Japonia nie ma wyjścia
Nasz Dziennik, 2011-03-16
Z Tomaszem Chmalem, ekspertem Instytutu Sobieskiego w
zakresie energetyki, rozmawia Piotr Falkowski
W Japonii jest aż 55 czynnych reaktorów jądrowych. Skąd
wynika tak intensywny rozwój energetyki nuklearnej w tym
kraju?
- Powód tego jest bardzo prozaiczny. Japonia nie ma żadnych
surowców mineralnych. Kupują ropę naftową, węgiel, gaz, mają
terminale gazu skroplonego. I nie chcąc się jeszcze bardziej
uzależniać od dostaw zewnętrznych, Japończycy postanowili postawić na energię jądrową. W
przeciwnym razie musieliby sprowadzać ogromne ilości węgla na przykład z Australii. Jeżeli
jakiś kraj ma inne zasoby, to w energetykę nuklearną nie będzie wchodził, a jeżeli nie ma, to
jest to najbardziej naturalna możliwość.
Nawet pomimo ryzyka związanego z trudną sytuacją sejsmiczną i tektoniczną?
- Ależ Japończycy o tym dobrze wiedzą i to ryzyko jest przewidziane i wkalkulowane.
Oczywiście zrobiono wszystko, aby nie dochodziło do awarii, konstrukcje są odpowiednio
wzmocnione, zainstalowano szereg zabezpieczeń. Przy tego typu inwestycjach nikt nie jest
naiwny. Pięćdziesiąt lat temu też wiedziano, że trzęsienia ziemi się zdarzają i zawsze mogą
się powtórzyć. Tak więc na ile to możliwe, takie niebezpieczeństwo uwzględniano. Przy czym
technika idzie do przodu i oczywiście każda kolejna elektrownia jest i pod tym względem
lepsza od poprzedniej. Ale tego typu zagrożeń nie da się nigdy wykluczyć całkowicie. I stało
się to, co się stało.
No właśnie, co właściwie nie zadziałało w Fukushimie?
- Ta elektrownia ma 40 lat, więc jest starsza od elektrowni w Czernobylu, ale Japonia była
wtedy dużo bardziej zaawansowana technologicznie niż Związek Radziecki. I zresztą nadal
Japonia przoduje w tej dziedzinie. Kiedy pojawiły się pierwsze wstrząsy, systemy
zabezpieczeń automatycznie wyłączyły reaktory, to znaczy przerwały trwającą tam reakcję
łańcuchową. Problem, który się pojawił, dotyczy chłodzenia. Używana do tego woda jest
przepompowywana i schładzana przy użyciu energii wytwarzanej przez samą elektrownię.
Gdy tej zabraknie, korzysta z rezerwowych generatorów zasilanych ropą naftową. Niestety, te
zostały zalane przez tsunami i przestały działać. I pojawiła się groźba odsłonięcia rdzeni
reaktorów, stopienia osłon i wycieku substancji radioaktywnych.
Czekamy z niepokojem, co się tam stanie, a w tym czasie opinia na całym świecie
zaczyna się bać o stan swoich elektrowni atomowych, tam gdzie one są, pojawiły się
nawet głosy o wstrzymaniu programów rozwoju energetyki jądrowej. Czy te deklaracje
są wiarygodne?
- Europa w ogóle jest strachliwa i wrażliwa na tego typu doniesienia. Ruchy ekologiczne są
silne i mają duży wpływ na opinię publiczną, szczególnie jest to widoczne w Niemczech,
gdzie od 1998 roku jedną z partii rządzących zostali Zieloni. Podczas ośmiu lat zielono-
czerwonej koalicji skoncentrowano się na energii odnawialnej, odwracając się od węgla i
atomu. Wówczas postanowiono do 2020 roku wygasić wszystkie reaktory jądrowe. Angela
Merkel wycofała się z tego, gdy zdała sobie sprawę, że Niemcy nie mają właściwie niczego w
zamian. Teraz następuje pod wpływem tej tragedii w Japonii powrót do planów poprzedniej
