Jak napisać  

książ kę? 

 

Każdy  z  pomysłem  może  napisać  książkę  –  nie  tylko  dla  swojej  własnej  przyjemności,  ale  także  aby  ją 
opublikować oraz aby każdy mógł ją zobaczyć (i być może przeczytać). Jeśli łapiesz się na tkaniu opowieści 
w głowie po przeczytaniu ulubionej książki czy relaksując się w parku, rozważ ich spisanie. Chociaż może to 
wydawać się trudne, uwierz – możesz to zrobić! Dam ci kilka wskazówek, jak to osiągnąć. 

Rozpoczynanie 

 

Kup  zeszyt.  Albo  nawet  kilka.  Oczywiście  możesz  wpisywać  tekst  bezpośrednio  do  komputera,  niestety 
jednak nie jest to możliwe w każdej chwili. Dlatego zawsze miej pod ręką długopis i papier bez względu na 
to, gdzie jesteś.  

Oprawiony w skórę, ciężki notatnik jest najbardziej wytrzymały, może jednak zająć dużo miejsca w plecaku 
czy teczce, a zeszyt spiralny być może nie jest tak mocny, aczkolwiek jest łatwiejszy w użyciu. Musisz też 
zdecydować  pomiędzy  papierem  milimetrowym  a  standardowym.  Możesz  zechcieć  coś  naszkicować,  co 
jest łatwiejsze w tym pierwszym. Jest on także przydatny do wcięcia akapitów. 

Załóż  „czapkę  myślenia”.  Kiedy  masz  już  notatnik,  czas  zabrać  się  za  zmorę  każdego  pisarza  –  pierwszą 
stronę.  Za  pomocą  tych  pierwszych  stron  możesz  stworzyć  opis  swojej  historii,  w  tym  konspekt,  uwagi 
dotyczące  bohaterów  (możliwe  imiona,  opisy,  ich  przeszłość),  miejsca  –  wszystkie  te  małe  rzeczy 
wchodzące w skład większej historii. Istnieje kilka zalet takiego podejścia, jak na przykład: 

1.  Może ci to dać nowe pomysły dotyczące opowieści. 
2.  Nic się nie marnuje. Możesz opisać postać, która nigdy nie pojawia się w historii, ale wpływa na 

kogoś. 

3.  Zawsze masz coś, na co możesz się powołać, gdy brakuje ci pomysłów. 

Stwórz  konspekt.  Zarys  ten  pomoże  ci  zdefiniować  ciągłość  twojej  narracji  –  początek,  rozwój  fabuły  i 
postaci,  tworzenie  najważniejszych  wydarzeń  prowadzących  do  konfliktu  i  punktu  kulminacyjnego,  aż 
wreszcie rozstrzygnięcie i zakończenie.  

Początek  historii  jest  często  najtrudniejszym  etapem.  Najlepszym  na  to  sposobem  jest  jak  „najszersze” 
rozpoczęcie.  Dla  przykładu,  chcesz  napisać  powieść  kryminalną,  a  interesujesz  się  II  Wojną  Światową. 
Zapisz to sobie: kryminał, IIWŚ. Obie te kategorie są szerokie, ale łącząc się automatycznie zawęża się pole 
możliwości.  Przynajmniej  masz  teraz  okres,  w  którym  historia  się  wydarzy.  Skup  się.  Coś  tajemniczego 
stało się podczas II Wojny Światowej. Skup się jeszcze bardziej. Czy ta historia ma charakter osobisty czy 
ogólny? Dla dobra przykładu rzeknijmy, że osobisty, historia jednego żołnierza. Kiedy to się odbywa? Czas 
wojny  jest  oczywisty,  ale  w  końcu  to  historia  konkretnej  osoby.  Może  być  tylko  powiązana  z  wojną. 
Powiedzmy, że opowieść rozpoczyna się w naszych czasach, co prowadzi do kolejnego pytania: „Co dalej?” 
Ułóżmy  scenariusz  początkowy.  Główny  bohater  odnajduje  dziennik  –  dokładniej  dziennik  swojego 

dziadka – z II Wojny Światowej. To dziwne, ponieważ dziadek nigdy nie wrócił z wojny, i nikt nie wie, co się 
z nim stało. Może w tym właśnie pamiętniku bohater odnajdzie odpowiedź. Odpowiedzieliśmy już na parę 
kluczowych  pytań,  kto  jest  bohaterem,  kiedy  to  wszystko  ma  miejsce  itd.  Nie  wiemy  jeszcze  tylko 
„dlaczego?” To jedna z rzeczy, którą trzeba odkryć. W jaki sposób? Po prostu zadaj sobie to pytanie.  

Rozwijaj swoje postacie. Zacznij z najbardziej oczywistym. W tym przypadku mamy już dwóch bohaterów 
–  młody  mężczyzna  i  jego  dziadek.  Możesz  określić  ich  cechy  zarówno  od  razu,  jak  i  poprzez  proces. 
Dziadek  prawdopodobnie  był  żonaty,  dlatego  istnieje  jeszcze  babcia.  Jest  jeszcze  pokolenie  pomiędzy 
głównymi  postaciami  –  dlatego  jeden  z  rodziców  bohatera  jest  z  pewnością  synem  lub  córką.  Widzisz, 
jakie to łatwe? 

Kontynuuj dalej w ten sposób, zaczynając od jednego bohatera po wszystkich innych, z którymi może on 
wchodzić w interakcje. Jest prawdopodobne, że w końcu będziesz mieć zbyt dużo postaci i interakcji. Jeśli 
chodzi o kryminał, to dobrze. Możesz mieć zapotrzebowanie na nieszczęsnych, jednorazowych chorążych 
jak w oryginalnym Star Treku. 

W  procesie  tworzenia  postaci  w  końcu  możesz  zapytać  samego  siebie:  „co  dalej?”  Skorzystaj  z  takich 
pytań do rozwijania historii. Wiemy, że młody człowiek chce dowiedzieć się, co stało się z jego dziadkiem. 
Mamy dziennik, młody go przeczytał i odkrył historię dziadka, która prowadzi go do małej miejscowości w 
Kentucky  i jego  ciężarnej  żony  (babcia!),  czy  na  plaże  Normandii, gdzie  stary  znalazł  się ranny za  liniami 
wroga. Nigdy nie udaje mu się dotrzeć do domu. Wiedząc to, widzisz też pytania, aż w końcu pojawia się 
wzór: 

1.  Wydarzenia  dzieją  się  w  czasie  dzisiejszym,  ale  także  w czasie  II  Wojny  Światowej. Kiedy  młody 

czyta pamiętnik, jest rok 1944.  

2.  Aby  dodać  trochę  akcji,  młody  musi  coś  zrobić.  Ponieważ  dziadek  nie  wrócił  do  domu,  wyślij 

młodego do Niemiec na jego poszukiwanie – żywego lub martwego. 

3.  Gdzie była babcia w tym wszystkim? 

Kontynuuj  dalej  tym  procesem,  aż  w  końcu  dojdziesz  do  zakończenia:  młody  odkrywa  dlaczego  dziadek 
nigdy nie wrócił do domu, a jego pamiętnik już tak. Wszystko musisz zapisywać! 

Teraz,  gdy  już  stworzyłeś  podstawową  historię,  naszkicuj  konspekt  jako  oś  czasu,  w  której  wydarzenia 
przełomowe  każdej  postaci  ciągną  się  po  własnej  linii.  Będą  momenty,  w  których  linie  niektórych 
bohaterów przetną się, a kilka z nich nawet całkowicie zniknie.  

 

Edytuj. Jeśli uważasz, że fabuła prowadzi do nikąd i nic już nie pomoże – znajdź ostatnie miejsce, w którym 
wszystko miało sens i spróbuj kontynuować od tego punktu jeszcze raz. Nie wymagaj od swojej historii, 

aby  robiła  wszystko,  co  powiesz.  Czasami  i  ona  ma  swoje  własne  pomysły.  Gdziekolwiek  jesteś  w  tym 
procesie, muza może pojawiać się gdzieś indziej. Idź za nią – to część przyjemności z pisania. 

Napisz  powieść.  Ze  szkicem  historii  i  postaciami  w  zanadrzu  wiesz,  co  się  dzieje  dalej.  Powiedz 
czytelnikowi, jak bohater ze strony pierwszej dotarł do pięśsetnej! 

Pisanie powieśći 

 

Poznaj elementy dobrej powieści. Jeśli chcesz odnieść sukces jako pisarz, przemyśl dwa razy wzięcie kursu 
kreatywnego  pisania.  Lepiej  wybierz  się  na  literaturę.  Zanim  cokolwiek  napiszesz,  musisz  wiedzieć  jak 
czytać z rozeznaniem i krytycznym okiem.  

1.  Setting.  Settingiem  nazywamy  w  książce  czas,  miejsce  i  okoliczności,  w  jakich  historia  się 

rozgrywa. Nie trzeba oczywiście mówić tego wprost. Dla przykładu: 

„Maria zeszła po stromym zboczu wokół zamku. Zanim mogła odejść daleko, jedna z pokojówek jej ojca 
zatrzymała ją i powiedziała: ››Król Ferdynand chciałby cię widzieć.‹‹” Fragment ten sugeruje, że Maria – 
najprawdopodobniej dość młoda dziewczyna – mieszka w zamku. To z kolei daje wskazówkę czytelnikowi, 
że  czas,  w  którym  odbywa  się  historia,  ma  miejsce  w  czasach  Średniowiecza.  Maria  jest  łacińskim 
imieniem, co sugeruje, gdzie dziewczyna może mieszkać, a samo słowo „król Ferdynand” jest ogromnym 
tropem.  W  rzeczywistości  żona  króla  Ferdynanda  –  Izabela  I  Kastylijska  –  zatwierdziła  i  sfinansowała 
wyprawę  Krzysztofa  Kolumba  do  Nowego  Świata  w  roku  1492,  dlatego  powyższa  historia  mogła  mieć 
miejsce właśnie w tym czasie. 

2.  Bohaterowie.  Każda  historia  ma  ważnych  i  tych  mniej  ważnych  bohaterów.  To  ważne,  aby 

stworzyć  ich  interesującymi  i  odpowiednio  przedstawić  w  powieści.  Przedstawianie  settingu  i 
bohaterów jest nazywane ekspozycją. 

Jest kilka typów postaci pojawiających się w książkach. Protagoniści są zazwyczaj głównymi bohaterami. Z 
kolei dla każdego z nich pojawia się antagonista – postać, która powoduje niezbędne dla historii konflikty. 
Czarne charaktery to właśnie zazwyczaj antagoniści, chociaż nie zawsze. Zapamiętaj: często dzieje się tak, 
że wróg dla jednej osoby jest bohaterem dla drugiej.  

3.  Konflikt. Jest to duży problem, z jakich główny bohater musi sobie poradzić, zazwyczaj też powód, 

dla którego historia ma miejsce. 

Być  może  Maria,  córka  króla,  miała  podjąć decyzję  czy pozwolić Kolumbowi  użyć hiszpańskich  statków  i 
żeglarzy do jego podróży.  

4.  Punkt kulminacyjny. Punkt największego napięcia w historii, punkt, w którym czytelnik naprawdę 

wstrzymuje oddech. 

Maria  zrezygnowała  z  pożyczenia  Kolumbowi  pieniędzy,  a  ten  pokazuje  się  w  zamku  i  błaga  ją  o  to 
mówiąc, że zrobi w zamian wszystko. Jest to miejsce, w którym dziewczyna musi podjąć ważną decyzję, 
który określi cały wynik opowieści. 

5.  Rozstrzygnięcie. Punkt kulminacyjny zakończony, problem rozwiązany, a wszystko zostało zapięte 

na ostatni guzik. Uwaga: jeśli chcesz także zrobić sequel, zostaw przynajmniej jeden lub dwa wątki 
niedokończone. 

Jeśli chodzi o nasz przykład, Maria zadecydowała o spełnieniu życzenia Kolumba oraz przekonała ojca, aby 
i ona sama mogła wyruszyć w wyprawę. Staraj się nie pisać przewidywalnych zakończeń, gdyż czytelnicy 
lubią być zaskakiwani. 

6.  Szczegóły to prawdopodobnie jedne z najważniejszych rzeczy w powieści. Zamiast napisać „niebo 

było  niebieskie”  dodaj,  jakiego  odcienia  niebieskiego  było,  np.  „niebo  było  jasnego  odcienia 
indygo”.  Ale  też  nie  przesadzaj.  Złym  przykładem  jest  np.  „niebo  było  jasnego  odcienia  indygo, 
który podkreślał głęboki spalony onyks piasku, cętkowany musującą pianą grzywacza w odcieniu 
seledynowym”. 

Nadmierne upiększanie może powodować u czytelnika wrażenie, że autor stara się za bardzo (co zapewne 
jest prawdą). Bądź konkretny, ale dodawaj też poetyckie tony do swojego tekstu. 

Wypisz wątki. Daje to punkt wyjścia do zakotwiczenia twojej historii. Nie musisz pisać nazbyt dokładnie – 
zajmij się po prostu ogólną ideą tego, co się dzieje. W połowie pracy nad książką spójrz na to, co wcześniej 
napisałeś.  To  niesamowite,  jak  twoje  postrzeganie  książki  mogło  ulec  zmianie.  Możesz  zmienić  treść 
książki, aby dopasować ją do wypiski, albo po prostu to „olać” i kontynuować. Możesz nawet wymieszać 
oba sposoby – co tylko chcesz. Pamiętaj, to twoja książka! 

Zacznij pisać! To najlepsza część pracy. Jeśli masz problem z rozpoczęciem, po prostu przeskocz do innego 
miejsca  w  historii  i  pisz.  Być  może  zmienisz  kilka  rzeczy,  właśnie  z  powodu  pisania,  które  pozwala  na 
puszczenie wodzy fantazji. Jedyną rzeczą, jaką musisz pamiętać jest to, że musisz być zadowolony z tego 
procesu, chyba że chcesz, aby całość trafiła do starego, zardzewiałego kosza. 

Pisanie powieśći faktu 

 

Wybierz coś, na czym się znasz, albo na czym chcesz się znać. Twoja powieść faktu może być o miejscu, 
gdzie  twój  czytelnik  może  odpoczywać  na  wakacjach.  Może  być  o  dzisiejszym  społeczeństwie,  jakimś 
historycznym lub współczesnym liderze czy władcy, albo po prosu o osobie, którą jesteś zainteresowany. 
Jedynym zastrzeżeniem do prawdziwej literatury faktu jest to, że muszą to być fakty. 

Badania. Każdy ekspert ma przynajmniej jeszcze jedną, nową rzecz do nauki. Nigdy nie będziesz wiedzieć 
zbyt dużo na dany temat. Jeśli masz problem ze zbieraniem informacji, spróbuj tego: 

1.  Przejdź  do  trybu  online.  Czasami  może  to  wymagać  trochę  „kopania”,  ale  niech  wyszukiwarki 

świata pomogą ci w poszukiwaniu wiedzy. Śledź nie tylko główne artykuły, ale także te, do których 
się odwołują. Pytaj na forach i w innych miejscach, być może inni znają odpowiedź. 

2.  Przeczytaj inną powieść faktu na ten lub powiązany temat. Autor może widzieć niektóre rzeczy z 

innej perspektywy niż ty i może posiadać informacje, których ty nie byłeś świadom.  

3.  Zapytaj eksperta. Prawdopodobnym jest, że gdzieś w świecie siedzi człowiek, który poświęcił życie 

tematu,  którym  i ty  się  interesujesz.  Poszukaj  go,  szanuj  jego  czas  i zapytaj, czy  jest  jeszcze  coś 
ciekawego i unikalnego. 

4.  Przeczytaj  encyklopedię.  Tak,  wiem,  to  nudne  zadanie,  ale  ktoś  musi  to  zrobić.  To  może  być 

równie dobrze i ty.  

Sformatuj tekst. Niepublikowane książki to także te, które są słabo zorganizowane. Na przykład, nie wolno 
pisać o dobrych miejscach na ryby i dobrych plażach w Europie w tym samym rozdziale.  

Dodaj  obfite  opisy.  Nikt  nie  chce  czytać  nudnych  książek!  Dobre  książki  są  wzbogacone  szczegółami  i 
kolorami! 

Kontynuowanie 

 

Bądź  wytrwały.  Taksówkarz  został  zatrzymany  na  Manhattanie  przez  młodego  człowieka,  który  zapytał: 
„Jak mogę dostać się do Carnegie Hall?” „Praktyka”, odpowiedział taksówkarz. Praktyka czyni mistrza. Pisz 
cały  czas  –  nie  ważne,  czy  to  część  twojej  powieści,  czy  też  po  prostu  jakaś  myśl  lub  obserwacja.  Im 
częściej to robisz, lepszym się stajesz. 

Wciąż  zadawaj  pytania  o  swoje  motywy,  swoją  historię  i  swoje  postacie.  Wszystko  i wszyscy  w  twojej 
historii  powinni  mieć  jakieś  powód  dla  znalezienia  się  w  niej  –  mówiąc,  że  liście  są  zielone,  sugerujemy 
czytelnikowi,  że  jest  wiosna  lub  lato.  Mówiąc,  że  postać  ma  trzydniowy  zarost  pokazujesz,  że  jest  pod 
jakimś przymusem (lub, że jest Hollywoodzkim aktorem). Każda postać ma jakiś motywator, więc zapytaj 
ich: „dlaczego chcesz wsiąść w ten samolot i wylecieć samotnie do Maroka?” 

Rób  sobie  przerwy,  aby  nabrać  obiektywności.  Pisanie  polepsza  się  z  czasem.  Po  powrocie  do  pisania 
możesz  często  zobaczyć,  co  działa,  a  co  nie  w  twoim  stylu  pisania,  a  zauważenie  tego,  gdy  ślęczysz  nad 
pracą od kilku godzin i masz blokadę może być o wiele trudniejsze. Odstaw rozdział na tydzień i później 
wróć do niego, odświeżony i z nowym spojrzeniem 

Jeśli masz pisarską blokadę, przestań pisać na parę dni. Posłuchaj też uspakajającej muzyki, aby oczyścić 
myśli. 

Uzyskaj  opinie  innych  ludzi.  Daj  komuś  do  przeczytania  swój  rękopis.  Może  dać  ci  cenne  informacje,  a 
nawet pomóc. 

Pozbądź  się  tego,  co  nie  działa.  Jak  można  się  spodziewać,  jest  tego  mnóstwo.  Nie  bój  się  usuwania 
nadmiaru bohaterów, wątków czy czegokolwiek innego. Nie bój się także dodawać nowych elementów. W 
przypadku literatury faktu, nie bój się szukania większej ilości faktów! 

Pamiętaj, że wielu pisarzy rezygnuje z wielu projektów zanim znajdą pomysł, który jest wystarczająco 
dobry. Spójrz na Veronicę Roth, autorkę Niezgodnej. Na swoim blogu wyznała, że próbowała przynajmniej 
48 razy zanim znalazła ideę, której się trzymało, a to zdarzyło się jeszcze w szkole!