plik

, I N S T Y T U T

BAOAKl

l i t e p a c k i c h

p a n

B I B L I O T E K A

00-330

W arsrjw a,

ul. N o w y Świat 77

Tei. 26-68-63

Je d n ą z kard y n aln y ch przyczyn b an

kructw a polityki niem ieckiej w W arsza
wie i na prow incji było:

1) ekonom iczne popieranie Żydów z ja

w ny m upośledzeniem ży w io łu polskiego,

2) obsadzanie Ż ydam i wszystkich urzę

dów cyw ilnych z oczyw istym w ydaniem
na ich pastwę ludności polskiej,

3) dążenie do takiego sytuow ania Ży

dów u nas kosztem naszym , aby powstrzy
m ać ich em igrację do Niemiec,

4) wyjęcie Żydów z pod wszelkiej k ry

ty ki, czy to ekonom icznej, czy społecznej,
czy narodowej, czy wreszcie katolickiej,

5) korzystanie z ich usłu g jako szpie

gów i denuncjantów .

6) używ anie ich do rozm aitych bluf-

fów   patrj o tycznych,  sk utkie m   czego  Żyd
parzył  „zbaw cę“  Polski  a  Polak  był  pod
osłoną  władz  niem ieckich

traktow any

przez Żyda jak „natrętny cudzoziem iec“,

7) posługiw anie się Ż ydam i przy w y

ław ia n iu m onet złotych, srebrnych, pa
pierow ych i drobnicy.

M ?/9

—

8) doprowadzenie do tego wprost po

twornego położenia, że wraz z „darowi
z n ą “ Polsce

„niepodległości“

dyskusja

najbardziej  lojalna  i  najbardziej  rzeczowa
w  kw estji  żydowskiej  m usiała  szukać  so
bie  miejsca  w  literaturze  nielegalnej.

W obec tych faktów Polacy-katolicy

w szystkich stanów, od chłopa do m a g n a

ta, zrozum ieli, że nastąpił sojusz niemie-

cko-żydowski przeciwko n im i że ten so

jusz stanowi dla nich niebezpieczeństwo

najgroźniejsze, albow iem doświadczenie

historyczne pouczyło ich, że z wszystkich

wojen i rewolucji żyw ioł polski wycho

dził zawsze zubożały i osłabiony a żywioł

żydowski kosztem jego wzbogacony i w zm o
cniony.

Do tych punktów , które zostały w y

żej wyszczególnione, dodać należy jesz
cze następujące:

9) polityka niem iecka pom ogła w ysu

n ą ć  się  na  stanowisko  naczelne  i  jedynie
upraw nione  do  zajm ow ania  głosu wszyst
kie  żywioły  filosemickie,  które  dały  się
u  nas  poznać  z  tego,  że  we  wszelkich
sporach  polsko-żydowskich  stawały  z  za

sady po stronie żydowskiej.

—

10)

w ysunęła rów nież wszystkie g ru

py liberalno-radykalne judaizujące , które

przedtyni zam iast narodowości głosiły in

ternacjonalizm a zam iast relig ji indyfe-

rentyzm , nie ty kając narodowości i reli

g ji żydow skiej, a które teraz nagle ra

zem z Ż y dam i zaczęły z bardzo podej
rzaną żarliw ością popierać niepodległość

Polski pod jenerał-gnbernatorem n ie m ie
ckim , gdy niedaw no jeszcze razem z k a

detam i i lib eralistam i rosyjskiem i m iota

ły k lątw y na posłów polskich w D um ie.

Ten oczywisty fałsz, nie dający się

pokryć żadną kazuistyką, m usia ł do ży
wego oburzyć społeczeństwo, jednocześ

nie polskie i katolickie, które nagle po
strzegło, że grupy, które przedtym stały

w sieni, a naród w izbie, teraz zajęły

izbę, zaś naród częścią zepchnęły do sie

n i a częścią naw et całkiem za próg jego
własnego domostwa.

Jeżeli wiele z tych rzeczy stało się

w skutek  tego,  że  N iem cy  nie  znali  n a
szych  stosunków ,  że  zrazu  szli  po  lin ji
najm niejszego  oporu  a  dopiero  później

wzięli się do bardziej planowej polityki

polskiej wew nętrznej, że chcieli przy po-

—

m ocy  żydowskiej  osłabić  lub  naw et  znisz
czyć  żyw ioł  polski  celem  ułatw ienia  so
bie  roboty  powojennej,  i  jeżeli  wreszcie
prócz  wszystkiego  kierow ali  się  wrodzo
n ą   i  ku lty w o w an ą  nienaw iścią  w zględem

żyw iołu polskiego, to je d n a k istniały jesz

cze inne względy. D adzą się one u jąć
w p u n k ty następujące.

1) n ajw ięksi bankierzy niemieccy, od

gryw ający pierwszorzędną rolę przy reali

zow aniu wew nętrznych pożyczek n iem ie

ckich na cele w ojny, są Żydam i.

2) najw iększe dzie nn iki niem ieckie,

bez których dyplom acja i polityka nie

m ieckiego rządu obejść się nie może,

z n a jd u ją się w rękach żydowskich.

3) na wszystkich uniw ersytetach nie

m ieckich w ciele profesorskim Żydzi m a

ją przewagę, a działają zawsze zwarcie.

4) od bardzo długiego czasu Żydzi na

si u trz y m u ją z Żydam i niem ieckiem i sto
sunki, in fo rm u ją ich o nas, nie dopusz

czając do nich naszych inform acji.

5) rząd niem iecki ogłosił ta k zw any

„B urgfrieden“,

to znaczy,

żp

zm usił

wszystkie partje do zgodnego pożycia,

a przeto nie dopuszcza także do dysku-

sji  niemiecko-życłowskiej,  która  m ogłaby
w prow adzić  niepokój  do  w ew nętrznych
stosunków;  ale  dyskusja  polsko-żydow

ska należy do stosunków zewnętrznych,

więc jest dozwolona; Żydzi w y zyskują sy
tuację w ten sposób, iż poruszają w p ra

sie  kw estję  polsko-żydowską  ze  swego
stanowiska,  natom iast  nie  d ają  jej  poru
szać  ze  stanow iska  polskiego.

poniew aż rząd nie m ie cki, w iedzio

ny  koniecznością,  m usi  politykę  polsko-
żydow ską  prow adzić  z  dnia  na  dzień,
przeto  je st  zniew olony  brać  stronę  Ży

d ów a nas poświęcać, co nas naturalnie

jeszcze bardziej wrogo nastraja przeciw

ko Niem com , gdyż w idzim y, że stanow i

sko ich nietylko w ypływ a z ich woli, ale
z ich losu.

W szystko to złożyło się na fa k t nie '

ulegający  żad n e m u zakw estionow aniu,  że
polityka  niem iecka  m u sia ła   na  gruncie
na3zym

zbankrutow ać.

Ale rzecz nie

przedstawia się m niej korzystnie dla po

lity k i austrjackiej. Jeżeli ta p olityka tak

że u nas całkowicie zbankruto w ała, acz

kolw iek przed w o jną m ia ła pewne szan
se, to po jej w ybuchu, gdy A u ś trja wy-

—

stąpiła  jako  sojuszniczka  Niemiec,  kwe-
stja  żydowska  silnie  zaw ażyła  na  szali
w ypadków .  I  tu   rzecz  się  da  u ją ć   w  sze
reg  punktów :

1) aczkolw iek dw ór austrjacki jest k a

tolicki,  aczkolw iek  religja  rzymsko-kato
licka  jest  panującą,  aczkolw iek  m ów i  się
naw et  o  k le ry k alizm ie   w  A u s trji  i  nazy
w a  ją   państw em   je zuick im ,  m im o   to
W ie d e ń  jest  w  rękach  Żydów ,  zaś  G a li
cję  sam  B ism arck  nazyw ał  żydow skim
Eldorado.

2) ukształceni m ieszkańcy K rólestw a

Polskiego wiedzieli jeszcze przed w ojną,

że  ekonom icznie  żyw ioł  polski  w  G alicji
w ciąż  traci  na  rzecz  żyw iołu  żydow skie
go,  że  Żydzi  z n a jd u ją   się  na  w szystkich
stanowiskach,  że  stanow iska  te w yzysku
ją   na  sw oją  korzyść,  i  że  w ładze  polskie
w   G alicji  są  wobec  zalewu  żydowskiego

bezsilne; ale dopiero fak t okupacji pew

nych części ziem K rólestw a Polskiego

przez A ustrję, i zaprowadzenie zarządu

cywilnego,  silnie  zażydzonego  i  rów nie
silniej  wszystko  zażydzającego,  u k azał  to
naocznie  reszcie  ludności,  czyli  tej,  k tó

ra w skutek braku ukształcenia i niewy-

deczkowania. do G alicji o tym nie m iała

pojęcia.

3) najazd austrjacko-galicyjski, który

u s tam i  Żydów   począł  p roklam ow ać  h a
sło  przyłączenia  pew nych  g u b e rn ji  K r ó
lestwa  do  x\ustro-Węgier,  z  pozostawie
n iem   reszty  N iem com ,  groza  zażydzenia

kraju,  zubożenia  go  i  przystosowania  do
porządków   fiskalnych  państw a  rakuskie-
go,  m usiała  przerazić  ludność,  zwłaszcza
wiejską.

4) jeżeli najazd austrjacki nie w ziął

pod swe skrzydła opiekuńcze liberalizm u

i rad y k alizm u judaizującego, to w ziął so

cjalistów judaizujących, pod których opie

kę  uc ie k li  ju d a izu ją c y   liberaliści  i  rady
kaliści,  albow iem   socjaliści  galicyjscy, do
w yb u chu  w ojny  antym ilitaryści,  teraz

stali się m ilitary stam i pierwszej klasy,

a wszystkie cyw ilne stanow iska u socja-
listów -m ilitarystów zajęli Żydzi, ja k o że

je st to rzecz bezpieczniejsza.

Praw dopodobnie znaw cy stosunków

w okupacji austrjackiej u zu pe łnia te p u n k
ty szeregiem innych, m oże naw et bardzo
w ażnych.

My zaś za jm ie m y się trzecim

z rzędu bankructw em z pow odu kw estji

żydowskiej, m ianow icie bankructw em po
lity k i legjonistycznej. I tu rzecz da się

u jąć w szereg punktów :

1) legjony, pom ijając różne ich for

m acje  poprzednie,  pow stały  z  inicjatyw y
socjalistów,  dotąd  socjaliści, p rzynajm niej
w   brygadzie  Piłsudzkiego,  a  ta  jest  tu
najw ażniejsza,  rej  wodzą,  zaś  ow i  socja
liści,  wprost  organicznie  zw iązani  z  so

cjalistam i galicy jskiem i, sa przesyceni
naw skroś żyw iołem żydow skim .

2) ponieważ politycy legjonów zd jęli

z  porządku  d n ia  historycznego  Polski
wszystkie  kw estje  i  pozostaw ili  tylko
kw estję  wojskową,  przeto  zaw arli  sojusz
z  Żydam i  i  m ocą  tego  fa k tu   ośw iadczyli

się jak o wrogowie tych w szystkich, k tó

rzy nie chcieli zd jąć kw estji żydowskiej

z  porządku  dnia,  a  ci  wszyscy,  gdy  cho
dzi  o liczbę, stanow ią rzeczywiście w szyst
kich,  czyli  ogół.

3) poniew aż wszelkie w ojny i prze

w roty  stanow ią  wdzięczne  pole  dla  spe
k u la c ji  żydow skiej,  przeto  Żydzi  z  w ie lką
żarliw ością poparli legjony i  zarazem z n ie

słychaną zapalczywością i prowokacyjno-
ścią atakow ali tych, którzy się w ty m

k ie ru n k u nie zapalali.

4) korzystając z takiego stanu rzeczy

Żydzi pod pozoram i p o lity ki legjonisty-

cznej zaczęli załatw iać wszystkie swoje

ra c h u n k i osobiste, rasowe, społeczne a n a

wet w yznaniowe, co w skutek ich nerw o

wości i nam iętności rażąco biło w oczy.

5) ru ch liw i, biorący się śm iało do

wszystkiego, Żydzi w zięli duży udział
w literaturze i w prasie, popierającej po

lity k ę legjonów , a sw ym nietaktem , swo

j ą arogancją, sw oją bufon adą doprow a

dzili u nas do w ielkiego rozdrażnienia,
ty m n atu raln ie większego, iż ro zd rażnie

nie  to  nie  m iało   żadnego  jaw nego  u p u
stu,  albow iem   cenzura  i  policja,  zarów no
austrjacka,  ja k   niem iecka,  w zięły ich  pod

sw oją opiekę.

6) k a ry k a tu ra ln e parzenie „żołnierza

polskiego“, „ułana-zaw adjaki“, „n ie u b ła
ganego, niepodległościow ca“,

„brzęczy-

szabelki“, „w ąsala“, „w ia ry “, „w iaru sa“

z  uszam i  słonia  i  nosem   jak   jego  trąba,
wszystko  to  poszczególnie  i  razem   w zię
te  stawało  się  ja k ą ś   kazirodczą  tragi-ko-

m e dją.

7) n a tu ra ln ie na gruncie

w arszaw

sk im wszyscy Żydzi, którzy jeszcze tak

niedaw no  poruszali  przeciwko  nam   Pe
tersburg,  a  raczej  w tedy  Piotrogród, k tó
rzy  nie  u  nas  szukali  dla  siebie  praw,
ale  chcieli,  by  ń am   je  narzucili Rosjanie,
ci  sami,  którzy   albo  grozili  nam ,

że

z W arszaw y stanie się niebaw em zw ykły

„gubernskij go ro d “, albo też przeciwko

n a m takich brali w obronę, ci wszyscy,

polecając  się  teraz  z  jednej  strony  rzą
dowi  niem ieckiem u,  z  drugiej  strony  au-
strjackiem u,  zaczęli  pierw si  pchać  się
w  objęcia  legjonów ,  nie  czekając,  co  n a
wet  będzie,  wszystkich  odsuwać, stali  się
ober-polakami,  ober-niepodległościowemi,
ober-czcicielami  białego  orła,  słowem, ja k

wszystko, tak i ty m razem w zięli w pacht

reklam ow anie legjonów , aby ogółow i m o
żliw ie prędko je obrzydzić.

ci niedaw ni Polacy w yznania M o j

żeszowego,  zaczęli  nagle  tak  pchać  się
na  nasze  legjonistyczne  i  w ogóle  patrjo-
tyczne,  dom agać  się  rew anżu  pod  posta
cią  chodzenia  do  synagogi,  że  śród  n a
szej  ludności  katolickiej,  naw et  tak ie j,

która daleką była od kle ry kalizm u , de
w ocji i fan aty zm u, pow stała burza, a b u

rza ta na w ew nątrz tym w iększa p rzy

—

brała rozm iary, że polity ka niem iecka

nie dała jej w y b u c h n ą ć na zew nątrz, nie
orje n tu jąc się w psychologicznym z ja

w isku, że w szelki u p u s t łag o d zi naprę
żenie.

le gjonista pod rękę z Żydem wszedł

tedy do W arszaw y i nie zrozum iał, że
ty m sam ym odgrodził się m ure m od d u

żej części ludności, która w łaśnie do św iad

czała spekulacji żywnościowej żydow skiej,

poznaw ała boleśnie na swej skórze sk ut
k i przerozm aitego szachrajstw a żydo w

skiego, cierpiała od de n un cjacji żydow
skich i nigdzie pom ocy znaleźć nie^mogła.

Trzeba zupełnie nie znać naszych sto

sunków , aby z ta k ą p o lity k ą wejść do

k ra ju i łud zić się w zajem nie, że się zdo

będzie serca m ieszkańców .

Oto są m nie j więcej przyczyny b an

kructw a polity ki niem ieckiej, austrjackiej
i legjonistycznej

gruncie

naszym

w zw iązku z kw e stją żydow ską.

Tylko p o lity ka dorywczyści, polityka

bluffu, polityka rozpaczy, polityka hazar

du m ogła była w ażyć się na obranie p o

dobnej drogi, nie licząc się z przyszłością,

z charakterem narodu, z w a ru n k a m i hi-

storycznem i, słow em z niczym .

P olityka ta zadała ciosy zbyt głębokie

i  zbyt  dotkliw e,  aby  naród  nasz  m ia ł
o  nie]  zapom nieć.  B y ć  może,  że  ludzie,
którzy  albo  wszystko  biorą  powierzcho
wnie,  albo  ż y ją   tylko  telegram am i  przy-
chodzącem i  z  frontów ,  albo  bajeczkam i
k a w iarn ian e m i  i  zebraniowo-wiecowemi,
biorą  to  lekko  i  m yślą,  że  kw estja  ta  sa
m a   się jakoś  ułoży.  A le   kto zna  nasz  lud„

kto  zna nasze  m ałom ieszczaństwo,  kto  zna
nasze sfery  rzemieślnicze,  robotnicze,  sło
wem  kto  zna  nasze  m asy  narodowe,  ten
rozum ie,  że kw estja żydow ska u nas  ogro
m n ie   się  zaogniła,  że  grom adzą  się  ma-
terjały  palne,  że  te  m aterjały  przy  nada-
rzonej  sposobności grozić będą w ybuchem ,

a ponieważ w ojna u czyniła lud zi twardsze-

m i, dzikszem i i m ściw szem i, w ybuch ten
m oże przybrać rozm iary nieoczekiwane.

W k a żd y m razie rozsądek każe się z n im

liczyć.

Do faktów powyższych dochodzi szereg

in ny ch, które każdy postrzega lu b m ocno

odczuwa:

Przed w ybuchem w ojny praca n ad

odżyw ieniem k ra ju środ kam i k u ltu ra ln e m i

była w p e łny m toku, a w skutek w ojny
została zupełnie sparaliżowana.

—

2) wszystko, co przed w o jną zostało

w tej kw estji zrobione i co uw ażaliśm y za

zdobycz naszą trw ałą, leży teraz w ruinie.

3) z w szystkich kooperacji, które się

rozw ijały całkiem pom yślnie i które by

ły b y się rozw ijały dalej, nie zostało n a

w et śladu.

4) solidarność polska, organizow ana

przeciwko solidarności żydow skiej, została
rozbita.

5) nawet ta k naturalne i proste hasło,

ja k kupow anie u swoich, poszło w niepa

m ięć.

6) Żydzi tr y u m fu ją na całej lin ji, to,

co ju ż było w naszych rękach, w ydarli

n a m z powrotem, w ydzierając także i to,
co jeszcze ta k niedaw no pewnie w naszych

rękach spoczywało.

7) prasa i literatura, zajm u jąc a się kwe-

stją  żydow ską,  została  całkowicie  zah a
m ow ana,  natom iast  prasa  i  lite ratura  ży
dowska  trw a  i  działa.

8) przy om aw ian iu wszelkich projek-

ów przyszłościowych intelig e n cja nasza,

ta  m ianow icie,  k tó ra  dziś  rej  wodzi,  sta
rannie  om ija  kwestję  żydow ską,  albo  też
zbywa  ją   o gólnikam i.

Słowem zarów no z roku 1863, jak z ro

k u   1905,  ja k   wreszcie  z  lat  1914— 1917.
Żydzi  w  stosunku  do  Polaków  wychodzą
zw ycięzcam i  a  Polacy  w  stosunku  do  Ży
dów  rozgrom ionem i.

L iteraturę skutków pom yślnych dla

Żydów   roku  1863  tłu m iła   cenzura  rosyj
ska.  Literaturę  sk utków   pom yślnych  dla
Żydów   roku  1905  tłu m ił  liberalizm   i  r a

d ykalizm polsko-żydowsko-rosyjski, a li

teraturę  sk utk ów   lat  1914— 1917  tłu m ią
Niem cy,  A ustrjacy  i  ich  m iejscow i  zwo
lennicy,  niestety,  pokryw ający  zdradę  n a
rodow ą  B iałym   Orłem.

A gdy Żydzi skupyw ali m a ją tk i po

w stańców   1863 roku, gdy w roku  1905 przy
pom ocy  swych  bojówek  w ysadzali  m osty
kolejowe,  aby  w   pew nych  okolicach  pod
nieść  ceny  na  zwiezione uprzednio  tow ary,

g d y   w  latach  1914— 1917  obsiadły  zn ę k a
n ą   Polskę, ja k   k r u k i konającego  żołnierza
równocześnie  i ciągle  oskarżali  nas  o  ten

dencje „pogrom ow e“, zm yślali fa k ty ta
kic h pogromów, wszelki akt ekonom icz

nej  naszej  samoobrony  piętnow ali  zag ra
n ic ą  ja k o   niesłychany  objaw   antyse m ity
z m u  krwiożerczego, p suli n a m  opinię, gdzie

—

m ogli,  i  teraz,  jak   gdyby  dla  szyderstwa,
u d a ją   niepodległościowców ,  w zyw ają  do
tw orzenia  wojska  przeciw  Rosji,  w ydzie

dziczają nas z m ienia, nazw isk, słowem

przy pomocy swoich szatańskich m etod
toczą z n a m i wojnę, nib y mocarstwo

odrębne,  ale  takie,  które  się  rozsiadło
w   sercu  naszym   i  rządzi  się  we  wszyst
k ic h   jego  kom orach.

D otąd jeden zabór niem iecki nie m iał

kw e stji żydow skiej.

Nie działo się to dlatego, jak niektórzy

m n ie m ają, że N iem cy  w ytępili  tam   Żydów.
N iem cy  są  k ra je m   rów nież  zażydzonym ,
ja k   Polska,  tylko  ta m   zażydzenie  jest
inne,  stosowne  da  w arunków .

U nas podstawę stanow i Żyd chałato

wy, a przeto tak ich Żydów m usi być d u
żo, albow iem żyd chałatow y zadaw alnia

się d robny m zyskiem i w skutek w a ru n

ków adm inistracyjno-policyjnych może

zajm o w ać się przedsięw zięciam i ryzykow-
n e m i i brudnem i.

W Niem czech jest inaczej. Tam istn ie

je tylko Żyd surdutow y, a przeto Żydów

—

m usi być m niej. Żyd surdutow y pracuje

w  wyższej  sferze,  m oże  zajm ow ać  się
przedsięw zięciam i  ryzykow nem i,  ale  m u si
u n ik a ć   przedsięwzięć  brudnych.

K ształtow anie się stosunków h an d lo

wych  w  Niem czech  sprawiło,  że  Żydzi
z  m niejszych  m iasteczek  w ynieśli  się,  nie
m ogąc  w ytrzym ać  ko nkurencji  z  Żydam i
z  m iast  w iększych  i  w ielkich.  Słow em
z  p u n k tów   krańcow ych  żydostwo  prze
nosiło  się  do  p unktów   węzłowych  i  cen
tralnych.

Zasada ekonom iczna głosi, że im ladzie

rosną w zam ożności, ty m liczebnie m a

le ją ich rodziny. A 'w ię c gdzie Żydzi są
bogatsi i gdzie grom adzą w swych rękach

towar, pieniądz, pracę, jest ich m niej, ale

są wpływ ow si.

To było głów ną przyczyną, że Żydzi

stopniowo  zn ik a li  z  Poznańskiego,  aczkol
w iek  nietylko  nie  zn ik li  całkowicie,  lecz
przyjęli pozory  niem ieckości  i razem  z  ha-
katystam i  toczą  w alk ę  z  polskością.  Nie

czynią tego jednak pod sztandarem '.ży
dow skim , ja k u nas, ale pod sztandarem
niem ieckim ,

naw e t szowinistyczno-nie-

m ieckim , co bardzo gniew a antyse m itów

niem ieckich.

—

Gdy więc dotąd zabór niem iecki nie

m ia ł kw estji żydowskie], obecnie obaw iać

się należy, że m o g ą za]ść jakieś w ty m

k ie ru n k u zm iany. A niestety rzecz łączy
się znow u z polityką.

D użo daje do m yślenia ostatni nu m e r

„K up ca“ poznańskiego, zeszyt p a m iątk o

wy, rocznik dziesiąty, zaty tułow any „Je-
dnoniów ka S ejm ikow a K u p ca“ .

Redaktorow ie tego zeszytu zajęli się

skrzętnie K rólestw em Polskim .

D ziw n y m trafem dostał się do tego

zeszytu Ksaw ery książę L ubecki, znany
prusofil i opiekun oraz protektor i mece

nas prasy prusofilskiej.

W y s tą p ił z ar

ty ku łe m „Ekonom ]a przyszłości K r ó le

stw a P olskiego.“

E k o n o m ista książęcy, który upraw ia

ekonom ję raczej dla kaprysu, n iż dla słu

żenia ojczyznie, dowodzi, że w praw dzie
K rólestw o Polskie ucierpiało bardzo w s k u

tek w ojny, ale jest to kraj bogaty. M nie

m a, że dalszy nasz zw iązek z Cesarstwem

Rosyjskim byłby nas zrujnow ał. W reszcie
woła:

„je d y n y m , n ajw ięk szy m naszym

w rogiem

ekono m iczny m

jest R o sja.“

—

W ró g ten, dodaje, staje się niebezpiecz

niejszym z d nia na dzień.

Ciekawe, iż ekonom iści niem ieccy są in

nego  zdania.  Także  innego  zdania  są  nie
m ieccy politycy.  T wierdzą  m ianow icie,  że
w skutek  wzrostu ludności w  Rosji i w s k u
tek  wzrostu  rosyjskich  bogactw,  za  ja k ie

ćwierć w ieku Rosja „zje“ Niemcy. Jeżeli

więc książę K saw ery D rucki Lubecki
chce nas z pod w pływ ów rosyjskich prze

nieść pod w pływ y niem ieckie, ¡to chce
ze zjadających zrobić zjadanych.

będąc w sojuszu z Rosją, należelibyśm y

do zjadających Niemcy.

In n y w spółpracow nik tego n um e ru

„K up ca“, m ianow icie p. A u g u st Porębski

z K rak o w a, w y stąpił z artykułem :

„Ży

dzi w przemyśle i w h a n d lu p o ls k im .“

W artykule ty m p. Porębski dowodzi,

że  w  przyszłej  wolnej  Polsce  p ow inna
m iędzy  P o lakam i  a  Ż y d am i  nastąpić przy
k ła d n a   zgoda,  że  p o w inna  się  dokonać
asym ilacja  i  że  Żydzi  i  Polacy  p o w in ni
razem  pracować  d la  ekonom icznego  roz

w oju k raju .

Dlaczego dla głoszenia takich zasad

w ybrano akurat „ K u p c a “ poznańskiego?

—

Czy dlatego, iż p. Porębski m ia ł przy tej

okazji w y tk nąć P ozn ańskie m u „ewolucję
an ty se m iczn ą“?

Gdy jednak książę D rucki L u b e ck i w i

dzi dla nas zbaw ienie w łączności z N ie m

cam i,  gdy  w skute k  tej  łączności  K r ó le
stwo  Polskie  znajdzie  się  w   podobnych
w arunkach,  ja k   Poznańskie,  p.  Porębski
daje  do  zrozum ienia,  że  antysem ityzm

poznański  m usi  ustąpić  m iejsca  sym bio
zie  polsko-żydowskiej,  w  K rólestw ie  p a
nującej.  A by   zaś  ukazać  wzór  „szlache
tnego“  Żyda  w arszaw skiego,  pomieszczo
no  arty k uł  p.  Stanisław a  K em pnera  „Z  la

b iry n tu cyfrowego finansów w o jn y “ i u k a
zano jego podobiznę.

P o lity k a je st tu całkiem jasna.

Ju ż

dziś  m yśleć  trzeba  o  u je d n o stajn ie n iu
p o lity ki ekonom icznej  i żydow skiej w W a r
szawie  i  w  P o zn a n iu .  A   poniew aż  „K u
piec“  jest  jedynie  do  tego  p odatnym   te

renem , w ięc m a m y ju ż objaw y pierwszej
tej polityki.

Niechże P ozn ań będzie czujny!
Nie w iem y, czy redakcja „ K u p c a “ ze

szła na tory tej polityki, czy też została

na te tory podstępnie zwiedziona. Nie-

—

cha] je d n a k wie, że u nas num e r ten
w yw ołał w rażenie złe i niepokojące.

D o tąd Poznańskie trzym ało się zacnie

swej przyjazne] i zgodne] z n a m i polityki.

O baw iam y się, że i ta m ciem ne siły za
częły sw oją p o dziem ną robotę.

W zyw anie p. Porębskiego do w zm ożo

nej asym ilacji na gruncie K rólestw a P o l
skiego w y m ag a

odpowiedzi z naszej

strony.

U bolew ać należy, że ekonom iści typ u

p. Porębskiego są tak jednostronni i k ró t

kowzroczni.

W yraz asym ilacja, b rany abstrakcyj

nie, czyli w oderw aniu od rzeczywistości,
b rzm i bardzo ładnie.

N ie m niej ładn ie

b rzm i żądanie zgo

dnego pracow ania celem ekonom icznego

podniesienia kraju .

A le ja k rzecz w yg ląda, gdy się je j

przypatrzym y także z in n y c h stron?

Oto proces asy m ilacji ciągle w ychodzi

n a korzyść ży w io łu żydowskiego a na
niekorzyść ży w io łu polskiego.

—

W ciąg u tego procesu „zgody“ i »h a r

m o n ii“ lud n ość polska z n ik a ła stopniow o

z m iast i m iasteczek K róle stw a Polskie
go a miejsce jej zajęła lud n oś żydowska.

Cały handel przeszedł w ręce żydo

wskie.  Pieniądz  przeszedł  w  ręce  żydo
wskie.  Ziem ia  przechodzi  zw olna  także
w  ręce żydowskie.  Decyzje finansowe spo
czyw ają  niem al  w yłącznie  w  rękach  ży
dow skich.

N ietylko rośnie w Polsce procent Ż y

dów, ale rosną ich wpływy, coraz w ięk
szego znaczenia nabiera ich społeczne u

nas stanow isko, coraz bardziej jesteśm y
spychani na p la n d rug i i coraz m niej

m am y do m ów ienia.

W dodatku ruch asym ilacyjny wcale

nie przeszkodził Żydom -Polakom  utrzy m y
w ać  ścisłe stosunki  z  litw ak am i,  brać ich
zawsze  w  obronę  gdy  powstawał  zatarg
m iędzy  n a m i  a  niem i,  an i  też  nie  prze
szkadzał  im   w chodzić  po  za  naszem i  ple
cam i  w  konszachty z  Petersburgiem   przed
w o jn ą  a  z  B erlinem   podczas  wojny.

A sy m ila c ja jest pojęciem w zględnym .

D użo tu zależy od m asy. Żydzi zaczy
n a ją tak staw iać kw estję, że właściw ie

zachodzi pytanie, kto kogo m a asymilo-

wać,  czy  m y   ich,  czy  oni  nas.  To  jest
poniekąd  prawda.  Przypatrzm y  się  n ie
który m   rodzinom .  Przeszły  niem al  całko

wicie pod w pływ żydow ski. T rzym ają
z Ż y dam i przeciwko nam . P om agają Ży

dom przeprowadzać wszystkie interesy

korzystne dla Żydów, niekorzystne dla

nas.

W sk u te k asym ilacji Żydzi weszli do

naszej inteligencji, zabierają głos w n a

szej opinij, starają się naw et tą opinią
kierować.

W s k u te k asym ilacji Żydzi weszli do

naszej literatury i prasy, obniżyli język,
wypaczyli narodow ą m yśl polską, ducha

narodowego, za pom ocą pióra i słowa
w p ływ ają na spaczenie naszych obycza

jów , bardzo się przyczynili do zabar

wienia

kosm opolitycznego różnych n a

szych sfer.

Podczas chw il krytycznych, więc pod

czas wojen i przewrotów rewolucyjnych,

ci  asy m iłow ani  Żydzi,  łączący  się  każdej
chw ili  z  Ż y dam i  nieasym ilow anym i,  są
elem entem   niepew nym ,  i  starają  się  po
pierać  politykę,  która  jest  korzystna  dla

nicy, a nie dla nas

W s k u te k haseł asym ilacji pow stają

stowarzyszenia,  m ające  na  celu  kierow a
nie  Żydów   do  rzem iosł  i  do  roli.  Te  to
w arzystw a  nie  trzy m a ją   się  zasady  ró
w noupraw nienia,  ale  z  racji  swej  ustawy

wszędzie popierają Żydów a odsuw ają na

plan d rugi Polaków.

Gdy w ybuchła rew olucja rosyjska i gdy

w yłonił się u nas program autonom iczny

z sejm em w W arszawie,

Żydzi, nawet

asym ilow ani, by li bardzo przeciw ni sej

m ow i polskiem u w W arszawie. Chcieli,

aby  wszystkie  nasze  spraw y   zasadnicze
rozstrzygały  się  w  Petersburgu.  A czkol
wiek  piętnow ali  zagranicą  Rosjan  jako

„pogrom czy kó w “,

aczkolw iek

w iedzieli

doskonale,  że  w  R osji  pogrom y  działy
się  rzeczywiście  i  były  naw et  przez  w ła
dze  rosyjskie  popierane,  m im o   to  dosko

nale rozum ieli, że gdy chodzi o Królestwo

Polskie, rząd będzie do pewnego stopnia

popierał  Żydów,  aby  osłabić  znaczenie
żyw io łu  polskiogo.  M iało  to  ważne  zna-
czonie  podczas  procesu  rusyfikacyjnego

L itw y .

A le teraz zaszły zm iany radykalne.

Rosja ustąpiła.

Miejsce jej zajęły N ie m

—

cy. Żydzi są zawsze bardzo konsekw en

tni.  Teraz  będzie  im   bardzo  na  rękę,  je
żeli  przy  ich  pomocy  B erlin  będzie  nas
osłabiał.  Je s t  im   bardzo  na  rękę  polity
ka  niem iecka,  która  chce  w strzym ać im i
grację  Żydów   do  Niem iec.  M ają  wreszcie
w  Żydach  niem ieckich  potężnych  opie
ku nów ,  gdyż  ci  opiekunow ie  także  nie
życzą  sobie,  aby  Żydzi  polscy  n ap ły w ali

do N iem iec i robili im konkurencję. W ię c
pracują, by tu Żydom było lepiej, n a tu

ralnie kosztem naszym .

Z wszystkiego w ynik a, iż w now ym

uk ładzie rzeczy, to jest, gd y K rólestw o
Polskie przejdzie pod w pływ y niem ieckie,

Żydzi  w  Polsce  staną się żyw io łem   uprzy
w ilejow anym .  Cele  niem ieckie  po kryw ają
się  z  celam i żydow skiem i.  A  hasło w zm o
żonej  asym ilacji,  czyli  większego  wcho
dzenia  Żydów   m iędzy  nas  i  w prow adza
nia  w  naszych  szeregach rozdwojenia,  ró
wnież  pokryw a  się  z  tą  polityką.

Te partje polityczne u nas, które dziś

w id nie ją na w ierzchu, zupełnie nie z a j
m u ją się kw estją żydow ską.

—

A le nietylko te partje polityczne prze

stały się n ią zajm ow ać. N ie czynią tego
także owe, które z n a jd u ją się pod powie

rzchnią, nie m ogąc w ystępow ać oficjalnie,

ry w alizu ją je d na k z ta m te m i o w pływ y.

Stosuje się to zwłaszcza do tych u g r u

pow ań, które przed w ejściem N iem ców

do W arszaw y zajm ow ały się i to dość
pilnie kw e stją żydow ską.

M yśląc w idocznie więcej o losach p artji

i pow odzeniu poszczególnych jednostek,
n iż kraju , ry w alizu ją z in n e m i tylko

w  zakresie  deklaracji  o  niepodległości,
o  państw ie  p olskim ,  o  radzie  stanu,  n a
to m iast  przestały  się  interesow ać  kw e
stją,  k tó ra  tak  kraj  boli  i  która  stanow i
dla  niego  groźne  niebezpieczeństwo.

S k u tk ie m tego owe g rup y znacznie

straciły  w   naszych  niższych  w a r s tw a c h ^
na  sym patji.  D a ją   się  słyszeć  skargi  n
wet  na  „zdradę.“

G rupy te w chodzą z Ż y d a m i w kom-

prom isy,  p a k tu ją   z  n ie m i ponad  obezwła
d n io n y m   narodem ,  rob ią  im   ustępstwa,
a  nawet,  bojąc  się  w łasnego  cienia,  cho

dzą do synagogi w d n iach uroczystości

narodowych, zaś Żydom pozw alają cho

dzić do kościoła.

N ig d y jeszcze W arszaw a nie patrzała

na takie swoje poniżenie.

Przyjdzie czas, kiedy histo rja ogłosi

szczegółowo wszystkie m aterjały, chara
kteryzujące zachow anie się Żydów p o d

czas  obecnej  w ojny.  Dziś,  w  piśm ie  u lo
tn y m ,  niepodobna  tego  robić.  Trzeba po
przestać  na  rzutach  ogólnych.  R zuty  te
są  ważne,  gdyż  d a ją   n a m   orjentację  w y
tyczną.

Jeże li pod w zględem m o raln y m przed

w o jn ą  Żydzi  pozostaw iali  wszystko  n ie
m al  do  życzenia,  to  podczas  w ojny  m o
ralność  ich  n ab rała  cech  jeszcze  fa ta l

niejszych.

Przypatrzcie się przeciętnem u typow i

prostego Żyda, który chodzi po ulicy i m y

śli o interesach.

Czy byw aliście na rozpraw ach w s ą

dach k ry m in alny c h? Czy zw iedzaliście
więzienia, gdzie siedzą zam kn ięc i zbro

dniarze?

—

Twarz zbrodniarza m a ów żyd prosty,

chodzący po ulicach W arszaw y i m y ślący
o interesach.

Jest to tw arz straszna.

Gotowi jesteśm y m n ie m ać, że to tylko

in n a tw arz, m ianow icie tw arz człowieka

wschodniego.

A le zn am y twarze lu d zi w schodu, k tó

rzy dziś kręcą się po całym świecie. W i

dzieliśm y w W arszaw ie T urków , O rm ian,
Japończyków .

A le tw arz prostego Ż y d a w arszaw

skiego je st in n a.

P a li się w niej żądza. Oczy błyszczą. Pa

trzą na nas, jak na przedm iot swego u p r a

w nionego i uprzyw ilejow anego w yzysku.

Podczas w o jn y m a ją ogrom ne pow o

dzenie w szystkie interesy ryzykow ne,

brudne, niebezpieczne, ale dochodne.

Do tych interesów Żydzi podczas w o j

n y rzucili się grom adnie.

W chw ili, k ie d y p olitycy żydowscy

d e k la m u ją   tylko  o  rów n ou p raw n ie n iu  Ż y
dów,  o  konieczności  zapew nienia  im   sta
now iska  obyw atelskiego,  g d y   w yliczają

krzyw dy, jakie rzekom o się dzieją Żydom ,

n ic nie m ó w ią o potrzebie u m o raln ie n ia

Żydów .

K to m ów i o asy m ilacji Żydów, prze

m ilcza, że asy m ilację trzeba zacząć od

tego, aby Żyd n abrał in n y c h obyczajów,

aby się um oralnił, aby w h a n d lu i w i n

teresach przestał być zbrodniarzem , oszu

stem, fałszerzem.

A le Żydzi są u nas w tak w ielkiej

grom adzie, że zupełnie nie m a m y m oż

ności  w pły w ać  na  nich.  Raczej  oni  za
ra żają  nas  sw oją  niem oralnością,  raczej
m y   obyczajowo  asy m iłu je m y   się  z  Ży
d am i.

G dy m ow a o asym ilacji, żąd a się n a i

w nie od Żydów, aby uznaw ali polskość,

aby ko c h ali nasze e m ble m aty narodowe,

aby m ów ili po polsku, słowem, aby przy j

m ow ali wszystko, co polskie, czysto zew nę

trznie.

M ożnaby m ów ić o asym ilacji estety

cznej Żydów.

A le czyż] jest asym ilacja obyczajowa?

Przeciw nie. Sfery żydow skie przodu

jąc e p o d k o p u ją u nas chrystjanizm , w al

czą u nas z klery kalizm em , z w pływ em
duchow ieństw a,

czy nią wszystko, aby

kapłan kato lic k i nie był organizatorem

—

społecznym i politycznym In d u i m iesz
czaństw a polskiego.

Chw alebny ru ch ekonom iczny w P o

zn ańskim , dzieło księży rozum nych, św ia

tłych,  przenik nięty ch   p raw d ziw y m  p atrio
tyzm em ,  zostało  przez  Żydów   asymilo-
w anych  w  Polsce  przedstawione,  jak o

ohyda, ja k o zam ach;na nowoczesność, jako
chęć sklerykalizow ania społeczeństwa.

K orzystając z zam ętu w ojennego, z d z i

kich  stosunków ,  które  u   nas  zapanow ały
pod  oku pacją  niem iecką,  in te lig e n tn i  Ż y
dzi  w darli  się  na  katedry  uniw ersytetu
i  p olitechniki,  w y k ła d a ją  historję  i  lite

raturę polską, słow em p iln u ją , aby duch
polski stale pozostawał pod ich kontrolą.

Żydzi złożyli w ielkie k a p ita ły na zor

ganizow anie  w ydaw nictw ,  pozornie  p ol
skich,  ale  w   gruncie  rzeczy  p iln u jąc y c h
interesów   żydow skich.

Rozporządzając pieniędzm i, w ciągn ęli

do swej roboty różn y ch literatów i poe

tów polskich, różn y ch publicystów i dzien

nikarzy,  wreszcie  n ajn aiw n iejszy   u   nas
rodzaj,  który  zawsze  da  się  za  nos  wo
dzić,  m ianow icie  uczonych  polskich.

Z żalem stw ierdzić należy, iż prawie

do w y jątk ó w należy uczony polski, k tó
ryby nie dał się w ziąć w jassyr żydo
wski.

N atom iast z p raw dziw y m zadowole

n iem należy stw ierdzić, że nasze duch o

wieństw o katolickie, rozporządzając tem i
środkam i, jakie m u jeszcze pozostały, je

dynie bodaj dziś podczas tej okropnej
w o jny spełnia swroje zadanie nietylko k a

tolickie, ale polskie.

K siądz polski je st dziś postacią, k tó

ra dużo może spraw ić, gdy chodzi o n a

szą przyszłość.

K siądz polski nie walczy dziś z Żydem

na  tle  relig ijny ch  wierzeń,  ale  na  tle
obyczaju  religijnego,  p ojm ow anym   bar
dzo  szeroko.

K s ią d z polski żąd a dziś n ietylko m o

ralności kościelnej, ale m oralności cy
w ilnej, w ziął się do dzieła um iejętnie,

m o żna powiedzieć nawet: now ożytnie.

W walce naszej z Ż ydam i ksiądz p o l

sk i jest bodaj ostatnim działaczem , k tó
ry nie opuścił rą k i nie zasypia gruszek

w popiele.

—

Jeżeli grzeszą

warstwy przodujące,

jeżeli ju ż m a dojść do tego, że reform a

w sprawie żydow skiej nie pójdzie z g ó

ry na dół, ale z dołu do góry, to jest
pocieszającym objaw em , że ten dół. m a

jący odegrać tak w ażn ą rolę w przyszłości,

pozostaje pod kierow nictw em kap łan a p o l

skiego, k tó ry podczas w o jny obecnej przy

p om niał sobie swe najśw ietniejsze tra

dycje.

A pam iętajm y , że jest to okoliczność

bardzo  w ażna.  Bo  jeżeli  stałoby  się  to
nieszczęście,  którego  nie  przew idujem y,
że  Polska  dostałaby  się  pod  w pływ y  nie
m ieckie,  wtedy  rozlałaby  się  u   nas  fala
lib e ra lizm u  żydow skiego,  niem ieckiego,

niem iecko-żydowskie zw iązki zaczęłyby
u nas sw ą agitację, pozakładałyby na

m iejscu u nas swoje placów ki, p oryw a

łyby n a m nieopatrzną m łodzież i dość

jeszcze ciem nego robotnika, słowem w n io
słyby do nas nowe rozłam y, czyniąc

w szystko pod sztandarem nowej etyki,

n ow ych haseł k u ltu ra ln y c h , nowej szla
chetności, now ego ro zu m ie n ia praw czło-

w ickn.

—

N iech się opatrzy polity kująca in te li

gencja polska i niech powróci do kw e
stji żydow skiej, o której karygodnie za

pom niała.  W obee  historji  ona  będzie
odpow iedzialna za zaniedbanie  tak   pierw
szorzędnej  kw estji.  A   ta historja  jest  ju ż

bliska, stoi u naszego progu, przez n a w ią

zane może nieoficjalnie, ale tajnie, ju ż
ukazuje n am zdała swoje groźne oblicze.