Kusnierz_743[02].Z2.03

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Konfekcjonowanie błamów ze skór pospolitych

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2.

Konfekcjonowanie błamów ze skór szlachetnych

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy dotyczącej wykonywania błamów

ze skór futerkowych pospolitych i szlachetnych.

W poradniku znajdziesz:

–

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć juŜ ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

–

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,

–

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy juŜ opanowałeś określone treści,

–

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

–

sprawdzian postępów,

–

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

–

literaturę uzupełniającą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

743[02].Z2

Technologia wytwarzania

wyrobów futrzarskich

743[02].Z2.01

Dobieranie skór do produkcji

wyrobów

futrzarskich

743[02].Z2.02

UŜytkowanie maszyn,

urządzeń i narzędzi

kuśnierskich

743[02].Z2.03

Wykonywanie

błamów

ze skór futerkowych

743[02].Z2.04

Wykonywanie odzieŜy

futrzanej

743[02].Z2.05
Wykonywanie

galanterii futrzanej

743[02].Z2.06

Wykonywanie usług

kuśnierskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŜarowej

−−−−

charakteryzować maszyny i urządzenia stosowane w kuśnierstwie,

−−−−

określać zasady regulacji oraz konserwacji maszyn i urządzeń technicznych,

−−−−

charakteryzować budowę histologiczną oraz topograficzną skóry surowej i włosa,

−−−−

charakteryzować główne procesy wyprawy i wykończania skór,

−−−−

określać właściwości skór wyprawionych i metody ich badań,

−−−−

rozpoznawać wady i uszkodzenia skór wyprawionych,

−−−−

oceniać jakość skór wyprawionych,

−−−−

charakteryzować materiały pomocnicze i dodatki stosowane w konfekcjonowaniu
wyrobów futrzarskich,

−−−−

odczytywać rysunki techniczne prostych wyrobów futrzarskich,

−−−−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−−−−

uŜytkować podstawowe maszyny i urządzenia kuśnierskie,

−−−−

posługiwać się przyborami i narzędziami kuśnierskimi,

−−−−

rozróŜniać, sortować oraz dobierać skóry futerkowe według charakteru okrywy włosowej
i tkanki skórnej,

−−−−

charakteryzować grupy rodzajowe skór i asortymenty wyrobów futrzarskich,

−−−−

wyjaśniać zasady doboru skór futerkowych na róŜnego rodzaju wyroby futrzarskie,

−−−−

stosować zasady doboru barwy i charakteru okrywy włosowej oraz cech tkanki skórnej,

−−−−

organizować stanowisko dobierania skór zgodnie z wymaganiami ergonomii oraz
wymaganiami procesu technologicznego,

−−−−

sortować skóry futerkowe na róŜne asortymenty wyrobów futrzarskich,

−−−−

dobierać skóry futerkowe na wyroby futrzarskie,

−−−−

stosować zasady oznaczania i składowania dobranych kompletów wyrobów,

−−−−

posługiwać się obowiązującymi normami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−−−−

scharakteryzować błamy ze skór futerkowych,

−−−−

określić przeznaczenia błamów,

−−−−

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−−−−

zastosować zasady sortowania skór futerkowych na błamy,

−−−−

rozpoznać i oznaczyć wady i uszkodzenia skór,

−−−−

określić sposoby reperacji skór futerkowych pospolitych i szlachetnych,

−−−−

dobrać skóry futerkowe na błamy,

−−−−

określić etapy wykonywania błamów ze skór futerkowych pospolitych i szlachetnych,

−−−−

określić zasady kroju i łączenia skór pospolitych w błamach,

−−−−

wykonać szablony do rozkroju skór w błamy,

−−−−

dobrać skóry i materiały pomocnicze do wykonania błamu,

−−−−

zastosować zasady reperacji i rozkroju skór futerkowych na błamy,

−−−−

dobrać igły i nici do rodzaju skór futerkowych,

−−−−

zastosować szwy łączeniowe skór na maszynie kuśnierskiej,

−−−−

zastosować metodę formowania błamów przez nabijanie,

−−−−

wysuszyć i obrównać błamy według form,

−−−−

zastosować zasady wykończania błamów,

−−−−

ocenić jakość wykonania błamu,

−−−−

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpoŜarowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Konfekcjonowanie błamów ze skór pospolitych

4.1.1. Materiał nauczania

Błamy to wyroby futrzarskie przeznaczone do pelis.
Pelisa to płaszcz ocieplany błamem. Wykonuje się w pionowym układzie skór włosami

do dołu. Podstawowym układem skór w błamach jest układ szeregowo-rzędowy. Błamy mają
kształt trapezu. Wymiary typowych produkowanych błamów są następujące: długość 105,
110 i 115 cm, szerokość u dołu 150 cm, u góry 130 cm.

Błam dziecięcy ma wymiary odpowiednio mniejsze: długość 85 cm, szerokość u dołu

120 cm, szerokość u góry 100 cm.

Organizacja stanowiska pracy

Podstawowe czynności i operacje wykonywane przy konfekcjonowaniu błamów są

następujące:

−

dobieranie skór,

−

krojenie (obrównywanie),

−

szycie,

−

nabijanie,

−

obrównywanie,

−

wykończanie.
W prawidłowo zorganizowanym zakładzie produkcyjnym poszczególne czynności są

wykonywane przez odrębnych pracowników i przy tak zorganizowanych stanowiskach pracy,
aby ich kwalifikacje były maksymalnie wykorzystane.

Mamy więc grupę odbieraczy, krojaczy, nabijaczy, obrównywaczy i wykańczarki. Nie

wiadczy to jednak, Ŝe dobieracz nie moŜe pełnić funkcji krojczego lub odwrotnie, w tym

jednak przypadku wydajność pracy ulegnie znacznemu obniŜeniu.

W zakładach rzemieślniczych podział na poszczególne czynności jest znacznie

zawęŜony.  Zanika  grupa  odbieraczy,  nabijaczy,  obrównywaczy  i  czynności  te  są
wykonywane  przez  krojczych.  Zazwyczaj  jedna  i  ta  sama  osoba  wykonuje  wszystkie
czynności od pobrania skór, aŜ do wykończenia  gotowego wyrobu. W większych zakładach
rzemieślniczych występuje system zespołowy (krojczy, maszynistka, wykończarka).

Szablony pomocnicze do rozkroju i łączenia skór futerkowych.

Większość skór łączy się ze sobą w pary lub większe płaty, czyli błamy. Przy rozkroju

i łączeniu skór stosuje się odpowiednie szablony, których kształt zaleŜy od typu skóry.

Poszczególne skóry mogą być krojone za pomocą szablonów o kształtach róŜnych figur

geometrycznych. Większość tych szablonów jest dostosowana do wielkości skór.

Znaczną liczbę kształtów wykrojów opracowano w celu zachowania zbliŜonego

do  pierwotnego  rysunku  skóry,  inne  w  celu  zatarcia  śladów  łączenia  –  wzdłuŜ  czy  wszerz,
a  pozostałe  w  celu  uzyskania  efektów  estetycznych  lub  efektów  podyktowanych  nakazem
mody.  Wymiary  stosowanych  wykrojów  (ząbków,  schodków,  czy  fal)  są  róŜne  i  zaleŜą
od  rodzaju  skór,  aktualnej  potrzeby,  a  takŜe  od  indywidualnego  upodobania  kuśnierza.
Szablony do wykrojów wykonuje się z preszpanu lub blachy.
Na  rysunku  1  i  2

przedstawiono bardziej znane kształty szablonów do wykroju skór (figury

geometryczne, ząbki, schodki, fale).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Szablony słuŜące do wykroju skór o kształtach róŜnych figur geometrycznych są równieŜ

wykonywane  z  preszpanu.  Mogą  być  więc  powiększone  lub  zmniejszone,  poszerzone  lub
zwęŜone;  moŜna  teŜ  zastosować  w  nich  inny  kąt  wykroju.  Wykonane  szablony  zbiera  się,
gdyŜ  mogą  one  być  przydatne  w  przyszłości,  podczas  wykonywania  podobnych  czynności
produkcyjnych.  Wybór  szablonu  lub  wyeksponowanie  pewnych  szczegółów  zaleŜy  od
indywidualnych  zdolności  kuśnierza,  chyba  Ŝe  dotyczą  one  ściśle  określonego  wzoru  futra
(lub innego wyrobu), na który  jest sporządzona odpowiednia dokumentacja.

Błamy ze skór króliczych

Skóra królicza, pomijając kolor, charakteryzuje się nierównomierną na całej powierzchni

okrywą włosową pod względem gęstości i wysokości włosów. Część przednia skóry
w pobliŜu karku ma rzadką okrywę włosową oraz najkrótsze włosy, kark jest jeszcze słabiej
uwłosiony (czasem prawie zupełnie goły). W miarę przesuwania się w kierunku zadu okrywa
włosowa jest bardziej gęsta, a włosy coraz dłuŜsze.

Część skóry wokół krawędzi uznaje się często za nieprzydatne. NaleŜą do nich boczki –

pasma podbrzusza biegnące po bokach skóry o włosach mniej spręŜystych i rzadszej okrywie
włosowej niŜ w podstawowej, środkowej części skóry. RównieŜ nieprzydatne są często tzw.
baki  (w  górze  po  bokach  łba),  odznaczające  się  bardzo  gęsto  rozmieszczonymi,  zbitymi
włosami  w  postaci  wypukłej  kępki  (kojarzą  się  teŜ  z  kępkami  mchu).  Włosy  na  bokach  są
słabo  ukierunkowane  i  rosną  jakby  pionowo.  TakŜe  w  samym  zadzie  przy  krawędzi
występuje pasmo włosów dość wysokich, lecz nie ukierunkowanych i niespręŜystych, zwane
dzikimi włosami.

Tak więc płaszczyzna skór nadająca się do konfekcjonowania znajduje się pośrodku.

Pozornie ma ona okrywę włosową gładką i jednolitą pod względem długości włosów, jednak
włos w części przedniej  skóry jest krótszy, zaś w części zadniej  dłuŜszy. Cecha ta jest jedną
z  najwaŜniejszych,  jakie  kuśnierz  powinien  umieć  rozpoznać  podczas  doboru  skór.  Inne
z nich  to:  gęstość  wewnętrznej  i  zewnętrznej  okrywy  włosowej,  jej  barwa,  połysk  oraz
rzucające się w oczy refleksy świetlne.

Skóry królicze – jako surowiec futrzarski przeznaczony juŜ do konfekcjonowania – mogą

występować  pod  wieloma  postaciami,  w  zaleŜności  od  sposobów  ich  wykończenia.
Zasadniczy podział przewiduje: skóry wyprawione naturalne,  skóry barwione dodatkowo po
wyprawie (w celu uatrakcyjnienia wyglądu ).
Skóry wyprawione dzieli się z kolei na:

−−−−

długowłose – o nazwach : szynszyle, burki (albo płowe ), czarne, czarne – podpalone,
srebrzyste, popielate (albo platyny), białe, łaciate itp.

−−−−

strzyŜone – z wszystkich skór kolorowych powstają po strzyŜeniu tzw. platynki; białe
pozostają nadal białymi, natomiast łaciatych na ogół się nie strzyŜe.

Skóry barwione dzieli się, w zaleŜności od stopnia uszlachetniania, na:

−−−−

długowłose – o nazwach: sobole (ciemnobrązowe), skunksy (czarne) i w zaleŜności od
innych kolorów, np. oliwki, rudoszare, popielate, beŜowe itp.,

−−−−

długowłose szablonowane – o nazwach nadawanych od rodzaju szablonu lub imitacji, np.
spękana ziemia, gepard, cybet − lira, Ŝyrafa itp.,

−−−−

strzyŜone (epilowane lub nie ) – o nazwach: foki, bibrety, nutriole grafity, oliwki itp.,

−−−−

strzyŜone szablonowane − o nazwach: oceloty, lamparty, Ŝyrafy itp.

NiezaleŜnie od tego czy skóry mają włosy długie, czy strzyŜone do równej długości,

zawsze  rzadsza  okrywa  włosowa  w  części  karkowej  wygląda  bardziej  płasko  niŜ  bardziej
gęsta  okrywa  włosowa  w  części  zadniej.  Sprawia  to  nieraz  wraŜenie  (np.  u  skór
uszlachetnionych  na  foki),  Ŝe  skóry  strzyŜone  mają  włosy  róŜnej  wysokości.  Podczas
dobierania skór na błamy i inne wyroby naleŜy brać to pod uwagę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Krojenie błamów ze skór króliczych długowłosych i ze skór króliczych strzyŜonych

niczym  się  nie  róŜni.  Pierwszą  czynnością,  jaką  powinien  wykonać  kuśnierz  krojczy  przed
rozpoczęciem  krojenia,  jest  minimalne  nawilŜenie  dermy  skór  przy  tym  unikać  zamoczenia
okrywy  włosowej.  Po  nawilŜeniu  składa  się  skóry  po  dwie  mizdrą  do  siebie  i  odkłada  na
krótko w celu odleŜenia.

Mniej doświadczony kuśnierz powinien zawsze kroić skóry w stanie rozłoŜonym i według

odrysowanego  szablonu  (kontury  błamu  rysuje  się  na  stole  kredą).  Po  odleŜeniu,  skóry
rozmieszcza się w połoŜeniu zgodnym z uprzednim dobraniem. KaŜdą z nich naleŜy ręcznie
rozciągnąć  we  wszystkich  kierunkach.  PoniewaŜ  skóry  po  rozciągnięciu  zmieniają  czasem
wygląd  zewnętrzny  (matowieją  lub  zmieniają  odcień),  naleŜy  porównać  prawidłowość  ich
dobrania.  Nierzadko  konieczna  jest  pewna  korekta  doboru,  którą  trzeba  bezwarunkowo
wykonać, aby uniknąć późniejszych poprawek

KaŜdą skórę podczas krojenia trzeba dobrze przeglądać i jeśli zachodzi potrzeba –

zreperować. NiezaleŜnie od reperacji niektóre skóry w błamach mogą wymagać sztukowania
ze  względu  na  zbyt  duŜe  ubytki  powierzchni  lub  inne  uszkodzenia.  Do  sztukowania  moŜna
uŜyć  kawałki  tej  samej  skóry  lub  innej  (zazwyczaj  równieŜ  o  niepełnym  profilu).  Jednak
powinno  być  to  wykonane  tak,  aby  od  strony  okrywy  włosowej  sztukowanie  nie  było
widoczne, względnie aby było jak najmniej widoczne.

Reperowanie skór jest w obróbce kuśnierskiej czynnością wstępną, której podlega niemal

kaŜda skóra. Określenie to odnosi się równieŜ do obróbki skór mającej na celu przygotowanie
skóry jako artykułu na sprzedaŜ, jak teŜ do przystosowania skóry do dalszej i właściwej
obróbki, np. przy konfekcjonowaniu.

Reperacji podlegają wszelkie wady i uszkodzenia, dziury, golizny, przerosty, rozdarcia,

spilśnienia czy brak włosów ościstych lub puchowych. Wady te moŜna usunąć bez naruszenia
właściwego  dla  danej  skóry  charakteru  okrywy  włosowej.  Reperacja  nie  powinna  więc
powodować zmian kolorystycznych w wyglądzie okrywy włosowej ani zmieniać jej gęstości
czy spręŜystości w poszczególnych częściach topograficznych skóry. Pierwsza zasada, która
powinna być przestrzegana podczas reperowania, to zgodność cięć z linią grzbietową. Przed
rozpoczęciem czynności związanych z reperacją, wydłuŜeniem, rozcinaniem skór na połówki
itp.  potrzebne  jest  dokładne  oznaczenie  linii  grzbietowej.  Oznaczenie  przeprowadza  się  na
desce  kuśnierskiej.  W  skórze  rozłoŜonej  płasko  włosem  do  góry,  wygładza  się  okrywę
włosową  i  rozpoczyna  (od  głowy  lub  od  nasady  ogona)  ustalanie  linii  przebiegającej  przez
ś

rodek pręgi grzbietowej.

Pewnym ułatwieniem jest róŜnica w kolorze włosów, która prawie zawsze występuje na

grzbiecie, w stosunku do innych miejsc (np. pręga jest ciemna, a jeszcze ciemniej bliŜej
ś

rodka). Przy kolorach białych dodatkową wskazówką jest czasem zauwaŜalne rozchylenie

się włosów od środka na boki i odmienna długość włosów ościstych, które są ponadto
bardziej spręŜyste.

Po ustaleniu właściwego miejsca wzdłuŜ całej pręgi, kolejno przykłada się trzonek noŜa

kuśnierskiego, naciska i jednocześnie pociąga skórę po stole. Odbite na mizdrze punkty łączy
się w jedną linie, zaznaczając ją ołówkiem lub długopisem. NaleŜy przy tym bardzo ostroŜnie
uŜywać ołówka kopiowego (chemicznego) i długopisów, zwłaszcza przy skórach cienkich
i jasnych.

W podobny sposób oznacza się pozostałe części topograficzne skóry, np. kłąb (krzyŜ),

pachwiny, boki, brzuch, łapy, uszy.

Istnieją róŜne sposoby usuwania uszkodzeń i reperowania skóry własną jej powierzchnią.

Podstawowymi sposobami są wycięcia eliptyczne z ostro zakończonymi biegunami (rys. 3c),
wsuwki – języki w kształcie wydłuŜonych trójkątów (rys. 3 a, b, c).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyszukane wady występujące po stronie okrywy włosowej naleŜy oznaczać przez

ostroŜne  nakłuwanie  dermy  końcem  noŜa  kuśnierskiego  lub  specjalnym  nakłuwakiem.
W  ten  sposób  zaznaczone  wady,  jak  równieŜ  wady  widoczne  od  strony  mizdry,  wycina  się,
nadając im kształt elips, prostokątów lub trapezów o wielkościach zbliŜonych do uszkodzenia
faktycznego  (rys.  3  a,  b,  c,  d).  Wycięć  o  kształcie  wydłuŜonej  elipsy  dokonuje  się  przy
uszkodzeniach  małych,  przede  wszystkim  usytuowanych  równolegle  w  stosunku  do  linii
grzbietowej. Otwory w kształcie prostokątów i trapezów reperuje się przez wycięcie wsuwek.
Wsuwka  ma  zazwyczaj  kształt  trójkąta,  którego  dłuŜsze  ramiona  są  skierowane  w  górę  lub
w dół, zaś wierzchołek i oś symetrii są równoległe do linii grzbietowej (rys. 3a,3b, 3c).

W ten

sposób zmiana długości włosa oraz barwy przebiega równomiernie po obu stronach wsuwki.

Większe uszkodzenia reperuje się dwiema lub większą ilością wsuwek. Przy

uszkodzeniach długich zaleca się stosowanie dwóch wsuwek skierowanych przeciwnie
wierzchołkami, co zmniejsza przesunięcie poszczególnych wsuwek i zapobiega
występowaniu powaŜnych róŜnic kolorystycznych okrywy włosowej.

Skóry królicze przeznaczone do uszlachetnienia przez barwienie lub barwienie

i strzyŜenie moŜna reperować systemem, który umoŜliwia uniknięcie duŜej ilości szwów (rys.
3d) przez wykonywanie przesunięć poprzecznych. Powstałe przy tym róŜnice w kolorystyce
i długości  włosa  wyrównuje  się  w  późniejszych  operacjach  strzyŜenia   i  barwienia.  MoŜna
zatem  stosować  przesunięcia  duŜych  płatów  skóry  jednym  wzdłuŜnym,  poprzecznym  lub
przebiegającym  łukiem  cięciem.  MoŜna  równieŜ  wstawić  kawałki  innej  skóry,  mającej
zbliŜone do skóry reperowanej cechy jakościowe, a takŜe wykonać elipsy skośne.

Podane systemy kroju i cięć obowiązują w reperacji prawie wszystkich rodzajów skór.

Mogą oczywiście zachodzić pewne róŜnice, lecz będą one wynikiem róŜnych wielkości skór
i występujących uszkodzeń lub teŜ osobistych umiejętności i inwencji kuśnierza. Przykłady
zaś mają być wskazówką w wyborze prawidłowego kroju.

Zazwyczaj skóry wzdłuŜ błamu łączy się krawędziami prosto obciętymi. Boczne

krawędzie teŜ wyrównuje się na prosto, nadając skórom kształt wydłuŜonych trapezów,
zbliŜonych prawie do prostokątów.

W rzędach szerokość skór musi być zbliŜona. Suma wszystkich szerokości skór

w kaŜdym  rzędzie  moŜe  być  nieco  mniejsza  (ok.  5÷7  cm)  od  właściwej  miary  szerokości
błamu,  jest  to  tolerancja  przewidziana  na  rozciągnięcie  błamu.  W  długości  skór  nie  naleŜy
zakładać takiej tolerancji. Suma długości poszczególnych skór powinna być taka, jaka ma być
ostateczna  długość  błamu.  Po  zszyciu  skór  i  tak  błam  będzie  krótszy,  poniewaŜ  występują
straty  na  szwy.  Jednak  moŜliwość  uzysku  z  naturalnego  wydłuŜenia  skór  równa  się  mniej
więcej stracie na szwach.

NiezaleŜnie od łączenia prostego (rys. 4a)

skóry moŜna łączyć za pomocą wykrojów

w kształcie łuku ze szpicem do dołu, wykrawanego w części zadniej skóry i analogicznego
wykroju w części karkowej (rys. 4b).

Do łączenia skór wzdłuŜ moŜna teŜ zastosować ząbki (rys. 4c). Wybór zaleŜy od inwencji

i upodobania krojczego. NaleŜy pamiętać, Ŝe boki skór we wszystkich przypadkach okrawa
się prosto.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przed przystąpieniem do szycia trzeba dobrać do maszyn igły odpowiedniej grubości

(nr 60÷70).  Grubość  igieł  dobiera  się  biorąc  pod  uwagę  grubość  i  zwięzłość  dermy.  Nici
(nr 50÷40),  powinny  być  kolorystyczne  zharmonizowane  z  kolorem  okrywy  włosowej  lub
dermy. Ściegi o odstępach 1÷1,2mm powinny być zwięzłe, lecz niezbyt wysokie i grube.

Podczas zszywania równo złoŜone krawędzie skór powinny wystawać ponad ściskające,

ząbkowane tarczki maszyny (około 1,5mm). W przypadku gdy krawędzie zszywanych skór
będą wystawały duŜo wyŜej, szew będzie za gruby, natomiast jeśli niŜej, szew moŜe się
rozdzielać.

Włosy naleŜy starannie wpychać do wewnątrz między zszywane warstwy skór.

Niestaranne  wepchnięcie  włosów  moŜe  spowodować  niepotrzebne  zgrubienie  szwów
i wówczas  ślady  szwów  będą  widoczne  na  zewnątrz  okrywy  włosowej.  Po  zszyciu  szwy
naleŜy  lekko  rozgnieść  (rozprasować)  kolistym  zakończeniem  zapychacza  włosów  lub
krawędzią szpulki.

Zszywanie błamów rozpoczyna się od zszywania cięć, wsuwek itp. reperacji.

Zreperowane poszczególne skóry zszywa się w rzędy wzdłuŜ, następnie rzędy z sobą wszerz.
Podczas kolejnego doszywania rzędów trzeba uwaŜać, aby szwy skór w rzędach i szeregach
krzyŜowały  się  w  celu  zachowania  równomiernych  długości  skór  w  szeregach.  Mizdrę
błamów  nawilŜa  się  wodą  o  temp.  do  30ºC,  uŜywając  do  tego  niezbyt  sztywnej  szczotki.
Podczas  tej  czynności  naleŜy  unikać  zamoczenia  okrywy  włosowej.  Po  równomiernym
nawilŜeniu błam składa się mizdrą do siebie i poddaje krótkiemu odleŜeniu (ok. pół godziny).
Po  odleŜeniu  błam  nabija  się  na  deskę  kuśnierską,  na  której  uprzednio  wyznacza  się  kredą
wymiary (150x110x130 cm) i oś błamu. Do nabijania uŜywa się cienkich gwoździ o grubości
1mm i długości 35÷50 mm. Nabijanie rozpoczyna się od rozłoŜenia błamu na desce okrywą
włosową  do  spodu  i  rzadkiego  przybicia  dolnej  krawędzi  błamu  nieco  na  zewnątrz  od  linii
oznaczającej  na  desce  dolny  brzeg  błamu.  Po  przybiciu  dolnej  krawędzi  naciąga  się  górę
błamu, ujmując obiema rękami za górną krawędź, a następnie przybija krawędź, na początku
rzadko  i  głównie  na  szwach,  które  są  bardziej  odporne  na  rozdarcia.  Następnie  naciąga  się
i przybija  boczne  krawędzie  błamu.  Po  całkowitym  naciągnięciu  błamu  uzupełnia  się  obicie
krawędzi. Równocześnie wykonuje się poprawki  w naciąganiu, np. przesunięcia szwów, ich
rozmieszczenie i wyrównanie zgodnie ze schematem.

W celu uzyskania lepszego efektu suszenia i zabezpieczenia przed zagnieceniem okrywy

włosowej moŜna krawędzie błamu podnieść (podciągnąć w górę) na gwoździach.

Deskę z nabitym błamem ustawia się pionowo w przewiewnym miejscu w celu

wysuszenia. Suszenie moŜe się odbywać w temperaturze pokojowej lub w pewnym oddaleniu
od źródła ciepła, w temperaturze do 40ºC. W czasie suszenia zaleca się co pewien czas
sprawdzanie, przez dotyk ręką, stopnia nagrzania i schnięcia błamu. Nie naleŜy dopuszczać
do zbyt intensywnego nagrzania całego błamu lub jego części. Po wysuszeniu i wystygnięciu
błamu, wyjmuje się gwoździe i zdejmuje błam.

Przed obrównywaniem, błam powinien nieco odleŜeć, w celu naturalnego zbiegnięcia się.

Aby  ten  proces  nieco  przyspieszyć,  moŜna  dermę  błamu  wymiąć  (miejsce  po  miejscu)
w rękach  i  następnie  rozbić  specjalnym  klinem,  co  moŜe  przywrócić  jej  normalną
elastyczność. W większych zakładach do przywracania elastyczności dermy  błamów stosuje
się specjalne obrotowe bębny siatkowe.

Błam obrównuje się zgodnie z wymiarami. Błamy wykonywane bezpośrednio pod pelisy

muszą odpowiadać formie odbitej z pelisy. Do obowiązków pracownika obrównującego błam
naleŜy takŜe jego przejrzenie i usunięcie ewentualnych uszkodzeń, które mogły powstać
w czasie nabijania lub po nabiciu.

Do czynności kosmetycznych naleŜy trzepanie i czesanie, obcinanie końców nici oraz

zmywanie okrywy włosowej wodą. Trzepanie i czesanie jest konieczne w celu usunięcia
z okrywy włosowej luźnych włosów i zanieczyszczeń, jak pył, trociny itp. Przez rozczesanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

zlepionych  włosów  i  trzepanie  uzyskuje  się  maksymalną  puszystość  okrywy  włosowej
W przypadku  zmięcia  okrywy  włosowej  trzeba  ją  wyrównać  przez  zmycie  wodą  za  pomocą
szczotki, a następnie pozostawić w stanie rozłoŜonym do wyschnięcia.

Błam do sprzedaŜy detalicznej powinien być złoŜony mizdrą do wewnątrz na pół, wzdłuŜ

osi i spięty razem wzdłuŜ bocznej i górnej krawędzi. Spinanie wykonuje się na maszynie
kuśnierskiej co 30−40 cm krótkimi przeszyciami. U dołu błamu doszywa się metkę, na której
oznacza się jakość wyrobu.

Błamy ze skór owczych i jagnięcych

Na błamy przeznacza się skóry, które po uszlachetnieniu, ze względu na róŜne wady nie

nadają się na futra noszone okrywą włosową na zewnątrz. Są to między innymi takie cechy,
jak:  plamistość  (niejednolite  zabarwienie),  nierównomierność  strzyŜenia,  brak  połysku  (lub
częściowy  jego  brak),  nieładna  lub  rzadka  okrywa  włosowa,  pękanie  lica,  duŜe  ubytki
powierzchniowe, dziury itp.

W konfekcjonowaniu błamów rozróŜnia się dwie zasadnicze grupy skór, które mają

wpływ na sposoby krojenia. Są to: skóry jagniąt małych , skóry jagniąt duŜych i owiec.

Rys. 5. Profile skór owczych i jagnięcych: A – wyporka, B – jagniąt kilkudniowych, C – jagniąt

kilkutygodniowych i kilkumiesięcznych, D – zwierząt dojrzałych, owiec (baranów) [3, s. 135]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 6. Przykłady kroju i łączenia skór w błamach ze skór jagnięcych: a) skóry łączone ząbkami, b) skóry

łączone po linii prostej, c) skóry łączone pojedynczym zębem, d) skóry łączone po łuku [3. s 135]

Błamy ze skór jagnięcych są krojone róŜnymi sposobami. Często sposób jest uzaleŜniony

od wielkości skór, rodzaju uszlachetniania albo od inwencji samego kuśnierza (rys. 6).

W praktyce stosowane są najczęściej proste łączenia oraz wszelkiego rodzaju ząbki, zęby

i  półkoliste  wykroje.  NiezaleŜnie  jednak  od  samego  krojenia  skór,  w  czasie  dobierania  skór
naleŜy  przestrzegać  pewnych  zasad:  zestawiania  w  błamie  skór  jednolitych  pod  względem
charakterystyki cech okrywy włosowej i dermy, a takŜe zachowania symetrii pod względem
koloru  i  jakości  skór  po  obu  stronach  błamu.  Skóry  nieco  szersze  i  ewentualnie  dłuŜsze
rozmieszcza  się  u  dołu.  Na  krawędziach  błamu  powinny  się  znaleźć  skóry  o szczególnie
elastycznej  dermie  i  o  niezbyt  gęstej,  a  zarazem  niewysokiej  okrywie  włosowej.  W  górnej
części błamu teŜ nie naleŜy umieszczać skór ze zbyt gęstą i wysoką okrywą włosową. MoŜe
to powodować np. nadmierne wypychanie od spodu i złe układanie się wierzchu pelisy.

Zewnętrzne krawędzie błamu, stanowiące potem przody pelisy, powinny mieć miękką

i elastyczną  dermę.  Przy  łączeniu  skór  wszerz,  boki  kroi  się  prosto,  natomiast  sztukowanie
wzdłuŜ  moŜna  wykonywać  po  linii  prostej  lub  ząbkami  (rys.  7).  Jakość  i  wartość  skór
decyduje zwykle o wyborze sposobu mniej lub bardziej skomplikowanego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 7. Błamy ze skór owczych: a) krój prosty, b) łączenie za pomocą ząbków (błam w połówkach)

[3. s. 148]

Przy dobieraniu skór powinno stosować się przyjęte zasady. Sąsiadujące ze sobą skóry

powinny  mieć  tę  samą  jakość.  Wysokość  okrywy  włosowej,  kolor,  połysk,  mora,  gęstość
i spręŜystość  powinny  być  jednakowe.  Błam  powinien  mieć  wyrównaną  powierzchnię  pod
względem  optycznym  i  estetycznym.  Sposób  łączenia  naleŜy  równieŜ  uzaleŜniać  od  jakości
i wartości skór.

Zszywanie, nabijanie, suszenie i wykończenie wykonuje się tak samo jak w przypadku

błamów ze skór króliczych.

4.1.2.

Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Jakie jest przeznaczenie błamów?
2.  Jakie są wymiary typowych błamów?
3.  Jakie szablony do rozkroju skór stosuje się przy skórach króliczych?
4.  Jakie są cechy okrywy włosowej w poszczególnych polach topograficznych skóry

króliczej?

5.  Gdzie znajduje się płaszczyzna uŜytkowa skóry króliczej?
6.  Na jakie grupy dzieli się skóry królicze?
7.  Jakie cechy skór króliczych bierze się pod uwagę przy dobieraniu skór na błam?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Jakie uszkodzenia występują w skórach futerkowych?

Jakimi metodami reperuje się skóry futerkowe?

10.

Jakie zasady reperacji stosuje się do skór futerkowych pospolitych?

11.

Jakie zasady stosuje się przy dobieraniu skór owczych i jagnięcych na błamy?

12.

Od czego zaleŜy dobór sposobu krojenia skór jagnięcych na błamy?

13.

Jakie są sposoby krojenia i łączenia skór owczych na błamy?

14.

Jak dobiera się igły do zszywania skór w błamy?

15.

Co bierze się pod uwagę przy doborze nici do zszywania błamów?

16.

Jakie są zasady nawilŜania skór futerkowych?

17.

Jakie są zasady nabijania błamów?

18.

W jakiej temperaturze powinny być suszone skóry futerkowe?

19.

Jaka jest kolejność czynności przy konfekcjonowaniu błamów?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaznacz powierzchnię uŜytkową otrzymanej skóry króliczej. Opracuj moŜliwe wersje

szablonów celem jej obrównania do połączenia w błam.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych sposoby obrównywania skór króliczych
w błamy,

wyznaczyć pola topograficzne danej skóry,

zaznaczyć powierzchnię uŜytkową ,

wykonać szablony do obrównania skóry (wszystkie moŜliwe wersje), biorąc pod uwagę
jej powierzchnię uŜytkową,

określić, według którego szablonu rozkrój skór na błamy będzie najbardziej
ekonomiczny,

zaprezentować wyniki ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik ucznia,

−

skóra królicza,

−

papier,

−

przybory do rysowania,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj i oznacz wady skór futerkowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiałach dydaktycznych treści dotyczących ćwiczenia,

zorganizować stanowisko pracy do przeglądania skór futerkowych, zgodnie z zasadami
bhp i ergonomii pracy,

przejrzeć skóry, wyszukać uszkodzenia tkanki skórnej i okrywy włosowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

oznaczyć uszkodzenia,

zaprezentować wyniki ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skóry futerkowe,

−

narzędzia kuśnierskie: nóŜ kuśnierski, grzebień kuśnierski,

−

przybory kuśnierskie: szpilki, kreda,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Wyreperuj skóry futerkowe pospolite, stosując odpowiednio dobrane do rodzaju

uszkodzenia metody reperacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

przejrzeć skóry, wyszukać uszkodzenia i oznaczyć je,

wyznaczyć pręgę grzbietową w skórach,

dobrać metody reperacji do uszkodzenia i uzasadnić wybór,

wyreperować skóry,

zaprezentować wyniki pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skóry pospolite: królicze, owcze itp.

−

narzędzia kuśnierskie: nóŜ kuśnierski, grzebień kuśnierski,

−

przybory kuśnierskie: szpilki, kreda, linijka z podziałką,

−

stół do krojenia,

−

maszyna kuśnierska,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 4

Obrównaj dobrane i wyreperowane skóry królicze - strzyŜone do połączenia w typowy

błam.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

dobrać odpowiedni sposób łączenia skór w błam mając na uwadze skóry strzyŜone,

wykonać wzorniki do obrównania skór w szeregach,

wyrysować kredą kontury błamu na desce kuśnierskiej,

rozmieścić skóry na odrysowanym konturze błamu zgodnie z ich oznaczeniem,

sprawdzić poprawność wyznaczenia pręgi grzbietowej podczas reperacji skór,

obrównać skóry według wzorników,

sprawdzić poprawność wykonania ćwiczenia,

złoŜyć skóry rzędami do zszycia

zaprezentować wyniki swojej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skóry królicze,

−

narzędzia kuśnierskie: nóŜ kuśnierski, grzebień kuśnierski,

−

przybory kuśnierskie: szpilki, kreda, taśma centymetrowa, linijka z podziałką,

−

preszpan do wykonania wzorników,

−

przybory do rysowania,

−

stół do krojenia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 5

Zszyj skóry królicze w błam.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

dobrać igły i nici biorąc pod uwagę grubość i zwięzłość dermy,

przygotować maszynę kuśnierską do szycia,

zszyć skóry w rzędy na maszynie kuśnierskiej,

zaznaczyć w rzędach połoŜonych obok siebie kilka punktów spotkań,

zszyć rzędy w szerz błamu utrzymując równe szeregi skór,

sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia,

zaprezentować wyniki swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skrojony błam ze skór króliczych,

−

maszyna kuśnierska,

−

nici

−

narzędzia kuśnierskie: szpikulec do zapychania włosa, nóŜ kuśnierski,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 6

Nabij błam ze skór pospolitych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś

nawilŜyć błam i odłoŜyć do odleŜenia,

wyrysować kontury błamu według wymiarów na desce do nabijania,

nabić błam według obowiązujących zasad,

sprawdzić poprawność wykonania ćwiczenia,

odstawić deskę z nabitym błamem do suszenia,

zaprezentować wyniki pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

stół do nawilŜania błamu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

stół do nabijania błamu,

−

narzędzia: kleszcze kuśnierskie,

−

przybory kuśnierskie: gwoździe kuśnierskie, kreda, linia, taśma centymetrowa,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 7

Zdejmij z deski nabity błam ze skór króliczych i obrównaj według szablonu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zdjąć z deski nabity błam posługując się kleszczami kuśnierskimi,

przejrzeć błam i usunąć ewentualne uszkodzenia, które mogły powstać w czasie nabijania
lub po nabiciu,

odłoŜyć błam do odleŜenia lub rozbić dermę klinem w celu przywrócenia mu naturalnej
elastyczności,

odrysować cienko zastruganą kredą szablon na błamie, zwracając uwagę na zachowanie
symetryczności połówek błamu względem jego środka,

obrównać błam, pozostawiając obrysowane kredą kontury szablonu na obrównanym
błamie,

sprawdzić poprawność obrównania błamu,

wykonać czynności kosmetyczne błamu: wytrzepać, wyczesać, obciąć końcówki nici,
zmyć okrywę włosową wodą,

zaprezentować wyniki pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

nabity na deskę kuśnierską błam ze skór króliczych,

−

narzędzia kuśnierskie: nóŜ kuśnierski, grzebień kuśnierski, igła kuśnierska,

−

przybory kuśnierskie: kreda, linia z podziałką, taśma centymetrowa, naparstek,

−

szablon błamu,

−

stół do krojenia,

−

maszyna kuśnierska,

−

literatura z rozdziału 6.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

określić przeznaczenie i wymiary typowych błamów?

określić budowę topograficzną skóry króliczej?

wyznaczyć płaszczyznę uŜytkową skóry króliczej?

określić grupy skór króliczych wyprawionych?

dobrać skóry królicze na błam ?

rozpoznać uszkodzenia i wady występujące w skórach futerkowych
oraz oznaczyć je?

określić zasady i metody reperacji skór futerkowych pospolitych oraz
dokonać reperacji?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

określić sposoby rozkroju i łączenia skór króliczych w błamach oraz
zszyć skóry w błam?

określić sposoby rozkroju i łączenia skór owczych w błamach?

10)

określić sposoby rozkroju i łączenia skór jagnięcych w błamach?

11)

dobrać igły i nici do zszywania błamów?

12)

określić zasady nawilŜania błamów?

13)

określić zasady nabijania błamów oraz nabić błam?

14)

określić parametry suszenia nabitych błamów?

15)

wymienić czynności związane z wykończeniem błamów?

16)

określić zasady obrównywania błamów oraz obrównać błam?

17)

wymienić kolejność czynności przy konfekcjonowaniu błamów?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.

Konfekcjonowanie błamów ze skór szlachetnych

4.2.1 Materiał nauczania

Reperacja skór futerkowych szlachetnych

Podstawowymi sposobami reperacji skór szlachetnych są: wycięcia eliptyczne z ostro

zakończonymi biegunami, wsuwki, zwierciadlane przestawienie i przesunięcia wzdłuŜne.
Pamiętając,  Ŝe  konieczność  dokonywania  reperacji  w  skórach  prowadzi  często  do  ich
pocięcia,  naleŜy  w  miarę  moŜliwości  unikać  zbyt  duŜych  niepotrzebnych  cięć,
a w następstwie tego szwów. Wyborowi systemu cięć powinna towarzyszyć zawsze rozwaga,
uprzedni  dokładny  przegląd  i  oznaczenie  uszkodzeń,  a  następnie  właściwe  zaplanowanie
usunięcia występujących uszkodzeń.

Większość uszkodzeń reperuje się tak samo jak skóry pospolite (rozdział 4.1).

W  celu  zachowania  symetrii  kolorystycznej  skóry,  duŜe  uszkodzenia  skór  szlachetnych  lub
innych  moŜna  reperować  z  zastosowaniem  równocześnie  dwóch  systemów:  przestawienia
zwierciadlanego i wsuwek (rys. 8b). Po przeciwnej, w stosunku do uszkodzenia, stronie linii
grzbietowej, na tej samej wysokości i w tej samej odległości od linii grzbietowej co miejsce
uszkodzone,  wycina  się  powierzchnię  równą  połowie  powierzchni  brakującego  kawałka,
następnie  dzieli  się  ją  na  wąskie  paski  i  numeruje  kolejno  (rys.  8a).  Paskami  tymi  wypełnia
się  połowę  wyciętego  kawałka  w  miejscu  uszkodzenia,  układając  je  w  odwrotnej  kolejności
i tworząc w ten sposób analogicznie, zwierciadlane odbicie stanu przed wycięciem. Pozostałe
luki  wypełnia  się  dwiema  wsuwkami.  W  ten  sposób  zostaje  nadal  zachowana  właściwa
kolorystyka, topografia i symetria skóry.
Dobre  wyniki  uzyskuje  się  równieŜ  przez  połączenie  cięciami  poszczególnych  okienek
powstałych  po  wycięciu  miejsc  uszkodzonych  i  wzdłuŜnym  przesunięciu  do  góry  zadniej
części skóry (rys. 8c).

Rys. 8. Sposoby reperowania uszkodzeń w skórach szlachetnych: a, b) reperowanie uszkodzeń skór

z zastosowaniem dwóch systemów: przestawienia zwierciadlanego i wsuwek, c) reperowanie

jednocześnie kilku uszkodzeń skóry metodą wzdłuŜnego przesunięcia [3, s. 93]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Błamy ze skór nutrii

Skóry nutrii są wartościowym surowcem futrzarskim. Wyprawione workowo moŜna

rozcinać wzdłuŜ przez środek grzbietu lub przez środek brzuszka. (rys. 9).

Poddawane są

często uszlachetnianiu przez barwienie, strzyŜenie, epilowanie okrywy włosowej.

Rys. 9. Skóra nutrii: a) wyprawiona workowo b) rozcięta przez brzuszek, c) rozcięta przez grzbiet [1, s. 6]

Ze względu na zróŜnicowaną topografię okrywy włosowej do skór nutrii stosuje się

równieŜ metody podziału i rozkroju na grzbiet, brzuszek, i boczki.

Rys. 10. Podział skóry na 3 części od strony mizdry [2, s. 230]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 11. Podział skóry na 3 części od strony okrywy włosowej [2, s. 231]

Grzbiety mają okrywę włosową o dość rzadkich włosach puchowych i dość długich,

spręŜystych włosach ościstych. Włosy ościste są strzyŜone w celu wyrównania ich długości;
nie epiluje się ich. Część karkowa skórki grzbietowej ma włosy puchowe krótsze i rzadsze niŜ
część  środkowa.  Włosy  ościste  w  części  karkowej  są  rzadsze  i  o  zróŜnicowanej  długości,
a zarazem bardziej leŜące i przez to sztywniejsze. U dołu pasmo zadu ma nieco rzadsze włosy
ościste  od  części  środkowej  grzbietu.  TakŜe  puch  stopniowo  staje  się  niŜszy.  Po  bokach
grzbietu występują szeregowo sutki w liczbie 5 par, zarówno u samic jak i samców; większe
u  samic  są  okolone  często  rzadszym  i  jaśniejszym  włosem  lub  golizną.  Zdarza  się  to  takŜe
w skórach  samców.  Cechy  te,  jeśli  występują  w  sposób  widoczny  lub  wyczuwalny  pod
palcami, są uwaŜane za wady i powinny być reperowane.

Rys. 12. Sposoby reperowania skór nutrii: a) reperowanie małych sutek za pomocą wycięć eliptycznych

oraz reperowanie pachwin tylnych, wsuwkami stopniowo wyrównującymi długość włosów u dołu

skóry, b) reperowanie sutek z większymi goliznami oraz reperowanie szerzej zarysowanego pola

z pachwinami tylnymi c) sposób reperacji podyktowany kształtem jaki ma przyjąć skóra w błamie

[1, s. 10]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Brzuszki mają gęsty puch, najwyŜszy w bocznych pasmach, coraz niŜszy zaś w stronę

zadu  i  tylnych  łapek.  Dolna  część  skórki  ma  włosy  puchowe  i  ościste  znacznie  niŜsze,
a miejscami takŜe rzadsze. Włos ościsty jest cieńszy od grzbietowego i znacznie krótszy, lecz
dość  znacznie  kryjący  włosy  puchowe,  zwiększając  ich  spręŜystość.  Bywa  epilowany  lub
nieco  przystrzygany  w  celu  wyrównania  powierzchni.  Przydatną  część  skórki  liczy  się  od
przednich  łapek  do  dołu,  w  odległości  kilku  centymetrów  od  dolnej  krawędzi.  Skórki
brzuszków,  pomimo  Ŝe  są  znacznie  krótsze  od  grzbietów,  z  powodu  lepszego  i  gęstszego
włosa puchowego, lekkości i elastyczności, są uwaŜane za bardziej przydatne i cenniejsze na
konfekcjonowanie futer, błamów i czapek.

Pasma boczne, czyli dodatkowe brzuszki, odznaczają się przede wszystkim długością

włosa  podobną  do  grzbietów.  Natomiast  jakość  ich  jest  znacznie  lepsza  od  grzbietów;
porównywana do brzuszków. Włosy puchowe zazwyczaj są tu dość gęste, wysokie i bardziej
wyrównane  na  całej  powierzchni  niŜ  na  grzbietach  i  brzuszkach  właściwych.  Włosy  ościste
równieŜ  nie  są  juŜ  takie  długie,  grube  i  sztywne  jak  w  grzbietach.  MoŜna  je  epilować.
Przydatność tych skórek na wszystkie rodzaje konfekcji jest bardzo duŜa.

Dobieranie skór na błamy jest dość proste, bowiem dla wszystkich rodzajów skór całych

i skórek nutrii obowiązują takie same zasady rozmieszczania ich według wielkości, długości
i jakości okrywy włosowej, jak w dobieraniu kaŜdych innych skór (między innymi
kierunkiem włosa do dołu). Występujące róŜnice w długości i gęstości włosów powinny być
stopniowe.

NiezaleŜnie od tego, czy skóry mają naturalny kolor, czy są barwione, epilowane

naturalne lub epilowane barwione, zauwaŜa się róŜne odcienie i nasilenie tych barw. Trzeba
je  w estetyczny  sposób  stonować;  naleŜy  dąŜyć  do  tego,  aby  uzyskać  optycznie  jednolitą
kolorystycznie  powierzchnię  błamu  lub  z  ciemniejszymi  nieco  przodami  lub  plecami.
Dobierając,  trzeba  teŜ  zdawać  sobie  sprawę,  Ŝe  występujące  czasem  w  brzuszkach  dość
znaczne róŜnice w wysokości włosów na styku części piersiowej (górnej) z zadem, mogą być
wyrównane przez nakładanie pasemek w części zadniej skóry nad częścią piersiową  podczas
zszywania w błam (rys. 13).

Rys. 13. Błamy ze skór nutrii całych w układzie szeregowo-rzędowym: a), b) sposoby oznaczania

połoŜenia skór [1, s. 8]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 14. Błamy ze skór nutrii w układzie szeregowo-rzędowym: a) z grzbietów, b) z brzuszków. [1, s. 9]

Rys. 15. Błamy ze skór nutrii całych w układach dachówkowych [1, s. 9]

Zszywanie skór w błamach, nabijanie i suszenie oraz wykończenie przeprowadza się

według tych samych zasad jak w błamach ze skór pospolitych (rozdział 4.1).

Błamy ze skór piŜmaków

Skóry piŜmaka najczęściej rozdziela się na dwie części, tj. na grzbiet i brzuszek.

Otrzymuje się w ten sposób dwie róŜne skórki o róŜnej wielkości. Brzuszek jest mniejszy,
o gęstszych włosach i jaśniejszej barwie, natomiast grzbiet jest większy, o okrywie włosowej
nieco rzadszej, zwłaszcza w paśmie pręgi grzbietowej jakby zapadniętej. Skóra grzbietu jest
ciemniejsza, brunatno

−

brązowej barwy i ma dłuŜsze włosy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przy rozcinaniu skór wyprawionych workowo i rozdzielaniu na grzbiety i brzuszki uŜywa

się  płaskiej  deseczki  (rys.16)  o  długości  ok.  45-50  cm.  Boki  deseczki,  począwszy
od podstawy, mniej więcej od połowy, są równoległe, po czym łagodnymi łukami schodzą się
w  górze  w  zaokrąglony  wierzchołek.  Deseczkę  wkłada  się  do  środka  skóry
w  ten  sposób,  aby  jej  krawędzie  rozpychały  oś  grzbietu  i  oś  brzuszka.  Rozcina  się  skórę
wzdłuŜ boku, wsuwając nóŜ ostrzem do góry.

Rys. 16. Rozkrój skóry piŜmaka wyprawionej workowo: a) deseczka, b) skóra naciągnięta na deseczkę,

c) brzuszek, d) grzbiet [1, s. 15]

Prawidłowe rozcięcie skóry powinno uwzględnić pozostawienie czerniejących smug

w okolicy  tylnych  łapek  i  zwęŜenie  za  przednimi  łapkami  brzuszka  na  mało  wartościowym
podgardlu.  ZwęŜenie  to  umoŜliwia  otrzymanie  szerszej  skórki  grzbietu  w  główce  przez
pozostawienie przy nim wszystkich części z długim włosem.

W konfekcjonowaniu grzbietów i brzuszków skór piŜmaków w błamy, obowiązują

ogólnie przyjęte zasady konfekcjonowania błamów. PoniewaŜ skóry te nieraz znacznie róŜnią
się nie tylko odcieniami i kolorami, lecz takŜe wielkością, przed rozpoczęciem obróbki
naleŜy je posortować na grupy wg wielkości. Posortowane skóry naleŜy dobrać według
ogólnie obowiązujących zasad dobierania skór na błamy.

W czasie rozkroju skór naleŜy posługiwać się szablonami przedstawionymi w pkt. 4.1

poradnika dobranymi do profilu skór.

Podczas zszywania skór w błamy stosuje się w miarę potrzeby nadkładanie. Najczęściej

nakłada się pasmo skóry części zadniej nad karkową, gdyŜ tam występują największe róŜnice
wysokości włosa. Wyjątkowo nadkładanie w celu wyrównania, stosuje się równieŜ w innych
miejscach, jak np. przy przestawianiu zwierciadlanym, kiedy to trzeba nieraz nadkładać
pasmo w prędze grzbietowej. W celu zabezpieczenia przed późniejszym odchylaniem się
takiego pasma, zaleca się przyczepienie go przez rzadkie przeszycie od spodu ręcznie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Błam ze skór tchórzy

Skóra tchórza jest uznawana przez kuśnierzy za typowy, wśród skór futerkowych, okaz

tzw. dziczyzny. Ma dość zróŜnicowaną pod względem swych cech okrywę włosową. Między
innymi  odznacza  się  bardzo  wyraźnie  zaakcentowanym,  brązowej  barwy  kłębem,
a jednocześnie dość niską w kłębie i części karkowej okrywą włosową. Natomiast w dalszej
części  skóry  –  w  stronę  zadu  –  długość  włosów,  szczególnie  ościstych  gwałtownie  wzrasta,
aby równie gwałtownie skracać się w stronę tylnych łap, a takŜe od grzbietu na boki. Ponadto
bardzo  zróŜnicowany  jest  kolor,  gęstość  i  spręŜystość  włosów  w  poszczególnych  polach
topograficznych  skóry.  Bardzo  istotną  cechą  jest  róŜnica  wielkości  skór,  jaka  występuje
w skórach  tchórzy.  Skóry  samców  są  znacznie  większe  od  samic,  ponadto  mają  grubszą
i sztywniejszą dermę zwłaszcza w części karkowej.

Rys. 19. Skóry tchórzy: a) samca, b) samiczki, c) deseczka do rozcinania skór wyprawionych workowo

[1, s. 19]

Na błamy poza nielicznym wyjątkiem przeznacza się skóry mniej atrakcyjne w wyglądzie

i gorsze jakościowo.

Przy konfekcjonowaniu błamów ze skór tchórzy uwzględnia się charakterystyczne cechy

tych  skór,  a  mianowicie  ich  dość  niską  okrywę  włosową  w  części  karkowej  aŜ  do  kłębu
w stosunku  do  puszystej  i  wysokiej  okrywy  włosowej  w  części  zadniej.  Dlatego  w  skórach,
które w błamach znajdują się w wyŜszych szeregach, pozostawia się ogonki. Uzupełniają one
częściowo nierówności  w uwłosieniu, bowiem  wyrównują  chociaŜ w dobrym stopniu niskie
części  karkowe.  Ogonki  stały  się  teŜ  z  czasem  nieodzownym  uzupełnieniem  i  ozdobą
błamów.

Skóry na błamy dobiera się według obowiązujących zasad. Dokonując rozkroju naleŜy

takŜe uwzględnić reperacje skór i oznaczenie osi pręgi grzbietowej. Łebki skór, z wyjątkiem
górnego szeregu , przycina się półkoliście (rys. 20).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Część dolną, zadnią w górnym szeregu przykrawa się równieŜ w podobny sposób, z tym

e pozostawia się ogon, obrównując jedynie jego krawędzie lub uzupełnia się jego brak. Zady

skór  w dolnym szeregu  przycina się równo. Krawędzie boczne skór wyrównuje się, lecz bez
nadmiernego ścinania, gdyŜ kaŜda skóra w gotowym błamie staje się przez to jakby bardziej
wypukła  i  puszysta.  Przypomina  się  tutaj  o  moŜliwości  wyrównywania  długości  skór  przez
wysuwanie lub przeszczepianie. W celu uzyskania skór jednakowych kolorystycznie, moŜna
wykonać przestawianie zwierciadlane.

W czasie zszywania trzeba zwrócić uwagę, czy nie zachodzi konieczność nakładania

pasemek skóry w okolicy tylnych łapek nad części karkowe. UŜywane nici powinny być dość
wytrzymałe, lecz cienkie (np. nr 50÷70) w kolorze białym lub blado

−

beŜowym.

Po zszyciu błamu najlepiej od razu przyczepić ogonki do karczków. Przyszywa się je

w odległości ok. 5 cm od górnego szwu, dwoma lub trzema ściegami wykonanymi od spodu.
Do  tego  celu  naleŜy  uŜywać  mocnych  czarnych  nici.  Przed  nabijaniem,  mizdrę  błamów
nawilŜa  się  wodą  o  temp.  Do  35ºC,  uŜywając  sztywnych  szczotek.  Nabijać  powinno  się
cienkimi specjalnymi stalowymi gwoździami kuśnierskimi o grubości ok. 1 mm i długości do
3  cm.  Szwy  łączące  poszczególne  rządy  skór  wyrównuje  się  do  prostej  linii  pod  sznurek.
Nabite błamy naleŜy suszyć w przewiewnym pomieszczeniu, w temperaturze pokojowej lub
najwyŜej  do  40

C. Po wysuszeniu obrównuje się je zgodnie z wymiarami określonymi

w normie BN-76/7752

−

02 Wyroby futrzarskie. Postanowienia ogólne.

Błamy mogą być takŜe wykonywane bezpośrednio pod pelisy i wtedy muszą odpowiadać

formie odbitej z wierzchu pelisy (norma to uwzględnia).

Przed obrównaniem, błam naleŜy dokładnie przejrzeć i usunąć ewentualne uszkodzenia

powstałe podczas nabijania.

Obrównywanie i wykończenie błamów jest identyczne jak w opisie wykonywania

błamów ze skór królików.

Rys. 20. 1/2 błamu ze skór tchórzy [1, s. 21]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ocena jakości wykonywanych błamów

Podczas odbioru jakościowego (klasyfikacji) gotowych błamów przeprowadza się

następujące badania, które obejmują:
1)

sprawdzenie wielkości wyrobu,

oględziny zewnętrzne pod względem doboru kolorystycznego skór,

sprawdzenie symetryczności obrównania,

sprawdzenie gęstości i spręŜystości okrywy włosowej oraz jej prawidłowej wysokości,

sprawdzenie wysokości i równości strzyŜenia (w skórach strzyŜonych),

sprawdzenie siły osadzenia włosa w tkance skórnej,

sprawdzenie elastyczności i wytrzymałości tkanki skórnej na rozciąganie i rozerwanie,

sprawdzenie trwałości wybarwiania okrywy włosowej na tarcie suche i mokre.

PowyŜsze badania wykonuje się zgodnie z wymaganiami i wskazaniami norm i warunkami
technicznymi zawartymi w dokumentacji technicznej.

Kontroler musi umieć dokonać tych czynności w celu wykonania trafnej oceny co do

jakości gotowego błamu.

4.2.2 Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jakie zasady i metody reperacji stosuje się do skór szlachetnych?

Jak moŜna podzielić skórę nutrii przy konfekcjonowaniu wyrobów?

Czym podyktowany jest podział skóry nutrii na mniejsze skórki?

Jakie są cechy okrywy włosowej poszczególnych skórek?

Jakie szablony stosuje się do obrównywania skór nutrii?

Jak zatuszować znaczne róŜnice wysokości włosa podczas zszywania skór nutrii,

piŜmaków i tchórzy?

Jakie szablony stosuje się do obrównywania skór piŜmaków?

Jakie szablony zastosować do obrównania skór tchórzy?

Jaką funkcje pełnią ogonki w błamach ze skór tchórzy?

10.

Jak ocenia się jakość wykonanych błamów?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyreperuj skórę tchórza, stosując metodę przestawiania zwierciadlanego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiale dydaktycznym treści dotyczące reperacji skór szlachetnych,

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,

przejrzeć skórę, odszukać uszkodzenia i oznaczyć,

wyznaczyć i narysować na skórze powierzchnię potrzebną do wyreperowania
uszkodzenia,

dokonać odpowiednich cięć na skórze,

wyreperować skórę,

dokonać samooceny wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik ucznia,

−

skóra tchórza,

−

narzędzia kuśnierskie: nóŜ kuśnierski, grzebień kuśnierski,

−

przybory do rysowania na skórze,

−

maszyna kuśnierska,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Rozrysuj układ skór nutrii na szablonie błamu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odrysować szablon błamu na arkuszu papieru,

dokonać analizy budowy topograficznej i pomiaru skór,

wybrać sposób łączenia skór w błam, biorąc pod uwagę ekonomiczne wykorzystanie
powierzchni uŜytkowej skór ,

na podstawie wymiarów skór wyliczyć ilość szeregów i rzędów w błamie,

narysować szeregi i rzędy i zaznaczyć sposób łączenia skór,

dokonać samooceny wykonanego ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skóry nutrii,

−

arkusz szarego papieru,

−

przybory kuśnierskie,

−

przybory do pisania,

−

stół do pracy ręcznej,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 3

Dobierz skóry tchórzy na błam o wymiarach 150 x 115 x 130 cm według układu skór

przedstawionego na rysunku w poradniku ucznia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy,

odszukać w materiałach dydaktycznych zasady doboru skór na błamy (J. m. Z2.01),

odszukać w poradniku ucznia rysunek instruktaŜowy błamu ze skór tchórzy,

odczytać rysunek,

przejrzeć skóry,

przygotować skóry do dobierania: rozciąć wzdłuŜ linii środka brzucha jeśli są
wyprawione workowo, lekko nawilŜyć, rozprostować, pozostawić rozłoŜone na stole
mizdrą do wierzchu do przeschnięcia,

odrysować szablon błamu na stole do dobierania,

dobrać skóry na błam według informacji odczytanych z rysunku błamu,

oznaczyć skóry w komplecie,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10)

zaprezentować wykonanie ćwiczenia,

11)

dokonać samooceny wykonanej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

skóry tchórzy,

−

stół do dobierania,

−

szablon błamu,

−

kreda,

−

przybory do nawilŜania skór: szczotka i miska na wodę,

−

szpilki,

−

przybory do pisania,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 4

Dokonaj rozkroju dobranych skór tchórzy na typowy błam.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem dydaktycznym dotyczącym wykonania ćwiczenia,

rozprzestrzenić skóry (lekko nawilŜyć i wyprostować przeciągając je na krawędzi stołu),

oznaczyć w skórach oś grzbietu,

przejrzeć skóry, wyszukać uszkodzenia, oznaczyć i wyreperować,

wykonać wzorniki do obrównania skór w szeregach,

wyrysować kredą kontury błamu na desce kuśnierskiej,

rozmieścić skóry na odrysowanym konturze błamu zgodnie z ich oznaczeniem,

obrównać skóry według wzorników,

sprawdzić poprawność wykonania ćwiczenia,

10)

złoŜyć skóry rzędami do zszycia

11)

zaprezentować wyniki swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skóry tchórzy dobrane w komplety,

−

narzędzia kuśnierskie: nóŜ kuśnierski, grzebień kuśnierski,

−

przybory kuśnierskie: szpilki, kreda, taśma centymetrowa, linia z podziałką,

−

preszpan do wykonania wzorników,

−

przybory do rysowania,

−

stół do krojenia,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 5

Zszyj skóry tchórzy w błam.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

dobrać igły i nici biorąc pod uwagę grubość i zwięzłość dermy,

przygotować maszynę kuśnierską do szycia,

zszyć skóry w rzędy na maszynie kuśnierskiej, zwracając uwagę, aby oś ogonka była
przyszywana w osi karczku,

zaznaczyć w rzędach połoŜonych obok siebie kilka punktów spotkań,

zszyć rzędy w szerz błamu utrzymując równe szeregi skór,

sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia,

zaprezentować wyniki swojej pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skrojony błam ze skór tchórzy,

−

maszyna kuśnierska,

−

nici

−

narzędzia kuśnierskie: szpikulec do zapychania włosa, nóŜ kuśnierski,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 6

Nabij błam ze skór tchórzy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem dydaktycznym dotyczącym wykonania ćwiczenia,

zorganizować stanowisko pracy,

nawilŜyć błam i odłoŜyć do odleŜenia,

wyrysować kontury błamu według wymiarów na desce do nabijania,

nabić błam według obowiązujących zasad,

sprawdzić poprawność wykonania ćwiczenia,

odstawić deskę z nabitym błamem do suszenia,

zaprezentować wyniki pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

uszyty błam ze skór tchórzy,

−

stół do nawilŜania błamu,

−

stół do nabijania błamu,

−

narzędzia: kleszcze kuśnierskie,

−

przybory kuśnierskie: szczotka , miska na wodę, gwoździe kuśnierskie, kreda, linia, taśma
centymetrowa,

−

szablon błamu,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 7

Zdejmij z deski nabity błam ze skór tchórzy i wykończ go.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

odszukać w materiale dydaktycznym treści dotyczących wykonania ćwiczenia,

zdjąć z deski nabity błam posługując się kleszczami kuśnierskimi,

przejrzeć błam i usunąć ewentualne uszkodzenia, które mogły powstać w czasie nabijania
lub po nabiciu,

odłoŜyć błam do odleŜenia lub rozbić dermę klinem w celu przywrócenia mu naturalnej
elastyczności,

odrysować cienko zastruganą kredą szablon na błamie, zwracając uwagę na zachowanie
symetryczności połówek błamu względem jego środka,

obrównać błam, pozostawiając obrysowane kredą kontury szablonu na obrównanym
błamie,

sprawdzić poprawność obrównania błamu,

wykonać czynności związane z kosmetyką błamu,

dokonać oceny jakości wykonanego błamu,

10)

zaprezentować wyniki pracy.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

nabity na deskę kuśnierską błam ze skór tchórzy,

−

narzędzia kuśnierskie: nóŜ kuśnierski, grzebień kuśnierski, igła kuśnierska,

−

przybory kuśnierskie: kreda, linia z podziałką, taśma centymetrowa, naparstek,

−

szablon błamu,

−

stół kuśnierski,

−

maszyna kuśnierska,

−

literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 8

Obrównaj skóry piŜmaków – brzuszki i połącz je w płaty stosując szwy nadkładane

według przedstawionego wzoru.

Rysunek do ćwiczenia 3

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zorganizować stanowisko pracy,

dobrać skórki piŜmaków,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wykonać szablon pomocniczy do rozkroju skóry,

obrównać skórki według szablonu,

wyznaczyć szerokość nadłoŜenia,

przygotować maszynę kuśnierską do szycia,

zszyć skórki według wzoru,

sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia.

WyposaŜenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

skóry piŜmaków – brzuszki,

−

stół kuśnierski do krojenia skór,

−

maszyna kuśnierska,

−

narzędzia kuśnierskie: nóŜ kuśnierski, grzebień kuśnierski,

−

przybory kuśnierskie: szablon do obrównania skór, kreda, szpilki, linia,

−

literatura z rozdziału 6.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

wyreperować skóry szlachetne według obowiązujących zasad?

dokonać podziału skóry nutrii na mniejsze skórki?

uzasadnić dzielenie skóry nutrii na mniejsze skórki?

scharakteryzować okrywę włosową poszczególnych skórek nutrii?

dobrać szablony do obrównania skór nutrii na błamy?

określić cel, miejsce i szerokość nałoŜenia tuszącego róŜnicę
wysokości włosa w skórach futerkowych?

wykonać szwy nadkładane?

podzielić skórę piŜmaka na grzbiet i brzuszek?

dobrać szablony do obrównania skórek brzuszków i grzbietów na
błamy?

10)

dobrać szablony do obrównania skór tchórzy na błamy?

11)

rozkroić dobrane skóry tchórzy na typowy błam?

12)

zszyć skóry tchórzy w błam?

13)

nabić błam ze skór tchórzy?

14)

zdjąć z deski nabity błam?

15)

wykończyć błam ze skór tchórzy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
1.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań. Do kaŜdego zadania dołączone są 4 moŜliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

Na rozwiązanie testu masz 35 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Typowe błamy ze skór futerkowych mają wymiary

długość 105, 110, 115 cm, szerokość dołem150 cm ,szerokość górą 130 cm.

długość 120, 125, 130 cm, szerokość dołem 170, szerokość górą 130 cm.

długość 100 cm, szerokość dołem 170 cm, szerokość górą 130 cm.

długość 130 cm, szerokość dołem 170 cm, szerokość górą 150 cm.

2. Powierzchnia uŜytkowa skóry króliczej zajmuje

całą skórę.

grzbiet skóry.

brzuch skóry.

rodkową część skóry.

3. Przedstawiony na rysunku

szablon stosuje się do obrównywania skór

jagnięcych.

piŜmaków.

króliczych.

nutrii.

4. Na rysunku przedstawiono profil skóry

królicze.

owczej.

nutrii.

tchórza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. Reperowanie skór futerkowych za pomocą wstawek stosuje się do skór

szlachetnych.

półszlachetnych.

pospolitych.

barwionych.

6. Na wykonanie błamu o wymiarach:

150cm – szerokość dołem, 130 cm – szerokość górą,

120 cm – długość błamu, naleŜy uŜyć skór jagnięcych o wymiarach: szerokość − 25 cm,
długość − 40 cm w ilości
a)

10 szt.

18 szt.

20 szt.

24 szt.

Przedstawione na rysunku szablony do obrównywania skór mają zastosowanie
w skórach
a)

króliczych.

jagnięcych.

nutrii.

lisów.

8. Skóry futerkowe nawilŜa się

kąpielowo.

szczotką.

natryskiem.

zraszaczem.

9. Optymalna temperatura suszenia skór futerkowych wynosi

10 ºC.

30 ºC

45 ºC.

80 ºC.

10. Temperatura wody do nawilŜania skór nie powinna przekraczać

20 ºC.

30 ºC.

40 ºC.

60 ºC.

11.

Reperowanie skór metodą przestawienia zwierciadlanego stosowana jest do skór
a)

pospolitych.

szlachetnych.

barwionych.

długowłosych.

12. Błam to wyrób kuśnierski stosowany jako

narzuta futrzana.

podbicie pelisy.

dywanik dekoracyjny.

bodies na futro.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Nabijanie błamu rozpoczyna się od nabicia

bocznych krawędzi.

dołu błamu.

góry błamu.

rodka błamu.

14. Rysunek przedstawia profil skóry

owczej.

króliczej.

jagnięcej.

nutrii.

15. Rysunek przedstawia profil skóry

jagnięcej.

nutrii.

tchórza.

króliczej.

16. Najładniejsze skóry w błamie powinny znajdować się

w środkowej części błamu.

na bokach.

u dołu błamu.

na przodach.

17.

Na błamy przeznacza się skóry
a)

najlepszej jakości.

gorszej jakości.

takie jak na futra.

o bardzo gęstej okrywie włosowej.

18. Układ skór w błamie powinien być

pionowy z włosami do dołu.

poziomy z włosami do dołu.

skośny.

kombinowany.

19. Sutki na grzbiecie reperuje się w skórach

piŜmaków.

królików.

karakułów.

nutrii.

20. Przy zszywaniu skór w błamy, grubość igieł i nici dobiera się do

gęstości okrywy włosowej.

grubości tkanki skórnej.

elastyczności tkanki skórnej.

ciągliwości skóry.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ............................................................................................................................

Wykonywanie błamów ze skór futerkowych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem: