Krótka historia systemów operacyjnych
CHIP Online 01.07.2009
Choć ich początki były skromne, dzisiaj systemy operacyjne są naprawdę
wszechstronnymi narzędziami, które potrafią jednocześnie wykonywać mnóstwo zadań.
Na początku był człowiek i maszyna. Pierwsze komputery nie miały systemów operacyjnych (ang.
Operating System – OS), lecz były obsługiwane przez człowieka, który karmił je danymi za pomocą
kart dziurkowanych. Zmiany zapoczątkował General Motors North American Aviation Input/Output
System (GM-NAA I/O), system operacyjny zainstalowany na komputerze IBM 704. Potrafił
samoczynnie rozpoczynać kolejne zadanie, gdy poprzednie dobiegło końca.
1956 GM-NAA I/O Pierwszy system operacyjny wprowadziła na rynek firma
General Motors. Był on przeznaczony do komputerów IBM 704. System jednak nie
robił nic poza przetwarzaniem danych z kart dziurkowanych.
Zainstalowano około 40 kopii tego systemu. Pierwotnie systemy szyto na miarę dla konkretnych
maszyn. Pierwszym systemem, z którego można było korzystać na różnych modelach komputerów,
był OS/360 zaprojektowany przez IBM. Jego stworzenie kosztowało 50 milionów dolarów, zatem
koszt jednej linii kodu wynosił 225 dol.
Standardy, które obowiązują dzisiaj, zaczęto wyznaczać w późnych latach 60. XX wieku, gdy
pojawiły się pierwsze minikomputery. "Mini" oznaczało, że komputer zamiast wielkości średniego
pomieszczenia miał wymiary sporej szafy. Wówczas pojawił się Unix. Poza Windows wszystkie
popularne systemy operacyjne, takie jak Linux, Mac OS X albo Solaris, wywodzą się od Uniksa.
1
1969 Unix Ken Thompson i Dennis Ritchie potrzebowali wydajnej platformy dla
stworzonej przez nich gry Space Travel, dlatego napisali pierwszy współczesny
system operacyjny.
Unix wprowadził wiele innowacji na wczesnym
etapie rozwoju systemów. Te rozwiązania dzisiaj
są dla nas czymś oczywistym: struktura plików
podzielona hierarchicznie na katalogi czy
wielozadaniowość systemu z możliwością
wywłaszczania procesów, co pozwala na sprawne
przydzielanie mocy obliczeniowej do
poszczególnych zadań.
Unix: Język C został stworzony specjalnie
do tego systemu
Do każdego systemu operacyjnego musi istnieć
język programowania. Wcześniej posługiwano się
językiem maszynowym właściwym dla
konkretnego sprzętu. To uległo zmianie wraz z
pojawieniem się Uniksa. We wczesnych latach
70. projektanci zaczęli zamieniać język
konkretnej maszyny na uniwersalny język, z
którego korzysta się do dzisiaj: C. Dzięki temu
system operacyjny można było zainstalować na
praktycznie dowolnym urządzeniu.
A co z Windows? Microsoft, jeśli chodzi o rozwój
technologii, ciągnął się w ogonie stawki. Nawet
wówczas gdy zdobył dominującą pozycję na
rynku, wprowadzając system MS-DOS. Pierwszy
Windows tak naprawdę nie był systemem
operacyjnym, a jedynie interfejsem wyposażonym
w dodatkowe funkcje, lecz korzystającym z jądra
DOS. Największa zmiana, jaką wprowadzono w
Windows – w porównaniu z DOS-em – czyli pulpit
obsługiwany wskaźnikiem myszy, nie była
pomysłem Microsoftu, lecz koncepcją
zapożyczoną od konkurencji, firmy Apple.
1973 Xerox Alto Pierwszy system z graficznym
interfejsem był wykorzystywany tylko do 1981 roku, i to
wyłącznie w celach badawczych.
1981 MS-DOS Prosty system operacyjny instalowany
najczęściej w komputerach osobistych pomaga
Microsoftowi w dokonaniu przełomu.
2
Podobnie zresztą jak popularne rozwiązanie "przeciągnij i upuść". Gwoli sprawiedliwości należy
dodać, że wcześniej ten drugi pomysł Steve Jobs podpatrzył w firmie Xerox.
1983 Lisa OS Apple wypuszcza na rynek pierwszy komputer biurkowy, który obsługuje się za pomocą myszy.
Microsoft wkrótce potem kopiuje ten pomysł.
Rzeczywiście nowym systemem Microsoftu był Windows NT, który
pojawił się na rynku w roku 1993 – rok po debiucie Linuksa.
Windows NT pozwolił Microsoftowi dogonić konkurencję pod
względem rozwiązań technologicznych. Zasadniczo Vista jest bardzo
podobna do NT, mimo że od czasu debiutu tego systemu
drastycznej zmianie uległy komputerowe realia: pojawiły się
wielordzeniowe procesory, a w internecie czyhają wszechobecne
wirusy.
Seria doraźnych środków zaradczych uchroniła następców NT przed
częstym zawieszaniem się lub zagnieżdżaniem w systemie
złośliwego oprogramowania. Radykalna przebudowa systemu jest
bardzo spóźniona.
Ale Windows nie jest jedynym systemem operacyjnym, który potrzebuje rewolucji. Systemy
instalowane na domowych komputerach są generalnie opóźnione w stosunku do rozwiązań, które
funkcjonują na uniwersytetach i w laboratoriach badawczych od jakiś 20 lat.
1985 Windows 1.0
Zaprojektowanie tego graficznego
interfejsu do systemu DOS zajęło
dwa lata. Początkowo system był
rynkową klapą.
3
Już w 1984 roku uczeni z Uniwersytetu
Amsterdamskiego zaprojektowali Amoebę,
system operacyjny, który symultanicznie
obsługiwał kilka operacji na kilku komputerach –
to niemal prototyp sieciowych systemów
operacyjnych.
Microsoft prowadzi obecnie projekt badawczy pod
kryptonimem „Singularity”, którego celem jest
stworzenie OS-u opartego na mikrojądrze, gdzie
każdy program będzie działał w wyizolowanym
środowisku. Dzięki temu będziemy mogli
nareszcie zapomnieć o dobrze znanych błędach
kojarzonych z niebieskim ekranem. Lecz zanim
pomysły rozwijane w ramach projektu
„Singularity” trafią pod strzechy, minie jeszcze
sporo czasu. Na razie dostaniemy usprawnioną
Vistę – za kilka miesięcy w sprzedaży pojawi się
bowiem Windows 7.
Jeszcze kilka ważnych dat:
1992
•
Linux
Linus Torvalds prezentuje system operacyjny na licencji Open Source, który bazuje na
jądrze Uniksa. Nawiasem mówiąc, pierwotnie chciał go nazwać Freax.
1995
•
Windows 95
32-bitowy system Microsoftu dla prywatnych użytkowników staje się hitem. W ciągu
pierwszych czterech dni zostaje sprzedanych ponad milion kopii.
2001
•
Windows XP
Połączenie funkcjonalności NT i 95 dało do dziś najpopularniejszą wersję Windows – na
przeszkodzie temu nie stanęła nawet wprowadzona wówczas konieczność aktywacji
produktu.
•
Mac OS X
Apple dokonuje prawdziwej rewolucji, prezentując system oparty na Uniksie i wyposażony
w animowany pulpit.
2007
•
Singularity
Laboratorium badawcze Microsoftu pracuje nad zupełnie nowym systemem operacyjnym,
który dzięki nowej architekturze nie będzie narażony na błędy oprogramowania, dobrze
znane m.in. jako niebieski ekran.
PRZYSZŁOŚĆ
•
Windows 7
Nowoczesny system musi być wszechstronny: następca Visty zostanie na tyle odchudzony,
że będzie nadawał się nawet do netbooków, a przy tym obsłuży dotykowy ekran.
Źródło:
NewsRoom serwisu CHIP Online
1989 Epoc16 Poprzednik systemu operacyjnego
Symbian jest pierwszym wielozadaniowym systemem
do urządzeń mobilnych z interfejsem graficznym.
4
5