Asystentka_stomatologiczna_322[01].O1.01

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

13
13

5.2. Higiena pracy

5.2.1. Ćwiczenia

16
16

5.3. Klasyfikacja czynników szkodliwych w środowisku pracy

5.3.1. Ćwiczenia

19
19

5.4. Zagrożenia życia i zdrowia pracownika

5.4.1. Ćwiczenia

21
21

5.5. Metody i środki zapobiegania czynnikom szkodliwym

5.5.1. Ćwiczenia

29
29

5.6. Środki ochrony osobistej

5.6.1. Ćwiczenia

33
33

5.7. Pierwsza pomoc

5.7.1. Ćwiczenia

35
35

5.8. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

5.8.1. Ćwiczenia

37
37

6. Ewaluacja osiągnięć uczniów

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie asystentka stomatologiczna z zakresu
bezpieczeństwa przeciwpożarowego oraz bhp w miejscu pracy.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,

aby mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy

z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania–uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych w module

322[01].O1

Podstawy dzia

łalności zawodowej

322[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów

bezpiecze

ństwa i higieny

pracy, ochrony

przeciwpo

żarowej

oraz ochrony

środowiska

322[01].O1.04
Nawi

ązywanie

i utrzymywanie kontaktów

ędzyludzkich

322[01].O1.02

Charakteryzowanie budowy,

fizjologii

i patologii narz

ądu żucia

322[01].O1.03

Stosowanie leków

w leczeniu chorób jamy ustnej

322[01].O1.05

Przestrzeganie przepisów

prawa i zasad ekonomiki

w ochronie zdrowia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

−

posłużyć się przepisami prawa dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

−

określić wymagania nadzoru państwowego nad warunkami pracy w Polsce,

−

zastosować przepisy prawa dotyczące pracownika i pracodawcy w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

zinterpretować przepisy, regulaminy, zasady i procedury związane z bezpieczeństwem
w drodze do pracy i z pracy,

−

zastosować podstawowe zasady higieny i fizjologii oraz wymagania ergonomii,

−

rozpoznać źródła i czynniki niebezpieczne w środowisku pracy,

−

zapobiec zagrożeniom życia i zdrowia pracowników,

−

zastosować środki ochrony indywidualnej,

−

dobrać metody i środki zapobiegania czynnikom szkodliwym,

−

zinterpretować

przepisy

procedury

sanitarno-epidemiologiczne

obowiązujące

w gabinecie stomatologicznym,

−

zastosować zasady obsługi, urządzeń i aparatów stomatologicznych,

−

posłużyć się podstawową terminologią z zakresu epidemiologii chorób zakaźnych,

−

zastosować zasady postępowania środkami chemicznymi,

−

zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z instrukcją przeciwpożarową,

−

określić zasady udzielania pierwszej pomocy,

−

zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia,

−

zastosować zasady ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

.......................................................................

Modułowy program nauczania: Higienistka stomatologiczna 322[03]
Moduł:

Podstawy działalności zawodowej 322[03].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony

przeciwpożarowej

oraz

ochrony

środowiska

322[03].O1.01

Temat: Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące

w procesie pracy.

Cel ogólny: Wyjaśnienie wpływu czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych na

zdrowie człowieka

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zidentyfikować zagrożenia związane z wykonywaną pracą,

−

przedstawić skutki oddziaływania negatywnych czynników w miejscu pracy,

−

ocenić zagrożenia wynikające ze sposobu użytkowania urządzeń elektrycznych.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka,

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach, indywidualna.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Przebieg zajęć:
1.  Określenie tematu zajęć.
2.  Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3.  Wyjaśnienie uczniom zasad pracy.
4.  Podział grupy uczniów na zespoły.
5.  Podanie uczniom pytań sprawdzających:

–  jak dzielimy czynniki szkodliwe dla zdrowia człowieka?
–  jak dzielimy zagrożenia fizyczne?
–  jakie są skutki działania czynników szkodliwych na zdrowie człowieka?
–  jaka jest  dopuszczalna wartość hałasu w miejscu pracy?
–  jakie znaczenie ma światło sztuczne na zdrowie człowieka?

6. Określenie znaczenia czynników szkodliwych dla zdrowia pracownika.
7. Wskazanie sposobów zmniejszenia szkodliwych czynników w pracy pracownika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

.......................................................................

Modułowy program nauczania: Higienistka stomatologiczna 322[03]
Moduł:

Podstawy działalności zawodowej 322[03].O1

Jednostka modułowa:

Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony

przeciwpożarowej

oraz

ochrony

środowiska

322[03].O1.01

Temat: Znaczenie znaków przeciwpożarowych i ewakuacyjnych w miejscu pracy.

Cel ogólny: Uzasadnić konieczność umieszczania znaków przeciwpożarowych oraz znaków

ewakuacyjnych w miejscu pracy.

Tabela 1. Znaki informacyjne [8]

Palenie tytoniu zabronione

Alarmowy sygnalizator
akustyczny

Zakaz używania otwartego
ognia - palenie tytoniu
zabronione

Drabina pożarowa

Zakaz gaszenia wodą

Kierunek do miejsca
rozmieszczenia sprzętu
pożarniczego lub
urządzenia ostrzegającego

Nie zastawiać

Kierunek do miejsca
rozmieszczenia sprzętu
pożarniczego lub
urządzenia ostrzegającego

Zestaw sprzętu pożarowego

Uruchamianie ręczne

Hydrant wewnętrzny

Niebezpieczeństwo pożaru -
materiały łatwopalne

Gaśnica

Materiały utleniające

Telefon do użycia w stanie
zagrożenia

Niebezpieczeństwo
wybuchu - materiały
wybuchowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 2. Wybrane znaki ewakuacyjne [8]

Kierunek drogi ewakuacyjnej;

Wyjście ewakuacyjne;

Drzwi ewakuacyjne;

Przesunąć w celu otwarcia;

Kierunek do wyjścia drogi w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi w prawo;

Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w dół
w lewo;

Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w dół
w prawo;

Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w górę
w lewo;

Kierunek do wyjścia do drogi
ewakuacyjnej schodami w górę
w prawo;

Pchać aby otworzyć;

Ciągnąć aby otworzyć;

Stłuc aby uzyskać dostęp;

Klucz do wyjścia ewakuacyjnego
znajduje się;

Miejsce zbiórki do ewakuacji;

Pojemnik z maskami ucieczkowymi;

Rękaw ratowniczy;

Drabina ewakuacyjna;

Telefon alarmowy do wezwania
pierwszej pomocy;

Pierwsza pomoc;

Ciągnąć;

Pchać;

Wyjście EXIT;

Emergency EXIT;

EXIT;

Droga ewakuacyjna;

Wyjście awaryjne;

Okno ewakuacyjne;

Uwaga stopień;

Pchać aby otworzyć;

Ciągnąć aby otworzyć;

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uwaga próg;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w górę w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w dół
w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w dół
w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w górę
w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej schodami w górę
w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej dla niepełnosprawnych
w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej dla
niepełnosprawnych w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w dół;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w górę;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w dół w prawo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w dół w lewo;

Kierunek do wyjścia drogi
ewakuacyjnej w górę w lewo;

Uwaga niski strop;

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zidentyfikować i nazwać znaki przeciwpożarowe oraz ewakuacyjne,

−

przedstawić znaczenie odpowiedniego oznakowania znakami przeciwpożarowymi oraz

znakami ewakuacyjnymi w miejscu pracy,

−

ocenić zagrożenia wynikające z braku odpowiedniego oznakowania bhp w miejscu pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

burza mózgów,

−

dyskusja wielokrotna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach, indywidualna.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

–  jakie wyróżniamy znaki przeciwpożarowe oraz znaki ewakuacyjne?
–  jakie znaczenie w miejscu pracy mają znaki przeciwpożarowe oraz ewakuacyjne?
–  czy oznaczenia przeciwpożarowe są niezbędne w miejscu pracy?

7. Nauczyciel prosi uczniów aby wskazali, które z podanych znaków powinny znaleźć się

w miejscu pracy i dlaczego.

8. Uczniowie określają również miejsca umieszczenia znaków przeciwpożarowych oraz

ewakuacyjnych w miejscu pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Prawna ochrona pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wskaż obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Karta pracy – ćwiczeń

Obowiązki pracodawcy

Obowiązki pracownika

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na staranne wyliczenie
obowiązków pracownika i pracodawcy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  rozróżnić obowiązki pracownika i pracodawcy,
2)  przeanalizować obowiązki pracownika i pracodawcy,
3)  wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,
4)  zaprezentować obowiązki pracownika i pracodawcy na forum grupy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Przeczytaj uważnie poniższe zdania i oceń ich prawdziwość oznaczając literami:

P – prawda lub F – fałsz

Karta pracy – ćwiczeń

Jeżeli pracodawca nie stwarza warunków na stanowisku pracy zgodnych z przepisami bhp

i ppoż pracownik ma prawo do:

−

ucieczki z pracy__,

−

prawo oddalenia się z miejsca zagrożenia (zawiadamiając o tym niezwłocznie
przełożonego), jeżeli pomimo powstrzymania się od wykonywania pracy zagrożenie nadal
występuje __,

−

prawo powstrzymania się od wykonywania pracy – niezwłocznie zawiadamiając
przełożonego) – jeżeli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny
pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, albo gdy
wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwom innym osobom __,

−

prawo do pracy bez względu na brak bezpieczeństwa pracy __.

Wskazówki do realizacji
Ćwiczenie można wykonać w grupach lub indywidualnie, nauczyciel powinien nadzorować

pracę uczniów w ćwiczeniu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeanalizować obowiązki pracodawcy i pracownika w miejscu pracy stosując przepisy

bezpieczeństwa i higieny pracy,

2) wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,
3) przedyskutować na forum grupy swoją opinię.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Określ obowiązki pracownika i pracodawcy stawiając X w odpowiednim kwadracie.

Uzasadnij wybraną odpowiedź.

Karta pracy – ćwiczeń

Tak

Nie

1. Czy pracodawca ma obowiązki w zakresie bhp w stosunku do

pracownika?
Jakie?.......................................................................................................

...



2. Czy pracownik rozpoczynając pracę musi być zapoznany z przepisami

bhp?
Dlaczego?................................................................................................

...



3. Czy istnieją instytucje bezpieczeństwa i higieny pracy?

Jeśli

tak,

jakim

celu?...........................................................................



Wskazówki do realizacji

Ćwiczenie powinno być wykonane w trzech grupach, każda grupa charakteryzuje po

jednym pytaniu. Uczniowie dyskutują na temat pytań innej grupy, wskazana jest pomoc
nauczyciela podczas pracy uczniów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wyszukać w kodeksie pracy dział dotyczący bhp,
2)  przeanalizować powyższe pytanie,
3)  znaleźć w kodeksie pracy odpowiedzi na powyższe pytania,
4)  wskazać  dział,  rozdział  i  artykuł  w  kodeksie  pracy,  gdzie  znajdują  się  odpowiedzi  na

powyższe pytania,

5) wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,
6) omówić swoje propozycje na forum grupy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

komputer,

–

internet,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela,

–

Kodeks pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Higiena pracy

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij zasady zorganizowania pracy pod względem higieny pracy?

Wskazówki do realizacji

Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie, nauczyciel powinien nadzorować

zgodność wykonywania ćwiczenia. Wskazana jest pomoc nauczyciela podczas omawiania przez
uczniów swoich propozycji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wskazać elementy przygotowania się do pracy,
2)  rozróżnić czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy na forum grupy,
3)  scharakteryzować czynniki bhp.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

arkusz papieru,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Określ znaczenie:

−

Higieny w zakładzie pracy,

−

Higieny personelu,

−

Higieny produktów,

−

Higieny produkcji oraz opisz jakie warunki higieny powinny być przestrzegane
w zakładzie pracy?

Wskazówki do realizacji

Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić w czterech grupach, każda grupa omawia jeden rodzaj

higieny pracy. Nauczyciel powinien nadzorować zgodność wykonywania ćwiczenia. Wskazana
jest pomoc nauczyciela podczas omawiania przez uczniów swoich propozycji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  omówić poszczególne rodzaje higieny pracy,
2)  określić jakie znaczenie ma przestrzeganie higieny w miejscu pracy,
3)  wskazać czym grozi  nieprzestrzeganie zasad higieny pracy,
4)  omówić swoje propozycje na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

–

arkusz papieru,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wskaż, jakie wymogi powinny spełniać pomieszczenia w miejscu pracy. Dokonaj analizy

zagrożeń, jeżeli urządzenia techniczne nie spełniają wymogów bhp.

Wskazówki do realizacji

Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić w grupach kilkuosobowych. Ćwiczenie można

wykonywać na kolorowych kartkach – na czerwonych wypisujemy jakie maszyny
i urządzenia nie powinny być, a na niebieskich jakie powinny spełniać funkcje aby pracownicy
mogli na nich pracować. Wskazana jest pomoc nauczyciela podczas omawiania przez uczniów
swoich propozycji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wskazać wymogi jakie powinny spełniać pomieszczenia w miejscu pracy,
2)  wskazać warunki, których nie powinny spełniać urządzenia,
3)  wyjaśnić  jakie  niebezpieczeństwa  grożą  pracownikowi  gdy  pomieszczenia  nie  spełniają

warunków bhp,

4) scharakteryzować wymogi bhp, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia,
5) dokonać analizy dlaczego brak higieny w pomieszczeniach grozi niebezpieczeństwu nie

tylko dla pracownika,

6) zaprezentować efekty wykonanej pracy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe.

Środki dydaktyczne:

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela

–

przybory do pisania,

–

kolorowe kartki – czerwone i niebieskie.

Ćwiczenie 4

Zaznacz poprawną odpowiedź spośród trzech możliwości:

Karta pracy – ćwiczeń

1. Postanowienia kodeksu pracy zobowiązują pracodawcę do zapewnienia pracownikom:

a)  bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,
b)  dobrego i dużego wynagrodzenia,
c)  dobrych warunków pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie, wskazana jest pomoc nauczyciela

podczas omawiania przez uczniów swoich propozycji. Nauczyciel może wybrać do
odpowiedzi trzech uczniów. Uczniowie omawiają to na forum i dyskutują.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować pytania,
2)  wskazać poprawne odpowiedzi,
3)  scharakteryzować poszczególne zagadnienia na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe.

Środki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 5

Wyjaśnij do czego pracodawca jest zobowiązany gdy prowadzi działalność gospodarczą

i zatrudnia pracowników oraz co mu grozi gdy stwarza zagrożenie wystąpienia
niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia pracownika?

Wskazówki do realizacji

Ćwiczenie najlepiej przeprowadzić indywidualnie, wskazana jest pomoc nauczyciela

podczas omawiania przez uczniów swoich propozycji. Nauczyciel może wybrać do
odpowiedzi trzech uczniów. Uczniowie omawiają to na forum i dyskutują.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wskazać

obowiązki

pracodawcy

rozpoczynającego

działalność

gospodarczą

i zatrudniającego pracowników,

2) określić konsekwencje dla pracodawcy, który nie przestrzega i zarazem stwarza

zagrożenie wystąpienia niebezpieczeństwa dla zdrowia i życia pracowników,

3) scharakteryzować efekty pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe.

Środki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

arkusze papieru,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Klasyfikacja czynników szkodliwych w środowisku pracy

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zidentyfikuj czynniki gwarantujące bezpieczeństwo pracownika w zakresie bhp?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment  rozdziału  Materiału  nauczania.  Ćwiczenie  najlepiej  przeprowadzić  indywidualnie.
Nauczyciel  powinien  nadzorować  zgodność  wykonywania  ćwiczenia.  Nauczyciel  może  oceniać
uczniów  plusami  lub  dodatkowymi  innymi  nagrodami,  który  z  uczniów  zrobi  pierwszy
ćwiczenie poprawnie (np. trzy pierwsze osoby mają plusa – motywacja uczniów do zrobienia
ćwiczenia).

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wskazać czynniki gwarantujące bezpieczeństwo i higienę pracy,
2)  wskazać i omówić czynniki bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawcy na forum grupy,
3)  scharakteryzować czynniki bhp pracy w miejscu pracy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe.

Środki dydaktyczne:

–

arkusz papieru,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

W poniższym tekście wstaw brakujące słowa, tak aby zdania były prawidłowo

sformułowane.

Karta pracy – ćwiczeń

Ryzyko  zawodowe,  związane  z  wykonywaną  pracą  wynika  z  narażenia  pracownika  na
działanie  czynników  niebezpiecznych,................................................,  występujących  na
stanowisku pracy.
Zagrożenie...................................,  to  wszystkie  obce  substancje  i  materiały,  które  mogą
spowodować fizyczne uszkodzenie człowieka.
Do  grupy  zagrożeń  fizycznych  zaliczamy:  mikroklimat  zimny  i  gorący  ..........................,
...................... .
Zagrożenia  chemiczne  to  określone  i  nieokreślone  substancje  ....................................  w
postaci par dymów, .................................. oraz aerozolu.
Do

grupy

czynników

uciążliwych

należą:.......................................,

praca

stojąca,

........................................................ .

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment

rozdziału

Materiał

nauczania.

Ćwiczenie

najlepiej

przeprowadzić

w czterech grupach, każda z grup odpowiada na wszystkie pytania. Wskazana jest pomoc
nauczyciela podczas omawiania przez uczniów swoich propozycji. Uczniowie omawiają to na
forum grupy i dyskutują.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wskazać poprawne odpowiedzi w brakujące miejsca w tekście,
2)  uzasadnić odpowiedzi,
3)  omówić swoje propozycje na forum grupy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wskaż, jakie są czynniki szkodliwe, niebezpieczne i uciążliwe w miejscu pracy. Dokonaj

analizy czynników.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment  rozdziału  Materiał  nauczania.  Nauczyciel  prosi  aby  każdy  uczeń  indywidualnie
przemyślał  pytanie,  następnie  pyta  po  kolei  i  każdy z  osobna  podaje  jedną  swoją propozycję,
która  jest  zapisywana  na  tablicy.  W  ramach  dyskusji  uczniowie  podają  również  jakie  nie
powinno być miejsce pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wskazać czynniki szkodliwe, niebezpieczne, uciążliwe,
2)  określić jakie zagrożenia niosą ze sobą poszczególne czynniki w miejscu pracy,
3)  dokonać analizy poszczególnych czynników,
4)  zaprezentować efekty pracy na forum grupy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

kartki papieru,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Zagrożenia życia i zdrowia pracownika

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeczytaj uważnie poniższe zdania i oceń ich prawdziwość oznaczając literami

P –prawda lub F – fałsz.

Karta pracy – ćwiczeń

−

wypadkiem nazywamy zdarzenie śmiertelne i nagłe__,

−

pracodawca powinien zapewnić odpowiednie warunki pracy zgodne z przepisami bhp__,

−

pracownik ma obowiązek spać w ciągu pracy ok. 1 godziny__,

−

protokół powypadkowy musi sporządzać pracownik__,

−

pracownik może palić tytoń w czasie pracy__,

−

pracownik w czasie pracy musi nosić ubranie ochronne__,

−

pracownik nie musi powiadamiać o wypadku przy pracy__,

−

pracodawca jest zobowiązany do zapobiegania wypadkom w pracy__.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment  rozdziału  Materiał  nauczania.  Nauczyciel  prosi  aby  każdy  uczeń  indywidualnie
przemyślał  pytanie.  Na  otrzymanych  kartach  pracy  –  ćwiczeń  każdy  uczeń  samodzielnie
odpowiada.  Nauczyciel  zbiera  kartki  i  sprawdza  poprawność  odpowiedzi  oceniając  uczniów.
Następnie

wszyscy

forum

grupy

rozwiązują

zadanie

dyskutują.

W ramach dyskusji uczniowie podają również jakie nie powinno być miejsce pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczniowie powinni:

1)  scharakteryzować obowiązki pracodawcy i pracownika,
2)  wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,
3)  wymienić poszczególne zdania.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Wskaż zasady i kierunki kształtowania poczucia bezpieczeństwa i higieny pracy

w miejscu pracy pracowników. Wykorzystaj kartki koloru niebieskiego i czerwonego dla
zidentyfikowania zasad i kierunków?

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń indywidualnie
przemyślał pytanie. Następnie uczniowie w utworzonych przez siebie dwóch grupach wypisują
swoje propozycje, a następnie dyskutują na temat pytań. Wskazana jest pomoc nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wskazać zasady bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników,
2) wymienić i scharakteryzować poszczególne zasady bezpieczeństwa i higieny pracy

pracowników,

3) wyjaśnić w jakim celu należy dobrze organizować środowisko pracy aby było ono

bezpieczne dla pracownika,

4) określić jakie elementy wskazują na to że miejsce pracy nie jest bezpieczne,
5) zaprezentować swoje zdanie na forum grupy.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

dwie kartki, jedna koloru czerwonego druga niebieskiego,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Zdefiniuj i wyjaśnij poszczególne etapy wypadku przy pracy.

Karta pracy – ćwiczeń

Zagadnienia

Wyjaśnienie zagadnień

Definicja wypadku przy
pracy

Podział wypadku przy
pracy

Obowiązki pracodawcy
w przypadku zaistnieni
a wypadku przy pracy

Dokumentacja
powypadkowa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń indywidualnie
przemyślał pytanie. Po otrzymaniu karty pracy – ćwiczeń uczniowie indywidualnie wykonują
ćwiczenie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zdefiniować pojęcie wypadku przy pracy,
2)  określić kiedy zaistnieje wypadek przy pracy,
3)  określić jakie są obowiązki pracodawcy w przypadku zaistnienia wypadku przy pracy,
4)  określić jaki jest podział wypadku przy pracy,
5)  wyliczyć obowiązki pracodawcy w przypadku zaistnienia wypadku przy pracy,
6)  wyliczyć dokumentację powypadkową.

Zalecana metoda nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Pracownik w miejscu pracy skaleczył się urządzeniem technicznym. Wypełnij protokół

powypadkowy dla pracownika, który uległ wypadkowi w czasie pracy.

Karta pracy – ćwiczeń

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Metody i środki zapobiegania czynnikom szkodliwym

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Jakie najczęściej występują zagrożenia w miejscu pracy?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każda grupa
sama określa zagrożenia jakie istnieją w miejscu pracy. Wskazana jest pomoc nauczyciela. Po
wykonaniu ćwiczenia w grupach uczniowie przedstawiają swoją propozycję na forum grupy i
dyskutują.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zidentyfikować zagrożenia występujące w miejscu pracy,
2)  określić co grozi pracownikowi w miejscu pracy, jeśli dane zagrożenie wystąpi,
3)  wyjaśnić poszczególne zdania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Uzupełnij poniższą tabelę.

Karta pracy – ćwiczeń

Zagrożenia

Charakterystyka zagrożeń

Środki zaradcze

Mikroklimat

Porażenie prądem
elektrycznym

Upadek na tym samym
poziomie (potknięcie się
poślizgnięcie się)

Skaleczenie, zakłucie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pożar, wybuch

Pasożyty (np.glista ludzka)

Zagrożenie grypą

Przeciążenie układu ruchu

Uderzenie człowieka
o nieruchomy czynnik
materialny

Wymuszona pozycja ciała

Wskazówki do realizacji

Uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania.

Wskazane jest podział uczniów na dwie grupy. Każda z grup wypełnia kartę pracy – ćwiczeń.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zapoznać się z treścią ćwiczenia,
2)  wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,
3)  zaprezentować efekt pracy,
4)  dokonać oceny poprawności wykonania zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Rozwiąż krzyżówkę.

Karta pracy – ćwiczeń

1.  Do tego czynnika szkodliwego należy gaz.
2.  Jest on powyżej 90dB (decybeli) niebezpieczny dla zdrowia pracownika.
3.  Jeden z trzech czynników szkodliwych.
4.  Gdzie obsługuje się trzon gazowy może nastąpić?
5.  Jeden z czynników fizycznych.
6.  Określone normy mierzalne czynnika chemicznego.
7.  Zdarzenie  nagłe,  wywołane  przyczyną  zewnętrzną  mogącą  powodować  uraz  lub  śmierć

oraz, które nastąpiło w związku z pracą.

8.  Mikroklimat to czynnik.
9.  BHP w zakładzie pracy jest kształtowane przez czynniki społeczne.
10.  Zapobieganie chorobom oraz ochrona zdrowia to inaczej.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń indywidualnie
przemyślał pytanie. Wskazana jest pomoc nauczyciela. Uczniowie po wykonaniu ćwiczenia
oddają

karty

pracy

–

ćwiczeń

nauczycielowi.

Pięć

pierwszych

osób

z poprawnymi odpowiedziami nauczyciel nagradza plusami. Następnie wszyscy uczniowie
wspólnie dyskutują na forum grupy na temat krzyżówki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeczytać uważnie poszczególne zdania,
2)  udzielić na nie poprawnej odpowiedzi,
3)  rozwiązać hasło krzyżówki,
4)  przeanalizować hasło krzyżówki,
5)  przedyskutować odpowiedź na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Środki ochrony osobistej

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj strój pracownika.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania.

Ćwiczenie uczniowie wykonują w dwóch grupach. Następnie uczniowie dyskutują na temat
stroju i jego znaczenia w miejscu pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  scharakteryzować strój pracownika,
2)  wskazać jakie znaczenie ma strój w pracy,
3)  wskazać co grozi pracownikowi jeśli nie będzie wykonywał swojej pracy w odpowiednim

stroju,

4) zaprezentować swoją propozycję na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe,

−

dyskusja dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wskaż elementy i zasady mające znaczenie w pracy asystentki stomatologicznej?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Ćwiczenie uczniowie wykonują indywidualnie lub w
grupach. Każda grupa podaje swoje propozycje.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wskazać elementy jakie mają znaczenie w pracy asystentki stomatologicznej,
2)  wskazać elementy mało istotne w pracy asystentki stomatologicznej,
3)  określić zasady jakich należy przestrzegać w pracy stomatologicznej,
4)  wskazać dlaczego należy przestrzegać zasady higieny w pracy,
5)  określić najważniejsze zasady higieny pracy,
6)  wskazać znaczenie stroju w pracy,
7)  zaprezentować i dokonać analizy efektów pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Pierwsza pomoc

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Pracownik wykonując swoja pracę źle się poczuł, zasłabł i spadł z podestu. Wskaż

czynności, które należy wykonać, aby pomóc poszkodowanej osobie.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  wskazać poszczególne etapy udzielania pierwszej pomocy,
2)  wskazać co należy sprawdzić, aby ocenić stan zdrowia poszkodowanego w wypadku,
3)  wskazać jakie informacje należy podać wzywając pogotowie,
4)  zaprezentować efekty wykonania zadania,
5)  dokonać analizy skuteczności udzielania pierwszej pomocy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe.

Środki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Wskaż poprawną odpowiedź z poniższych możliwości.

Karta pracy – ćwiczeń

1. Pierwszą pomocą nazywamy:

a) uratowanie poszkodowanego,
b) tamowanie krwi,
c) wszystkie czynności wykonywane przez osobę udzielającą tej pomocy do chwili

przybycia pogotowia.

2. Wzywając pogotowie do osoby poszkodowanej należy poinformować o tym, że:

a) poszkodowany żyje,
b) nastąpił wypadek, wskazać gdzie się wydarzył, ile osób jest poszkodowanych oraz kto

wzywa pomoc,

c) poszkodowany poniósł obrażenia.

3. W gastronomii niebezpieczeństwo stwarzają:

a) maszyny i urządzenia, które wykorzystuje w swojej pracy asystentka stomatologiczna,
b) tylko prąd,
c) tylko budynki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie w trzech grupach.
Każda grupa rozpatruje jedno pytanie i omawia je na forum grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  dokonać analizy zdań,
2)  wskazać poprawne odpowiedzi,
3)  zaprezentować odpowiedzi na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe.

Środki dydaktyczne:

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Zaprezentuj sposób udzielania pomocy osobie poparzonej w czasie pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie w dwóch grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  dokonać analizy pracy danego zawodu,
2)  wskazać metody unikania oparzeń w czasie pracy,
3)  opisać jak należy pomóc osobie poparzonej,
4)  przedstawić inscenizację jak należy poparzonego ratować,
5)  zaprezentować efekty pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe.

Środki dydaktyczne:

–

fantom,

–

przybory do pisania,

–

materiały opatrunkowe, kran z wodą,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.8. Wymagania dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy,

ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

5.8.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj poszczególne znaki informacyjne i ostrzegawcze.

Karta pracy – ćwiczeń

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie w dwóch grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  rozróżnić, które znaki są informacyjne, a które ostrzegawcze,
2)  nazwać i scharakteryzować poszczególne rysunki,
3)  zaprezentować charakterystykę znaków,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4) wskazać miejsce poszczególnych znaków w każdym zakładzie pracy,
5) dokonać analizy, czy poszczególne znaki są niezbędne w miejscu pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe.

Środki dydaktyczne:

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Określ czynności powodujące zapobieganie powstawaniu pożaru w miejscu pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić czynności zapobiegające powstawaniu pożaru,
2)  zaprezentować efekty wykonania zadania,
3)  dokonać analizy swojej pracy oraz zaprezentować swoje zdanie na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe.

Środki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 3

Wskaż przyczyny występowania pożarów w miejscu pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie w dwóch grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zdefiniować pojęcie pożaru,
2)  zidentyfikować możliwe przyczyny powstawania pożaru,
3)  ocenić możliwości unikania pożarów w miejscu pracy,
4)  dokonać oceny poprawności wykonanego zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 4

Wylicz jakie służby należy powiadomić w chwili wystąpienia pożaru.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni

fragment rozdziału Materiał nauczania. Uczniowie wykonują ćwiczenie indywidualnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  określić zasady bhp i ppoż panujące w zakładzie pracy,
2)  wskazać dlaczego należy przestrzegać zasad bhp i ppoż w miejscu pracy,
3)  określić co, należy zrobić w chwili gdy nastąpi pożar w miejscu pracy,
4)  przedstawić efekty pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia projektowe.

Środki dydaktyczne:

–

przybory do pisania,

–

arkusz papieru,

–

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 14, 15, 17, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 2, 3, 8, 13, 16, 18 z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. d, 4. a, 5. c, 6. a, 7. b, 8. c, 9. a, 10. c, 11. d,
12. b, 13. a, 14. a, 15.b, 16. a, 17. c, 18. d, 19. a, 20. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić obowiązki pracodawcy

Określić obowiązki pracownika, który uległ
wypadkowi

Określić warunki jakie powinny spełniać
maszyny i urządzenia w środowisku pracy

Opisać zagrożenie z wadliwym sprzętem
elektronicznym

Rozróżnić gaśnice

Opisać źródła pożaru, których nie należy
gasić wodą

Wyjaśnić pojęcie wypadku przy pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozróżnić wypadki przy pracy z punktu
widzenia ich skutków

Opisać obowiązki pracodawcy w razie
zaistnienia wypadku

10 Wyliczyć czynności pierwszej pomocy

Wskazać niezbędne informacje podawane
podczas wzywania pogotowia ratunkowego

Wyliczyć kolejne czynności wykonywania
podczas sztucznego oddychania

Określić znaczenie ochrony środowiska
w miejscu pracy

Wyliczyć obowiązki pracodawcy wobec
pracownika w zakresie bhp

Opisać obowiązki pracodawcy w chwili
zaistnienia wypadku w pracy

16 Określić czynniki materialne bhp

17 Rozróżnić czynniki niebezpieczne

Rozróżnić zagrożenia występujące
w miejscu pracy

Zidentyfikować objawy wymagające
wykonania masażu serca

Opisać w jakiej pozycji układamy
pracownika poszkodowanego
i nieprzytomnego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
3.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom ich instrukcję.
5.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6.  Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na rozwiązanie testu.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwe  odpowiedzi.  Tylko

jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na

później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Obowiązkiem pracodawcy jest

a)  prowadzenie częstych szkoleń z zakresu bhp.
b)  zapewnienie bezpieczeństwa i higienicznych warunków pracy.
c)  zapewnienie pracownikom wyżywienia.
d)  zapewnienie najnowocześniejszych wyposażeń w środki techniczne.

2. Jeśli pracownik ulegnie wypadkowi to powinien

a)  po skończonej pracy iść do lekarza.
b)  dokonać sam oględzin rany – jeśli jest to mała rana.
c)  powiadomić przełożonego o zdarzeniu i okolicznościach zajścia i wezwać lekarza.
d)  powiadomić o zdarzeniu Państwową Inspekcję Pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Maszyny i urządzenia techniczne, w które jest wyposażony zakład pracy powinny spełniać

następujące warunki
a)  powinny być najnowszej generacji.
b)  powinny być ładne i estetyczne.
c)  powinny być łatwe w obsłudze oraz ergonomiczne.
d)  powinny  zapewnić  bezpieczne  i  higieniczne  warunki  pracy  oraz  zabezpieczyć

pracownika przed urazami.

4. Praca z wadliwym lub niesprawnym sprzętem elektronicznym jest zagrożeniem

a)  fizycznym.
b)  chemicznym.
c)  biologicznym
d)  społecznym

5. Wśród gaśnic rozróżnia się

a)  gaśnice różne w zależności od pożaru.
b)  tylko gaśnice pianowe.
c)  gaśnice pianowe, śniegowe, proszkowe, halonowe.
d)  tylko gaśnice proszkowe.

6. Nie wolno gasić wodą

a) instalacji elektrycznych pod prądem, palnych produktów ropopochodnych lżejszych od

wody oraz materiałów wchodzących z wodą w reakcje chemiczne jak karbid, sód,
potas, fosfor.

b)  tylko urządzeń elektrycznych.
c)  płonących samochodów oraz maszyn i urządzeń.
d)  urządzeń gazowych.

7. Wypadkiem przy pracy jest

a) zdarzenie ciężkie lub śmiertelne.
b) zdarzenie nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną która powoduje uraz lub śmierć,

która nastąpiła w związku z pracą.

c) zdarzenie nagłe wywołane pracą, które powoduje uraz lub śmierć u pracownika.
d) utrata zdolności psycho-fizycznych.

8. Wypadki przy pracy grupyfikujemy na

a)  wypadki zbiorowe, indywidualne.
b)  wypadki lekkie i ciężkie.
c)  wypadki śmiertelne, ciężkie, pozostałe wypadki (zbiorowe).
d)  wypadki zbiorowe, śmiertelne.

9. Pracodawca w razie zaistnienia wypadku

a) sporządza protokół powypadkowy, statystyczną kartę wypadkową oraz wpisać

wypadek do rejestru wypadków.

b)  sporządza tylko protokół powypadkowy.
c)  zapisuje wypadek w rejestrze wypadków.
d)  wypisuje pracownikowi kartę zgłoszenia do lekarza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. W razie wypadku należy wykonać następujące czynności udzielenia pierwszej pomocy

a)  zrobić poszkodowanemu sztuczne oddychanie.
b)  zadzwonić szybko po karetkę lub inną pomoc.
c)  należy  najpierw  zabezpieczyć  miejsce  wypadku,  wezwać  fachową  pomoc,  dostarczyć

apteczkę pierwszej pomocy oraz ocenić stan zdrowia poszkodowanego.

d) przenieść poszkodowanego w bezpieczne miejsce zapytać jak się poszkodowany czuje

i co się mu stało, czy potrzebna jest pomoc.

11. Wzywając pogotowie ratunkowe do poszkodowanego w wypadku należy poinformować

a)  tylko co się stało.
b)  tylko ile osób zostało poszkodowanych.
c)  tylko co jest przyczyną wypadku oraz co się stało.
d)  należy  poinformować  co  się  stało,  ile  jest  osób  poszkodowanych,  gdzie  nastąpił

wypadek, w miarę możliwości podać rodzaj uszkodzeń ciała oraz kto informuje
pogotowie.

12. Rozpoczynając sztuczne oddychanie metodą usta–usta należy

a) wdychać powietrze w poszkodowanego aby przywrócić rytm tętna.
b) ułożyć chorego na plecach na twardym podłożu, wdmuchiwać powietrze w usta

ratowanego, oraz uciskać co jakich czas klatkę piersiową, powtarzać zabieg kilka razy
aż poszkodowany odzyska rytm serca.

c) uciskać mostek aby serce zaczęło bić bez wdychanie powietrza.
d) wdychać powietrze w usta i uciskać co jakiś czas klatkę piersiową.

13. Zadaniem ochrony środowiska w miejscu pracy jest

a)  zapobieganie awariom i wypadkom w miejscu pracy.
b)  zapobieganie pożarom.
c)  nie ma znaczenie.
d)  wpływa na jakość wykonywanej pracy przez pracowników.

14. Pracodawca prowadzący szkolenia bhp dla pracowników ma obowiązek zapewnić

pracownikom
a) warunki lokalowe oraz wykładowców i instruktorów, wyposażenie dydaktyczne oraz

programy szkoleniowe.

b)  warunki lokalowe.
c)  wykładowców i szkoleniowców.
d)  odpowiednie broszury i materiały bhp.

15. W razie zaistnienia w zakładzie pracy wypadku bezpośredni przełożony pracownika, który

uległ wypadkowi obowiązany jest
a) zacząć dochodzenie kto spowodował wypadek lub co było przyczyną wypadku.
b) niezwłocznie zabezpieczyć miejsce wypadku do czasu ustalenia jego okoliczności

i przyczyn.

c) zamknąć zakład pracy.
d) powiadomić policje.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Do czynników materialnych bhp zaliczamy

a)  budynki, maszyny, ogólne zabezpieczenie techniczne.
b)  środki finansowe.
c)  odzież.
d)  tylko urządzenia techniczne.

17. Czynniki niebezpieczne to czynniki których oddziaływanie

a)  czasami może powodować uraz u pracownika.
b)  wpływa niebezpiecznie na psychikę pracownika w miejscu pracy.
c)  może  prowadzić  do  urazu  lub  innego istotnego  natychmiastowego pogorszenia stanu

zdrowia człowieka bądź do zejścia śmiertelnego.

d) może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia pracownika.

18. Rozróżniamy następujące zagrożenia występujące w miejscu pracy

a)  chemiczne, biologiczne, materialne, psychospołeczne.
b)  fizyczne, materialne, społeczne.
c)  fizyczne, biologiczne, psychologiczne.
d)  fizyczne, chemiczne, biologiczne, psychospołeczne.

19. Objawy wskazujące na konieczność wykonania masażu serca to

a) obserwację ruchów klatki piersiowej i nasłuchiwaniu odgłosów wydawanych przy

oddychaniu.

b)  kontrolę tętna na tętnicy szyjnej.
c)  kontrolę tętna na przegubie lewej ręki.
d)  nasłuchiwać czy oddycha poszkodowany.

20. Oddychającego pracownika z wyczuwalnym tętnem jednak nieprzytomnego układamy

w pozycji
a)  na wznak.
b)  siedzącej.
c)  na brzuchu.
d)  bocznej ustalonej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko

..........................................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 16, 17, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 5, 6, 7, 13, 14, 18, 19 z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. a, 5. c, 6. a, 7. c, 8. a, 9. a, 10. c, 11. b,
12. d, 13. a, 14. c, 15. d, 16. a, 17. d, 18. b, 19. c, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzalne osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Wymienić podstawowe prawa i obowiązki
pracownika w zakresie bezpieczeństwa
i higieny pracy na podstawie Kodeksu Pracy

Wymienić podstawowe obowiązki
pracodawcy w zakresie zapewnienia
bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy na podstawie Kodeksu Pracy

Wskazać podstawowe obowiązki osoby
kierującej pracownikami w zakresie
zapewnienia bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy na podstawie Kodeksu
Pracy

Zinterpretować elementy zagrożenia
z niesprawnym lub wadliwym sprzętem
elektrycznym w środowisku pracy

Ustalić skutki szkodliwego oddziaływania
drgań na organizm człowieka

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić normy poziomu ekspozycji na hałas
w 8 h dniu pracy

Zaplanować stanowisko pracy zgodnie
z wymogami ergonomii

Rozróżnić znak zakazu gaszenia wodą

Opisać znak ewakuacyjny

Opisać postępowanie w przypadku
zagrożenia pożarowego i wybuchu pożaru

Zinterpretować zastosowanie sprzętu
gaśniczego w zależności od płonącego
materiału

Sformułować cel i zadania podejmowanej
akcji udzielania pierwszej pomocy

Sprawdzić drożność dróg oddechowych
u poszkodowanego w nagłym wypadku

Ocenić stan poszkodowanego, w którym
konieczne jest podjęcie masażu serca

Opisać stan poszkodowanego, w którym
możemy go ułożyć w pozycji bocznej
ustalonej

Opisać sprzęt gaśniczy w zależności od
płonącego materiału

Scharakteryzować sytuację, w której
poszkodowanemu nie można założyć
opatrunku uciskowego

Określić sposób postępowania w przypadku
porażenia prądem

19 Rozróżnić wypadki przy pracy

20 Opisać zasady urządzania miejsca pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania dołączone  są  4  możliwe odpowiedzi.  Tylko

jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż jego rozwiązanie na

później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest

a)  kupować środki ochrony zbiorowej.
b)  wykonywać pracę na maszynie stwarzającej zagrożenie dla zdrowia pracownika.
c)  wykonywać  pracę  w  sposób  zgodny  z  przepisami  i  zasadami  bezpieczeństwa

i higieny pracy.

d) zarabiać pieniądze.

2. Pracodawca ponosi odpowiedzialności za

a) nieobecności pracownika.
b) wykonywanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy

nadzoru nad warunkami pracy.

c) działanie społecznego inspektora pracy.
d) wszystko.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Ocenę drożności dróg oddechowych, prowadzimy przez 10 sekund poprzez

a) obserwację ruchów klatki piersiowej i nasłuchiwanie odgłosów wydawanych przy

oddychaniu.

b)  kontrolę tętna na tętnicy szyjnej.
c)  kontrolę tętna na przegubie lewej ręki.
d)  nasłuchiwanie czy oddycha poszkodowany.

14. Objawy wskazujące na konieczność wykonania masażu serca to

a)  zmiany barwy skóry.
b)  silne bóle w dole brzucha.
c)  utrata przytomności, zatrzymanie oddechu, brak tętna.
d)  brak tętna, sztywność źrenic, silny ból w klatce piersiowej.

15. Oddychającego pacjenta z wyczuwalnym tętnem jednak nieprzytomnego układamy

w pozycji
a)  na wznak.
b)  siedzącej.
c)  na brzuchu.
d)  bocznej ustalonej.

16. Płonącą na poszkodowanym odzież należy gasić

a)  dużymi kocami wełnianymi.
b)  dużymi chustami materiałowymi.
c)  gaśnicą pianową.
d)  wodą.

17. Uciskowy opatrunek zakładamy na

a)  otwarte złamanie.
b)  krwotok z rozległej powierzchni rany.
c)  zwichnięcie.
d)  pojedynczą ranę, z której krew wypływa ciągłym strumieniem.

18. W przypadku porażenia prądem

a)  odciągamy poszkodowaną osobę od miejsca wypadku.
b)  przerywamy obwód prądu elektrycznego.
c)  wynosimy go z miejsca wypadku i robimy mu sztuczne oddychanie.
d)  wzywamy policję, straż pożarną i pogotowie.

19. Rozróżniamy wypadki przy pracy

a)  zbiorowe, indywidualne.
b)  lekkie i ciężkie.
c)  śmiertelne, ciężkie, pozostałe wypadki (zbiorowe).
d)  zbiorowe, śmiertelne.

20. Przy organizacji stanowiska pracy nie trzeba uwzględniać

a)  przepisów bhp.
b)  sympatii osobistej.
c)  upodobań pracownika.
d)  łatwości współpracy między komórkami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko

..........................................................................................

Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Dołęgowski B., Janczała S.: Co każdy pracownik o ochronie przeciwpożarowej wiedzieć

powinien, Wydawnictwo Ośrodek Doradztwa i Doskonalenie Kadr, Gdańsk 1998

2. Konarzewska

M.,

Zielonka

B.,

Konarzewska-Sokołowska

M.:

Technologia

gastronomiczna z towaroznawstwem, część I, Wydawnictwo REA, Warszawa 2005

3. Skuza L., Wypadki przy pracy od A do Z, Wydawnictwo Ośrodek Doradztwa

i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 1998

4. Wojciechowski E.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach, Wydawnictwo Ośrodek

Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 1998

5. Zdziennicka-Kaczocha G.: Co każdy pracodawca wiedzieć powinien o zasadach BHP

w swoim zakładzie pracy, w świetle znowelizowanych przepisów Kodeksu Pracy,
Wydawnictwo sigma, Skierniewice 2006 (stan prawny na 1 czerwca 2006 roku)

6. Żabicki W.: Organizacja bezpieczeństwo i higiena pracy, Wydawnictwo Szkolne

i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, Warszawa 2005

7.  http://lipka.klub.chip.pl/praktyczne/zdrowie.htm
8.  PN-92/N-01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacyjne
9.  http://komers-bhp.pl
10.  www.odziez-robocza.com/apteczki.html
11.  Kodeks Pracy