background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 
 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 
 
 
 
 
 
 
 
Magdalena Krystowska 
 
 
 
 
 

Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw z jaj, 
mleka i przetworów mlecznych 512[05].Z1.05 

 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Recenzenci: 
mgr inŜ. Anna DzierŜan 
mgr inŜ. Bogusława Pęciak 
 
 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr inŜ. Ewa Superczyńska 
 
 
 
 
Konsultacja: 
dr Justyna Bluszcz 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  512[05].Z1.05 
Sporządzanie  podstawowego  asortymentu  potraw  z  jaj,  mleka  i  przetworów  mlecznych, 
zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu kucharz małej gastronomii. 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

SPIS TREŚCI

 

 
1.  Wprowadzenie 

2.  Wymagania wstępne 

3.  Cele kształcenia 

4.  Przykładowe scenariusze zajęć 

5.  Ćwiczenia 

11 

5.1.  Jaja, mleko i przetwory mleczne w produkcji kulinarnej.  

Organizacja produkcji potraw. Maszyny i urządzenia 

11 

5.1.1.  Ćwiczenia 

11 

5.2.  Ocena jakości i wartości odŜywczej mleka. Sporządzanie potraw z mleka 

słodkiego 

14 

5.2.1.  Ćwiczenia 

14 

5.3.  Napoje mleczne fermentowane. Śmietanka i śmietana 

17 

5.3.1.  Ćwiczenia 

17 

5.4.  Zastosowanie serów do sporządzania potraw 

20 

5.4.1.  Ćwiczenia 

20 

5.5.  Ocena towaroznawcza jaj. Potrawy gotowane i smaŜone z jaj 

23 

5.5.1.  Ćwiczenia 

23 

5.6.  Sporządzanie potraw z wykorzystaniem właściwości jaj. Zakąski z jaj.  

Zimne sosy 

27 

5.6.1.  Ćwiczenia 

27 

6.  Ewaluacja osiągnięć ucznia 

31 

7.  Literatura 

44 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

1. WPROWADZENIE 

 

Przekazujemy  Państwu  poradnik  dla  nauczyciela,  który  będzie  pomocny  w  prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie kucharz małej gastronomii. 

W poradniku zamieszczono: 

−−−−    

wymagania wstępne, 

−−−−    

wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien opanować  podczas zajęć, 

−−−−    

przykładowe scenariusze zajęć, 

−−−−    

propozycje  ćwiczeń,  które  mają  na  celu  wykształcenie  u  uczniów  umiejętności 
praktycznych, 

−−−−    

wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami 

ze szczególnym uwzględnieniem: 

−−−−    

pokazu z objaśnieniem, 

−−−−    

instruktaŜu, 

−−−−    

ć

wiczeń praktycznych, 

−−−−    

tekstu przewodniego. 
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od samodzielnej 

pracy uczniów do pracy w zespołach 2–3-osobowych. 

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel moŜe 

posłuŜyć  się  zamieszczonym  w  rozdziale  6  zestawem  zadań  testowych  wielokrotnego 
wyboru. 

W tym rozdziale podano równieŜ: 

−−−−    

plan testu w formie tabelarycznej, 

−−−−    

punktację zadań, 

−−−−    

propozycje norm wymagań, 

−−−−    

instrukcję dla nauczyciela, 

−−−−    

instrukcję dla ucznia, 

−−−−    

kartę odpowiedzi, 

−−−−    

zestaw zadań testowych. 

 

Bezpieczeństwo i higiena pracy 

W  czasie  pobytu  w  pracowni  naleŜy  bezwzględnie  zwrócić  uwagę  na  przestrzeganie 

regulaminów,  przepisów  bhp  oraz  instrukcji  przeciwpoŜarowych,  wynikających  z rodzaju 
wykonywanych  prac.  Z  przepisami  tymi  naleŜy  zapoznawać  uczniów  od  początku    trwania 
nauki i naleŜy je bezwzględnie stosować.  

 
 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Schemat układu jednostek modułowych 

 

512[05].Z1.01 

Stosowanie zasad higieny podczas produkcji  

i sprzedaŜy wyrobów kulinarnych 

 

512[05].Z1.02 

Przygotowanie surowców do sporządzania 

potraw 

 

512[05].Z1.03 

Sporządzanie

 

półproduktów i podstawowego 

asortymentu potraw z owoców, warzyw, 

ziemniaków i grzybów 

 
 

512[05].Z1.04 

Sporządzanie półproduktów 

i podstawowego asortymentu 

potraw z mąki i kasz 

 
 

512[05].Z1.06 

Sporządzanie podstawowego 

asortymentu napojów  

oraz wyrobów ciastkarskich 

i kulinarnych z ciast 

 
 

512[05].Z1.05 

Sporządzanie podstawowego 

asortymentu potraw z jaj, 

mleka i przetworów 

mlecznych 

 

512[05].Z1.07 

Sporządzanie podstawowego 

asortymentu potraw i półproduktów z 

mięsa zwierząt rzeźnych 

 

512[05].Z1.08 

Sporządzanie podstawowego 

asortymentu potraw i półproduktów  

z drobiu i ryb 

 

512[05].Z1.09 

Stosowanie Ŝywności wygodnej 

w produkcji kulinarnej 

512[05].Z1 

Technologia sporządzania potraw 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

2. WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

−−−−    

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

−−−−    

posługiwać się technologią informacyjną, 

−−−−    

przeprowadzać proste obliczenia matematyczne, 

−−−−    

wymieniać i przeliczać jednostki masy, 

−−−−    

wymieniać i przeliczać jednostki objętości, 

−−−−    

organizować stanowisko pracy z zachowaniem zasad ergonomii, 

−−−−    

dobierać środki do utrzymania czystości w zakładzie gastronomicznym, 

−−−−    

utrzymywać czystość i porządek na stanowisku pracy, 

−−−−    

stosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  przeciwpoŜarowej  i  ochrony 
ś

rodowiska,  

−−−−    

planować na podstawie receptury zapotrzebowanie na surowce, 

−−−−    

dobierać maszyny i urządzenia do rodzaju i wielkości produkcji, 

−−−−    

obsługiwać maszyny i urządzenia gastronomiczne, 

−−−−    

dokonywać mycia i konserwacji maszyn oraz urządzeń stosowanych do sporządzania i ekspedycji 
potraw, 

−−−−    

przygotowywać  surowce  i  półprodukty  do  prowadzenia  procesów  technologicznych 
zgodnie z recepturą,  

−−−−    

przeprowadzać obróbkę wstępną i cieplną surowców oraz półproduktów, 

−−−−    

określać wpływ obróbki wstępnej i cieplnej na wartość odŜywczą produktów i organoleptyczną 
potraw, 

−−−−    

wyjaśniać znaczenie przeprowadzania obróbki wstępnej jaj, 

−−−−    

zabezpieczać Ŝywność przed zanieczyszczeniem i zakaŜeniem mikrobiologicznym, 

−−−−    

zagospodarowywać odpadki poprodukcyjne, 

−−−−    

organizować i wykonywać prace porządkowe. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

3. CELE KSZTAŁCENIA 

 
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

−−−−    

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, 

−−−−    

zastosować zasady higieny w procesie produkcyjnym, 

−−−−    

przedstawić skład chemiczny jaj, mleka i jego przetworów, 

−−−−    

określić wartość odŜywczą jaj, mleka i jego przetworów, 

−−−−    

scharakteryzować  cechy  organoleptyczne  jaj,  mleka  i  jego  przetworów  oraz  określić 
warunki ich przechowywania, 

−−−−    

określić zastosowanie jaj, mleka i jego przetworów w produkcji gastronomicznej, 

−−−−    

sporządzić  zapotrzebowanie  na  surowce  i  półprodukty  niezbędne  do  produkcji  wyrobów 
kulinarnych z jaj i mleka, 

−−−−    

dobrać surowce i sprzęt do wykonania potraw z jaj i przetworów mlecznych, 

−−−−    

dobrać maszyny i urządzenia do rodzaju i wielkości produkcji, 

−−−−    

zaplanować przebieg procesu technologicznego, 

−−−−    

zastosować sprzęt, maszyny i urządzenia podczas sporządzania potraw, 

−−−−    

sporządzić  i  podać  podstawowy  asortyment  napojów  i  potraw  z  mleka  słodkiego 
i fermentowanego, 

−−−−    

dokonać klasyfikacji serów,  

−−−−    

sporządzić podstawowy asortyment potraw z serów, 

−−−−    

ocenić świeŜość jaj, 

−−−−    

dokonać obróbki wstępnej jaj, 

−−−−    

sporządzić podstawowy asortyment potraw gotowanych i smaŜonych z jaj, 

−−−−    

sporządzić podstawowy asortyment zakąsek z jaj i serów, 

−−−−    

przygotować proste potrawy dietetyczne z jaj i przetworów mlecznych,  

−−−−    

zastosować  właściwości  spulchniające,  wiąŜące,  zagęszczające  i  emulgujące  jaj  podczas 
sporządzania potraw, 

−−−−    

sporządzić i podać podstawowy asortyment sosów zimnych, 

−−−−    

dokonać klasyfikacji deserów z jaj, bitej śmietanki i mlecznych napojów fermentowanych,  

−−−−    

sporządzić  i  podać  podstawowe  desery  z  jaj,  bitej  śmietanki  i  mlecznych  napojów 
fermentowanych, 

−−−−    

sporządzić  potrawy  z  jaj,  mleka  i  jego  przetworów,  charakterystyczne  dla  kuchni 
staropolskiej i regionalnej, 

−−−−    

dokonać oceny organoleptycznej sporządzonych potraw, 

−−−−    

zastosować zasady przechowywania potraw z jaj, mleka i jego przetworów, 

−−−−    

zastosować  przepisy  sanitarno-epidemiologiczne,  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy, 
ochrony przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska, 

−−−−    

skorzystać z róŜnych źródeł informacji. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 

 

Scenariusz zajęć 1 

 

Osoba prowadząca    

 

 

……….…………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Kucharz małej gastronomii 512[05]  

Moduł: 

Technologia sporządzania potraw 512[05].Z1 

Jednostka modułowa: 

Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw z jaj, 
mleka i przetworów mlecznych 

 

512[02].Z1.06 

 

Temat: Organizowanie przebiegu procesu technologicznego potraw z jaj, mleka  

i  przetworów mlecznych. 

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności planowania przebiegu procesu technologicznego. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

−−−−    

sporządzić zapotrzebowanie surowcowe na wykonywane potrawy, 

−−−−    

sporządzić plan pracy,  

−−−−    

dobrać sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia do sporządzania określonej potrawy, 

−−−−    

dobrać maszyny i urządzenia do wielkości produkcji, 

−−−−    

zorganizować stanowisko pracy do wykonania określonej potrawy. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

−−−−    

wykład, 

−−−−    

pogadanka, 

−−−−    

praca z tekstem, 

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−−−−    

praca w grupach dwuosobowych. 

 

Czas: 5 godzin dydaktycznych. 

 

Środki dydaktyczne: 

−−−−    

literatura,  

−−−−    

materiały piśmiennicze, 

−−−−    

arkusze papieru formatu A1, 

−−−−    

pisaki kolorowe, 

−−−−    

sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia do sporządzania potraw z jaj, mleka i przetworów 
mlecznych. 

 
Przebieg zajęć: 
1.  Sprawy organizacyjne. 
2.  Przedstawienie tematu i celów zajęć. 
3.  Omówienie  przebiegu  procesu  produkcyjnego  potraw  z  jaj,  mleka  i  przetworów 

mlecznych,  przedstawienie  celów  zajęć  ze  szczególnym  uwzględnieniem  doboru  maszyn 
i  urządzeń do rodzaju zaplanowanej potrawy. 

4.  Realizacja tematu:  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

−−−−    

nauczyciel  omawia  sposób  wykonania  ćwiczenia,  które  ma  na  celu  zaplanowanie 
przebiegu procesu technologicznego dla trzech potraw: jednej z jaj, jednej z mleka i jednej 
z sera, których receptury uczeń otrzymuje od nauczyciela, 

−−−−    

uczniowie sporządzają zapotrzebowanie surowcowe na określoną przez nauczyciela ilość 
porcji kaŜdej z potraw (ćw.1, rozdz. 5.1.1.), 

−−−−    

uczniowie  planują  przebieg  procesu  technologicznego  dla  wybranych  potraw  (ćwicz.  1 
rozdz. 5.1.1.) w postaci planu pracy – plany wykonują na arkuszach papieru formatu A1, 

−−−−    

uczniowie dobierają maszyny i urządzenia odpowiednie do wskazanej w ćwiczeniu ilości 
porcji  potrawy  oraz  organizują  stanowisko  pracy  do  jej  wykonania  gromadząc  na  nim 
sprzęt,  narzędzia,  maszyny  i  urządzenia,  jakie  wcześniej  zaplanowali  (ćw.  3,  rozdz. 
5.1.1.),  

−−−−    

nauczyciel  nadzoruje  pracę  uczniów,  pomaga  w  wykonaniu  zadań,  podkreśla  pozytywy, 
koryguje  błędy,  zwraca  uwagę  na  prawidłowy  dobór  sprzętu,  narzędzi,  maszyn  oraz 
urządzeń, 

−−−−    

uczniowie  prezentują  wyniki  swojej  pracy:  wykonane  plansze  i  zorganizowane 
stanowiska, 

−−−−    

uczniowie porządkują stanowiska pracy. 

 
Zakończenie zajęć 

Uczniowie podsumowują swoją pracę na zajęciach, zaznaczając punkty, które sprawiły im 

szczególną trudność. 

Nauczyciel  podsumowuje  przebieg  zajęć,  analizuje  pracę  uczniów  podkreśla  pozytywy 

i osiągnięte efekty, a równieŜ wskazuje na popełniane błędy.  
 
Zadanie domowe 
Wykonaj  katalogowy  spis  sprzętu,  maszyn  i  urządzeń  niezbędnych  do  produkcji  potraw 
z mleka, jego przetworów oraz jaj.  
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od uczniów po zakończonych zajęciach: 
 

Walizka  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kosz 

 

Co zabieram ze sobą z zajęć?   

 

 

 

Co nie będzie mi potrzebne?   

 

 

 

 

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

Scenariusz zajęć 2 

 

Osoba prowadząca  

………………………………………….…………. 

Modułowy program nauczania:  

Kucharz małej gastronomii 512[05]  

Moduł: 

Technologia sporządzania potraw 512[05].Z1 

Jednostka modułowa: 

Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw  
z jaj, mleka i przetworów mlecznych 512[02].Z1.06 

 

Temat: Sporządzanie zakąsek z serów. 

Cel ogólny:  Kształtowanie  umiejętności  sporządzania  podstawowego  asortymentu  zakąsek 

z serów. 

 

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi: 

−−−−    

sklasyfikować zakąski z serów, 

−−−−    

scharakteryzować zakąski z serów, 

−−−−    

zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, 

−−−−    

zastosować zasady higieny w procesie produkcyjnym, 

−−−−    

sporządzić zapotrzebowanie na surowce niezbędne do wykonania zakąsek, 

−−−−    

zaplanować przebieg procesu produkcyjnego zakąsek, 

−−−−    

sporządzić zakąski z sera, 

−−−−    

udekorować i podać zakąski z sera. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

−−−−    

pogadanka, 

−−−−    

praca z tekstem, 

−−−−    

pokaz z objaśnieniem, 

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

−−−−    

praca w grupach dwuosobowych. 

 

Czas: 5 godzin dydaktycznych. 

 

Środki dydaktyczne: 

−−−−    

literatura, 

−−−−    

zestawy receptur zakąsek, 

− 

sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 

− 

surowce do sporządzania zakąsek, 

− 

zastawa stołowa do podawania zakąsek. 

 
Przebieg zajęć: 
1.  Sprawy organizacyjne. 
2.  Przedstawienie tematu i celów zajęć. 
3.  Realizacja tematu: 

−−−−    

uczniowie  w  grupach  2-osobowych  zapoznają  się  z  tematem  zajęć,  pracując  z  tekstem 
drukowanym z literatury przedmiotowej, 

−−−−    

uczniowie  przedstawiają  ogólną  charakterystykę  zakąsek  z  uwzględnieniem  ich 
klasyfikacji, 

−−−−    

nauczyciel określa rodzaj zakąski do wykonania przez uczniów – z sera podpuszczkowego 
czy twarogowego, zimna czy gorąca, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

10 

−−−−    

uczniowie  w  parach  wyszukują  receptury  na  zakąski  z  sera  i  przedstawiają  je  do 
akceptacji nauczyciela,  

−−−−    

uczniowie  planują  przebieg  procesu  technologicznego,  sprzęt  i  narzędzia,  maszyny 
i urządzenia, 

−−−−    

uczniowie obliczają ilości surowców i odwaŜają je, 

−−−−    

uczniowie organizują i przygotowują stanowisko pracy do wykonania zakąsek, 

−−−−    

nauczyciel  przeprowadza  pokaz  dekorowania  zakąsek  i  przypomina  o  zachowaniu  zasad 
bezpieczeństwa i higieny pracy, 

−−−−    

uczniowie sporządzają zakąski, 

−−−−    

nauczyciel  kontroluje  poprawność  i  staranność  pracy  uczniów,  udziela  pomocy 
i dodatkowych wyjaśnień, na bieŜąco koryguje błędy, 

−−−−    

uczniowie dekorują zakąski i podają je, 

−−−−    

uczniowie  prezentują  wykonane  zakąski  na  forum  grupy,  analizują  sposób  wykonania, 
dekoracji i podania oraz przeprowadzają ocenę organoleptyczną, 

−−−−    

uczniowie porządkują stanowiska pracy. 

 
Zakończenie zajęć 
 

Uczniowie podsumowują swoją pracę na zajęciach, zaznaczając czynności, które sprawiły 

im szczególną trudność. 
 

Nauczyciel  podsumowuje  przebieg  zajęć,  analizuje  pracę  uczniów  podkreśla  pozytywy 

i osiągnięte efekty, a następnie równieŜ wskazuje na popełniane błędy.  
 
Zadanie domowe 

Utrwalenie treści z zakresu tematyki zajęć: podział i klasyfikacja zakąsek ze szczególnym 

uwzględnieniem zakąsek z sera, przepisy bhp podczas produkcji zakąsek, sposoby podawania 
i zasady dekoracji zakąsek. 

Wyszukanie  w  literaturze  i  Internecie  przepisów  na  co  najmniej  dwie  zakąski  z  sera 

twarogowego i dwie z sera podpuszczkowego. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od uczniów po zakończonych zajęciach: 

 

Naklejenie kolorowych karteczek na plansze: 

 

     

1.

           

2.

 ☺  

 

 
 

1 – zajęcia nudne, 
2 – zajęcia bardzo ciekawe. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

11 

5. ĆWICZENIA 

5.1. 

Jaja,  mleko  i  przetwory  mleczne  w  produkcji  kulinarnej. 
Organizacja produkcji potraw. Maszyny i urządzenia 

 

5.1.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Przeanalizuj  składy  surowcowe  i  techniki  wykonania  kisielu  mlecznego,  sałatki  z  sera 

Ŝ

ółtego  i  kotletów  z  jaj  i  na  tej  podstawie  zaklasyfikuj  te  potrawy  do  odpowiednich  grup. 

Oblicz zapotrzebowanie surowcowe na następującą ilość porcji tych potraw:  
a)  22 porcji kisielu mlecznego, 
b)  24 porcji sałatki z sera Ŝółtego, 
c)  26 porcji kotletów z jaj. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  realizacji 

ć

wiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  w  grupach  dwuosobowych.  NaleŜy 

udostępnić uczniom receptury potraw ze składem surowcowym na 5 porcji.  
 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury, 
2)  przeanalizować receptury pod kątem składu i techniki wykonania, 
3)  zaklasyfikować potrawy do odpowiedniej grupy, 
4)  wykonać planszę z klasyfikacją potraw do odpowiednich grup, 
5)  obliczyć zapotrzebowanie surowcowe na określoną ilość porcji, 
6)  sporządzić zestawienie prezentujące wyniki obliczeń, 
7)   zaprezentować wyniki pracy na forum grupy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

praca z tekstem,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura, 

− 

receptury, 

− 

kalkulator, 

− 

arkusze papieru formatu A1, 

− 

kolorowe pisaki. 

 
Ćwiczenie 2 

Do potraw z ćwiczenia poprzedniego zaplanuj przebieg procesu technologicznego.  

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  realizacji 

ć

wiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  w  grupach  dwuosobowych.  NaleŜy 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

12 

udostępnić  uczniom  receptury  2  potraw  z  ćwiczenia  poprzedniego.  Efektem  pracy  powinno 
być  zaplanowanie  przebiegu  procesu  technologicznego  i  przedstawienie  go  na  plakacie 
w dowolnie wybranej formie.  

 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien:  

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury, 
2)  przeanalizować receptury potraw pod względem techniki wykonania, 
3)  zaplanować przebieg procesu technologicznego, 
4)  przedstawić plan procesu technologicznego w dowolnie wybranej formie na plakacie, 
5)  zaprezentować wyniki pracy na forum grupy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

praca z tekstem,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne,  

−−−−    

sporządzenie notatki. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura, 

− 

receptury, 

− 

arkusze papieru formatu A1, 

− 

kolorowe pisaki. 

 
Ćwiczenie 3 

Do  potraw  z  ćwiczenia  1.  zorganizuj  stanowisko  pracy,  gromadząc  na  nim  sprzęt, 

narzędzia,  maszyny  i  urządzenia  niezbędne  do  sporządzenia  50  porcji  jednej  z  wybranych 
potraw.  

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  realizacji 

ć

wiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  w  grupach  dwuosobowych.  NaleŜy 

udostępnić uczniom receptury potraw z ćwiczenia 1. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury, 
2)  przeanalizować receptury pod względem składu i techniki wykonania, 
3)  obliczyć ilości surowców potrzebnych do sporządzenia 50 porcji potraw z ćwiczenia 1, 
4)  dobrać  sprzęt,  narzędzia,  maszyny  i  urządzenia  niezbędne  do  wykonania  50  porcji 

potrawy, 

5)  zgromadzić sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 
6)  zorganizować stanowisko pracy, 
7)  zaprezentować stanowisko na forum grupy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

13 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne,  

−−−−    

sporządzenie notatki. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura, 

− 

receptury, 

− 

kalkulator, 

− 

sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia. 

 
Ćwiczenie 4  
 

Do  potraw  z  ćwiczenia  pierwszego  zaproponuj  sposoby  przechowywania  półproduktów 

i gotowych wyrobów. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  realizacji 

ć

wiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  indywidualnie.  NaleŜy  udostępnić 

uczniom receptury potraw z ćwiczenia 1. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia i literatury, 
2)  przeanalizować receptury potraw pod względem składu surowcowego, 
3)  wypisać zasady przechowywania poszczególnych surowców wchodzących w skład kaŜdej 

z potraw, 

4)  zaproponować sposób przechowywania kaŜdej potrawy, 
5)  zapisać wnioski i wykonać zestawienie, 
6)  zaprezentować wnioski na forum grupy. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

praca z tekstem,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

  Środki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura, 

− 

arkusze papieru formatu A1,  

− 

pisaki. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

14 

5.2. 

Ocena  jakości  i  wartości  odŜywczej  mleka.  Sporządzanie 
potraw z mleka słodkiego 

 

5.2.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1  

Sporządź i podaj trzy rodzaje zup mlecznych z dodatkami (w tym zupę dla ludzi chorych) 

według wybranych z literatury receptur.  
 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  realizacji 

ć

wiczenia  oraz  przeprowadzić  pokaz  dodawania  do  mleka  kaszy  manny.  Proponuje  się,  aby 

uczniowie  pracowali  w  grupach  dwuosobowych.  Głównym  celem  ćwiczenia  jest  nabycie 
umiejętności  sporządzania  zup  mlecznych  z  róŜnymi  dodatkami  w  tym  zup,  które  mogą  być 
stosowane w Ŝywieniu ludzi chorych.  
 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien:  

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz literaturę i wybrać receptury, 
2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  przygotować sprzęt i narzędzia oraz potrzebne urządzenia, 
4)  odwaŜyć surowce, 
5)  sporządzić zupy, 
6)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną zup, 
7)  podać zupy, 
8)  zaprezentować wykonane zupy, 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

pokaz z objaśnieniem,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

praca z tekstem,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury potraw, 

− 

surowce zgodnie z recepturami, 

− 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania zup mlecznych,  

− 

zastawa stołowa do podawania zup. 

 
Ćwiczenie 2 

Sporządź  dwa  napoje  gorące  i  dwa  zimne  z  mleka  słodkiego  według  wybranych 

z literatury  receptur.  Zaplanuj  proces  technologiczny  do  sporządzenia  jednego  wybranego 
napoju w formie planu pracy. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

15 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  realizacji 

ć

wiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  indywidualnie.  Celem  ćwiczenia  jest 

nabycie  umiejętności  sporządzania  napojów  mlecznych  gorących  i  zimnych  oraz 
ugruntowanie  umiejętności  planowania  przebiegu  procesu  technologicznego.  Szczególną 
uwagę naleŜy zwrócić na przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.  

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika oraz literaturę i wyszukać receptury napojów, 
2)  zaplanować przebieg procesu technologicznego – napisać plan pracy, 
3)  przygotować stanowisko pracy, 
4)  przygotować sprzęt, narzędzia, i urządzenia, 
5)  odwaŜyć surowce, 
6)  sporządzić napoje, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych napojów, 
8)  udekorować i podać napoje, 
9)  zaprezentować plan pracy i wykonane napoje na forum grupy, 
10) uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

praca z tekstem,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne,  

−−−−    

sporządzenie notatki. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury, 

− 

materiały piśmiennicze, 

− 

zeszyt, 

− 

surowce zgodnie z recepturami, 

− 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania napojów mlecznych,  

− 

zastawa stołowa do podawania napojów. 

 

Ćwiczenie 3 
 

Sporządź  desery  z  mleka  słodkiego:  dwa  rodzaje  kisieli  i  dwa  rodzaje  mleczka  (w  tym 

jedno z kuchni staropolskiej) według wybranych receptur. 
 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  realizacji 

ć

wiczenia oraz wykonać pokaz zagęszczania kisielu. Proponuje się, aby uczniowie pracowali 

w  grupach  dwuosobowych  i  sporządzili  desery  według  wybranych  przez  siebie  receptur. 
Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na sposób podania i dekoracji deserów.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

16 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien:  

1)  przeczytać  materiał  nauczania  z  poradnika  dla  ucznia  oraz  literaturę  i  przeanalizować 

receptury deserów, 

2)  wybrać receptury deserów uwzględniając deser kuchni staropolskiej, 
3)  przygotować sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 
4)  odwaŜyć surowce do wykonania deserów, 
5)  sporządzić wybrane desery zgodnie z recepturami, 
6)  udekorować i podać desery, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną sporządzonych deserów, 
8)  zaprezentować desery na forum grupy ze wskazaniem deseru z kuchni staropolskiej, 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

pokaz z objaśnieniem,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

praca z tekstem,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury deserów z mleka, 

− 

surowce zgodnie z recepturami,  

− 

sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 

− 

zastawa stołowa do podawania deserów. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

17 

5.3. 

Napoje mleczne fermentowane. Śmietanka i śmietana 

 

5.3.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Sporządź  2  rodzaje  napojów  (słodki  i  słony)  z  jogurtu  i  2  rodzaje  (słodki  i  słony) 

z maślanki według wybranych receptur. Określ moŜliwość ich zastosowania w Ŝywieniu ludzi 
chorych.  

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  realizacji 

ć

wiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  w  grupach  dwuosobowych,  powinni 

wybrać  i  sporządzić  po  dwa  napoje  oraz  określić  moŜliwość  ich  stosowania  w  Ŝywieniu 
dietetycznym.  Szczególną  uwagę  naleŜy  zwrócić  na  przestrzeganie  zasad  bezpieczeństwa 
i higieny pracy oraz na sposób podania napojów.  

 

 

 Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz literaturę i wybrać receptury, 
2)  zaplanować przebieg procesu technologicznego i napisać plan pracy, 
3)  przygotować stanowisko pracy, 
4)  przygotować sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 
5)  odwaŜyć surowce, 
6)  sporządzić napoje, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych napojów, 
8)  udekorować i podać napoje, 
9)  zaprezentować napoje, 
10) uporządkować stanowisko pracy. 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka, 

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

praca z tekstem,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury, 

− 

surowce zgodnie z recepturami, 

− 

narzędzia, sprzęt, maszyny i urządzenia do sporządzania napojów,  

− 

zastawa stołowa do podawania napojów. 

 
Ćwiczenie 2 

Sporządź  dwa  rodzaje  chłodników (w tym 1 z kuchni regionalnej) z mlecznych napojów 

fermentowanych według wybranych receptur. 

 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  realizacji 

ć

wiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  w  grupach  dwuosobowych.  Szczególną 

uwagę naleŜy zwrócić na przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

18 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać  materiał  nauczania  z  poradnika  dla  ucznia  oraz  literaturę  i  dokonać  analizy 

receptur chłodników, 

2)  wybrać odpowiednie receptury chłodników, 
3)  przygotować stanowisko pracy, 
4)  przygotować odpowiedni sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 
5)  odwaŜyć surowce do wykonania ćwiczenia, 
6)  sporządzić wybrane chłodniki zgodnie z recepturami, 
7)  podać chłodniki, 
8)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną sporządzonych chłodników, 
9)  zaprezentować chłodniki na forum grupy, 
10) uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

praca z tekstem,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury, 

− 

surowce zgodnie z recepturami,  

− 

sprzęt, narzędzia i urządzenia, 

− 

zastawa stołowa do podawania deserów. 

 
Ćwiczenie 3 

Sporządź dwa rodzaje deserów z bitej śmietanki według wybranych receptur.

 

 

  Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia  oraz  przeprowadzić  pokaz  wykonania  elementów  dekoracyjnych  do  deserów. 

Proponuje się, aby uczniowie pracowali w grupach dwuosobowych i wykonali desery według 
wybranych  przez  siebie  receptur.  Szczególną  uwagę  naleŜy  zwrócić  na  przestrzeganie  zasad 
bezpieczeństwa i higieny pracy.  

 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać  materiał  nauczania  z  poradnika  dla  ucznia  oraz  literaturę  i  wybrać  receptury 

deserów, 

2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  przygotować odpowiedni sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 
4)  odwaŜyć surowce do wykonania ćwiczenia, 
5)  sporządzić wybrane desery zgodnie z recepturami, 
6)  udekorować i podać desery, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną sporządzonych deserów, 
8)  zaprezentować desery na forum grupy, 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

19 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

praca z tekstem,  

−−−−    

pokaz z objaśnieniem,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury, 

− 

surowce zgodnie z recepturami,  

− 

sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 

− 

zastawa stołowa do podawania deserów. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

20 

5.4. 

Zastosowanie serów do sporządzania potraw 

 

5.4.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Sporządź  dwa  rodzaje  potraw  z  sera  twarogowego  (w  tym  pierogi  leniwe  jako  potrawę 

diety łatwostrawnej) według wybranych receptur. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia  oraz  pokazać  sposób  wykonania  ciasta  na  pierogi  leniwe  i  ich  formowania. 

Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  w  grupach  dwuosobowych.  Ćwiczenie  ma  na  celu 
wykształcenie  umiejętności  sporządzania  potraw  z  sera  twarogowego.  Szczególną  uwagę 
naleŜy zwrócić na przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.  

 

 

 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować literaturę oraz zestawy receptur i wybrać receptury potraw z sera, 
2)  sporządzić zapotrzebowanie surowcowe na potrawy, 
3)  przygotować stanowisko pracy, 
4)  przygotować sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia,  
5)  odwaŜyć surowce, 
6)  sporządzić potrawy, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych potraw, 
8)  udekorować i podać potrawy, 
9)  zaprezentować wykonane potrawy, 
10) uporządkować stanowisko pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

pokaz z objaśnieniem,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne:  

− 

literatura, 

− 

receptury potraw z sera, 

− 

surowce zgodnie z recepturami, 

− 

narzędzia, sprzęt, maszyny i urządzenia przydatne do sporządzania potraw z sera,  

− 

zastawa stołowa: talerze płytkie obiadowe, nóŜ, widelec, półmisek. 

 

Ćwiczenie 2 

Sporządź

 

trzy rodzaje zakąsek z sera podpuszczkowego według wybranych receptur.

 

 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia  i  pokazać  sposoby  dekorowania  zakąsek.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali 

w  grupach  dwuosobowych.  Szczególną  uwagę  naleŜy  zwrócić  na  przestrzeganie  zasad 
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz na dekorowanie zakąsek. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

21 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)  wyszukać w literaturze i w Internecie receptury zakąsek z serów, 
2)  sporządzić zapotrzebowanie surowcowe na wybrane zakąski, 
3)  przygotować stanowisko pracy, 
4)  przygotować sprzęt, narzędzia, urządzenia i maszynę,  
5)  odwaŜyć surowce, 
6)  sporządzić zakąski, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych zakąsek, 
8)  udekorować i podać zakąski, 
9)  zaprezentować wykonane zakąski, 
10) uporządkować stanowisko pracy. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

praca z tekstem,  

−−−−    

pokaz z objaśnieniem,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne:

  

− 

literatura i receptury, 

− 

prezentacja multimedialna – sposoby dekorowania i podawania zakąsek z sera, 

− 

komputer z przyłączem do Internetu,  

− 

rzutnik multimedialny, 

− 

surowce zgodnie z recepturami, 

− 

narzędzia, sprzęt, urządzenia i maszyny przydatne do sporządzania potraw z sera,  

− 

zastawa stołowa: talerzyki zakąskowe, nóŜ, widelec, półmiski. 

 
Ćwiczenie 3 

Wyszukaj  i  wybierz  receptury  oraz  wykonaj  dwie  potrawy  z  sera  charakterystyczne 

dla kuchni staropolskiej lub regionalnej. 

 

Wskazówki do realizacji 
 Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  parami,  wybrali  receptury  na  dwie 

potrawy  z  sera

 

charakterystyczne  dla  kuchni  staropolskiej  i  regionalnej  i  sporządzili  je. 

NaleŜy zwrócić uwagę na właściwy dobór potraw i uzasadnienie ich wyboru.  
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz z literatury i z Internetu, 
2)  wybrać receptury, 
3)  sporządzić zapotrzebowanie surowcowe, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować sprzęt, narzędzia, maszynę i urządzenia, 
6)  odwaŜyć surowce, 
7)  sporządzić potrawy, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

22 

8)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych potraw, 
9)  udekorować i podać potrawy, 
10) zaprezentować potrawy i uzasadnić ich wybór, 
11) uporządkować stanowisko pracy. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

praca z tekstem,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne,  

−−−−    

sporządzenie notatki. 

 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura,  

− 

komputer z przyłączem internetowym i drukarką,  

− 

arkusze papieru formatu A4, 

− 

materiały piśmiennicze, 

− 

surowce zgodnie z recepturą, 

− 

narzędzia, sprzęt i maszyny przydatne do sporządzania potraw z sera,  

− 

zastawa stołowa. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

23 

5.5. 

Ocena  towaroznawcza  jaj.  Potrawy  gotowane  i  smaŜone 
z jaj 

 

5.5.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Przeprowadź ocenę świeŜości jaj róŜnymi sposobami.  

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  parami.  Ćwiczenie  ma  na  celu 

wykształcenie  umiejętności  oceny  świeŜości  jaj.  NaleŜy  zwrócić  uwagę  na  dokładność 
przeprowadzenia oceny.  

  

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać  materiał  nauczania  z  poradnika  dla  ucznia  oraz  literaturę  i  instrukcję 

wykonania ćwiczenia,

 

2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  przygotować jaja do oceny, 
4)  przygotować sprzęt, narzędzia i owoskop, 
5)  przeprowadzić ocenę świeŜości jaj bez wybijania ze skorupek, 
6)  przeprowadzić ocenę świeŜości jaj po wybiciu ze skorupek, 
7)  zapisać wyniki obserwacji i wnioski, 
8)  zaprezentować swoje spostrzeŜenia i wnioski na forum grupy, 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

praca z tekstem,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne,  

−−−−    

sporządzenie notatki. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i instrukcja wykonania ćwiczenia, 

− 

jaja po róŜnym czasie przechowywania,  

− 

sprzęt, narzędzia i owoskop, 

− 

materiały piśmiennicze, 

− 

zeszyt. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Sporządź  i  podaj  potrawy  z  jaj  gotowanych  w  skorupkach  i  bez  skorupek  według 

wybranych  receptur.  WskaŜ  potrawy,  które  będą  mogły  być  stosowane  w  Ŝywieniu 
dietetycznym.

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

24 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia  i  pokazał  sposób  gotowania  jaj  w  koszulkach.  Proponuje  się,  aby  uczniowie 

pracowali  parami.  Ćwiczenie  ma  na  celu  wykształcenie  umiejętności  gotowania  jaj  róŜnymi 
sposobami. NaleŜy zwrócić szczególną uwagę na przeprowadzenie obróbki wstępnej jaj. 

 

 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać  materiał  nauczania  z  poradnika  dla  ucznia  oraz  literaturę  i  przeanalizować 

receptury potraw, 

2)  wybrać receptury, 
3)  przygotować stanowisko pracy, 
4)  przygotować sprzęt, narzędzia i urządzenia, 
5)  przygotować surowce, 
6)  przeprowadzić obróbkę wstępną jaj, 
7)  ugotować jaja, 
8)  przeprowadzić obserwację zmian, jakie zaszły w Ŝółtku i białku, 
9)  zapisać obserwacje i sformułować wnioski, 
10) zaprezentować wyniki swojej pracy na forum grupy, 
11) uporządkować stanowisko pracy. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

pokaz z objaśnieniem,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne:

    

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury, 

− 

surowce zgodnie z instrukcją, 

− 

narzędzia, sprzęt i urządzenia do sporządzania potraw z jaj gotowanych.  

 
Ćwiczenie 3 
 

Zaplanuj  przebieg  procesu  technologicznego  i  wykonaj  cztery  róŜne  rodzaje potraw z jaj 

smaŜonych według wybranych receptur. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia  i  wykonał  pokaz  smaŜenia  omletu.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali 

indywidualnie.  Szczególną  uwagę  naleŜy  zwrócić  na  staranne  przeprowadzenie  obróbki 
wstępnej jaj oraz na przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.  

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz literaturę i receptury, 
2)  wybrać receptury, 
3)  zaplanować przebieg procesu technologicznego w formie planu pracy, 
4)  sporządzić zapotrzebowanie surowcowe na wykonywane potrawy, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

25 

5)  przygotować stanowisko pracy, 
6)  przygotować sprzęt, narzędzia, maszynę i urządzenia, 
7)  odwaŜyć surowce, 
8)  sporządzić potrawy, 
9)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych potraw, 
10) podać potrawy, 
11) zaprezentować wykonane potrawy, 
12) uporządkować stanowisko pracy. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

pokaz z objaśnieniem,  

−−−−    

instruktaŜ, 

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury, 

− 

surowce zgodnie z recepturami, 

− 

narzędzia, sprzęt, maszyna i urządzenia do wykonywania potraw z jaj smaŜonych,  

− 

zastawa stołowa do podawania potraw z jaj. 

 

Ćwiczenie 4 
 

Sporządź  potrawy  dla  ludzi  chorych  będących  na  diecie  łatwostrawnej:  jedną  z  jaj 

gotowanych i jedną z jaj smaŜonych według wybranych receptur.  
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia oraz pokazał smaŜenie jajecznicy na parze. Proponuje się, aby uczniowie pracowali 

parami.  Ćwiczenie  ma  na  celu  wykształcenie  umiejętności  wybrania  i  sporządzania 
dietetycznych  potraw  z  jaj.  Szczególną  uwagę  naleŜy  zwrócić  na  staranne  przeprowadzenie 
obróbki wstępnej jaj oraz na przestrzeganie zasad higieny pracy.  

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować literaturę i receptury, 
2)  wybrać dwie receptury potraw (jedną gotowaną i jedną smaŜoną) charakterystycznych dla 

diety łatwostrawnej, 

3)  sporządzić zapotrzebowanie surowcowe na wykonywane potrawy, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 
6)  odwaŜyć surowce, 
7)  sporządzić potrawy, 
8)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych potraw, 
9)  udekorować i podać potrawy, 
10) zaprezentować wykonane potrawy, 
11) uporządkować stanowisko pracy. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

26 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

pokaz z objaśnieniem,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 
 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury, 

− 

surowce zgodnie z recepturami, 

− 

narzędzia, sprzęt, maszyny i urządzenia do wykonywania potraw z jaj,  

− 

zastawa stołowa do podawania potraw z jaj. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

27 

5.6. 

Sporządzanie  potraw  z  wykorzystaniem  właściwości  jaj. 
Zakąski z jaj. Zimne sosy 

 

5.6.1.  Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Porównaj trwałość piany z białka jaja kurzego sporządzonej z róŜnymi dodatkami według 

otrzymanej instrukcji. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  parami.  Celem  ćwiczenia  jest 

wykształcenie  umiejętności  utrwalania  piany  za  pomocą  róŜnych  czynników.  Szczególną 
uwagę naleŜy zwrócić na prawidłowe ubijanie piany. Efektem pracy powinno być określenie, 
jak zastosowane dodatki (cukier, kwas cytrynowy, wrzący syrop) wpływają na trwałość piany 
oraz zaprezentowanie wniosków na forum grupy.  

 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać  materiał  nauczania  z  poradnika  dla  ucznia  oraz  literaturę  i  instrukcję 

do ćwiczenia, 

2)  przygotować stanowisko pracy, 
3)  przygotować odpowiedni sprzęt, narzędzia i maszyny, 
4)  odwaŜyć i odmierzyć surowce zgodnie z ilościami podanymi w instrukcji, 
5)  ubijać piany z róŜnymi dodatkami (za pomocą mikserów), 
6)  określić  trwałość  pian  –  zmierzyć  czas  od  momentu  zakończenia  ubijania  do  początku 

podpływania piany wodą, 

7)  zanotować obserwacje i zapisać wnioski, 
8)  zaprezentować wnioski na forum grupy, 
9)  uporządkować stanowisko pracy. 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

praca z tekstem drukowanym,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne,  

−−−−    

sporządzenie notatki. 

 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura, 

− 

instrukcja do wykonania ćwiczenia, 

− 

surowce zgodnie z instrukcją, 

− 

narzędzia, sprzęt i maszyny do wykonywania potraw z jaj,  

− 

zastawa stołowa do podawania potraw z jaj, 

− 

materiały piśmiennicze, 

− 

zeszyt. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

28 

Ćwiczenie 2 
 

Sporządź  i  podaj  dwa  rodzaje  potraw  z  wykorzystaniem  właściwości  wiąŜących 

i zagęszczających  jaj  według  wybranych  receptur,  w  tym  jedną  z  kuchni  staropolskiej 
lub regionalnej. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia i przeprowadzić pokaz techniki zagęszczania potrawy Ŝółtkami. Proponuje się, aby 

uczniowie  pracowali  parami.  Celem  ćwiczenia  jest  wykształcenie  umiejętności  zagęszczania 
potraw Ŝółtkami oraz wykorzystania w potrawach zdolności wiąŜących jaj. Szczególną uwagę 
naleŜy  zwrócić  prawidłowość  przeprowadzenia  zagęszczania  potraw  Ŝółtkami  oraz  na 
przestrzeganie zasad higieny pracy.  

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz z literatury i receptury, 
2)  wybrać receptury potraw, w tym jedną z kuchni staropolskiej lub regionalnej, 
3)  sporządzić zapotrzebowanie surowcowe na wykonywane potrawy, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować odpowiedni sprzęt, narzędzia, urządzenia i maszyny, 
6)  odwaŜyć surowce zgodnie z recepturami, 
7)  sporządzić potrawy, 
8)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych potraw, 
9)  udekorować i podać potrawy, 
10) zaprezentować wykonane potrawy, 
11) uporządkować stanowisko pracy. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

pokaz z objaśnieniem,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury, 

− 

surowce zgodnie z recepturami, 

− 

narzędzia, sprzęt, maszyny i urządzenia do wykonywania róŜnych potraw,  

− 

zastawa stołowa do podawania róŜnych potraw. 

 

Ćwiczenie 3 
 

Sporządź  dwa  rodzaje  deserów  z  wykorzystaniem  właściwości  spulchniających 

i zestalających  jaj  według  otrzymanych  receptur.  WskaŜ  na  moŜliwość  ich  zastosowania 
w Ŝywieniu dietetycznym. 

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  parami.  Celem  ćwiczenia  jest 

wykształcenie  umiejętności  sporządzania  deserów  z  wykorzystaniem  właściwości 
spulchniających i zestalających jaj oraz zastosowania tych deserów w Ŝywieniu dietetycznym. 
Szczególną  uwagę  naleŜy  zwrócić  na  prawidłowość  ubijania  piany  i  łączenia  jej  ze 
składnikami potrawy oraz na przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

29 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeanalizować materiał nauczania w poradniku dla ucznia i w literaturze oraz receptury, 
2)  wybrać receptury, 
3)  sporządzić zapotrzebowanie surowcowe na wykonywane desery, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  przygotować odpowiedni sprzęt, narzędzia, urządzenia i maszyny, 
6)  odwaŜyć surowce zgodnie z recepturami, 
7)  sporządzić desery, 
8)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną wykonanych deserów, 
9)  udekorować i podać desery, 
10) zaprezentować wykonane desery ze wskazaniem potraw dietetycznych, 
11) uporządkować stanowisko pracy. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury, 

− 

surowce zgodnie z recepturami, 

− 

narzędzia, sprzęt, maszyny i urządzenia do wykonywania deserów z jaj,  

− 

zastawa stołowa do podawania deserów. 

 

Ćwiczenie 4  
 

Sporządź  dwa  rodzaje  zakąsek  zimnych  z  jaj  i  cztery  rodzaje  sosów  zimnych  z  róŜnych 

grup według otrzymanych receptur.  

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia  i  przeprowadzić  pokaz  dekorowania  zakąsek  z  jaj.  Proponuje  się,  aby  uczniowie 

pracowali  parami  i  sporządzili  zakąski  i  sosy  według  receptur,  które  otrzymają 
od nauczyciela. Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na staranne wykonanie dekoracji zakąsek. 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz literaturę i wybrać receptury, 
2)  sporządzić zapotrzebowanie surowcowe na wykonywane zakąski i sosy, 
3)  przygotować stanowisko pracy, 
4)  odwaŜyć surowce do wykonania ćwiczenia, 
5)  przygotować odpowiedni sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 
6)  sporządzić zakąski i sosy zgodnie z recepturami, 
7)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną sporządzonych zakąsek i sosów, 
8)  udekorować i podać zakąski oraz sosy, 
9)  zaprezentować zakąski i sosy na forum grupy, 
10) uporządkować stanowisko pracy. 

 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

30 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

pokaz z objaśnieniem,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury, 

− 

surowce zgodnie z recepturami,  

− 

sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 

− 

zastawa stołowa do podawania zakąsek i sosów. 

 

Ćwiczenie 5 

Sporządź potrawę kuchni staropolskiej lub regionalnej z wykorzystaniem właściwości jaj 

według wybranej receptury.  

 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  nauczyciel  powinien  omówić  sposób  wykonania 

ć

wiczenia.  Proponuje  się,  aby  uczniowie  pracowali  parami  i  wykonali  potrawę  według 

receptury, którą wyszukają w literaturze lub Internecie. Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na 
przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.  

 

 

 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 

 

Uczeń powinien: 

1)  przeczytać materiał nauczania z poradnika dla ucznia oraz literaturę i receptury, 
2)  wybrać recepturę kuchni staropolskiej lub regionalnej, 
3)  sporządzić zapotrzebowanie surowcowe na wykonywaną potrawę, 
4)  przygotować stanowisko pracy, 
5)  odwaŜyć surowce do wykonania potrawy, 
6)  przygotować odpowiedni sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 
7)  sporządzić wybraną potrawę zgodnie z recepturą, 
8)  przeprowadzić ocenę organoleptyczną sporządzonej potrawy, 
9)  udekorować i podać potrawę, 
10) zaprezentować potrawę na forum grupy, 
11) uporządkować stanowisko pracy. 

 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się:  

−−−−    

pogadanka,  

−−−−    

instruktaŜ,  

−−−−    

ć

wiczenia praktyczne. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

− 

poradnik dla ucznia, literatura i receptury, 

− 

komputer z przyłączem do Internetu, 

− 

surowce zgodnie z recepturami,  

− 

sprzęt, narzędzia, maszyny i urządzenia, 

− 

zastawa stołowa do podawania róŜnych potraw. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

31 

6. EWALUACJA  OSIĄGNIĘĆ  UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego    

 

Test 1 
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Sporządzanie podstawowego 
asortymentu potraw z jaj, mleka i przetworów mlecznych” 

Test składa się z 24 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

–  zadania 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,  
–  zadania 3, 11, 12, 15 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za  kaŜdą  prawidłową  odpowiedź  uczeń  otrzymuje  1  punkt,  natomiast  za  złą  odpowiedź 

lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów. Suma punktów moŜliwych do uzyskania wynosi 24. 

 

Proponuje się następujące normy wymagań dla otrzymania ocen szkolnych: 

−−−−    

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań, 

−−−−    

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,  

−−−−    

dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−    

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  22  zadań,  w  tym  3  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi:  1. a, 2. b, 3. d, 4. d, 5. a, 6. a, 7. c, 8. b, 9. c, 10. b, 11. b, 
12. a, 13. d, 14. c, 15. b, 16. b, 17. d, 18. d, 19. c, 20. a, 21. d, 22. c, 23. a, 24. a. 

 

Plan testu  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1  Określić wartość odŜywczą mleka. 

2  Scharakteryzować cechy organoleptyczne mleka  

i jego przetworów. 

3  Określić zastosowanie mleka i jego przetworów w 

produkcji gastronomicznej 

PP 

4  Dobrać surowce i sprzęt do wykonywania potraw  

z jaj 

5  Dobrać maszyny i urządzenia do rodzaju i wielkości 

produkcji 

6  Sporządzić i podać podstawowy asortyment napojów 

i potraw z mleka słodkiego 

7  Sporządzić i podać podstawowy asortyment napojów 

i potraw z mleka fermentowanego 

8  Sporządzić podstawowy asortyment potraw z serów 

9  Ocenić świeŜość jaj 

10  Dokonać obróbki wstępnej jaj 

11  Sporządzić podstawowy asortyment potraw 

gotowanych z jaj 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

32 

12  Sporządzić podstawowy asortyment potraw 

smaŜonych z jaj 

PP 

13  Sporządzić podstawowy asortyment zakąsek z jaj 

14  Przygotować proste potrawy dietetyczne  

z przetworów mlecznych 

15  Zastosować właściwości spulchniające jaj 

PP 

16  Sporządzić i podać podstawowy asortyment sosów 

zimnych 

17  Dokonać klasyfikacji deserów z bitej śmietanki 

18  Dokonać klasyfikacji serów 

19  Sporządzić podstawowy asortyment zakąsek z serów 

20  Sporządzić i podać podstawowe desery z mlecznych 

napojów fermentowanych 

21  Sporządzić potrawy z mleka i jego przetworów 

charakterystyczne dla kuchni regionalnej 

22  Zastosować właściwości emulgujące jaj 

23  Zastosować zasady przechowywania potraw z mleka 

i przetworów mlecznych 

24  Zastosować właściwości zagęszczające jaj 

 
 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu co z najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Zapoznaj uczniów ze sposobem rozwiązywania rodzaju zadań zamieszczonych w teście. 
3.  Wyjaśnij  uczniom  sposób  zakreślania  odpowiedzi  na  karcie  odpowiedzi  oraz 

postępowania w przypadku udzielenia odpowiedzi błędnej. 

4.  Przed  przystąpieniem  do  rozwiązywania  testu  daj  uczniom  moŜliwość  zadania 

ewentualnych zapytań dotyczących sposobu rozwiązywania i udziel na nie odpowiedzi. 

5.  Zapewnij  uczniom  moŜliwość  samodzielnej  pracy  podczas  rozwiązywania  zadań 

testowych. 

6.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się 

czasie zakończenia testu. 

7.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
8.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. Omów te zadania z uczniami. 

9.  Opracuj wnioski dotyczące dalszego procesu kształcenia.  
 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj  się  z  zestawem  zadań  testowych.  Test  składa  się  z  24  zadań  wielokrotnego 

wyboru obejmujących materiał nauczania całej jednostki modułowej.  

4.  Tylko jedna z odpowiedzi na kaŜde zadanie jest prawidłowa. 
5.  Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi.  Prawidłową  odpowiedź 

zaznacz przez postawienie x w odpowiedniej rubryce. JeŜeli się pomylisz, zaznacz błędną 
odpowiedź kółkiem, a następnie zaznacz odpowiedź prawidłową. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

33 

6.  Czytaj  kaŜde  zadanie  co  najmniej  dwukrotnie.  JeŜeli  nie  znasz  odpowiedzi,  przejdź  do 

następnego zadania, a do trudniejszego fragmentu powrócisz później. 

7.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 Powodzenia! 

 

Materiały dla ucznia: 

− 

instrukcja, 

− 

zestaw zadań testowych, 

− 

karta odpowiedzi. 

 
 
 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH  

 
1.  Wysoka wartość odŜywcza mleka wynika z zawartości 

a) 

białka i wapnia. 

b) 

tłuszczu i fosforu. 

c) 

wapnia i Ŝelaza. 

d) 

witaminy D i cukru. 

 

2.  Nieprawidłowy, obcy smak śmietanki moŜe być spowodowany 

a) 

zakwaszeniem. 

b) 

pochłanianiem obcych zapachów. 

c) 

zagotowaniem. 

d) 

dodatkiem mąki. 

 

3.  Najlepszym serem do zapiekania potraw jest 

a) 

Brie. 

b) 

Mascarpone. 

c) 

Bryndza. 

d) 

Parmezan. 

 

4.  Do ubijania piany z białek najlepiej uŜyć 

a) 

blendera. 

b) 

trzepaczki rózgowej. 

c) 

miksera. 

d) 

bemaru. 

 

5.  Do utrzymywania gotowych potraw gorących w wysokiej temperaturze słuŜą 

a) 

bemary. 

b) 

blendery. 

c) 

piece konwekcyjne. 

d) 

kuchnie mikrofalowe. 

 

6.  Do sporządzenia bawarki naleŜy uŜyć mleka i 

a) 

herbaty. 

b) 

kawy naturalnej. 

c) 

kakao. 

d) 

kawy zboŜowej. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

34 

7.  Napoje zimne sporządzane z mleka fermentowanego z dodatkiem zmiksowanych owoców 

to 
a) 

chłodniki. 

b) 

dipy. 

c) 

koktajle. 

d) 

mleczka. 

 

8.  Potrawa z sera podpuszczkowego, która jest podawana jako danie zasadnicze to 

a) 

korki z sera. 

b) 

ser smaŜony. 

c) 

grzanki z serem. 

d) 

fondue.   

 

9.  ŚwieŜość jaj w skorupkach ocenić moŜna poprzez 

a) 

określenie barwy skorupki. 

b) 

postukanie w skorupkę. 

c) 

próbę w wodzie. 

d) 

obejrzenie pod światło. 

 
10. Zniszczenie bakterii na powierzchni jaja uzyskuje się poprzez 

a) 

prześwietlenie w owoskopie. 

b) 

naświetlenie promieniami UV. 

c) 

umycie płynem do naczyń. 

d) 

dokładne wytarcie. 

 

11. Aby ugotować jaja mollét, jaja naleŜy włoŜyć do wody 

a) 

wrzącej i gotować 3–5 minut. 

b) 

wrzącej i gotować 4–6 minut. 

c) 

zimnej i gotować 8–10 minut. 

d) 

zimnej i gotować 10–15 minut. 

 

12. SmaŜenie omletu naturalnego naleŜy zakończyć, gdy jego powierzchnia jest 

a) 

galaretowata. 

b) 

półpłynna. 

c) 

twarda. 

d) 

zrumieniona. 

 

13. Jaja owinięte w plasterki szynki lub łososia i udekorowane to jaja 

a) 

faszerowane. 

b) 

nadziewane. 

c) 

flambirowane. 

d) 

garnirowane. 

 

14. Potrawą zabronioną w Ŝywieniu dietetycznym jest 

a) 

mleczko waniliowe. 

b) 

galaretka z kwaśnego mleka. 

c) 

ser smaŜony. 

d) 

kisiel karmelowy. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

35 

15. Aby otrzymać dobrej jakości pianę z białek ubijanie naleŜy przerwać, gdy piana 

a) 

zaczyna sztywnieć. 

b) 

zaczyna rwać się przy trzepaczce. 

c) 

jest półpłynna. 

d) 

zaczyna podpływać wodą. 

 

16. Aby sporządzić podstawowy sos majonezowy naleŜy uŜyć olej, sól 

a) 

Ŝ

ółtka i wodę. 

b) 

Ŝ

ółtka i musztardę. 

c) 

białka i musztardę. 

d) 

białka i wodę. 

 

17. Deserami sporządzanymi na bazie bitej śmietanki są 

a) 

budynie. 

b) 

galaretki. 

c) 

kisiele. 

d) 

kremy.   

 

18. Serem twardym dojrzewającym jest 

a) 

Camembert. 

b) 

Roquefort. 

c) 

Bryndza. 

d) 

Salami. 

 

19. Gorącą zakąską z sera podpuszczkowego jest 

a) 

mus. 

b) 

budyń. 

c) 

suflet. 

d) 

omlet. 

 

20. Do zestalenia galaretki z kwaśnego mleka uŜywa się 

a) 

Ŝ

elatyny. 

b) 

skrobi. 

c) 

białka jaja. 

d) 

pektyn.  

 

21. Chłodnik mazowiecki jest potrawą kuchni. 

a) 

wielkopolskiej. 

b) 

ś

ląskiej. 

c) 

kaszubskiej. 

d) 

kurpiowskiej. 

 

22. Właściwościami jaj wykorzystywanymi przy sporządzaniu majonezu są właściwości 

a) 

wiąŜące. 

b) 

zagęszczające. 

c) 

emulgujące. 

d) 

spulchniające. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

36 

23. Sałatkę z sera podpuszczkowego naleŜy przechowywać w temperaturze 

a) 

2–4ºC. 

b) 

6–10ºC. 

c) 

12–16ºC. 

d) 

18–22ºC. 

 

24. Właściwości zagęszczające jaj zastosowano przy produkcji sosu 

a) 

holenderskiego. 

b) 

grzybowego. 

c) 

tatarskiego. 

d) 

vinaigrette. 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

37 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko …………………………………………………………………….. 

 

Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw z jaj, mleka i przetworów 
mlecznych 

 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Numer 

zadania 

Odpowiedź 

Ilość 

punktów 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

21 

 

22 

 

23 

 

24 

 

Razem:   

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

38 

Test 2 
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Sporządzanie podstawowego 
asortymentu potraw z jaj, mleka i przetworów mlecznych” 

Test składa się z 24 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

–  zadania  1,  2,  3,  4,  5,  6,  7,  8,  11,  12,  13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 22, 23, 24 są z poziomu 

podstawowego, 

–  zadania 9, 10, 14, 21 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za  kaŜdą  prawidłową  odpowiedź  uczeń  otrzymuje  1  punkt,  natomiast  za  złą  odpowiedź 

lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów. Suma punktów moŜliwych do uzyskania wynosi 24. 

 

Proponuje się następujące normy wymagań dla otrzymania ocen szkolnych: 

−−−−    

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań, 

−−−−    

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,  

−−−−    

dobry – za rozwiązanie co najmniej 18 zadań, w tym 1 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−    

bardzo  dobry  –  za  rozwiązanie  co  najmniej  22  zadań,  w  tym  3  z  poziomu 
ponadpodstawowego. 
 

Klucz odpowiedzi:  1. a, 2. b, 3. d, 4. c, 5. a, 6. a, 7. a, 8. b, 9. c, 10. a, 11. a, 
12. d, 13. c, 14. b, 15. b, 16. d, 17. d, 18. a, 19. d, 20. c, 21. a, 22. a, 23. d, 24. c. 

 

Plan testu  

 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 

(mierzone osiągnięcia ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

1  Określić wartość odŜywczą jaj 

2  Scharakteryzować cechy organoleptyczne mleka  

i jego przetworów 

3  Określić zastosowanie mleka i jego przetworów w 

produkcji gastronomicznej 

4  Dobrać surowce do wykonywania potraw z jaj 

5  Dobrać maszyny i urządzenia do rodzaju i wielkości 

produkcji 

6  Sporządzić i podać podstawowy asortyment napojów 

i potraw z mleka słodkiego

 

7  Sporządzić i podać podstawowy asortyment napojów 

i potraw z mleka fermentowanego 

8  Sporządzić podstawowy asortyment potraw z serów 

9  Ocenić świeŜość jaj 

PP 

10  Dokonać obróbki wstępnej jaj 

PP 

11  Sporządzić podstawowy asortyment potraw 

smaŜonych z jaj 

12  Sporządzić podstawowy asortyment zakąsek z jaj 

13  Przygotować proste potrawy dietetyczne z 

przetworów mlecznych 

14  Zastosować właściwości zagęszczające jaj 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

39 

15  Sporządzić i podać podstawowy asortyment sosów zimnych 

16  Dokonać klasyfikacji deserów z bitej śmietanki 

17  Dokonać klasyfikacji serów 

18  Sporządzić i podać podstawowe desery z jaj 

19  Sporządzić potrawy z jaj, mleka i jego przetworów 

charakterystyczne dla kuchni staropolskiej 

20  Zastosować właściwości spulchniające jaj 

21  Zastosować zasady przechowywania potraw z jaj 

PP 

22  Zastosować właściwości wiąŜące jaj 

23  Sporządzić i podać podstawowe desery bitej 

ś

mietanki i mlecznych napojów fermentowanych 

24   Sporządzić i podać podstawowy asortyment zakąsek 

z serów 

 

Przebieg testowania 

 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.  Ustal  z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym 

wyprzedzeniem. 

2.  Zapoznaj uczniów ze sposobem rozwiązywania rodzaju zadań zamieszczonych w teście. 
3.  Wyjaśnij  uczniom  sposób  zakreślania  odpowiedzi  na  karcie  odpowiedzi  oraz 

postępowania w przypadku udzielenia odpowiedzi błędnej. 

4.  Przed  przystąpieniem  do  rozwiązywania  testu  daj  uczniom  moŜliwość  zadania 

ewentualnych zapytań dotyczących sposobu rozwiązywania i udziel na nie odpowiedzi. 

5.  Zapewnij uczniom moŜliwość samodzielnej pracy podczas rozwiązywania zadań testowych. 
6.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  sprawdzianu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się 

czasie zakończenia testu. 

7.  Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych. 
8.  Przeprowadź  analizę  uzyskanych  wyników  sprawdzianu  i  wybierz  te  zadania,  które 

sprawiły uczniom największe trudności. Omów te zadania z uczniami. 

9.  Opracuj wnioski dotyczące dalszego procesu kształcenia.  

 

Instrukcja dla ucznia 

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 
3.  Zapoznaj  się  z  zestawem  zadań  testowych.  Test  składa  się  z  24  zadań  wielokrotnego 

wyboru obejmujących materiał nauczania całej jednostki modułowej.  

4.  Tylko jedna z odpowiedzi na kaŜde zadanie jest prawidłowa. 
5.  Udzielaj  odpowiedzi  tylko  na  załączonej  karcie  odpowiedzi.  Prawidłową  odpowiedź 

zaznacz przez postawienie x w odpowiedniej rubryce. JeŜeli się pomylisz, zaznacz błędną 
odpowiedź kółkiem, a następnie zaznacz odpowiedź prawidłową. 

6.  Czytaj  kaŜde  zadanie  co  najmniej  dwukrotnie.  JeŜeli  nie  znasz  odpowiedzi,  przejdź  do 

następnego zadania, a do trudniejszego fragmentu powrócisz później. 

7.  Na rozwiązanie testu masz 45 minut.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 Powodzenia! 

Materiały dla ucznia: 

− 

instrukcja, 

− 

zestaw zadań testowych, 

− 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

40 

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH  

 
1.  Wysoka wartość odŜywcza jaj wynika z duŜej zawartości 
 

a) 

białka pełnowartościowego. 

 

b) 

tłuszczu. 

 

c) 

wapnia. 

 

d) 

witaminy D. 

 

2.   Nieprawidłowy, obcy smak mleka moŜe być spowodowany 
 

a) 

zakwaszeniem. 

 

b) 

pochłanianiem obcych zapachów. 

 

c) 

zagotowaniem. 

 

d) 

dodaniem soli. 

 
3.  Do ubijania śmietanki na krem naleŜy uŜyć śmietankę o zawartości tłuszczu 
 

a) 

12%. 

 

b) 

18%. 

 

c) 

20%. 

 

d) 

30%. 

 
4.  Aby ugotować jaja poszetowe do wody naleŜy dodać sól i  
 

a) 

cukier. 

 

b) 

pieprz. 

 

c) 

ocet. 

 

d) 

sok z cytryny. 

 
5.  Do ubicia piany z 10 białek uŜyjesz 
 

a) 

miksera. 

 

b) 

blendera. 

 

c) 

trzepaczki rózgowej. 

 

d) 

maszyny uniwersalnej. 

 
6.  Dodatkami do zup mlecznych są 
 

a) 

makarony. 

 

b) 

grzanki. 

 

c) 

paszteciki. 

 

d) 

paluszki. 

 
7.  Do sporządzenia koktajlu uŜyjesz 
 

a) 

mleko zsiadłe, truskawki. 

 

b) 

mleko słodkie, makaron. 

 

c) 

twaróg, ogórki. 

 

d) 

bitą śmietankę, kakao. 

 
8.  Pierogi leniwe sporządzisz łącząc mąkę i jaja z 
 

a) 

mlekiem. 

 

b) 

serem twarogowym. 

 

c) 

wodą. 

 

d) 

masłem. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

41 

9.  Jajo świeŜe zanurzone w wodzie 
 

a) 

pływa pod powierzchnią. 

 

b) 

pływa pośrodku. 

 

c) 

leŜy na dnie. 

 

d) 

stoi na dnie. 

 
10. Wyparzanie jaj naleŜy przeprowadzać w temperaturze i czasie 
 

a) 

95ºC, 15 sekund. 

 

b) 

100ºC, 5 sekund.  

 

c) 

95ºC, 30 sekund. 

 

d) 

100ºC, 60 sekund.  

 
11. Tłuszczem, jaki uŜyjesz do smaŜenia omletu naturalnego jest 
 

a) 

masło. 

 

b) 

smalec. 

 

c) 

słonina. 

 

d) 

łój. 

 
12. Do sporządzania jaj zapiekanych przeznacza się 
 

a) 

jaja sadzone. 

 

b) 

jaja po wiedeńsku. 

 

c) 

jaja na miękko. 

 

d) 

jaja w koszulkach. 

 
13. Do sporządzania potraw dietetycznych nie moŜna uŜywać 
 

a) 

kefiru. 

 

b) 

ś

mietanki 

 

c) 

ś

mietany. 

 

d) 

jogurtu. 

 
14. Aby zagęścić potrawę Ŝółtkami naleŜy Ŝółtka 

a) 

rozmieszać  ze  śmietanką,  rozprowadzić  gorącym  płynem,  wlać  do  potrawy, 
zagotować. 

b) 

rozmieszać  ze  śmietanką,  rozprowadzić  gorącym  płynem,  wlać  do  potrawy,  nie 
gotować. 

c) 

wlać bezpośrednio do gorącej potrawy, zagotować. 

d) 

wlać bezpośrednio do gorącej potrawy, nie gotować. 

 

15. Ogórki konserwowe i grzybki marynowane są składnikiem sosu 
 

a) 

holenderskiego. 

 

b) 

tatarskiego. 

 

c) 

myśliwskiego. 

 

d) 

beszamelowego. 

 
16. Deserami sporządzanymi z dodatkiem bitej śmietanki są 
 

a) 

mleczka. 

 

b) 

musy. 

 

c) 

suflety. 

 

d) 

kremy. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

42 

17. Do serów miękkich dojrzewających z przerostem pleśniowym naleŜy 
 

a) 

Oscypek. 

 

b) 

Ementaler. 

 

c) 

Brie. 

 

d) 

Roquefort. 

 
18. Budyń jest deserem zestalanym za pomocą 
 

a) 

całych jaj. 

 

b) 

Ŝ

ółtek. 

 

c) 

mąki ziemniaczanej. 

 

d) 

Ŝ

elatyny. 

 
19. Arkas, ulubiony deser Jana III Sobieskiego, był sporządzany na bazie 
 

a) 

kefiru. 

 

b) 

ś

mietany. 

 

c) 

twarogu. 

 

d) 

mleka słodkiego. 

 
20. Właściwości spulchniające jaj wykorzystuje się przy sporządzaniu 
 

a) 

majonezów. 

 

b) 

mleczek. 

 

c) 

musów. 

 

d) 

zup kremów. 

 
21. Jaja  faszerowane,  które  będą  podawane  jako  dodatek  do  zupy  szczawiowej,  naleŜy 

przechowywać w temperaturze 

 

a) 

4–5ºC. 

 

b) 

10–14ºC. 

 

c) 

16–20ºC. 

 

d) 

22–26ºC. 

 
22. Właściwości wiąŜące jaj zastosowano przy sporządzaniu 
 

a) 

jaj faszerowanych. 

 

b) 

jajecznicy. 

 

c) 

musu. 

 

d) 

kremu. 

 
23. Składnikami kremu sułtańskiego są bita śmietanka, bezy i 
 

a) 

pomarańcze, migdały. 

 

b) 

truskawki, migdały. 

 

c) 

lody waniliowe, migdały. 

 

d) 

kakao, rodzynki, migdały. 

 
24. Gorącą zakąską z sera podpuszczkowego jest 
 

a) 

mus. 

 

b) 

budyń. 

 

c) 

suflet. 

 

d) 

omlet. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

43 

KARTA ODPOWIEDZI 

 

Imię i nazwisko …………………………………………………………………….. 

 

Sporządzanie podstawowego asortymentu potraw z jaj, mleka i przetworów 
mlecznych 

 

Zakreśl poprawną odpowiedź. 

 

Numer 

zadania 

Odpowiedź 

Ilość 

punktów 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

21 

 

22 

 

23 

 

24 

 

                                                                                                          Razem: 

 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

44 

7. LITERATURA 

 
1.  Arens-Azevêdo U.: Technologia gastronomiczna cz.1–3. REA, Warszawa 1998 
3.  Gawęcki J. (red.): Białka w Ŝywności i Ŝywieniu. Wydawnictwo Akademii Rolniczej w 
 

Poznaniu, Poznań 1997 

3.   Górecka D., Limanówka H., Superczyńska E., śylińska-Kaczmarek M.: Technologia  
 

gastronomiczna z obsługą konsumenta cz. 2–3. Format AB, Warszawa 2006 

4.   Jastrzębski W., WyposaŜenie techniczne zakładów gastronomicznych. WSiP, Warszawa  
5.   Konarzewska M., Zielonka B., Konarzewska-Sokołowska M.: Technologia  

gastronomiczna z towaroznawstwem cz. 1–3. REA, Warszawa 2003 

6.   Konarzewska M., Lada E. H., Zielonka B.: WyposaŜenie techniczne zakładów  

gastronomicznych. REA, Warszawa 2004 

7.  Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B.: Wartość odŜywcza wybranych  

produktów spoŜywczych i typowych potraw. PZWL, Warszawa 2005 

8.   Nadolna I., Kunachowicz H., Przygoda B., Iwanow K.: Mleko a zdrowie. Instytut  

ś

ywienia i śywności. Warszawa 2001 

9.   Procner A.: Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem cz.1. WSiP, Warszawa 1985 
10. Praca zbiorowa: Kucharz & Gastronom. REA, Warszawa 2001. 
11. Superczyńska E., śylińska-Kaczmarek M.: Zasady Ŝywienia. REA, Warszawa 2004 
12. Superczyńska E., śylińska-Kaczmarek M.: Technologia gastronomiczna w zadaniach 

i pytaniach. eMPi

2

, Poznań 2005 

13. Szymanderska H.: Encyklopedia polskiej sztuki kulinarnej. REA, Warszawa 2006 
14. Zalewski S., Podstawy technologii gastronomicznej. WNT. Warszawa 1997 
 
Czasopisma: 
–  Przegląd gastronomiczny 
–  Hotelarz 
–  Kuchnia – magazyn dla smakoszy 
–  Food service 
 
Literatura metodyczna 
1.  Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym, 

Wyd. ITEE, Radom 2001 

2.  Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia, WSiP S.A., Warszawa 1999 
3.  Okoń W.:  Wprowadzenie  do  dydaktyki  ogólnej,  Wydawnictwo  Akademickie  „śak”, 

Warszawa 2003 

4.  Plewka Cz.:  Metodyka  nauczania  teoretycznych  przedmiotów  zawodowych,  cz.  I  i  II, 

Wyd. ITEE, Radom 1999