Podręcznik Testu
1. Odkręcanie pojemnika
Materiały: Pojemnik z płynem do robienia baniek mydlanych
Procedura: Postaw pojemnik na stole i powiedz: ,.To są bańki". Przesuń pojemnik w stronę dziecka i pokaż mu, aby 
odkręciło  pokrywkę  Jeśli  dziecko me może  odkręcić pokrywki, pokaż  mu  raz jak  to zrobić, a następnie  wskaż,  aby  
spróbowało ponownie.
Sfera Rozwoju: Motoryka mała
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko odkręca pokrywkę samodzielnie.
obiecujące - Dziecku nie udaje się odkręcić pokrywki, ale wie, jakie ruchy należy wykonać.
nie zaliczone — Dziecko stara się odkręcić pokrywkę, ale nie zna mchów, jakie należy wykonać lub w ogóle nie próbuje 
wykonać zadania, nawet po zademonstrowaniu go przez badającego.

2. Robienie baniek mydlanych
Materiały: Pojemnik z płynem do robienia baniek mydlanych i słomka do dmuchania
Procedura: Pokaż, jak należy robić bańki, następnie podaj dziecku słomkę i wskaż, aby zrobiło bańki.
Sfera Rozwoju: Motoryka mała
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko robi kilka baniek.
obiecujące - Dziecku nie udaje się zrobić baniek, mimo że wie, jakie czynności należy wykonać (podnosi słomkę do ust, 
krzywi usta, dmucha).
nie zaliczone -Dziecku nie udaje się zrobić baniek i nie wie, jakie czynności należy wykonać, lub dziecko w ogóle nie  
próbuje wykonać ćwiczenia.

3. Podążanie wzrokiem za poruszającymi się przedmiotami 

O

Materiały:  Pojemnik do robienia baniek mydlanych i słomka do dmuchania  Procedura:  W czasie przeprowadzania 
zadania 2. z bańkami mydlanymi, obserwuj dziecko gdy demonstrujesz zadanie oraz gdy dziecko próbuje je wykonać. 
Zaobserwuj czy dziecko podąża wzrokiem za poruszającymi się bańkami. 
Sfera Rozwoju: Percepcja (wzrokowa) 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko śledzi wzrokiem ruch baniek.
obiecujące - Dziecko przez chwilę interesuje się bańkami.
nie zaliczone — Dziecko nie może lub nawet nie próbuje podążać wzrokiem za poruszającymi się bańkami.

4. Przecinanie wzrokiem osi ciała 
Materiały: Słomka i bańki lub jakikolwiek przedmiot przyciągający uwagę dziecka
Procedura:  Zatrzymaj   jedną   z   baniek   na   słomce   i   poruszaj   nią   (lub   jakimkolwiek   przedmiotem   wzbudzającym 
zainteresowanie dziecka) z prawej strony do lewej, przecinając oś ciała.
Sfera Rozwoju: Percepcja (wzrokowa)
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko precz cały czas obserwuje ruch.
obiecujące - Dziecko obserwuje ruch tylko do linii równoległej do osi ciała lub nieznacznie ją przekracza.

5. Badanie klocków dotykiem
Materiały: Trzy klocki (pokryty futerkiem; szorstki; rowkowaty) 
Procedura: Połóż trzy klocki na stole przed dzieckiem. 
Sfera Zachowania: Reakcje na bodźce (dotykowe) 
Ocena - zachowanie:

1

odpowiednie - Dziecko właściwie reaguje na przedmioty (układa je, dotyka, przygląda się im, pyta lub rozmawia o nich).
umiarkowanie  nieodpowiednie   -  Dziecko  wykazuje   szczególne   lub  nadmierne  zainteresowanie  przedmiotami,   bądź   w 
ogóle się nimi nie interesuje.
w  znacznym  stopniu  nieodpowiednie  -  Dziecko  reaguje  nieodpowiednio,  wykazując      nietypowe      lub      nadmierne 
zainteresowanie   przedmiotami (smakuje, wącha, drapie, obsesyjnie dotyka).

6. Zabawa kalejdoskopem
Materiały: Kalejdoskop
Procedura: Pokaż dziecku, do czego służy kalejdoskop i pokręć kalejdoskopem lub
ruchomy m pierścieniem. Podaj dziecku kalejdoskop i wskaż, aby go użyto (aby do niego zajrzało i pokręcało nim lub 
pierścieniem na obudowie).
Stera Rozwoju: Naśladowanie (mchowe)
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko patrzy w kalejdoskop i pokręca pierścieniem.
obiecujące - Dziecko potrafi patrzeć w kalejdoskop albo przekręcać pierścień, ale nie potrafi wykonać obu czynności 
jednocześnie.
nie   zaliczone   -   Dziecko   nie   chce   lub   nie   potrafi   ani   patrzeć   w   kalejdoskop,   ani   przekręcać   pierścienia   lub   samego 
kalejdoskopu.

7. Dominacja oka
Materiały: Kalejdoskop
Procedura:  W   czasie   przeprowadzania   zadania   6.   -   zabawa   kalejdoskopem   -zaobserwuj,   czy   dziecko   wykazuje 
zdecydowaną   dominację   jednego   oka.   Jeśli   dziecko   przykłada   kalejdoskop   raz   do   jednego   oka,   raz   do   drugiego, 
zademonstruj zadanie ponownie. Podaj dziecku kalejdoskop jeszcze raz i wskaż gestem, aby popatrzyło ponownie Zwróć 
uwagę na to, czy dziecko częściej używa jednego oka. 
Sfera Rozwoju: Percepcja (wzrokowa) 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko wykazuje zdecydowaną dominację jednego oka (przez cały czas używa tego samego oka).
obiecujące - Dziecko wykazuje początki dominacji jednego oka (zazwyczaj używa tego samego oka).
nie zaliczone - Dziecko nie wykazuje dominacji żadnego oka.

8. Dwukrotne naciśnięcie dzwonka
Materiały: Dzwonek
Procedura: Postaw dzwonek na stole przed dzieckiem. Zwróć jego uwagę na to, co robisz („A teraz zobacz, co robię".). 
Naciśnij raz po raz dzwonek i powiedz dziecku, aby zrobiło to samo („Teraz ty"., „Zrób dokładnie tak samo jak ja".). Jeśli  
dziecko naciśnie dzwonek tylko raz lub kilka razy, zademonstruj ćwiczenie jeszcze raz i wskaż, aby dziecko powtórzyło 
czynność. Sfera Rozwoju: Naśladowanie (ruchowe) 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko naśladuje i naciska dzwonek dwukrotnie.
obiecujące -Dziecko nieskutecznie próbuje naśladować (naciska dzwonek raz lub kilkakrotnie).
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nawet nie próbuje nacisnąć dzwonka, mimo dodatkowej demonstracji.

9. Robienie palcem zagłębienia w plastelinie
Materiały: Glina lub plastelina
Procedura: Pokaz, Jak zrobić palcem zagłębienie w plastelinowej kulce.
Sfera Rozwoju: Motoryka mała
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko świadomie wykonuje zagłębienie w plastelinie (glinie).

2

obiecujące — Dziecko lekko wbija paluszek w plastelinę (glinę), ale nie udaje mu się zrobić zagłębienia.
nie zaliczone - Dziecko w ogóle nie próbuje wykonać zadania.

10. Chwytanie patyczków 
Zadanie można pominąć i uznać za zaliczone, jeśli zadanie 12. - robienie miseczki z gliny - zostało już przeprowadzone i 
zaliczeń
Materiały: Kulka z plasteliny i sześć patyczków
Procedura: Ugnieć kulkę z plasteliny tak, aby utworzyła „placek". Wyjaśnij: „To jest tort urodzinowy, ustawmy na nim  
świeczki". Wbij jedną „świeczkę", czyli patyczek, w placek („tort"). Podaj dziecku patyczek, aby go również wbiło. Jeśli 
dziecko odmawia współpracy, wbij wszystkie patyczki i wskaż dziecku, aby je wyjęło.
Sfera Rozwoju: Motoryka mała
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko chwyta choć jeden patyczek dwoma palcami.
obiecujące - Dziecko chwyta patyczek zaciskając całą dłoń.
nie zaliczone - Dziecko nie może lub nie chce chwycić patyczka, aby go wbić lub wyjąć.

11. Formowanie wałka z plasteliny
Materiały: Plastelina lub glina
Procedura: Daj dziecku część plasteliny. Pokaż, jak należy toczyć plastelinę, aby
utworzyć długi wałeczek, a następnie wskaż, aby spróbowało zrobić to samo.
Sfera Rozwoju: Naśladowanie (ruchowe) 
Ocena - wykonanie;
zaliczone - Dziecko toczy z plasteliny długi wałek.
obiecujące - Dziecko próbuje toczyć plastelinę lub bawi się nią, wykonując ruchy podobne do toczenia, ale nie jest w 
stanie uformować walka.
nie zaliczone - Dziecko nie próbuje nawet naśladować lub nie jest w stanie bawić się plasteliną w sposób przypominający  
toczenie.

12. Robienie miseczki z gliny
Materiały: Glina lub plasteliną
Procedura: Pokaż dziecku, jak się robi miseczkę z gliny lub plasteliny. Zrób kulkę z
gliny lub plasteliny i podaj ją dziecku, aby samo spróbowało zrobić miseczkę.
Sfera Rozwoju: Motoryka mała
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko formuje przedmiot przypominający miseczkę.
obiecujące - Dziecku nie udaje się uformować miseczki, ale wie, jakie należy wykonać ruchy (ugniatanie, formowanie).
nie zaliczone - Dziecko nie próbuje wykonać zadania lub próbuje wykonać zadanie, ale nie wie, jakie należy wykonać 
czynności.

13. Zabawa z pacynką
Materiały: Pacynką (pies lub kot)
Procedura: Pokaż dziecku pacynkę i powiedz: To jest ........ (pies/kot). Włóż pacynkę
na  rękę   i   powiedz:   „Jestem kotem  (kotkiem)/psem  (pieskiem).   Miau,  miau/hau,  hau.  Zaraz  cię   pocałuję".   Udaj,   że  
pacynka całuje dziecko, ale nie dotykaj dziecka naprawdę. Jeśli dziecko nie zareaguje, udawaj, że pacynką plącze, śmieje  
się,  zaczepia   dziecko  i   zachęć  dziecko  do   zabawy.   Następnie   podaj   pacynkę   dziecku  i   powiedz:   „Teraz   ty   będziesz 
kotkiem/pieskiem". Wskaż dziecku, aby włożyło pacynkę na rękę i posłużyło się palcami do poruszania głową i łapami  
zwierzaka. 
Stera Rozwoju: Naśladowanie (ruchowe) 

3

Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko wkłada pacynkę na rękę i naśladuje poruszanie głową i łapami pacynki.
obiecujące - Dziecko nieskutecznie próbuje naśladować ruchy pacynki (niezupełnie
wkłada pacynkę na rękę lub nie potrafi użyć palców do poruszania łapami zwierzaka).
nie zaliczone -Dziecko nie może lub nie chce włożyć pacynki na rękę.
14. Naśladowanie głosów zwierząt
Materiały: Pacynką (pies lub kot)
Procedura: Podczas przeprowadzania zadania 14. - zabawa z pacynką - zachęć
dziecko do naśladowania głosów. Kiedy dziecko bawi się pacynką, powiedz; „miau,
miau/hau, hau". Zachęć dziecko, aby uczyniło podobnie.
Sfera Rozwoju: Naśladowanie (głosu)
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko mówi „miau, miau" lub naśladuje glosy zwierząt prezentowane przez badającego.
obiecujące - - Dziecko próbuje naśladować dźwięki, wydając jakiekolwiek glosy. nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie 
chce wykonać zadania.

15. Naśladowanie czynności z użyciem przedmiotów 

O

Materiały: Pacynka (kot lub pies) i cztery przedmioty (łyżeczka, szczoteczka do zębów,
chusteczka, kubek)
Procedura:  Włóż pacynkę na rękę. Zademonstruj użycie przedmiotu na pacynce. Podaj dziecku ten sam przedmiot 
trzymając   w  dalszym  ciągu   pacynkę  na  swojej  ręce   i  powiedz:   „Teraz   zrób  to   ty".  Powtórz   tę   czynność  z  każdym  
przedmiotem (karmienie, podawanie napoju, czyszczenie zębów, wycieranie nosa).
Sfera Rozwoju: Naśladowanie (ruchowe)
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko naśladuje co najmniej trzy czynności.
obiecujące - Dziecko naśladuje co najmniej jedną czynność.
nie zaliczone - Dziecko nie rozumie lub nie potrafi wykonać żadnej czynności.

16. Wskazywanie części ciała pacynki
Materiały: Pacynka (pies lub kot)
Procedura:  Włóż pacynkę na rękę i trzymaj ją blisko dziecka. Poproś dziecko, aby dotknęło lub pokazało oko i buzię 
pacynki.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko dotyka lub wskazuje co najmniej trzy części ciała pacynki.
obiecujące - Dziecko:
- dotyka lub pokazuje poprawnie co najmniej jedną część ciała pacynki
- wskazuje ogólnie, wykonując ruch ręką w kierunku jednej części ciała pacynki (wskazuje twarz zamiast oczu)
- pokazuje za każdym razem tę samą część (zawsze oczy) pod warunkiem, że choć
raz prawidłowo wskaże wymienioną część ciała.
nie zaliczone - Dziecko me potrafi lub nie może wykonać zadania.

17. Wskazywanie własnych części ciała
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Nie używając gestów, poproś dziecko, aby pokazało swoje oko, nos, ucho, buzię.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko dotyka lub pokazuje co najmniej trzy części ciała

4

obiecujące - Dziecko:
- dotyka lub pokazuje co najmniej jedną część ciała
- pokazuje tylko ogólnie, wykonując ruch w kierunku jednej części ciała (twarz zamiast oczu)
- wskazuje zawsze tę samą część ciała (za każdym razem oczy), jednak pod warunkiem, że choć raz prawidłowo wskaże 
wy mieni ona część. nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje wskazać żadnej części ciała.

18. Współdziałanie w czasie zabawy z pacynkami
Zadanie należy pominąć i uznać za nic zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 13. -zabawy pacynką.
Materiały: Pacynką (pies lub kot)
Procedura: Podaj dziecku jedną pacynkę, a drugą włóż na rękę. Zapytaj: „W co się pobawimy'?". Używając pacynki jako 
postaci, zachęć dziecko, aby odegrało 7. tobą jakąś scenkę. Jeśli dziecko niczego me zasugeruje, ani mc zacznie żadnej 
zabawy, zaproponuj, aby pacynki urządziły sobie drzemkę albo zatańczyły lub poszły do sklepu po lody.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko odgrywa scenkę z pacynkami.
obiecujące - Dziecko:
- odgrywa scenkę używając tylko swojej pacynki i nie współpracuje z pacynką badającego
- odgrywa scenkę, bawiąc się tylko z pacynką badającego i nie używa własnej pacynki.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie chce odegrać scenki z żadną pacynką.

19. i 20. Uzupełnianie płyty figurami geometrycznymi
Uwaga: W zadaniu oceniane są dwa elementy sfery rozwojowej: 19. -percepcja, 20. -koordynacja wzrokowo-ruchowa.
Materiały: Płyta z wyciętymi kształtami trzech figur (koło, kwadrat, trójkąt) Procedura: Polo"/, płytę przed dzieckiem 
tak, aby podstawa trójkąta znajdowała się najbliżej dziecka. Połóż koło, kwadrat i trójkąt między dzieckiem a płytą,  
uchwytem do góry. Sprawdź, czy żadna figura nic znajduje się przy odpowiadającym jej wycięciu Wskaż dziecku płytę, 
aby uzupełniło ją figurami. Nic pokazuj jednakże żadnego konkretnego otworu. Jeśli po upływie pewnego czasu dziecko 
ma problemy  ze  zrozumieniem lub wykonaniem zadania, pokaż, jak należy je wykonać na przykładzie  koła. Następnie 
połóż koło z powrotem na stole i wskaż dziecku, aby uzupełniło płytę.
Odnajdywanie odpowiednich otworów (19.)
Sfera Rozwoju: Percepcja (wzrokowa) 
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko, bez demonstracji, poprawnie umieszcza wszystkie trzy figury w otworach lub w ich pobliżu.
obiecujące -Dziecko umieszcza poprawnie co najmniej jedną figurę w otworze lub w pobliżu otworu albo potrzebuje 
demonstracji, aby rozpocząć lub zakończyć zadanie.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nic chce wskazać odpowiednich otworów, nawet po demonstracji.

Dopasowywanie figur do odpowiednich otworów (20.)
Sfera Rozwoju: Koordynacja wzrokowo-ruchowa 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko prawidłowo dopasowuje trzy figury do otworów. 
obiecujące - Dziecko prawidłowo dopasowuje co najmniej jedną  figurę lub potrzebuje demonstracji, aby rozpocząć lub 
skończyć zadanie. 
nie zaliczone  - Dziecko nic potrafi  lub nic chce, nawet po demonstracji,  dopasować  żadnej figury do odpowiednich  
otworów.

21. Nazywanie figur geometrycznych
Materiały: Płytka z wyciętymi kształtami figur (koło, kwadrat, trójkąt)

5

Procedura:  Ułóż figury geometryczne na stole. Wskaż trójkąt i zapytaj dziecko: „Co to jest?". To samo powtórz z 
pozostałymi figurami.
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie nazywa trzy kształty figur.
obiecujące - Dziecko poprawnie nazywa co najmniej jedną lub nazywa wszystkie figury tak samo (kotem nazywa koło, 
kwadrat i trójkąt), jednak pod warunkiem, że choć jedną figurę nazwie poprawnie.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje nazywać figur.

22. Bierne rozpoznawanie figur geometrycznych
Materiały:  Płyta   z   wy   cięty   mi   kształtami   figur   geometrycznych   (koło,   kwadrat,   trójkąt)  Procedura:  Połóż   figury 
geometryczne na stole. Poproś dziecko: „Podaj mi koło". Jeśli dziecko nic rozumie zwrotu „Podaj", spróbuj powiedzieć: 
„Pokaż mi ...", „Wskaż...", „Gdzie jest...?". Powtórz to samo z kwadratem i trójkątem. 
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko podaje (dotyka, wskazuje) wszystkie trzy figury.
obiecujące - Dziecko podaje (dotyka, wskazuje) poprawnie co najmniej jedną figurę.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie chce pokazać ani podać odpowiedniej figury.

23. Uzupełnianie płytki z wyciętymi kształtami
Materiały: Płytka z wy ciętymi czterema kształtami (parasol, kurczak, motyl, gruszka) Procedura: Połóż na stole przed 
dzieckiem płytkę. Podaj dziecku jeden z wyciętych przedmiotów i wskaż, aby dopasowało ten element do wycięć w 
płytce. Kiedy już to zrobi, podaj kolejny element. Czynność powtórz ze wszystkimi przedmiotami. Jeśli po pewnym czasie  
dziecko nie rozumie jeszcze, jak wykonać zadanie, zademonstruj zadanie, używając wszystkich czterech elementów. Usuń 
ponownie wszystkie figury z płytki i wskaż, aby dziecko jeszcze raz ją uzupełniło. 
Sfera Rozwoju: Percepcja (wzrokowa) 
Ocena - wykonanie:
zaliczone   -   Dziecko   umieszcza   prawidłowo   wszystkie   cztery   elementy   na   płytce   i   nie   potrzebuje   demonstracji,   aby 
wykonać zadanie.
obiecujące   -   Dziecko   umieszcza   prawidłowo   co   najmniej   jeden   element   lub   potrzebuje   demonstracji,   aby   wykonać 
zadanie.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi umieścić żadnego elementu prawidłowo, nawet po demonstracji.

24. Przecinanie osi ciała w celu przeniesienia elementów układanki
Materiały:  Płytka z wyciętymi czterema kształtami (parasol, kurczak, motyl, gruszka)  Procedura:  Połóż pustą płytkę 
przed dzieckiem. Po lewej stronie dziecka, obok płytki połóż parasolkę i kurczaka, a po prawej stronie dziecka połóż  
motylka i gruszkę. Wskaż dziecku, aby ułożyło elementy w płytce. Jeśli dziecko nie zechce tego wykonać, oceń wykonanie 
zadania później, używając innych materiałów (np.: kredek, klocków) i ustawiając je w taki sposób, żeby dziecko musiało 
przeciąć oś ciała, aby przenieść potrzebne elementy. 
Sfera Rozwoju: Motoryka duża 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko, aby przenieść potrzebne elementy i umieścić je we właściwym miejscu, przecina oś ciała więcej niż 
jeden raz. 
obiecujące - Dziecko przecina oś ciała tylko raz
nie zaliczone - Dziecko nie przecina osi ciała.

25. i 26. Uzupełnianie płytki elementami różnej wielkości
Uwaga: W zadaniu oceniane .są dwa elementy stery rozwojowej: 25. – percepcja 26 -koordynacja wzrokowo-ruchowa.

6

Materiały: Płytka z trzema wyciętymi prostokątami (rękawiczki) 
Procedura: Połóż płytkę na stole przed dzieckiem, kładąc wycięte elementy pomiędzy płytką a dzieckiem. Sprawdź, czy 
żadna część nie znajduje się przy odpowiadającym jej otworze. Wskaż dziecku, aby włożyło poszczególne elementy do 
odpowiednich otworów. Nie wskazuj jednak żadnego konkretnego otworu. Jeśli po upływie pewnego czasu dziecko nadal  
ma trudności ze zrozumieniem lub wykonaniem zadania, pokaż, jak włożyć wszystkie części. Wyjmij elementy i ułóż je na 
stole. Wskaż ponownie, aby dziecko włożyło je w odpowiednie otwory w płytce.
Rozpoznawanie otworów według wielkości (25.)
Sfera Rozwoju: Percepcja (wzrokowa) 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko samodzielnie prawidłowo odnajduje otwory w płytce, nawet jeśli nie potrafi włożyć w nie elementów, 
a ustawia 

JC

 tylko w pobliżu (poniżej, powyżej) odpowiedniego otworu.

obiecujące  - Dziecko odnajduje  prawidłowo otwór dla co najmniej jednego elementu,  ale  nic musi w nim umieścić 
danego elementu.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub w ogóle nie próbuje umieścić żadnego przedmiotu w otworach płytki.

Umieszczanie elementów w otworach według wielkości (26.)
Stera Rozwoju: Koordynacja wzrokowo-ruchowa
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko samodzielnie i precyzyjnie umieszcza wszystkie trzy elementy w otworach płytki.
obiecujące - Dziecko umieszcza prawidłowo co najmniej jeden element lub potrzebuje demonstracji, aby włożyć elementy 
do odpowiednich otworów.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub w ogóle me próbuje umieścić żadnego elementu w otworach płytki.

27. Odróżnianie przedmiotów dużych i małych
Materiały: Płytka z wy cięty mi trzema prostokątami (rękawiczki) 
Procedura: Połóż, najmniejszy i największy prostokąt wycięty z rękawiczki na stole, a płytkę odłóż na bok. Mały element  
połóż po lewej stronie dziecka, a duży - po prawej. Następnie wskaż je i powiedz: „Spójrz na nie, nie są takie same. Czym 
się różnią?". Podnieś większy element i zapytaj: „Jaki jest ten?" albo „Ten jest....?" Tak samo zrób z drugim elementem.  
Przeprowadź zadanie dwa razy. 
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna 
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko w obu próbach poprawnie określa elementy jako „duży", „większy" i „mały", „malutki", „najmniejszy".
obiecujące - Dziecko w obu próbach choć jeden raz poprawnie określa element.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub w ogóle nie określa poprawnie ani jednego elementu.

28. Bierne rozpoznawanie przedmiotów dużych i małych
Materiały: Płytka z wy ciętymi trzema prostokątami (rękawiczki) 
Procedura:  Użyj tych samych elementów co w zadaniu 27. Połóż mały element po lewej stronie dziecka, a duży po  
prawej stronie. Powiedz: „Podaj mi ten mały". Odłóż z powrotem element, który podało ci dziecko i powiedz: „Podaj mi 
ten  duży". Zadanie  przeprowadź   dwa razy.  Dziecko może  tylko pokazać  element,  zamiast  go podawać.  Ważne   jest 
jednak, aby odpowiedź była jasna. 
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze 
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie pokazuje lub podaje oba elementy.
obiecujące - Dziecko w obu próbach co najmniej jeden raz poprawnie pokazuje lub podaje wymieniony element.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub w ogóle nie pokazuje, ani nie podaje wymienionego elementu.

7

29. i 30. Układanie puzzli z kotkiem
Uwaga:  Zadanie  ocenia się jako dwa elementy  dwóch  sfer rozwojowych: 29. -rozumienie mowy, 30. - koordynacja 
wzrokowo-ruchowa. Zadania należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 23 - uzupełnianie 
płytki z wyciętymi kształtami.
Materiały: Czteroczęściowe puzzle z kotkiem
Procedura: Połóż na stole elementy puzzli. Wskaż dziecku, aby ułożyło kotka. Jeśli po upływie pewnego czasu dziecko 
ma trudności ze zrozumieniem lub wykonaniem zadania, ułóż kotka. Następnie poproś, aby spróbowało ponownie.
Dopasowywanie elementów puzzli (29.)
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze 
Ocena - wykonanie:
zaliczone — Dziecko poprawnie dopasowuje elementy.
obiecujące - Dziecko dopasowuje poprawnie co najmniej dwa elementy puzzle (elementy nic muszą być ściśle ze sobą 
złączone) lub dziecko potrzebuje demonstracji, aby wykonać zadanie.
nie zaliczone — Dziecko nie potrafi lub w ogóle nie próbuje dopasować elementów, nawet po demonstracji.

Układanie puzzli (30.)
Sfera Rozwoju: Koordynacja wzrokowo-mchowa 
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko układa puzzle łącząc ze sobą ściśle wszystkie cztery elementy i nie potrzebuje demonstracji, aby 
wykonać zadanie.
obiecujące - Dziecko potrzebuje demonstracji, aby zacząć lub skończy ć zadanie lub łączy ze sobą ściśle co najmniej dwa 
elementy.
nie zaliczone - Dziecko nawet mimo demonstracji nie potrafi lub nie łączy ze sobą elementów.

31. Układanie obrazka z krową
Zadanie można pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 23. — uzupełniania płytki z wyciętymi  
kształtami.
Materiały: Sześcioelementowa układanka z obrazkiem krowy
Procedura:  Połóż, elementy układanki na stole przed dzieckiem. Powiedz: „To jest krowa". Następnie wskaż dziecku, 
aby ułożyło krowę. Jeśli po upływie pewnego czasu  dziecko ma trudności ze zrozumieniem lub  wykonaniem zadania, 
zademonstruj, co należy zrobić i pozwól mu spróbować ponownie.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko układa poprawnie wszystkie elementy i nie potrzebuje demonstracji, aby wykonać zadanie.
obiecujące   -   Dziecko   częściowo   układa   elementy,   łącząc   poprawnie   co   najmniej   dwa   elementy   lub   potrzebuje 
demonstracji, aby wykonać lub rozpocząć zadanie. nic zaliczone - Dziecko nic próbuje wykonać zadania lub próbuje, ale  
me udaje mu się ułożyć nawet dwóch elementów, mimo że zadanie zostało zademonstrowane.

32. Łączenie kolorowych klocków z kolorowymi krążkami
Materiały: Pięć kolorowych klocków (żółty, czerwony, niebieski, zielony, biały) oraz pięć papierowych krążków w tych 
samych kolorach 
Procedura:  Wybiera trzy klocki z kolorystycznie odpowiadającymi krążkami. Rozłóż krążki na stole przed dzieckiem. 
Podaj dziecku jeden z klocków wskazując krążki. Słownie i przy pomocy gestu wskaż, aby dziecko postawiło klocki na  
odpowiednie krążki. Jeśli dziecko ma problemy ze zrozumieniem lub wykonaniem zadania, pokaz, jak należy je wykonać, 
używając wszystkich trzech klocków. Zabierz klocki i ponownie wydaj polecenie Podawaj dziecku kolejno po jednym 
klocku. Powtórz zadanie z pozostałymi dwoma klockami i jednym użytym wcześniej. 
Sfera Rozwoju: Percepcja (wzrokowa) 
Ocena - wykonanie:

8

zaliczone - Dziecko łączy  wszystkie pięć klocków z odpowiadającymi im krążkami i nie potrzebuje demonstracji, aby 
wykonać ćwiczenie. 
obiecujące - Dziecko łączy co najmniej jeden klocek z odpowiadającym mu krążkiem lub potrzebuje demonstracji, aby  
rozpocząć lub zakończyć ćwiczenie. 
nie zaliczone - Dziecko nie łączy' żadnego klocka z odpowiadającym mu krążkiem.

33. Nazywanie kolorów
Materiały: Pięć kolorowych klocków (żółty, czerwony, niebieski, zielony, biały) 
Procedura: Postaw wszystkie klocki na stole przed dzieckiem. Pokaż lub podnieś jeden klocek i zapytaj: „Jaki to kolor?". 
Powtórz zadanie ż pozostałymi klockami. 
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie nazywa wszystkie kolory. 
obiecujące   -  Dziecko poprawnie  nazywa  choć jeden kolor  lub używa  tylko  jednego koloru  do  określenia wszystkich 
klocków (mówi, że wszystkie klocki są zielone). 
nie zaliczone - Dziecko nic potrafi poprawnie nazwać żadnego koloru lub w ogóle nie próbuje tego zrobić.

34. Bierne rozróżnianie kolorów
Materiały: Pięć różnych krążków
Procedura: Połóż wszystkie pięć krążków na stole przed dzieckiem i powiedz: „Podaj
mi czerwony". Jeśli dziecko nie rozumie wyrażenia „podaj mi", spróbuj powiedzieć:
„Wskaż", „Pokaż", „Gdzie jest...?" Zabierz krążek, który podało ci dziecko i powtórz z pozostałymi krążkami. Pamiętaj o 
tym, aby zawsze odłożyć krążek z powrotem na stół, zanim wydasz kolejne polecenie. 
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie rozpoznaje wszystkie pięć kolorów. 
obiecujące - Dziecko poprawnie rozpoznaje co najmniej jeden kolor. 
nie zaliczone - Dziecko nie rozpoznaje żadnego kołom.

35. i 36. Dźwięki kołatki
Uwaga:   Zadanie   ocenia   się   jako   dwa   oddzielne   elementy:   zadanie   35.   jako   element   sfery   rozwojowej,   dotyczący  
spostrzegania (słuchowego), zadanie 36. jako element Skali Zachowań, dotyczący reakcji na bodźce (słuchowe).
Materiały: Kołatka
Procedura: W czasie, kiedy dziecko zajęte jest wykonywaniem innego zadania, umieść kołatkę w niewidocznym miejscu 
(za plecami lub pod siołem). Wydaj głośny dźwięk i zanotuj reakcję dziecka.
Orientacja na dźwięk kołatki (35.)
Sfera Rozwoju: Percepcja (słuchowa) 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko słyszy i orientuje się, skąd pochodzi dźwięk kołatki. 
obiecujące - Dziecko słabo reaguje na dźwięk kołatki (może podnieść wzrok, ale nie wie, skąd pochodzi dźwięk). 
nie zaliczone - Dziecko nie reaguje na dźwięk.

Reakcja na dźwięk kołatki (36.)
Sfera Zachowania: Reakcje na bodźce (słuchowe)
Na co zwrócić uwagę: Przy przeprowadzaniu zadania należy zwrócić uwagę, czy dziecko reaguje prawidłowo, zbytnio się 
denerwuje lub w ogóle nie reaguje na dźwięk kołatki.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie — Dziecko adekwatni

e reaguje na dźwięk.

9

umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko reaguje na dźwięk ze znacznym opóźnieniem lub wykazuje w pewnym stopniu 
niewłaściwą reakcję emocjonalną na dźwięk.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko niewłaściwie reaguje na dźwięk.
Do reakcji tych mogą należeć niewłaściwe reakcje emocjonalne, np.: wyjątkowy lęk lub brak jakiejkolwiek reakcji.

37. Chodzenie o własnych siłach
Zadanie przeprowadza się tylko z najmłodszymi dziećmi i tylko w przypadku, gdy nie zaobserwowano jeszcze zdolności  
dziecka do chodzenia o własnych siłach. Zadanie nie jest przeznaczone dla dzieci fizycznie upośledzonych.
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Pomóż dziecku wstać i zachęć je do samodzielnego chodzenia. W pobliżu nie powinno znajdować się nic, co 
mogłoby pomóc dziecku podeprzeć się. Jeśli dziecko ma problemy z chodzeniem o własnych siłach, podaj mu najpierw 
jedną, a potem drugą rękę.
Sfera Rozwoju: Motoryka duża
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko chodzi samo, bez pomocy.
obiecujące - Dziecko chodzi trzymane za jedną rękę.
nie zaliczone - Dziecko chodzi, ale trzeba trzymać je za obie ręce; dziecko w ogóle nie chodzi lub nie może chodzić.

38. Klaskanie w dłonie
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Klaśnij kilka razy w dłonie tak, aby dziecko to widziało. Następnie wskaż dziecku, aby zrobiło to samo. Każde  
przypadkowe klaskanie w dłonie w czasie przeprowadzania testu można uznać za zaliczone.
Sfera Rozwoju: Motoryka duża
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko raz po raz kilkakrotnie uderza w dłonie.
obiecujące - Dziecku nie udaje się zaklaskać w dłonie, ale wie, jakie ruchy należy wykonać.
nie zaliczone -Dziecku nie udaje się zaklaskać w dłonie i nie wie Jakie ruchy należy wykonać, bądź w ogóle nie próbuje 
wykonać zadania .

39. Stanie na jednej nodze
Zadanie należy pominąć i uznać nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 37. -chodzenia o własnych siłach.
Materiały: Niepotrzebne
Procedura:  Pokaż, jak stoi się na jednej nodze. Wskaż dziecku, aby zrobiło tak samo. Dziecko nie powinno stać w  
pobliżu czegoś, czego mogłoby się przytrzymać. Jeśli dziecko ma problemy z utrzymaniem równowagi, podaj mu rękę.
Sfera rozwoju: Motoryka duża
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko stoi na jednej nodze przez l lub 2 sekundy.
obiecujące - Dziecku nie udaje się stanąć samodzielnie na jednej nodze i potrzebuje przytrzymać się ręki badającego.
nie zaliczone - Dziecko w ogóle nie próbuje stanąć na jednej nodze (nie podnosi nogi lub po prostu nie 

rozumie zadania).

40. Podskoki obunóż
Zadanie należy pominąć, jeśli dziecko nie zaliczyło lub otrzymało wynik obiecujący za zadanie 37. - chodzenie o własnych 
siłach.
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Pokaż dziecku, jak należy skakać w miejscu jednocześnie na obu nogach.
Wskaż dziecku, aby zrobiło to samo. Jakiekolwiek przypadkowe podskakiwanie zaobserwowane w czasie przeprowadzania 
testu, można uznać za zaliczone.
Sfera Rozwoju: Motoryka duża

10

Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko podskakuje odrywając i stawiając obie stopy jednocześnie 
obiecujące - Dziecko próbuje bez powodzenia podskoczyć na obu nogach (ugina kolana, ale nie odrywa nóg od ziemi lub 
podskakuje odbijając się z jednej nogi luli lądując na jednej nodze). 
nie zaliczone - Dziecko nie próbuje podskakiwać.

41. Naśladowanie ruchów motoryki dużej
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Skoncentruj uwagę dziecka („Popatrz, co robię".). Wykonaj następujące gesty, wskazując dziecku słownie i 
przy pomocy gestów, aby je powtarzało: l) unieś rękę, 2) dotknij nosa, 3) podnieś jedną rękę do góry, a drugą w ty m 
samy m czasie dotknij nosa.
Sfera Rozwoju: Naśladowanie (ruchowe)
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko naśladuje wszystkie trzy gesty.
obiecujące - Dziecko naśladuje lub próbuje naśladować co najmniej jeden gest.
nie zaliczone ~ Dziecko nie próbuje naśladować żadnych ruchów.

42. Dotykanie kciukiem kolejno wszystkich palców tej samej ręki
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Stań obok dziecka twarzą zwróconą w tym samym kierunku co twarz dziecka Skoncentruj uwagę dziecka 
(„Popatrz, co robię".). Pokaż dziecku swoją dłoń i rozstaw szeroko palce. Pokaż jak kolejno dotykać kciukiem końcówek 
palców tej samej ręki. Dotykaj kciukiem kolejno palca wskazującego, środkowego, serdecznego i małego. Poleć dziecku, 
aby zrobiło to samo. 
Sfera Rozwoju: Motoryka mała 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko dotyka kciukiem każdego palca po kolei.
obiecujące - Dziecko dotyka choć jednego palca, bez względu na kolejność.
nie zaliczone ~ Dziecko porusza palcami, lecz nic dotyka kciukiem żadnego z nich  lub w  ogóle  mc próbuje  wykonać 
zadania.

43. Łapanie piłki
Materiały: Gumowa piłka o średnicy 20-25 cm
Procedura:  Wstań i odsuń się od stołu. Wskaż dziecku, aby zrobiło to samo. Pokaż dziecku piłkę i zasygnalizuj, że 
rzucisz ją do niego. Odsuń się nieco i delikatnie rzuć piłkę do dziecka. Zwróć uwagę, czy dziecko złapało piłkę. Następnie  
poproś dziecko, aby rzuciło piłkę do ciebie. Wykonajcie trzy zadania.
Sfera Rozwoju: Motoryka duża
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko łapie piłkę choć jeden raz w ciągu trzech rzutów. 
obiecujące - Dziecko mimo prób nie łapie piłki (nie trafia w nią lub ją upuszcza) 
nie zaliczone — Dziecko ani razu nie próbuje złapać piłki.

44. Rzucanie piłki
Materiały: Gumowa piłka
Procedura:  W czasie  przeprowadzania  zadania   43. — łapanie  piłki, zwróć  uwagę  na to,  jak  dziecko  rzuca piłkę  z 
powrotem do ciebie.
Sfera Rozwoju: Motoryka duża
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko rzuca piłkę choć raz w ciągu trzech podań.

11

obiecujące - Dziecko próbuje rzucić piłkę, ale mu się to nie udaje (nie trafia lub upuszcza ją),
nie zaliczone - Dziecko ani razu nie próbuje rzucić piłki.

45. Kopanie piłki
Materiały: Gumowa piłka
Procedura: Pokaż dziecku, jak kopnąć piłkę. Wskaż, aby zrobiło to samo. Podaj lub popchnij piłkę tak, aby potoczyła się 
w kierunku dziecka i zachęć je, aby kopnęło piłkę trzy razy.
Sfera Rozwoju: Motoryka duża
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko kopie piłkę co najmniej raz w ciągu trzech prób.
obiecujące - Dziecko próbuje, ale nie udaje mu się kopnąć piłki (następuje na piłkę lub pcha ją nogą).
nie zaliczone - Dziecko w ogóle nie próbuje kopnąć piłki (nie odrywa stopy od ziemi).

46. Dominacja nogi
Materiały: Piłka gumowa lub schodki
Procedura: W czasie przeprowadzania zadania 45. - kopanie piłki, zwróć uwagę, czy dziecko przez cały czas używa tej 
samej nogi. Obserwuj, jak dziecko wchodzi po schodach. Zwróć uwagę, czy zawsze stawia najpierw tę samą nogę. 
Sfera Rozwoju: Motoryka duża 
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko wykazuje zdecydowaną dominację jednej nogi.
obiecujące - Dziecko wykazuje dominację jednej nogi niewystarczającą jak na swój  wiek.
nie zaliczone - Dziecko nie wykazuje dominacji żadnej nogi.

47. Przenoszenie piłki
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie wykonuje zadania 37. - chodzenia o własnych siłach.)
Materiały: Gumowa piłka
Procedura: W czasie gry w piłkę poproś dziecko, aby przyniosło ci piłkę, zaniosło do pudełka lub położyło na stole.
Sfera Rozwoju: Motoryka duża
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko robi co najmniej cztery kroki nie upuszczając piłki. 
obiecujące - Dziecko upuszcza piłkę po zrobieniu jednego lub dwóch kroków 
nie zaliczone - Dziecko nie może ani utrzymać piłki, ani zrobić z nią jednego kroku.

48. Pchnięcie piłki
Zadanie można pominąć i uznać za zaliczone, jeśli dziecko zaliczyło zadanie 44. -rzucanie piłki.
Materiały: Gumowa piłka
Procedura: Usiądź na podłodze i zachęć dziecko do toczenia piłki między wami lub w kierunku jakiegoś celu.
Sfera Rozwoju: Motoryka duża
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko świadomie toczy pitkę do celu.
obiecujące - Dziecko toczy piłkę bez celu.
nie zaliczone - Dziecko nie toczy piłki w ogóle.

49. Wchodzenie po schodach stąpając na przemian
Zadanie należy' pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie wykonało zadania 37. -chodzenia o własnych siłach.
Materiały: Schodki, najlepiej bez poręczy
Procedura: Stań z dzieckiem przed schodami. Pokaż, jak należy wchodzić po schodach Wskaż dziecku, aby uczyniło to 
samo Jeśli dziecko ma problemy, podaj mu rękę.

12

Sfera Rozwoju: Motoryka duża
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko wchodzi po schodach stąpając na przemian. 
obiecujące - Dziecko wchodzi po schodach, ale stawia dwie nogi na każdym stopniu. 
nie zaliczone -Dziecko nie próbuje wejść lub nie wchodzi po schodach (na przykład, czołga się).

50. Siadanie na krześle
Materiały: Krzesełko dla dzieci
Procedura: W czasie przeprowadzania testu obserwuj dziecko za każdym razem, jak siada na krześle.
Sfera Rozwoju: Motoryka duża
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko samodzielnie siada na krześle.
obiecujące - Dziecko próbuje usiąść na krześle, ale potrzebuje pomocy.
nie zaliczone - Dziecko nie próbuje usiąść na krześle.

51. Popychanie chodzika
Materiały: Chodzik na kółkach
Procedura: Powiedz dziecku, żeby usiadło w chodziku. Zachęć dziecko, aby popchnęło chodzik i podeszło do ciebie lub  
chodziło po pokoju.
Sfera Rozwoju: Motoryka duża
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko odpycha się nogami i Jest w stanie poruszać się w chodziku po pokoju.
obiecujące - Dziecko próbuje odepchnąć się, ale nie udaje mu się to (porusza nogami, ale nie jest w stanie poruszyć 
chodzika).
nie zaliczone - Dziecko w ogóle nie chce usiąść w chodziku lub siada, ale nie chce się w nim poruszać.

52. Dziecięce zabawy grupowe
Zadanie można pominąć i uznać za zaliczone, jeśli dziecko zaliczyło zadanie 18. -współdziałanie  w czasie zabawy  z  
pacynkami.
Materiały: Ręcznik (lub kawałek miękkiego materiału)
Procedura: Zachęć dziecko do wspólnej zabawy. Przeprowadź dwie zabawy. Może to być zabawa w „a kuku", zabawa  
polegająca   na   klaskaniu   w   dłonie   w   czasie   śpiewania   lub   inna   zabawa,   która   wymaga   naśladowania   określonych 
czynności. Zwróć uwagę na to, czy dziecko wykonuje te czynności i czy ma ochotę kontynuować zabawę, na
przykład, czy zakłada sobie ręcznik na oczy lub układa dłonie w sposób wymagany w danej zabawie.
Sfera Rozwoju: Naśladowanie (ruchowe)
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko rozumie jedną z zabaw, bierze w niej udział i rozpoczyna zabawę od początku.
obiecujące - Dziecko bierze udział w zabawie, ale nie ma ochoty samodzielnie rozpocząć jej jeszcze raz.
nie zaliczone - Dziecko w ogóle nie interesuje się zabawami.

53. Szukanie ukrytego przedmiotu
Zadanie można pominąć, jeśli dziecko zaliczyło zadanie 108. - odnalezienie cukierka schowanego pod kubkiem.
Materiały: Kubek lub ręcznik oraz dowolny ulubiony przedmiot
Procedura: Nakryj przedmiot kubkiem lub ręcznikiem w widocznym miejscu. Zachęć dziecko, aby przyniosło przedmiot.  
Jeśli dziecko nie odnajdzie przedmiotu, podnieś kubek (ręcznik), odkrywając przedmiot do polowy.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko z łatwością odnajduje przedmiot zakryty w całości.

13

obiecujące - Dziecko musi szukać przedmiotu jeszcze raz lub znajduje w połowie odsłonięty przedmiot.
nie zaliczone - Dziecko nie próbuje odnaleźć przedmiotu.

54. Reakcja na własne odbicie w lustrze
Materiały: Lustro
Procedura: Pokaż lustro dziecku i wskaż, aby spojrzało na własne odbicie („Kogo widzisz?").
Sfera Zachowania: Nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne
Uwagi: Zwróć uwagę, czy dziecko reaguje nieodpowiednio na własne odbicie (stara się nie patrzeć na nie, uderza w 
lustro, jest podenerwowane, nadmiernie interesuje się lustrem).
Ocena — zachowanie:
odpowiednie - Dziecko prawidłowo reaguje na własne odbicie w lustrze (mówi. Ze widzi siebie; udaje, że się czesze; robi 
miny; lekko dotyka lustra).
umiarkowanie nieodpowiednie — Dziecko reaguje nietypowo na własne odbicie w lustrze.
w znacznym stopniu nieodpowiednie -Dziecko nieodpowiednio reaguje na własne odbicie w lustrze (unika patrzenia w 
lustro, uderza je, nadmiernie interesuje się lustrem, jest podenerwowane).

55. Reakcja na kontakt fizyczny
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Daj znać dziecku, że chcesz je podnieść. 
(Jeśli dziecko jest za ciężkie, aby je podnieść, pokołysz dziecko trzymając je za ręce).
Sfera Zachowania: Nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne
Na  co   zwrócić   uwagę:  W   czasie   przeprowadzania   testu   zwróć   uwagę   na   to,   czy   kontakt   fizyczny   powoduje 
zdenerwowanie lub nadmierną pobudliwość dziecka.
Ocena — zachowanie:
odpowiednie - Dziecko prawidłowo reaguje na kontakt fizyczny, okazuje radość ze wspólnego kontaktu.
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko reaguje w pewnym stopniu nieprawidłowo, ale reakcje te nie są tak intensywne, 
jak w przypadku zachowania istotnie nieodpowiedniego.
w znacznym stopniu nieodpowiednie -Dziecko nieprawidłowo reaguje na kontakt fizyczny, na przykład, krzyczy, ucieka, 
boi się, płacze lub jest zupełnie bierne.

56. Reakcja na łaskotki
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Połaskocz dziecko żartobliwie.
Sfera Zachowania: Reakcje na bodźce (dotykowe)
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę, czy dziecko reaguje na łaskotanie zbyt gwałtownie lub zbyt słabo.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko reaguje prawidłowo, sprawiając wrażenie, że zabawa z badającym Jest dla niego przyjemna.
umiarkowanie nieodpowiednie — Dziecko w pewnym stopniu reaguje nieprawidłowo: trochę się boi, unika łaskotania lub 
prawie nie reaguje na nie.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko niewłaściwie reaguje na delikatne  łaskotanie; może płakać, śmiać się 
gwałtownie, bać się lub być zupełnie bierne (brak reakcji).

57. i 58. Dźwięk gwizdka
Uwaga: Zadanie ocenia się jako dwa oddzielne elementy: zadanie 57. jako zadanie badające sferę rozwoju w zakresie  
percepcji (słuchowej); zadanie 58. jako zadanie służące ocenie sfery zachowań, dotyczące reakcji na bodźce (słuchowe).
Materiały: Gwizdek
Procedura: Gdy dziecko zajęte jest wykonywaniem innego zadania, schowaj gwizdek w dłoni i zagwiżdż głośno. Zwróć  
uwagę na reakcję dziecka.

14

Reakcja orientacyjna na dźwięk gwizdka (57.)
Sfera Rozwoju: Percepcja (słuchowa) 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko zdecydowanie reaguje na dźwięk i prawidłowo orientuje się skąd dźwięk pochodzi. Reakcja może być 
werbalna (dziecko pyta, jaki to był dźwięk) lub niewerbalna (dziecko mruga oczami, zmienia wyraz twarzy, odwraca 
głowę w kierunku dźwięku).
obiecujące -Dziecko reaguje na dźwięk, ale nie wic, z jakiego kierunku pochodzi. 
nie zaliczone - Dziecko w -ogóle nie wykazuje jakiejkolwiek reakcji na dźwięk, słownej lub innej.

Reakcja na dźwięk gwizdka (58.)
Sfera Zachowania: Reakcje na bodźce (słuchowe)
Na  co  zwrócić uwagę:  W czasie  przeprowadzania  zadania  zwróć uwagę, czy  dziecko reaguje  na dźwięk  gwizdka 
nieprawidłowo, czy reaguje gwałtownie lub w ogóle nie zwraca uwagi na dźwięk.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie — Dziecko prawidłowo reaguje na dźwięk, wykazuje zainteresowanie i dokładnie orientu) e się, skąd dźwięk 
pochodzi.
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko reaguje  na dźwięk ze znacznym  opóźnieniem i wykazuje nieco nieprawidłową 
reakcję emocjonalną.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko reaguje na dźwięk nieprawidłowo, zbyt emocjonalnie, jest nadwrażliwe 
(zasłania uszy rękami) lub w ogóle nie reaguje.

59. Reakcja na gesty
Zadanie należy przeprowadzić, jeśli zdolność dziecka do reakcji na gesty nie została jeszcze zaobserwowana.
Materiały; Niepotrzebne
Procedura: Zadanie to można przeprowadzić dowolnie, z tym, że trzeba pamiętać, aby używać wyłącznie gestów. Nic 
wolno dawać dziecku jakichkolwiek wskazówek ustnych. Na przykład,  zawołaj dziecko po imieniu i wskaż ręką, aby 
przyszło  do  ciebie,  odłożyło  klocki, podało  ci  kredkę  lub usiadło.  Sfera   Rozwoju:  Percepcja  (wzrokowa)  Ocena  - 
wykonanie:
zaliczone - Dziecko konsekwentnie reaguje na wszystkie gesty.
obiecujące - Dziecko niekonsekwentni e reaguje na gesty (odpowiada na niektóre, a na niektóre nie reaguje).
nie zaliczone - Dziecko w ogóle nie reaguje na gesty.

60. Picie z kubka
Materiały: Kubek i ulubiony napój
Procedura: Zaproponuj dziecku coś do picia i wlej niewielką ilość napoju do kubka.
Postaw kubek na stole przed dzieckiem.
Sfera Rozwoju: Motoryka duża
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko podnosi kubek, trzyma go pomiędzy kciukiem i innymi palcami i pije napój nie rozlewając i nie śliniąc 
się.
obiecujące - Dziecko trzyma kubek całą dłonią i palcami (nie samymi palcami) lub trzyma kubek, ale rozlewa napój 
podczas picia.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi samodzielnie utrzymać kubka.

61. Proszenie o pomoc przy użyciu gestów
Materiały:  Smakołyk lub mała zabawka, zamknięte w czystym zakręcanym słoiku.  Procedura:  Umieść przedmiot lub 
smakołyk w słoiku i zakręć go dokładnie. Podaj dziecku słoik wskazując, aby się poczęstowało lub wzięło zabawkę. Gdy 

15

dziecko nie może otworzyć słoika, odczekaj kilka sekund i nic nie mówiąc wyciągnij do niego dłoń. Jeśli dziecko nie 
zareaguje, podsuń dłoń bliżej. Powiedz: „Mam ci pomóc?". 
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko prosi o pomoc ustnie lub przy użyciu gestu. 
obiecujące - Dziecko patrzy na badającego, ale nie robi żadnego wyraźnego gestu, aby poprosić o pomoc lub potrzebuje 
zachęty, aby zakomunikować potrzeby. 
nie zaliczone - Dziecko w ogóle nie szuka pomocy

62. Reakcja na sznurowadło
Materiały: Sznurowadło z zawiązanym na końcu węzełkiem
Procedura: Połóż sznurowadło na stole przed dzieckiem i zachęć je. aby się nim bawiło.
Sfera Zachowań: Zabawa i zainteresowanie przedmiotami
Na  co   zwrócić   uwagę:  W czasie  przeprowadzania   zadania   zwróć   uwagę,  czy   dziecko  reaguje   na  sznurowadło   ze 
wzmożonym zainteresowaniem lub niewłaściwie sic nim bawi.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko reaguje na sznurowadło odpowiednio do swojego wieku rozwojowego.
umiarkowanie nieodpowiednie - Reakcja dziecka na sznurowadło jest nieco odmienna od prawidłowej. Dziecko może 
podnieść sznurowadło, ale nic z nim nie robi lub nie interesuje się nim.
w znacznym stopniu nieodpowiednie — Reakcja dziecka jest nietypowa. Dziecko może rzuć sznurowadło, lekko nim 
uderzać, machać nim lub zupełnie się nim nie interesować.

63. Nawlekanie kulek z otworami na sznurowadło
Materiały:  Dwie   duże   kulki   z   otworami   i   sznurowadło   z   węzełkiem   z   jednej   strony.  Procedura:  Połóż   kulki   i 
sznurowadło   na  stole przed  dzieckiem. Jeśli  po upływie  pewnego  czasu  dziecko ma  problemy  ze  zrozumieniem  lub 
wykonaniem zadania, pokaż, jak należy to zrobić. Następnie wskaż dziecku, aby nawlekło kulki na sznurowadło. 
Sfera Rozwoju: Motoryka mała 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecku bez większych trudności udaje się nawlec na sznurowadło co najmniej jedną kulkę.
obiecujące — Dziecku z trudnością udaje się nawlec na sznurowadło co najmniej jedną kulkę lub nie udaje mu się nawlec  
kulki na sznurowadło, ale wie, jakie ruchy należy wykonać.
nie zaliczone - Dziecko próbuje nawlec kulki na sznurowadło, ale nie wie jakie ruchy należy wykonać lub w ogóle nie 
próbuje wykonać zadania.

64. Kołysanie kulkami na sznurowadle
Materiały:  Dwie  duże   kulki   z   otworami   i   sznurowadło   z  węzełkiem  z   jednej   strony  Procedura:  Nawlecz   kulki   na 
sznurowadło. Wstań  i wskaż dziecku, aby wstało również. Weź do ręki sznurowadło  z kulkami i kołysz kulkami  jak 
wahadłem. Podaj dziecku sznurowadło z kulkami i wskaż, aby je rozkołysało. 
Sfera Rozwoju: Motoryka duża 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko kołysze kulkami jak wahadłem.
obiecujące - Dziecko próbuje rozkołysać kulki (porusza sznurowadłem w górę i w dół lub kołysze nim krótkimi urywanymi 
ruchami).
nie zaliczone - Dziecko nie próbuje kołysać kulkami w żaden sposób.

65. Zdejmowanie sześcianów z drucika (np. do czyszczenia fajki)
Materiały: Sześć małych sześcianów z otworami i około 25-cm długości drucik (np. do czyszczenia fajki)

16

Procedura:  Włóż wszystkie sześciany na drucik i pokaż dziecku, jak zdjąć jeden z nich. Podaj dziecku sześciany na 
druciku i wskaż, aby je zdjęło. Jeśli trzeba, pomóż mu lekko ręką. Jeśli dziecko ma problemy, przytrzymaj jeden koniec 
drucika, podczas gdy dziecko zdejmuje sześciany. 
Sfera Rozwoju: Motoryka mała 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko używa obu rąk jednocześnie, jedną ręką trzyma drucik, a drugą zdejmuje sześciany.
obiecujące - Dziecko zdejmuje tylko jeden lub dwa sześciany albo posługuje się tylko jedną ręką. 
nie zaliczone - Dziecko nie może lub nie chce wykonać zadania.

66. Nakładanie sześcianów na ustawiony pionowo kołek
Zadanie   można   pominąć   i   uznać   za   zaliczone,   jeśli   dziecko   zaliczyło   zadanie   63.   -nawlekanie   kulek   z   otworami   na 
sznurowadło.
Materiały:  Kolek   pionowo   ustawiony   na   podstawce   i   sześć   małych   sześcianów  Procedura:  Pokaż,   jak   nakładać 
sześciany na kolek. Podaj dziecku sześciany, przytrzymaj stojak i wskaż, aby nałożyło je na kołek.
 Sfera Rozwoju: Motoryka mała 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko bez pomocy potrafi nałożyć trzy sześciany.
obiecujące - Dziecko nakłada jeden sześcian lub potrzebuje pomocy, aby wykonać zadanie.
nie zaliczone - Dziecko nie chce lub nie może nałożyć sześcianów na kolek, mimo że przytrzymano mu stojak.

67. Koordynacja czynności obu rak
Materiały: Kulki z

. otworami, papier, kredki, nożyczki 

Procedura:  Obserwuj dziecko w czasie: nawlekania kulek na sznurowadło, cięcia papieru, kolorowania obrazków lub 
jakiejkolwiek innej czynności wymagającej posługiwania się obiema rękami. Zwróć uwagę na to, czy dziecko posługuje się 
obiema rękami jednocześnie (dziecko jedną ręką trzyma sznurowadło, a drugą nawleka kulki, koloruje obrazek jedną 
ręką, a drugą przytrzymuje papier). 
Sfera Rozwoju: Motoryka mała 
Ocena — wykonanie:
naliczone - Dziecko przez cały czas posługuje się obiema rękami w sposób skoordynowany.
obiecujące - Dziecko nie zawsze posługuje się obiema rękami jednocześnie (wie, jakie ruchy należy wykonać, ale czasem 
się myli lub nie potrafi dobrze skoordynować czynności rąk).
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje posługiwać się obiema rękami jednocześnie.

68. Przekładanie przedmiotu z ręki do ręki
Materiały: Puzzle, kulki, sznurowadło
Procedura:  Obserwuj dziecko w czasie wykonywania zadań z kulkami i puzzlami. Zwróć uwagę na to, czy dziecko 
przekłada przedmioty z ręki do ręki.
Sfera Rozwoju: Motoryka duża
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko z łatwością przekłada przedmioty z ręki do ręki. 
obiecujące - Dziecko czasami przekłada przedmioty z ręki do ręki 
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje przekładać przedmiotów z ręki do ręki,

69. Jak się nazywasz?
Materiały: Niepotrzebne Procedura: W dowolnym czasie przeprowadzania testu zapytaj dziecko: „Jak się nazywasz?". 
Zachęć dziecko, aby podało imię i nazwisko.
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna
Ocena - wykonanie:

17

zaliczone - Dziecko podaje imię i nazwisko.
obiecujące - Dziecko podaje tylko imię lub zdrobnienie.
nie zaliczone - Dziecko podaje inne imiona lub w ogóle nie odpowiada.

70. Jesteś chłopcem czy dziewczynką?
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: W dowolnym czasie przeprowadzania testu, po przeprowadzeniu zadania69. - jak się nazywasz? - zapytaj 
dziecko: „Jesteś chłopcem czy dziewczynką?".
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie określa swoją płeć.
obiecujące - Dziecko niepoprawnie określa swoją pięć lub powtarza ostatnie usłyszane słowo.
nie zaliczone — Dziecko nie odpowiada.

71. Spontaniczne próby bazgrania
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Poproś dziecko, aby usiadło przy stole. Otwórz zeszyt na czystej stronie i połóż go przed dzieckiem. Podaj 
dziecku kredkę i wskaż, aby coś narysowało. Jeśli po upływie pewnego czasu dziecko nie rysuje nic spontanicznie, weź. 
kredkę od dziecka i zademonstruj rysowanie. Oddaj dziecku kredkę i wskaż ponownie, aby coś narysowało.
Sfera Rozwoju: Koordynacja wzrokowo-ruchowa
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko rysuje spontanicznie lub stawia jakikolwiek znaczek. 
obiecujące —Dziecko rysuje, ale potrzebuje demonstracji, aby wykonać zadanie. 
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nic próbuje nic narysować, mimo że czynność została zademonstrowana.

72. Dominacja jednej ręki
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: W czasie  przeprowadzania  zadań  73.-79. (przerysowywanie, kolorowanie, obrysowy  warne  figur) zwróć 
uwagę na to, czy dziecko wykazuje zdecydowaną dominację jednej ręki. Zapisz, którą ręką dziecko woli się posługiwać 
lub   którą   ręką   posługuje   się   częściej.   Wyraźną   dominację   jednej   ręki   powinny   wykazywać   przede   wszystkim   dzieci 
starsze. Sfera Rozwoju: Motoryka duża 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko wykazuje zdecydowaną dominację jednej ręki. 
obiecujące- Dominacja jednej ręki nie jest wystarczająco wyraźna jak na określony wiek. 
nie zaliczone - Dziecko nie wykazuje dominacji ręki.

73. - 74. Przerysowywanie linii i kształtów
Materiały: Zeszyt do ćwiczeń
Procedura: Otwórz zeszyt na odpowiedniej stronie i połóż przed dzieckiem. Pokaż dziecku wzór do rysowania i poproś,  
aby go przerysowało. Pozwól dziecku spróbować trzy krotnic. Jeśli po upływie pewnego czasu dziecko ma problemy ze 
zrozumieniem lub wykonaniem zadania, zademonstruj je. Następnie wskaż dziecku, aby wykonało zadanie ponownie. W 
czasie   przeprowadzania   tego   zadania   zaobserwuj,   którą   ręką   dziecko   posługuje   się   częściej   i   oceń   zadanie   72.   - 
dominację ręki. 
Sfera Rozwoju: Koordynacja wzrokowo -ruchowa
Przerysowywanie linii pionowej (73.)
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone. Jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 71.
- spontanicznej próby bazgrania.
Ocena - wykonanie:

18

zaliczone - W czasie trzech prób dziecko przerysowuje co najmniej Jedną linię pionową i nie potrzebuje demonstracji, aby 
to wykonać. Linia musi być prawie pionowa i o zbliżonej do wzoru długości. 
obiecujące - Dziecko:
- próbuje przerysować pionową linię, ale zamiast niej rysuje linię krzywą, zakrzywioną, raczej poziomą niż pionową
- rysuje linię pionową, ale krótszą od wzoru
- rysuje linię pionową lecz dodaje do niej inne elementy (obrysowuje linię kołem). 
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub me próbuje przerysować linii pionowej (trzyma kredkę przy papierze, ale nie  
rysuje).

Przerysowywanie koła (74.)
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 71.
- spontanicznej próby rysowania.
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko przerysowuje koło i nie potrzebuje demonstracji, aby to zrobić. 
obiecujące - Dziecko:
- próbuje przerysować koło, ale rysuje figur? przypominającą wielokąt lub otwarty okrąg
- rysuje ruchem spiralnym kilka nakładających się na siebie okręgów
-potrzebuje demonstracji, aby wykonać zadanie
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje przerysować koła; narysowana figura zupełnie nie przypomina koła.

Przerysowywanie kwadratu (75.)
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 73.
-przerysowywanie linii pionowych.
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko przerysowuje kwadrat co najmniej jeden raz w ciągu trzech prób i nie potrzebuje demonstracji, aby 
wykonać zadanie- Kwadrat musi być figurą zamkniętą bez większych przerw na żadnym boku. Cztery boki muszą być  
mniej wiece) równe, a kąty zbliżone do prostych. Linie mogą być lekko faliste. 
obiecujące   --   Dziecko   próbuje   przerysować   kwadrat,   ale   kwadrat   ten   nie   jest   figurą   zamkniętą.   Boki   są   wyraźnie 
nierówne,  kąty   nie   są   zbliżone   do   prostych   lub   linie   są  wyraźnie   faliste   albo   dziecko   potrzebuje   demonstracji,   aby 
rozpocząć lub wykonać zadanie.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie przerysowuje kwadratu lub rysuje figurę nie przypominającą kwadratu.
Przerysowywanie trójkąta (76.)
Zadanie można pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 73. -przerysowywania linii pionowej.
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko przerysowuje trójkąt co najmniej jeden raz w ciągu trzech prób i nie potrzebuje demonstracji, aby 
wykonać zadanie. 
obiecujące — Dziecko:
-próbuje przerysować trójkąt, ale trójkąt ten nie jest figurą zamkniętą, kąty nie są prawidłowo uformowane lub linie są 
wyraźnie faliste
-potrzebuje demonstracji, aby rozpocząć lub wykonać zadanie.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie może wykonać zadania lub narysowana Figura zupełnie nie przypomina trójkąta.
Przerysowywanie rombu (77.)
Zadanie należy pominąć i uznać za nic zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 73.
-przerysowywania linii pionowych.
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko przerysowuje romb co najmniej jeden raz w ciągu trzech prób i nie potrzebuje demonstracji, aby  
wykonać zadanie. Romb musi być figurą zamkniętą, bez większych przerw w żadnym z boków; boki powinny być raczej
prosie i mniej więcej równej długości.

19

obiecujące - Dziecko próbuje przerysować romb, ale nie jest on figurą zamkniętą, ma zdecydowanie nierówne boki lub 
linie są lekko faliste.
nic zaliczone - Dziecko nic potrafi lub me próbuje przerysować rombu lub rysuje figurę, która zupełnie nie przypomina 
rombu.

78. Kolorowanie obrazków
Zadanie należy ominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 71. - spontanicznej próby rysowania.
Materiały: Zeszyt do ćwiczeń i kredka
Procedura:  Otwórz zeszyt ćwiczeń w miejscu, gdzie znajduje się obrazek zajączka. Wskaż dziecku, aby pokolorowało  
ogon, uszy i łapki zajączka. Dziecko nie musi kolorować całego obrazka.
Sfera Rozwoju: Koordynacja wzrokowo-ruchowa
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko koloruje dokładnie, w obrębie rysunku, ogon, uszy i łapy zajączka.
obiecujące - Dziecko stara się kolorować zajączka dokładnie, w obrębie rysunku, ale nie udaje mu się to i koloruje 
również poza konturami.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub w ogóle nie próbuje pokolorować obrazka w obrębie konturów lub maluje po całej 
stronie.

79. Obrysowanie obwodu figur
Zadanie można pominąć i uznać za zaliczone, jeśli dziecko zaliczyło lub otrzymało ocenę obiecującą z zadań 74.-77. - 
przerysowywanie figur.
Materiały: Zeszyt ćwiczeń i kredka
Procedura: Wskaż dziecku, aby poprowadziło linię po obwodzie koła, kwadratu, trójkąta, rombu. Jeśli dziecko me potrafi  
poprowadzić linii po obwodzie kredką, pokaz mu, jak można zarysować obwód figur palcem wskazującym i wskaż dziecku  
aby zrobiło to samo. Jeśli trzeba, pomóż dziecku ręką lub użyj wskazówek ustnych lub gestów.
Sfera Rozwoju: Koordynacja wzrokowo-ruchowa
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko obrysowuje kredką lub palcem przynajmniej trzy figury i nie potrzebuje prowadzenia ręki.
obiecujące - Dziecko obrysowuje co najmniej jedną figurę lub potrzebuje pomocy, aby wykonać zadanie.
nie zaliczone — Dziecko nie potrafi lub nie wykonuje zadania.

80. Dopasowywanie liter
Materiały: Plansza z literami alfabetu (w zeszycie ćwiczeń) i dziewięć kart z literami alfabetu (H, J, V, Z, U, E, Y, S, G)
Procedura:  Otwórz zeszyt ćwiczeń na planszy z literami i połóż ją przed dzieckiem. Podaj dziecku literę S i wskaż 
planszę.   Poproś   dziecko,   aby   dopasowało   literę   do   odpowiedniej   litery   na   planszy   („Połóż   literkę   na   odpowiednim 
miejscu"). Czynność powtórz z pozostały mi literami, wybierając je losowo. Podawaj dziecku po jednej literze za każdym 
razem. Jeśli dziecko na początku ma trudności, zademonstruj zadanie na przykładzie litery S Następnie podaj literę S 
dziecku i wskaż, aby dopasowało ją do odpowiedniej litery na planszy.
Sfera Rozwoju: Koordynacja wzrokowo-ruchowa 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko dopasowuje wszystkie dziewięć liter. 
obiecujące - Dziecko dopasowuje co najmniej dwie litery. 
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie może dopasować żadnej litery.

81. Nazywanie liter
Materiały: Dziewięć kart z literami
Procedura: Połóż literę na stole przed dzieckiem i wskaż dowolną literę. Zapytaj dziecko: „Jaka to litera?". Powtórz tę 
samą czynność z pozostałymi literami. Jeśli dziecko ma problemy ze zrozumieniem zadania, nazwij pierwszą literę.

20

Sfera Rozwoju: Komunikacja; Mowa czynna
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie rozpoznaje wszystkie dziewięć liter.
obiecujące -Dziecko poprawnie rozpoznaje  co najmniej jedną literę lub nazywa wszystkie litery tak samo (mówi, że 
wszystkie litery to H).
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi poprawnie nazwać żadnej litery lub w ogóle nie próbuje tego zrobić.

82. Bierne rozpoznawanie liter
Materiały: Dziewięć kart z literami
Procedura:  Po przeprowadzeniu zadania 81. zostaw karty z literami na stole. Wymień nazwę jednej z liter i poproś  
dziecko, aby ci ją podało („Podaj mi literę S"). Odłóż na miejsce literę, którą ci podało dziecko. Powtórz tę samą czynność 
z pozostałymi literami. Pamiętaj, aby zawsze odłożyć literę na miejsce, zanim poprosisz o nową. Dziecko może tylko 
dotknąć lub wskazać literę zamiast ją podawać. Ważne jest, żeby odpowiedź była jasna.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena - wykonanie;
zaliczone - Dziecko poprawnie dotyka lub podaje dziewięć liter za pierwszym razem.,
obiecujące - Dziecko poprawnie dotyka lub podaje co najmniej dwie litery
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi poprawnie rozpoznać żadnej litery lub w ogóle nie próbuje tego zrobić.

83. Przepisywanie liter
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 73.
-przerysowywania linii pionowej.
Materiały: Zeszyt ćwiczeń i kredka
Procedura:  Otwórz zeszyt na stronie, na której znajduje się rząd siedmiu liter (A, L, B, Y, E, D, (t) i połóż przed  
dzieckiem. Wskaż na pierwszą literę i poproś dziecko, aby ją samo napisało („Napisz to sam"). Dziecko powinno pisać  
litery bezpośrednio pod przykładami.
Sfera Rozwoju: Koordynacja wzrokowo - ruchowa
Ocena - wykonanie;
Zaliczone – dziecko poprawnie przepisuje siedem liter
Obiecujące – dziecko pisze co najmniej jedną literę, którą można rozpoznać
Nie   zaliczone   –   dziecko   nie   potrafi   lub   nie   próbuje   przepisać   żadnej   litery   lub   stawia   znaczki,   których   nie   można 
rozpoznać.

84. Rysowanie postaci
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczy zadania 73 – przerysowywania linii pionowej.
Materiały: zeszyt ćwiczeń i kredka
Procedura: Otwórz na czystej stronie i połóż go przed dzieckiem. Powiedz: Narysuj człowieka lub narysuj chłopca 
(dziewczynkę). Jeśli po upływie pewnego czasu dziecko nie zaczyna rysować postaci, zademonstruj rysowanie (wyjaśnij 
dziecku, że jego rysunek nie musi być skomplikowany, ale żeby nie rysowało postaci w formie kilku kresek). Następnie 
wskaż dziecku, aby narysowało postać. Jeśli rysunek dziecka nie jest skończony (zobacz kryteria oceny), zapytaj dziecko 
– czy już skończyłeś?. Nie podpowiadaj dziecku, czego brakuje i nie posuwaj mu żadnych pomysłów. Daj dziecku chwilę 
czasu na skończenie rysunku.
Sfera Rozwoju: Motoryka mała
Ocena – wykonanie:
Zaliczone – dziecko wyraźnie rysuje osobę (głowa, tułów, ramiona i nogi i co najmniej jeden szczegół twarzy). Dziecko  
nie potrzebuje demonstracji, aby wykonać zadanie.
Obiecujące – dziecko próbuje narysować postać, ale rysunek jest niekompletny (rysuje samą głowę z odchodzącymi od 
niej nogami) lub potrzebuje demonstracji, aby wykonać zadanie

21

Nie zaliczone – dziecko nie potrafi lub w ogóle nie próbuje narysować postaci, lub rysunek zupełnie nie przypomina  
człowieka.

85. Pisanie imienia
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie wykonało zadania 83 – przepisywanie lite.
Materiały: Zeszyt ćwiczeń i kredka
Procedura: Otwórz zeszyt na czystej stronie i połóż go przed dzieckiem. Powiedz – Napisz swoje imię. Jeśli po upływie  
pewnego czasu dziecko nie zaczyna pisać, napisz drukowanymi literami imię dziecka. Wskaż ponownie, aby dziecko 
napisało swoje imię.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena – wykonanie:
Zaliczone – dziecko pisze poprawnie swoje imię i nie potrzebuje demonstracji, aby to zrobić.
Obiecujące – dziecko próbuje napisać swoje imię, ale pisze je niedokładnie lub nie do końca (pisze tylko jedną literę 
imienia, przestawia litery, pisze imię odwrotnie, zapisuje je błędnie) lub potrzebuje demonstracji, aby wykonać zadanie. 
nie zaliczone - Dziecko nie pisze żadnej litery swojego imienia.

86. Cięcie papieru nożyczkami
Materiały: Nożyczki i papier
Procedura: Pokaż dziecku, jak należy ciąć papier nożyczkami. Podaj dziecku materiały i wskaż, aby zrobiło to samo.
Sfera Rozwoju: Motoryka mała
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko tnie papier nożyczkami (nacina papier lub wycina pasek papieru).
obiecujące - Dziecko nic tnie papieru, ale zna mchy, jakie należy wykonać.
me zaliczone - Dziecko próbuje ciąć papier, ale nie zna ruchów, jakie należy wykonać lub nie próbuje wykonać zadania.

87. i 88. Rozpoznawanie dotykiem przedmiotów schowanych w worku
Uwaga: zadanie ocenia się jako dwa elementy dotyczące dwóch sfer rozwojowych: 87. dotyczy motoryki malej, 88. 
dotyczy rozumienia mowy.
Materiały: Worek, ołówek, klocek, kredka, piłeczka, moneta 
Procedura: Połóż worek z przedmiotami przed dzieckiem. Poproś dziecko, aby włożyło rękę do worka i bez zaglądania 
do niego, podało ci przedmiot, o który prosisz. Poproś, na przykład, aby dziecko, nie zaglądając do worka, podało ci 
ołówek. Czynność tę powtórz z pozostałymi przedmiotami. Pamiętaj, aby włożyć każdy przedmiot z powrotem do worka, 
zanim poprosisz o nowy. Jeśli dziecku nie udaje się podać wymienionego przedmiotu, badający może pomóc dziecku 
pokazując jednocześnie przedmiot, o który prosi.
Dziecko rozpoznaje i podaje przedmiot (87.)
Sfera Rozwój u: Motoryka mała 
Ocena - wykonanie: '
zaliczone   -  Dziecko  znajduje  i   podaje   co  najmniej  cztery   z  wymienionych   przedmiotów.   Dziecko  może   korzystać  z 
pomocy wizualnej.
obiecujące - Dziecko znajduje i podaje co najmniej jeden wymieniony przedmiot. Dziecko może korzystać z pomocy 
wizualnej.
nie zaliczone - Dziecko nie podaje żadnego przedmiotu. Dziecko dotykiem rozpoznaje przedmiot (88.)
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko bez pomocy wizualnej odnajduje i podaje co najmniej cztery z wymienionych przedmiotów.
obiecujące - Dziecko bez pomocy wizualnej odnajduje i podaje co najmniej jeden wymieniony przedmiot.
nie   zaliczone   -   Dziecko   nie   podaje   żadnego   z   wymienionych   przedmiotów   lub  odnajduje   przedmioty   dzięki   pomocy 
wizualnej.

22

89. Układanka chłopca
Materiały: Filcowa plansza i filcowe elementy układanki chłopca (głowa, włosy, oczy, nos, usta, koszulka, spodnie)
Procedura:  Połóż planszę i osiem elementów układanki na stole przed dzieckiem. Na przykładzie jednego elementu 
pokaż dziecku, jak przyczepić elementy do planszy. Odłóż elementy z powrotem na stół i wskaż dziecku, aby ułożyło  
układankę. Powiedz: „Potrafisz ułożyć chłopca?". Jeśli po upływie pewnego czasu dziecko ma problemy ze zrozumieniem 
zadania, pokaż, jak ułożyć układankę. Polo/, elementy z powrotem na stole i wskaż dziecku, aby ponownie spróbowało 
ułożyć chłopca. Jeśli dziecko skończyło już układanie i nie wykorzystało wszystkich elementów, wskaż pozostałe elementy 
i poproś dziecko, aby dokończyło obrazek. Jeśli dziecko użyło jakichś elementów w swoisty sposób (oczy w miejscu  
guzików, włosy w miejscu brody), zapytaj, dlaczego tak zrobiło. 
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko układa chłopca i nie potrzebuje demonstracji, aby wykonać zadanie.
obiecujące - Dziecko częściowo układa chłopca (układa oczy na twarzy lub układa głowę połączoną z nogami); potrzebuje 
demonstracji, aby wykonać zadanie.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje ułożyć chłopca (układa klocki jeden na drugim, układa klocki w różnych 
miejscach planszy lub układa figurę, która nie przypomina chłopca).

90-, 91. i 144.-174. Wykorzystanie czasu podczas nie zorganizowanej zabawy
Materiały: Wszystkie używane dotąd w czasie testu 
Procedura:  Czas   zabawy   nie   zorganizowanej   powinien   przypaść   w   połowie   badania   testowego.   Obserwacje 
przeprowadzone w czasie tego okresu (2-5 min) mogą stanowić podstawę oceny zadań 90. i 91. dotyczących zachowania 
oraz będą pomocne po skończeniu testu przy ocenianiu zadań 144.-l 74. Pozwól dziecku opuścić miejsce pracy przy stole i 
swobodnie poruszać się po pokoju. Dziecko może bawić się dowolnie wszystkimi wykorzystywanymi dotąd przedmiotami. 
Nie   pokazuj   jeszcze   dziecku   materiałów,   które   potrzebne   będą   do   dalszych   zadań.   Usiądź   i   me   próbuj   kierować 
zachowaniem i zabawą dziecka. Nie rozpoczynaj rozmowy. Jeśli dziecko podejdzie i zacznie rozmawiać, odpowiedz mu 
grzecznie, lecz nie zachęcaj do dłuższej rozmowy. Możesz udawać. Ze jesteś zajęty/a/ i że piszesz coś w arkuszach ocen. 
Jednocześnie obserwuj dokładnie dziecko.
Samodzielna zabawa (90.)
Sfera Zachowań: Zabawa i zainteresowanie przedmiotami
Na  co zwrócić uwagę: W czasie przeprowadzania testu zwróć uwagę na to czy dziecko ma trudności z samodzielną 
zabawą; czy działa chaotycznie, czy raczej jest wytrwałe w dążeniu do czegoś; czy dziecko jest zbyt aktywne, czy w ogóle 
nie robi nic; czy dziecko nic interesuje .się pomieszczeniem i przedmiotami; czy w przypadku, gdy badający nie organizuje  
zabawy dziecko samodzielnie wykorzystuje przedmioty w nietypowy sposób lub używa ich niewłaściwie. 
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko odpowiednio bawi się samodzielnie i posługuje się przedmiotami odpowiednio do swojego wieku.
umiarkowanie  nieodpowiednie - Dziecko  w pewnym stopniu bawi się  nieodpowiednio lub w ogóle  nie interesuje się 
zabawą.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko bawi się samodzielnie lecz w niewłaściwy sposób, jest zbytnio aktywne, 
podenerwowane, zaniepokojone, zajmuje się autostymulacją lub nieodpowiednio wykorzystuje przedmioty.

Nawiązywanie kontaktów społecznych (91.)
Sfera Zachowań: Nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne Na co wrócić uwagę: W czasie przeprowadzania testu 
należy   zwrócić   uwagę   na   to,   czy   dziecko   .spontanicznie   nawiązuje   koniaki   z   badającym   (zadaje   pytania,   pokazuje 
przedmiot, dzieli się posiłkiem, wchodzi na kolana, lub angażuje się w rozmowę). 
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko nawiązuje jakikolwiek kontakt (werbalny lub inny) z osobą badającą.
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko zdaje sobie sprawę z obecności badającego, ale nie nawiązuje z nim kontaktu.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nie nawiązuje żadnego kontaktu z badającym.

23

92. Reakcja na głos badającego
Materiały: Niepotrzebne
Procedura:  Przeprowadź   to   zadanie   pod   koniec   zabaw}'   me   zorganizowanej   lub   w   dowolnym   momencie 
przeprowadzania testu. Gdy dziecko nic patrzy na ciebie i nie jest zajęte wykonywaniem zadania, zawołaj je po imieniu.  
Poproś, aby przyszło lub usiadło na krześle. Zwróć uwagę, jak dziecko reaguje na twój głos.
Sfera Zachowań: Nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne
Na co zwrócić uwagę: W czasie przeprowadzania tego zadania zwróć uwagę, czy dziecko odpowiednio reaguje na głos 
badającego.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko prawidłowo reaguje na glos badającego słownie lub w inny sposób daje znak, że zrozumiało 
polecenie (mruga oczami, odwraca głowę w kierunku osoby prowadzącej badanie, mówi ..dobrze" lub wraca na miejsce). 
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko nie zawsze reaguje tak samo, tylko c/asami zwraca uwagę na glos badającego 
lub reaguje z opóźnieniem. 
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nieodpowiednio reaguje na głos badającego i nie daje żadnego znaku, że 
usłyszało prośbę.

93. Układanie klocków
Materiały: Dwanaście małych klocków
Procedura: Połóż klocki na stole przed dzieckiem. Pokaż, jak ułożyć klocki jeden na drugim. Następnie rozłóż klocki na 
stole i wskaż dziecku, aby je ustawiło. Pozwól dziecku trzykrotnie spróbować ułożyć kolumnę z ośmiu klocków.
Sfera Rozwoju: Koordynacja wzrokowo -mchowa
Ocena - wykonanie:
zaliczone - W ciągu trzech prób dziecku udaje się co najmniej raz ustawić osiem klocków.
obiecujące - Dziecku udaje się ustawić co najmniej trzy klocki lub układa więcej niż trzy klocki lecz klocki przewracaj ą się.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje ustawić klocków, lub ustawia tylko dwa klocki.

94. Wkładanie klocka do pudełka
Materiały: Klocki i małe pudełko
Procedura:  Zostaw  klocki  na stole po przeprowadzeniu  zadania  93. Połóż  pudełko na stole  obok  klocków  i  wskaż 
dziecku, aby włożyło klocki do pudełka. Jeśli dziecko ma problemy ze zrozumieniem zadania, zademonstruj sposób pracy, 
wkładając dwa klocki do pudełka. Ponownie wskaż dziecku, aby włożyło klocki do pudełka.
Sfera Rozwoju: Koordynacja wzrokowo-ruchowa
Ocena -wykonanie:
zaliczone - Dziecko wkłada co najmniej jeden klocek do pudełka.
obiecujące   -  Dziecko próbuje   włożyć  klocki  do  pudełka, ale  nie  udaje  mu  się  to ze  względu  na słabą  koordynację  
wzrokowo-ruchową.
nie zaliczone - Dziecko nie próbuje wykonać zadania.

95. Liczenie klocków (dwóch i siedmiu)
Materiały: Siedem klocków takiego samego koloru
Procedura: Połóż dwa klocki na stole przed dzieckiem i zapytaj: „Ile Jest klocków?". Zachęć dziecko, aby pokazywało 
klocki w czasie liczenia. Jeśli dziecko potrafi policzyć dwa klocki, połóż na stole kolejne pięć klocków i ponownie wydaj 
polecenie. Zwróć uwagę, czy dziecko liczy klocki po kolei. 
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie liczy klocki (najpierw dwa, później siedem).
obiecujące - Dziecko liczy poprawnie tylko dwa klocki lub próbuje liczyć (wskazuje kilka razy ten sam klocek lub opuszcza 
klocki).

24

nie zaliczone - Dziecko nie potrafi liczyć lub w ogóle nie próbuje wykonać zadania.

96. Podawanie wymienionej liczby klocków
Materiały: Osiem klocków tego samego koloru
Procedura: Połóż klocki na stole przed dzieckiem. Poproś, aby dziecko podało ci dwa klocki. Odłóż je z powrotem na stół 
i poproś dziecko, aby podało ci sześć klocków.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie podaje dwa i sześć klocków.
obiecujące - Dziecko podaje dwa lub sześć klocków.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi podać klocków lub w ogóle nie próbuje wy konać zadania.

97. Wykonywanie dwuetapowego polecenia
Materiały: Kubek i klocek
Procedura: Pozostaw klocki z poprzedniego zadania na stole i postaw obok nich kubek. Skoncentruj uwagę dziecka i 
powiedz: „Włóż klocek do kubka i postaw kubek na podłodze". Jeśli po upływie pewnego czasu dziecko ma trudności ze 
zrozumieniem zadania, powtórz polecenie. Gdy dziecko już rozpocznie wykonywanie zadania, nie podpowiadaj mu w 
żaden sposób. 
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie wykonuje dwuetapowe polecenie.
obiecujące - Dziecku nie udaje się wykonać dwuetapowego polecenia (wkłada tylko klocek do kubka lub stawia kubek na 
podłodze i dopiero wtedy wkłada do niego klocek lub wkłada do kubka więcej niż jeden klocek).
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje wykonać żadnego polecenia.

98. Rozdzielanie dwóch różnych elementów
Zadanie można pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 94. -wkładania klocka do pudełka.
Materiały: Sześć klocków w tym samym kolorze, sześć czarnych pionków, dwa
przezroczyste plastikowe lub szklane pojemniki
Procedura: Włóż jeden klocek i jeden pionek do oddzielnych pojemników. Pokaż dziecku, jak wkładasz kolejny klocek i 
kolejny pionek do odpowiednich pojemników. Podawaj dziecku po jednym dowolnie  

wy  branym przedmiocie. Popraw 

pierwsze cztery błędy.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena-wykonanie:
zaliczone - Dziecko umieszcza poprawnie sześć przedmiotów.
obiecujące - Dziecko umieszcza poprawnie cztery przedmioty.
nie zaliczone - Dziecko umieszcza poprawnie mniej niż cztery przedmioty lub w ogóle odmawia wykonania zadania.

99. Wrzucanie klocków do pojemnika
Zadanie można pominąć i uznać za zaliczone, jeśli dziecko zaliczyło lub otrzymało ocenę obiecującą z zadania 98. — 
rozdzielania dwóch różnych elementów-
Materiały: Sześć klocków i przezroczysty pojemnik 
Procedura: Zademonstruj wrzucanie klocka do pojemnika. Podaj dziecku klocek i wskaż, żeby wrzuciło go do pojemnika. 
Zaobserwuj, czy dziecko potrafi wrzucić przedmiot do pojemnika.
Sfera Rozwoju: Motoryka mała
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko wrzuca do pojemnika jeden klocek.
obiecujące — Dziecko podejmuje pewne próby, ale klocek nie trafia do pojemnika.
nie zaliczone - Dziecko nie wrzuca żadnego klocka lub nie rozumie zadania.

25

100. i 101. Powtarzanie szeregów 2- i 3-cyfrowych
Uwaga: Zadanie jest oceniane w odniesieniu do dwóch sfer rozwojowych. Kryteria oceny zadań 100. i 101. są takie same, 
więc wyniki dziecka z tych zadań będą również takie same.
Materiały: Niepotrzebne
Procedura:  Skoncentruj   uwagę   dziecka  i   powiedz:   „Powiem  ci   teraz   kilka   cyfr.  Słuchaj   uważnie,   a  kiedy   skończę, 
powtórz je". Wypowiadaj cyfry z prędkością l/sęk. Można przeprowadzić dwie próby, tylko w przypadku, gdy dziecko 
pomyli się za pierwszym razem. Jeśli dziecko nie potrafi powtórzy ć szeregu 2- i 3-cyfrowcgo, zakończ testowanie
dziecka i uznaj zadania 100., 101., 102., 103. za nie zaliczone. W przeciwnym wypadku przejdź do zadań 102. i 103. - 
powtarzanie szeregów 4- i 5-cyfrowych.
Próba pierwsza 

Próba druga

7-9

5-3

2-4-1

5-7-9

Stera Rozwoju: 100. - Naśladowanie (głosu), 101. - Komunikacja; mowa czynna
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie powtarza szereg 2- i 3-cyfrowy.
obiecujące - Dziecko poprawnie powtarza tylko 2-cyfrowy szereg.
nie zaliczone - Dziecko nie powtarza poprawnie szeregów 2- i 3-cyfrowych.

102. i 103. Powtarzanie szeregów 4- i 5-cyfrowych
Uwaga: Zadanie oceniane jest dla dwóch sfer rozwojowych. Kryteria oceny dla zadań 102. i 103. są takie same, więc 
oceny dziecka za wykonanie tych zadań będę również takie same. Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone jeśli 
dziecko nie powtórzyło szeregów 2- i 3-cyfrowych.
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Zadanie z 4- i 5-cyfrowymi szeregami przeprowadź w ten sam sposób, co
zadanie z szeregami 2- i 3-cyfrowymi. W dalszym ciągu wypowiadaj cyfry z tą samą
szybkością l/sęk.
Próba pierwsza

Próba druga

5-8-6-1

7-1-4-2

3-2-9-4 -8

7-4-8-3-1

Sfera Rozwoju: 102. - Naśladowanie (głosu), 103. - Komunikacja; mowa czynna
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie powtarza 4- i 5-cyfrowy szereg.
obiecujące - Dziecko powtarza poprawnie tylko 4-cyfrowy szereg.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi powtórzyć ani 4- ani 5-cyfrowego szeregu.

104. Liczenie na głos
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Poproś dziecko, aby policzyło na głos. Jeśli dziecko nie rozumie zadania, pomóż mu i powiedz: „Raz... i co  
dalej?".
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie liczy do dziesięciu
obiecujące - Dziecko liczy poprawnie co najmniej do trzech.
nie zaliczone - Dziecko nic liczy poprawnie nawet do trzech.

105. Nazywanie cyfr
Materiały: Plansza z cyframi (1-10)

26

Procedura:  Wybierz dowolnie planszę, pokaż j ą dziecku i zapytaj: „Co to jest?". Jeśli dziecko nie odpowiada przez  
dłuższy czas, pomóż mu i nazwij cyfrę. Powtórz czynność z pozostałymi planszami
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie nazywa dziesięć cyfr.
obiecujące - Dziecko poprawnie nazywa co najmniej jedną cyfrę lub nazywa wszystkie cyfry tak samo (za każdym razem 
mówi pięć).
Nie zaliczone - Dziecko nie potrafi nazwać poprawnie żadnej cyfry lub w ogóle nie próbuje wykonać zadania.

106. Rozwiązywanie zadań w pamięci (treść zadania dotyczy dziecka)
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 95. - liczenia klocków.
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Skoncentruj uwagę dziecka i odczytaj po kolei poniższe zadania. Zrób odpowiednio długie przerwy między 
odczytywaniem kolejnych zadań, aby dziecko miało czas na zastanowienie się i odpowiedź. Zadania można przeczytać  
kilkakrotnie.
1. Jeśli miałbyś jedną piłkę, a ja dałbym ci jeszcze dwie, ile miałbyś razem?
2. Jeśli miałbyś dwa cukierki, a ja dałbym ci jeszcze cztery, ile miałbyś razem?
3. Jeśli miałbyś pięć klocków i oddałbyś dwa, ile by ci zostało? 
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie rozwiązuje co najmniej dwa zadania.
obiecujące - Dziecko rozwiązuje poprawnie jedno zadanie.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi rozwiązać żadnego zadania lub w ogóle nie próbuje tego zrobić.

107. Rozwiązywanie zadań w pamięci (treść zadania dotyczy osoby trzeciej)
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 95. — liczenia klocków.
Materiały: Niepotrzebne Procedura: Przeprowadź zadanie 

w ten sam sposób, co zadanie 106.

1. Krzyś miał pięć piłek i oddal dwie. Ile piłek mu zostało?
2. Adam miał dwa cukierki, a mama dala mu jeszcze cztery. Ile cukierków miał razem?
3. Ania miała trzy klocki, a tata dał jej jeszcze jeden. Ile klocków miała razem?
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko rozwiązuje poprawnie 

w najmniej dwa zadania.

obiecujące - Dziecko rozwiązuje poprawnie jedno zadanie.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi rozwiązać żadnego zadania poprawnie lub w ogóle nie próbuje tego zrobić.

108. Szukanie cukierka schowanego pod kubkiem
Zadanie należy pominąć, jeśli dziecko nie zaliczyło lub otrzymało ocenę obiecującą z zadania 53. - szukania ukrytego 
przedmiotu.
Materiały: Małe cukierki (drażetki) i trzy nieprzezroczyste kubki 
Procedura:  Postaw trzy kubeczki w rzędzie na stole przed dzieckiem i zwróć na nic uwagę dziecka. Schowaj jeden  
cukierek pod środkowym kubkiem. Powoli zamień miejscami kubek środkowy z kubkiem po twojej prawej stronie. Wskaż 
dziecku, aby znalazło cukierek. Jeśli dziecko nie rozumie zadania lub ma problem z jego wy konaniem, podnieś kubek i 
pokaż dziecku cukierek. Połóż cukierek pod środkowy kubek i powtórz czynność. Następnie schowaj cukierek pod kubek 
po twojej lewej stronie i zamień go miejscami z kubkiem środkowym. Wskaż dziecku, aby znalazło cukierek. Następnie 
schowaj cukierek pod kubkiem po prawej stronie i powoli zamień go miejscami z kubkiem po lewej. Wskaż dziecku, aby 
znalazło cukierek. 
Sfera Rozwoju: Percepcja (wzrokowa) 

27

Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko znajduje cukierek co najmniej dwa razy w ciągu trzech prób obiecujące - Dziecko znajduje cukierek 
jeden raz, w ciągu trzech prób. nie zaliczone - Dziecko nic potrafi lub me próbuje znaleźć cukierków.

109. Chwytanie dwoma palcami
Materiały: Jeden mały cukierek
Procedura:  Połóż cukierek na dłoni. Dłoń częściowo zamknij, aby cukierek nie wypadł. Poczęstuj dziecko cukierkiem.  
Zwróć uwagę na to, jak dziecko chwyta cukierek.
Sfera Rozwoju: Motoryka mała
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko precyzyjnie chwyta cukierek, używając kciuka i palca wskazującego.
obiecujące - Dziecko chwyta cukierek, ale używa do tego kciuka i dwóch lub więcej palców.
Nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje chwycić cukierka pomiędzy dwa palce, lecz chwyta go całą dłonią.

110. Naśladowanie sposobu użycia przedmiotów
Materiały: Plansze z obrazkami przedmiotów, których sposób użycia dziecko ma naśladować (gwizdek, piłka, bębenek, 
klucz, pita)
Procedura: Wybierz dowolną planszę i pokaż ją dziecku. Wskaż,  aby dziecko  naśladowało sposób, w jaki używa się 
przedmiotu  przedstawionego  na planszy. Powiedz do dziecka: „Pokaż,  co się  z tym robi". Jeśli  dziecko nie rozumie 
polecenia,. zademonstruj zadanie na podstawie pierwszej planszy. Przeprowadź zadanie z pozostałymi planszami.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko naśladuje sposób użycia wszystkich przedmiotów. obiecujące - Dziecko naśladuje sposób użycia co  
najmniej jednego przedmiotu lub opisuje jego funkcję (gdy widzi klucz, mówi: „otwiera drzwi"), ale nie naśladuje sposobu 
użycia.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje ani naśladować, ani opisywać sposobu użycia przedmiotów.

111. i 112. Dźwięk dzwonka ręcznego
Uwaga: Zadanie ocenia się jako dwa oddzielne elementy: 111. jako element  sfery  rozwojowej dotyczący postrzegania 
(słuchowego), 112. jako element sfery zachowania dotyczący reakcji na bodźce słuchowe.
Materiały: Dzwoneczek ręczny
Procedura: Podczas gdy dziecko zajęte jest wykonywaniem innego zadani a, schowaj
dzwonek. Zadzwoń nim głośno i zwróć uwagę na reakcję dziecka. Orientacja na dźwięk dzwonka ręcznego (111.)
Sfera Rozwoju: Percepcja (słuchowa)
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko reaguje na dźwięk i orientuje się, z jakiego kierunku pochodzi;
reakcje mogą być werbalne (dziecko pyta o dźwięk) lub niewerbalne (dziecko mruga oczami, zmienia wyraz twarzy, 
podskakuje, plącze, odwraca głowę w kierunku źródła dźwięku).
obiecujące - Dziecko reaguje na dźwięk, ale nie orientuje się skąd pochodzi lub orientuje się źle.
nie zaliczone - Dziecko w żaden sposób nie wykazuje, że usłyszało dźwięk.

Reakcja na dźwięk dzwonka ręcznego (112.)
Sfera Zachowania: Reakcje na bodźce (słuchowe) Na co zwrócić uwagę: W czasie przeprowadzania zadania należy 
zwrócić uwagę na to, czy dziecko reaguje na dźwięk nietypowo lub w ogóle nie reaguje na dźwięk. 
Ocena — zachowanie:
odpowiednie - Dziecko poprawnie reaguje na dźwięk dzwonka.
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko reaguje na dźwięk ze znacznym
opóźnieniem lub wykazuje nieco nieodpowiednią reakcję emocjonalną. 

28

w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko reaguje nieodpowiednio na dźwięk dzwonka, reakcje są zbyt emocjonalne 
(dziecko boi się lub plącze), jest nadwrażliwe (zasianiu uszy rękami) lub jest obojętne (nie reaguje w ogóle).

113. Naśladowanie dźwięków przy pomocy instrumentów
Materiały: Kołatka, dzwoneczek, łyżeczka
Procedura: Potrząśnij kołatką przed dzieckiem, aby skoncentrować jego uwagę Podaj dziecku kołatkę i wskaż, aby nią 
potrząsnęło. Powtórz tę samą czynność z pozostałymi przedmiotami (zadzwoń dzwonkiem, uderz łyżeczką w stół).
Sfera Rozwoju: Naśladowanie (ruchowe)
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko naśladuj e trzy pokazane czynności i wytwarza za każdym razem jakiś dźwięk
obiecujące - Dziecko bawi się przedmiotami ale nie próbuje dokładnie naśladować wszystkich czynności.
nie zaliczone - Dziecko me interesuje się zabawą lub mc naśladuje żadnego dźwięku

114. Rozdzielanie kart według koloru i kształtu
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło lub otrzymało ocenę obiecującą z zadania 32. -  
łączenia kolorowych klocków z kolorowymi krążkami.
Materiały: 12 kart (romby, koła, kwadraty, zielone, czerwone, fioletowe) 
Procedura:  Rozrzuć karty na stole przed dzieckiem. Wskaż dziecku, aby ułożyło karty w zbiory, powiedz: „Pokaż mi, 
które pasują do siebie", „Połącz je", lub „Ułóż karty w grupy". Jeśli po upływie pewnego czasu dziecko ma problemy ze 
zrozumieniem lub wykonaniem zadania, zademonstruj sposób wykonania zadania na przykładzie jednego zbioru (trójkąty 
lub figury zielone). Ponownie poproś dziecko, aby posegregowało karty. Możesz zademonstrować zadanie w całości, 
segregując wszystkie karty (układając je w zbiory według kształtu lub według koloru). Następnie potasuj karty i rozrzuć je 
na stole. Pozwól dziecku wykonać zadanie ponownie. 
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko układa wszystkie 12 kart w zbiory według koloru lub kształtu i nie potrzebuje demonstracji wykonania 
całego zadania.
obiecujące - Dziecko układa karty co najmniej w jeden cały zbiór (według kształtu lub koloru) lub dwa niepełne zbiory; 
lub dziecko potrzebuje demonstracji całego zadania, aby je rozpocząć lub skończyć.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje ułożyć kart w zbiory nawet po zademonstrowaniu całego zadania.

115. Dopasowywanie przedmiotów do obrazków
Materiały:  But, kubek, szczoteczka do zębów, łyżeczka, nożyczki, grzebień, ołówek i odpowiadające im (wielkością, 
kształtem i kolorem) obrazki tych przedmiotów 
Procedura: Połóż obrazek na stole i podaj dziecku odpowiedni przedmiot. Pokaż, jak położyć przedmiot w górnej części 
obrazka. Odłóż przedmiot i obrazek do pojemnika na wykorzystane materiały. Połóż na stole dwa nowe obrazki. Podaj 
dziecku przedmiot, który pasuje do jednego z obrazków i wskaż, co należy zrobić. Popraw dziecko, jeśli trzeba. Odłóż na 
bok obrazek i odpowiadający mu przedmiot. Połóż na stole następną parę. Na stole zawsze powinny znajdować się dwa 
obrazki- Podawaj dziecku przedmioty i wymieniaj obrazki aż do wykorzystania wszystkich par. Poprawiaj błędy w czasie 
wykonywania zadania. 
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie łączy pięć przedmiotów z obrazkami. 
obiecujące — Dziecko dopasowuje co najmniej dwa przedmioty. 
nie zaliczone - Dziecko nie rozumie zadania.

116. Nazywanie przedmiotów
Materiały: Przedmioty i odpowiadające im obrazki

29

Procedura:  W czasie lub po przeprowadzeniu zadania 115. – dopasowywanie przedmiotów do obrazków, podnieś do  
góry przedmiot i zapytaj: „Co to jest?". Jeśli dziecko nie rozumie pytania, odpowiedz mu „To jest...?". Odczekaj chwilę,  
aby dziecko miało czas na odpowiedź.
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko nazywa lub pokazuje na migi znaczenie pięciu przedmiotów.
obiecujące - Dziecko nazywa lub oznacza na migi jeden przedmiot.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi nazwać ani oznaczyć na migi żadnego przedmiotu.

117. Podawanie wymienionego przedmiotu
Materiały: Przedmioty, odpowiadające im obrazki, pudełko
Procedura: Umieść wszystkie przedmioty w pudełku w zasięgu ręki dziecka. Skieruj dłoń w stronę dziecka i powiedz: 
„Daj mi (bucik)". Jeśli dziecko nie reaguje, pokaz mu obrazek tego przedmiotu i powtórz polecenie.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko podaje co najmniej trzy żądane przedmioty, nie patrząc na obrazki.
obiecujące - Dziecko podaje jeden przedmiot na żądanie lub trzy przedmioty dopiero, gdy zobaczy obrazek.
nie zaliczone - Dziecko nie jest w stanie podać żadnego przedmiotu, nawet gdy zobaczyło obrazki.

118. Demonstrowanie zastosowania przedmiotów
Materiały: Kubek, łyżeczka, ołówek, grzebień, nożyczki
Procedura: Podaj dziecku przedmiot i powiedz: „Pokaz mi, co się złym robi." lub „Do czego to służy? Pokaż mi". Jeśli 
dziecko jest zakłopotane zademonstruj sposób wy konania zadania na przy kładzie jednego przedmiotu.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko demonstruje użycie czterech przedmiotów. 
obiecujące - Dziecko demonstruje użycie co najmniej jednego przedmiotu. 
nie zaliczone - Dziecko nie demonstruje użycia żadnego przedmiotu.

119. Przyciskanie wyłącznika światła
Materiały: Wyłącznik światła (w pomieszczeniu, gdzie odbywa się badanie) 
Procedura: W dowolnym czasie przeprowadzania testu poproś dziecko, aby włączyło i wyłączyło światło. Jeśli trzeba, 
podnieś dziecko do wyłącznika. Jeśli dziecko nie reaguje, pokaż, jak to zrobić. 
Sfera Rozwoju: Motoryka mała 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko włącza i wyłącza przycisk i nie potrzebuje demonstracji, aby to wykonać.
obiecujące - Dziecko próbuje wykonać zadanie, ale brakuje mu siły lub precyzji, aby udało mu się włączyć i wyłączyć 
światło lub potrzebuje demonstracji.
nie zaliczone - Dziecko me próbuje wykonać zadania (nie wykazuje zainteresowania lub me rozumie polecenia).

120. Zainteresowanie obrazkami w zeszycie
Materiały: Zeszyt do zadań językowych (obrazki)
Procedura: Połóż zeszyt na stole przed dzieckiem. Jeśli po upływie pewnego czasu dziecko nie otwiera go, zachęć je do  
tego, mówiąc: „Możesz przeczytać?". Zwróć uwagę na reakcję dziecka.
Sfera Rozwoju: Percepcja (wzrokowa)
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko ogląda zeszyt i interesuje się obrazkami (otwiera zeszyt, przekłada pojedynczo strony, przygląda się 
obrazkom).

30

obiecujące -Dziecko ogląda zeszyt, ale nie interesuje się obrazkami (otwiera zeszyt, przerzuca stronice i nie przygląda się 
dłużej obrazkom lub przerzuca po kilka stron na raz).
nie zaliczone - Dziecko nie otwiera zeszytu, mimo że jest do tego zachęcane.

121. Bierne rozpoznawanie przedmiotów i czynności
Materiały: Zeszyt do zadań językowych (obrazki) 
Procedura: Połóż zeszyt na stole przed dzieckiem. Otwórz go na pierwszej stronie i skoncentruj uwagę dziecka. Powoli 
dotykaj obrazków ułatwiając dziecku tym samym oglądanie ich po kolei. Gdy dziecko obejrzało już wszystkie obrazki na 
pierwszej stronie, poproś, aby dotknęło lub pokazało 

filiżankę. Następnie przejdź do kolejnych stron. Na każdej stronie 

zapytaj o jedno ze wskazanych słów. Jeśli jest to czasownik, poproś dziecko, aby wskazało, dotknęło, pokazało czynność, 
np.: 

gotowanie, budowanie. Zanotuj liczbę prawidłowych odpowiedzi. Jeśli dziecko robi pięć błędów pod rząd, zakończ 

wykonywanie zadania. Liczba słów, o które należy zapytać znajduje się na wewnętrznej stronie okładki zeszytu zadań 
językowych. 
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie pokazuje co najmniej 14 obrazków.
obiecujące — Dziecko poprawnie rozpoznaje co najmniej jeden obrazek.
nie zaliczone - Dziecko nic potrafi poprawnie wskazać obrazka lub w ogóle nie próbuje tego zrobić.

122. Nazywanie przedmiotów i czynności
Materiały: Zeszyt do zadań językowych
Procedura: Otwórz zeszyt w miejscu, gdzie znajduje się obrazek krowy. Zapytaj dziecko: „Co to jest?". Jeśli wyrazem, o 
który pytasz, jest czasownik, zapytaj: „Co 'n/ona) robi?". Tę samą czynność powtórz z pozostałymi wyrazami. Zapisuj 
poprawne .Spowiedzi. Jeśli dziecko popełnia pięć błędów pod rząd lub pięć razy po kolei nie odpowiada, zakończ badanie. 
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie odpowiada na pytania dotyczące co najmniej 14
obrazków.
obiecujące — Dziecko odpowiada poprawnie co najmniej) jeden raz.
nic zaliczone - Dziecko nie potrafi odpowiedzieć poprawnie na żadne z pytań dotyczących obrazków lub w ogóle nie 
próbuje tego zrobić.

123. Powtarzanie dźwięków
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Skoncentruj uwagę dziecka i powiedz: „Posłuchaj mnie i powtórz to, co powiedziałem. Powiedz: „mmm" i 
wskaż   dziecku,   aby  powtórzyło.   Czynność   powtórz   /  

ba-ba,   pa—ta,   la-la.  Możesz  również   przećwiczyć  da—da,  jeśli 

dziecko nie rozumie zadania.
Sfera Rozwoju: Naśladowanie (dźwięków)
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie naśladuje co najmniej trzy dźwięki.
obiecujące   -   Dziecko   poprawnie   naśladuje   co   najmniej   jeden   dźwięk   lub   próbuje   naśladować,   ale   dźwięki   nie   są 
identyczne (ma wadę wymowy lub nie zupełnie wykształcone narządy mowy).
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje naśladować żadnych dźwięków.

124. Powtarzanie słów
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Skoncentruj uwagę dziecka i przeprowadź zadanie tak Jak zadanie 123. - powtarzanie dźwięków. Poproś,  
aby dziecko powtórzyło; 

tu, siadaj, kochanie.

Sfera Rozwoju: Naśladowanie (głosu)

31

Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie powtarza co najmniej dwa z trzech wyrazów.
obiecujące - Dziecko poprawnie powtarza co najmniej część wyrazu (mówi: „anie" zamiast 

kochanie).

nie zaliczone - Dziecko nie potrafi naśladować żadnego wyrazu poprawnie lub nawet nie próbuje tego zrobić.

125. Powtarzanie krótkich zdań lub zwrotów
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło zadania 124. -powtarzania stów.
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Przeprowadź zadanie lak, jak zadanie 123. - powtarzania dźwięków.
Wypowiadaj zdania z szybkością dwóch sylab na sekundę.
1. Chodź tu. kochanie.
2. Da) mi papier.
3. On nie płacze.
Sfera Rozwoju: Komunikacja, mowa czynna
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie powtarza co najmniej dwa zdania
obiecujące - Dziecko poprawnie powtarza co najmniej dwa wyrazy z jednego zdania (mówi: „chodź tu", „daj papier", „nie 
płacze").
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi powtórzyć nawet dwóch wyrazów z żadnego zdania-

126. Powtarzanie zdań prostych
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło lub otrzymało ocenę obiecującą za zadanie  
125. - powtarzania krótkich zdań.
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Zadanie przeprowadź tak, jak zadanie 123. - powtarzania dźwięków.
Wypowiadaj zdanie z szybkością dwóch sylab na sekundę.
1. Dziecko mocna kopnęło czerwoną piłkę.
2. Widziałem samolot wysoko na niebie.
3. Tomek dostał dwa nowe samochody.
 Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko powtarza poprawnie dwa z trzech zdań i nie robi przy tym większego błędu niż wypowiedzenie słowa 
brzmiącego podobnie do tego, które powiedział badający („samoloty" zamiast „samochody")
obiecujące - Dziecko powtarza poprawnie co najmniej jedno zdanie lub powtarza cztery słowa z jednego zdania, nie  
zwracając uwagi na kolejność słów w zdaniu. 
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi powtórzy ć nawet czterech słów z jednego zdania lub w ogóle nie próbuje tego zrobić.

127. Powtarzanie zdań złożonych
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło lub otrzymało wynik „wykonanie obiecujące" 
zadania 126. -powtarzania zdań prostych.
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Przeprowadź zadanie tak, jak zadanie 123. — powtarzania dźwięków.
Wypowiadaj zdania wolno.
1. Choć mój pies zaszczekał, kot nic uciekł.
2. Gdy wrócę do domu, dokładnie urny je ręce.
3. Jeśli będziesz siedział grzecznie, dostaniesz książeczkę. 
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna 
Ocena — wykonanie:

32

zaliczone - Dziecko poprawnie powtarza dwa z trzech zdań.
obiecujące - Dziecko poprawnie powtarza co najmniej jedno zdanie lub powtarza co najmniej dwa zdania pojedyncze z 
jakichkolwiek zdań („jeśli będziesz siedział grzecznie" i „kot nie uciekł").

nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje powtórzyć żadnych zdań pojedynczych.

128. Reakcja na polecenie ustne
Materiały: Piłka, kubek, maskotka psa, pudełko wystarczająco duże, aby pomieścić kubek
Procedura:  Połóż materiały na stole przed dzieckiem i skoncentruj uwagę dziecka. Powiedz: „Zrób, co ci powiem". 
Wskaż gestem dziecku, aby odpowiednio zareagowało, gdy wypowiadasz polecenie.
1. Uderz. piłkę.
2. Pogłaskaj pieska.
3. Wstań i podskocz.
4. Włóż kubek do pudełka i usiądź.
5. Zapukaj do drzwi i dotknij ściany. 
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko wypełnia co najmniej cztery polecenia.
obiecujące-Dziecko wypełnia tylko część polecenia (wkłada kubek do pudełka lub dotyka ściany).
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje wypełnić nawet części polecenia.

129. Reakcja na naśladowanie własnego zachowania
Zadanie można pominąć i uznać za zaliczone, jeśli dziecko zaliczyło zadanie 31.-naśladowania ruchów motoryki dużej.
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Gdy poznasz już typowe dla dziecka zachowania i sposoby bawienia się spróbuj naśladować je. Nie naśladuj 
autostymulacji lub podenerwowania. Naśladuj dziecko co najmniej trzy razy. Zaobserwuj, czy dziecko zdaje sobie sprawę  
z tego, że je naśladujesz. Zwróć uwagę, czy powtarza czynności po tobie, czy naśladowanie podoba mu się i czy wzbudza  
jego zainteresowanie. 
Sfera Rozwoju: Naśladowanie (ruchowe) 
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko zdaje sobie sprawę, że je naśladujesz; naśladowanie podoba mu się i sprawia przyjemność; dziecko 
przyłącza się do zabawy i naśladuje czynności
obiecujące - Dziecko zdaje sobie sprawę, że jest naśladowane, ale nie powtarza czynności.
nie zaliczone - Dziecko nie zdaje sobie sprawy z tego, ze jest naśladowane.

130. Reakcja na naśladowanie własnych dźwięków
Zadanie można pominąć i uznać za zaliczone, jeśli dziecko zaliczyło zadanie 124 powtarzania słów.
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Powtórz dźwięki najczęściej przez dziecko używane. Zwróć uwagę, i dziecko zdaje sobie sprawę z tego, że je 
naśladujesz i czy to mu się podoba. 
Sfera Rozwoju: Naśladowanie (dźwięków wydawanych przez dziecko) 
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko zdaje sobie sprawę, że jest naśladowane, zabawa podoba się i powtarza dźwięki za badającym.
obiecujące - Dziecko zdaje sobie sprawę, że jest naśladowane, ale nie ma och uczestniczyć w zabawie i me powtarza  
dźwięków /.a badającym.
nic zaliczone - Dziecko nic zdaje sobie sprawy, że badający naśladuje dźwięki.

131. Reakcja na proste rozkazy
Materiały: Niepotrzebne

33

Procedura: W czasie przeprowadzania testu, nie używając gestów, powiedz do dziecka „usiądź", „wstań", „chodź tutaj",  
„podaj mi", „opuść ręce", „otwórz drzwi". Możesz użyć innych jedno- lub dwu-wy razowych poleceń,
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko rozumie i wykonuje co najmniej trzy polecenia. 
obiecujące - Dziecko rozumie i wykonuje co najmniej jedno polecenie. 
nie zaliczone - Dziecko nie rozumie lub nie wykonuje poleceń,

POSŁUGIWANIE SIĘ MOWĄ
Jeśli dziecko potrafi mówić, ale dotąd nie wykonało poprawnie zadań do oceny mowy, przeprowadź zadania 132.-135.
132. Odpowiadanie krótkimi zdaniami
Materiały: Sok, kubek, ciastko, grzebień, pojemnik i słonika do robienia baniek mydlanych Procedura: Zapisz słowa i 
zwroty używane przez dziecko. Zwróć uwagę na te ważniejsze. Pomiń echolelię, chyba że ma ona jakieś znaczenie 
(„Czy   chcesz   trochę   soku?",   na   co   dziecko   odpowiada:   „Trochę   soku").   Pomiń   również   powtarzanie   sloganów 
telewizyjnych. Możesz wykorzystać różne przedmioty, aby zachęcić dziecko doustnych odpowiedzi. Poświęć kilka minut na 
to, by skłonić dziecko do mówienia-Proste pytania o przedmioty:
1. Sok i kubek
a. Lubisz sok?
b. Chcesz trochę soku?
c. Poprosisz u sok?
d. Gdzie jest kubek?
e Co chcesz, żebym zrobił?
2. Ciastko
a. Chcesz ciastko?
b. Możesz poprosić o ciastko?
c. Czy chciałbyś zabrać ciastko do domu dla....?
3. Grzebień
a. Co to jest?
b. Co się z ty m robi?
c. Kto ci czesze włosy w domu?
4. Bańki mydlane
a. Co możemy z tym zrobić?
b. Lubisz robić banki?
c. Chcesz, żebyśmy kilka zrobili?
d. Umiesz przebijać bańki?
e. Powiedz, co robisz? (dmucham, przebiłam)
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie używa co najmniej trzech różnych zwrotów dwuwyrazowych.
obiecujące - Dziecko używa poprawnie co najmniej jednego zwrotu.
nie zaliczone - Dziecko me używa żadnego zwrotu.

133. Budowanie dłuższych odpowiedzi
Materiały: Zeszyt do ćwiczeń językowych
Procedura: Połóż zeszyt na stole i razem z dzieckiem obejrzyj cztery różne strony. Jeśli dziecko wyjątkowo interesuje się  
jakimś   obrazkiem,   podtrzymaj   jego   zainteresowanie   i   zadaj   pytanie   o   obrazek,   zachęcając   tym   samym   dziecko   do 
odpowiedzi. Wybierz

34

również inne obrazki, które mogłyby skłonie dziecko do wypowiedzi. Jeśli dziecko nie interesuje się lub nie może skupić 
uwagi na czterech obrazkach z lej samej strony, zakryj trzy obrazki. Zapisz wrażenia, opisujące dziecko lub jakakolwiek 
wypowiedź dziecka w czasie oglądania zeszytu czy odpowiadania na twoje pytania. Przykładowe pytania:
l. Powiedz mi, co widzisz? 2- Czy masz to/ czy robisz to w domu?
3. Opowiedz mi o swoim psie/ piłce/ .samochodzie.
4. Kto to z tobą robi?
5. Czy pomagasz mamie w gotowaniu? Co gotujecie? Co lubisz jeść? Jak gotujecie makaron/ zupę/ ciasto?
6. Czy potrafisz sam się ubrać? Co lubisz nosić?
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko używa pięcio — lub c/.terowy razowych zdań do opisania przedmiotu lub czynności wykonywanych w 
domu lub na obrazku. obiecujące - Dziecko używa krótszych zdań w tym samym celu. nie zaliczone — Dziecko nie potrafi  
odpowiedzieć.

134. Użycie liczby mnogiej
Materiały: Ubranie, ciastka, klocki, kubki
Procedura:  Wykorzystaj wymienione materiały do sprawdzenia, czy dziecko potrafi tworzyć liczbę mnogą. Rozpocznij 
zadanie od drugiego etapu (tworzenia liczby mnogiej), jeśli uważasz, że dziecko może odpowiedzieć poprawnie.
1. Części ciała (oczy, uszy, palce)
Etap I
a. Pokaz palcem oko i zapytaj: „Co to jest?".
b. Pokaż palcem ucho i zapytaj: „Co to jest?".
c. Pokaż palec i zapytaj: „Co to jest?".
Etap 2
a. Pokaż palcami dwoje oczu i zapytaj: „Co to jest?".
b. Pokaż palcami dwoje uszu i zapytaj: „Co to jest?".
c. Podnieś dwa palce i zapytaj: „Co to jest?".
2. Ubranie (guziki, buty, kieszenie)
Wybierz dwa elementy ubioru i przeprowadź zadanie podobne do powyższego (części ciała). Przeprowadź zadanie w 
dwóch etapach, jeśli uważasz, że jest to konieczne.
3. Trzy ciastka, trzy klocki, dwa kubki
Etap l
a. Połóż ciastko przed dzieckiem i zapytaj: „Co to jest?".
b. Połóż klocek przed dzieckiem i zapytaj: „Co to jest?".
Etap 2
Włóż trzy ciastka do jednego kubka i trzy klocki do drugiego.
a. Pokaż dziecku kubek z ciastkami i zapytaj: „Co to jest?".
b. Pokaż dziecku kubek z klockami i zapytaj: „Co to jest?".
Sfera Rozwoju: Komunikacja, mowa czynna
Ocena — wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie używa liczby mnogiej więcej niż raz.
obiecujące - Dziecko używa liczby mnogiej tylko raz.
nie zaliczone - Dziecko w ogóle nie używa liczby mnogiej w czasie wykonywania testu.

135. Użycie zaimków
Materiały: Sok, dwa kubki, ciastka, maskotka Procedura:
1. Połóż rękę na stole i poproś dziecko, aby położyło rękę obok twojej. Wskazując własną rękę zapytaj dziecko: „Czyja to  
ręka?". Następnie wskaż rękę dziecka i zapytaj: „Czyja to ręka?".

35

2. Nalej sok dziecku i sobie. Pij swój i zapytaj: „Kto pije sok?" Kiedy pije dziecko zapytaj: „A kto teraz pije?".
3. Połóż ciastka przed sobą, dzieckiem i maskotką. Wskazując ciastka po kolei powiedz:
„To jest moje ciastko, to jest twoje ciastko, a to jest jego ciastko". Następnie pokazując kolejno ciastka zapytaj dziecko: 
„Czyje to ciastko?". 
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna
 Ocena - wykonanie:
zaliczone Dziecko poprawnie używa jednego zaimka (twoja, moja, ty, ja, twoje, moje, jego).
obiecujące - Dziecko używa zaimków niepoprawnie lub potrzebuje pomocy w trzeciej części zadania.
nie zaliczone - Dziecko nie używa zaimków

136. Czytanie krótkich wyrazów
Materiały: Zeszyt do ćwiczeń językowych
Procedura: Otwórz zeszyt ćwiczeń na stronie, na której znajduje się krótkie opowiadanie. Poproś dziecko, aby przeczytało  
jedną linijkę (cztery wyrazy) na głos: pies kot dom piłka
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie czyta trzy wyrazy.
obiecujące - Dziecko czyta co najmniej jeden wyraz lub jakikolwiek pojedynczy wyraz z całego opowiadania.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi lub nie próbuje przeczytać żadnego wyrazu.

137. Czytanie krótkich zdań
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko otrzymało wynik: „wykonanie obiecujące" lub nie zaliczyło  
zadania 136. - czytania krótkich słów. Zadanie można przeprowadzić, jeśli badający uważa, że dziecko może rozumieć 
choć jedno słowo z tekstu.
Materiały: Zeszyt do ćwiczeń językowych
Procedura:  Zachęć dziecko, aby przeczytało całe opowiadanie (druga część opowiadania znajduje się na następnej 
stronie). Zwróć uwagę na to, jak dziecko czyta i jakie robi błędy. Oto opowiadanie w zeszycie do ćwiczeń językowych:
„Tomek ma kota i psa. Tomek ma też dużą pitkę. Tomek, pies i kot mieszkają razem w domu. Tomek lubi bawić się ze 
swoim psem i kotem. Pies Tomka pobiegł za piłką na ulicę. Tomek złapał psa Poszli do domu. Tomek schował piłkę do 
pudełka." 
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna 
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko czyta poprawnie co najmniej jedno zdanie.
obiecujące - Dziecko czyta co najmniej jedno zdanie proste lub dwa kolejne wyraz}' („Tomek wziął piłkę", „Tomek ma"  
lub „dużą piłkę").
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi przeczytać dwóch kolejnych wyrazów lub nie próbuje tego zrobić.

138. Czytanie z kilkoma błędami
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło lub otrzymało wynik „wykonanie obiecujące" w  
zadaniu 137. - czytania krótkich zdań.
Materiały: Zeszyt do ćwiczeń językowych
Procedura: W czasie przeprowadzania zadania 137. zwróć uwagę na to, czy dziecko robi dużo błędów podczas czytania.
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko:
- czyta tekst nie robiąc wielu błędów
- zasadniczo czyta płynnie i zastanawia się tylko nad trudniejszymi wyrazami, opuszcza tylko jeden lub dwa wyrazy i robi  
mniej niż trzy błędy gramatyczne. 

36

obiecujące - Dziecko potrafi przeczytać prawie cały tekst, ale robi dużo błędów -opuszcza lub źle czyta cale fragmenty 
dłuższych zdań; nie czyta płynnie lub zastanawia się nad prostymi wyrazami.
nie zaliczone - Dziecko próbuje czytać tekst, ale potrzebuje podpowiedzi do prawie każdego wyrazu lub dziecko nie 
potrafi albo nie próbuje czytać tekstu.

139. Czytanie po cichu ze zrozumieniem
Zadanie należy pominąć i uznać za nie zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło lub otrzymało wynik obiecujący za zadanie 
137. - czytania krótkich zdań.
Materiały: Zeszyt do ćwiczeń językowych
Procedura:  Gdy dziecko skończy czytanie na glos tekstu z zadania 137. poproś je, aby przeczytało tekst po cichu.  
Poczekaj, aż dziecko skończy i zadaj mu następujące pytania:
l Jakie zwierzęta ma Tomek? (kota i psa)
2. Czym się Tomek bawi? (piłką)
3. Kto pobiegł za piłką Tomka? (pies)
Sfera Rozwoju: Komunikacja; mowa czynna
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko poprawnie odpowiada na dwa z trzech pytań. 
obiecujące - Dziecko poprawnie odpowiada na jedno pytanie.
nie zaliczone - Dziecko nie potrafi poprawnie odpowiedzieć na żadne pytanie lub w ogóle nic próbuje tego zrobić.

140. Czytanie i wypełnianie poleceń
Zadanie należy pominąć i uznać za me zaliczone, jeśli dziecko nie zaliczyło lub otrzymało wynik obiecujący z zadania 137. 
- czytania krótkich zdań.
Materiały: Zeszyt do ćwiczeń językowych, piłka, pudełko
Procedura:  Piłka i pudełko powinny znajdować się na widocznym miejscu i w zasięgu ręki dziecka.  Otwórz zeszyt na 
stronie z tekstem. Poproś dziecko,  aby przeczytało ostatnie zdanie i wykonało czynność, o jakiej jest w zdaniu mowa 
(„Zrób to, co zrobił Tomek", lub „Zrób to samo".)
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko wkłada piłkę do pudełka.
obiecujące - Dziecko podnosi piłkę, ale nie wkłada jej do pudełka.
nie zaliczone - Dziecko nie rozumie lub nie wykonuje polecenia.

141. Wykonywanie czynności rutynowych
Materiały: Pojemnik na wykorzystane przedmioty
Procedura:   W  czasie   przeprowadzania   testu  wprowadź  zasadę,  że  po   skończeniu   zadania,  wykorzystane   przedmioty 
należy odkładać do przygotowanego w tym celu koszyka. Zachęć dziecko, aby ci w tym pomagało. Zaobserwuj, czy 
dziecko stosuje się do tej zasady i samo zaczyna wykonywać rutynowe czynności.
Sfera Rozwoju: Czynności poznawcze
Ocena - wykonanie:
zaliczone - Dziecko szybko zaczyna wykonywać rutynowe czynności i wie, co ma
robić bez większego zachęcania.
obiecujące - Dziecko zaczyna wykonywać rutynowe czynności późno lub potrzebuje częstego zachęcania.
nie zaliczone - Dziecko nie zdaje sobie sprawy z zasady postępowania lub nie wykonuje rutynowych czynności.

142. Machanie ręka na pożegnanie
Zadanie można pominąć i uznać za zaliczone, jeśli dziecko zaliczyło zadanie 41. — naśladowania ruchów motoryki dużej.
Materiały: Niepotrzebne

37

Procedura: W pewny m momencie testu pokiwaj dziecku na „do widzenia" i zaobserwuj jego reakcję. Wybierz odpowiedni 
moment (koniec badania testowego lub przed opuszczeniem pomieszczenia). Możesz również przeprowadzić to zadanie w 
czasie zabawy z pacynkami, zachęcając dziecko do pokiwania lalce na „do widzenia".
Sfera Rozwoju: Naśladowanie (ruchowe)
Ocena -wykonanie:
zaliczone - Dziecko z łatwością macha rękę na „do widzenia" w odpowiedzi na gest machania badającego.
obiecujące - Dziecko próbuje pomachać ręką, ale brakuje mu siły lub precyzji, aby mu się to udało.
nie   zaliczone   -   Dziecko   nie  próbuje   wykonać   gestu   pożegnania  i   nie   wykazuje   zainteresowania   lub  zrozumienia   tej 
czynności.

143. Reakcja na uszczypnięcie
Materiały: Niepotrzebne
Procedura: Powiedz do dziecka: „Zaraz cię lekko uszczypnę". Następnie uszczypnij dziecko tak mocno, aby zareagowało.  
Zapytaj dziecko: „Czy bolało?", szybko ulituj się nad dzieckiem, jeśli wygląda na zakłopotane lub zdziwione. Zaproponuj 
dziecku, aby cię uszczypnęło.
Sfera Zachowań: Reakcje na bodźce (dotykowe)
Na  co zwrócić uwagę:  W czasie przeprowadzania zadania zwróć uwagę, czy dziecko reaguje zbyt gwałtownie na 
delikatne   uszczypnięcie;   czy   w   ogóle   nie   reaguje   ani   na   delikatne   uszczypnięcie,   ani   na   silniejsze;   czy   daje   ci   do 
zrozumienia, że uszczypnięcie jest bolesne.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko reaguje prawidłowo, trochę „marudzi", może również powiedzieć „przestań" lub zgodzić się na 
uszczypnięcie prowadzącego badanie. 
umiarkowanie nieodpowiednie -Dziecko wykazuje większą wrażliwość niż można się spodziewać lub słabo reaguje. 
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nieprawidłowo reaguje na ból; może nadmiernie płakać, piszczeć lub nie  
reaguje w ogóle.
Uwaga:   Poniższe   zadania,   144.-174.,   oparte  

SĄ

  na   obserwacjach   zachowania   dziecka  

w  czasie   nie 

zorganizowanej zabawy.

144. Badanie otoczenia, w którym przeprowadzany jest test
Sfera Zachowań:  Zabawa i zainteresowanie przedmiotami Na  co zwrócić uwagę:  W czasie przeprowadzania zadania 
zwróć uwagę na to, jak dziecko reaguje na otoczenie. 
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko prawidłowo bada otoczenie.
umiarkowanie nieodpowiednie -Dziecko wykazuje długotrwale zaniepokojenie lub nie zajmuje się badaniem otoczenia.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko bada otoczenie zbyt często i zbyt dokładnie; nienaturalne zachowanie 
może polegać na częstym czołganiu się chodzeniu w tą i z powrotem lub dotykaniu powierzchni sprzętów znajdujących  
się w pokoju.

145. Badanie materiałów testowych
Sfera Zachowań: Zabawa i zainteresowanie przedmiotami 
Na  co zwrócić uwagę:  W czasie przeprowadzania testu zwróć uwagę  na  to, jak dziecko reaguje na materiały do 
badania testowego; czy spontanicznie interesuje się przedmiotami; czy prawidłowo używa materiałów.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko używa przedmiotów prawidłowo, bada je z zainteresowaniem, ogląda je i dotyka.
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecka bada przedmioty zbyt długo i posługuje się tylko jednym zmysłem, ma problemy 
z zakończeniem oglądania przedmiotów lub wykazuje niewielkie zainteresowanie przedmiotami. 
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nie interesuje się materiałami lub bada  

JC

  nieodpowiednio (rzuca nimi, 

kreci je, liże, wącha lub drapie; zajmuje się tylko pewnymi częściami; nadmiernie interesuje się odbiciami światła).

38

146. Kontakt wzrokowy
Sfera Zachowań: Nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne
Na co zwrócić uwagę: W czasie przeprowadzania testu zwróć uwagę na to, czy dziecko unika kontaktu wzrokowego z 
badającym.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - W czasie testu dziecko nawiązuje odpowiedni kontakt wzrokowy z badającym.
umiarkowanie nieodpowiednie - Kontakt dziecka z osobą badającą jest chwilowy, mimo że dziecko zainteresowane jest 
współdziałaniem.
w znaczny m stopniu nieodpowiednie - Dziecko przez dłuższy czas lub nadmiernie unika kontaktu wzrokowego.

147. Wrażliwość wzrokowa
Sfera Zachowań: Reakcje na bodźce (wzrokowe)
Na co  zwrócić uwagę:  W czasie  przeprowadzania testu zwróć  uwagę na to, czy dziecko  wykazuje nadmierne 
zainteresowanie bodźcami wzrokowymi, czy ich unika.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Zainteresowanie bodźcami i wrażliwość wzrokowa w normie. 
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko zwraca nadmierną uwagę na bodźce wzrokowe lub nienaturalnie ich unika.
nieodpowiednie   w   znacznym   stopniu   -   Dziecko   wykazuje   wyjątkowe  lub  długotrwałe   zainteresowanie   niektórymi 
materiałami  do  badań  testowych, przedmiotami, kolorami, częściami pokoju, itp.; dziecko wyjątkowo unika pewnych 
bodźców   wzrokowych.   Nienaturalne   zachowania   mogą   polegać   na   układaniu   przedmiotów   w   nietypowy   sposób,   na 
nadmiernym zainteresowaniu się odbiciami światła, na obracaniu przedmiotów lub na odmawianiu patrzenia na nie, gdy 
badający prosi je o to.

148. wrażliwość słuchowa
Sfera Zachowań: Reakcje na bodźce (słuchowe)
Na co  zwrócić uwagę:  W czasie przeprowadzania testu zwróć uwagę, czy dziecko wykazuje nietypową wrażliwość 
słuchową; czy jest nadmiernie rozproszone hałasem z zewnątrz; czy ignoruje bodźce słuchowe. 
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Wrażliwość słuchowa w normie.
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko jest czasami rozproszone przez dźwięk lub nie reaguje na nie.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nadmiernie zwraca uwagę dźwięki z zewnątrz i łatwo się dekoncentruje; 
reakcje na dźwięki z zewnątrz
nadmierne lub nietypowe (dziecko jest wyjątkowo obojętne lub zbyt wrażliwe)

149. Zainteresowanie nierówną powierzchnia przedmiotów
Sfera Zachowań: Reakcje na bodźce (dotykowe)
Na  co   zwrócić   uwagę:  W   czasie   przeprowadzania   testu   zwróć   uwagę   na   to,   jak   dziecko   reaguje   na   nierówną 
powierzchnię przedmiotów, czy nadmiernie interesuje dotykaniem niektórych powierzchni.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Zainteresowanie powierzchnią przedmiotów w normie. umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko wyjątkowo 
koncentruje się na dotykaniu przedmiotów lub unika dotykania ich, ale w obu przypadkach zachowanie to może zmienić.
w   znacznym   stopniu   nieodpowiednie   -   Dziecko   wykazuje   wyjątkowe   i   nadmierne   zainteresowanie   powierzchnią 
przedmiotów. Nietypowe zachowania mogą polegać na: nadmiernym pocieraniu przedmiotów o twarz, długotrwałym lub 
czesi trzymaniu w ręce przedmiotów o nierównej powierzchni (miękkie klocki, maskot na silnej niechęci do dotykania 
niektórych przedmiotów.

39

150. Zainteresowanie smakiem
Sfera Zachowań: Reakcje na bodźce (smakowe)
Na co zwrócić uwagę: W czasie przeprowadzania testu zwróć uwagę na to, czy dziecko „smakuje" przedmioty, wkłada 
je do ust, lub liże.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko nie wykazuje nadmiernego zainteresowania smak przedmiotów.
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko w pewnym stopniu nadmiernie interesuje się smakiem przedmiotów.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko ma tendencje do nadmiernego interesowania się smakiem.

151. Zainteresowanie zapachem
Sfera Zachowań: Reakcje na bodźce (zapachowe)
Na co zwrócić uwagę: Zaobserwuj, czy dziecko interesuje się zapachem przedmiot
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Zainteresowanie dziecka zapachem - w normie. 
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko nieco bardziej interesuje się zapachami 
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko wykazuje nadmierne zainteresowanie zapachem materiałów używanych do 
przeprowadzania testu.

152. Nawiązywanie kontaktów uczuciowych
Sfera Zachowań: Nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne. 
Na   co   zwrócić  uwagę:  Zwróć   uwagę   na   to,   jaka   jest   jakość   odczuwania   dziecka   i   na   to   czy   dziecko   reaguje 
emocjonalnie   nieodpowiednio   do   swojego   wieku.   Zaobserwuj,   czy   dziecko   nieodpowiednio   nawiązuje   kontakt   z 
badającym. 
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Emocjonalne reakcje dziecka są prawidłowe zarówno na otoczenie, jak i na współpracę z badającym.
umiarkowanie  nieodpowiednie - Reakcje emocjonalne  dziecka w czasie  badania  testowego są nieco niewłaściwe lub 
dziecko jest prawie obojętne.
w znacznym stopniu nieodpowiednie     - W czasie  testu dziecko reaguje  emocjonalnie nieprawidłowo. Do nietypowych 
zachowań mogą należeć: niezmienny wyraz twarzy, nadmierne zahamowanie lub nerwowy śmiech, nagle nieuzasadnione 
zmiany wyrazu twarzy, grymasy twarzy lub ogólny brak reakcji emocjonalnych.

153. Zachowanie w czasie wykonywania zadania
Sfera Zachowań: Zabawa i zainteresowanie przedmiotami 
Na co zwrócić  uwagę:  Zwróć uwagę na to, czy dziecko zaczyna postępować chaotycznie w czasie naśladowania, 
wykonywania zadania lub odpowiedzi ustnej. 
Ocena - zachowanie:
odpowiednie   -   Dziecko   przystępuje   do   wykonania   zadania   w   sposób   uporządkowany   i   wykonuje   większość   zadań 
odpowiednio do poziomu rozwoju. 
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko nie zawsze postępuje w sposób /organizowany i często potrzebuj e pomocy lub 
podpowiedzi badającego. 
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nie zdaje sobie sprawy z tego, co należy zrobić lub z tego, kiedy zadanie 
zostało wykonane, lub nie potrafi wykonać zadania w sposób logicznie uporządkowany; dziecko nie potrafi skupić uwagi, 
zachowuje się zmiennie i nietypowo (zeskakuje ze stołu, hałasuje, grymasi, macha rękami, obraca się dookoła).

154. Szukanie pomocy badającego
Sfera  Zachowań: Nawiązywanie  kontaktów  i reakcje emocjonalne  Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę  na to, czy 
dziecko potrafi i chce poprosić o pomoc przy wykonywaniu zadań lub w realizowaniu własnych potrzeb (zawiązywanie 

40

butów,   picie   napoju,   branie   potrzebnego   przedmiotu,   korzystanie   z   toalety).   Zwróć   uwagę   na   czy   dziecko   wymaga 
pomocy zbyt dużej, jak na swój wiek. 
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko odpowiednio robi gest lub prosi o pomoc. umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko w niewłaściwy 
sposób lub rzadko prosi o pomoc.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nigdy nie prosi (lub nie robi gestu) o pomoc, nawet jeśli jej potrzebuje;  
dziecko wymaga zbyt dużej pomocy.

155. Reakcje lękowe
Sfera Zachowań: Nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę na to, czy dziecko reaguje prawidłowo w sytuacjach wywołujących lęk lub nie boi 
się   w   ogóle   wtedy,   gdy   taka   reakcja   byłaby   naturalna.   Zwróć   uwagę,   czy   reakcje   dziecka   są   przesadne   lub  
nieuzasadnione. Zaobserwuj, jak dziecko reaguje na rozłąkę z rodzicami.
Uwaga:  Dla dzieci  młodszych  istnieje pewien zakres uzasadnionego  niepokoju  i lęku w sytuacji  rozłąki  z rodzicami.  
Oceniając  zachowanie  dziecka, dobrze  jest wziąć pod uwagę  cechy charakterystyczne  jego osobowości,  na przykład 
nieśmiałość. Trzeba również pamiętać o tym, że niektóre dzieci częściej niż inne znajdowały się w sytuacjach, nie było  
rodziców.
Ocena — zachowanie:
odpowiednie - Dziecko wykazuje reakcje lękowe odpowiednie do wieku i sytuacji; można je łatwo uspokoić.
umiarkowanie   nieodpowiednie   -   Dziecko   wykazuje   większe   zaniepokojenie,   niż   oczekuje   się   od   dziecka   na   danym 
poziomie rozwoju.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nie wykazuje lęku w sytuacji, gdy taka reakcja byłaby naturalna lub boi się  
przesadnie i trudno jest je uspokoić.

156. Ruchy i manieryzm
Sfera Zachowań: Reakcje na bodźce (kinestetyczne)
Na  co zwrócić uwagę:  Zwróć uwagę na to, w jaki sposób dziecko wykorzystuje możliwości swojego ciała w czasie 
zabawy nie zorganizowanej i w czasie wykonywania zadań.
Ocena — zachowanie:
odpowiednie - Dziecko nie wykazuje nietypowych, powtarzających się zachowań i ruchów (stereotypie), choć może ono 
mieć niewielkie problemy z koordynacją. 
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko czasami nietypowo wykorzystuje możliwości swojego ciała.
w znacznym stopniu nieodpowiednie   - Dziecko osobliwie wykorzystuje możliwości swojego ciała, wykonując nietypowe, 
powtarzające się ruchy (obracanie się, kołysanie się).

157. Świadomość obecności osoby badającej
Sfera Zachowań: Nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę na to, czy dziecko zdaje sobie sprawę z obecności badającego, czy reaguje na 
jego głos, nawiązuje kontakt wzrokowy, reaguje na pochwały i uśmiechy.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie   -   Dziecko   odpowiednio   reaguje   na   obecność   badającego.   Nawiązuje   kontakt   wzrokowy,   słucha   głosu, 
odwzajemnia uśmiech.
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko wykazuje brak pewnych zachowań  społecznych, np. nie nawiązuje kontaktu 
wzrokowego, rzadko samodzielnie rozpoczyna współdziałanie. Niejednokrotnie potrzebna jest ingerencja, aby
pobudzić dziecko do nawiązania kontaktu.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nie zdaje sobie sprawy z obecności osoby badającej lub prawie nie reaguje 
na jego obecność. Dziecko trzyma się na uboczu i zdaje się zapominać o badającym. Zawsze konieczna jest ingerencja, 
aby pobudzić dziecko do nawiązania kontaktu.

41

158. Współpraca z badającym
Sfera Zachowań: Nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne
N

A

  co  zwrócić  uwagę:  Zwróć uwagę  na to,  czy  dziecko współpracuje  z  badającym   i sygnalizuje, że  nie  rozumie 

polecenia lub nie wie, jak je wykonać.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie  - Jeśli  dziecko rozumie  i  potrafi  wykonać polecenia badającego,  wypełnia je i  próbuje  współpracować. 
Dziecko sygnalizuje, że polecenia są niejasne lub że ma trudności z ich wykonaniem.
umiarkowanie   nieodpowiednie   —  Dziecko   jest   nieco   negatywnie   nastawione   i   czasami   współpracuje   z   badającym   a 
czasami tej współpracy odmawia.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko ma zbyt negatywną postawę wobec badania, nie stara się współpracować 
z osobą prowadzącą badanie.

159. Umiejętność skupiania uwagi
Sfera Zachowań: Zabawa i zainteresowanie przedmiotami
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę na to, czy dziecko słucha badającego i koncentruje w czasie wykonywania zadania 
odpowiednio do swojego wieku biologicznego. obserwuj, czy dziecko jest nadmiernie rozżalone lub zdenerwowane, gdy 
badający prosi o uwagę lub gdy zadanie wymaga koncentracji. 
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko posiada odpowiednią umiejętność skupiania uwagi (należy pamiętać o tym, że młodsze dzieci mają 
mniejsze możliwości skupiania uwagi niż Dzieci starsze).
umiarkowanie nieodpowiednie — Dziecko ma ograniczone i charakterystyczne dla wieku młodszego możliwości skupiania 
uwagi.
W znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nie potrafi skupić uwagi i nie jest w stanie współpracować z badającym 
ani   wykonać   prostego   zadania;   dziecko   bardzo   łatwo   dekoncentruje   się   przy   wykonywaniu   zadania  i   nie  wykazuje 
zrozumienia, gdy badający prosi o uwagę.

160 Reakcja na nagłe zmiany
Sfera Zachowań: Nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne 
Na zwrócić uwagę: Zwróć uwagę na to, jak dziecko reaguje, gdy zabierze mu się sprawiające przyjemność przedmioty 
lub gdy przechodzi się do innego zadania. Obserwuj, czy dziecko jest zanadto rozżalone lub zdenerwowane. 
Ocena-zachowanie:
odpowiednie - Dziecko dobrze znosi przejście do innego zadania i nie jest nadmiernie zmartwione, gdy odbiera mu się 
ulubiony przedmiot-
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko ma poważne trudności z przejściem do innego zadania lub ze zrezygnowaniem z 
ulubionego przedmiotu.
W znacznym stopniu nieodpowiednie – dziecko źle znosi zakłócenia zabawy lub zmiany. Może zareagować na ingerencję 
płaczem, krzykiem, machaniem rękami grymasami twarzy, wybuchem złości, uderzaniem głową o ścianę

.

161. Intonacja i modulacja głosu
Sfera Zachowań: Mowa
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę, czy mowa dziecka jest nietypowa.
Uwaga: Zadanie oceniamy jako „n-dot-", co oznacza, że nie dotyczy dziecka, które nie mówi lub które ma mniej niż dwa  
lata.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - intonacja mowy dziecka jest normalna, zróżnicowana, odpowiednio głośna i odpowiednio szybka.
umiarkowanie nieodpowiednie - Mowa dziecka charakteryzuje się niewielkim zróżnicowaniem barwy dźwięku i wysokości 
tonu, nietypowym natężeniem lub zbyt wolnym, zbyt szybkim lub zmiennym tempem.

42

w znacznym stopniu nieodpowiednie     - Mowa dziecka jest nietypowa charakteryzuje się nietypową barwą dźwięku i 
modulacją głosu, jest monotonna mechaniczna. Dziecko mówi śpiewnie, ochryple lub używa wysokich tonów.

162. Mowa niezrozumiała
Sfera Zachowań: Mowa
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę, czy dziecko wypowiada słowa, które nie ma znaczenia lub nieartykułowane 
dźwięki.
Ocena: N.dot. - zadanie nie dotyczy dzieci w wieku do 18. miesiąca życia i dzieci które nie mówią.
Zachowanie:
odpowiednie - Dziecko mówi poprawnie.
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko czasami wydaje nieartykułowane dźwięki lub wypowiada niezrozumiałe słowa.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko często wydaje nieartykułowane  dźwięki,  mówi niezrozumiale słowa lub 
Jest to główny sposób komunikowania się dziecka, mimo że dziecko ma ponad 18 miesięcy.

163. Używanie słów
Sfera Zachowań: Mowa
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę na to, czy dziecko używa słów i wyrażeń, które nie mają znaczenia.
Ocena: N.dot. - zadanie nie dotyczy dzieci do 18. miesiąca życia i dzieci, które nie mówią-
Zachowanie:
odpowiednie - Dziecko używa słów odpowiednio do sytuacji i swojego wieku używa mowy do komunikacji.
umiarkowanie nieodpowiednie -Dziecko komunikuje się słownie na nieco niższym poziomie, lecz część wypowiedzi jest 
odpowiednia do sytuacji.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko używa słów i wyrazów nieodpowiednio i komunikuje się nieefektywnie 
(schematy słowne nie sąskutecznym środkiem komunikowania swoich potrzeb i pragnień). Dziecko nie uyywa słów do 
porozumiewania się. Do schematów słownych należy: powtarzanie zwrotów i dźwięków zasłyszanych w telewizji lub stale 
używanie nieodpowiednich słów do opisywania sytuacji i przedmiotów.

164. Swoiste używanie języka i posługiwanie się „dziwacznym językiem"
Sfera Zachowań: Mowa
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę na to, czy dziecko używa często lub wyłącznie „dziwacznego Języka" (mowa Jest 
nieuporządkowana i niezrozumiała) lub używa swoistego języka (mowa charakterystyczna dla danej osoby).
Ocena: N.dol. - zadanie nie dotyczy dzieci do 18. miesiąca życia i dzieci, które nie mówią.
Zachowanie:
odpowiednie - Dziecko używa zwrotów i wyrażeń odpowiednio do sytuacji. 
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko czasami używa słów bez znaczenia, ale również używa czasami zrozumiałego 
języka.
w znacznym stopniu nieodpowiednie -Dziecko często używa słów i wyrażeń bez znaczenia lub dziecko używa języka w 
swoisty sposób, stosując wymyślone lub metaforyczne wyrażenia („Zgaś światło" zamiast „Zostaw mnie w spokoju").

165. Echolalia odroczona
Sfera Zachowań: Mowa 
Na  co  zwrócić   uwagę:  Zwróć  uwagę,  czy  dziecko   nieodpowiednio  i  z  pewnym  Opóźnieniem  powtarza  słowa  lub 
wyrażenia.
Ocena: N.dot. - zadanie nie dotyczy dzieci do 18. miesiąca życia i dzieci, które nie mówią,
Zachowanie:
odpowiednie - Dziecko nie powtarza stów i wyrażeń zasłyszanych wcześniej, chyba że wymaga tego sytuacja.
umiarkowanie   nieodpowiednie   -   Dziecko   czasami   niewłaściwie   powtarza   końcowe   wyrazy   lub   zwroty   zasłyszane 
wcześniej.

43

w   znacznym   stopniu   nieodpowiednie   -  Dziecko   często  i   w   nieodpowiednim   momencie   powtarza   słowa   i   wyrażenia 
usłyszane wcześniej.

166. Echolalia bezpośrednia
Sfera Zachowań: Mowa
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę, czy dziecko poprawnie powtarza zwroty i wyrażenia usłyszane chwilę wcześniej.
Ocena: N.dot. - zadanie nie dotyczy dzieci do 18. miesiąca życia i dzieci, które nie mówią
Zachowanie:
odpowiednie - Dziecko nie powtarza zasłyszanych chwilę wcześniej słów, jeśli nie wymaga tego sytuacja.
umiarkowanie nieodpowiednie — Dziecko czasami używa niepoprawnie słów i wyrażeń usłyszanych chwilę wcześniej.
w znacznym stopniu nieodpowiednie  - Dziecko często i nieodpowiednio  do sytuacji  powtarza słowa i wyrażenia 
usłyszane chwilę wcześniej.

167. Nieustanne naśladowanie dźwięków i słów
Sfera Zachowań: Mowa
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę, czy dziecko nieustannie powtarza pewne wyrazy lub dźwięki.
Ocena: N.dot. - zadanie nie dotyczy dzieci do 18. miesiąca życia i dzieci, które nie mówią.
Zachowanie:
odpowiednie - Dziecko nie powtarza żadnych dźwięków ani wyrazów nieustannie.
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko czasem powtarza te same dźwięki i wyrazy.
w znaczny m stopniu nieodpowiednie - Dziecko często i wy trwale powtarza niektóre dźwięki i wyrazy.

168. Używanie zaimków
Sfera Zachowań: Mowa
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę, czy dziecko poprawnie używa zaimków. Jeśli nie, zaobserwuj czy powodem tego 
jest wiek, czy pomyłka.
Ocena:  N.dot. - zadanie nie dotyczy dzieci do trzeciego roku życia, dzieci, które nie potrafią jeszcze używać zaimków 
osobowych oraz dzieci, u których mowa nie rozwinęła się.
Zachowanie:
odpowiednie - Dziecko poprawnie używa zaimków.
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko czasami myli zaimki „ja" i „ty" lub „on" i „ona" lub mówiąc o sobie, używa raczej 
imienia niż, zaimków „ja", „mój".
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko często myli zaimki i nie rozumie ich.

169. Wyrazistość mowy
Slera Zachowań: Mowa 
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę, czy mowa dziecka jest niezrozumiała z powodu trudności dziecka z artykulacją, 
wymową lub z powodu mylenia dźwięków.
Ocena: N dot. - zadanie nie dotyczy dzieci do drugiego roku życia i dzieci, które nie mówią.
Zachowanie:
odpowiednie - Mowa dziecka jest wyraźna i zrozumiała, dziecko nie myli dźwięków.
umiarkowanie   nieodpowiednie   -   Do   pewnego   stopnia   mowę   dziecka   trudno   jest   zrozumieć   x   powodu   artykulacji, 
wymowy, mylenia dźwięków
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Mowa dziecka 

JCSI

 niezrozumiała z powodu nieprawidłowej artykulacji, złej wymowy 

i mylenia dźwięków.

44

170. Znajomość składni
Sfera Zachowań: Mowa
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę, czy dziecko często używa niepoprawnej składni.
Ocena: N.dot. - nie dotyczy dzieci w wieku do 2,5 lat i dzieci, które nie mówią.
Zachowanie:
odpowiednie - Dziecko zazwyczaj używa poprawnej składni, jeśli robi jakieś błędy, to są one dopuszczalne w danej grupie 
wiekowej.
umiarkowanie   nieodpowiednie   -  Dziecko   czasami   niepoprawnie  buduje  zdania,   popełnia  błędy   częściej,  niż   się   tego 
oczekuje od dziecka w danym wieku.
w   znacznym   stopniu   nieodpowiednie   -   Dziecko   bardzo   często   niepoprawnie   buduje   zdania,   popełnia   błędy   o   wiele 
częściej, niż się tego oczekuje od dziecka w danym wieku.

171. Spontaniczna komunikacja
Sfera Zachowań: Mowa
Na co  zwrócić uwagę:  Zwróć uwagę, czy język służy dziecku do komunikacji i czy używany jest w odpowiednich  
sytuacjach- Zaobserwuj, czy dziecko nie potrafi lub nie może odpowiadać na pytania. Zwróć uwagę, czy wypowiedzi  
dziecka są spontaniczne i zróżnicowań e.
Ocena: N.dot - zadanie nie dotyczy dzieci do 18. miesiąca życia.
Zachowanie:
odpowiednie   -   Język   służy   dziecku   do   wyrażania   myśli   i   zadawania   pytań.   Wypowiedzi   dziecka   są   spontaniczne   i 
zróżnicowane.
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko rzadko używa języka spontanicznie lub odpowiada na pytanie nieśmiało, ale 
można je zachęcić do odpowiedzi w ograniczonym zakresie.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nie używa języka do spontanicznej  komunikacji i odpowiednio do sytuacji  
lub uparcie mówi na ten sam temat.

172. Motywowanie nagrodami rzeczowymi i smakołykami
Sfera Zachowań: Zabawa i zainteresowanie przedmiotami
Na co zwrócić uwagę: Zwróć

, uwagę na to, czy dziecko interesuje się nagrodami (zabawki, książka, cukierki, sok) i czy 

nagrody   pobudzają   do   działania.   Zaobserwuj,   czy   zabawa   sprawia   dziecku   przyjemność   lub   czy   sprawiają   mu 
przyjemność walory smakowe i zapachowe produktów spożywczych. 
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko wykazuje stałe zainteresowanie nagrodami rzeczowymi (smakołyki i ulubione zabawki pobudzają 
dziecko do działania) lub ma wewnętrzną potrzebę wykonania zadania i nie oczekuje ani nie potrzebuje nagród. 
umiarkowanie nieodpowiednie - Nagrody częściowo motywują dziecko do działania, ale nie są w stanie podtrzymać jego 
zainteresowania. 
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Nagrody rzeczowe i smakołyki nie zachęcają dziecka do działania, nie pobudzają 
jego zainteresowania zadaniem.

173. Motywowanie pochwałą
Sfera Zachowań: Nawiązywanie kontaktów i reakcje emocjonalne 
Na co zwrócić uwagę: Zwróć uwagę, czy dziecko zainteresowane jest pochwałą zdaje sobie z niej sprawy. 
Ocena — zachowanie:
odpowiednie — Dziecku podobają się pochwały i motywują je do działania. 
umiarkowanie nieodpowiednie - Dziecko prawie nie reaguje na pochwały. 
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nie reaguje lub reaguje negatyw na pochwały badającego.

45

174. Motywacja wewnętrzna
Sfera Zachowań: Zabawa i zainteresowanie przedmiotami
Na  co zwrócić uwagę:  Zwróć uwagę, czy współzawodnictwo pobudza dziecko do działania i czy dziecko wykazuje 
naturalną potrzebę wykonania do końca jakiegoś zadania.
Ocena - zachowanie:
odpowiednie - Dziecko motywuje do działania chęć ukończenia zadania, dziecko interesuje się wykonywanym zadaniem 
odpowiednio do swojego wieku rozwojowego.
umiarkowanie nieodpowiednie — Dziecko wykazuje ograniczone i zmienne zainteresowanie wykonaniem zadania.
w znacznym stopniu nieodpowiednie - Dziecko nie interesuje się wykonaniem zadania lub wykonywanie zadanie nie  
sprawia mu przyjemności.

46