Architektura Romańska w Polsce
Czas powstania stylu:
1050- 1250 rok
Typowe budowle (na terenie Polski):
Głównymi typami budowli romańskich są: rotundy, zamki, bazyliki, opactwa oraz kościoły
jednonawowe.
Przykłady:
1.
Rotunda św. Gotarda w Strzelinie z ok. 1140r.;
2.Kolegiata św. Piotra i Pawła w Kruszwicy z ok. 1140r. (bazylika);
3. Rotunda św. Prokopa w Strzelnie z 1160 r.;
4. Opactwo benedyktyńskie w Mogilnie ufundowane ok. 1065;
5. Kościół św. Idziego w Inowłodzu z ok. 1082r.;
6. Opactwo Cystersów w Sulejowie zbudowane w latach 1177-1230 ;
7.Kościół św. Wojciecha w Kościelcu k. Proszowic, z ok. 1240r. (bazylika);
8. Kościół św. Idziego we Wrocławiu z ok. 1242r.;
Analiza konstrukcji:
Budowle powstałe w tym stylu
charakteryzuje prostota brył. Każda z
nich stanowi osobną wyraźnie
oddzieloną część.;
Proporcje między poszczególnymi
elementami oparte są na prostych
zasadach;
Plany budowli najczęściej występujące
to: krzyża łacińskiego, prostokąta,
centralne; krzyża greckiego, a także
rotundy;
Plan budowli podzielony na kwadraty-
system wiązany;
Stosowano układ halowy oraz trój
nawowy;
Sklepienia używane do tego typu
budowli to: sklepienie krzyżowe lub
kolebkowe (w tym przypadku stosowano
gurty) , więźba dachowa lub drewniany
strop.
Analiza przestrzeni:
Rozmieszczenie pomieszczeń
odzwierciedla układ brył (separatyzm
wnętrz);
Niewielkie wnętrze, z małymi otworami
okiennymi i wejściowymi; słabe
oświetlenie;
Poszczególne nawy wyraźnie oddzielone
od siebie filarami lub kolumnami,
Okna z ościeżami rozchylonymi do
zewnątrz;
Często ze względu na obronny charakter
budynków, nie występuje fasada- wejście
umieszczone z boku;
Wieże usytuowane przy fasadzie(jeśli
występuje), koło prezbiterium,
ewentualnie na skrzyżowaniu transeptu i
nawy głównej.
Indywidualne cechy:
1. Wznoszone budowle miały najczęściej charakter sakralny;
2. Kościoły były orientowane;
3. Kościoły pełniły funkcję sakralną oraz obronną;
4. Głównym materiałem budowlanym był kamień (ważne ze względu na wykorzystywanie
budowli jako fortec obronnych);
5. Architektura miała surowy i monumentalny charakter;
6. Malarstwo rzeźba dopasowane były do architektury (była ona najważniejszą dziedziną
sztuki);
7. Addycyjność brył;
8. Separatyzm wnętrz;
9. Elementy architektoniczne charakterystyczne dla romanizmu: kapitel kostkowy lub w
kształcie ściętego ostrosłupa, wieże, filary, kolumny, apsydy, ambit, łuk, biforia, tryforia, okna
