Higienistka_stomatologiczna_322[03].Z2.04

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Choroby przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Profilaktyka periodontologiczna

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Wybrane aspekty wykonywania zawodu higienistki stomatologicznej

5.3.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie higienistka stomatologiczna.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania–
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

–

wykaz literatury.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone róŜnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, metody projektu, metody dramy.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróŜnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Schemat układu jednostek modułowych

322[03].Z2.01

Organizacja pracy w gabinecie

stomatologicznym

322[03].Z2.02

Prowadzenie dekontaminacji
w gabinecie stomatologicznym

322[03].Z2.03

Zapobieganie próchnicy zębów

322[03].Z2.04

Zapobieganie chorobom błony

śluzowej jamy ustnej i przyzębia

322[03].Z2.05

Wykonywanie podstawowych

zabiegów profilaktyczno-leczniczych

322[03].Z2

Profilaktyka i leczenie chorób narządu Ŝucia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

–

scharakteryzować cechy prawidłowego stanu przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej,

–

scharakteryzować stany chorobowe jamy ustnej i przyzębia,

–

scharakteryzować czynniki i warunki sprzyjające powstawaniu i szerzeniu się chorób
przyzębia oraz błony śluzowej jamy ustnej,

–

określić wpływ chorób ogólnoustrojowych na powstawanie chorób błony śluzowej jamy
ustnej i przyzębia,

–

określić wpływ płytki nazębno-dziąsłowej i złogów nazębnych na powstawanie chorób
przyzębia,

–

dokonać oceny miejscowych czynników zapaleniotwórczych w periodontopatii,

–

rozpoznać zgryz urazowy,

–

określić znaczenie edukacji zdrowotnej dla zapobiegania chorobom przyzębia,

–

scharakteryzować sposoby zapobiegania chorobom przyzębia,

–

zorganizować i przeprowadzić badania profilaktyczne jamy ustnej,

–

ocenić stan dziąseł i błony śluzowej jamy ustnej,

–

określić potrzeby lecznicze w zakresie chorób przyzębia,

–

scharakteryzować wskaźniki stanu przyzębia,

–

obliczyć wskaźniki stanu przyzębia i higieny jamy ustnej dla celów profilaktycznych,

–

opracować plan profilaktyczno-leczniczy we współpracy z lekarzem dentystą,

–

przeprowadzić instruktaŜ wykonywania zabiegów higienicznych jamy ustnej,

–

określić wskazania do stosowania poszczególnych metod szczotkowania zębów,

–

udzielić porad z zakresu racjonalnego odŜywiania,

–

scharakteryzować zabiegi stosowane w profilaktyce i leczeniu chorób przyzębia oraz
błony śluzowej jamy ustnej,

–

wykonać stomatologiczne zabiegi profilaktyczno-lecznicze na zlecenie i pod kierunkiem
lekarza dentysty,

–

zastosować zasady etyki,

–

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoŜarowej oraz
ochrony środowiska.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Higienistka stomatologiczna 322[03]

Moduł:

Profilaktyka i leczenie chorób narządu Ŝucia 322[03].Z2

Jednostka modułowa:

Zapobieganie chorobom błony śluzowej jamy ustnej
i przyzębia 322[03].Z2.04

Temat: InstruktaŜ higieny jamy ustnej.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności prawidłowego instruktaŜu higieny jamy ustnej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

wyjaśnić znaczenie zachowania prawidłowej higieny jamy ustnej,

–

dokonać prezentacji przed grupą,

–

wykonać pełny instruktaŜ higieny jamy ustnej,

–

wskazać mocne i słabe aspekty swojego działania.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pokaz z instruktaŜem,

–

wiczenie,

–

inscenizacja,

–

dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca indywidualna,

–

praca w grupie.

Czas trwania zajęć: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

szczoteczki do zębów róŜnych typów, nici stomatologiczne, płukanki i przyrządy do
płukania jamy ustnej, wykałaczki,

–

fantom uzębienia,

–

kamera wideo,

–

Poradnik dla ucznia.

Zadanie dla ucznia:

Przeprowadź pełny instruktaŜ higieny jamy ustnej

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.  Nauczyciel omawia temat, cel zajęć i zadanie dla uczniów.
2.  Nauczyciel prezentuje i omawia znaczenie oraz wszystkie fazy instruktaŜu higieny jamy

ustnej.

3. Uczniowie robią notatki i zadają pytania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Higienistka stomatologiczna 322[03]

Moduł:

Profilaktyka i leczenie chorób narządu Ŝucia 322[03].Z2

Jednostka modułowa:

Zapobieganie chorobom błony śluzowej jamy ustnej
i przyzębia 322[03].Z2.04

Temat: Wpływ diety, higienicznego trybu Ŝycia i regularnych badań kontrolnych na stan

zdrowia jamy ustnej i przyzębia.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności prowadzenia profilaktycznych zajęć edukacyjnych

dla młodzieŜy szkolnej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

wyjaśnić wpływ sposobu odŜywiania, trybu Ŝycia i badań kontrolnych na stan zdrowia
jamy ustnej i przyzębia,

–

scharakteryzować czynniki sprzyjające utrzymaniu prawidłowego stanu jamy ustnej,

–

opracować i przeprowadzić zajęcia edukacyjne,

–

wystąpić przed grupą,

–

ocenić swoje słabe i mocne strony.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka dydaktyczna,

–

pokaz z objaśnieniem.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca indywidualna,

–

praca w grupie.

Czas trwania zajęć: 3 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:
–

komputer z dostępem do Internetu,

–

materiały wybrane przez uczniów do prezentacji zajęć,

–

Poradnik dla ucznia.

Zadanie dla ucznia:

Przygotuj i przeprowadź profilaktyczne zajęcia edukacyjne dla młodzieŜy szkolnej.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.  Nauczyciel  omawia  temat,  cel  zajeć  i  zadanie  dla  uczniów,  przypominając  o  jednym

z zadań zawodowych higienistki stomatologicznej, tzn. edukacji profilaktycznej.

2. Uczniowie sporządzają plan wykonania zadania, dzielą się na grupy.
3. Uczniowie w grupach opracowują wiadomości na zadany temat, korzystając z róŜnych

ródeł informacji. Ustalają metody i techniki przeprowadzenia zajęć.

4. Uczniowie ustalają z kierownictwem wybranej szkoły czas, formę i zakres

przeprowadzenia zajęć edukacyjnych dla młodzieŜy.

5. Nauczyciel weryfikuje proponowany dobór treści i sposób przeprowadzenia zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza właściwa
1. Grupa przeprowadza zajęcia dla młodzieŜy szkolnej, odpowiadając na zadawane pytania
2. Uczniowie oceniają swój udział w zadaniu, wskazują swoje błędy, oraz z czego są

zadowoleni w swoim działaniu.

3. Uczniowie w dyskusji ustalają wnioski dla przyszłych zadań tego typu.

Zakończenie zajęć
1. Nauczyciel podsumowuje zajęcia, ocenia wykonanie zadania. Omawia błędy popełnione

przez uczniów, ewentualnie indywidualnie zadaje ćwiczenia.

2. Uczniowie w wypowiedziach oceniają wykonanie zadania i jego atrakcyjność.

Praca domowa

Napisz notatkę, w której wskaŜesz trudności w prowadzeniu zajęć profilaktycznych dla

młodzieŜy szkolnej.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
–

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ĆWICZENIA

5.1. Choroby przyzębia i błony śluzowej jamy ustnej

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeprowadź badanie jamy ustnej i wypełnij kartę pacjenta.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  przygotować instrumentarium,
3)  wykonać badanie,
4)  wypełnić kartę pacjenta,
5)  sprawdzić  poprawność  wykonania  zadania  przez  porównanie  i  przeanalizować  efekt

pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

unit stomatologiczny,

–

instrumentarium,

–

karta pacjenta.

Ćwiczenie 2

Na podstawie badania wykonanego w ćwiczeniu 1 oblicz wskaźnik CPITN dla badanych

pacjentów. Określ potrzeby lecznicze pacjenta/pacjentów na podstawie obliczonego wskaźnika.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować wyniki badania,
2)  obliczyć wskaźnik CPITN,
3)  określić potrzeby lecznicze pacjenta/pacjentów,
4)  zaprezentować i przeanalizować efekt pracy w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

karta pacjenta,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wykonaj badanie stanu dziąseł kolegi/koleŜanki pod nadzorem nauczyciela, a następnie

oblicz wskaźnik dziąsłowy GI.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  przygotować instrumentarium,
3)  wykonać badanie,
4)  wypełnić kartę pacjenta,
5)  obliczyć wskaźnik GI i określić potrzeby lecznicze pacjenta,
6)  przeprowadzić  wywiad  z  badaną  osobą  i  uzyskać  informacje  o  jej  odczuciach  w  trakcie

badania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

unit stomatologiczny,

–

instrumentarium,

–

karta pacjenta,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Wykonaj zabieg usuwania złogów nazębnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  przygotować instrumentarium,
3)  wypełnić kartę pacjenta,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4)  wykonać zabieg,
5)  przeprowadzić wywiad z pacjentem na temat jego odczuć w trakcie zabiegu,
6)  sprawdzić poprawność wykonania zadania i przeanalizować efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie

–

dyskusja dydaktyczna.

rodki dydaktyczne:

–

unit stomatologiczny,

–

instrumentarium,

–

karta pacjenta,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Przygotuj prezentację multimedialną przedstawiającą prawidłowy, pełny instruktaŜ jamy

ustnej, odpowiednią dla dorosłych pacjentów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  opracować plan wykonania zadania,
3)  przeanalizować odpowiedni rozdział w Poradniku dla ucznia,
4)  zgromadzić materiały (takŜe przeszukując zasoby Internetu),
5)  wykonać prezentację,
6)  zaprezentować i przeanalizować efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie.

rodki dydaktyczne:

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Profilaktyka periodontologiczna

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaprezentuj metody szczotkowania zębów.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Ćwiczenie naleŜy wykonać
w grupie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia,
3)  przygotować instrumentarium,
4)  przeprowadzić pokaz szczotkowania róŜnymi metodami,
5)  zaprezentować pracę grupie, porównać sposób wykonania zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna,

–

pokaz z objaśnieniem.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

szczoteczki do zębów róŜnych typów,

–

fantom uzębienia,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź pokaz prawidłowego stosowania nici dentystycznych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Ćwiczenie naleŜy wykonać
w grupie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia,
3)  przygotować instrumentarium,
4)  przeprowadzić pokaz uŜywania nici dentystycznych,
5)  zaprezentować pracę grupie, porównać sposób wykonania zadania,
6)  ocenić wraz z grupą efekty pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna,

–

pokaz z objaśnieniem.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

zestaw nici dentystycznych róŜnych typów,

–

fantom uzębienia,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Przeprowadź pełny instruktaŜ higieny jamy ustnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Ćwiczenie naleŜy wykonać
w grupie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia,
3)  przygotować instrumentarium,
4)  przeprowadzić instruktaŜ,
5)  porównać sposób wykonania zadania z pracą innych uczniów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna,

–

pokaz z objaśnieniem.

rodki dydaktyczne:

–

fantom uzębienia,

–

instrumentarium,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Wykonaj test fuksynowy w celu sprawdzenia stanu higieny jamy ustnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Ćwiczenie naleŜy wykonać
w grupie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3)  przygotować barwnik,
4)  wykonać test,
5)  określić stan higieny jamy ustnej pacjenta,
6)  podać wskazania higienizacyjne,
7)  porównać sposób wykonania zadania z pracą innych uczniów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie,

–

pokaz z objaśnieniem,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

instrumentarium,

–

barwnik fuksynowy,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 5

Wykonaj zabieg jonoforezy fluorkowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji. Ćwiczenie naleŜy wykonać
w grupie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia,
2)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3)  przeanalizować instrukcję obsługi urządzenia,
4)  przygotować aparat do jonoforezy,
5)  przygotować odpowiednie preparaty,
6)  wyjaśnić pacjentowi przebieg zabiegu,
7)  wykonać zabieg,
8)  przeprowadzić wywiad z pacjentem na temat jego odczuć w trakcie zabiegu,
9)  zabezpieczyć aparat po zakończeniu pracy,
10)  ocenić wraz z grupą efekty pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

aparat do jonoforezy,

–

odpowiednie preparaty,

–

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 6

Napisz informację edukacyjną dla młodzieŜy popularyzującą metody dbania o prawidłową

higienę jamy ustnej. WskaŜ w niej korzyści zdrowotne i estetyczne, jakie uzyskuje się
prawidłowo dbając o higienę jamy ustnej. Zamieść informację na odpowiedniej stronie
internetowej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia,
3)  napisać informację,
4)  opublikować informację w Internecie,
5)  porównać swoją pracę z pracami innych uczniów.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

rodki dydaktyczne:

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

Poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Wybrane

aspekty

wykonywania

zawodu

higienistki

stomatologicznej

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wyszukaj w Internecie Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r.,

w sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami radiologicznymi,
przeanalizuj pełny tekst dokumentu, a następnie opracuj pisemny raport z uzasadnieniem
znaczenia znajomości tych przepisów dla pracy higienistki stomatologicznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  wyszukać tekst Rozporządzenia w Internecie,
3)  przeanalizować jego treść,
4)  napisać raport,
5)  porównać i omówić wynik pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Uzasadnij konieczność stosowania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy

w gabinecie stomatologicznym. Określ niebezpieczeństwa na jakie naraŜa się osoba, która ich
nie przestrzega.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  przeanalizować przepisy bhp obowiązujące w gabinecie stomatologicznym,
2)  uzasadnić konieczność stosowania przepisów bhp,
3)  określić niebezpieczeństwa wynikające z ich niestosowania,
4)  zaproponować  dyskusję  na  temat  rzeczywistego  stosowania  się  uczniów  do  przepisów

bhp w gabinecie stomatologicznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

regulamin szkolnego gabinetu stomatologicznego,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Wyszukaj w Internecie Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarki i PołoŜnej Rzeczypospolitej

Polskiej. Przeanalizuj treść dokumentu i ustal czy zawarte w nim główne wskazania etyczne
mogą dotyczyć higienistek stomatologicznych. Sporządź plan projektu Kodeksu etyki zawodowej
higienistek stomatologicznych, kierując się ogólnymi i własnymi zasadami moralnymi.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  wyszukać w Internecie odpowiedni dokument i dokonać jego analizy,
3)  sporządzić plan projektu,
4)  zaprezentować i przeanalizować efekt pracy w grupie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

–

komputer z dostępem do Internetu,

–

Poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 4

Przygotuj prezentację multimedialną dla uczniów rozpoczynających naukę w zawodzie

higienistki stomatologicznej, w której zawrzesz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoŜarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące w gabinecie stomatologicznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować szkolne regulaminy i instrukcje dotyczące bhp, ochrony przeciwpoŜarowej

oraz ochrony środowiska,

3) wykonać prezentację multimedialną,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Zapobieganie chorobom
błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 2 ,3 4, ,5, 7, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 6, 8, 9, 10, 15, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

–

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu ponadpodstawowego,

–

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. a, 3. d, 4. b, 5. b, 6. d, 7. d, 8. d, 9. b, 10. c, 11. a,

12. d, 13. d, 14. a, 15. d, 16. c, 17. c, 18. b, 19. c, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zdefiniować pojęcie „periodontopatie”

Rozpoznać wpływ cukrzycy na choroby przyzębia

Zdefiniować gingivitis

Zdefiniować adult periodintis

RozróŜnić złogi nazębne

Zanalizować przyczyny stanu chorobowego

Wyjaśnić cele badań epidemiologicznych

Wybrać przeznaczenie instrumentu do badań

Ocenić potrzeby lecznicze na podstawie
wskaźnika

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10 Zanalizować wskaźnik GI

11 Zidentyfikować wskaźnik epidemiologiczny

Wskazać zakres zastosowania zasad etyki
zawodowej

Zdefiniować pojęcie profilaktyka
periodontologiczna

14 Określić cel instruktaŜu

15 Porównać zabiegi lecznicze

16 Rozpoznać obligatoryjność szkolenia BHP

17 Rozpoznać elementy instruktaŜu higieny

18 Określić zastosowanie próby jodowej

19 Przeprowadzić instruktaŜ czyszczenia zębów

20 Zastosować zasady bhp

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9.  Kilka  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliŜającym  się  czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uwaŜnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Periodontopatie to zmiany chorobowe dotyczące

a)  tkanek otaczających zęby.
b)  budowy zęba.
c)  stanu higieny jamy ustnej.
d)  skóry.

2. Cukrzyca

a)  moŜe mieć wpływ na periodontopatie.
b)  nie moŜe mieć wpływu na periodontopatie.
c)  jest bez związku z chorobami przyzębia.
d)  polepsza stan dziąseł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Gingivitis to

a)  choroba miazgi zęba.
b)  ropień podokostnowy.
c)  nieŜyt nosa.
d)  zapalenie dziąseł.

4. Adult periodontitis (AP) to

a)  choroba zakaźna.
b)  zapalenie przyzębia dorosłych.
c)  zapalenie dziąseł.
d)  rodzaj alergii.

5. Kamień nazębny poddziąsłowy i naddziąsłowy

a)  nie róŜnią się miejscem występowania.
b)  róŜnią się miejscem występowania.
c)  nie powodują zapalenia dziąseł.
d)  dotyczą tylko dorosłych.

6. Zlokalizowany stan zapalny dziąsła w obrębie jednego ruchomego zęba moŜe być

spowodowany
a)  brakiem higieny jamy ustnej.
b)  noszeniem dwóch protez całkowitych.
c)  stanem podgorączkowym.
d)  zgryzem urazowym.

7. Badania epidemiologiczne jamy ustnej słuŜą do

a)  badania jamy ustnej.
b)  określania ilości kamienia nazębnego.
c)  stwierdzenia stanu zapalnego.
d)  celów statystycznych i profilaktycznych.

8. Skalowany zgłębnik periodontologiczny słuŜy do

a)  wykrywania ubytków próchnicowych.
b)  pomiaru temperatury jamy ustnej.
c)  usuwania kamienia nazębnego.
d)  badania głębokości kieszonek dziąsłowych.

9. Pacjent ze wskaźnikiem CPITN wielkości 3

a)  wymaga poprawy higieny jamy ustnej.
b)  wymaga poprawy higieny jamy ustnej i usunięcia złogów nazębnych.
c)  wymaga usunięcia złogów nazębnych.
d)  nie wymaga przeprowadzania zabiegów.

10. Średni wynik wskaźnika GI 1,1–2,0 oznacza

a)  zdrowe dziąsła.
b)  istnienie choroby zakaźnej.
c)  umiarkowane zapalenie dziąseł.
d)  powaŜny stan zapalny dziąseł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Badanie epidemiologiczne dla określenia częstości i intensywności chorób przyzębia

wykonuje się przy pomocy
a)  wskaźnika Russella (PI).
b)  skalera ultradźwiękowego.
c)  wskaźnika GI.
d)  lusterka i zgłębnika stomatologicznego.

12. Etyka zawodowa w słuŜbie zdrowia dotyczy

a)  wyłącznie lekarzy.
b)  przepisów Prawa Pracy.
c)  stosunku do przełoŜonych.
d)  zasad moralnego i etycznego postępowania personelu medycznego w procesie pracy.

13. Profilaktyka periodontologiczna

a)  dotyczy tylko zębów trzonowych.
b)  polega na prowadzeniu dokumentacji medycznej.
c)  to laseroterapia.
d)  obejmuje zabiegi higieniczno-lecznicze profesjonalne i domowe.

14. InstruktaŜ higieny jamy ustnej

a)  wykonuje lekarz lub higienistka.
b)  słuŜy do leczenia ubytków.
c)  poprawia samopoczucie pacjenta.
d)  jest badaniem lekarskim.

15. Laseroterapia i jonoforeza fluorkowa

a)  to te same zabiegi.
b)  są wykonywane wyłącznie przez higienistkę.
c)  dają ten sam efekt.
d)  to róŜne profesjonalne zabiegi higieniczno-lecznicze.

16. Szkolenie personelu w zakresie bhp w gabinecie stomatologicznym

a)  dotyczy wyłącznie przepisów przeciwpoŜarowych.
b)  moŜna odbyć w dowolnym czasie.
c)  jest obowiązkowe przed rozpoczęciem pracy.
d)  nie jest obowiązkowe.

17. Prawidłowy instruktaŜ higieny jamy ustnej dotyczy wyboru

a)  uzupełnienia protetycznego.
b)  nici dentystycznych.
c)  metody szczotkowania i środków uzupełniających.
d)  rodzaju szczoteczki.

18. Próba jodowa słuŜy do

a)  wykrywania kieszeni kostnych.
b)  wykrywania stanu zapalnego dziąsła.
c)  wykrywania zaników kości wyrostka zębodołowego.
d)  określenia ilości kamienia nazębnego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...............................................................................

Zapobieganie chorobom błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Zapobieganie chorobom
błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−−−−

zadania 1, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 są z poziomu podstawowego,

−−−−

zadania 2, 8, 17, 18, 19, 20

są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−−−−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−−−−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−−−−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. b, 4. c, 5. d, 6. a, 7. b, 8. a, 9. c, 10. b, 11. c,

12. d, 13. c, 14. c, 15. a, 16. c, 17. d, 18. a, 19. d, 20. a.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

RozróŜnić zmianę chorobową

Ocenić wynik wskaźnika GI

Podać zastosowanie instrumentów
stomatologicznych

Zastosować instrukcje BHP

Scharakteryzować zasady etyki zawodowej

Scharakteryzować wskaźnik Russella

Zidentyfikować wskaźnik Belliniego

Obliczyć wskaźnik Belliniego

Zastosować instruktaŜ higieny jamy ustnej

Określić przyczynę strzępienia się nici
dentystycznej

Określić wpływ Ŝucia gumy na stan zdrowia
jamy ustnej

Podać zastosowanie wskaźnika CPITN

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać skutek procesu mineralizacji na
płytce nazębnej

Wymienić elementy instruktaŜu

Określić uprawnienia do wykonywania
zabiegu balneoterapii

Określić wskazania do zabiegów
balneoterapii

Ocenić zmiany chorobowe tkanek

Postawić diagnozę

Udowodnić zastosowanie wskaźników

Zastosować metodę szczotkowania według
wskazań Bassa

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóŜ rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Zmianą chorobową w obrazie przyzębia nie jest

a)  kandydoza jamy ustnej.
b)  zapalenie dziąseł.
c)  błonka nabyta.
d)  afta.

2. Średni wynik wskaźnika GI 1,1–2,0 wskazuje na

a)  zdrowe dziąsła.
b)  umiarkowane zapalenie dziąseł.
c)  ubytki próchnicowe w zębach.
d)  powaŜny stan zapalny dziąseł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. Columbia 4R – 4L i Gracey

a)  nie są narzędziami stomatologicznymi.
b)  są narzędziami do usuwania kamienia nazębnego.
c)  to wskaźniki stanu higieny jamy ustnej.
d)  słuŜą do ekstrakcji zębów.

4. W przypadku awarii autoklawu w trakcie pracy naleŜy

a)  wyłączyć i włączyć ponownie urządzenie.
b)  zadzwonić do SANEPID.
c)  postępować zgodnie z zasadami bhp i instrukcją umieszczoną obok urządzenia.
d)  spróbować naprawić urządzenie samodzielnie.

5. Kodeks etyki zawodowej nie jest

a)  zbiorem zasad regulującym stosunki między pracownikami.
b)  wzorem postawy moralnej pracownika.
c)  wskazaniem, jakie cechy osobiste powinna mieć osoba wykonująca dany zawód.
d)  Kodeksem pracy.

6. Wskaźnik Russella oparty jest na

a)  badaniu klinicznym i obrazie rtg.
b)  wywiadzie przeprowadzonym z pacjentem.
c)  badaniach laboratoryjnych.
d)  ankiecie środowiskowej w danej populacji.

7. Wskaźnik według Belliniego to

a)  ATSH.
b)  PTNS.
c)  STPN.
d)  PI.

8. Obliczając wskaźnik według Belliniego dla pacjenta z 3 zębami w całej jamie ustnej

a)  oznaczamy całą jamę ustną jako 1 kwadrant.
b)  oznaczamy jako osobny kwadrant kaŜdą część jamy ustnej wokół kaŜdego zęba.
c)  nie obliczamy wskaźnika.
d)  oznaczamy 3 kwadranty.

9. Prowadząc instruktaŜ higieny jamy ustnej dla zdrowych dzieci w wieku przedszkolnym

naleŜy głównie zalecać

a)  posługiwanie się wykałaczką.
b)  stosowanie nici dentystycznych.
c)  szczotkowanie metodą Jonesa.
d)  uŜywanie irygatora do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych.

10. Strzępienie się nici dentystycznej moŜe wskazywać na

a)  stan zapalny podniebienia.
b)  miejscowy ubytek i /lub nawis wypełnienia.
c)  afty.
d)  tworzenie się fizjologicznej błonki nabytej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. śucie gumy do Ŝucia w profilaktyce chorób przyzębia

a)  jest zalecane zamiast mycia zębów.
b)  jest zawsze niewskazane.
c)  moŜe wpływać dodatnio.
d)  jest zawsze zalecane.

12. Wskaźnik CPITN

a)  nie określa potrzeb leczniczych populacji.
b)  informuje o stanie higieny.
c)  bada się przy zębie 38.
d)  określa potrzeby lecznicze populacji.

13. Proces mineralizacji na płytce nazębnej moŜe prowadzić do

a)  uszkodzenia narządów wewnętrznych.
b)  demineralizacji błony śluzowej.
c)  powstania kamienia nazębnego.
d)  remineralizacji błony śluzowej.

14. Prawidłowy instruktaŜ higieny jamy ustnej nie obejmuje

a)  wyboru metody szczotkowania.
b)  sposobu uŜywania nici dentystycznych.
c)  leczenia periodontopatii.
d)  sposobu oczyszczania przestrzeni międzyzębowych.

15. Zabiegi balneoterapii

a)  moŜe wykonywać higienistka stomatologiczna na zlecenie i pod nadzorem lekarza.
b)  wykonuje zawsze higienistka stomatologiczna samodzielnie.
c)  moŜe wykonać kaŜdy pracownik poradni.
d)  wykonywane są w sedacji wziewnej.

16. Balneoterapia stomatologiczna

a)  jest stosowana wyłącznie w uzdrowiskach.
b)  jest jedynym sposobem leczenia chorób przyzębia.
c)  jest stosowana u pacjentów z chorobami przyzębia.
d)  nie wpływa na stan dziąseł.

17. U pacjenta ze zmianami chorobowymi w obrębie tkanek otaczających zęby stwierdza się

a)  zapalenie migdałków.
b)  alergię.
c)  mukowiscydozę.
d)  periodontopatię.

18. Charakterystyczne w początkowym przebiegu objęcie chorobą i zanik przyczepu

nabłonkowego  zębów  trzonowych  pierwszych  i/lub  zębów  siecznych  u  pacjenta
w okresie pokwitania moŜe wskazywać na
a)  zlokalizowane młodzieńcze zapalenie przyzębia.
b)  zmiany hormonalne u dziewcząt.
c)  występowanie zgryzu urazowego.
d)  konieczność zabiegu ortodontycznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...............................................................................

Zapobieganie chorobom błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Jańczuk Z.: Biblioteka Stomatologa 6. Choroby Przyzębia Zapobieganie, Diagnostyka

i Leczenie. WL PZWL 1999

2. Jańczuk Z.: Choroby Błony Śluzowej Jamy Ustnej i Przyzębia. WL PZWL, Warszawa

1998

3.  Jańczuk Z.: Podręcznik dla higienistek stomatologicznych. PZWL, Warszawa 2006
4.  Jańczuk Z.: Profilaktyka profesjonalna w stomatologii. PZWL, Warszawa 2001
5.  Knychalska-Karawan  Z.:  Podstawy  Chorób  Przyzębia  i  Błony  Śluzowej  Jamy  Ustnej.

WUJ, Kraków 1998

6.  Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarki i PołoŜnej
7.  Kodeks Etyki Zawodowej Pielęgniarki i PołoŜnej Rzeczypospolitej Polskiej
8.  Lazari-Pawłowska  I.:  Etyka  zawodowa  (w)  KsiąŜek  A.,  Zagadnienia  etyki.  Wybór

tekstów. Warszawa 1995

9. Peterson R.: Niektóre moŜliwości wykorzystania naturalnych środków leczniczych

w chorobach przyzębia. „Magazyn Stomatologiczny”, 5(70), 1997, str. 23–25

10.  Projekt ustawy o niektórych zawodach medycznych, przedłoŜony przez Ministra Zdrowia
11.  Tatoń J.: Filozofia w medycynie. PZWL, Warszawa 2006

Źródła internetowe
12.  www.izbapiel.org.pl
13.  www.medal.org
14.  www.dentonet.pl
15.  www.higienistki.pl
16.  www.kprm.gov.pl
17.  www.mz.gov.pl