„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

 
 
 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 

 

Barbara Siepracka 
 
 

 

 
 

Poszukiwanie, rozpoznawanie i dokumentowanie złóŜ 
311[12].Z3.05 

 
 
 
 
 

 

 

Poradnik dla nauczyciela 

 

 

 

 

 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

1 

Recenzenci: 
mgr Edyta Mosiądz 
mgr Janina Rudzińska 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne:  
dr inŜ. Barbara Siepracka 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr inŜ. Andrzej Kacperczyk 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej311[12].Z3.05 
„Poszukiwanie,  rozpoznawanie  i  dokumentowanie  złóŜ”,  zawartego  w modułowym 
programie nauczania dla zawodu technik geolog. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

2 

SPIS TREŚCI 

 

1.  Wprowadzenie 

3 

2.  Wymagania wstępne 

5 

3.  Cele kształcenia 

6 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

7 

5.  Ćwiczenia 

11 

 

5.1. Cel i zadania prac poszukiwawczych i rozpoznawczych złóŜ surowców 

uŜytecznych, uwarunkowania genetyczno-strukturalne rozmieszczenia 
złóŜ 

 
 

11 

 

5.1.1. Ćwiczenia 

11 

 

5.2. Przesłanki i oznaki występowania złóŜ, metody poszukiwań 

14 

 

5.2.1. Ćwiczenia 

14 

 

5.3.  Zadania  dozoru  geologicznego.  Rodzaje  próbek.  Etapy  projektowania, 

wykonywania prac poszukiwawczych i rozpoznawczych 

 

16 

 

5.3.1. Ćwiczenia 

16 

 

5.4. Charakterystyka  geologiczna  wybranych  złóŜ  surowców:  energetycznych, 

rudnych, surowców chemicznych, skalnych 

 

19 

 

5.4.1. Ćwiczenia 

19 

 

5.5.  Ocena  stanu  środowiska  w  miejscu  eksploatacji  kopalin,  ekonomiczna 

ocena wartości złóŜ 

 

22 

 

5.5.1. Ćwiczenia 

22 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

25 

7.  Literatura 

37 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

3 

1.  WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć  dydaktycznych  w  szkole  kształcącej  w  zawodzie

 

technik  geolog.  W  poradniku 

zamieszczono: 

−

 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,  

−

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z poradnikiem, 

−

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

−

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia oraz środkami dydaktycznymi, 

−

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

−

 

literaturę uzupełniającą. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 

Jako  pomoc  w  realizacji  jednostki  modułowej  dla  uczniów  przeznaczony  jest  Poradnik 

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika 
do nich adresowanego. 

Materiał  nauczania  (w  Poradniku  dla  ucznia)  podzielony  jest  na  rozdziały,  które 

zawierają  podrozdziały.  Podczas  realizacji  poszczególnych  rozdziałów  wskazanym  jest 
zwrócenie uwagi na następujące elementy: 

−

 

materiał  nauczania  –  w  miarę  moŜliwości  uczniowie  powinni  przeanalizować 
samodzielnie.  Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  waŜnej 
umiejętności,  jaką  uczniowie  powinni  bezwzględnie  posiadać  –  czytanie  tekstu  ze 
zrozumieniem, 

−

 

pytania  sprawdzające  mają  wykazać,  na  ile  uczeń  opanował  materiał  teoretyczny  i  czy 
jest  przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W zaleŜności  od  tematu  moŜna  zalecić 
uczniom  samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów, 
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, 
poniewaŜ  nauczyciel  sterując  dyskusją  moŜe  uaktywniać  wszystkich  uczniów  oraz 
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości, 

−

 

dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  oraz  opanowaniu  materiału  spełniają 
ć

wiczenia.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  uczeń  powinien  zweryfikować  wiedzę 

teoretyczną  oraz  opanować  nowe  umiejętności.  Przedstawiono  dosyć  obszerną 
propozycję  ćwiczeń  wraz  ze  wskazówkami  o  sposobie  ich  przeprowadzenia, 
uwzględniając  róŜne  moŜliwości  ich  realizacji  w  szkole.  Nauczyciel  decyduje,  które 
z zaproponowanych  ćwiczeń  jest  w  stanie  zrealizować  przy  określonym  zapleczu 
technodydaktycznym  szkoły.  Prowadzący  moŜe  równieŜ  zrealizować  ćwiczenia,  które 
sam opracował, 

−

 

sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest 
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając 
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego 
zakresu materiału. JeŜeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień 
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia 
przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie  nauczania. 
W tym  miejscu  jest  szczególnie  waŜna  rola  nauczyciela,  gdyŜ  od  postawy  nauczyciela, 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

4 

sposobu  prowadzenia  zajęć  zaleŜy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia.  Uczeń 
niezainteresowany  materiałem  nauczania,  wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie  w pełni 
umiejętności  załoŜonych  w  jednostce  modułowej.  NaleŜy  rozbudzić  wśród  uczniów  tak 
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania 
rozdziału moŜe stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności 
ucznia  z  tego  zakresu.  Nauczyciel  realizując  jednostkę  modułową  powinien  zwracać 
uwagę  na  predyspozycje  ucznia,  ocenić,  czy  uczeń  ma  większe  uzdolnienia  manualne, 
czy moŜe lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych, 

−

 

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu 
całej  jednostki  modułowej  i  naleŜy  je  wykorzystać  do  oceny  uczniów,  a  wyniki 
osiągnięte  przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej 
nauczyciela  realizującego  tę  jednostkę  modułową.  KaŜdemu  zadaniu  testu  przypisano 
określoną  liczbę  moŜliwych  do  uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa 
uzaleŜniona jest od ilości uzyskanych punktów. Nauczyciel moŜe zastosować test według 
własnego  projektu  oraz  zaproponować  własną  skalę  ocen.  NaleŜy  pamiętać,  Ŝeby  tak 
przeprowadzić  proces  oceniania  ucznia,  aby  umoŜliwić  mu  jak  najpełniejsze  wykazanie 
swoich umiejętności.  
Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to: 

−

 

pokaz, 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

przewodniego tekstu. 

 

311[12].Z3 

Składniki skorupy ziemskiej 

 

311[12].Z3.01 

Rozpoznawanie makroskopowe minerałów  

 

311[12].Z3.02 

Rozpoznawanie makroskopowe skał  

 

311[12].Z3.03 

Dokumentowanie form występowania złóŜ 

 

311[12].Z3.04 

Określanie rodzajów i warunków powstania złóŜ na obszarze 

Polski 

 

311[12].Z3.05 

Poszukiwanie, rozpoznawanie i dokumentowanie złóŜ

 

 
 

311[12].Z3.06 

Stosowanie przepisów prawa podczas 

wykonywania prac geologicznych 

 

Schemat układu jednostek modułowych

 

311[12].Z3.07 

Stosowanie programów komputerowych w 

pracach geologiczno-dokumentacyjnych

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

5 

2.

 

WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

 Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

−

 

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu geologii złoŜowej, 

−

 

wyjaśniać podstawowe pojęcia związane z nauką o skałach, 

−

 

określać cel badań petrograficznych, 

−

 

charakteryzować metody badań skał, 

−

 

rozróŜniać typy genetyczne skał, 

−

 

charakteryzować procesy powstawania skał magmowych, 

−

 

rozpoznawać i nazywać struktury i tekstury skał magmowych, 

−

 

określać skład mineralny skał magmowych, 

−

 

określać cechy fizyczne i chemiczne skał magmowych, 

−

 

klasyfikować skały magmowe, osadowe i piroklastyczne, 

−

 

określać występowanie i zastosowanie skał magmowych i osadowych w Polsce, 

−

 

wyjaśniać genezę i warunki powstawania skał osadowych, 

−

 

określać cechy struktury i tekstury skał osadowych, 

−

 

określać skład mineralny skał osadowych, 

−

 

charakteryzować i rozpoznawać poszczególne typy skał osadowych, 

−

 

określać występowanie i zastosowanie skał osadowych w Polsce, 

−

 

charakteryzować procesy prowadzące do powstania skał metamorficznych, 

−

 

opisywać skład mineralny skał metamorficznych, 

−

 

rozpoznawać minerały skał metamorficznych, 

−

 

rozpoznawać struktury i tekstury skał metamorficznych, 

−

 

klasyfikować typowe skały metamorficzne, 

−

 

określać występowanie i zastosowanie skał metamorficznych w Polsce, 

−

 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

−

 

obsługiwać komputer, 

−

 

współpracować w grupie. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

6 

 

3.

 

CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

−

 

określić  cel  poszukiwania,  rozpoznawania  oraz  dokumentowania  złóŜ  surowców 
uŜytecznych, 

−

 

określić uwarunkowania genetyczno-strukturalne rozmieszczenia złóŜ, 

−

 

wyjaśnić przesłanki występowania złóŜ, 

−

 

rozpoznać oznaki występowania złóŜ, 

−

 

zastosować metody poszukiwań złóŜ, 

−

 

określić  cele  i  zakres  opróbowania  warstw  skalnych  w  geologicznych  pracach 
poszukiwawczych i rozpoznawczych, 

−

 

określić zadania dozoru geologicznego,  

−

 

dokonać podziału próbek według planowanych badań, 

−

 

dokonać podziału próbek według konsystencji, sposobu i warunków ich pobierania, 

−

 

przygotować próbki do badań, 

−

 

zaplanować 

etapy 

projektowania 

i 

wykonywania 

prac 

poszukiwawczych 

i rozpoznawczych, 

−

 

scharakteryzować 

pod 

względem 

geologicznym 

wybrane 

złoŜa 

surowców 

energetycznych, rudnych, chemicznych i skalnych, 

−

 

ocenić wpływ wydobycia surowców uŜytecznych na środowisko, 

−

 

rozpoznać kopaliny uŜyteczne, 

−

 

określić ekonomiczne i techniczne kryteria eksploatacji złóŜ, 

−

 

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące poszukiwania złóŜ. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

7 

 

4.

 

PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 

 
Osoba prowadząca    

 

 

…………….................……………………….…………. 

Modułowy program nauczania: 

Technik geolog 311[12].Z3.05 

Moduł:   

 

 

 

 

 

Składniki skorupy ziemskiej 311[12].Z3 

Jednostka modułowa: 

Poszukiwanie,  rozpoznawanie  i  dokumentowanie  złóŜ 
311[12].Z3.05 

 

Temat: Przesłanki i oznaki występowania złóŜ, metody poszukiwań.

 

Cel  ogólny:  Ukształtowanie  umiejętności  wyjaśniania  znaczenia  przesłanek  i  oznak 

występowania złóŜ i scharakteryzowania waŜniejszych metod poszukiwań. 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

określić cel i zadania poszukiwania złóŜ, 

−

 

zdefiniować co to są przesłanki występowania złóŜ, 

−

 

zdefiniować co to są oznaki występowania złóŜ, 

−

 

scharakteryzować poszczególne metody poszukiwań złóŜ. 

 

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:  

−

 

organizowanie i planowanie zajęć, 

−

 

pracy w zespole, 

−

 

oceny pracy zespołu. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

−

 

dyskusja dydaktyczna, 

−

 

ć

wiczenia. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych. 

 
Czas trwania zajęć: 

−

 

90 minut. 

 

Środki dydaktyczne: 

−

 

profile i przekroje geologiczne z róŜnych obszarów Polski, 

−

 

atlas map geologicznych, 

−

 

przykładowe dokumentacje geologiczne, 

−

 

próbki kopalin, 

−

 

komputer z dostępem do internetu, 

−

 

papier formatu A4, pisaki, linijka, cyrkiel, lupa. 

 

Uczestnicy: 

−

 

uczniowie kształcący się w zawodzie technik geolog. 

 

Zadanie dla ucznia 

Na  podstawie  dostępnej  literatury  (poradnik  dla  ucznia,  atlas  geologiczny,  rocznik 

statystyczny)  wypisz  rodzaje  przesłanek  i  oznak  występowania  złóŜ  oraz  uzasadnij,  jakie 
fakty wykorzystuje się w poszczególnych przesłankach i oznakach występowania złóŜ. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

8 

Zespół  I.  Wypisz  rodzaje  przesłanek  występowania  złóŜ.  Określ,  jakie  złoŜa  moŜemy 

odkryć dzięki poszczególnym rodzajom przesłanek. Wyniki zestaw w tabelce. 

 
Zespół II. Wypisz rodzaje oznak występowania złóŜ. Określ, jakie złoŜa moŜemy odkryć 

dzięki poszczególnym oznakom. Wyniki zestaw w tabelce. 

 

Przebieg zajęć: 
 
Część wstępna 
1.

 

Określenie tematu zajęć. 

2.

 

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia. 

3.

 

Zaznajomienie uczniów z pracą metodą dyskusji dydaktycznej. 

4.

 

Podział grupy uczniów na zespoły. 

 

Faza I  
 

Określenie problemu dla grupy I i II. 

1.

 

Podział na zespoły. 

2.

 

Wybór liderów. 

3.

 

Wskazanie uczniom źródeł informacji. 

 
Faza II  

Uczniowie określają: 

1.

 

Analiza zadania przez zespoły. 

2.

 

Analiza źródeł informacji. 

3.

 

Dyskusja w grupach, wykonanie zadań. 

4.

 

Określenie zastosowań gospodarczych kopalin energetycznych i rudnych. 

 
Faza III  
1.

 

Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność rozwiązania zadania. 

2.

 

Po wykonaniu zadań konsultują z nauczycielem ich poprawność. 

3.

 

Prezentacja wyników zespołów. 

4.

 

Ocena wyników na drodze dyskusji plenarnej. 

5.

 

Uzupełnienie ewentualnych braków. 

 
Faza IV 

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im 

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były 
ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość. 

 
Podsumowanie zajęć: 

−

 

podziękowanie za aktywny udział w zajęciach, 

−

 

ocena poprawności wykonanych zadań, 

−

 

ocena aktywności uczniów podczas zajęć. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

9 

Scenariusz zajęć 2 

 
Osoba prowadząca    

 

 

 …………….................……………………….…………. 

Modułowy program nauczania: 

Technik geolog 311[12].Z3.05 

Moduł:   

 

 

 

 

 

Składniki skorupy ziemskiej 311[12].Z3 

Jednostka modułowa: 

Poszukiwanie,  rozpoznawanie  i  dokumentowanie  złóŜ 
311[12].Z3.05 

 

 

Temat:  Charakterystyka  geologiczna  wybranych  złóŜ  surowców:  energetycznych, 
 

 

rudnych, surowców chemicznych, skalnych. 

Cel  ogólny:  Nabycie  umiejętności  rozróŜniania  budowy  geologicznej  na  przykładzie 

wybranych złóŜ kopalin uŜytecznych. 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−

 

scharakteryzować budowę geologiczną złoŜa węgla brunatnego, 

−

 

scharakteryzować  budowę  geologiczną  złoŜa  surowców  chemicznych  na  przykładzie 
fosforytów, 

−

 

scharakteryzować budowę geologiczną złóŜ soli kamiennej, 

−

 

wymienić i scharakteryzować złoŜa surowców skalnych. 
 
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe: 

−

 

organizowanie i planowanie zajęć, 

−

 

pracy w zespole, 

−

 

oceny pracy zespołu. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

−

 

dyskusja dydaktyczna. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−

 

uczniowie pracują w grupach 2–4-osobowych. 

 
Czas: 180 minut. 
 
Środki dydaktyczne: 

−

 

mapy geologiczne, 

−

 

podstawowe próbki kopalin, 

−

 

film dotyczący wydobycia kopalin, 

−

 

komputer z dostępem do internetu, 

−

 

pytania prowadzące, 

−

 

papier formatu A4, pisaki, młotek geologiczny, świder, rylec, lupa, pojemnik na próbki. 

 
Uczestnicy: 

−

 

uczniowie kształcący się w zawodzie technik geolog. 

 
Zadanie dla ucznia 

Zespół  I.  Na  otrzymany  rysunku  przekroju  geologicznego  złoŜa  węgla  brunatnego 

zaznacz rodzaje kopalin towarzyszących. Zwróć uwagę na znaki graficzne oznaczeń. 

Zespół  II.  Na  otrzymanych  rysunkach  przekrojów  złóŜ  soli  kamiennej  zaznacz  formy 

występowania tej kopaliny. Wypełnij tabelkę. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

10 

ZŁÓśE 

Występowanie 

FORMA ZŁOśA 

KRÓTKI OPIS 

OBSZAR 

WYSTĘPOWANIA 

WAPNO 

 

 

 

MOGILNO 

 

 

 

INOWROCŁAW 

 

 

 

GÓRA 

 

 

 

 

Przebieg zajęć: 

 

Faza wstępna 
1.

 

Czynności organizacyjno-przygotowawcze. 

2.

 

Sprawdzenie listy obecności. 

3.

 

Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia. 

4.

 

Wyjaśnienie sposobu pracy uczniów. 

 

Faza główna 

 

Faza I  
1.

 

Określenie problemu dla poszczególnych grup. 

2.

 

Podział na zespoły. 

3.

 

Wybór liderów. 

4.

 

Wskazanie zespołom źródeł informacji i określenie dla nich wspólnych zadań. 

 

Faza II  
1.

 

Analiza zadania przez zespoły. 

2.

 

Analiza źródeł informacji. 

3.

 

Dyskusja  w  grupach,  nad  wykonaniem  zadania,  podziału  kopalin  i  rysunków 
obrazujących formy złóŜ. 

 

Faza III 
1.

 

Analiza zadania przez zespoły. 

2.

 

Analiza źródeł informacji. 

3.

 

Dyskusja w grupach, wykonanie zadania, rysunków. 

4.

 

Klasyfikacja próbek kopalin. 

 

Faza IV  
1.

 

Prezentacja przez liderów zespołów wyników. 

2.

 

Ocena zaprezentowanych zadań i uzupełnienie ich w drodze dyskusji plenarnej. 

3.

 

Analiza przyjętego rozwiązania. 

 

Faza V  

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im 

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były 
ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość. 

 

Praca domowa: 

 Narysuj  przekroje  geologiczne  wybranych  złóŜ  kopalin:  energetycznych  (węgla 

kamiennego, brunatnego) i rudnych (rudy niklu, Ŝelaza). 

 

Podsumowanie zajęć: 

−

 

podziękowanie za aktywny udział w zajęciach, 

−

 

ocena poprawności wykonanych zadań, 

−

 

ocena aktywności uczniów podczas zajęć. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

11 

5. ĆWICZENIA

 

 

5.1.  Cel  i  zadania  prac  poszukiwawczych  i  rozpoznawczych  złóŜ 

surowców 

uŜytecznych, 

uwarunkowania 

genetyczno-

strukturalne rozmieszczenia złóŜ  

 
5.1.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Na podstawie literatury napisz, do jakiego rodzaju skał naleŜą:  

1. 

 

2. 

 

3. 

 

4. 

 

5. 

 

6. 

 

7. 

 

8. 

 

9. 

 

 

10. 

 

W miejsce liczb wstaw odpowiednie rodzaje skał. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  Materiał 

nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  informacje  dotyczące  budowy  skał.  Dokonać  analizy 
wiadomości. Następnie odpowiedzieć na zadane pytanie wpisując wyniki do tabeli. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych wiadomości o skałach, 

2)

 

dokonać analizy rodzajów skał, 

3)

 

rozpoznać rodzaje kopalin i przyporządkować je do rodzaju skał, 

4)

 

zapisać w tabeli wyniki analiz. 

 

 Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 

 
 Środki dydaktyczne: 

−

 

przybory rysunkowe, ołówek, gumka, 

−

 

kartki papieru kserograficznego lub papieru milimetrowego, 

−

 

literatura z zakresu geologii dotycząca złóŜ. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

12 

Ćwiczenie 2 

Narysuj schemat poszukiwania złóŜ. Wyjaśnij poszczególne etapy poszukiwań. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  4.1.  Materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  informacje  dotyczące  etapów 
poszukiwań złóŜ. Dokonać analizy metod poszukiwań. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych wiadomości na zadany temat, 

2)

 

dokonać analizy metod poszukiwań, 

3)

 

rozpoznać etapy poszukiwań, 

4)

 

narysować schemat. 
 

 Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 
 

 Środki dydaktyczne: 

−

 

przybory rysunkowe, ołówek, kredki, gumka, 

−

 

kartki papieru kserograficznego lub papieru milimetrowego, 

−

 

literatura z zakresu geologii dotycząca poszukiwania złóŜ. 

 
Ćwiczenie 3 

 Na podstawie tabeli 6 zakwalifikuj, z jakimi grupami złóŜ i jaką kategorią złóŜ, związane 

są  rudy:  siarczkowe  niklu  i  miedzi,  rudy  tytano-magnetytowe  oraz  złoŜa  węgla  brunatnego, 
kamiennego,  ropy  naftowej  i  gazu  ziemnego.  Zaznacz  rozmieszczenie  tych  złóŜ  na  mapie 
geologicznej Polski. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  4.1.  Materiał  Nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  informacje  zawarte  w  tabeli  6 
i na ich podstawie dokonać klasyfikacji. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przygotować mapy geologiczne Polski oraz atlas geograficzny, 

2)

 

przeanalizować tekst w tabeli, 

3)

 

zaznaczyć na mapie połoŜenie tych złóŜ, 

4)

 

przeanalizować otrzymane wyniki, 

5)

 

sformułować wnioski. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

13 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

atlas geologiczny, atlas geograficzny, mapy konturowe Polski, 

−

 

przybory rysunkowe, ołówek, kredki, gumka, 

−

 

kartki papieru kserograficznego lub papieru milimetrowego, 

−

 

literatura z zakresu geologii. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

14 

5.2. Przesłanki i oznaki występowania złóŜ, metody poszukiwań 

 

5.2.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Na podstawie przesłanek litologicznych  (wynikających z przestrzennych i genetycznych 

związków występowania złóŜ z określonymi rodzajami skał) wypisz w tabelce rodzaj skał: 

 

ZłoŜa

 

Rodzaj skały 

złoŜa magmowe 

................................................. 

złoŜa apatytów 

................................................. 

złoŜa osadowe 

................................................. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  4.2.  Materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  informacje  dotyczące 
prawidłowości  występowania  złóŜ  i  związanych  z  tymi  prawidłowościami  przesłanek. 
Dokonać  podziału  przesłanek.  Zwrócić  uwagę  na  to,  jakie  fakty  wykorzystuje  się 
w poszczególnych przesłankach poszukiwań złóŜ.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje o poszukiwaniach złóŜ, 

2)

 

dokonać analizy przeczytanego materiału, 

3)

 

dokonać podziału na rodzaje przesłanek,  

4)

 

wyniki wpisać w tabelkę. 

 

 Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier formatu A4, długopis, 

−

 

literatura dotycząca złóŜ. 

 
Ćwiczenie 2 

Na  podstawie  analizy  tekstu  opisz  metody  poszukiwań  złóŜ  przedstawione  na 

schematach: a), b) i c). 

 

 

a)……………………………………….

 

b)........................................

 

c)..............................................

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

15 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  4.2. Materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  informacje  dotyczące  metod 
poszukiwań  złóŜ.  Przeanalizować  opisy  metod  i  schematy,  następnie  wpisać  w  tabelkę 
odpowiedzi. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje o metodach poszukiwania złóŜ, 

2)

 

dokonać analizy tekstu opisującego metody i rysunków schematycznych, 

3)

 

wpisać nazwy metod do tabelki. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego, 

 
 Środki dydaktyczne: 

−

 

papier formatu A4, flamastry. 

 
Ćwiczenie 3 

Posługując  się  materiałami  dydaktycznymi,  narysuj  schemat  aureoli  gazowej  i  wypisz 

złoŜa kopalin uŜytecznych, które znajdują się w ich sąsiedztwie. 

 

 
 
 
 

 

aureola gazowa 

złoŜa w sąsiedztwie 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  4.2.  Materiał  nauczania  dotyczący  oznak  występowania  złóŜ.  Przeanalizować 
rysunki  dotyczące  rodzaju:  aureoli  i  złóŜ,  które  mogą  znajdować  się  w  ich  sąsiedztwie. 
Następnie powinni narysować schemat i wypisać złoŜa występujące wraz z aureolą gazową. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacji na temat aureoli gazowej, 

2)

 

dokonać analizy tekstu i rysunku znajdujących się w poradniku, 

3)

 

narysować schemat aureoli gazowej i wypisać przykładowe, sąsiadujące z nią złoŜa. 

 
 Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier formatu A4, flamastry, 

−

 

literatura dotycząca złóŜ kopalin. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

16 

5.3.

 

Zadania  dozoru  geologicznego.  Rodzaje  próbek.  Etapy 
projektowania, 

wykonywania 

prac 

poszukiwawczych 

i rozpoznawczych  

 

5.3.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Do  przygotowanej  tabelki  wpisz  czynności  nadzoru  geologicznego  na  etapie  prac 

przygotowawczych i na etapie badań. 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  4.3.  Materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  informacje  dotyczące  zadań 
nadzoru geologicznego na etapie prac przygotowawczych i na etapie badań. Następnie wyniki 
wpisać w tabelkę. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  o  czynnościach  nadzoru 
geologicznego, 

2)

 

dokonać analizy przeczytanych informacji, 

3)

 

dokonać podziału, 

4)

 

wpisać wyniki do tabelki. 

 
 Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier formatu A4, długopis, 

−

 

literatura dotycząca prac poszukiwawczych. 

Prace przygotowawcze 

Etap badań 

....................................... 

....................................... 

....................................... 

....................................... 

....................................... 

....................................... 

........................................ 

........................................ 

....................................... 

....................................... 

....................................... 

....................................... 

........................................ 

........................................ 

....................................... 

....................................... 

....................................... 

....................................... 

........................................ 

........................................ 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

17 

Ćwiczenie 2

 

Na podstawie rysunku określ rodzaje wierceń stosowanych w poszukiwaniach. 

 

 

 

1.....................................2...................................3..........................................4...................................... 

 

5....................................................6......................................................7................................................ 
 

Rysunek do ćwiczenia 2 [9, s. 245] 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  4.3.  Materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  informacje  rodzajów  wierceń 
podczas wykonywania prac poszukiwawczych. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  o  technikach  wiertniczych 
stosowanych w poszukiwaniach złóŜ, 

2)

 

dokonać analizy przeczytanych informacji, 

3)

 

dokonać podziału, 

4)

 

wpisać wyniki do tabelki. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

literatura z zakresu wierceń, 

−

 

przybory do pisania i rysowania, 

−

 

zeszyt. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

18 

Ćwiczenie 3 

Do tabelki wpisz, co zawiera część tekstowa i część graficzna projektu prac geologiczno-

inŜynierskich. 

 

Część tekstowa 

Część graficzna 

 
 
 

 

 
 Wskazówki do realizacji 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału 4.3. Materiał nauczania.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  o  czynnościach  przy  przygotowaniu 
projektu prac geologiczno-inŜynierskich, 

2)

 

dokonać analizy przeczytanych informacji, 

3)

 

dokonać podziału na część graficzną i tekstową, 

4)

 

wpisać wyniki do tabeli. 

 
 Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne 

−

 

papier formatu A4, długopis, 

−

 

literatura dotycząca projektowania prac geologicznych. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

19 

5.4.  Charakterystyka  geologiczna  wybranych  złóŜ  surowców: 

energetycznych, rudnych, surowców chemicznych, skalnych

 

 
5.4.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
Na podstawie rysunku a) wypisz złoŜa kopalin leŜących w przekroju złoŜa „Turów” i nanieś 
ich  nazwy  na  rysunek  b),  (zwróć  uwagę  na  symbole  stosowane  na  przekroju  geologicznym, 
jakimi oznaczane są kopaliny uŜyteczne). 
a) 

 

 

1 – fundament krystaliczny (skały plutoniczne), 2 – wulkanity tefrytowo-bazaltowe, 3 – zwietrzelina, 4 – piasek, 

5 – ił i mułki, 6 – Ŝwir, 7 – węgiel, 8 – czwartorzęd, 9 – dyslokacje, 10 – otwory wiertnicze [7, s. 141] 

 

b) 

 

 

Rysunki do ćwiczenia 1. Przekrój przez złoŜe Turów [20] 

 

Na  podstawie  przekroju  geologicznego  przez  Nieckę  śytawską  zaznacz  na  schemacie 

przez złoŜe Turów (rys.  b) kopaliny uŜyteczne, które występują w tym złoŜu, (zwróć uwagę 
na symbole stosowane na przekroju geologicznym, jakimi oznaczane są kopaliny uŜyteczne). 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  4.2.  Materiał  Nauczania.  Przeanalizować  budowę  geologiczna  Niecki  śytawskiej, 
wyznaczyć  kontury  złoŜa  Turów,  wypisać  kopaliny  uŜyteczne  znajdujące  się  wewnątrz 
konturów  i  wypisać  rodzaje  kopalin,  które  się  tam  znajdują  (naleŜy  zwrócić  uwagę  na 
symbole  graficzne  stosowane  do  oznaczeń  na  mapach,  nanieść  nazwy  kopalin  uŜytecznych 
występujących w złoŜu Turów). Wyniki nanieść na rys. b. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

20 

Sposób wykonania ćwiczenia: 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  o  budowie  geologicznej  Niecki 
ś

ytawskiej, 

2)

 

wyszukać kopaliny uŜyteczne znajdujące się na przekroju geologicznym Niecki, 

3)

 

zaznaczyć na rysunku obszar złoŜa „Turów”, 

4)

 

dokonać analizy, które z kopalin znajdują się w przekroju tego złoŜa, 

5)

 

wpisać nazwy na schemacie. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier formatu A4, flamastry, 

−

 

literatura dotycząca złóŜ. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Na  podstawie  rysunku,  przedstaw  hipotezę  tworzenia  się  złoŜa  fosforytów.  Napisz 

reakcję chemiczną otrzymywania fosforytów. 

 

 

Rysunek do ćwiczenia 2 [10, s. 326] 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  Materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  informacje  dotyczące  przekrojów 
geologicznych. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  na  temat  powstawania  złóŜ 
fosforytów, 

2)

 

przeanalizować hipotezę zgodnie z rysunkiem, 

3)

 

napisać reakcję chemiczną powstawania fosforytów, 

4)

 

opisać hipotezę powstawania fosforytów. 
 
Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

21 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier formatu A4, długopis, 

−

 

literatura dotycząca złóŜ. 

 
Ćwiczenie 3 

Na  podstawie  przekroju  geologicznego  przedstawionego  na  rysunku  uporządkuj 

wydarzenia geologiczne, a wynik zapisz w tabeli. 

 

Rysunek do ćwiczenia 3 [40]

 

 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  fragment 

rozdziału  Materiał  nauczania.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  m.in.  na  informacje  dotyczące: 
wydarzeń geologicznych, form występowania złóŜ, zaburzeń. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat struktur złóŜ i ich zaburzeń, 

2)

 

dokonać analizy podanych na rysunku zaburzeń, 

3)

 

nazwać poszczególne zaburzenia i zapisać wynik w tabeli. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier formatu A4, długopis, 

−

 

literatura dotycząca złóŜ. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

22 

5.5.  Ocena  stanu  środowiska  w  miejscu  eksploatacji  kopalin, 

ekonomiczna ocena wartości złóŜ 

 
5.5.1. Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Na  podstawie  rysunku  określ  zasady,  według  których,  przedstawione  złoŜe  zostało 

okonturowane.  W  jakiej  odległości  między  szybikami  pozytywnymi  i  negatywnymi  została 
przeprowadzona granica złoŜa okruchowego. 
 

 

Rysunek do ćwiczenia 1 [14, s. 80] 

 
Wskazówki do realizacji 

 Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać wiadomości 

na  temat  okonturowywania  złoŜa.  Przeanalizować  na  podstawie  wiadomości  teoretycznych 
i na  podstawie  rysunku,  w  jakiej  odległości  między  szybikami  pozytywnymi  i  negatywnymi 
została przeprowadzona granica złoŜa okruchowego. Odpowiedź wpisać na rysunku. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat budowy geologicznej, 

2)

 

przeanalizować rysunek, 

3)

 

uporządkować wydarzenia chronologicznie, zapisać wynik. 

 
 Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier formatu A4, flamastry, 

−

 

literatura dotycząca okonturowywania złóŜ. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

23 

Ćwiczenie 2 

Porównaj  dwa  przedstawione  rysunki,  a)  mapę  geologiczną  zakrytą  pewnego  złoŜa  i  b) 

przekrój  podłuŜny  złoŜa.  Następnie  określ  czy  istnieje  zgodność  przekrojów  poziomych 
(mapy) z przekrojami pionowymi złoŜa. Odpowiedź zestaw w postaci tabeli. 

 

a) 

 

Mapa geologiczna zakryta złoŜa [14] 

b) 

 

Przekrój podłuŜny złoŜa [14] 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać wiadomości 

na  temat  zadany  temat.  Przeanalizować  na  podstawie  wiadomości  teoretycznych  i  na 
podstawie rysunków oba przekroje złoŜa. Odpowiedź wpisać na rysunku. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  na  temat  geometryzacji  złóŜ 
surowców mineralnych, 

2)

 

przeanalizować rysunki, 

3)

 

zapisać wynik. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier formatu A4, flamastry, 

−

 

literatura dotycząca złóŜ, 

−

 

poradnik geologa. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

24 

Ćwiczenie 3 

Narysuj schemat ścieŜki inwestycyjnej od poszukiwań złóŜ do wydobycia.  

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  uczniowie  powinni  przeczytać  materiał 

teoretyczny  w  rozdziale  Materiał  nauczania.  Przeanalizować  na  podstawie  wiadomości 
teoretycznych, jakie są ścieŜki inwestycyjne prowadzące od poszukiwań do wydobycia.  

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

odszukać  w  materiałach  dydaktycznych  informacje  na  temat  wszystkich  etapów  prac 
geologiczno-poszukiwawczych,  

2)

 

przeanalizować wiadomości, 

3)

 

narysować schemat. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−

 

ć

wiczenie, 

−

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

−

 

papier formatu A4, flamastry, 

−

 

literatura dotycząca złóŜ. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

25 

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 

TEST 1 
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Poszukiwanie, rozpoznawanie 
i dokumentowanie złóŜ” 

 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania 1, 2, 3, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 14, 15, 16, 17,18, 19, 20 są z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

zadania 4, 7, 12, 13 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  3  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. a, 4. d, 5. c, 6. a, 7. b, 8. d, 9. b, 10. a, 11. c, 
12. a, 13. b, 14. b, 15. d, 16. c, 17. b, 18. a, 19. b, 20. a 

 

Plan testu 

 

Nr 

zad.

 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1 

Zdefiniować złoŜa i sklasyfikować je  

A 

P 

b 

2 

Sklasyfikować złoŜa endogeniczne  

A 

P 

c 

3 

Rozpoznać minerały saliczne 

A 

P 

a 

4 

Przeanalizować zasady klasyfikacji złóŜ 
wg Routhiera i wykazać jej wady  

C 

PP 

d 

5 

Sklasyfikować skały okruchowe 

A 

P 

c 

6 

Sklasyfikować surowce mineralne wg 
odpowiednich grup 

A 

P 

a 

7 

Scharakteryzować metodę magnetyczną 
poszukiwania złóŜ 

C 

PP 

b 

8 

Wyjaśnić zaleŜność oznak występowania złóŜ od 
obecności określonych pierwiastków 

B 

P 

d 

9 

Określić cel pobierania próbek 

B 

P 

b 

10  Wyjaśnić technikę pobierania próbek  

B 

P 

a

 

11  Wyjaśnić etapy odkrywania kopaliny uŜytecznej  

B 

P 

c 

12  Przeanalizować rodzaje dokumentowania prac na 

etapie robót geologicznych i wymienić je 

C 

PP 

a 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

26 

13  Scharakteryzować zasady dokumentowania złóŜ na 

mapie sytuacyjno-wysokościowej 

C 

PP 

b 

14  Zidentyfikować okres, w którym powstały złoŜa 

węgla brunatnego 

A 

P 

b 

15  Określić połoŜenie kompleksu nadwęglowego J

n

 

i wymienić, jakie

 

kopaliny mu towarzyszą 

B 

P 

d

 

16  Wyjaśnić, w jakim okresie powstały złoŜa 

fosforytów 

B 

P 

c 

17  Określić ile udokumentowanych złóŜ soli 

kamiennej jest w środkowej Polsce 

B 

P 

b 

18  Określić rozmieszczenie złóŜ soli kamiennej 

w Polsce 

B 

P 

a 

19  Określić strukturę diorytów 

B 

P 

b 

20  Określić rozmieszczenie złóŜ marmurów w Polsce 

B 

P 

a 

 

 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem,  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję zanim rozpoczniesz rozwiązywać zadania. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi. 

5.

 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których tylko jedna jest poprawna. 

6.

 

Wybraną odpowiedź zaznacz na karcie odpowiedzi znakiem X. 

7.

 

Jeśli  uznasz,  Ŝe  pomyliłeś  się  i  wybrałeś  nieprawidłową  odpowiedź,  to  otocz  wybór 
kółkiem, a następnie prawidłową odpowiedź zaznacz znakiem X. 

8.

 

Pracuj  samodzielnie,  bo  tylko  wtedy  będziesz  mógł  sprawdzić  poziom  swojej  wiedzy  
i umiejętności. 

9.

 

Jeśli  jakiej  zadanie  sprawi  Ci  trudność,  rozwiąŜ  inne  i  ponownie  spróbuj  rozwiązać 
poprzednie. 

10.

 

Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi. 

11.

 

Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 35 minut. 

 

Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

27 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH  

 
1.

 

Według Lindgrena określone złoŜa tworzone w procesach geologicznych to złoŜa 
a)

 

plutoniczne i synergiczne. 

b)

 

synergiczne i epigenetyczne. 

c)

 

wulkaniczne i subwulkaniczne. 

d)

 

wulkaniczne i epigenetyczne. 

 
2.

 

Egzogeniczne złoŜa dzielimy według klasy na 
a)

 

pneuatolityczne, pirytowe, ekshalacyjne, efuzywne. 

b)

 

pirytowe, chemiczne, ewaportacyjne, hydrotermalne. 

c)

 

mechaniczne, chemiczne, biochemiczne, ewaporacyjne. 

d)

 

mechaniczne, efuzywne, piroklastyczne, granitowe. 

 

3.

 

Minerały saliczne jasne są 
a)

 

bogate w krzemionkę, glin, skalenie potasowe, plagioklazy. 

b)

 

ubogie w krzemionkę, a bogate w kwarc. 

c)

 

bogate w glin, skalenie potasowe, plagioklazy, a ubogie w krzemionkę. 

d)

 

ubogie w skalenie potasowe, a bogate w krzemionkę, glin, plagioklazy. 

 

4.

 

Wadami klasyfikacji złóŜ według Routhnera są 
a)

 

brak moŜliwości ustalenia prawidłowości występowania złóŜ. 

b)

 

brak moŜliwości ustalania prawidłowości wykrywania złóŜ. 

c)

 

brak występowania czynnika genetycznego. 

d)

 

braki czynnika genetycznego. 

 

5.

 

Skały okruchowe ze względu na ich strukturę dzielimy na 
a)

 

sialiczne, porfirowe, szkliste. 

b)

 

afanitowe, porfirowe, hipokrystaliczne. 

c)

 

fanerokrystaliczne, porfirowe, afanitowe. 

d)

 

holokrystaliczne, fanerokrystaliczne, szkliste. 

 

6.

 

Do surowców energetycznych naleŜą 
a)

 

ropa naftowa, węgiel kamienny i brunatny, gaz ziemny, rudy uranowe. 

b)

 

hematyt, piryt, magnetyt, syderyt. 

c)

 

diament, granit, turmalin, agat. 

d)

 

szczawy i solanki. 

 

7.

 

Metoda magnetyczna poszukiwania złóŜ opiera się na 
a)

 

zdalnym badaniu powierzchni Ziemi. 

b)

 

przenikliwości magnetycznej róŜnych skał. 

c)

 

przedstawieniu graficznym ciągłej struktury ośrodka. 

d)

 

przebiegu linii elektrycznych wytwarzanych sztucznie w badanym terenie. 

 
8.

 

Mineraologiczne oznaki występowania złóŜ to obecność określonych 
a)

 

pierwiastków chemicznych. 

b)

 

kopalin. 

c)

 

anomalii magnetycznych. 

d)

 

minerałów. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

28 

9.

 

Celem  pobierania  próbek  jest  uzyskanie  niewielkiej  ilości  materiału,  która 
reprezentowałaby wszystkie cechy 
a)

 

jakościowe. 

b)

 

ilościowe i jakościowe. 

c)

 

ilościowe. 

d)

 

składu chemicznego. 

 

10.

 

Technika pobierania próbek skał kategorii C polega na procesie 
a)

 

urabiania. 

b)

 

wiercenia obrotowo-rdzeniowego. 

c)

 

wciskania/ubijania. 

d)

 

wycinania ręcznego. 

 

11.

 

Etap I odkrywania złóŜ kopaliny uŜytecznej polega na 
a)

 

właściwym poszukiwaniu nowych złóŜ. 

b)

 

powiększaniu zasobów złóŜ wcześniej znanych. 

c)

 

badaniach podstawowych i ogólnych rozpoznanego wycinka skorupy ziemskiej. 

d)

 

rozpoznaniu odkrytego złoŜa. 

 

12.

 

Rodzaje dokumentowania prac na etapie robót geologicznych to prace 
a)

 

górnicze i wiertnicze. 

b)

 

pomiarowe i geologiczne. 

c)

 

geograficzne i pomiarowe. 

d)

 

górnicze i hydrogeologiczne. 

 

13.

 

Na mapie sytuacyjno-wysokościowej zaznaczamy przebieg 
a)

 

frontu prac geologicznych, linii telekomunikacyjnych i gazociągów. 

b)

 

linii energetycznych, telekomunikacyjnych i gazociągów. 

c)

 

przekroju geologicznego, frontu prac geologicznych i gazociągów. 

d)

 

frontu prac geologicznych, linii energetycznych i telekomunikacyjnych. 

 

14.

 

ZłoŜa węgla brunatnego powstały w okresie 
a)

 

pierwszorzędu, permu, kredy i jury. 

b)

 

trzeciorzędu, kredy, jury i triasu. 

c)

 

prekambru, syluru, dewonu i jury. 

d)

 

paleogenu, neogenu, kredy i triasu. 

 

15.

 

Kompleks nadwęglowy (J

n

) w złoŜu występuje na głębokości do... i tworzą go do 

a)

 

42 m, gliny, Ŝwiry, piaski. 

b)

 

100 m, węgiel. 

c)

 

135 m, iły, piaski, Ŝwiry, węgiel ksylitowy. 

d)

 

200 m, iły, piaski, Ŝwiry. 

 

16.

 

ZłoŜa fosforytów powstały w okresie 
a)

 

pierwszorzędu, permu, kredy i jury. 

b)

 

trzeciorzędu, kredy, jury i triasu. 

c)

 

prekambru, karbonu, syluru i dewonu. 

d)

 

paleogenu, neogenu, kredy i triasu. 

 
 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

29 

17.

 

Udokumentowanych złóŜ soli sodowych na terenie środkowej i północnej Polski jest 
a)

 

10. 

b)

 

15. 

c)

 

20. 

d)

 

25. 

 

18.

 

ZłoŜa soli sodowych na terenie Polski środkowej występują w okolicach 
a)

 

Kłodawy. 

b)

 

Radomia. 

c)

 

Katowic. 

d)

 

Wrocławia. 

 

19.

 

Dioryty charakteryzują się strukturą 
a)

 

monokrystaliczną. 

b)

 

ś

rednio lub drobno ziarnistą. 

c)

 

ś

rednioziarnistą. 

d)

 

grubokrystaliczną. 

 

20.

 

Marmur występuje w 
a)

 

Sławniawicach  koło  Nysy,  rejonie  masywu  ŚnieŜnika  i  w  okolicach  Stronia 
Ś

ląskiego. 

b)

 

Działoszynie koło Wielunia, LibiąŜu, Brzezinach Śląskich. 

c)

 

W okolicach Chrzanowa, na Lubelszczyźnie, Pojezierzu Mazurskim. 

d)

 

Graczach, Lubaniu, Wilkowie. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

30 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko ................................................................................................ 

 

Poszukiwanie, rozpoznawanie i dokumentowanie złóŜ 

 
Poprawną odpowiedź zaznacz znakiem X. 
 

Nr  

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1 

a 

b 

c 

d 

 

2 

a 

b 

c 

d 

 

3 

a 

b 

c 

d 

 

4 

a 

b 

c 

d 

 

5 

a 

b 

c 

d 

 

6 

a 

b 

c 

d 

 

7 

a 

b 

c 

d 

 

8 

a 

b 

c 

d 

 

9 

a 

b 

c 

d 

 

10 

a 

b 

c 

d 

 

11 

a 

b 

c 

d 

 

12 

a 

b 

c 

d 

 

13 

a 

b 

c 

d 

 

14 

a 

b 

c 

d 

 

15 

a 

b 

c 

d 

 

16 

a 

b 

c 

d 

 

17 

a 

b 

c 

d 

 

18 

a 

b 

c 

d 

 

19 

a 

b 

c 

d 

 

20 

a 

b 

c 

d 

 

Razem: 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

31 

TEST 2 
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Poszukiwanie, rozpoznawanie 
i dokumentowanie złóŜ” 

 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 14, 16, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

zadania 4, 5, 10, 17 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  18  zadań,  w  tym  co  najmniej  3  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. d, 3. a, 4. b, 5. c, 6. c, 7. a, 8. a, 9. d, 10. a, 11. a, 
12. b, 13. a, 14. c, 15. c, 16. a, 17. a, 18. a, 19. a, 20. a 

 

Plan testu 

 

Nr 

zad.

 

Cel operacyjny  
(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1 

Określić kryteria bilansowości  

B 

P 

a 

2 

Sklasyfikować złoŜa wietrzeniowe 

B 

P 

d 

3 

Rozpoznać minerały saliczne 

A 

P 

a 

4 

Przeanalizować, z jakimi skałami występują złoŜa 
miedzi 

D 

PP 

b 

5 

Przeanalizować, z jakim okresem w dziejach Ziemi 
związane są złoŜa węgla kamiennego w Europie 

D 

PP 

c 

6 

Wyjaśnić, do jakiej grupy przesłanek naleŜą 
zaburzenia fałdowe 

B 

P 

c 

7 

Wyjaśnić, z jakimi skałami występują złoŜa 
apatytów 

B 

P 

a 

8 

Wyjaśnić, z jakich własności skał lub minerałów 
wynikają przesłanki geofizyczne 

B 

P 

a 

9 

Określić, do jakich oznak występowania złóŜ naleŜą 
aureole 

B 

P 

d 

10  Uzasadnić, w wyniku, jakiego działania 

wytworzyły się aureole chemiczne 

C 

PP 

a

 

11  Wyjaśnić, na czym polega metoda magnometryczna  

B 

P 

a 

12  Wyjaśnić, na czym polega metoda sejsmiczna 

B 

P 

b 

13  Określić działania nadzoru geologicznego  

B 

P 

a 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

32 

14  Sklasyfikować metodę pobierania próbek ł

y

Ŝ

ką 

wiertniczą  

B 

P 

c 

15  Wyjaśnić, do jakiej grupy badań naleŜy etap II 

poszukiwania złóŜ 

B 

P 

c

 

16  Zidentyfikować podstawowe składniki fosforytów  

A 

P 

a 

17  Scharakteryzować kształt złoŜa WAPNO 

C 

PP 

a 

18  Wyjaśnić, do jakiej grupy skał naleŜy granit 

B 

P 

a 

19  Rozpoznać i zakwalifikować kopalinę do grupy 

B 

P 

a 

20  Określić, do jakiej grupy deformacji przestrzennych 

zakwalifikujesz przemieszczenie się górotworu do 
pustki po wydobyciu kopaliny 

B 

P 

a 

 
Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem,  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie 
zakończenia udzielania odpowiedzi. 

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję zanim rozpoczniesz rozwiązywać zadania. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi. 

5.

 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których tylko jedna jest poprawna. 

6.

 

Wybraną odpowiedź zaznacz na karcie odpowiedzi znakiem X. 

7.

 

Jeśli  uznasz,  Ŝe  pomyliłeś  się  i  wybrałeś  nieprawidłową  odpowiedź,  to  otocz  wybór 
kółkiem, a następnie prawidłową odpowiedź zaznacz znakiem X. 

8.

 

Pracuj  samodzielnie,  bo  tylko  wtedy  będziesz  mógł  sprawdzić  poziom  swojej  wiedzy  
i umiejętności. 

9.

 

Jeśli  jakiej  zadanie  sprawi  Ci  trudność,  rozwiąŜ  inne  i  ponownie  spróbuj  rozwiązać 
poprzednie. 

10.

 

Odpowiedzi udzielaj tylko na załączonej karcie odpowiedzi. 

11.

 

Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 35 minut. 

Powodzenia 

 

 
Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

33 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.

 

Kryteria bilansowości złoŜa określa 
a)

 

prawo górnicze i geologiczne. 

b)

 

prawo budowlane. 

c)

 

dokumentacja geologiczna. 

d)

 

warunki geologiczne. 

 
2.  ZłoŜa wietrzeniowe naleŜą do grupy złóŜ 

a)

 

endogenicznych 

b)

 

metamorficznych. 

c)

 

egzogenicznych. 

d)

 

karbonatytowych. 

 
3.  Bogate w: krzemionkę, glin, skalenie potasowe, plagioklazy to 

a)

 

minerały saliczne 

b)

 

minerały femiczne. 

c)

 

idiochromatyczne 

d)

 

pseudochromatyczne. 

 
4.  Na podstawie prawidłowości litologicznej złoŜa miedzi występują  

a)

 

z piaskowcami. 

b)

 

z dolomitami. 

c)

 

z wapieniami. 

d)

 

ze skałami klastycznymi. 

 
5.

 

ZłoŜa węgla kamiennego w Europie związane są z 

a)

 

permem. 

b)

 

karbonem górnym. 

c)

 

miocenem. 

d)

 

sylurem. 

 
6.

 

Zaburzenia fałdowe naleŜą do przesłanek 
a)

 

genetycznych. 

b)

 

magmowych. 

c)

 

strukturalnych. 

d)

 

facjalnych. 

 

7.

 

ZłoŜa apatytów występują 
a)

 

ze skałami zasadowymi i ultrazasadowymi. 

b)

 

ze skałami kwaśnymi. 

c)

 

ze skałami obojętnymi. 

d)

 

wewnątrz skał magmowych. 

 
8.

 

Przesłanki geofizyczne występowania złóŜ wynikają 
a)

 

z własności fizycznych skał lub minerałów. 

b)

 

z własności chemicznych skał lub minerałów. 

c)

 

z pozycji geograficznej. 

d)

 

ze związania złoŜa z odpowiednimi facjami. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

34 

9.

 

Aureole, oznaki występowania złóŜ naleŜą do 
a)

 

niegeologicznych oznak występowania złóŜ. 

b)

 

wtórnych oznak występowania złóŜ. 

c)

 

bezpośrednich oznak występowania złóŜ. 

d)

 

pośrednich oznak występowania złóŜ. 

 
10.

 

Aureole chemiczne są wynikiem 
a)

 

wytrącania się substancji mineralnej. 

b)

 

wietrzenia fizycznego. 

c)

 

wydobywania się produktów rozkładu w postaci gazowej. 

d)

 

nagromadzenia wody. 

 
11.

 

Metoda magnometryczna opiera się na 
a)

 

róŜnicach w przenikalności magnetycznej róŜnych skał. 

b)

 

generowaniu i wysyłaniu impulsu fali elektromagnetycznej. 

c)

 

na zdalnym badaniu powierzchni ziemi. 

d)

 

pomiarze czasu powrotu fal sejsmicznych. 

 
12.

 

Sejsmiczna metoda refleksyjna wykorzystuje 
a)  fale przechodzące. 
b)  fale odbite. 
c)  fale podlegające prawu optyki. 
d)  fale zakłócające. 

 
13.

 

Do nadzoru geologicznego na etapie prac przygotowawczych m.in. naleŜy 
a)

 

uzgodnienie i opiniowanie projektów prac geologicznych. 

b)

 

wyznaczenie wyrobisk i ich niwelacja. 

c)

 

kontrola prowadzonych terenowych badań podłoŜa. 

d)

 

sporządzanie dokumentacji badań. 

 
14.

 

Pobieranie próbek łyŜką wiertniczą to kategoria 
a)

 

A. 

b)

 

B. 

c)

 

C. 

d)

 

D. 

 
15.

 

Etap II poszukiwania złóŜ to 
a)

 

badania podstawowe. 

b)

 

ogólne rozpoznanie. 

c)

 

właściwe poszukiwania. 

d)

 

rozpoznanie odkrytego złoŜa. 

 

16.

 

Podstawowymi

 

składnikami mineralnymi fosforytów są

 

a)

 

apatyty. 

b)  kwarc. 
c)  iły. 
d)  kaolin. 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

35 

17.

 

ZłoŜe Wapno ma kształt 
a)

 

maczugi. 

b)

 

soczewki. 

c)

 

synkliny. 

d)

 

kopuły. 

 

18.

 

Granit naleŜy do 
a)

 

skał magmowo-głębinowych, średnio- lub grubokrystalicznych. 

b)

 

skał osadowych. 

c)

 

skał piaskowych. 

d)

 

wapieni. 

 
19.  Bentonit jest kopaliną 

a)  podstawową. 
b)  leczniczą. 
c)  pospolitą. 
d)  metaliczną. 

 
20.  Przemieszczenie  górotworu  do  pustki  powstałej  po  wydobyciu  kopaliny  zaliczamy  do 

deformacji powierzchni 
a)

 

bezpośredniej. 

b)

 

ciągłej. 

c)

 

nieciągłej. 

d)

 

wtórnej. 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

36 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko ................................................................................................ 

 

Poszukiwanie, rozpoznawanie i dokumentowanie złóŜ 

 
Poprawną odpowiedź zaznacz znakiem X 
 

Nr  

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

1 

a 

b 

c 

d 

 

2 

a 

b 

c 

d 

 

3 

a 

b 

c 

d 

 

4 

a 

b 

c 

d 

 

5 

a 

b 

c 

d 

 

6 

a 

b 

c 

d 

 

7 

a 

b 

c 

d 

 

8 

a 

b 

c 

d 

 

9 

a 

b 

c 

d 

 

10 

a 

b 

c 

d 

 

11 

a 

b 

c 

d 

 

12 

a 

b 

c 

d 

 

13 

a 

b 

c 

d 

 

14 

a 

b 

c 

d 

 

15 

a 

b 

c 

d 

 

16 

a 

b 

c 

d 

 

17 

a 

b 

c 

d 

 

18 

a 

b 

c 

d 

 

19 

a 

b 

c 

d 

 

20 

a 

b 

c 

d 

 

Razem: 

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

37 

7.

 

LITERATURA 

 

1.

 

BaŜyński  J.,  Drągowski  A.,  Frankowski  Z.,  Kaczyński  R.,  Rybicki  S.,  Wysokiński  L.: 
Zasady sporządzania dokumentacji geologiczno-inŜynierskich. Ministerstwo Środowiska 
i PIG, Warszawa 1999 

2.

 

Bohdanowicz  K.:  Surowce  mineralne  świata.  Wydawnictwo  Geologiczne,  Warszawa 
1952 

3.

 

Bolewski  A.,  Gruszczyk  H.:  Surowce  mineralne.  Źródła  –  Produkcja  –  Gospodarka  – 
Informacje. Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa 1982 

4.

 

Czapowski  G.: 

Geologia  permskich  struktur  i  złóŜ  solnych  w  Polsce  –  aktualny  stan 

wiedzy i perspektywy zagospodarowania. Przegląd Geologiczny, nr 4, 2006, s. 300–302

 

5.

 

Działowska  D.:  Wpływ  wybranych  czynników  na  reprezentatywność  próbki  w procesie 
jej  przygotowania  Referat  na  XIII  sesji  studenckich  kół  naukowych  pionu  górniczego. 
AGH, Kraków 2002 

6.

 

Encyklopedia Techniki. PIW, Warszawa 1969 

7.

 

Gabzdyl W.: Geologia złóŜ. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 1999 

8.

 

Gąsiewicz  A.:  Surowce  chemiczne.  Fosforyty.  Państwowy  Instytut  Geologiczny. 
http://www.pgi.gov.pl/surowce_chemiczne/fosforyty_wystepowanie.htm 

9.

 

Gruszczyk  H.:  Metody  poszukiwania  kopalin  złóŜ  stałych.  Wyd.  II.  Wydawnictwo 
Geologiczne, Warszawa 1975 

10.

 

Gruszczyk H.: Nauka o złoŜach. AGH, Skrypty Uczelniane nr 948, Kraków 1983 

11.

 

Kaszowska  O.:  Wpływ  podziemnej  eksploatacji  górniczej  na  powierzchnię  terenu. 
Problemy Ekologii, vol. 11, nr 1, styczeń–luty 2007 

12.

 

Kwiatek  J.  (red.):  Ochrona  obiektów  budowlanych  na  terenach  górniczych. 
Wydawnictwo Głównego Instytutu Górnictwa, Katowice 1997 

13.

 

Stankowski W.: Geografia fizyczna z geologią. WSiP, Warszawa 1997 

14.

 

Szamałek  K.:  Podstawy  geologii  gospodarczej  i  gospodarki  surowcami  mineralnymi. 
Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007 

15.

 

Trembecki  A.  S.:  Szacowanie  zasobów  złóŜ  surowców  mineralnych.  Wydawnictwo 
Geologiczne, 1974 

16.

 

Ustawa Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 ze zm. 

17.

 

http://gr.introne.com/teoria/Skaly/sk_osadwstep.htm 

18.

 

http://mineraly.pg.gda.pl/Zloza/ 

19.

 

http://pl.wikipedia.org/wiki/Stromatolityhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Stromatolity 

20.

 

http://wiki.4us.pl/pl/wiki/Granit.html 

21.

 

http://wiki.4us.pl/pl/wiki/Kwarcyt.html 

22.

 

http://wiki.4us.pl/pl/wiki/Piaskowiec.html 

23.

 

http://www.akademia.marwlo.cad.pl/mat_cwicz/temat_07/Char_zastos_skal_bud.doc 

24.

 

http://www.georadar.pl/georadar.htm 

25.

 

http://www.kwbturow.bot.pl/index.php?dzid=150&did=1656 

26.

 

http://www.pgi.gov.pl/surowce_mineralne/Mapy/energ11.htm 

27.

 

http://www.pgi.gov.pl/surowce_mineralne/Mapy/krusz10.htm] 

28.

 

http://www.prodmar.pl/kamienie/?cmd=53&id=74 

29.

 

http://www.wnp.pl/foto/8031.html 

30.

 

http://www.wnp.pl/foto/8032.html

 

31.

 

Muzeum Geologiczne Państwowego Instytutu Geologii 
http://www.pgi.gov.pl/muzeum/wystawy/magmatyzm/wulkanizm.html 

32.

 

www.wikipedia (wieliczka) 

33.

 

http://www.pgi.gov.pl/surowce_chemiczne/Wyniesienie%20Leby.htm 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

 

38 

34.

 

http://www.geo.uw.edu.pl/HOBBY/POSTCARD/jura10.htm 

35.

 

http://www.szkola.min-an.krakow.pl/wyklady/download/wyk_02.ppt#282,44, 

36.

 

http://geostrefa.pl/matura_geografia.1html 

 
Literatura metodyczna 
1.

 

Dretkiewicz-Więch  J.:  ABC  nauczyciela  przedmiotów  zawodowych.  Operacyjne  cele 
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994 

2.

 

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000 

 
Czasopisma: 
–

 

Nowa Edukacja Zawodowa 

–

 

Edukator Zawodowy – www.koweziu.edu.pl/edukator/index.php 

–

 

Przegląd Geologiczny 

–

 

Górnictwo odkrywkowe 

–

 

Technika Poszukiwań Geologicznych