych.
c)  dochodowego od osób prawnych.
d)  od towarów i usług.

19. Kalkulacja kosztu jednostkowego jest podstawą do ustalenia

a)  marŜy gastronomicznej.
b)  dochodów.
c)  ceny.
d)  wysokości podatku dochodowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……..............................………………………………………………..

Prowadzenie działalności gospodarczej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Barlow J., Moller C.: Reklamacja, czyli present: strategia korzystania z informacji od

klienta, PWN, Warszawa, 2001

2. Borowska G.: Przygotowanie do działalności usługowej. Podstawy rachunkowości,

WsiP, Warszawa 2003

3. Cisowski J. I inni: Sam prowadzę własną firmę: dla prowadzących działalność

gospodarczą osób fizycznych i spółek cywilnych, „Informer”, Tarnowskie Góry 2000

4.  Czarniecka-Skubina E., Rosiak E.: Poradnik Gastronoma, ProMedia 2004
5.  Kodeks cywilny (ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. z późniejszymi zmianami)
6.  Kodeks pracy (ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. z późniejszymi zmianami)
7.  Kodeks spółek handlowych (ustawa z dnia 15 września 2000 r.)
8.  Kuczewska  L.:  Przygotowanie  do  działalności  usługowej.  Marketing  usług.  WSiP,

Warszawa 2004.

9. Merta T., Pacewicz A., Piasecki M., Zachorowska-Mazurkiewicz A., Kopański S.:

Podstawy przedsiębiorczości cz. I, Centrum Edukacji Obywatelskiej CIVITAS,
Warszawa 2002

10. Mielczarczyk Z., Urbańska B.: Gospodarka i rachunkowość w gastronomii, WSiP 2002
11. Mikina A., Sienna M.: Przedsiębiorczość – klucz do sukcesu, Wydawnictwo REA,

Warszawa 2002

12. Morrow J.: Rób biznes, Morrow Publishing, Warszawa 1991
13. Mruk H., Pilarczyk B., Sojkin B., Szulce H:. Podstawy marketingu, Wydawnictwo

Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań 1999

14.  Musiałkiewicz J.: Marketing, Ekonomik 2003
15.  Olszewski J.: Prawo gospodarcze – Kompendium , C.H. BECK, Warszawa 2002
16.  Piasecki B.: Ekonomika i zarządzanie małą firmą. PWN, Warszawa–Łódź 2001
17.  Pietkiewicz E.: Dobre obyczaje. CIM, Warszawa 1997
18.  Pietkiewicz E.: Etyka menadŜera. CIM, Warszawa 1998
19.  Rzeczpospolita 2006, dodatki „Dobra firma”
20.  Sala J.: Marketing w gastronomii, PWE 2004
21.  Sobczak G.: Ekonomika małych przedsiębiorstw. Difin, Warszawa 2004
22.  Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
23.  Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości
24.  www.twoja-firma.pl
25.  www.cesar.edu.pl
26.  www.edukacjaprawnicza.pl

Czasopisma:

−

Przegląd gastronomiczny,

−

Hotelarz