Karol Marks (1818-1883)

–

rozważania ekonomiczne + analiza instytucji społecznych

Kapitalizm a walka klas

–

etapy historyczne,

–

zmiana w okresie nowoczesnym → kapitalizm

Dwa elementy przedsiębiorstwa kapitalistycznego:

–

kapitał (mienie: maszyny, fabryki, pieniądze) i jego posiadacze → kapitaliści – klasa
rządząca, potrzebują zysku, przywłaszczają produkt pracy robotników,

–

praca zarobkowa – ludzie, którzy nie mają własnych środków utrzymania i szukają
zatrudnienia u posiadaczy kapitału → klasa robotnicza – masy ludności – proletariat, czyli
chłopi przeniesieni z roli do miasta – miejska klasa robotników przemysłowych;

Między tymi elementami (grupami) istnieje wzajemne uzależnienie – zależność niezrównoważona.
Stosunek ma charakter wyzysku. Kapitaliści – potrzebują pracy (bo zysk), robotnicy – potrzebują
płacy.

Kapitalizm:

–

w istocie system klasowy,

–

stosunki klasowe charakteryzuje konflikt klasowy związany z własnością środków
produkcji,

–

wg Marksa konflikt ten będzie przybierał na sile

Zmiana społeczna – materialistyczna koncepcja dziejów:

–

zmiana społeczna nie wypływa z uznawanych przez ludzi ideii i wartości, lecz wynika
głównie z warunków ekonomicznych,

–

konflikty klasowe – motorem historii,

–

historia ludzkości – historia walk klasowych

Etapy historyczne wg Marksa:

1. Prymitywne wspolnoty łowców i zbieraczy.
2. System niewolniczy starożytności.
3. System feudalny (podział: posiadacze ziemscy, chłopi pańszczyzniani).
4. Kupcy i rzemieślnicy – początek klasy przedsiębiorców, czyli kapitalistów, którzy zastąpili

szlachtę ziemiańską.
Tak jak kapitaliści zjednoczyli się aby obalić porządek feudalny, sami zostaną wyparci i
nastanie nowy ład społeczny.