,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Zenon Dudek
Posługiwanie się normami i dokumentacją wyrobu
742[02].O1.06
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy,
Radom 2006
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Recenzenci:
mgr inż. Renata Gołgowska
mgr inż. Stanisław Gryk
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Anna Klimkowicz - Barbarska
Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 742[02].O1.06
Posługiwanie się normami i dokumentacją wyrobu.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie
3
2. Wymagania wstępne
5
3. Cele kształcenia
6
4. Materiał nauczania
7
4.1. Rodzaje i znaczenie rysunków technicznych
7
4.1.1. Materiał nauczania
7
4.1.2. Pytania sprawdzające
11
4.1.3. Ćwiczenia
11
4.1.4. Sprawdzian postępów
12
4.2. Pismo rysunkowe i wymiarowanie rysunków
13
4.2.1. Materiał nauczania
13
4.2.2. Pytania sprawdzające
16
4.2.3. Ćwiczenia
16
4.2.4. Sprawdzian postępów
17
4.3. Rysunkowe przedstawienie przedmiotów w sposób poglądowy
18
4.3.1. Materiał nauczania
18
4.3.2. Pytania sprawdzające
23
4.3.3. Ćwiczenia
23
4.3.4. Sprawdzian postępów
25
4.4. Dokumentacja techniczna wyrobu
26
4.4.1. Materiał nauczania
26
4.4.2. Pytania sprawdzające
30
4.4.3. Ćwiczenia
30
4.4.4. Sprawdzian postępów
32
4.5. Cele i zadania normalizacji
33
4.5.1. Materiał nauczania
33
4.5.2. Pytania sprawdzające
35
4.5.3. Ćwiczenia
35
4.5.4. Sprawdzian postępów
36
5. Sprawdzian osiągnięć
37
6. Literatura
43
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
1. WPROWADZENIE
Poradnik ten będzie CI pomocny w przyswajaniu wiedzy i umiejętności w zakresie
posługiwania się normami i dokumentacją wyrobu.
Poradnik ten zawiera :
−
Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane , aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.
−
Cele kształcenia czyli wykaz umiejętności, jakie powinieneś opanować w czasie
realizacji tej jednostki modułowej.
−
Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwi Ci samodzielne przygotowanie się do
wykonania ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Obejmuje on również:
-
pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,
-
ćwiczenia (z wykazem materiałów, sprzętu i narzędzi potrzebnych do realizacji
ćwiczenia), które pomogą Ci w ukształtowaniu praktycznych umiejętności z zakresu
tej jednostki modułowej,
-
sprawdzian postępów, czyli sprawdzian wiadomości i umiejętności opanowanych
podczas realizacji materiału nauczania.
−
Sprawdzian osiągnięć, czyli zestaw pytań sprawdzających Twoją wiedzę i umiejętności
z zakresu całej jednostki modułowej.
−
Wykaz literatury, który ułatwi Ci poszerzenie wiedzy z zakresu tej jednostki modułowej.
Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub
instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy dobrze wykonujesz określoną
czynność. Po zrealizowaniu materiału spróbuj wykonać sprawdzian z zakresu jednostki
modułowej.
Jednostka modułowa: Posługiwanie się normami i dokumentacją wyrobu, której treści
teraz poznasz jest jednym z modułów koniecznych do zapoznania się z podstawami
koszykarstwa i plecionkarstwa.
Bezpieczeństwo higiena pracy
W czasie zajęć w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych
prac.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Schemat układu jednostek modułowych
742[02].O1
Podstawy koszykarstwa-plecionkarstwa
742[02].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
742[02].O1.02
Posługiwanie się terminologią z zakresu technologii koszykarstwa-
plecionkarstwa
742[02].O1.03
Rozpoznawanie gatunków i odmian wierzby krzewiastej oraz innych
surowców i materiałów stosowanych w produkcji koszykarsko-
plecionkarskiej
742[02].O1.04
Wykonywanie prac związanych
z pozyskiwaniem, przetwarzaniem
i uszlachetnianiem wikliny
742[02].O1.07
Magazynowanie, pakowanie
i transport wyrobów
742[02].O1.06
Posługiwanie się normami
i dokumentacją wyrobów
742[O2].01.05
Wykonywanie
pomocniczych prac
stolarskich i tapicerskich
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
2. WYMAGANIA WSTĘPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej ,,Posługiwanie się normami
i dokumentacją wyrobu” powinieneś umieć:
−
korzystać z różnych źródeł informacji,
−
posługiwać się podstawowymi przyborami kreślarskimi,
−
dokonywać i odczytywać pomiary,
−
posługiwać się przyrządami pomiarowymi,
−
rozpoznawać materiały stosowane w koszykarstwie – plecionkarstwie,
−
określać zastosowanie materiałów w produkcji wyrobów,
−
rozróżniać i charakteryzować materiały plecionkarskie,
−
scharakteryzować technologiczne czynności plecionkarskie.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
3. CELE KSZTAŁCENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
−
określić znaczenie rysunku technicznego,
−
dobrać arkusze rysunkowe i przybory do rysowania,
−
rozróżnić i zastosować znormalizowane linie rysunkowe,
−
posłużyć się skalą,
−
zwymiarować i opisać rysunki,
−
zastosować podstawowe zasady geometrii wykreślnej,
−
dobrać dokumentację techniczną do realizacji zadania,
−
rozróżnić poszczególne elementy dokumentacji,
−
odczytać informacje zawarte w opisie technicznym,
−
rozróżnić oznaczenia graficzne stosowane w dokumentacji,
−
odczytać rzuty i przekroje,
−
wykonać szkice i rysunki wyrobów koszykarsko – plecionkarskich,
−
odczytać rysunki elementów konstrukcyjnych,
−
odczytać kompletną dokumentację wyrobu,
−
przeprowadzić pomiary, zinterpretować wyniki pomiarów,
−
dokonać analizy treści zamieszczonych w normach.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
4. MATERIAŁ NAUCZANIA
4.1. Rodzaje i znaczenie rysunków technicznych
4.1.1.Materiał nauczania
Rysunek techniczny ma ogromne znaczenie. Stanowi źródło informacji o konstrukcji
wyrobu dla szerokiego ogółu potencjalnych wytwórców. Niezmiernie ważną zaletą rysunku
jest to, że opiera się on na jednolitych zasadach. Stwarza to olbrzymie możliwości wygodnej
wymiany myśli technicznej.
Wytworzenie jakiegokolwiek wyrobu w warsztacie czy zakładzie produkcyjnym wymaga
opracowania dokumentacji technicznej, w skład której wchodzą rysunki. Liczba potrzebnych
rysunków zależy od rodzaju konstrukcji oraz od tego, czy produkcja jest jednostkowa, czy też
masowa.
Rysunki techniczne są sporządzane według jednolitych zasad i przepisów w postaci norm
ustalonych przez Polski Komitet Normalizacyjny. Wprowadzenie norm było konieczne ze
względu na zastosowanie umownych znaków, skrótów literowych i uproszczeń. Właściwie
wykonany rysunek techniczny powinien dokładnie uwzględniać te przepisy, aby uniknąć
nieporozumień między wytwórcą a odbiorcą, a także między projektantem a wykonawcą.
Abyś mógł posługiwać się normami i dokumentacją wyrobu musisz nauczyć się
wykonywać i odczytywać rysunki.
Do wykonania rysunków technicznych niezbędne są następujące przybory rysunkowe:
−
rysownica,
−
przykładnica,
−
trójkąty,
−
przymiar (linijka),
−
kątomierz,
−
krzywiki,
−
ołówki,
−
przybornik kreślarski (komplet cyrkli oraz przybory do kreślenia linii).
Rysownica – służy do umieszczania na niej arkusza rysunkowego. Wykonana jest
z miękkiego drewna (topoli, lipy) lub płyty paździerzowej obłogowanej obustronnie.
Powierzchnia rysownicy powinna być zupełnie gładka, wszystkie zaś boki prostoliniowe,
a kąty między nimi proste. Dotyczy to zwłaszcza boku lewego, gdyż jest on przeznaczony do
prowadzenia przykładnicy.
Przykładnica - służy do rysowania linii poziomych i do prowadzenia trójkątów podczas
rysowania linii pionowych i pochyłych. Jest wykonana z drewna twardego, najczęściej
bukowego. Spotyka się też przykładnice stałe ze sztywno umocowanym ramieniem
poprzecznym (rys.1) oraz ruchome z nakrętką motylkową (rys.2). Przykładnica z głowicą
ruchomą umożliwia kreślenie linii równoległych pod dowolnym kątem.
Rys. 1. Rysowanie linii równoległych za pomocą Rys. 2. Przykładnica z głowicą
przykładnicy i trójkąta [6, s. 8] ruchomą [6, s. 8]
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
Trójkąty – służą do wykreślania linii prostopadłych do linii wykreślonych za pomocą
przykładnicy oraz do wykreślania linii skośnych pod różnymi kątami nachylenia.
Dokładność trójkątów sprawdza się w sposób podany na rys. 3.
Rys. 3. Sprawdzanie kąta prostego w trójkącie [6, s. 9]
Przymiar rysunkowy (linijka) służy do odmierzania na rysunku wymiarów rysowanego
przedmiotu. Do rysowania przedmiotów w różnych zmniejszeniach używa się specjalnych
przymiarów o przekroju trójkątnym, które mają różne podziałki, np. 1:2, 1:5, 1:10..., 1:250.
Używając tego przymiaru unika się przeliczania wymiarów na odpowiednią podziałkę
rysunku.
Kątomierz – służy do mierzenia i przenoszenia kątów z małą dokładnością pomiarową. Są
dwa rodzaje kątomierzy. Jeden w kształcie półkola drugi w kształcie koła do pomiaru
dowolnego kąta. Są one wykonywane z blachy, celuloidu lub kartonu
Rys. 4. Kątomierz [7, s. 18] Rys. 5. Kątomierz okrągły [6, s. 10]
Krzywiki – używane są do rysowania tych linii krzywych, których nie można narysować
cyrklem. W celu wykreślenia takiej krzywej wyznacza się kilka punktów, przez które krzywa
ma przechodzić, po czym przykłada się do tych punktów krzywik krawędzią o odpowiedniej
krzywiźnie. Krzywiki są wykonywane z drewna liściastego lub celuloidu.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Rys. 6. Krzywiki [7, s. 18]
Ołówki – służą do odręcznego szkicowania i kreślenia. Ołówki dzielą się na:
−
miękkie, oznaczone symbolem B,
−
średnie, oznaczone symbolem F,
−
twarde, oznaczone symbolem H.
Ponadto ołówki stosowane do rysowania mają numery 1, 2, 3,....6, określające ich stopień
,, twardości" lub ,, miękkości”, np. ołówek 6B jest bardziej ,, miękki” od 2B, natomiast
ołówek 4H jest bardziej ,,twardy” od 2H.
Przybornik kreślarski – zawiera od kilku do kilkunastu precyzyjnych cyrkli i innych
przyborów przeznaczonych do kreślenia ołówkiem lub tuszem.
Cyrkiel główny (rys. 7) służy do kreślenia okręgów i łuków ołówkiem lub tuszem, a może
służyć jako cyrkiel podziałowy do przenoszenia wymiarów długości z przymiaru. Wkładki do
kreślenia ołówkiem 1, tuszem 2 lub przenoszenia wymiarów 3 są wymienne. Przedłużacz 4
służy do kreślenia kół o większych promieniach.
Cyrkiel podziałowy ( rys. 8) służy tylko do przenoszenia wymiarów długości z przymiaru na
rysunek lub z jednej części rysunku na drugą.
Cyrkiel zerowy – służy do kreślenia najmniejszych okręgów ołówkiem lub tuszem.
Rys. 7. Cyrkiel główny [6, s. 11] Rys. 8. Cyrkiel podziałowy [6, s. 11]
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Arkusze rysunkowe. Rysunki techniczne wykonuje się na arkuszach o znormalizowanych
formatach. Podstawowym formatem jest arkusz A4 o wymiarach 210x297mm; odpowiada on
rozmiarowi kartki papieru do pisania na maszynie. Rozmiary większe od A4 oznacza się A3,
A2, A1, a mniejsze A5, A6, A7.
Tabela 1. Wymiary arkuszy rysunkowych ( mm )
Format
Wymiary w mm
A 0
A 1
A 2
A 3
A 4
841 x 1189
594 x 841
420 x 594
297 x 420
210 x 297
W wypadkach uzasadnionych dopuszcza się stosowanie formatu A 5 ( 148 x 210 mm)
A 4
A 3
A 5
A 5
A 1
A 2
Podział arkuszy rysunkowych
Do sporządzania rysunków technicznych używa się różnych odmian papieru,
w zależności od rodzaju i przeznaczenia rysunku.
Papier zwykły służy do sporządzania w ołówku rysunków odręcznych i szkicowych,
przeważnie dużego formatu.
Papier rysunkowy (brystol) jest używany do wykonywania w ołówku lub tuszu dokładnych
rysunków, potrzebnych tylko w jednym egzemplarzu.
Szkicówka używana jest do wykonywania rysunków w ołówku i tuszu, z których mogą być
wykonane odbitki na papierze światłoczułym. Szkicówka jest papierem przezroczystym,
o barwie jasnoszarej i o powierzchni matowej lub błyszczącej.
Kalka rysunkowa należy do papierów przezroczystych i przeznaczona jest wyłącznie na
rysunki wykonywane tuszem. Jest grubsza i bardziej przezroczysta od szkicówki,
o powierzchni gładkiej i błyszczącej.
Papier milimetrowy i kalka milimetrowa służą do wykonywania wykresów. Z rysunków
wykonanych na kalce milimetrowej można sporządzać odbitki na papierze światłoczułym.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
4.1.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jakie znaczenie ma rysunek techniczny?
2. Jakie przybory rysunkowe są niezbędne do wykonania rysunku?
3. Co zawiera przybornik kreślarski?
4. Jakie są wymiary arkusza rysunkowego formatu A4?
5. Jakich odmian papieru używamy do sporządzania rysunków technicznych?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykorzystując przybory kreślarskie wykreśl linię falistą o długości 200 mm.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zgromadzić przybory kreślarskie niezbędne do wykonania ćwiczenia,
3) określić sposób rysowania i wykorzystania przyborów kreślarskich,
4) wykonać rysunek zgodnie z poleceniem,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
przybory kreślarskie,
−
arkusz rysunkowy milimetrowy formatu A4,
−
ołówki,
−
gumka,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Posługując się przykładnicą, przymiarem rysunkowym oraz trójkątem, narysuj
szachownicę składającą się z 64 pól o wymiarach pola 25x25mm.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zgromadzić przybory rysunkowe,
3) wykorzystać przybory rysunkowe zgodnie z ich przeznaczeniem,
4) wykonać rysunek zgodnie z poleceniem,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
rysownica,
−
przykładnica,
−
trójkąty,
−
przymiar (linijka),
−
arkusz rysunkowy formatu A3,
−
ołówki,
−
gumka.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić jakie znaczenie ma rysunek techniczny?
2) dobrać przybory rysunkowe niezbędne do wykonania rysunku?
3) omówić zawartość przybornika kreślarskiego?
4) podać wymiary arkusza rysunkowego formatu A4?
5) omówić odmiany papieru używane do sporządzania rysunków technicznych?
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
4.2. Pismo rysunkowe i wymiarowanie rysunków
4.2.1. Materiał nauczania
Pismo rysunkowe. Każdy wykonany rysunek należy opisać, tzn. wpisać wymiary,
oznaczenia umowne, nazwę przedstawionego wyrobu oraz tabliczkę rysunkową. Do
opisywania stosuje się pismo techniczne pochyłe lub proste, którego wzór zamieszczono
w normie PN-80/N-01606. Normalizacja pisma technicznego ma na celu ujednolicenie
wzorów liter i cyfr, a tym samym stosowanie czytelnych i starannie wykonanych opisów.
W zależności od stosunku grubości linii pisma d do wysokości pisma h rozróżnia się
pismo A, w którym d = 1/14 h i pismo rodzaju B, w którym d = 1/10h. Wysokość pisma
powinna wynosić: 2,5; 3,5; 5; 7; 14 i 20 mm. Szerokość litery g określa się ze stosunku
szerokości litery do wysokości pisma h, np. g = 6/10 h, albo ze stosunku szerokości litery do
grubości pisma d, np. g = 6d. Minimalne odstępy między literami i cyframi wynoszą 2 d,
a między wyrazami i liczbami 6 d.
Napisy na rysunkach wykonuje się ołówkiem lub tuszem. Przy opisywaniu rysunków na
szkicówce lub kalce bardzo ułatwia pracę podłożenie pod rysunek kartki z wykreśloną na niej
siatką odpowiedniej konstrukcji.
Rys. 9. Wzory liter pisma rodzaju A [6, s. 16]
Rodzaje i grubości linii rysunkowych
W celu ułatwienia czytania rysunków technicznych oraz ujednolicenia ich wyglądu
rodzaje i grubości linii rysunkowych zostały znormalizowane. W rysunku technicznym używa
się kilku rodzajów linii.
Tabela 2. Rodzaje linii rysunkowych
Kształt linii
Sposób wykreślenia
Grubość linii
Proste
Łamane
Faliste Krzywe kołowe
Krzywe niekołowe
ciągłe
kombinacje linii
kreskowych i punktowych
a (grube)
½ a (średnie)
¼ a (cienkie)
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Tabela 3. Przyjmowane grubości linii rysunkowych (wg PN- 70/B-01025)
Rodzaj
Określenie
Oznaczenie
Zastosowanie
Minimalne
Grubości
mm
a
___________
widoczne kontury,
elementy
I
konturowe
a
_ _ _ _ _ _ _ _
niewidoczne kontury
lub elementy
a= 0,2
II
przekrojowe
2a
____________
obrysy przekrojów
i ich elementów
2a= 0,4
½ a
___________
linie wymiarowe,
odnośniki
III
pomocnicze
½ a
-- - -- - -- - --
----------------
osie
½ a= 0,1
Podziałka – określa stosunek wymiarów liniowych przedmiotu na rysunku do jego
wymiarów rzeczywistych. W celu uniknięcia wątpliwości, czy przedmiot narysowany jest
w zmniejszeniu, zwiększeniu, czy też w naturalnej wielkości, należy na rysunku podać
podziałkę.
Wykonując rysunki techniczne należy stosować następujące podziałki:
−
na rysunkach przedstawiających przedmioty o wymiarach naturalnych – 1:1,
−
na rysunkach przedmiotów przedstawionych w zmniejszeniu – 1:2, 1:5, 1:10, 1:20,
−
na rysunkach przedmiotów przedstawionych w powiększeniu – 10:1, 5:1, 2:1,- przedmiot
(lub jego fragment) jest powiększony na rysunku 10, 5, lub 2 razy.
Wymiarowanie – jest jedną z najważniejszych czynności związanych z wykonywaniem
rysunku. Aby przedmiot mógł być wykonany w zakładzie produkcyjnym na podstawie
rysunku technicznego (w rzutach prostokątnych), należy podać na rysunku, w sposób
właściwy, wszystkie niezbędne wymiary.
Wymiary na rysunku przedstawia się za pomocą linii wymiarowych , liczb wymiarowych
oraz pomocniczych linii wymiarowych. Dla orientacji można podawać wymiary pomocnicze,
które umieszcza się w nawiasach okrągłych.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
Rys. 10. Określenie wymiaru rysunkowego [6, s. 73]
Linie wymiarowe: są to linie ciągłe i cienkie ograniczone znakami w postaci grotów, kresek i
kropek. Prowadzi się je najczęściej na zewnątrz rysowanego przedmiotu, aby nie zaciemniały
rysunku. W tym celu należy wymiary mniejsze stawiać bliżej przedmiotu niż wymiary
większe.
Pomocnicze linie wymiarowe są przedłużeniem krawędzi wymiarowej. Należy je rysować
linią ciągłą cienką, przeciągając 2 – 4 mm poza odpowiadające im linie wymiarowe.
Rys. 11. Sposoby rysowania pomocniczych linii wymiarowych [6, s. 75]
Liczby wymiarowe określają wymiary liniowe rzeczywiste w milimetrach, niezależnie od
podziałki, oraz wymiary kątowe w stopniach. Oznaczenia mm nie podaje się przy liczbie
wymiarowej, z wyjątkiem przypadków, gdy wymiary są podane w innych jednostkach, np.
centymetrach lub metrach.
Rys. 12. Wymiarowanie brył obrotowych: a) stożka, b) walca, c) stożka ściętego, d) otworu [6, s. 79]
Rys. 13. Wymiarowanie małych promieni łuków [6, s. 81]
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
Wymiarowanie rysunku jest czynnością bardzo ważną, gdyż służy do określenia, jak
powinien być wykonany przedmiot i z jaką dokładnością. Brak jakiegoś wymiaru,
wymiarowanie niewłaściwe lub nieprzejrzyste spowoduje błędne wykonanie elementu.
Wymiary powinny być tak podane, aby wykonawca mógł podczas pracy dokonać
niezbędnych pomiarów.
Ogólne zasady wymiarowania
1. Zasada nie powtarzania wymiarów oznacza, że nie należy podawać tego samego
wymiaru przedmiotu więcej niż jeden raz, bez względu na liczbę rzutów i arkuszy
rysunkowych.
2. Zasada pomijania wymiarów oczywistych zwalnia rysującego od oznaczania na
przedmiocie następujących wymiarów:
−
kątów wynoszących 0
O
między liniami równoległymi lub 90
O
między liniami
prostopadłymi;
−
elementów symetrycznie rozmieszczonych w stosunku do osi symetrii;
−
promienia półokręgu łączącego linie równoległe.
3. Zasada grupowania wymiarów polega na uporządkowaniu wymiarów w celu zwiększenia
czytelności rysunku grupowanie wymiarów powinno się odbywać na rzutach (widokach,
przekrojach i kładach) przedmiotu, którego zarysy są najwyraźniej przedstawione.
4. Zasada niezamykania wymiarów, czyli łańcuchy wymiarowe. Wymiarowanie łańcuchem
wymiarowym prostym polega na stawianiu wymiarów na jednej linii wymiarowej.
4.2.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Do czego służy pismo rysunkowe?
2. Jakie znasz rodzaje linii rysunkowych?
3. Do czego w rysunku technicznym służy podziałka?
4. Wymień podziałki stosowane w rysunkach technicznych?
5. W jaki sposób przedstawiane są wymiary na rysunku?
6. Do czego służą linie wymiarowe?
7. Do czego służą liczby wymiarowe?
8. Jakie znasz ogólne zasady wymiarowania?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Napisz litery alfabetu stosując pismo rysunkowe rodzaju A.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z zasadami wykonywania pisma rysunkowego,
3) przygotować przybory do pisania i arkusze rysunkowe,
4) napisać litery alfabetu zgodnie z zasadami,
5) zaprezentować wykonanie ćwiczenia,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
papier milimetrowy
−
ołówki o twardości HB,
−
gumka,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Narysuj w skali 1 : 10 dowolny wyrób koszykarsko – plecionkarski.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z zasadami wykonywania rysunków w skali,
3) przygotować przybory kreślarskie i arkusze rysunkowe A3 i A4,
4) przygotować przyrządy do wykonania pomiarów,
5) dokonać pomiarów rzeczywistych i określić ich wymiar w podziałce,
6) wykonać wstępny szkic,
7) wykonać rysunek wyrobu koszykarsko - wikliniarskiego,
8) zaprezentować wykonanie ćwiczenia,
9) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
arkusze rysunkowe formatu A3 i A4,
−
przybory kreślarskie,
−
przyrządy do wykonania pomiarów,
−
ołówki o twardości HB,
−
gumka,
−
literatura z rozdziału 6.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) wyjaśnić do czego służy pismo rysunkowe?
2) wymienić rodzaje linii rysunkowych?
3) określić rolę podziałki w rysunku technicznym?
4) wymienić podziałki stosowane w rysunkach technicznych?
5) wyjaśnić w jaki sposób przedstawiane są wymiary na rysunku?
6) wyjaśnić przeznaczenie linii wymiarowych?
7) wyjaśnić przeznaczenie liczb wymiarowych?
8) podać ogólne zasady wymiarowania?
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
4.3. Rysunkowe przedstawienie przedmiotów w sposób poglądowy
4.3.1. Materiał nauczania
Przedstawienie na rysunku wyrobów i ich elementów konstrukcyjnych, związane jest
z poznaniem podstawowych metod rysowania przedmiotów w sposób poglądowy. Metody te
mają w rysunku technicznym charakter pomocniczy. Można je rysować w sposób poglądowy
w jednym rzucie. Polska norma PN-82/N-01619 zaleca stosować następujące rodzaje rzutów
aksonometrycznych:
−
dimetria ukośna,
−
izometria.
Dimetria ukośna oparta jest na układzie osi współrzędnych x, y, z w rzucie ukośnym
(rys. 14). Między osiami możemy ustawić sześcian (rys. 14.) w ten sposób, że odpowiednie
krawędzie są równoległe do osi x, y, z. Przypatrując się rysunkowi sześcianu spostrzegamy,
że pionowe ściany ABCD i EFGH, które są równoległe do płaszczyzny y0z, nie uległy
zmianie i zachowały kształt kwadratów. Pozostałe ściany, tzn. równoległe do płaszczyzny x0z
i x0y, ulegają zniekształceniu i rzutują się jako równoległoboki.
Rys. 14. Położenie osi i sześcian w dimetri ukośnej [6, s.31]
Izometria – stosowana jest do poglądowego przedstawiania przedmiotów. Układ os
w izometrii przedstawia (rys. 15). Jeżeli między osiami umieścimy sześcian tak, żeby jego
ściany były równoległe do odpowiednich płaszczyzn, to wszystkie ściany ulegną
jednakowemu zniekształceniu. Oznacza to, że wymiary przedmiotu odmierzane równolegle
do osi x, y, z ulegają takiemu samemu skróceniu. Ponieważ skrócenie to wynosi 0,82:1,
przyjęto do stosowania praktycznego niezmienność wymiarów w kierunkach równoległych
do wszystkich osi (rys. 16 b). Narysowane przedmioty będą więc mieć wymiary rzeczywiste
we wszystkich kierunkach ( w dimetrii ukośnej, wymiary w kierunku osi x skracają się
o połowę).
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
Rys. 15. Izometria: b) układ osi i sześcian między płaszczyznami [6, s. 37]
Rys. 16. Porównanie: a) dimetrii ukośnej b) izometrii [6, s. 38]
Perspektywa zbieżna. Posługując się perspektywą zbieżną do rysowania otaczających nas
przedmiotów, przedstawiamy je w taki sposób, w jaki widzi je oko człowieka. W rysunku
perspektywicznym są uwzględniane złudzenia optyczne, np. wypukłość i głębokość.
Perspektywą zbieżną posługują się przede wszystkim malarze i architekci. Przy
projektowaniu, stosowana jest do wyeksponowania strony plastycznej nowego wyrobu.
Perspektywę zbieżną stosujemy w rysunku odręcznym. Daje ona obraz przedmiotu na
płaszczyźnie mniej lub więcej zniekształcony, zgodnie z prawami widzenia. Daje złudzenie
rzeczywistości. Stosunek wielkości przedmiotów oraz wrażenie głębi są przedstawione tak,
jak widzimy, zgodnie z poczuciem przestrzeni. Efekt przestrzenności można uzyskać albo
rysując na podstawie trafnej obserwacji, albo na zasadzie rzutu perspektywicznego zbieżnego.
Podstawowymi prawami perspektywy zbieżnej są: pozorne zmniejszanie się
przedmiotów w miarę oddalania się od oka oraz pozorna zbieżność w kierunku horyzontu
wszelkich linii biegnących w głąb obrazu.
Horyzont jest to linia, wzdłuż której niebo pozornie styka się z powierzchnią ziemi.
Położenie tej linii zmienia się przy zmianie wysokości, na jakiej znajdują się nasze oczy.
W związku z tym mówimy o perspektywie,, żabiej”, ,,sufitowej”, ,,z lotu ptaka”.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Rys. 17. Rysunek perspektywiczny toru kolejowego [6, s. 40]
Punkt, w którym spotykają się wszystkie linie w rzeczywistości równoległe do siebie,
dążące w głąb obrazu, nazywa się punktem zbieżności. Jeżeli jest to punkt leżący na
przecięciu się osi naszego widzenia z linią horyzontu, nazywamy go punktem oka, inaczej
ocznym. Jest to punkt na horyzoncie, na który skierowany jest nasz wzrok. Zbiegają się
w nim wszystkie linie równoległe do kierunku naszego wzroku niezależnie od tego czy
biegną po ziemi, czyli poniżej linii horyzontu, czy też po niebie, powyżej linii horyzontu.
Wiedząc, że geograficzny horyzont leży na wysokości oczu patrzącego, z łatwością ustalimy
jego położenie w przestrzeni zamkniętej.
Linie , które są w rzeczywistości pionowe, pozostają pionowe w kręgu widzenia. Linie
poziome, które biegną w głąb pod kątem prostym do płaszczyzny obrazu, zbiegają się
w punkcie głównym, leżące pod horyzontem wznoszą się, leżące nad horyzontem – opadają.
Linie poziome, ułożone frontalnie, tzn. równolegle do płaszczyzny obrazu, nie zmieniają
kierunku i pozostają poziome. Przedmioty, które są od nas oddalone, wydają się nam
mniejsze niż przedmioty tej samej wielkości znajdujące się bliżej. Wnioski te stanowią
podstawowe prawa i określają zjawiska zachodzące w rysunku perspektywicznym.
Rysując w perspektywie figury płaskie lub bryły, można je przedstawić w ustawieniu
czołowym (frontalnym) lub krawędziowym.
Rys.18. Bryły w ustawieniu czołowym [6, s. 41] Rys.19. Bryły i figury płaskie w ustawieniu
krawędziowym [6, s. 41]
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Ry
sunek odręczny - jest to najprostszy sposób przedstawiania kształtu przedmiotów i dlatego
będzie Ci przydatny w pracy zawodowej. Aby dobrze przedstawić przedmiot w rysunku
odręcznym należy właściwie uchwycić proporcje i zachować kształt przedmiotu. Dlatego przy
rysowaniu należy zwrócić uwagę na zachowanie odpowiednich stosunków wymiarowych.
Następnym elementem jest zwrócenie uwagi na kierunek linii, tj. jak nachylone są krawędzie
i powierzchnie rysowanego przedmiotu w stosunku do poziomu i pionu. Należy więc określić
kąty pochylenia tych powierzchni lub krawędzi. Rysunki odręczne wykonuje się ołówkami
średniej twardości (HB i F) lub miękkimi (B do 2B).
Przedmioty w rysunku odręcznym wykonuje się metodą poglądową.
Naukę rysunku odręcznego należy rozpocząć od rysowania prostych linii równoległych:
poziomych, pionowych i skośnych, ciągłych i kreskowych w różnym położeniu w stosunku
do siebie.
Rys.20. Fazy odręcznego rysowania okręgu [6, s. 43]
Rysunek szkicowy ma za zadanie przedstawić zrozumiale i wyczerpująco rysowany
przedmiot. Szkice sporządza się w rzutach prostokątnych, z zastosowaniem koniecznych
przekrojów.
Przystępując do szkicowania przedmiotów na podstawie obserwacji i bezpośrednich
pomiarów powinieneś wykonać pewne czynności wstępne w następującej kolejności:
−
obejrzeć dokładnie rysowany przedmiot (jego elementy, podzespoły, ogólny kształt
zewnętrzny, proporcje, materiał i szczegóły zewnętrzne i wewnętrzne),
−
zastanowić się nad ustawieniem ( w wyobraźni ) przedmiotu w stosunku do rzutni, aby
przy możliwie najmniejszej liczbie rzutów otrzymać rysunek wystarczający do
całkowitego określenia przedmiotu,
−
ustalić liczbę potrzebnych rzutów oraz format arkusza,
−
rozmieścić rzuty na arkuszu i narysować linie osiowe,
−
narysować wszystkie koła i łuki, a następnie główne zarysy we wszystkich rzutach,
−
ustalić
potrzebne do uwidocznienia szczegółów przekroje; narysować przekroje i szczegóły,
−
oznaczyć sposób wykończenia powierzchni,
−
sprawdzić rysunek z przedmiotem i usunąć zbędne linie
pomocnicze.
Przykład wykonania rysunku szkicowego kosza
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Faza I (ustawienie perspektywy zbieżnej dwupunktowej)
Faza II (szkic wstępny – uchwycenie proporcji)
Faza III (szkic właściwy)
Faza IV (uzupełnienie szkicu o szczegóły)
Rys.21. Szkicowanie kosza w perspektywie dwupunktowej.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
4.3.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. W jakim rzucie występuje układ osi współrzędnych x, y, z w dimetrii ukośnej?
2. Które wymiary rysowane w dimetrii ukośnej ulegają skróceniu o połowę?
3. Do jakich celów wykorzystywana jest izometria?
4. Jakie wymiary mają przedmioty przedstawione w izometri?
5. Co daje zastosowanie perspektywy zbieżnej w rysunkach?
6. Co to jest punkt zbieżności?
7. Jaka jest zależność linii pionowych od linii horyzontu?
1) 8. Jakie widoki perspektywiczne stosowane są w rysunkach wyrobów koszykarskich?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj rysunek sześcianu z zastosowaniem dimetrii ukośnej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z zasadami dimetrii ukośnej,
3) narysować oś współrzędnych x, y, z dla dimetrii ukośnej,
4) narysować podstawę sześcianu A,B,C,D, na płaszczyźnie x0y, uwzględniając
długościboków równoległych do osi x, (równoległobok odwzorujący podstawę sześcianu),
5) wyprowadzić prostopadłe z wierzchołków podstawy A,B,C,D (równoległe do osi z),
równe długości odcinka A-B,
6) połączyć wierzchołki odcinków wyprowadzonych z podstawy A,B,C,D .,
7) opisać wierzchołki wyprowadzonych odcinków,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
karton rysunkowy formatu A4,
−
ołówki HB i B,
−
przybory kreślarskie,
−
gumka,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Wykonaj rysunek sześcianu z zastosowaniem izometrii.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z zasadami izometrii,
3) narysować oś współrzędnych x, y, z , w izometrii,
4) narysować podstawę sześcianu A,B,C,D, na płaszczyźnie x0y,
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
5) wyprowadzić prostopadłe z wierzchołków podstawy A,B,C,D (równoległe do osi z),
równe długości odcinka A-B,
6) połączyć wierzchołki odcinków wyprowadzonych z podstawy A,B,C,D,
7) opisać wierzchołki wyprowadzonych odcinków,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
karton rysunkowy formatu A4,
−
ołówki HB i B,
−
przybory kreślarskie,
−
gumka,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 3
Wykonaj rysunek korytarza szkolnego z zastosowaniem perspektywy zbieżnej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z zasadami perspektywy zbieżnej,
3) odnaleźć linię horyzontu i punkt zbieżności,
4) wykonać wstępny szkic korytarza,
5) narysować wygląd korytarza z zastosowaniem perspektywy zbieżnej,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
sztaluga,
−
karton rysunkowy A3, A2,
−
ołówki różnej twardości ( H, HB, B),
−
przybory kreślarskie,
−
gumka,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 4
Wykonaj rysunek kosza wiklinowego w perspektywie zbieżnej w ustawieniu
krawędziowym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z zasadami perspektywy zbieżnej w ustawieniu krawędziowym
3) odnaleźć punkt zbieżności,
4) wykonać wstępny szkic
5) narysować wygląd kosza wiklinowego w ustawieniu krawędziowym,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
sztaluga,
−
karton rysunkowy A3, A2,
−
ołówki różnej twardości ( H, HB, B),
−
przybory kreślarskie,
−
gumka,
−
literatura z rozdziału 6.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić w jakim rzucie występuje układ osi współrzędnych x, y, z
w dimetrii ukośnej?
2) określić, które wymiary rysowane w dimetrii ukośnej
ulegają skróceniu o połowę?
3) określić do jakich celów wykorzystywana jest izometria?
4) określić jakie wymiary mają przedmioty przedstawione w izometri?
5) określić zastosowanie perspektywy zbieżnej w rysunkach?
6) wyjaśnić co to jest punkt zbieżności?
7) wyjaśnić zależność linii pionowych od linii horyzontu?
8) określić, jakie widoki perspektywiczne stosowane są w rysunkach
wyrobów koszykarskich?
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
4.4. Dokumentacja techniczna wyrobu
4.4.1. Materiał nauczania
Do rozpoczęcia produkcji wyrobów plecionkarsko - koszykarskich niezbędna jest
dokumentacja projektowa. Ogólne zasady opracowywania takiej dokumentacji określa norma
branżowa BN-74/8460-21.
W zależności od stopnia szczegółowości i przeznaczenia występują cztery rodzaje
dokumentacji projektowej:
−
dokumentacja uproszczona – UD,
−
dokumentacja reklamowa – RD,
−
dokumentacja szczegółowa – SD,
−
dokumentacja kompleksowa – KD.
Dokumentacja uproszczona stosowana jest w organizowanych konkursach na nowe wzory
wyrobów plecionkarsko - koszykarskich. Wymagane części składowe tej dokumentacji to:
−
nazwa wyrobu – wg propozycji twórcy,
−
wzorzec wyrobu – wykonany w dowolnej podziałce, lecz z zachowaniem proporcji
elementów wyrobu. Wykonany z projektowanych lub podobnych materiałów
i projektowanych splotów, zakończeń, złącz, uchwytów, elementów konstrukcyjnych itp.
−
opis wyrobu – podaje jego przeznaczenie i główne cechy użytkowe oraz opis cech
konstrukcyjnych.
−
karta kalkulacyjna – podaje się przewidywany koszt materiałów i koszt robocizny jednej
sztuki wyrobu.
Dokumentacja reklamowa powinna zawierać:
−
nazwę wyrobu,
−
symbol wyrobu – zgodnie z obowiązującymi normami,
−
fotografię wyrobu,
−
rysunek wyrobu – na żądanie wydawcy i zgodnie z jego wymaganiami,
−
opis wyrobu – według karty katalogowej wzoru wyrobu,
−
kartę kalkulacyjną – na żądanie wydawcy,
−
warunki pakowania, przechowywania i transportu – na żądanie wydawcy.
Dokumentacja szczegółowa dotyczy projektowania technicznego nowych wzorów wyrobów
plecionkarskich.
Dokumentacja kompleksowa dotyczy rozpoczynania seryjnej produkcji nowego wzoru.
Ten rodzaj dokumentacji będzie omówiony bardziej szczegółowo gdyż będziesz się nią
posługiwał podczas prac związanych z zawodem koszykarz – plecionkarz.
Dokumentacja kompleksowa powinna zawierać:
1) nazwę wyrobu,
2) symbol wyrobu,
3) rysunek lub fotografię wyrobu,
4) prototyp wyrobu,
5) opis techniczny wraz z wymiarami,
6) kartę kalkulacyjną kosztów wyrobu,
7) kartę katalogową wzoru wyrobu,
8) schemat procesu technologicznego,
9) warunki pakowania, przechowywania i transportu.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
Szczegółowy opis dokumentacji kompleksowej
Nazwa wyrobu - powinna być określona zgodnie z zasadami, podanymi w aktualnie
obowiązującej instrukcji branżowej, w sprawie opracowywania i stosowania kart
katalogowych wzorów wyrobu, z podziałem na grupy towarowe objęte systematycznym
wykazem wyrobów (SWW).
Symbol wyrobu – powinien być określony znakami cyfrowymi o oznaczeniu
pięciocyfrowym, rozróżniającym podział na grupy towarowe i numer kolejny wyrobu.
Rysunek wyrobu – składający się z projektu koncepcyjnego, projektu podstawowego oraz
rysunków roboczych wykonanych w rzutach, oraz rysunków elementów wymagających
szczegółowego rozwiązania. Może być także fotografia wyrobu, w ujęciu charakteryzującym
główne cechy konstrukcyjne i estetyczne.
Prototyp wyrobu – wykonany w naturalnej wielkości (w podziałce 1:1) zgodny z rysunkiem
technicznym lub zdjęciem z materiałów ustalonych do seryjnej produkcji, opracowany pod
względem wytrzymałościowym i jakościowym.
Opis techniczny wyrobu – zawiera następujące dane:
−
typ, asortyment i rodzaj wyrobu,
−
materiały,
−
wymiary podstawowe i szczegółowe,
−
odporność wyrobu na uszkodzenia,
−
estetyka i dopuszczalność wad,
−
charakterystyka konstrukcyjna wyrobu i jego elementów,
−
inne informacje (np. zalecane warunki użytkowania, konserwacji wyrobu).
Karta kalkulacyjna kosztów wyrobu – wykonuje się szczegółową dokumentację
kosztorysową uwzględniającą wszystkie składniki konieczne do ustalenia jednostkowej ceny
zbytu i ceny detalicznej. Karta kalkulacyjna zawiera co najmniej:
a) normę ilościową zużycia surowca i koszt na jednostkę,
b) normę czasową nakładu robocizny,
c) koszty oprzyrządowania,
d) koszty organizacyjne,
e) koszty sprzedaży,
f) zysk,
g) koszt wytwarzania lub cenę zbytu.
Karta katalogowa wzoru wyrobu – zawiera wszystkie informacje o wzorze w formie
skróconej.
Schemat
procesu
technologicznego
–
określa
wszystkie
czynności
związane
z przygotowaniem, wykonywaniem i wykończeniem wyrobu według kolejności ich
występowania. Schemat procesu technologicznego może być przedstawiony w formie
opisowej lub graficznej.
Warunki pakowania, przechowywania i transportu – określone są zasady pakowania,
przechowywania i transportu, zgodnie z postanowieniami przepisów gospodarki materiałowej
i przewozowej.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Uproszczona dokumentacja warsztatowa, zawierająca niezbędne informacje, które
pozwalają w pełni wykonać wyrób, występuje w postaci karty technologicznej wzoru.
Karta technologiczna wzoru zastępuje rysunek techniczny wyrobu i ma powszechne
zastosowanie w branży przy wyrobach objętych katalogiem handlowym.
Karta technologiczna wzoru powinna zawierać:
a) nazwę wzoru – według przyjętej nomenklatury nazewniczej,
b) symbol wzoru – cyfrowy według stosowanego katalogu handlowego,
c) fotografię wzoru,
d) wymiary podstawowe – gabarytowe, zewnętrzne (podstawa X góra X wysokość)
e) wymiary dodatkowe – elementów lub jego części,
f) ciężar – według wagi netto,
g) opis techniczny – skrócony,
h) materiały – rodzaj i ilościowe zużycie surowca,
i) robocizna – czas wykonania i stawkę robocizny,
j) koszt wytwarzania – jednostkowa cena zbytu.
Skrócony opis techniczny wyrobu zawarty jest w karcie technologicznej wzoru. Treść
skróconego opisu technicznego powinna obejmować co najmniej następujące dane:
−
sposób wykonania,
−
rodzaj stosowanych konstrukcji, splotów, wykańczania,
−
nazwę i gatunek oraz ilość zastosowanego surowca,
−
rodzaj opakowania.
Przykład skróconego opisu technicznego dla kosza do zakupów o symbolu 54019:
−
czworokątny, pełnowyplatany z pałąkiem, wypukły o dnie owalnym, splot skośny
pojedynczy, zakończenie u góry obrębem dwustronnym z podplotką, pałąk stały spiralny.
Materiały – wiklina okorowana 120
÷
140 cm I klasa.
W materiale nauczania pkt. 4.2. poznałeś ogólne zasady wymiarowania, sposoby
rysowania linii wymiarowych, umieszczania liczb wymiarowych. Teraz zapoznasz się
z zasadami wymiarowania wyrobów koszykarsko – plecionkarskich. Są one jednym z
ważnych składników dokumentacji technicznej wyrobu.
Tabela. 4. Kolejność oznaczania literowego wyrobów plecionkarskich
Lp.
Rodzaj
Nazwa
wymiaru
Oznaczenie
na
rysunkach
Przykład wymiarowania
elementu
1.
I. Wymiary podstawowe
wymiary mniejsze
szerokość
długość
wysokości
średnicy
a
b
h
d
dna owalnego
dna owalnego
ścianki kosza
dna okrągłego
2. wymiary większe
szerokości
długości
wysokości
średnicy
A
B
H
D
góry
góry
całkowite
góry
3. II. Wymiary dodatkowe
poniżej wymiaru mniejszego
szerokości
a1
podstawy (stopki)
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
długości
wysokości
średnicy
b1
h1
d1
podstawy (stopki)
podstawy ( stopki)
podstawy (stopki)
okrągłej
4. powyżej wymiaru większego szerokości
długości
wysokości
średnicy
A1
B1
H1
D1
wypukłość
wypukłość
wypukłość
wypukłość
Wymiary podstawowe podaje się w centymetrach, wymieniając zewnętrzne wielkości
wyrobu w następującej kolejności:
a)
wymiary podstawy (dna) – szerokość x długość przy wyrobach o kształtach
czworokątnych lub owalnych, lub średnicę przy wyrobach o kształtach okrągłych,
b)
wymiary górnej krawędzi (góry) – szerokość x długość przy wyrobach o kształtach
owalnych lub czworokątnych lub średnicę przy wyrobach o kształtach okrągłych,
c)
wymiary wysokości – wysokość ścianki boków oraz wysokość łącznie z uchwytem.
Rys.22. Wymiarowanie: a) kosza czworokątnego b) kosza owalnego c) kosza okrągłego d) dodatkowe podstawy
e) dodatkowe kosza wklęsłego f) dodatkowe kosza wypukłego [3,s.112]
Przykład oznaczenia wymiarów podstawowych w cm
a x b – dno: szerokość x długość
A x B – góra: szerokość x długość
h – wysokość ścianki
H – wysokość całkowita z uchwytem, stopką itp.
d – średnica dna okrągłego
D – średnica góry
Przykład oznaczania wymiarów dodatkowych w cm
a1 x b1 – wymiary stopki (podstawy) szerokość x dł.
A1 x B1 – wymiary wypukłości ścianki szer. x dł.
h1 – wysokość ścianki stopki
H1 – wysokość w punkcie wypukłym
d1 – średnica stopki
D1 – średnica wypukłości
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
4.4.2. Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jakie znasz rodzaje dokumentacji projektowej wyrobów plecionkarsko – koszykarskich?
2. Kiedy stosowana jest dokumentacja uproszczona?
5. Co powinna zawierać dokumentacja kompleksowa?
6. Jakie dane powinien zawierać opis techniczny wyrobu?
7. Jakie składniki zawiera karta kalkulacyjna kosztów wyrobu?
8. Co to jest schemat procesu technologicznego i co on określa?
9. Co to jest karta technologiczna wzoru i co powinna zawierać?
10. Co powinien zawierać skrócony opis techniczny wyrobu?
11. Jakich oznaczeń literowych używamy do oznaczania wymiarów podstawowych
i dodatkowych?
12. W jakiej kolejności podawane są wymiary podstawowe?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj skrócony opis techniczny owalnego kosza do owoców.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym skróconego opisu technicznego,
3) zapoznać się ze sposobem wykonania kosza, splotem, zakończeniem,
4) zapoznać się z materiałem zastosowanym do wyplotu i określić jego klasę,
5) wypisać dane (informacje) zgodnie ze skróconym opisem technicznym,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
model owalnego kosza do owoców,
−
długopis,
−
arkusz papieru formatu A5,
−
literatura z rozdziału 6.
Ćwiczenie 2
Narysuj w skali 1:2 i zwymiaruj model owalnego kosza do owoców.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym wymiarowania,
3) dokonać pomiarów rzeczywistych modelu kosza do owoców,
4) określić wymiary kosza w skali 1:2,
5) narysować rzuty, które będziesz wymiarował,
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
6) nanieść linie wymiarowe zgodnie z zasadami wymiarowania,
7) opisać oznaczeniem literowym wymiary podstawowe,
8) przyporządkować oznaczeniom literowym wymiary właściwe,
9) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
10) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
model owalnego kosza do owoców,
−
przybory kreślarskie,
−
arkusz rysunkowy A3,
−
przybory do mierzenia,
−
ołówki HB i H,
−
literatura z rozdziału 6,
−
gumka.
Ćwiczenie 3
Narysuj i zwymiaruj, okrągły kosz z podstawką przeznaczony na kwiaty. Podaj wymiary
podstawowe i dodatkowe.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym wykonywania i wymiarowania
rysunków (Poradnik dla ucznia rozdz. 4.4.1.),
3) dobrać odpowiedni arkusz rysunkowy do wykonania ćwiczenia,
4) dobrać odpowiednie narzędzia i przyrządy do wykonania rysunków,
5) określić wymiary kosza,
6) narysować rzuty projektowanego kosza, które będziesz wymiarował,
7) nanieść linie wymiarowe zgodnie z zasadami wymiarowania,
8) opisać oznaczeniem literowym wymiary podstawowe,
9) przyporządkować oznaczeniom literowym wymiary właściwe,
10) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
11) dokonać oceny ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
przybory kreślarskie,
−
arkusz rysunkowy A3,
−
przybory do mierzenia,
−
ołówki HB i H,
−
literatura z rozdziału 6,
−
gumka.
Ćwiczenie 4
Wykaż różnicę pomiędzy dokumentacją uproszczoną a dokumentacją kompleksową
wyrobu koszykarsko – plecionkarskiego.
Sposób wykonania ćwiczenia
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z częściami składowymi dokumentacji uproszczonej,
3) określić cel i przeznaczenie dokumentacji uproszczonej,
4) zapoznać się z częściami składowymi dokumentacji kompleksowej,
5) określić cel i przeznaczenie dokumentacji kompleksowej,
6) wypisać na arkuszu różnice dotyczące części składowych obu dokumentacji,
7) wypisać różnice dotyczące przeznaczenia i stosowania obu dokumentacji,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
materiał nauczania (pkt. 4.4.1.),
−
literatura z rozdziału 6,
−
przybory do pisania,
−
arkusz papieru.
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) wymienić rodzaje dokumentacji projektowej wyrobów
plecionkarsko – koszykarskich?
2) określić zastosowanie dokumentacji uproszczonej?
3) wymienić zawartość dokumentacji kompleksowej?
4) przedstawić elementy opisu technicznego wyrobu?
5) wymienić składniki, które zawiera karta kalkulacyjna kosztów wyrobu?
6) wyjaśnić co to jest schemat procesu technologicznego i co on określa?
7) wyjaśnić co to jest karta technologiczna wzoru i co powinna zawierać?
8) określić co powinien zawierać skrócony opis techniczny wyrobu?
9) zaprezentować oznaczenia literowe używane do oznaczania wymiarów
podstawowych i dodatkowych?
10) przedstawić kolejność podawania wymiarów podstawowych?
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
4.5. Cele i zadania normalizacji
4.5.1. Materiał nauczania
Normalizacja oddziałuje na życie i działalność człowieka za pomocą dokumentów,
zwanych normami. Dokumenty będące rezultatem prac normalizacyjnych określa się
konkretnymi ich nazwami: Polska Norma, branżowa norma, zakładowa norma. W Polsce
organem, który zajmuje się całokształtem zagadnień normalizacyjnych jest Polski Komitet
Normalizacyjny z siedzibą w Warszawie.
W celu ułatwienia posługiwania się normami tworzą one zbiór usystematyzowany
według następujących kryteriów:
−
szczebel normalizacji,
−
aspekt normalizacyjny,
−
dziedzina normalizacji.
Szczebel normalizacji – rozróżnia następujące rodzaje norm:
−
normy i zalecenia międzynarodowe,
−
normy państwowe (krajowe),
−
normy branżowe,
−
normy zakładowe.
Aspekt normalizacyjny – dzieli normy na trzy typy:
−
normy znaczeniowe (aspekt porozumiewania się),
−
normy przedmiotowe (aspekt właściwości),
−
normy czynnościowe (aspekt czynności).
Dziedzina normalizacji – obejmuje tematykę dotyczącą konkretnych działów gospodarki,
które oznaczone są symbolami literowymi np. przemysł drzewny (D), nauka i literatura (N),
rolnictwo (R) itd.
Aspekt normalizacyjny:
Normy znaczeniowe. Są to normy, które dotyczą wyłącznie słownictwa, jednostek miar,
oznaczeń literowych, symboli graficznych itp. Znaków umownych stosowanych do określenia
materiałów, przedmiotów, pojęć abstrakcyjnych i czynności. Normy znaczeniowe mogą
ustalać terminy (nazwy) i definicje pojęć, symbole pojęć oraz jednostki miar. W związku
z tym rozróżnia się w tym typie norm:
−
normy terminologiczne,
−
normy symbolowe,
−
normy jednostek miar.
Przykładem normy znaczeniowej terminologicznej jest BN-69/8460-02 Plecionkarstwo.
Podstawowe nazwy i określenia.
Normy znaczeniowe symbolowe przedstawione są w normie BN-74/8460-20 arkusz 03.
Rysunek techniczny plecionkarski. Przedmiotem normy są podstawowe oznaczenia graficzne,
cyfrowe i literowe w rysunku technicznym plecionkarskim.
Oznaczenia stosuje się w celu uproszczenia opisu i zapewnienia niezbędnej czytelności
rysunków. Stosowanie oznaczeń nie objętych normą jest dopuszczalne, jeżeli są konieczne
dla technicznego opisu wyrobu.
Przykład oznaczeń graficznych, cyfrowych i literowych wg. Normy branżowej BN-
74/8460-20 arkusz 03.
Podstawowa nazwa materiału podana jest wg BN-69/8460-01
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
1) pręt wiklinowy nieokorowany
nazwa uzupełniająca – brak,
znak graficzny – duża litera W umieszczona w podwójnym okręgu ,
symbol cyfrowy – 101,
symbol literowy – PWN.
2) pręt wiklinowy okorowany
nazwa uzupełniająca – biały,
znak graficzny – duża litera W umieszczona w pojedynczym okręgu,
symbol cyfrowy – 102,
symbol literowy – PWB.
3) pręt rotangowy
nazwa uzupełniająca – brak,
znak graficzny – duża litera R umieszczona w pojedynczym okręgu,
symbol cyfrowy – 104,
symbol literowy – PTR.
Cały wykaz oznaczeń graficznych , cyfrowych i literowych dotyczących materiałów
podstawowych, splotów, wiązadeł, obrębów, uchwytów, zawiasów i złącz oraz czynności
związanych z wykonywaniem wyrobów koszykarsko – plecionkarskich znajdziesz w normie
branżowej BN-74/8460-20 arkusz 03.
Normy przedmiotowe. Są to normy, które ustalają wymagane właściwości surowców,
materiałów, półproduktów i wyrobów gotowych.
Normy czynnościowe. Są to normy, które ustalają sposoby wykonania określonych
czynności. Normy te dotyczą takich zagadnień, jak: metody pobierania próbek i badania
produktu; opakowanie, przechowywanie i transport produktów; metody projektowania;
warunki techniczne wykonywania określonych prac.
Posługiwanie się normami w praktyce – problematyka związana z wykonywaiem
wyrobów koszykarsko – plecionkarskich znajduje się w normach branżowych. Normy
branżowe są numerowane według tematyki normalizacyjnej na:
Działy – oznaczone symbolami dwucyfrowymi od 01 do 99, pogrupowane zgodnie
z Klasyfikacją Gospodarki Narodowej,
Grupy – oznaczone symbolami trzycyfrowymi, z których pierwsze dwie oznaczają dział
(grupy obejmują pokrewne zagadnienia w danym dziale),
Zagadnienia – oznaczone symbolami czterocyfrowymi, z których pierwsze trzy oznaczają
grupę (zagadnienia obejmują podobne tematy norm).
Przykład: norma branżowa pt. ,, Kosze gospodarcze z wikliny. Wspólne wymagania
i badania”. --- ma numer: BN-80/8463-03 w którym:
BN --- symbol literowy branżowej normy,
80 --- ostatnie dwie cyfry roku ustanowienia normy,
84 --- numer działu,
846 --- numer grupy,
8463 --- numer zagadnienia,
03 --- kolejny numer normy w zagadnieniu.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
4.5.2.Pytania sprawdzające
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania
przebiegu ćwiczeń i ich wykonania.
1. Co obejmuje usystematyzowany zbiór norm?
2. Jakie rodzaje norm rozróżnia szczebel normalizacji?
3. Jakie typy norm zawarte są w aspekcie normalizacyjnym?
4. Jaką tematykę obejmuje dziedzina normalizacji?
5. Omów normy znaczeniowe, przedmiotowe i czynnościowe.
6. Podaj przykład oznaczeń graficznych, cyfrowych i literowych.
7. Odczytaj symbole literowe i cyfrowe dowolnej normy.
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykaż różnicę jaka występuje pomiędzy normami znaczeniowymi i czynnościowymi.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z problematyką norm znaczeniowych,
3) określić cel i przeznaczenie norm znaczeniowych
4) zapoznać się z problematyką norm czynnościowych,
5) określić cel i przeznaczenie norm czynnościowych,
6) wypisać na arkuszu różnice dotyczące problematyki, której normy dotyczą,
7) wypisać różnice dotyczące przeznaczenia i stosowania obu rodzajów norm,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny wykonanego ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
materiał nauczania (pkt. 4.5.1. ),
−
literatura z rozdziału 6,
−
przybory do pisania,
−
arkusz papieru.
Ćwiczenie 2
Przedstaw w formie graficznej, cyfrowej i literowej przykładowe dwa oznaczania
podstawowych materiałów stosowanych do wykonywania wyrobów koszykarsko –
plecionkarskich.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z podstawowymi oznaczeniami graficznymi, cyfrowymi i literowymi,
3) narysować i opisać przykładowe oznaczenia,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
Wyposażenie stanowiska pracy:
−
materiał nauczania (pkt. 4.5.1. ),
−
literatura z rozdziału 6,
−
przybory do pisania i rysowania,
−
arkusz papieru.
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić co obejmuje usystematyzowany zbiór norm,
2) określić jakie rodzaje norm rozróżnia szczebel normalizacji,
3) wykazać typy norm zawarte są w aspekcie normalizacyjnym,
4) przedstawić tematykę, którą obejmuje dziedzina normalizacji,
5) omówić normy znaczeniowe, przedmiotowe i czynnościowe,
6) podać przykłady oznaczeń graficznych, cyfrowych i literowych,
7) odczytać symbole literowe i cyfrowe dowolnej normy.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 22 zadania, które dotyczą posługiwania się normami i dokumentacją wyrobu.
Zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, są to zadania
wielokrotnego wyboru na które tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. Na zadania
8, 18, 20, 21, należy udzielić krótkiej odpowiedzi. Zadanie 22 to zadanie rysunkowe.
5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi.
−
w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłowa odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie zakreślić
odpowiedź prawidłowa),
−
w zadaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedź w wyznaczone pole,
−
w zadaniu 22 narysuj rysunek w wyznaczonym polu.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
8. Na rozwiązanie testu masz 45 min.
Powodzenia
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH
1. Rysunek techniczny ma zastosowanie w:
a) w procesie wytwórczym wyrobu.
b) w prezentacji wyrobu.
c) w pokazaniu wyglądu wyrobu.
d) w użytkowaniu wyrobu.
2. Przybornik kreślarski zawiera:
a) krzywiki.
b) przybory do kreślenia.
c) przybory do mierzenia.
d) suwmiarkę.
3. Arkusz rysunkowy formatu A4 ma wymiary:
a) 205 X 280 mm.
b) 210 X 297 mm.
c) 220 X 290 mm.
d) 195 X 210 mm.
4. Pismo rysunkowe służy do:
a) opisania treści rysunku.
b) opisu technicznego rysunku.
c) wpisywania numerów rysunków.
d) przekazywania dodatkowych informacji.
5. Zadaniem podziałki w rysunku technicznym jest:
a) określenie wymiarów na rysunku do wymiarów rzeczywistych.
b) dokonanie podziału rysunku na elementy mniejsze.
c) określenie proporcji rysowanych przedmiotów.
d) podzielenie dokumentacji technicznej na części.
6. Linie wymiarowe są to:
a) linie cienkie zakończone grotami.
b) linie przerywane zakończone kropkami.
c) linie grube zakończone ukośnymi kreskami.
d) linie podwójne.
7. Liczby wymiarowe określają:
a) wymiary liniowe rzeczywiste w mm,
b) ilość podanych wymiarów,
c) wymiary podane w podziałce,
d) skalę rysunku.
8. Podaj ogólne zasady wymiarowania:
9. Które płaszczyzny rysowane w dimetrii nie ulegają skróceniu o połowę:
a) równoległe do płaszczyzny y o z.
b) równoległe do płaszczyzny x o z.
c) równoległe do płaszczyzny x o y.
d) prostopadłe do płaszczyzny x o z.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
10. Izometria wykorzystywana jest do:
a) przedstawienia przekrojów poziomych przedmiotów.
b) poglądowego przedstawienia przedmiotów.
c) przedstawienia przekrojów pionowych przedmiotów.
d) przedstawienie przedmiotów w skali.
11. Zastosowanie perspektywy zbieżnej w rysunku ma na celu:
a) przedstawienie rysunku w formie uproszczonej.
b) przedstawienie rysunku tak jak widzi je ludzkie oko.
c) przedstawienie rysunku w formie szkicowej.
d) przedstawienie rysunku z odległości 5 m.
12. Proporcje przedmiotów rysowanych w izometrii są:
a) skrócone o połowę.
b) proporcjonalnie rzeczywiste.
c) wydłużone o połowę.
d) powiększone.
13. Punktem zbieżności nazywamy:
a) punkt w którym spotykają się linie biegnące w głąb obrazu.
b) punkt w którym przecinają się linie prostopadłe.
c) punkt w którym spotykają się linie równoległe do płaszczyzny obrazu.
d) punkt w którym przecinają się linie prostopadłe i równoległe.
14. Podaj rodzaje dokumentacji projektowej wyrobów plecionkarsko – koszykarskich.
15. Schemat procesu technologicznego przedstawia:
a) informacje o wzorze w formie skróconej.
b) czynności związane z wykonywaniem wyrobu.
c) informacje konstrukcyjne dotyczące wyrobu.
d) informacje dotyczące użytkowania wyrobu.
16. Które z podanych składników są właściwe dla karty kalkulacyjnej wyrobu.
a) norma ilościowa zużycia surowca.
b) estetyka i dopuszczalność wad.
c) kalkulacja opłacalności produkcji.
d) koszt produkcji.
17. Karta technologiczna wzoru to:
a) Szczegółowa dokumentacja techniczna.
b) Uproszczona dokumentacja warsztatowa.
c) Opis techniczny wyrobu.
d) Rysunek wyrobu.
18. Wymień składniki skróconego opisu technicznego.
19. Zadaniem normy przedmiotowej jest:
a) ustalenie wymagań dotyczących surowców, materiałów i wyrobów.
b) ustalenie sposobu wykonywania określonych operacji.
c) ustalenie czynności związanych z wykończeniem wyrobu.
d) ustalenie kolejności wykonywanych operacji technologicznych.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
20. Wymień cztery najważniejsze elementy dokumentacji kompleksowej.
21. Podaj, jakie rodzaje norm rozróżnia szczebel normalizacji.
22. Wykonaj rysunek szkicowy kosza gospodarczego.
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko.............................................................................................
Posługiwanie się normami i dokumentacją wyrobu
Zakreśl poprawną odpowiedź, wpisz odpowiedź lub wykonaj rysunek.
Nr
zadania
Odpowiedź
Punkty
1.
a
b
c
d
2.
a
b
c
d
3.
a
b
c
d
4.
a
b
c
d
5.
a
b
c
d
6.
a
b
c
d
7.
a
b
c
d
8.
Ogólne zasady wymiarowania są następujące:
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
9.
a
b
c
d
10.
a
b
c
d
11.
a
b
c
d
12.
a
b
c
d
13.
a
b
c
d
14.
Wyróżniamy następujące rodzaje dokumentacji projektowej
wyrobów plecionkarsko – koszykarskich:
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
15.
a
b
c
d
16.
a
b
c
d
17.
a
b
c
d
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
18.
Do składników skróconego opisu technicznego zaliczamy:
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
.........................................................................................................
19.
a
b
c
d
20.
Do elementów dokumentacji kompleksowej zaliczamy:
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
21.
Szczebel normalizacji rozróżnia następujące rodzaje norm:
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
..........................................................................................................
22.
Wykonaj rysunek szkicowy kosza gospodarczego.
Razem:
__________________________________________________________________________________________
,,Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
6. LITERATURA
1. Hazlewood R.: Kurs rysunku artystycznego. K.E. LIBER, Warszawa 2005.
2. Kański B.: Koszykarstwo PWSZ, Warszawa 1959
3. Kończak T.,Korpeta W., Mądrzyk J.: Technologia wikliniarstwa i plecionkarstwa.
WSiP,Warszawa 1979.
4. Kończak T., Zurowski J.: Materiałoznawstwo wikliniarskie i plecionkarskie. WSiP,
Warszawa 1978.
5. Samujło H., Samujło J.: Rysunek techniczny i odręczny w budownictwie. Arkady,
Warszawa 1974.
6. Sławiński M.: Rysunek zawodowy dla stolarza. WSiP, Warszawa 1994.
7. Straszak K.: Rysunek zawodowy. WSiP, Warszawa 1989.
8. Norma Branżowa. BN-74/8460-21.: Dokumentacja projektowa wyrobów plecionkarsko –
koszykarskich. Ogólne zasady opracowywania
9. Norma Branżowa. BN-74/8460-20.: Rysunek techniczny plecionkarski.
Podstawowe oznaczenia graficzne, cyfrowe i literowe.