„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
1
Autorzy:
in
Ŝ
. Jolanta Górska
mgr in
Ŝ
. Joanna Karczewska
mgr in
Ŝ
. Jan Skiba
Recenzenci:
dr in
Ŝ
. Tadeusz Sadowski
dr in
Ŝ
. Jan
ś
arłok
Opracowanie redakcyjne:
mgr in
Ŝ
. Zdzisław Feldo
Korekta merytoryczna:
dr Grzegorz Rycharski
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
2
Spis tre
ś
ci
Wprowadzenie
4
I.
Zało
Ŝ
enia programowo-organizacyjne kształcenia
w zawodzie
6
1. Opis pracy w zawodzie
6
2. Zalecenia dotycz
ą
ce organizacji procesu dydaktyczno-
wychowawczego
7
II.
Plany nauczania
15
III. Moduły kształcenia w zawodzie
17
1. Podstawy zawodu
17
Przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska
21
Charakteryzowanie skór surowych
25
Konserwacja i magazynowanie skór surowych
29
Posługiwanie si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
32
Charakteryzowanie maszyn i urz
ą
dze
ń
garbarskich
35
2. Technologia przygotowania skór do garbowania
39
Przygotowanie skór wyprawianych bez włosa do garbowania
wła
ś
ciwego
42
Przygotowanie skór wyprawianych z okryw
ą
włosow
ą
do garbowania wła
ś
ciwego
47
3. Technologia garbowania wła
ś
ciwego
51
Garbowanie skór bez włosa
53
Garbowanie skór z okryw
ą
włosow
ą
57
4. Technologia wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór
61
Wst
ę
pne wyko
ń
czanie skór
63
Wyko
ń
czanie skór wyprawianych bez włosa do stanu „crust”
66
Wyko
ń
czanie skór wyprawianych z okryw
ą
włosow
ą
w stanie
naturalnym
70
5. Technologia wyko
ń
czania wła
ś
ciwego oraz
uszlachetniania skór
73
Wyko
ń
czanie i uszlachetnianie tkanki skórnej
76
Uszlachetnianie skór z okryw
ą
włosow
ą
80
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
3
6. Organizacja procesu produkcji skór
84
Posługiwanie si
ę
dokumentacj
ą
wyprawy skór
87
Prowadzenie kontroli mi
ę
dzyoperacyjnej procesu wyprawy
skór
90
Ocena jako
ś
ci skór wyprawionych
94
Przygotowanie skór wyprawionych do obrotu towarowego
97
Prowadzenie procesów czyszczenia i renowacji wyrobów
skórzanych
100
7. Praktyka zawodowa
103
Wykonywanie operacji technologicznych zwi
ą
zanych
z wypraw
ą
skór
105
Przygotowanie procesu wyprawy skór
108
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
4
Wprowadzenie
Celem kształcenia w zawodzie technik garbarz jest przygotowanie
aktywnego, mobilnego i skutecznie działaj
ą
cego pracownika gospodarki.
Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga przygotowania
ogólnego, opanowania podstawowych umiej
ę
tno
ś
ci zawodowych oraz
kształcenia ustawicznego. Absolwent szkoły powinien charakteryzowa
ć
si
ę
otwarto
ś
ci
ą
, komunikatywno
ś
ci
ą
, wyobra
ź
ni
ą
, zdolno
ś
ci
ą
do
doskonalenia umiej
ę
tno
ś
ci zawodowych.
Kształcenie modułowe charakteryzuje si
ę
tym,
Ŝ
e:
–
preferowane s
ą
aktywizuj
ą
ce metody nauczania,
–
proces nauczania - uczenia si
ę
jest ukierunkowany na opanowanie
przez uczniów umiej
ę
tno
ś
ci intelektualnych i praktycznych,
–
wykorzystywana jest zasada transferu wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci,
–
poszczególne jednostki mo
Ŝ
na modyfikowa
ć
, uzupełnia
ć
oraz
dostosowywa
ć
do potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku pracy.
Wprowadzenie do praktyki szkolnej modułowego programu nauczania
umo
Ŝ
liwia:
–
opanowanie podstawowych umiej
ę
tno
ś
ci zawodowych,
–
przygotowanie do pracy przez realizacj
ę
zada
ń
w warunkach
zbli
Ŝ
onych do praktyki zawodowej,
–
korelacj
ę
i integracj
ę
tre
ś
ci kształcenia z ró
Ŝ
nych zakresów wiedzy.
Układ tre
ś
ci kształcenia w programie umo
Ŝ
liwia kształtowanie
umiej
ę
tno
ś
ci zawodowych ró
Ŝ
nymi drogami, w zale
Ŝ
no
ś
ci od mo
Ŝ
liwo
ś
ci
i zainteresowa
ń
uczniów.
W strukturze programu wyró
Ŝ
nia si
ę
:
–
zało
Ŝ
enia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie,
–
plany nauczania,
–
programy modułów i jednostek modułowych.
Moduł kształcenia w zawodzie zawiera:
–
cele kształcenia,
–
wykaz jednostek modułowych,
–
schemat układu jednostek modułowych,
–
literatur
ę
.
Program jednostki modułowej zawiera:
–
szczegółowe cele kształcenia,
–
materiał nauczania,
–
ć
wiczenia,
–
ś
rodki dydaktyczne,
–
wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki,
–
propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych
ucznia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
5
W programie został przyj
ę
ty system kodowania modułów i jednostek
modułowych zawieraj
ą
cy nast
ę
puj
ą
ce elementy:
–
symbol cyfrowy zawodu 311[09], zgodnie z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
klasyfikacj
ą
zawodów szkolnictwa zawodowego,
–
symbol literowy oznaczaj
ą
cy grup
ę
modułów:
O – dla modułu ogólnozawodowego,
Z – dla modułów zawodowych,
–
cyfra arabska dla kolejnego modułu w grupie i dla kolejnej jednostki
modułowej wyodr
ę
bnionej w module.
Przykładowy zapis kodowania modułu:
311[09].O1
311[09] – symbol cyfrowy zawodu: technik garbarz,
O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy zawodu.
Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej:
311[09].O1.01
311[09] – symbol cyfrowy zawodu: technik garbarz,
O1 – pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy zawodu
01 – pierwsza jednostka modułowa wyodr
ę
bniona w module O1:
Przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
6
I. Zało
Ŝ
enia programowo-organizacyjne kształcenia
w zawodzie
1. Opis pracy w zawodzie
Typowe stanowiska pracy
Absolwent szkoły kształc
ą
cej w zawodzie technik garbarz mo
Ŝ
e by
ć
zatrudniony w:
–
zakładach garbarskich i futrzarskich,
–
zakładach przetwarzaj
ą
cych skóry,
–
przedsi
ę
biorstwach obrotu surowcami i wyrobami skórzanymi,
–
zakładach
prowadz
ą
cych
usługi
zwi
ą
zane
z
czyszczeniem
i renowacj
ą
wyrobów skórzanych,
–
placówkach badawczych,
–
instytucjach zatrudniaj
ą
cych rzeczoznawców do oceny jako
ś
ci skór
i wyrobów skórzanych.
Absolwent mo
Ŝ
e prowadzi
ć
działalno
ść
gospodarcz
ą
.
Zadania zawodowe
Absolwent szkoły kształc
ą
cej w zawodzie technik garbarz powinien
by
ć
przygotowany do:
–
oceniania, rozsortowywania oraz klasyfikowania skór surowych,
półfabrykatów i skór gotowych,
–
magazynowania oraz konserwacji skór surowych, półfabrykatów
skórzanych i skór gotowych,
–
sporz
ą
dzania receptur i roztworów roboczych do wyprawy skór,
–
nadzorowania eksploatacji maszyn i urz
ą
dze
ń
do obróbki skór,
–
organizowania, prowadzenia i kontrolowania procesów wyprawy skór,
–
wykonywania bada
ń
organoleptycznych i laboratoryjnych,
–
prowadzenia dokumentacji technologicznej i ekonomicznej.
Umiej
ę
tno
ś
ci zawodowe
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umie
ć
:
−
sporz
ą
dza
ć
dokumentacj
ę
technologiczn
ą
procesów wyprawy skór,
−
okre
ś
la
ć
wła
ś
ciwo
ś
ci skór surowych, półfabrykatów skórzanych i skór
gotowych,
−
okre
ś
la
ć
warunki konserwacji i przechowywania skór surowych,
−
ustala
ć
parametry technologiczne oraz sporz
ą
dza
ć
receptury
wyprawy skór,
−
sprawowa
ć
nadzór nad sporz
ą
dzaniem roztworów roboczych do
chemicznej obróbki skór,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7
−
wykonywa
ć
r
ę
czn
ą
i mechaniczn
ą
obróbk
ę
skór w procesach
wyprawy i renowacji,
−
dokonywa
ć
oceny organoleptycznej oraz wykonywa
ć
badania
laboratoryjne w procesie wyprawy skór,
−
sporz
ą
dza
ć
zestawy technologiczne do uszlachetniania i wyko
ń
czania
skór,
−
dokonywa
ć
oceny jako
ś
ci skór gotowych,
−
organizowa
ć
i
nadzorowa
ć
proces
czyszczenia,
renowacji
i konserwacji skór wyprawionych oraz wyrobów skórzanych,
−
nadzorowa
ć
magazynowanie skór gotowych i wyrobów skórzanych,
−
prowadzi
ć
prace do
ś
wiadczalne zwi
ą
zane z wprowadzaniem nowych
technologii wyprawy skór,
−
monitorowa
ć
eksploatacj
ę
maszyn, urz
ą
dze
ń
i agregatów do
mechanicznej i chemicznej obróbki skór,
−
dokonywa
ć
analizy
procesu
produkcyjnego
pod
wzgl
ę
dem
technologicznym i ekonomicznym,
−
posługiwa
ć
si
ę
j
ę
zykiem obcym w zakresie wspomagaj
ą
cym
wykonywanie zada
ń
zawodowych,
−
przestrzega
ć
przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska,
−
organizowa
ć
stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
−
przestrzega
ć
przepisów
prawa
dotycz
ą
cych
działalno
ś
ci
gospodarczej,
−
przestrzega
ć
przepisów prawa dotycz
ą
cych wykonywanych zada
ń
zawodowych,
−
udziela
ć
pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,
−
kierowa
ć
zespołem pracowników,
−
korzysta
ć
z
ró
Ŝ
nych
ź
ródeł
informacji
oraz
z
doradztwa
specjalistycznego,
−
prowadzi
ć
działalno
ść
gospodarcz
ą
.
2. Zalecenia dotycz
ą
ce organizacji procesu dydaktyczno-
wychowawczego
Podstawowym celem kształcenia w zawodzie jest przygotowanie
uczniów do wykonywania zada
ń
zwi
ą
zanych z wytwarzaniem
i przetwarzaniem skór wyprawionych oraz wyposa
Ŝ
enie w wiedz
ę
i umiej
ę
tno
ś
ci niezb
ę
dne do kontynuacji kształcenia w formach
szkolnych i pozaszkolnych.
Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe i zawodowe.
Kształcenie
ogólnozawodowe
zapewnia
orientacj
ę
w
zawodzie
oraz ułatwia ewentualn
ą
zmian
ę
zawodu. Kształcenie zawodowe ma na celu
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8
przygotowanie absolwenta szkoły do realizacji zada
ń
na typowych dla
zawodu stanowiskach pracy.
Tre
ś
ci programowe s
ą
zawarte w jednym module ogólnozawodowym
i w sze
ś
ciu modułach zawodowych.
Moduł 311[09].O1 Podstawy zawodu zawiera pi
ęć
jednostek
modułowych. Tre
ś
ci programowe jednostek dotycz
ą
: przepisów
bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska,
charakterystyki
skór
surowych,
konserwacji
i magazynowania skór surowych, posługiwania si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
, charakterystyki maszyn i urz
ą
dze
ń
garbarskich.
Moduł 311[09].Z1 Technologia przygotowania skór do garbowania
zawiera dwie jednostki modułowe. Tre
ś
ci programowe jednostek dotycz
ą
operacji
technologicznych
zwi
ą
zanych
z
przygotowaniem
skór
wyprawianych bez włosa i skór z okryw
ą
włosow
ą
do garbowania
wła
ś
ciwego.
Moduł 311[09].Z2 Technologia garbowania wła
ś
ciwego zawiera dwie
jednostki modułowe. Tre
ś
ci programowe jednostek dotycz
ą
garbowania
skór bez włosa i skór z okryw
ą
włosow
ą
.
Moduł 311[09].Z3 Technologia wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór zawiera
trzy jednostki modułowe. Tre
ś
ci programowe jednostek dotycz
ą
:
wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór, wyko
ń
czania skór wyprawianych bez
włosa do stanu „crust” oraz skór wyprawianych z okryw
ą
włosow
ą
w stanie naturalnym.
Moduł 311[09].Z4 Technologia wyko
ń
czania wła
ś
ciwego oraz
uszlachetniania skór zawiera dwie jednostki modułowe. Tre
ś
ci
programowe jednostek dotycz
ą
: wyko
ń
czania i uszlachetniania tkanki
skórnej, uszlachetniania skór z okryw
ą
włosow
ą
.
Moduł 311[09].Z5 Organizacja procesu produkcji skór zawiera pi
ęć
jednostek modułowych. Tre
ś
ci programowe jednostek dotycz
ą
:
posługiwania
si
ę
dokumentacj
ą
wyprawy
skór,
kontroli
mi
ę
dzyoperacyjnej procesu wyprawy skór, oceny jako
ś
ci skór
wyprawionych,
przygotowania
skór
wyprawionych
do
obrotu
towarowego, prowadzenia procesów czyszczenia i renowacji wyrobów
skórzanych.
Moduł 311[09].Z6 Praktyka zawodowa zawiera dwie jednostki
modułowe. Tre
ś
ci programowe jednostek dotycz
ą
: wykonywania operacji
technologicznych zwi
ą
zanych z wypraw
ą
skór, przygotowania procesu
wyprawy skór.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9
Wykaz modułów i jednostek modułowych
Symbol modułu
i jednostki
modułowej
Nazwa modułu i jednostki modułowej
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
ę
311[09].O1
Podstawy zawodu
288
311[09].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej
oraz ochrony
ś
rodowiska
18
311[09].O1.02
Charakteryzowanie skór surowych
72
311[09].
O2
.03
Konserwacja i magazynowanie skór surowych
36
311[09].O1.04
Posługiwanie si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
72
311[09].
O2
.05
Charakteryzowanie maszyn i urz
ą
dze
ń
garbarskich
90
311[09].Z1
Technologia przygotowania skór
do garbowania
288
311[09].Z1.01
Przygotowanie skór wyprawianych bez włosa
do garbowania wła
ś
ciwego
144
311[09].Z1.02
Przygotowanie skór wyprawianych z okryw
ą
włosow
ą
do garbowania wła
ś
ciwego
144
311[09].Z2
Technologia garbowania wła
ś
ciwego
252
311[09].Z2.01
Garbowanie skór bez włosa
150
311[09].Z2.02
Garbowanie skór z okryw
ą
włosow
ą
102
311[09].Z3
Technologia wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór
324
311[09].Z3.01
Wst
ę
pne wyko
ń
czanie skór
96
311[09].Z3.02
Wyko
ń
czanie skór wyprawianych bez włosa
do stanu „crust”
114
311[09].Z3.03
Wyko
ń
czanie skór wyprawianych z okryw
ą
włosow
ą
w stanie naturalnym
114
311[09].Z4
Technologia wyko
ń
czania wła
ś
ciwego oraz
uszlachetniania skór
288
311[09].Z4.01
Wyko
ń
czanie i uszlachetnianie tkanki skórnej
144
311[09].Z4.02
Uszlachetnianie skór z okryw
ą
włosow
ą
144
311[09].
Z6
Organizacja procesu produkcji skór
240
311[09].
Z6
.01
Posługiwanie si
ę
dokumentacj
ą
wyprawy skór
62
311[09].
Z6
.02
Prowadzenie kontroli mi
ę
dzyoperacyjnej
procesu wyprawy skór
62
311[09].
Z6
.03
Ocena jako
ś
ci skór wyprawionych
60
311[09].
Z6
.04
Przygotowanie skór wyprawionych do obrotu
towarowego
20
311[09].
Z6
.05
Prowadzenie procesów czyszczenia
i renowacji wyrobów skórzanych
36
311[09].
Z5
Praktyka zawodowa
140
311[09].
Z5
.01
Wykonywanie operacji technologicznych
zwi
ą
zanych z wypraw
ą
skór
70
311[09].
Z5
.02
Przygotowanie procesu wyprawy skór
70
Razem
1820
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
10
Liczba godzin na realizacj
ę
programów jednostek modułowych
wyodr
ę
bnionych w poszczególnych modułach dotyczy kształcenia
w czteroletnim technikum dla młodzie
Ŝ
y.
Na podstawie wykazu oraz schematów układu jednostek modułowych
w modułach sporz
ą
dzono dydaktyczn
ą
map
ę
programu.
Dydaktyczn
ą
map
ę
programu stanowi schemat powi
ą
za
ń
mi
ę
dzy
modułami i jednostkami modułowymi, okre
ś
laj
ą
cy równie
Ŝ
kolejno
ść
ich
realizacji.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
11
Dydaktyczna mapa programu
311[09].Z3
311[09].Z3.01
311[09].Z3.02
311[09].Z3.03
311[09].Z4
311[09].O1
311[09].O1.05
311[09].O1.02
311[09].O1.04
311[09].O1.01
311[09].Z1
311[09].Z1. 01
311[09].Z1.02
311[09].O1.03
311[09].Z2
311[09].Z2. 01
311[09].Z2.02
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
12
Zmiana kolejno
ś
ci realizacji modułów i jednostek modułowych
powinna by
ć
poprzedzona analiz
ą
dydaktycznej mapy programu oraz
tre
ś
ci programowych jednostek modułowych.
Nauczyciele realizuj
ą
cy program nauczania powinni posiada
ć
przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego,
aktywizuj
ą
cych metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz
projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych. Nauczyciele
kieruj
ą
cy procesem kształtowania umiej
ę
tno
ś
ci powinni udziela
ć
pomocy
w rozwi
ą
zywaniu problemów zwi
ą
zanych z realizacj
ą
zada
ń
, sterowa
ć
tempem pracy uczniów, z uwzgl
ę
dnieniem ich predyspozycji oraz
do
ś
wiadcze
ń
. Ponadto, powinni kształtowa
ć
zainteresowania zawodem,
okre
ś
la
ć
mo
Ŝ
liwo
ś
ci dalszego kształcenia, zdobywania nowych
311[09].Z4.01
311[09].Z4.02
311[09].Z5
311[09].Z5.02
311[09].Z5.01
311[09].Z5.03
311[09].Z5.05
311[09].Z5.04
311[09].Z6
311[09].Z6.01
311[09].Z6.02
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
13
umiej
ę
tno
ś
ci. Powinni równie
Ŝ
kształtowa
ć
po
Ŝą
dane postawy uczniów
jak: rzetelno
ść
i odpowiedzialno
ść
za prac
ę
, dbało
ść
o jej jako
ść
,
o porz
ą
dek na stanowisku pracy, poszanowanie dla pracy innych osób,
dbało
ść
o racjonalne stosowanie materiałów.
Nauczyciele
powinni
uczestniczy
ć
w
organizacji
techniczno-
dydaktycznej bazy szkoły oraz aktualizacji programów nauczania.
Wskazane jest opracowywanie przez nauczycieli pakietów edukacyjnych
dotycz
ą
cych realizacji programów jednostek modułowych. Pakiety
edukacyjne stanowi
ą
ce dydaktyczn
ą
obudow
ę
programów jednostek
modułowych powinny by
ć
opracowane zgodnie z metodologi
ą
kształcenia modułowego.
Wskazane jest, aby kształcenie modułowe było realizowane
z uwzgl
ę
dnieniem aktywizuj
ą
cych metod nauczania: sytuacyjnej,
projektów, tekstu przewodniego,
ć
wicze
ń
praktycznych.
Prowadzenie
zaj
ęć
z
zastosowaniem
aktywizuj
ą
cych
metod
nauczania wymaga przygotowania materiałów, jak: teksty przewodnie do
ć
wicze
ń
, instrukcje stanowiskowe, instrukcje obsługi maszyn i urz
ą
dze
ń
.
W
trakcie
realizacji
programu
nale
Ŝ
y
zwraca
ć
uwag
ę
na samokształcenie uczniów, korzystanie z ró
Ŝ
nych
ź
ródeł informacji,
jak: podr
ę
czniki, normy, instrukcje, poradniki, katalogi, pozatekstowe
ź
ródła informacji. Tre
ś
ci kształcenia nale
Ŝ
y aktualizowa
ć
, uwzgl
ę
dnia
ć
współczesne technologie, materiały, narz
ę
dzia i sprz
ę
t.
Istotnym
elementem
kształcenia
zawodowego
jest
proces
sprawdzania i oceniania edukacyjnych osi
ą
gni
ęć
uczniów. Wskazane
jest prowadzenie bada
ń
diagnostycznych, kształtuj
ą
cych i sumuj
ą
cych.
Badania diagnostyczne prowadzone na pocz
ą
tku procesu kształcenia
maj
ą
na celu okre
ś
lenie poziomu oraz zakresu wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci
uczniów. Wyniki bada
ń
nale
Ŝ
y wykorzystywa
ć
w trakcie procesu
kształcenia.
Badania kształtuj
ą
ce prowadzone w trakcie realizacji programu maj
ą
na celu dostarczanie informacji dotycz
ą
cych efektywno
ś
ci procesu
kształcenia. Informacje uzyskiwane z bada
ń
umo
Ŝ
liwiaj
ą
dokonywanie
niezb
ę
dnych korekt w procesie kształcenia.
Badania sumuj
ą
ce powinny by
ć
prowadzone po zako
ń
czeniu
realizacji programów jednostek modułowych. Wyniki bada
ń
pozwalaj
ą
na
ocen
ę
stopnia realizacji celów kształcenia.
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno by
ć
dokonywane
w trakcie i na zako
ń
czenie realizacji programów jednostek. Umiej
ę
tno
ś
ci
intelektualne mog
ą
by
ć
sprawdzane za pomoc
ą
sprawdzianów ustnych
i pisemnych oraz testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych. Umiej
ę
tno
ś
ci praktyczne
mog
ą
by
ć
sprawdzane za pomoc
ą
obserwacji pracy uczniów podczas
wykonywania zada
ń
oraz sprawdzianów praktycznych z zadaniami typu
próba pracy.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
14
Prowadzenie pomiaru dydaktycznego wymaga okre
ś
lenia kryteriów
i norm oceniania, opracowania testów osi
ą
gni
ęć
, arkuszy obserwacji
oraz arkuszy oceny post
ę
pów uczniów.
Ś
rodki dydaktyczne niezb
ę
dne do realizacji procesu kształcenia
zostały zamieszczone w programach poszczególnych jednostek
modułowych. Orientacyjna liczba godzin na realizacj
ę
programów
jednostek modułowych, okre
ś
lona w wykazie modułów i jednostek
modułowych, mo
Ŝ
e ulega
ć
zmianie w zale
Ŝ
no
ś
ci od stosowanych metod
nauczania,
ś
rodków
dydaktycznych
oraz
aktualnych
potrzeb
edukacyjnych.
Programy jednostek modułowych wyodr
ę
bnionych w poszczególnych
modułach powinny by
ć
realizowane w ró
Ŝ
nych formach organizacyjnych
w pracowniach, warsztatach szkolnych oraz w przedsi
ę
biorstwach
produkcyjnych i zakładach rzemie
ś
lniczych.
W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału
na zaj
ę
cia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów
powinny by
ć
dostosowane do specyfiki tre
ś
ci programowych oraz metod
nauczania.
Realizacja programów jednostek modułowych powinna odbywa
ć
si
ę
w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów, a w miar
ę
potrzeb z podziałem na
zespoły 3-4 osobowe.
Kształtowanie umiej
ę
tno
ś
ci praktycznych powinno odbywa
ć
si
ę
na
odpowiednio
wyposa
Ŝ
onych
stanowiskach
pracy
w
pracowniach
i warsztatach szkolnych oraz na stanowiskach
ć
wiczeniowych w zakładach
produkcyjnych i rzemie
ś
lniczych.
Szkoła podejmuj
ą
ca kształcenie w zawodzie według modułowego
programu nauczania powinna posiada
ć
odpowiednie warunki lokalowe
oraz wyposa
Ŝ
enie techniczne i dydaktyczne.
W szkole kształc
ą
cej w zawodzie technik garbarz powinny by
ć
nast
ę
puj
ą
ce pomieszczenia dydaktyczne:
−
pracownia materiałoznawstwa,
−
laboratorium chemiczne,
−
pracownia technologii,
−
warsztaty szkolne.
Wyposa
Ŝ
enie warsztatów szkolnych powinno umo
Ŝ
liwia
ć
wykonywanie
podstawowych operacji technologicznych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
15
II.
Plany nauczania
PLAN NAUCZANIA
Czteroletnie technikum
Zawód: technik garbarz 311[09]
Podbudowa programowa: gimnazjum
Dla młodzie
Ŝ
y
Dla dorosłych
Liczba godzin
tygodniowo
w czteroletnim
okresie
nauczania
Liczba godzin
tygodniowo
w czteroletnim
okresie
nauczania
Liczba
godzin
w
czteroletnim
okresie
nauczania
Semestry I - VIII
Lp.
Moduły kształcenia
w zawodzie
Klasy I - IV
Forma
stacjonarna
Forma
zaoczna
1. Podstawy zawodu
8
5
101
2. Technologia przygotowania
skór do garbowania
8
6
101
3. Technologia garbowania
wła
ś
ciwego
7
5
88
4. Technologia wst
ę
pnego
wyko
ń
czania skór
9
6
113
5. Technologia wyko
ń
czania
wła
ś
ciwego
oraz uszlachetniania skór
8
6
101
6. Organizacja procesu produkcji
skór
10
7
126
Razem
50
35
630
Praktyka zawodowa: 4 tygodnie
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
16
PLAN NAUCZANIA
Szkoła policealna
Zawód: technik garbarz 311[09]
Podbudowa programowa: szkoła daj
ą
ca wykształcenie
ś
rednie
Dla
młodzie
Ŝ
y
Dla dorosłych
Liczba
godzin
tygodniowo
w dwuletnim
okresie
nauczania
Liczba godzin
tygodniowo
w dwuletnim
okresie
nauczania
Liczba
godzin
w dwuletnim
okresie
nauczania
Semestry I - IV
Lp.
Moduły kształcenia w zawodzie
Klasy I - II
Forma
stacjonarna
Forma
zaoczna
1. Podstawy zawodu
8
6
109
2. Technologia przygotowania skór
do garbowania
8
6
109
3. Technologia garbowania
wła
ś
ciwego
7
5
96
4. Technologia wst
ę
pnego
wyko
ń
czania skór
9
7
123
5. Technologia wyko
ń
czania
wła
ś
ciwego oraz uszlachetniania
skór
8
6
109
6. Organizacja procesu produkcji
skór
10
7
136
Razem
50
37
682
Praktyka zawodowa: 4 tygodnie
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
17
III. Moduły kształcenia w zawodzie
Moduł 311[09].O1
Podstawy zawodu
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
wykorzystywa
ć
w procesie wyprawy skór okre
ś
lone prawa chemii,
fizyki i mechaniki,
−
posługiwa
ć
si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
,
−
okre
ś
la
ć
zagro
Ŝ
enia
zwi
ą
zane
z
prowadzeniem
procesów
technologicznych,
−
odczytywa
ć
oraz sporz
ą
dza
ć
techniczne i odr
ę
czne rysunki cz
ęś
ci
maszyn
,
−
sporz
ą
dza
ć
schematy mechanizmów maszyn,
−
klasyfikowa
ć
maszyny, narz
ę
dzia i urz
ą
dzenia stosowane w produkcji,
−
charakteryzowa
ć
budow
ę
oraz okre
ś
la
ć
zastosowanie pomp,
wentylatorów i spr
ęŜ
arek,
−
okre
ś
la
ć
zastosowanie ró
Ŝ
nego rodzaju nap
ę
dów,
−
charakteryzowa
ć
budow
ę
i wyja
ś
nia
ć
zasad
ę
działania nap
ę
dów,
−
charakteryzowa
ć
budow
ę
oraz wyja
ś
nia
ć
zasad
ę
działania silników
elektrycznych,
−
charakteryzowa
ć
techniczne parametry maszyn i urz
ą
dze
ń
,
−
okre
ś
la
ć
podstawowe i specjalne wyposa
Ŝ
enie maszyn,
−
okre
ś
la
ć
zasady eksploatacji maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi,
−
charakteryzowa
ć
surowce, materiały i procesy technologiczne,
−
charakteryzowa
ć
rodzaje skór surowych,
−
charakteryzowa
ć
budow
ę
skór surowych,
−
okre
ś
la
ć
przeznaczenie poszczególnych rodzajów skór,
−
charakteryzowa
ć
metody konserwacji oraz sposoby magazynowania
skór surowych,
−
przestrzega
ć
przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska,
−
korzysta
ć
z
ró
Ŝ
nych
ź
ródeł
informacji
oraz
z
doradztwa
specjalistycznego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
18
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol
jednostki
modułowej
Nazwa jednostki modułowej
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
ę
311[09].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej oraz
ochrony
ś
rodowiska
18
311[09].O1.02
Charakteryzowanie skór surowych
72
311[09].O1.03
Konserwacja i magazynowanie skór surowych
36
311[09].O1.04
Posługiwanie si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
72
311[09].O1.05
Charakteryzowanie maszyn i urz
ą
dze
ń
garbarskich
90
Razem
288
3. Schemat układu jednostek modułowych
311 [09].O1
Podstawy zawodu
311[09].O1.01
Przestrzeganie przepisów
bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej
oraz ochrony
ś
rodowiska
311[09].O1.04
Posługiwanie si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
311[09].O1.05
Charakteryzowanie maszyn
i urz
ą
dze
ń
garbarskich
311[09].O1.02
Charakteryzowanie skór
surowych
311[09].O1.03
Konserwacja i magazynowanie
skór surowych
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
19
4. Literatura
Augusty
ń
ska D., Po
ś
niak M. (red.): Bezpiecze
ń
stwo i ochrona człowieka
w
ś
rodowisku pracy. Ergonomia. CIOP, Warszawa 1999
Bie
ń
kiewicz K.: Fizykochemia wyprawy skór. WNT, Warszawa 1977
Buksi
ń
ski T., Szpecht A.: Rysunek techniczny. WSiP, Warszawa 2000
Duda I.: Surowe skóry futrzarskie. Akademia Ekonomiczna, Kraków
1992
Duda I.: Towaroznawstwo gotowych skór futrzarskich. Stowarzyszenie
Włókników Polskich, Łód
ź
1980
Gutowski A.: Zadania z rysunku technicznego. WSiP, Warszawa 1992
Hansen A.: Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998
Koradecka D. (red.): Bezpiecze
ń
stwo pracy i ergonomia. CIOP,
Warszawa 1999
Korczak K., Szyma
ń
ska J.: Rysunek zawodowy dla szkół przemysłu
skórzanego. WSiP, Warszawa 1998
Kreaft J., Rodziewicz O.: Garbniki syntetyczne. WNT, Warszawa 1971
Kwiatkowski M.: Wprowadzenie do eksploatacji urz
ą
dze
ń
technicznych.
WSiP, Warszawa 1990
Lasek W.: Chemia techniczna w przemy
ś
le skórzanym. WPLiS,
Warszawa 1966
Lasek W.: Kolagen – chemia i wykorzystanie. WNT, Warszawa 1978
Lasek W.: Wyka
ń
czalnictwo skór mi
ę
kkich. WNT, Warszawa 1984
Lasek W., Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. II. Wyko
ń
czanie.
WSiP, Warszawa 1985
Mac S., Leowski J.: Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy. Podr
ę
cznik dla
szkół zasadniczych. WSiP, Warszawa 1999
Male
ń
czak J.,
Ć
ujon J.: Maszyny i urz
ą
dzenia garbarskie. WSI, Radom
1981
Orlik Z. (red.): Maszynoznawstwo. Praca zbiorowa. WSiP, Warszawa
1982
Persz T.: Materiałoznawstwo dla techników przemysłu skórzanego.
WSiP, Warszawa 1997
Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. I. Garbowanie. WSiP,
Warszawa 1986
Rabbe E., Korna
ś
A.: Wła
ś
ciwo
ś
ci fizyczne skór - metody bada
ń
. WPLiS,
Warszawa 1965
Rutkowski A.: Cz
ęś
ci maszyn. WSiP, Warszawa 1998
Ś
miechowski K.: Produkcja skór a ochrona
ś
rodowiska. Politechnika
Radomska, Radom 1998
Vademecum garbarza. Praca zbiorowa. ITE, Radom 1996
Wo
ź
niakiewicz W.: Materiałoznawstwo futrzarskie. WPLiS, Warszawa
1965
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
20
Praca zbiorowa: Aparatura i urz
ą
dzenia laboratoryjne. Cz.1 i 2. WSiP,
Warszawa 1992
Czasopisma specjalistyczne.
Wykaz literatury nale
Ŝ
y aktualizowa
ć
w miar
ę
ukazywania si
ę
nowych
pozycji wydawniczych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
21
Jednostka modułowa 311[09].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
zinterpretowa
ć
podstawowe akty prawne oraz prawa i obowi
ą
zki
pracowników i pracodawcy, dotycz
ą
ce bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy,
−
scharakteryzowa
ć
zagro
Ŝ
enia zwi
ą
zane z wykonywan
ą
prac
ą
,
−
okre
ś
li
ć
zagro
Ŝ
enia zwi
ą
zane z r
ę
czn
ą
i maszynow
ą
obróbk
ą
skór
oraz ze sporz
ą
dzaniem roztworów roboczych,
−
okre
ś
li
ć
konsekwencje
wynikaj
ą
ce
z
naruszenia
przepisów
bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej oraz
ochrony
ś
rodowiska,
−
okre
ś
li
ć
zabezpieczenia i osłony ruchomych cz
ęś
ci maszyn
i urz
ą
dze
ń
,
−
okre
ś
li
ć
zasady zabezpieczania dost
ę
pu do szkodliwych
ś
rodków
chemicznych,
−
zastosowa
ć
ś
rodki ochrony indywidualnej odpowiednio do rodzaju
wykonywanej pracy,
−
zastosowa
ć
procedury post
ę
powania w sytuacji zagro
Ŝ
enia zdrowia
i
Ŝ
ycia,
−
udzieli
ć
pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
−
zabezpieczy
ć
miejsce wypadku,
−
zastosowa
ć
podr
ę
czny sprz
ę
t oraz
ś
rodki ga
ś
nicze,
−
zastosowa
ć
przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska,
−
zastosowa
ć
przepisy dotycz
ą
ce ochrony
ś
rodowiska podczas
utylizacji odpadów i produktów ubocznych.
2. Materiał nauczania
Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy. Ochrona przeciwpo
Ŝ
arowa.
Ochrona
ś
rodowiska i jej znaczenie.
Czynniki
ś
rodowiska pracy: mikroklimat, skład chemiczny i zanieczyszczenie
powietrza, hałas, wibracje.
Zagro
Ŝ
enia
powodowane
działaniem
substancji
chemicznych
stosowanych w procesie produkcji skór.
Zagro
Ŝ
enia zwi
ą
zane z u
Ŝ
ytkowaniem maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi.
Sprawno
ść
techniczna urz
ą
dze
ń
i instalacji elektrycznych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
22
Znaczenie odzie
Ŝ
y ochronnej i
ś
rodków ochrony indywidualnej dla
zdrowia pracowników.
Sprz
ę
t i
ś
rodki ochrony indywidualnej.
Instrukcje obsługi maszyn i urz
ą
dze
ń
produkcyjnych.
Wypadki podczas pracy.
Procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.
Sposoby zabezpieczania miejsca wypadku.
Dokumentacja powypadkowa.
Wentylacja i klimatyzacja pomieszcze
ń
produkcyjnych, biurowych
i magazynowych.
Zasady kształtowania bezpiecznych warunków pracy.
Zagro
Ŝ
enia po
Ŝ
arowe. Ochrona przeciwpo
Ŝ
arowa.
3.
Ć
wiczenia
•
Dobieranie
ś
rodków ochrony indywidualnej odpowiednio do rodzaju
wykonywanej pracy.
•
Okre
ś
lanie potencjalnych zagro
Ŝ
e
ń
wyst
ę
puj
ą
cych w procesie pracy.
•
Okre
ś
lanie metod zabezpieczania maszyn i urz
ą
dze
ń
.
•
Wykonywanie sztucznego oddychania z zastosowaniem fantomu.
•
Zakładanie opatrunków osłaniaj
ą
cych i unieruchamiaj
ą
cych.
•
Opanowanie
sposobu
alarmowania
stra
Ŝ
y
po
Ŝ
arnej
zgodnie
z instrukcj
ą
(w warunkach symulowanych).
•
Dobieranie sprz
ę
tu i
ś
rodków ga
ś
niczych do rodzaju po
Ŝ
aru.
•
Stosowanie podr
ę
cznego sprz
ę
tu i
ś
rodków ga
ś
niczych do gaszenia
zarzewia po
Ŝ
aru (w warunkach symulowanych).
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Teksty przewodnie do
ć
wicze
ń
.
Kodeks pracy.
Przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej
oraz ochrony
ś
rodowiska.
Ilustracje i fotografie obrazuj
ą
ce zagro
Ŝ
enia wyst
ę
puj
ą
ce w garbarstwie.
Typowy sprz
ę
t ga
ś
niczy, ga
ś
nice.
Ś
rodki do gaszenia po
Ŝ
aru.
Wyposa
Ŝ
enie do nauki udzielania pierwszej pomocy.
Odzie
Ŝ
ochronna. Sprz
ę
t ochrony indywidualnej.
Instrukcje dotycz
ą
ce u
Ŝ
ytkowania maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi.
Zestawy norm.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
23
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów umiej
ę
tno
ś
ci stosowania zasad bezpiecznej pracy,
przestrzegania przepisów ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
Umiej
ę
tno
ś
ci opanowane przez uczniów w wyniku realizacji programu
jednostki s
ą
niezb
ę
dne w dalszym procesie kształcenia, szczególnie
podczas realizacji programów jednostek modułowych dotycz
ą
cych
wyprawy skór, u
Ŝ
ytkowania maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi stosowanych
w garbarstwie.
Program jednostki powinien by
ć
realizowany z uwzgl
ę
dnieniem metod
nauczania: wykładu informacyjnego, pokazu z instrukta
Ŝ
em, tekstu
przewodniego,
ć
wicze
ń
praktycznych.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania zada
ń
praktycznych nale
Ŝ
y
zapozna
ć
uczniów z przepisami prawa, z przepisami bezpiecze
ń
stwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska,
obowi
ą
zuj
ą
cymi w garbarstwie.
Zaj
ę
cia
powinny
by
ć
prowadzone
w
pracowni
technologii,
w
warsztatach
szkolnych
oraz
w
zakładach
produkcyjnych
i rzemie
ś
lniczych.
W trakcie realizacji programu nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na poprawne
wykonywanie przez uczniów
ć
wicze
ń
dotycz
ą
cych udzielania pierwszej
pomocy osobom poszkodowanym.
Realizacja programu jednostki modułowej powinna odbywa
ć
si
ę
w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów, a w miar
ę
potrzeb z podziałem na
zespoły 3 - 5 osobowe. Przed rozpocz
ę
ciem zaj
ęć
wskazane jest
przygotowanie materiałów niezb
ę
dnych do wykonania
ć
wicze
ń
, jak:
instrukcje, normy, akty prawne,
ś
rodki i sprz
ę
t ochrony indywidualnej,
podr
ę
czny sprz
ę
t ga
ś
niczy.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
W wyniku sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów uzyskuje si
ę
informacje dotycz
ą
ce poziomu i zakresu opanowania umiej
ę
tno
ś
ci
okre
ś
lonych w szczegółowych celach kształcenia.
Umiej
ę
tno
ś
ci uczniów mog
ą
by
ć
oceniane za pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania
ć
wicze
ń
.
W trakcie sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
okre
ś
lanie rodzaju zagro
Ŝ
e
ń
,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
24
−
zabezpieczanie miejsc zagro
Ŝ
e
ń
,
−
dobieranie
ś
rodków ochrony indywidualnej,
−
dobieranie
ś
rodków i sprz
ę
tu ga
ś
niczego,
−
dobieranie metody udzielania pierwszej pomocy,
−
wykonywanie sztucznego oddychania,
−
zakładanie opatrunków,
−
sprawno
ść
wykonania zada
ń
.
W ko
ń
cowej ocenie pracy uczniów nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki
stosowanych sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany według
ustalonych kryteriów oraz zgodnie z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
25
Jednostka modułowa 311[09].O1.02
Charakteryzowanie skór surowych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
okre
ś
li
ć
fizjologiczne funkcje skóry,
−
rozró
Ŝ
ni
ć
typy i rodzaje okrywy włosowej,
−
okre
ś
li
ć
budow
ę
włosa,
−
scharakteryzowa
ć
histologiczn
ą
i chemiczn
ą
budow
ę
tkanki skórnej,
−
rozpozna
ć
warstwy histologiczne oraz okre
ś
li
ć
ich wpływ na fizyczne
wła
ś
ciwo
ś
ci skóry,
−
wyja
ś
ni
ć
poj
ę
cia: okrywa włosowa, rodzaje okrywy włosowej,
−
scharakteryzowa
ć
i rozpozna
ć
składowe cz
ęś
ci włosa w układzie
pionowym i poprzecznym,
−
scharakteryzowa
ć
oraz rozpozna
ć
rodzaje, odmiany i typy włosa,
−
scharakteryzowa
ć
oraz rozpozna
ć
topograficzne cz
ęś
ci ró
Ŝ
nych
rodzajów skór surowych,
−
okre
ś
li
ć
wła
ś
ciwo
ś
ci
tkanki
skórnej
poszczególnych
cz
ęś
ci
topograficznych skór surowych,
−
scharakteryzowa
ć
oraz rozró
Ŝ
ni
ć
rodzaje skór surowych,
−
sklasyfikowa
ć
skóry
surowe
ze
wzgl
ę
du
na
pochodzenie
i przeznaczenie,
−
scharakteryzowa
ć
oraz rozpozna
ć
rodzaje skór ze zwierz
ą
t
gospodarskich i hodowlanych,
−
scharakteryzowa
ć
i rozró
Ŝ
ni
ć
rodzaje skór ze zwierz
ą
t łownych,
−
scharakteryzowa
ć
rodzaje skór ze zwierz
ą
t morskich, gadów, płazów,
−
okre
ś
li
ć
przeznaczenie poszczególnych rodzajów skór surowych,
−
rozpozna
ć
wady i uszkodzenia tkanki skórnej i okrywy włosowej skór
surowych,
−
okre
ś
li
ć
zasady sortowania skór surowych według pochodzenia
i przeznaczenia.
2. Materiał nauczania
Fizjologiczne funkcje skóry.
Tkanka skórna i okrywa włosowa skór surowych.
Histologiczna i chemiczna budowa tkanki skórnej.
Wła
ś
ciwo
ś
ci tkanki skórnej ró
Ŝ
nych rodzajów skór surowych.
Histologiczna i chemiczna budowa włosa.
Budowa włosa w przekroju poprzecznym i w układzie pionowym.
Zale
Ŝ
no
ść
wła
ś
ciwo
ś
ci włosa od jego budowy.
Rodzaje, typy i odmiany włosa.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
26
Rodzaje okrywy włosowej ró
Ŝ
nych skór.
Topografia ró
Ŝ
nych rodzajów skór surowych.
Wła
ś
ciwo
ś
ci okrywy włosowej w układzie topograficznym skór.
Rodzaje skór surowych.
Podział i charakterystyka skór surowych ze wzgl
ę
du na rodzaj okrywy
włosowej i tkanki skórnej.
Podział skór surowych ze wzgl
ę
du na pochodzenie.
Charakterystyka skór ze zwierz
ą
t gospodarskich.
Charakterystyka skór ze zwierz
ą
t hodowlanych.
Charakterystyka skór ze zwierz
ą
t łownych.
Charakterystyka skór ze zwierz
ą
t morskich, gadów i płazów.
Wady i uszkodzenia skór surowych.
3.
Ć
wiczenia
•
Charakteryzowanie przekroju poprzecznego tkanki skórnej i włosa na
podstawie obserwacji mikroskopowej.
•
Rozró
Ŝ
nianie budowy warstwowej tkanki skórnej i włosa.
•
Okre
ś
lanie ró
Ŝ
nic w budowie tkanki skórnej ró
Ŝ
nych rodzajów skóry.
•
Okre
ś
lanie ró
Ŝ
nic w budowie ró
Ŝ
nych typów i rodzajów włosa.
•
Rozpoznawanie cz
ęś
ci topograficznych skór surowych.
•
Okre
ś
lanie ró
Ŝ
nic w budowie okrywy włosowej topograficznych cz
ęś
ci
skóry.
•
Okre
ś
lanie znaczenia skór zwierz
ę
cych dla człowieka.
•
Rozpoznawanie rodzaju skór surowych po ich kształcie.
•
Rozpoznawanie rodzaju skór po wygl
ą
dzie okrywy włosowej.
•
Rozpoznawanie półfabrykatów skórzanych.
•
Identyfikowanie wad i uszkodze
ń
skór surowych.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Mikroskop.
Preparaty mikroskopowe tkanki skórnej i włosa.
Foliogramy, tablice: budowa tkanki skórnej i włosa, układ topograficzny
ró
Ŝ
nych rodzajów skór.
Próbki ró
Ŝ
nego rodzaju skór.
Plansze obrazuj
ą
ce rodzaje skór surowych.
Eksponaty ró
Ŝ
nych rodzajów skór.
Skóry całe i próbki ró
Ŝ
nych rodzajów skór licowych.
Skóry całe i próbki ró
Ŝ
nych rodzajów skór futerkowych.
Filmy dydaktyczne, przezrocza.
Katalogi z próbkami wad i uszkodze
ń
skór.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
27
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci dotycz
ą
cych: charakterystyki
chemicznej
i
histologicznej
budowy
tkanki
skórnej
i
włosa,
topograficznego podziału skór, ró
Ŝ
nych rodzajów skóry naturalnej jako
podstawowego surowca stosowanego w produkcji garbarskiej.
W trakcie realizacji programu nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na: znaczenie
warstwowego podziału skóry i włosa dla procesów wyprawy tkanki
skórnej i uszlachetniania okrywy włosowej, sposób pozyskiwania skór,
charakterystyk
ę
tkanki skórnej i okrywy włosowej ró
Ŝ
nych rodzajów skór.
W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni pozna
ć
skład
chemiczny skóry, a w szczególno
ś
ci wła
ś
ciwo
ś
ci i budow
ę
kolagenu jako
podstawowego białka skóry. Znajomo
ść
topografii skór umo
Ŝ
liwia
okre
ś
lanie ró
Ŝ
nic w poszczególnych cz
ęś
ciach powierzchni skór,
dotycz
ą
cych zarówno struktury tkanki skórnej, jak i okrywy włosowej. Ma
to istotne znaczenie podczas doboru metod wyprawy skór.
W trakcie realizacji programu wskazane jest stosowanie metod
nauczania: wykładu informacyjnego, pokazu z obja
ś
nieniem,
ć
wicze
ń
praktycznych.
Zaj
ę
cia powinny odbywa
ć
si
ę
w laboratorium chemicznym,
w pracowni materiałoznawstwa, w pracowni technologii, w warsztatach
szkolnych, w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów, a w miar
ę
potrzeb
z podziałem na zespoły 3 - 5 osobowe. Wskazane jest równie
Ŝ
organizowanie zaj
ęć
w zakładach garbarskich, magazynach oraz
w przedsi
ę
biorstwach obrotu skórami surowymi.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania zada
ń
praktycznych nale
Ŝ
y
zapozna
ć
uczniów z zasadami obsługi aparatury pomiarowej, aparatury
do wykonania bada
ń
, z normami przedmiotowymi dotycz
ą
cymi skór
surowych, z przepisami bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej, obowi
ą
zuj
ą
cymi na poszczególnych stanowiskach
pracy. Wskazane jest równie
Ŝ
przygotowanie do zaj
ęć
próbek ró
Ŝ
nych
rodzajów skór, instrukcji do wykonania
ć
wicze
ń
, zestawów norm,
katalogów, niezb
ę
dnych do wykonania zada
ń
.
Stanowiska
ć
wiczeniowe powinny by
ć
wyposa
Ŝ
one w niezb
ę
dn
ą
aparatur
ę
i przyrz
ą
dy pomiarowe.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno odbywa
ć
si
ę
według kryteriów ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach. Ocena
osi
ą
gni
ęć
uczniów dotyczy przede wszystkim poziomu i zakresu
opanowania umiej
ę
tno
ś
ci okre
ś
lonych w szczegółowych celach
kształcenia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
28
Kontrola i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów mo
Ŝ
e by
ć
dokonywana za
pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
W trakcie procesu sprawdzania i oceniania nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
charakterystyk
ę
chemicznej i histologicznej budowy ró
Ŝ
nych rodzajów
skór,
−
charakterystyk
ę
budowy włosa i okrywy włosowej ró
Ŝ
nych rodzajów
skór,
−
korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,
−
sprawno
ść
wykonania zada
ń
,
−
posługiwanie si
ę
przyrz
ą
dami pomiarowymi,
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
posługiwanie si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz
ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej.
Podstaw
ą
do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest poprawne
wykonanie
ć
wicze
ń
, sprawdzianów i zada
ń
testowych. W ocenie
ko
ń
cowej pracy uczniów nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki stosowanych
sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
29
Jednostka modułowa 311[09].O1.03
Konserwacja i magazynowanie skór surowych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
okre
ś
li
ć
cele konserwacji skór surowych,
−
scharakteryzowa
ć
metody i sposoby konserwacji skór surowych,
−
okre
ś
li
ć
metody i sposoby konserwacji skór surowych w zale
Ŝ
no
ś
ci od
ich rodzaju i sposobu zdejmowania,
−
scharakteryzowa
ć
ś
rodki konserwuj
ą
ce,
−
scharakteryzowa
ć
operacje zwi
ą
zane z konserwacj
ą
skór,
−
okre
ś
li
ć
cele i zasady magazynowania skór surowych,
−
scharakteryzowa
ć
sposoby magazynowania i przechowywania skór,
−
okre
ś
li
ć
warunki magazynowania skór surowych,
−
scharakteryzowa
ć
wady i uszkodzenia skór powstaj
ą
ce podczas
konserwacji i magazynowania,
−
dobra
ć
metody ochrony skór przed szkodnikami.
2. Materiał nauczania
Zasady konserwacji skór surowych.
Metody i sposoby konserwacji skór surowych.
Zasady doboru metod i sposobów konserwacji skór surowych
odpowiednio do rodzaju, jako
ś
ci i metody zdejmowania.
Ś
rodki do konserwacji skór surowych.
Warunki magazynowania skór surowych.
Sposoby przechowywania skór.
Wady i uszkodzenia skór surowych.
Szkodniki skór surowych, sposoby i
ś
rodki ochrony przed szkodnikami.
3.
Ć
wiczenia
•
Dobieranie metod konserwacji skór surowych.
•
Okre
ś
lanie warunków i parametrów magazynowania ró
Ŝ
nych
rodzajów skór surowych.
•
Rozpoznawanie wad i uszkodze
ń
skór surowych.
•
Posługiwanie si
ę
przyrz
ą
dami kontrolno - pomiarowymi stosowanymi
w magazynach skór surowych.
•
Okre
ś
lanie sposobów zapobiegania powstawaniu wad i uszkodze
ń
skór podczas konserwacji i magazynowania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
30
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Próbki skór z wadami i uszkodzeniami.
Zestawy
ś
rodków konserwuj
ą
cych.
Przyrz
ą
dy kontrolno - pomiarowe stosowane w magazynach skór
surowych.
Plansze,
schematy
ilustruj
ą
ce
sposoby
konserwacji
oraz
magazynowania skór surowych.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów podstawowych umiej
ę
tno
ś
ci dotycz
ą
cych konserwacji
i magazynowania skór surowych. Ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów dotyczy
przede wszystkim poziomu i zakresu opanowania umiej
ę
tno
ś
ci
okre
ś
lonych w szczegółowych celach kształcenia.
W trakcie realizacji programu wskazane jest stosowanie metod
nauczania: pokazu z obja
ś
nieniem,
ć
wicze
ń
praktycznych. Przed
przyst
ą
pieniem do wykonywania zada
ń
praktycznych wskazane jest
zapoznanie uczniów z przepisami bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz
ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej
obowi
ą
zuj
ą
cymi
na
poszczególnych
stanowiskach pracy.
Zaj
ę
cia powinny odbywa
ć
si
ę
w laboratorium chemicznym,
w pracowni materiałoznawstwa, w pracowni technologii, w warsztatach
szkolnych oraz w zakładach prowadz
ą
cych skup, konserwacj
ę
,
przechowywanie i obrót handlowy skórami surowymi. Wskazane jest
prowadzenie zaj
ęć
w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno odbywa
ć
si
ę
według kryteriów ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach. Umiej
ę
tno
ś
ci
uczniów niezb
ę
dne do realizacji zada
ń
praktycznych mog
ą
by
ć
sprawdzane i oceniane za pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania
ć
wicze
ń
.
W trakcie oceniania pracy uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
realizacj
ę
zada
ń
zgodnie z wymaganiami procesu technologicznego,
−
dobór metod konserwacji skór surowych,
−
okre
ś
lanie warunków i parametrów magazynowania skór surowych,
−
okre
ś
lanie zasad magazynowania,
−
dobór
ś
rodków transportu,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
31
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
W ko
ń
cowej ocenie pracy uczniów nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki
stosowanych sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
32
Jednostka modułowa 311[09].O1.04
Posługiwanie si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
zorganizowa
ć
stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
−
scharakteryzowa
ć
rodzaje rysunków technicznych,
−
przygotowa
ć
materiały rysunkowe i przybory kre
ś
larskie do
sporz
ą
dzania rysunku technicznego,
−
wykona
ć
szkice i rysunki odr
ę
czne figur i brył geometrycznych,
−
wykona
ć
rysunki brył geometrycznych i okre
ś
lonych przedmiotów
z uwzgl
ę
dnieniem
ś
wiatłocienia,
−
zastosowa
ć
w
rysunku
elementy
perspektywy
zbie
Ŝ
nej
i malarskiej,
−
zastosowa
ć
ró
Ŝ
ne rodzaje pisma technicznego,
−
posłu
Ŝ
y
ć
si
ę
pismem technicznym do opisu rysunków,
−
posłu
Ŝ
y
ć
si
ę
podstawow
ą
terminologi
ą
z zakresu normalizacji,
−
wykona
ć
rysunki prostych elementów w rzutach prostok
ą
tnych
i aksonometrycznych,
−
sporz
ą
dzi
ć
rysunki przedmiotów w widokach i przekrojach,
−
zastosowa
ć
zasady wymiarowania rysunków technicznych,
−
odczyta
ć
symbole
graficzne
zamieszczane
na
schematach
kinematycznych,
−
odczyta
ć
schematy kinematyczne maszyn i urz
ą
dze
ń
,
−
sporz
ą
dzi
ć
rysunki techniczne cz
ęś
ci maszyn i urz
ą
dze
ń
,
−
zastosowa
ć
programy komputerowe do sporz
ą
dzania rysunków
technicznych i kompozycji plastycznych,
−
zastosowa
ć
podstawowe zasady kolorystyki,
−
posłu
Ŝ
y
ć
si
ę
rysunkiem technicznym cz
ęś
ci maszyn i mechanizmów,
−
odczyta
ć
oraz posłu
Ŝ
y
ć
si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
.
2. Materiał nauczania
Materiały rysunkowe. Przybory kre
ś
larskie.
Podstawy rysunku technicznego.
Konstrukcje geometryczne.
Rysunkowe odwzorowanie przedmiotów.
Perspektywa zbie
Ŝ
na i malarska.
Podstawy liternictwa.
Zasady normalizacji.
Zasady rzutowania prostok
ą
tnego i aksonometrycznego.
Schematy kinematyczne maszyn i urz
ą
dze
ń
.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
33
Dokumentacja techniczna.
Graficzne programy komputerowe.
Podstawy kolorystyki.
3.
Ć
wiczenia
•
Sporz
ą
dzanie rysunku brył geometrycznych z uwzgl
ę
dnieniem
ś
wiatłocienia.
•
Sporz
ą
dzanie rysunków technicznych cz
ęś
ci maszyn i elementów
przestrzennych.
•
Sporz
ą
dzanie opisu rysunku technicznego.
•
Wykonywanie rysunków technicznych cz
ęś
ci maszyn i elementów
przestrzennych w rzutach prostok
ą
tnych i aksonometrycznych.
•
Wymiarowanie rysunków technicznych.
•
Sporz
ą
dzanie zestawie
ń
kolorystycznych.
•
Wykonywanie rysunków technicznych i kompozycji plastycznych
z wykorzystaniem programu komputerowego.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Przybory i materiały rysunkowe.
Programy komputerowe.
Przyrz
ą
dy kre
ś
larskie.
Foliogramy, plansze: fazy sporz
ą
dzania rysunku technicznego, zasady
rzutowania prostok
ą
tnego i aksonometrycznego.
Modele brył geometrycznych i elementów przestrzennych.
Zestawy norm dotycz
ą
cych rysunku technicznego.
Foliogramy, plansze: liternictwo.
Przykłady dokumentacji technicznej.
Przykłady zestawie
ń
kolorystycznych.
Graficzne programy komputerowe.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów umiej
ę
tno
ś
ci odczytywania i sporz
ą
dzania rysunku
technicznego oraz posługiwania si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
.
Podczas sporz
ą
dzania rysunku przedmiotów w rzutach prostok
ą
tnych
i
aksonometrycznych
nale
Ŝ
y
zwraca
ć
uwag
ę
na
poprawno
ść
i dokładno
ść
wykonania zada
ń
. Realizacja programu jednostki wpływa
na kształtowanie wyobra
ź
ni przestrzennej uczniów. Wskazane jest
prowadzenie zaj
ęć
w grupie licz
ą
cej
do 15 uczniów.
Program jednostki powinien by
ć
realizowany z uwzgl
ę
dnieniem metod
nauczania: opisu, pokazu z obja
ś
nieniem,
ć
wicze
ń
praktycznych.
W trakcie realizacji programu nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na organizacj
ę
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
34
stanowiska pracy, rozmieszczenie materiałów i przyborów rysunkowych,
o
ś
wietlenie, postaw
ę
uczniów podczas pracy.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno odbywa
ć
si
ę
według kryteriów ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach.
Ocena osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych mo
Ŝ
e by
ć
dokonywana za pomoc
ą
sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osi
ą
gni
ęć
oraz obserwacji
pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
W trakcie sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
stosowanie narz
ę
dzi i przyborów kre
ś
larskich,
−
sporz
ą
dzanie szkiców i rysunków technicznych brył geometrycznych,
cz
ęś
ci maszyn, elementów przestrzennych,
−
opisywanie i wymiarowanie rysunków,
−
poprawno
ść
i estetyk
ę
wykonania rysunku,
−
odczytywanie dokumentacji technicznej.
Poprawne wykonanie
ć
wicze
ń
, sprawdzianów i zada
ń
testowych stanowi
warunek uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
35
Jednostka modułowa 311[09].O1.05
Charakteryzowanie maszyn i urz
ą
dze
ń
garbarskich
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
zastosowa
ć
podstawowe prawa z zakresu mechaniki, wytrzymało
ś
ci
materiałów, elektromechaniki, hydromechaniki, termodynamiki, elektroniki,
−
sklasyfikowa
ć
maszyny i urz
ą
dzenia garbarskie według budowy,
zasady działania, zastosowania,
−
rozró
Ŝ
ni
ć
cz
ęś
ci maszyn oraz scharakteryzowa
ć
ich konstrukcj
ę
,
−
wyja
ś
ni
ć
zasad
ę
działania maszyn i urz
ą
dze
ń
,
−
scharakteryzowa
ć
narz
ę
dzia, maszyny i urz
ą
dzenia do wykonania
okre
ś
lonych operacji technologicznych,
−
wyja
ś
ni
ć
poj
ę
cia tolerancji i pasowania cz
ęś
ci maszyn,
−
scharakteryzowa
ć
typy
i
rodzaje
poł
ą
cze
ń
stosowanych
w maszynach,
−
wyja
ś
ni
ć
zasady działania ło
Ŝ
ysk, osi, wałów, sprz
ę
gieł, hamulców,
przekładni oraz okre
ś
li
ć
ich zastosowanie,
−
dokona
ć
klasyfikacji pomp i wentylatorów,
−
scharakteryzowa
ć
budow
ę
oraz
zasady
działania
pomp
i wentylatorów,
−
scharakteryzowa
ć
nap
ę
dy i rodzaje sterowania,
−
scharakteryzowa
ć
techniczne parametry maszyn,
−
rozró
Ŝ
ni
ć
oraz scharakteryzowa
ć
rodzaje poł
ą
cze
ń
,
−
wyja
ś
ni
ć
zasady współdziałania cz
ęś
ci maszyn i mechanizmów,
−
wyja
ś
ni
ć
zasady działania oraz okre
ś
li
ć
zastosowanie mechanizmów:
wieloprzegubowych,
krzywkowych
oraz
o
ruchu
ci
ą
głym
i przerywanym,
−
okre
ś
li
ć
zasady eksploatacji maszyn i urz
ą
dze
ń
stosowanych
w garbarstwie,
−
zinterpretowa
ć
przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej obowi
ą
zuj
ą
ce podczas eksploatacji maszyn,
urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi.
2. Materiał nauczania
Podstawowa terminologia z zakresu mechaniki: praca, moc, energia,
tarcie i jego rodzaje, sprawno
ść
maszyn.
Prawa hydromechaniki i termodynamiki oraz ich zastosowanie.
Wytrzymało
ść
materiałów na rozci
ą
ganie, zginanie,
ś
ciskanie,
ś
cinanie
i skr
ę
canie.
Rodzaje i charakterystyka nap
ę
dów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
36
Sterowanie hydrauliczne, pneumatyczne.
Elektromechanika, podstawowe prawa i zale
Ŝ
no
ś
ci.
Pr
ą
d stały i zmienny jednofazowy i trójfazowy.
Instalacje elektryczne.
Silniki elektryczne, rodzaje i zastosowanie.
Sterowanie elektryczne.
Podstawy termodynamiki.
Cz
ęś
ci maszyn i mechanizmów.
Tolerancja i pasowanie w budowie maszyn.
Klasyfikacja i charakterystyka cz
ęś
ci maszyn.
Rodzaje i zastosowanie osi, wałów, czopów, ło
Ŝ
ysk.
Budowa, rodzaje i zastosowanie sprz
ę
gieł i hamulców.
Poł
ą
czenia rozł
ą
czne i nierozł
ą
czne.
Przekładnie mechaniczne, klasyfikacja, charakterystyka.
Pompy i nap
ę
dy hydrauliczne: podział, budowa, zastosowanie.
Wentylatory, spr
ęŜ
arki i nap
ę
dy pneumatyczne: budowa, zastosowanie.
Mechanizmy maszyn, rodzaje, zastosowanie.
Elementy automatyki przemysłowej: regulatory, przetworniki, czujniki,
urz
ą
dzenia wykonawcze.
Parametry techniczne maszyn: wymiary gabarytowe, wydajno
ść
i moc
maszyn.
Zasady u
Ŝ
ytkowania, konserwacji i naprawy maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy. Ochrona przeciwpo
Ŝ
arowa.
3.
Ć
wiczenia
•
Rozró
Ŝ
nianie i klasyfikowanie cz
ęś
ci maszyn.
•
Rozró
Ŝ
nianie
cz
ęś
ci
maszyn
i
mechanizmów
stosowanych
w maszynach i urz
ą
dzeniach produkcyjnych.
•
Wyja
ś
nianie zasady działania silników elektrycznych.
•
Wyja
ś
nianie zasady działania pomp hydraulicznych.
•
Rozpoznawanie elementów układów nap
ę
dowych.
•
Rozró
Ŝ
nianie rodzajów poł
ą
cze
ń
.
•
Okre
ś
lanie zasad współdziałania cz
ęś
ci maszyn i mechanizmów.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Plansze, tablice pogl
ą
dowe: cz
ęś
ci maszyn i mechanizmów.
Schematy kinematyczne maszyn, nap
ę
dów, mechanizmów, przekładni.
Modele, eksponaty, przekroje maszyn, cz
ęś
ci maszyn, mechanizmów,
przekładni.
Instrukcje u
Ŝ
ytkowania, konserwacji i napraw maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Normy i charakterystyki techniczne maszyn, cz
ęś
ci maszyn.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
37
Przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej
obowi
ą
zuj
ą
ce podczas eksploatacji maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów wiedzy i podstawowych umiej
ę
tno
ś
ci z zakresu
maszynoznawstwa. W wyniku realizacji programu uczniowie powinni
rozpoznawa
ć
cz
ęś
ci maszyn, mechanizmów i urz
ą
dze
ń
, okre
ś
la
ć
zastosowanie
podstawowych
praw
mechaniki,
elektromechaniki
i termodynamiki, wyja
ś
nia
ć
zasady działania maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Program jednostki powinien by
ć
realizowany w grupie licz
ą
cej do 15
uczniów, w pracowni technologii, w warsztatach szkolnych, zakładach
produkcyjnych i zakładach rzemie
ś
lniczych.
W trakcie realizacji programu wskazane jest stosowanie metod
nauczania: wykładu informacyjnego, pokazu z obja
ś
nieniem, pokazu
z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych. Wskazane jest równie
Ŝ
prezentowanie filmów dydaktycznych dotycz
ą
cych budowy i eksploatacji
maszyn oraz organizowanie wycieczek do zakładów
produkcyjnych
i rzemie
ś
lniczych.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno odbywa
ć
si
ę
w trakcie realizacji programu jednostki modułowej według kryteriów
ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach.
Kontrola i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów mo
Ŝ
e by
ć
dokonywana za
pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
Proces oceniania powinien obejmowa
ć
:
−
diagnoz
ę
poziomu wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci uczniów na pocz
ą
tku
realizacji programu jednostki,
−
identyfikacj
ę
trudno
ś
ci w realizacji celów kształcenia,
−
ocen
ę
poziomu oraz zakresu wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci uczniów po
zako
ń
czeniu realizacji programu jednostki.
W ocenie osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
umiej
ę
tno
ś
ci
operowania
zdobyt
ą
wiedz
ą
,
merytoryczn
ą
jako
ść
wypowiedzi,
posługiwanie si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
.
W trakcie sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
38
−
zastosowanie praw i zasad mechaniki, wytrzymało
ś
ci materiałów,
elektromechaniki, hydromechaniki, termodynamiki, elektroniki,
−
klasyfikowanie maszyn i urz
ą
dze
ń
według budowy, zasady działania,
zastosowania,
−
charakteryzowanie narz
ę
dzi, maszyn i urz
ą
dze
ń
do wykonania
okre
ś
lonych operacji technologicznych,
−
rozró
Ŝ
nianie cz
ęś
ci maszyn,
−
wyja
ś
nianie zasad działania maszyn i urz
ą
dze
ń
,
−
okre
ś
lanie zastosowania pomp i wentylatorów,
−
okre
ś
lanie zasad eksploatacji maszyn,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz
ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
39
Moduł 311[09].Z1
Technologia przygotowania skór do garbowania
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
charakteryzowa
ć
proces przygotowania skór do garbowania,
−
dobiera
ć
skóry surowe w partie produkcyjne,
−
oblicza
ć
ilo
ść
składników podstawowych i pomocniczych niezb
ę
dnych
do prowadzenia procesów technologicznych,
−
organizowa
ć
i prowadzi
ć
proces przygotowania skór do garbowania,
−
sporz
ą
dza
ć
dokumentacj
ę
przebiegu procesu przygotowania skór do
garbowania,
−
ustala
ć
parametry technologiczne procesów przygotowania skór do
garbowania,
−
wykonywa
ć
oznaczenia
kontroli
mi
ę
dzyoperacyjnej
procesów
technologicznych,
−
dokonywa
ć
oceny przebiegu procesów przygotowania skór do
garbowania,
−
sporz
ą
dza
ć
roztwory i k
ą
piele technologiczne,
−
dobiera
ć
ś
rodki pomocnicze,
−
dobiera
ć
maszyny,
urz
ą
dzenia
i
narz
ę
dzia
do
procesów
przygotowawczych,
−
charakteryzowa
ć
ś
cieki i odpady z procesów przygotowania skór do
garbowania,
−
sporz
ą
dza
ć
instrukcje technologiczne procesów przygotowania skór
do garbowania.
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol jednostki
modułowej
Nazwa jednostki modułowej
Orientacyjna
liczba godzin na
realizacj
ę
311[09].Z1.01
Przygotowanie skór wyprawianych bez
włosa do garbowania wła
ś
ciwego
144
311[09].Z1.02
Przygotowanie skór wyprawianych z okryw
ą
włosow
ą
do garbowania wła
ś
ciwego
144
Razem
288
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
40
3. Schemat układu jednostek modułowych
4. Literatura
Bie
ń
kiewicz K.: Fizykochemia wyprawy skór. WNT, Warszawa 1977
Kwiatkowski M.: Wprowadzenie do eksploatacji urz
ą
dze
ń
technicznych.
WSiP, Warszawa 1990
Lasek W.: Chemia techniczna w przemy
ś
le skórzanym. WPLiS,
Warszawa 1966
Lasek W.: Kolagen - chemia i wykorzystanie. WNT, Warszawa 1978
Male
ń
czak J.,
Ć
ujon J.: Maszyny i urz
ą
dzenia garbarskie. WSI, Radom
1981
Michalec T.: Ochrona
ś
rodowiska.WSI, Radom 1979
Michalec T.:
Ś
rodki pomocnicze dla przemysłu garbarskiego. WSI,
Radom 1991
Michalec T.: Technologia garbarstwa i futrzarstwa –
ć
wiczenia
laboratoryjne. WSI, Radom 1996
Persz T.: Materiałoznawstwo dla techników przemysłu skórzanego.
WSiP, Warszawa 1997.
Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. I. Garbowanie. WSiP,
Warszawa 1986
Rutkowski A.: Cz
ęś
ci maszyn. WSiP, Warszawa 1998
Ś
miechowski K.: Produkcja skór a ochrona
ś
rodowiska. Politechnika
Radomska, Radom 1998
Technologia wody i
ś
cieków. Praca zbiorowa. PWSZ, Warszawa 1967
Vademecum garbarza. Praca zbiorowa. ITE, Radom 1996
Wo
ź
niakiewicz W.: Technologia futrzarstwa. WPLiS, Warszawa 1956
Wo
ź
niakiewicz W.: Materiałoznawstwo futrzarskie. WPLiS, Warszawa
1965
311[09].Z1
Technologia
przygotowania skór
do garbowania
311[09]. Z1.02
Przygotowanie skór wyprawianych
z okryw
ą
włosow
ą
do garbowania
wła
ś
ciwego
311[09].Z1.01
Przygotowanie skór wyprawianych
bez włosa do garbowania
wła
ś
ciwego
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
41
Praca zbiorowa: Maszynoznawstwo. WSiP, Warszawa 1993
Czasopisma specjalistyczne.
Wykaz literatury nale
Ŝ
y aktualizowa
ć
w miar
ą
ukazywania si
ę
nowych
pozycji wydawniczych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
42
Jednostka modułowa 311[09].Z1.01
Przygotowanie skór wyprawianych bez włosa do
garbowania wła
ś
ciwego
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
okre
ś
li
ć
operacje przygotowania skór bez włosa do garbowania,
−
dobra
ć
skóry w partie produkcyjne,
−
obliczy
ć
ilo
ść
niezb
ę
dnych
ś
rodków pomocniczych,
−
nastawi
ć
k
ą
piele technologiczne procesów przygotowania skór do
garbowania,
−
obsłu
Ŝ
y
ć
urz
ą
dzenia garbarskie do procesów k
ą
pielowych: b
ę
bny,
cytroki, agregaty pralnicze,
−
przeprowadzi
ć
procesy technologiczne na etapie przygotowania do
garbowania,
−
przeprowadzi
ć
procesy mechanicznej obróbki tkanki skórnej,
−
ustali
ć
parametry technologiczne procesów przygotowania skór bez
włosa do garbowania,
−
scharakteryzowa
ć
budow
ę
oraz wyja
ś
ni
ć
zasady działania maszyn
i urz
ą
dze
ń
stosowanych w procesie przygotowania skór do
garbowania,
−
scharakteryzowa
ć
maszyny i urz
ą
dzenia do obróbki skór na etapie
przygotowania skór do garbowania,
−
dobra
ć
maszyny, urz
ą
dzenia i narz
ę
dzia do przygotowania skór do
garbowania,
−
wykona
ć
organoleptyczne i laboratoryjne badania dotycz
ą
ce procesu
przygotowania skór bez włosa do garbowania.
2. Materiał nauczania
Zasady przygotowania partii produkcyjnej.
Dobór surowca w zale
Ŝ
no
ś
ci od przeznaczenia.
Woda w garbarstwie.
Proces moczenia skór.
Ś
rodki stosowane do moczenia skór.
Technika moczenia skór.
Czynniki i parametry wpływaj
ą
ce na przebieg procesu moczenia skór.
Kontrola procesu moczenia skór.
Proces rozlu
ź
niania obsady włosa i tkanki skórnej.
Zasady wapnienia skór wyprawianych bez włosa.
Technika wapnienia skór wyprawianych bez włosa.
Sposoby odwłaszania skór.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
43
Obróbka mechaniczna skór bez włosa w dziale mokrym: odmi
ęś
nianie,
dwojenie, wyciskanie, rozkrój.
Zasady odwapniania.
Ś
rodki stosowane do odwapniania.
Metody i technika odwapniania.
Zasady wytrawiania.
Preparaty stosowane do wytrawiania.
Technika prowadzenia procesu wytrawiania.
Metody piklowania skór.
Ś
rodki stosowane do piklowania.
Kontrola mi
ę
dzyoperacyjna procesu przygotowania skór do garbowania.
Podział maszyn ze wzgl
ę
du na rodzaj i faz
ę
procesu produkcyjnego.
Klasyfikacja urz
ą
dze
ń
do chemicznej obróbki skór z włosem.
Cytroki.
B
ę
bny garbarskie.
B
ę
bny sekcyjne.
B
ę
bny o uchylnej osi obrotów.
Automatyzacja pracy b
ę
bnów.
Rodzaje i budowa no
Ŝ
y.
No
Ŝ
e spiralne, ta
ś
mowe, talerzowe, proste.
Budowa i zasada działania: odmi
ęś
niarek, dwojarek.
Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy. Ochrona przeciwpo
Ŝ
arowa.
Ochrona
ś
rodowiska.
3.
Ć
wiczenia
•
Dobieranie
ś
rodków do procesów przygotowania skór do garbowania.
•
Okre
ś
lanie zasad przygotowania k
ą
pieli i roztworów roboczych.
•
Dokonywanie mi
ę
dzyoperacyjnej kontroli procesów przygotowania do
garbowania.
•
Projektowanie
procesów
technologicznych
dotycz
ą
cych
przygotowania skór do garbowania: skład k
ą
pieli, stosowane
urz
ą
dzenia, technika wykonania, kontrola procesu.
•
Rozpoznawanie procesów produkcji skór na podstawie ogl
ę
dzin
próbek golizny.
•
Dobieranie urz
ą
dze
ń
, maszyn i narz
ę
dzi do wykonania okre
ś
lonych
operacji technologicznych.
•
Obsługa maszyn i urz
ą
dze
ń
stosowanych w procesach przygotowania
skór bez włosa do garbowania.
•
Wykonywanie
podstawowych
czynno
ś
ci
zwi
ą
zanych
z przygotowaniem do pracy oraz konserwacj
ą
maszyn i urz
ą
dze
ń
stosowanych w procesach przygotowania skór do garbowania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
44
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Plansze i schematy przedstawiaj
ą
ce procesy i operacje przygotowania skór
bez włosa do garbowania.
Opisy technologiczne oraz instrukcje dotycz
ą
ce prowadzenia procesów
produkcyjnych.
Normy zu
Ŝ
ycia
ś
rodków chemicznych.
Próbki półfabrykatów ró
Ŝ
nych rodzajów skór w postaci golizny.
Próbki
ś
rodków pomocniczych stosowanych w procesach przygotowania
skór do garbowania.
Zestaw przyrz
ą
dów pomiarowych.
Odczynniki chemiczne do kontroli jako
ś
ci.
Plansze i tablice pogl
ą
dowe: maszyny stosowane w procesie
przygotowania skór bez włosa do garbowania.
Schematy kinematyczne maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Prospekty maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Instrukcje obsługi oraz konserwacji maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Zestawy norm.
Przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej
oraz ochrony
ś
rodowiska.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów podstawowych umiej
ę
tno
ś
ci dotycz
ą
cych przygotowania
skór bez włosa do garbowania wła
ś
ciwego. Program jednostki powinien
by
ć
realizowany
z
zastosowaniem
metod
nauczania:
tekstu
przewodniego, pokazu z obja
ś
nieniem, pokazu z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych.
Umo
Ŝ
liwi
to
opanowanie
umiej
ę
tno
ś
ci
wykonywania:
operacji
technologicznych, podstawowych bada
ń
organoleptycznych w ramach
kontroli procesów, obsługi urz
ą
dze
ń
i maszyn garbarskich, nastawiania
k
ą
pieli technologicznych.
W trakcie realizacji programu jednostki nale
Ŝ
y wykorzystywa
ć
umiej
ę
tno
ś
ci nabyte przez uczniów w wyniku realizacji programów
jednostek modułowych wyodr
ę
bnionych w module ogólnozawodowym.
Podczas realizacji programu jednostki nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na
dobór
ś
rodków pomocniczych oraz przygotowanie roztworów roboczych.
Nale
Ŝ
y umo
Ŝ
liwi
ć
uczniom wykonanie prób laboratoryjnych dotycz
ą
cych
przygotowania skór do garbowania, oceny wpływu ró
Ŝ
nych czynników na
wynik prowadzonego procesu.
Program jednostki powinien by
ć
realizowany w pracowni technologii,
w laboratorium chemicznym, w warsztatach szkolnych, na stanowiskach
roboczych w zakładzie garbarskim.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
45
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania zada
ń
praktycznych nale
Ŝ
y
zapozna
ć
uczniów z zakresem wykonywanych prac, z obsług
ą
aparatury, z przepisami bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej, obowi
ą
zuj
ą
cymi na poszczególnych stanowiskach
pracy.
Zaj
ę
cia nale
Ŝ
y prowadzi
ć
w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów, a w miar
ę
potrzeb
z
podziałem na zespoły 3–5 osobowe. Przed przyst
ą
pieniem do
zaj
ęć
wskazane jest przygotowanie materiałów niezb
ę
dnych do
wykonania
ć
wicze
ń
, jak: teksty przewodnie, instrukcje, normy, próbki
materiałów i
ś
rodków pomocniczych, katalogi. Stanowiska
ć
wiczeniowe
powinny by
ć
wyposa
Ŝ
one w podstawowe urz
ą
dzenia i przyrz
ą
dy
pomiarowe.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
W wyniku sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów uzyskuje si
ę
informacje dotycz
ą
ce poziomu oraz zakresu opanowania umiej
ę
tno
ś
ci
okre
ś
lonych w szczegółowych celach kształcenia.
Kontrola i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów mo
Ŝ
e by
ć
dokonywana za
pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
W trakcie sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
dobór
ś
rodków pomocniczych,
−
ustalanie parametrów prowadzonych procesów,
−
dokonywanie organoleptycznej oceny procesów,
−
identyfikowanie wad i uszkodze
ń
skór,
−
charakteryzowanie maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi,
−
korzystanie z norm i instrukcji,
−
stosowanie poprawnej terminologii,
−
obsług
ę
maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi,
−
stosowanie odzie
Ŝ
y ochronnej i
ś
rodków ochrony indywidualnej,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
W ko
ń
cowej ocenie pracy uczniów po zako
ń
czeniu realizacji programu
jednostki
modułowej
nale
Ŝ
y
uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki
stosowanych
sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
46
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany według
kryteriów ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach oraz zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
47
Jednostka modułowa 311[09].Z1.02
Przygotowanie
skór
wyprawianych
z
okryw
ą
włosow
ą
do garbowania wła
ś
ciwego
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
okre
ś
li
ć
etapy przygotowania skór z okryw
ą
włosow
ą
do garbowania,
−
zestawi
ć
skóry w parti
ę
produkcyjn
ą
,
−
obliczy
ć
ilo
ść
ś
rodków pomocniczych,
−
nastawi
ć
k
ą
piele technologiczne procesów przygotowania skór
z włosem do garbowania,
−
obsłu
Ŝ
y
ć
urz
ą
dzenia garbarskie do procesów k
ą
pielowych: b
ę
bny,
cytroki, agregaty pralnicze,
−
przeprowadzi
ć
procesy moczenia, prania, odtłuszczania, piklowania,
zakwaszania i rozlu
ź
niania tkanki skórnej skór wyprawianych
z włosem,
−
dokona
ć
obróbki mechanicznej tkanki skórnej i okrywy włosowej skór
z włosem,
−
ustali
ć
oraz skontrolowa
ć
parametry technologiczne procesów
przygotowania skór z włosem do garbowania,
−
posłu
Ŝ
y
ć
si
ę
terminologi
ą
dotycz
ą
c
ą
narz
ę
dzi, maszyn i urz
ą
dze
ń
stosowanych w procesie przygotowania skór z włosem do
garbowania,
−
scharakteryzowa
ć
urz
ą
dzenia i agregaty do chemicznej obróbki skór
z włosem,
−
scharakteryzowa
ć
maszyny i urz
ą
dzenia do obróbki skór w procesie
przygotowania skór z włosem do garbowania,
−
dobra
ć
urz
ą
dzenia, maszyny i narz
ę
dzia stosowane w procesie
przygotowania skór z włosem do garbowania,
−
dokona
ć
oceny organoleptycznej przygotowania skór z włosem do
garbowania,
−
zastosowa
ć
przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
2. Materiał nauczania
Przygotowanie partii produkcyjnej.
Dobór surowca w zale
Ŝ
no
ś
ci od przeznaczenia.
Proces moczenia skór.
Czynniki i parametry wpływaj
ą
ce na przebieg procesu moczenia.
Technika moczenia skór.
Kontrola procesu moczenia skór.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
48
Obróbka mechaniczna skór wyprawianych z włosem.
Odtłuszczanie i pranie tkanki skórnej i okrywy włosowej.
Rozlu
ź
nianie tkanki skórnej skór wyprawianych z włosem.
Piklowanie i zakwaszanie skór wyprawianych z włosem.
Kontrola
mi
ę
dzyoperacyjna
procesów
przygotowania
skór
do
garbowania.
Urz
ą
dzenia do chemicznej obróbki skór bez włosa.
Cytroki.
B
ę
bny garbarskie.
Budowa oraz zasada działania odmi
ęś
niarek.
Budowa i zasada działania dwojarek.
Rodzaje, zasada działania strzy
Ŝ
arek.
Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy.
Ochrona przeciwpo
Ŝ
arowa.
3.
Ć
wiczenia
•
Przygotowanie do garbowania ró
Ŝ
nych rodzajów i asortymentów skór
wyprawianych z włosem.
•
Dobieranie
ś
rodków do procesów przygotowania skór do garbowania.
•
Przygotowanie k
ą
pieli i roztworów roboczych.
•
Okre
ś
lanie zasad kontroli mi
ę
dzyoperacyjnej procesów przygotowania
skór do garbowania.
•
Projektowanie procesów przygotowania skór do garbowania: skład
k
ą
pieli, urz
ą
dzenia, technika wykonania, kontrola procesu.
•
Identyfikowanie procesu produkcji skór na podstawie ogl
ę
dzin próbek
skór.
•
Dobieranie urz
ą
dze
ń
, maszyn i narz
ę
dzi do wykonania okre
ś
lonych
operacji
technologicznych
odpowiednio
do
rodzaju
surowca
i produkowanego asortymentu skór.
•
Obsługa maszyn i urz
ą
dze
ń
stosowanych w procesach przygotowania
skór z włosem do garbowania.
Wykonywanie
podstawowych
czynno
ś
ci
zwi
ą
zanych
z przygotowaniem do pracy oraz konserwacj
ą
maszyn i urz
ą
dze
ń
stosowanych w procesach przygotowania skór z włosem do garbowania.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Plansze i schematy ilustruj
ą
ce procesy i operacje przygotowania skór
z włosem do garbowania.
Opisy technologiczne i instrukcje dotycz
ą
ce prowadzenia procesów
produkcyjnych.
Normy zu
Ŝ
ycia
ś
rodków chemicznych w procesach technologicznych.
Próbki półfabrykatów skór.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
49
Próbki
ś
rodków pomocniczych stosowanych w procesach przygotowania
skór z włosem do garbowania.
Zestaw przyrz
ą
dów pomiarowych.
Odczynniki chemiczne do kontroli jako
ś
ci.
Plansze i tablice ilustruj
ą
ce maszyny stosowane w procesie
przygotowania skór z włosem do garbowania.
Schematy kinematyczne maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Prospekty maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Instrukcje obsługi i konserwacji maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Zestawy norm.
Przepisy
bezpiecze
ń
stwa
i
higieny
pracy
oraz
ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów umiej
ę
tno
ś
ci dotycz
ą
cych procesów przygotowania skór
wyprawianych z włosem do garbowania wła
ś
ciwego. Program jednostki
powinien by
ć
realizowany z zastosowaniem metod nauczania: tekstu
przewodniego, pokazu z obja
ś
nieniem, pokazu z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych. Umo
Ŝ
liwi to opanowanie umiej
ę
tno
ś
ci wykonywania
poszczególnych operacji technologicznych, podstawowych bada
ń
organoleptycznych, obsługi maszyn i urz
ą
dze
ń
garbarskich, nastawiania
k
ą
pieli technologicznych.
W trakcie realizacji programu nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na dobór
ś
rodków
pomocniczych do wykonania okre
ś
lonych zada
ń
, przygotowanie roztworów
roboczych. Nale
Ŝ
y umo
Ŝ
liwi
ć
uczniom wykonywanie prób laboratoryjnych
dotycz
ą
cych przygotowania skór do garbowania, stanowi
ą
cych podstaw
ę
do
okre
ś
lenia wpływu ró
Ŝ
nych czynników na wynik prowadzonego procesu.
Program jednostki mo
Ŝ
e by
ć
realizowany w pracowni technologii,
w laboratorium chemicznym, w warsztatach szkolnych, w zakładach
produkcyjnych oraz w zakładach rzemie
ś
lniczych.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania zada
ń
praktycznych nale
Ŝ
y
zapozna
ć
uczniów z zasadami obsługi aparatury oraz z przepisami
bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej,
obowi
ą
zuj
ą
cymi na poszczególnych stanowiskach pracy.
Zaj
ę
cia nale
Ŝ
y prowadzi
ć
w grupie licz
ą
cej do15 uczniów, a w miar
ę
potrzeb z podziałem na zespoły 3-5 osobowe. Wskazane jest
przygotowanie
materiałów
do
wykonania
ć
wicze
ń
,
jak:
teksty
przewodnie, instrukcje, normy, próbki materiałów, katalogi. Stanowiska
ć
wiczeniowe powinny by
ć
wyposa
Ŝ
one w niezb
ę
dne urz
ą
dzenia
i przyrz
ą
dy pomiarowe.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
50
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
W wyniku sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów uzyskuje si
ę
informacje dotycz
ą
ce poziomu i zakresu opanowania umiej
ę
tno
ś
ci
okre
ś
lonych w szczegółowych celach kształcenia.
Kontrola i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów mo
Ŝ
e by
ć
dokonywana za
pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
W trakcie sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
dobór
ś
rodków pomocniczych,
−
ustalanie parametrów prowadzonych procesów,
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
korzystanie z norm i instrukcji,
−
dokonywanie kontroli organoleptycznej prowadzonych procesów,
−
identyfikowanie wad i uszkodze
ń
skór,
−
charakteryzowanie maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi,
−
obsług
ę
maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi,
−
stosowanie poprawnej terminologii,
−
stosowanie odzie
Ŝ
y ochronnej i
ś
rodków ochrony indywidualnej,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
W ko
ń
cowej ocenie pracy uczniów nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki
stosowanych sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany według
ustalonych kryteriów oraz zgodnie z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
51
Moduł 311[09].Z2
Technologia garbowania wła
ś
ciwego
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
odczytywa
ć
oraz posługiwa
ć
si
ę
instrukcjami technologicznymi
garbowania skór,
−
obsługiwa
ć
maszyny i urz
ą
dzenia stosowane w procesach
garbowania,
−
dobiera
ć
garbniki i
ś
rodki pomocnicze do nastawiania k
ą
pieli
garbuj
ą
cych,
−
nastawia
ć
k
ą
piele garbuj
ą
ce,
−
prowadzi
ć
proces garbowania skór zgodnie z dokumentacj
ą
technologiczn
ą
,
−
wykonywa
ć
kontrolne badania organoleptyczne i oznaczenia
laboratoryjne w procesie garbowania,
−
wykonywa
ć
operacje mechanicznej obróbki skór wygarbowanych.
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol jednostki
modułowej
Nazwa jednostki modułowej
Orientacyjna
liczba godzin na
realizacj
ę
311[09].Z2.01
Garbowanie skór bez włosa
150
311[09].Z2.02
Garbowanie skór z okryw
ą
włosow
ą
102
Razem
252
3. Schemat układu jednostek modułowych
311[09].Z2
Technologia garbowania
wła
ś
ciwego
311[09]. Z2.02
Garbowanie skór z okryw
ą
włosow
ą
311[09].Z2.01
Garbowanie skór bez włosa
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
52
4. Literatura
Bie
ń
kiewicz K.: Fizykochemia wyprawy skór. WNT, Warszawa 1977
Kreaft J., Rodziewicz O.: Garbniki syntetyczne. WNT, Warszawa 1971
Lasek W.: Chemia techniczna w przemy
ś
le skórzanym. WPLiS,
Warszawa 1966
Male
ń
czak J.,
Ć
ujon J.: Maszyny i urz
ą
dzenia garbarskie. WSI, Radom
1981
Michalec T.: Ochrona
ś
rodowiska. WSI, Radom 1979
Michalec T.:
Ś
rodki pomocnicze dla przemysłu garbarskiego. WSI,
Radom 1991
Michalec T.: Technologia garbarstwa i futrzarstwa –
ć
wiczenia
laboratoryjne. WSI, Radom 1996
Persz T.: Materiałoznawstwo dla techników przemysłu skórzanego.
WSiP, Warszawa 1997
Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. I. Garbowanie. WSiP,
Warszawa 1986
Ś
miechowski K.: Produkcja skór a ochrona
ś
rodowiska. Politechnika
Radomska, Radom 1998
Vademecum garbarza. Praca zbiorowa. ITE, Radom 1996
Wo
ź
niakiewicz W.: Materiałoznawstwo futrzarskie. WPLiS, Warszawa
1965
Wo
ź
niakiewicz W.: Technologia futrzarstwa. WPLiS, Warszawa 1956
Czasopisma specjalistyczne.
Wykaz literatury nale
Ŝ
y aktualizowa
ć
w miar
ą
ukazywania si
ę
nowych
pozycji wydawniczych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
53
Jednostka modułowa 311[09].Z2.01
Garbowanie skór bez włosa
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
scharakteryzowa
ć
garbniki stosowane w procesie wyprawy skór bez
włosa,
−
dobra
ć
metody
garbowania
skór
wyprawianych
bez
włosa
odpowiednio do rodzaju surowca i przeznaczenia wyrobu,
−
dobra
ć
ś
rodki do procesów garbowania skór bez włosa,
−
nastawi
ć
k
ą
piele garbuj
ą
ce zgodnie z parametrami technologicznymi
okre
ś
lonymi w dokumentacji produkcyjnej,
−
zorganizowa
ć
i przeprowadzi
ć
proces garbowania skór bez włosa
ró
Ŝ
nymi metodami,
−
skontrolowa
ć
parametry technologiczne brzeczek garbuj
ą
cych,
−
dokona
ć
kontroli mi
ę
dzyoperacyjnej procesu garbowania,
−
zidentyfikowa
ć
wady skór powstaj
ą
ce w procesie garbowania,
−
okre
ś
li
ć
zasady obsługi maszyn i urz
ą
dze
ń
stosowanych w procesach
garbowania skór bez włosa,
−
scharakteryzowa
ć
urz
ą
dzenia do procesów garbowania skór bez
włosa,
−
obsłu
Ŝ
y
ć
urz
ą
dzenia, maszyny i narz
ę
dzia do prowadzenia procesów
garbowania skór bez włosa,
−
zastosowa
ć
przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
2. Materiał nauczania
Podział garbników.
Garbniki mineralne: chromowe, glinowe,
Ŝ
elazowe, cyrkonowe,
tytanowe, krzemowe.
Gotowe preparaty garbuj
ą
ce.
Garbniki ro
ś
linne i syntanowe.
Garbniki siarkowe.
Ś
rodki do garbowania tłuszczowego.
Inne
ś
rodki garbuj
ą
ce: aldehydy,
Ŝ
ywice syntetyczne.
Ś
rodki wspomagaj
ą
ce procesy garbowania skór.
Metody garbowania chromowego.
Metody garbowania solami glinu.
Metody garbowania zwi
ą
zkami siarki, fosforu i krzemu.
Metody garbowania aldehydowego.
Metody garbowania tłuszczami i
ś
rodkami zast
ę
pczymi.
Metody garbowania ro
ś
linnego i syntanowego.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
54
Metody garbowania
Ŝ
ywicowego.
Metody garbowania kombinowanego.
Wyprawa skór bez garbowania.
Kontrola jako
ś
ci
ś
rodków stosowanych w procesach garbowania.
Kontrola przebiegu garbowania ró
Ŝ
nymi metodami.
Wady powstaj
ą
ce podczas garbowania.
Urz
ą
dzenia do chemicznej obróbki skór stosowane w procesie
garbowania.
Maszyny i urz
ą
dzenia do garbowania skór bez włosa.
Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy. Ochrona przeciwpo
Ŝ
arowa.
Ochrona
ś
rodowiska.
3.
Ć
wiczenia
•
Charakteryzowanie skór bez włosa garbowanych ró
Ŝ
nymi metodami.
•
Dobieranie metody garbowania do rodzaju surowca i produkowanego
asortymentu skór.
•
Obliczanie zu
Ŝ
ycia
ś
rodków pomocniczych.
•
Badanie wła
ś
ciwo
ś
ci
ś
rodków garbuj
ą
cych.
•
Nastawianie k
ą
pieli garbuj
ą
cych.
•
Okre
ś
lanie przebiegu procesu garbowania skór bez włosa ró
Ŝ
nymi
metodami.
•
Prowadzenie kontroli procesu garbowania.
•
Dobieranie urz
ą
dze
ń
, maszyn i narz
ę
dzi do wykonania operacji
technologicznych
odpowiednio
do
rodzaju
surowca
i produkowanego asortymentu skór.
•
Obsługa urz
ą
dze
ń
, maszyn i narz
ę
dzi stosowanych w procesach
garbowania skór bez włosa.
•
Wykonywanie
podstawowych
czynno
ś
ci
zwi
ą
zanych
z przygotowaniem do pracy oraz konserwacj
ą
maszyn i urz
ą
dze
ń
do
garbowania skór.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Próbki skór garbowanych ró
Ŝ
nymi metodami.
Zestawy garbników i preparatów garbuj
ą
cych.
Zestawy
ś
rodków pomocniczych stosowanych w procesach garbowania.
Zestawy odczynników do prowadzenia kontroli prowadzonych procesów.
Zestawy dokumentacji techniczno - technologicznej dotycz
ą
cej produkcji
ró
Ŝ
nych asortymentów skór.
Aparatura laboratoryjna do badania i kontroli stosowanych
ś
rodków.
Schematy kinematyczne maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Prospekty maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Instrukcje obsługi i konserwacji maszyn i urz
ą
dze
ń
.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
55
Urz
ą
dzenia, maszyny i narz
ę
dzia do prowadzenia procesów garbowania
skór.
Plansze, tablice, foliogramy, ilustruj
ą
ce procesy garbowania skór.
Przezrocza, filmy dydaktyczne ilustruj
ą
ce metody garbowania skór.
Wyposa
Ŝ
enie do prowadzenia prób garbowania w skali laboratoryjnej.
Plansze, tablice: maszyny stosowane w procesach garbowania skór
z włosem.
Przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej oraz
ochrony
ś
rodowiska.
Normy.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów umiej
ę
tno
ś
ci dotycz
ą
cych: garbowania skór bez włosa,
doboru, obsługi oraz konserwacji maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi
stosowanych w procesach garbowania.
W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni opanowa
ć
umiej
ę
tno
ś
ci dotycz
ą
ce: metod i technik garbowania, doboru materiałów
i
ś
rodków do prowadzenia procesów, kontroli przebiegu procesów oraz
oceny ich jako
ś
ci, posługiwania si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
.
Program jednostki powinien by
ć
realizowany z uwzgl
ę
dnieniem metod
nauczania: tekstu przewodniego, pokazu z obja
ś
nieniem, pokazu
z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych.
Podczas realizacji programu nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na dobór metody
garbowania do rodzaju surowca i produkowanego asortymentu skór.
Program jednostki powinien by
ć
realizowany w pracowni technologii,
w laboratorium chemicznym, w warsztatach szkolnych, w zakładach
wyprawy skór licowych oraz w zakładach rzemie
ś
lniczych.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania zada
ń
praktycznych nale
Ŝ
y
zapozna
ć
uczniów z zasadami obsługi urz
ą
dze
ń
, maszyn, narz
ę
dzi
i aparatury laboratoryjnej, z przepisami bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy
oraz ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej obowi
ą
zuj
ą
cymi na poszczególnych
stanowiskach pracy.
Wskazane jest prowadzenie zaj
ęć
w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów,
a w miar
ę
potrzeb z podziałem na zespoły 2-3 osobowe. Przed
przyst
ą
pieniem do wykonywania
ć
wicze
ń
wskazane jest przygotowanie
materiałów, jak: teksty przewodnie, instrukcje, normy, próbki skór
i
ś
rodków, katalogi. Stanowiska
ć
wiczeniowe powinny by
ć
wyposa
Ŝ
one
w niezb
ę
dne maszyny, urz
ą
dzenia i przyrz
ą
dy pomiarowe.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
56
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
W wyniku sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów uzyskuje si
ę
informacje dotycz
ą
ce poziomu i zakresu opanowania umiej
ę
tno
ś
ci
okre
ś
lonych w szczegółowych celach kształcenia.
Kontrola i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów mo
Ŝ
e by
ć
dokonywana za
pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
W trakcie sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na operowanie zdobyt
ą
wiedz
ą
, merytoryczn
ą
jako
ść
wypowiedzi,
stosowanie poprawnej terminologii.
Ocena umiej
ę
tno
ś
ci uczniów powinna obejmowa
ć
:
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
poprawno
ść
wykonania zada
ń
,
−
dobór metod i technik garbowania odpowiednio do rodzaju surowca
i produkowanego asortymentu skór,
−
dobór narz
ę
dzi, maszyn i urz
ą
dze
ń
stosowanych w procesach
garbowania,
−
ocen
ę
procesu garbowania,
−
dokonywanie kontroli stosowanych
ś
rodków i realizowanych
procesów,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
W ko
ń
cowej ocenie osi
ą
gni
ęć
uczniów po zako
ń
czeniu realizacji
programu
jednostki
nale
Ŝ
y
uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki
stosowanych
sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany według
ustalonych kryteriów oraz zgodnie z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
57
Jednostka modułowa 311[09].Z2.02
Garbowanie skór z okryw
ą
włosow
ą
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
dobra
ć
metod
ę
garbowania w zale
Ŝ
no
ś
ci od rodzaju surowca
i przeznaczenia skór,
−
dobra
ć
metody i
ś
rodki do procesów garbowania skór z włosem,
−
scharakteryzowa
ć
maszyny i urz
ą
dzenia do procesów garbowania
skór z włosem,
−
dobra
ć
urz
ą
dzenia, maszyny i narz
ę
dzia do garbowania skór
z włosem,
−
okre
ś
li
ć
zasady obsługi maszyn i urz
ą
dze
ń
,
−
nastawi
ć
k
ą
piele garbuj
ą
ce zgodnie z parametrami technologicznymi,
−
przeprowadzi
ć
i skontrolowa
ć
proces garbowania skór z włosem,
−
zastosowa
ć
ró
Ŝ
ne metody garbowania skór z okryw
ą
włosow
ą
,
−
skontrolowa
ć
parametry technologiczne brzeczek garbuj
ą
cych,
−
przeprowadzi
ć
kontrol
ę
mi
ę
dzyoperacyjn
ą
procesu garbowania,
−
zidentyfikowa
ć
wady powstaj
ą
ce w procesie garbowania,
−
zastosowa
ć
przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
2. Materiał nauczania
Metody garbowania stosowane do wyprawy skór z włosem: garbowanie
glinowe, chromowe, formalinowe, glutarowe, kombinowane.
Ś
rodki wspomagaj
ą
ce procesy garbowania skór z włosem.
Kontrola jako
ś
ci
ś
rodków stosowanych w procesach garbowania.
Metody kontroli przebiegu garbowania skór z włosem.
Wady skór powstaj
ą
ce podczas procesu garbowania.
Maszyny i urz
ą
dzenia do chemicznej obróbki skór z włosem, stosowane
w procesie garbowania.
Maszyny i urz
ą
dzenia do garbowania skór z okryw
ą
włosow
ą
.
Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy. Ochrona przeciwpo
Ŝ
arowa.
Ochrona
ś
rodowiska.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
58
3.
Ć
wiczenia
•
Rozpoznawanie skór z włosem garbowanych ró
Ŝ
nymi metodami.
•
Dobieranie metody garbowania do rodzaju surowca i produkowanego
asortymentu skór.
•
Obliczanie zu
Ŝ
ycia
ś
rodków pomocniczych.
•
Badanie wła
ś
ciwo
ś
ci
ś
rodków garbuj
ą
cych.
•
Nastawianie k
ą
pieli garbuj
ą
cych.
•
Okre
ś
lanie przebiegu procesu garbowania skór z włosem ró
Ŝ
nymi
metodami.
•
Prowadzenie kontroli procesu garbowania.
•
Dobieranie urz
ą
dze
ń
, maszyn i narz
ę
dzi do wykonania operacji
technologicznych odpowiednio do rodzaju surowca i produkowanego
asortymentu skór.
•
Odczytywanie schematów kinematycznych maszyn i urz
ą
dze
ń
.
•
Obsługa maszyn i urz
ą
dze
ń
stosowanych w procesach garbowania
skór z włosem.
•
Wykonywanie
podstawowych
czynno
ś
ci
zwi
ą
zanych
z przygotowaniem do pracy oraz konserwacj
ą
maszyn i urz
ą
dze
ń
do
garbowania skór z włosem.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Próbki skór z włosem garbowanych ró
Ŝ
nymi metodami.
Zestawy garbników i preparatów garbuj
ą
cych.
Zestawy
ś
rodków pomocniczych stosowanych w procesach garbowania
skór z włosem.
Zestawy odczynników do prowadzenia kontroli prowadzonych procesów.
Zestawy dokumentacji techniczno - technologicznej produkcji ró
Ŝ
nych
asortymentów skór z włosem.
Aparatura laboratoryjna do badania i kontroli stosowanych
ś
rodków.
Schematy kinematyczne maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Prospekty maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Instrukcje obsługi i konserwacji maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Maszyny, urz
ą
dzenia, narz
ę
dzia do garbowania skór z włosem.
Plansze,
tablice,
foliogramy:
procesy
garbowania
skór
z włosem.
Przezrocza, filmy dydaktyczne: metody garbowania skór z włosem.
Wyposa
Ŝ
enie do wykonywania prób garbowania skór w skali
laboratoryjnej.
Plansze, tablice: maszyny stosowane do garbowania skór z włosem.
Przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej oraz
ochrony
ś
rodowiska.
Zestawy norm.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
59
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów umiej
ę
tno
ś
ci garbowania skór z włosem, obsługi oraz
konserwacji maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi stosowanych w procesach
garbowania.
W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni opanowa
ć
umiej
ę
tno
ś
ci dotycz
ą
ce: metod i technik garbowania, doboru materiałów
i
ś
rodków do prowadzenia procesów, kontroli przebiegu procesów
garbowania oraz oceny ich jako
ś
ci, posługiwania si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
.
Program jednostki powinien by
ć
realizowany z uwzgl
ę
dnieniem metod
nauczania: tekstu przewodniego, pokazu z obja
ś
nieniem, pokazu
z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych.
Podczas realizacji programu nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na dobór metody
garbowania odpowiednio do rodzaju surowca i produkowanego asortymentu
skór. Program jednostki powinien by
ć
realizowany w pracowni
technologii, w laboratorium chemicznym, w warsztatach szkolnych,
w zakładach wyprawy skór z okryw
ą
włosow
ą
oraz w zakładach
rzemie
ś
lniczych.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania zada
ń
praktycznych nale
Ŝ
y
zapozna
ć
uczniów z zasadami obsługi urz
ą
dze
ń
, maszyn, narz
ę
dzi
i aparatury laboratoryjnej oraz z przepisami bezpiecze
ń
stwa i higieny
pracy
oraz
ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej,
obowi
ą
zuj
ą
cymi
na
poszczególnych stanowiskach pracy.
Wskazane jest prowadzenie zaj
ęć
w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów,
a w miar
ę
potrzeb z podziałem na zespoły 2–3 osobowe.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania
ć
wicze
ń
nale
Ŝ
y przygotowa
ć
materiały, jak: teksty przewodnie, instrukcje, normy, próbki skór
i
ś
rodków, katalogi. Stanowiska
ć
wiczeniowe powinny by
ć
wyposa
Ŝ
one
w niezb
ę
dne maszyny, urz
ą
dzenia i przyrz
ą
dy pomiarowe.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Proces sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów powinien by
ć
realizowany według kryteriów ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach.
Ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów dotyczy przede wszystkim poziomu i zakresu
opanowania umiej
ę
tno
ś
ci okre
ś
lonych w szczegółowych celach
kształcenia.
Kontrola i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów mo
Ŝ
e by
ć
dokonywana za
pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
60
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
W trakcie sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na operowanie zdobyt
ą
wiedz
ą
, merytoryczn
ą
jako
ść
wypowiedzi,
posługiwanie si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
.
Ocena umiej
ę
tno
ś
ci uczniów powinna obejmowa
ć
:
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
poprawno
ść
wykonania zada
ń
,
−
dobór metod i technik garbowania odpowiednio do rodzaju surowca
i produkowanego asortymentu skór,
−
dobór narz
ę
dzi, maszyn i urz
ą
dze
ń
do garbowania skór z włosem,
−
dokonywanie oceny procesów garbowania,
−
dokonywanie kontroli stosowanych
ś
rodków i prowadzonych
procesów,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
W ko
ń
cowej ocenie osi
ą
gni
ęć
uczniów po zako
ń
czeniu realizacji
programu jednostki modułowej nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki stosowanych
sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
61
Moduł 311[09].Z3
Technologia wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
okre
ś
la
ć
kolejno
ść
operacji wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór,
−
oblicza
ć
ilo
ść
składników
podstawowych
i
pomocniczych,
niezb
ę
dnych do prowadzenia procesów wst
ę
pnego wyko
ń
czania,
−
przygotowywa
ć
i organizowa
ć
procesy wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór
z włosem i bez włosa.
−
charakteryzowa
ć
i rozsortowywa
ć
półfabrykaty skórzane po kolejnych
etapach wyko
ń
czania wst
ę
pnego skór bez włosa i z okryw
ą
włosow
ą
,
−
sporz
ą
dza
ć
podstawow
ą
dokumentacj
ę
techniczn
ą
i technologiczn
ą
przebiegu procesów wst
ę
pnego wyko
ń
czania,
−
ustala
ć
parametry technologiczne procesów wst
ę
pnego wyko
ń
czania
skór,
−
wykonywa
ć
oznaczenia
kontroli
mi
ę
dzyoperacyjnej
procesów
wst
ę
pnego wyko
ń
czania,
−
ocenia
ć
prawidłowo
ść
przebiegu procesów wst
ę
pnego wyko
ń
czania,
−
sporz
ą
dza
ć
roztwory i k
ą
piele technologiczne,
−
dobiera
ć
ś
rodki pomocnicze,
−
dobiera
ć
maszyny, urz
ą
dzenia i narz
ę
dzia do procesów wst
ę
pnego
wyko
ń
czania skór,
−
charakteryzowa
ć
ś
cieki i odpady powstaj
ą
ce w procesach wst
ę
pnego
wyko
ń
czania,
−
opracowywa
ć
metodyk
ę
procesów wst
ę
pnego wyko
ń
czania,
−
przestrzega
ć
przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol
jednostki
modułowej
Nazwa jednostki modułowej
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
ę
311[09].Z3.01
Wst
ę
pne wyko
ń
czanie skór
96
311[09].Z3.02
Wyko
ń
czanie skór wyprawianych bez włosa
do stanu „ crust”
114
311[09].Z3.03
Wyko
ń
czanie skór wyprawianych z okryw
ą
włosow
ą
w stanie naturalnym
114
Razem
324
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
62
3. Schemat układu jednostek modułowych
4. Literatura
Bie
ń
kiewicz K.: Fizykochemia wyprawy skór. WNT, Warszawa 1977
Kreaft J., Rodziewicz O.: Garbniki syntetyczne. WNT, Warszawa 1971
Lasek W.: Chemia techniczna w przemy
ś
le skórzanym. WPLiS,
Warszawa 1966
Lasek W.: Wyka
ń
czalnictwo skór mi
ę
kkich. WNT, Warszawa 1984
Lasek W., Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. II. Wyko
ń
czanie.
WSiP, Warszawa 1985
Male
ń
czak J.,
Ć
ujon J.: Maszyny i urz
ą
dzenia garbarskie. WSI, Radom
1981
Michalec T.:
Ś
rodki pomocnicze dla przemysłu garbarskiego. WSI,
Radom 1991
Michalec T.: Technologia garbarstwa i futrzarstwa.
Ć
wiczenia
laboratoryjne. WSI, Radom 1996
Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. I. Garbowanie. WSiP,
Warszawa 1986
Ś
miechowski K.: Produkcja skór a ochrona
ś
rodowiska. Politechnika
Radomska, Radom 1998
Vademecum garbarza. Praca zbiorowa. ITE, Radom 1996
Wo
ź
niakiewicz W.: Technologia futrzarstwa. WPLiS, Warszawa 1956
Czasopisma specjalistyczne.
Wykaz literatury nale
Ŝ
y aktualizowa
ć
w miar
ę
ukazywania si
ę
nowych
pozycji wydawniczych.
311 [09].Z3
Technologia wst
ę
pnego
wyko
ń
czania skór
311[09].Z3.02
Wyko
ń
czanie skór wyprawianych
bez włosa do stanu „crust”
311[09].Z3.03
Wyko
ń
czanie skór wyprawianych
z okryw
ą
włosow
ą
w stanie
naturalnym
311[09].Z3.01
Wst
ę
pne wyko
ń
czanie skór
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
63
Jednostka modułowa 311[09].Z3.01
Wst
ę
pne wyko
ń
czanie skór
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
okre
ś
li
ć
wła
ś
ciwo
ś
ci skóry garbowanej,
−
okre
ś
li
ć
poj
ę
cia: punkt izoelektryczny, ładunek powierzchniowy,
−
scharakteryzowa
ć
półfabrykaty skórzane: wet-blue, wet-white, wet-
brown,
−
skontrolowa
ć
parametry wykonywanych operacji,
−
oceni
ć
jako
ść
wykonania pracy,
−
okre
ś
li
ć
mas
ę
skór,
−
obliczy
ć
składniki i zestawi
ć
roztwory robocze stosowane w procesie
wymywania i neutralizacji,
−
dobra
ć
parametry technologiczne procesu neutralizacji odpowiednio
do przeznaczenia skór,
−
okre
ś
li
ć
warunki odle
Ŝ
enia skór,
−
scharakteryzowa
ć
ś
rodki stosowane do wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór,
−
scharakteryzowa
ć
maszyny i urz
ą
dzenia do wst
ę
pnego wyko
ń
czania
skór licowych oraz skór z okryw
ą
włosow
ą
,
−
obsłu
Ŝ
y
ć
maszyny
i
urz
ą
dzenia
stosowane
do
wst
ę
pnego
wyko
ń
czania skór,
−
zastosowa
ć
przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
2. Materiał nauczania
Wła
ś
ciwo
ś
ci skóry wygarbowanej.
Metody odwadniania, strugania i dwojenia skór wygarbowanych.
Zasady ustalania operacyjnej wagi skór.
Proces zoboj
ę
tniania skór chromowych.
Zasady odle
Ŝ
enia skór.
Ś
rodki stosowane do procesów wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór.
Kontrola procesów wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór.
Maszyny, urz
ą
dzenia i narz
ę
dzia stosowane do wst
ę
pnego wyko
ń
czania
skór.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
64
3.
Ć
wiczenia
•
Ustalanie masy struganej skór.
•
Sporz
ą
dzanie roztworów roboczych do zoboj
ę
tniania skór.
•
Badanie stopnia zoboj
ę
tnienia skór.
•
Badanie warunków odle
Ŝ
enia skór.
•
Okre
ś
lanie warunków strugania i dwojenia skór w zale
Ŝ
no
ś
ci od
rodzaju surowca i produkowanego asortymentu.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Próbki skór wygarbowanych ró
Ŝ
nymi metodami.
Zestawy
ś
rodków
pomocniczych
stosowanych
do
wst
ę
pnego
wyko
ń
czania skór.
Zestawy odczynników do prowadzenia kontroli procesów.
Zestawy dokumentacji techniczno-technologicznej produkcji ró
Ŝ
nych
asortymentów skór.
Aparatura laboratoryjna do prowadzenia bada
ń
i kontroli stosowanych
ś
rodków.
Maszyny i urz
ą
dzenia oraz narz
ę
dzia do wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór.
Instrukcje obsługi i konserwacji maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Plansze, tablice, foliogramy dotycz
ą
ce wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór.
Zestawy norm.
Przezrocza,
filmy
dydaktyczne
ilustruj
ą
ce
metody
wst
ę
pnego
wyko
ń
czania skór.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki jest opanowanie przez uczniów:
metod i technik wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór, zasad doboru materiałów
i
ś
rodków do wyko
ń
czania, sposobów kontroli przebiegu procesów,
oceny ich jako
ś
ci oraz umiej
ę
tno
ś
ci posługiwania si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
.
Program jednostki powinien by
ć
realizowany z uwzgl
ę
dnieniem metod
nauczania: tekstu przewodniego, pokazu z obja
ś
nieniem, pokazu
z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych.
W trakcie realizacji programu jednostki nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na
okre
ś
lanie warunków prowadzenia procesów w zale
Ŝ
no
ś
ci od rodzaju
surowca i produkowanego asortymentu skór.
Program jednostki modułowej powinien by
ć
realizowany w pracowni
technologii, w laboratorium chemicznym, w warsztatach szkolnych oraz
w zakładach wyprawy skór i zakładach rzemie
ś
lniczych.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania
ć
wicze
ń
nale
Ŝ
y zapozna
ć
uczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zada
ń
, z obsług
ą
aparatury oraz z obowi
ą
zuj
ą
cymi przepisami bezpiecze
ń
stwa i higieny
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
65
pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska. Wskazane
jest prowadzenie zaj
ęć
w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów, a w miar
ę
potrzeb z podziałem na zespoły 2–3 osobowe.
Przed przyst
ą
pieniem do zaj
ęć
niezb
ę
dne jest przygotowanie
materiałów do wykonania
ć
wicze
ń
, jak: teksty przewodnie, instrukcje,
normy, próbki skór i
ś
rodków, katalogi. Stanowiska
ć
wiczeniowe powinny
by
ć
wyposa
Ŝ
one w niezb
ę
dne maszyny, urz
ą
dzenia i przyrz
ą
dy
pomiarowe.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
W wyniku procesu sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów
uzyskuje si
ę
informacje dotycz
ą
ce poziomu i zakresu opanowania
umiej
ę
tno
ś
ci okre
ś
lonych w szczegółowych celach kształcenia.
Kontrola i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów mo
Ŝ
e by
ć
dokonywana za
pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zada
ń
praktycznych.
W trakcie oceny osi
ą
gni
ęć
uczniów dokonywanej w formie ustnej
i pisemnej nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na operowanie zdobyt
ą
wiedz
ą
,
merytoryczn
ą
jako
ść
wypowiedzi,
posługiwanie
si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
.
Proces oceniania powinien obejmowa
ć
:
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
poprawno
ść
wykonania zada
ń
,
−
dobór warunków do wykonania operacji odpowiednio do rodzaju
surowca i produkowanego asortymentu skór,
−
dobór narz
ę
dzi, maszyn i urz
ą
dze
ń
do wykonania okre
ś
lonych zada
ń
,
−
dokonywanie oceny wst
ę
pnego wyko
ń
czania skór,
−
prowadzenie kontroli i procesów technologicznych,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno by
ć
dokonywane
zgodnie z kryteriami ustalonymi na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach.
W ko
ń
cowej ocenie osi
ą
gni
ęć
uczniów po zako
ń
czeniu realizacji
programu jednostki modułowej nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki stosowanych
sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
66
Jednostka modułowa 311[09].Z3.02
Wyko
ń
czanie skór wyprawianych bez włosa do
stanu „crust”
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
zastosowa
ć
przepisy
technologiczne
k
ą
pielowych
procesów
wyko
ń
czania skór o ró
Ŝ
nym przeznaczeniu,
−
obsłu
Ŝ
y
ć
urz
ą
dzenia i agregaty do k
ą
pielowego wyko
ń
czania skór,
−
dobra
ć
metod
ę
dogarbowania w zale
Ŝ
no
ś
ci od wła
ś
ciwo
ś
ci fizycznych
i przeznaczenia skór,
−
obliczy
ć
składniki oraz nastawi
ć
k
ą
piel robocz
ą
do procesu
dogarbowania,
−
dobra
ć
metody i techniki barwienia w zale
Ŝ
no
ś
ci od rodzaju surowca
i produkowanego asortymentu skór,
−
dobra
ć
ś
rodki do barwienia skór,
−
zorganizowa
ć
proces barwienia skór,
−
dokona
ć
organoleptycznej oceny procesu barwienia,
−
dobra
ć
metod
ę
oraz
ś
rodki do natłuszczania,
−
sporz
ą
dzi
ć
roztwór emulsji natłuszczaj
ą
cej,
−
skontrolowa
ć
parametry technologiczne procesu natłuszczania skór,
−
dokona
ć
oceny organoleptycznej procesu natłuszczania skór oraz
k
ą
pielowego wyko
ń
czania skór,
−
wykona
ć
mechaniczne odwadnianie i wygładzanie skór przed
suszeniem,
−
okre
ś
li
ć
zasady suszenia skór,
−
dobra
ć
urz
ą
dzenia suszarnicze odpowiednio do rodzaju skóry i jej
przeznaczenia,
−
dobra
ć
metod
ę
i technik
ę
suszenia skór,
−
okre
ś
li
ć
parametry suszenia dla ró
Ŝ
nego rodzaju skór,
−
przeprowadzi
ć
proces
suszenia
skór,
obsłu
Ŝ
y
ć
urz
ą
dzenia
suszarnicze,
−
dokona
ć
organoleptycznej oceny stopnia wysuszenia skór,
−
zdj
ąć
, rozło
Ŝ
y
ć
i dokona
ć
klimatyzacji skóry po suszeniu,
−
przygotowa
ć
skóry do wyko
ń
czania wła
ś
ciwego,
−
zastosowa
ć
przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
67
2. Materiał nauczania
Zasady dogarbowania i napełniania skór.
Ś
rodki dogarbowuj
ą
ce i napełniaj
ą
ce.
Metody dogarbowania i napełniania skór.
Kontrola procesu dogarbowania i napełniania skór.
Cel i istota barwienia.
Ś
rodki stosowane do barwienia skór.
Metody i techniki barwienia.
Zasady barwienia ró
Ŝ
nych rodzajów i asortymentów skór.
Kontrola procesu barwienia.
Wady i bł
ę
dy powstaj
ą
ce w trakcie barwienia.
Zasady natłuszczania skór.
Ś
rodki stosowane do natłuszczania.
Metody natłuszczania skór.
Kontrola procesu natłuszczania.
Impregnacja i utrwalanie.
Operacje mechaniczne: odwadnianie, wygładzanie.
Maszyny i urz
ą
dzenia stosowane do wyko
ń
czania skór.
Zasady obsługi pras do odwadniania.
Rodzaje, zasady pracy wy
Ŝ
ymarek.
Proces suszenia skór.
Zasady suszenia ró
Ŝ
nego rodzaju skór.
Metody, sposoby i techniki suszenia skór.
Typy suszarni, urz
ą
dzenia i agregaty suszarnicze.
Parametry suszenia skór.
Wady i uszkodzenia skór powstaj
ą
ce podczas suszenia.
Kontrola procesu suszenia.
Zasady klimatyzacji skór po suszeniu.
Metody nawil
Ŝ
ania skór.
Rodzaje i zasady działania nawil
Ŝ
arek.
Budowa, zasada działania zmi
ę
kczarek do skór licowych i dwoin.
Budowa, rodzaje, zasada działania maszyn do wygładzania skór
wilgotnych.
Budowa, zasada działania szlifierek do skór.
Typy i rodzaje szlifierek.
Papiery
ś
cierne.
Budowa, zasada działania maszyn do odpylania skór.
3.
Ć
wiczenia
•
Oznaczanie laboratoryjne wła
ś
ciwo
ś
ci barwników.
•
Obliczanie składu k
ą
pieli barwi
ą
cej.
•
Wybarwianie skór ró
Ŝ
nymi barwnikami.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
68
•
Okre
ś
lanie warunków barwienia skór.
•
Kontrolowanie stopnia przebicia barwnika.
•
Sporz
ą
dzanie emulsji natłuszczaj
ą
cych.
•
Sporz
ą
dzanie mieszanek natłuszczaj
ą
cych.
•
Stosowanie ró
Ŝ
nych metod i
ś
rodków natłuszczanie skór.
•
Dobieranie
ś
rodków natłuszczaj
ą
cych do okre
ś
lonego asortymentu
skór.
•
Kontrolowanie procesu natłuszczania.
•
Dobieranie
ś
rodków do procesu dogarbowania i wypełniania skór.
•
Oznaczanie zawarto
ś
ci wody w skórze przed i po suszeniu.
•
Wykonywanie pomiarów wzgl
ę
dnej wilgotno
ś
ci powietrza.
•
Okre
ś
lanie
zale
Ŝ
no
ś
ci
wzgl
ę
dnej
wilgotno
ś
ci
powietrza
od
temperatury.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Opisy i schematy technologiczne procesów k
ą
pielowego wyko
ń
czania
skór.
Tablice, foliogramy, rysunki, schematy maszyn i urz
ą
dze
ń
do
k
ą
pielowego wyko
ń
czania skór.
Katalogi z próbkami skór.
Zestawy
ś
rodków
pomocniczych
stosowanych
w
k
ą
pielowym
wyko
ń
czaniu skór.
Zestawy odczynników do prowadzenia kontroli prowadzonych procesów.
Zestaw dokumentacji techniczno – technologicznej produkcji ró
Ŝ
nych
asortymentów skór.
Aparatura laboratoryjna do badania i kontroli stosowanych
ś
rodków.
Urz
ą
dzenia, maszyny i narz
ę
dzia do k
ą
pielowego wyko
ń
czania skór.
Zestaw przyrz
ą
dów do pomiaru temperatury i wzgl
ę
dnej wilgotno
ś
ci
powietrza.
Schematy ró
Ŝ
nych typów suszarni i agregatów suszarniczych.
Instrukcje obsługi i konserwacji maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Zestawy norm.
Przezrocza,
filmy
dydaktyczne
ilustruj
ą
ce
metody
k
ą
pielowego
wyko
ń
czania skór.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci dotycz
ą
cych k
ą
pielowego
wyko
ń
czania skór licowych.
W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni opanowa
ć
umiej
ę
tno
ś
ci szczególnie przydatne w realizacji tematyki programowej
dotycz
ą
cej wyko
ń
czania i uszlachetniania skór.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
69
Program jednostki powinien by
ć
realizowany z zastosowaniem metod
nauczania: tekstu przewodniego, pokazu z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych. Wskazane jest prowadzenie zaj
ęć
w laboratorium
chemicznym i w warsztatach szkolnych, w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów,
a w miar
ę
potrzeb z podziałem na zespoły 3–4 osobowe.
W trakcie realizacji programu jednostki nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
dobieranie metod barwienia do produkowanego asortymentu skór,
−
sporz
ą
dzanie emulsji natłuszczaj
ą
cych,
−
ustalanie parametrów prowadzonych procesów,
−
ocenianie jako
ś
ci prowadzonych procesów.
Szczególn
ą
uwag
ę
nale
Ŝ
y zwraca
ć
na realizacj
ę
tre
ś
ci programowych
dotycz
ą
cych charakterystyki tłuszczów i barwników.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania zada
ń
praktycznych nale
Ŝ
y
zapozna
ć
uczniów z zasadami obsługi maszyn i urz
ą
dze
ń
, z przepisami
bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej
obowi
ą
zuj
ą
cymi na poszczególnych stanowiskach pracy.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
W wyniku sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów uzyskuje si
ę
informacje dotycz
ą
ce poziomu i zakresu opanowania umiej
ę
tno
ś
ci
okre
ś
lonych w szczegółowych celach kształcenia.
Umiej
ę
tno
ś
ci uczniów mog
ą
by
ć
sprawdzane i oceniane za pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
W trakcie oceniania pracy uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
dobór narz
ę
dzi, maszyn i urz
ą
dze
ń
do wykonania okre
ś
lonych zada
ń
,
−
przygotowanie roztworów roboczych,
−
posługiwanie si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
i technologiczn
ą
,
−
korzystanie z norm i instrukcji,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy.
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno by
ć
dokonywane
zgodnie z kryteriami ustalonymi na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach.
W ko
ń
cowej ocenie pracy uczniów po zako
ń
czeniu realizacji
programu jednostki modułowej nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki stosowanych
sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
70
Jednostka modułowa 311[09].Z3.03
Wyko
ń
czanie skór wyprawianych z okryw
ą
włosow
ą
w stanie naturalnym
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
dobra
ć
ś
rodki do natłuszczania skór z okryw
ą
włosow
ą
,
−
dobra
ć
metody i techniki natłuszczania skór z włosem,
−
dobra
ć
sposoby suszenia ró
Ŝ
nych rodzajów skór z włosem oraz
okre
ś
li
ć
parametry procesu suszenia,
−
dobra
ć
operacje maszynowej obróbki włosa do rodzaju skór,
−
okre
ś
li
ć
sposoby i warunki zmi
ę
kczania tkanki skórnej skór z włosem,
−
dobra
ć
ś
rodki do wyko
ń
czania skór z okryw
ą
włosow
ą
,
−
dobra
ć
oraz zastosowa
ć
urz
ą
dzenia do trocinowania i trzepania skór,
−
dobra
ć
maszyny i urz
ą
dzenia do zmi
ę
kczania i rozci
ą
gania skór
z włosem,
−
skontrolowa
ć
parametry procesów wyko
ń
czalniczych.
2. Materiał nauczania
Zasady wyko
ń
czania skór z włosem.
Proces natłuszczania skór z okryw
ą
włosow
ą
.
Metody suszenia skór z okryw
ą
włosow
ą
.
Zasady trocinowania skór.
Sposoby zmi
ę
kczania tkanki skórnej.
Mechaniczna obróbka okrywy włosowej: czesanie, prasowanie,
strzy
Ŝ
enie, trzepanie włosa.
Technika szlifowania tkanki skórnej.
Urz
ą
dzenia stosowane do natłuszczania skór z włosem.
Suszarnie do skór z włosem.
Wirówki futrzarskie.
B
ę
bny do trocinowania i trzepania skór z okryw
ą
włosow
ą
.
Urz
ą
dzenia i maszyny do zmi
ę
kczania i rozci
ą
gania tkanki skórnej skór
z włosem.
Budowa, zasady działania maszyn do wyko
ń
czania włosa.
3.
Ć
wiczenia
•
Sporz
ą
dzanie emulsji natłuszczaj
ą
cych.
•
Badanie i porównywanie wła
ś
ciwo
ś
ci fizycznych skór natłuszczonych.
•
Oznaczanie zawarto
ś
ci wody w skórze przed i po suszeniu.
•
Okre
ś
lanie warunków suszenia w zale
Ŝ
no
ś
ci od rodzaju i asortymentu
skór.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
71
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Opisy i schematy technologiczne procesów wyko
ń
czania skór w stanie
naturalnym.
Katalogi z próbkami skór.
Zestawy
ś
rodków
pomocniczych
do
wyko
ń
czania
skór
w stanie naturalnym.
Zestawy odczynników do prowadzenia kontroli procesów.
Zestawy dokumentacji techniczno-technologicznej produkcji ró
Ŝ
nych
asortymentów skór.
Aparatura laboratoryjna do badania i kontroli stosowanych
ś
rodków.
Urz
ą
dzenia, maszyny i narz
ę
dzia do wyko
ń
czania skór w stanie
naturalnym.
Instrukcje obsługi oraz konserwacji maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Plansze, tablice, foliogramy, dotycz
ą
ce procesów wyko
ń
czania skór
w stanie naturalnym.
Zestawy norm.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program jednostki modułowej obejmuje tematyk
ę
dotycz
ą
c
ą
metod
i technik wyko
ń
czania skór z okryw
ą
włosow
ą
w stanie naturalnym.
Podczas zaj
ęć
nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na dobór
ś
rodków do
wyko
ń
czania skór w zale
Ŝ
no
ś
ci od:
−
stosowanych metod i technik wyko
ń
czania,
−
rodzaju i asortymentu skóry.
Umiej
ę
tno
ś
ci opanowane przez uczniów w trakcie realizacji programu
jednostki s
ą
niezb
ę
dne w dalszym procesie kształcenia.
Program
jednostki
modułowej
powinien
by
ć
realizowany
z uwzgl
ę
dnieniem metod nauczania: tekstu przewodniego, pokazu
z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych.
W trakcie realizacji programu nale
Ŝ
y zwraca
ć
szczególn
ą
uwag
ę
na:
dobór
ś
rodków
natłuszczaj
ą
cych,
sporz
ą
dzanie
emulsji
natłuszczaj
ą
cych.
Wskazane jest prowadzenie zaj
ęć
w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów,
a w miar
ę
potrzeb z podziałem na zespoły 2–3 osobowe.
Zaj
ę
cia
powinny
odbywa
ć
si
ę
w:
pracowni
technologii,
materiałoznawstwa, laboratorium chemicznym, warsztatach szkolnych,
zakładach
przemysłowych i zakładach rzemie
ś
lniczych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
72
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno by
ć
dokonywane
w trakcie realizacji programu jednostki modułowej według kryteriów
ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach. Ocena osi
ą
gni
ęć
dotyczy przede
wszystkim poziomu opanowania przez uczniów umiej
ę
tno
ś
ci okre
ś
lonych
w szczegółowych celach kształcenia.
W procesie sprawdzania i oceniania wskazane jest stosowanie:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
.
Podczas oceny dokonywanej w formie ustnej i pisemnej nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na merytoryczn
ą
jako
ść
wypowiedzi, operowanie zdobyt
ą
wiedz
ą
,
posługiwanie si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
.
W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania
ć
wicze
ń
i innych zada
ń
nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
dobór
ś
rodków oraz sporz
ą
dzenie roztworów roboczych,
−
ustalanie parametrów technologicznych,
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
W ko
ń
cowej ocenie pracy uczniów nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki
stosowanych sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
73
Moduł 311[09].Z4
Technologia
wyko
ń
czania
wła
ś
ciwego
oraz
uszlachetniania skór
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
wykonywa
ć
operacje mechanicznej obróbki skór poprzedzaj
ą
ce
proces wyko
ń
czania wła
ś
ciwego,
−
charakteryzowa
ć
etapy wyko
ń
czania skór,
−
oblicza
ć
ilo
ść
składników podstawowych i pomocniczych niezb
ę
dnych
do prowadzenia procesów wyko
ń
czania skór,
−
przygotowywa
ć
zestawy robocze farb i apretur garbarskich zgodnie
z receptur
ą
technologiczn
ą
,
−
dobiera
ć
maszyny, urz
ą
dzenia i narz
ę
dzia do realizowanych
procesów,
−
obsługiwa
ć
urz
ą
dzenia i agregaty do nanoszenia powłok kryj
ą
cych na
skóry,
−
wykonywa
ć
ko
ń
cowe operacje wyko
ń
czalnicze,
−
rozró
Ŝ
nia
ć
asortymenty skór wyprawionych,
−
sporz
ą
dza
ć
zestawy robocze roztworów i apretur do uszlachetniania
okrywy włosowej,
−
dokonywa
ć
chemicznego uszlachetniania włosa,
−
ustala
ć
i utrzymywa
ć
parametry technologiczne,
−
sporz
ą
dza
ć
zestawy
robocze
i
k
ą
piele
technologiczne
do
wyko
ń
czania i uszlachetniania skór z okryw
ą
włosow
ą
,
−
prowadzi
ć
procesy k
ą
pielowego uszlachetniania tkanki skórnej,
−
stosowa
ć
ró
Ŝ
ne metody i techniki pokrywania tkanki skórnej
ś
rodkami
wyko
ń
czalniczymi i uszlachetniaj
ą
cymi,
−
organizowa
ć
i przygotowywa
ć
procesy technologiczne wyko
ń
czania
skór bez włosa i z włosem,
−
okre
ś
la
ć
parametry technologiczne procesów wyko
ń
czania,
−
rozsortowywa
ć
półfabrykaty
skórzane
po
kolejnych
etapach
wyko
ń
czania skór bez włosa i z włosem,
−
prowadzi
ć
dokumentacj
ę
przebiegu procesów wyko
ń
czania,
−
dokonywa
ć
kontroli mi
ę
dzyoperacyjnej procesów wyko
ń
czania,
−
dokonywa
ć
oceny przebiegu procesów wyko
ń
czania,
−
charakteryzowa
ć
ś
cieki i odpady z procesów wyko
ń
czania skór,
−
opracowywa
ć
metodyk
ę
procesów wyko
ń
czania.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
74
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol
jednostki
modułowej
Nazwa jednostki modułowej
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
ę
311[09].Z4.01
Wyko
ń
czanie i uszlachetnianie tkanki skórnej
144
311[09].Z4.02
Uszlachetnianie skór z okryw
ą
włosow
ą
144
Razem
288
3. Schemat układu jednostek modułowych
Literatura
Bie
ń
kiewicz K.: Fizykochemia wyprawy skór. WNT, Warszawa 1977
Lasek W., Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. II. Wyko
ń
czanie.
WSiP, Warszawa 1985
Lasek W.: Chemia techniczna w przemy
ś
le skórzanym. WPLiS,
Warszawa 1966
Lasek W.: Wyka
ń
czalnictwo skór mi
ę
kkich. WNT, Warszawa 1984
Male
ń
czak J.,
Ć
ujon J.: Maszyny i urz
ą
dzenia garbarskie. WSI, Radom
1981
Michalec T.:
Ś
rodki pomocnicze dla przemysłu garbarskiego. WSI,
Radom 1991
Michalec T.: Technologia garbarstwa i futrzarstwa.
Ć
wiczenia
laboratoryjne. WSI, Radom 1996
Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. I. Garbowanie. WSiP,
Warszawa 1986
Ś
miechowski K.: Produkcja skór a ochrona
ś
rodowiska. Politechnika
311[09].Z4.02
Uszlachetnianie skór z okryw
ą
włosow
ą
311 [09].Z4
Technologia wyko
ń
czania
wła
ś
ciwego oraz
uszlachetniania skór
311[09].Z4.01
Wyko
ń
czanie
i uszlachetnianie tkanki skórnej
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
75
Radomska, Radom 1998
Vademecum garbarza. Praca zbiorowa. ITE, Radom 1996
Wo
ź
niakiewicz W.: Technologia futrzarstwa. WPLiS, Warszawa 1956
Czasopisma specjalistyczne.
Wykaz literatury nale
Ŝ
y aktualizowa
ć
w miar
ę
ukazywania si
ę
nowych
pozycji wydawniczych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
76
Jednostka modułowa 311[09].Z4.01
Wyko
ń
czanie i uszlachetnianie tkanki skórnej
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
scharakteryzowa
ć
metody wyko
ń
czania i uszlachetniania skór,
−
dobra
ć
metody
wyko
ń
czania
odpowiednio
do
rodzaju
i przeznaczenia skór,
−
przygotowa
ć
zestawy kryj
ą
ce, uszlachetniaj
ą
ce i utrwalaj
ą
ce powłoki,
na podstawie instrukcji i receptur technologicznych,
−
nanie
ść
na skór
ę
zestawy podkładowe, u
ś
ci
ś
laj
ą
ce i wyko
ń
czeniowe,
−
obsłu
Ŝ
y
ć
agregaty i urz
ą
dzenia do nakładania i rozprowadzania
apretur, zestawów kryj
ą
cych i utrwalaj
ą
cych powłoki,
−
obsłu
Ŝ
y
ć
maszyny do prasowania skór,
−
obsłu
Ŝ
y
ć
maszyny i urz
ą
dzenia do wyko
ń
cze
ń
skór: drukarki do skór
mi
ę
kkich, walcarki do skór spodowych i technicznych, urz
ą
dzenia
i maszyny do nakładania i powlekania sztucznego lica na dwoinach
skórzanych,
−
odczyta
ć
schematy kinematyczne maszyn i urz
ą
dze
ń
do wyko
ń
czania
i uszlachetniania skór licowych,
−
dobra
ć
maszyny i urz
ą
dzenia do procesów wyko
ń
czania skór bez
włosa,
−
obsłu
Ŝ
y
ć
maszyny i urz
ą
dzenia do wyko
ń
czania skór bez włosa,
−
zastosowa
ć
przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
2. Materiał nauczania
Charakterystyka procesu wyko
ń
czania skór bez włosa.
Techniki i
ś
rodki stosowane do wyko
ń
czania skór bez włosa.
Zasady przygotowania skór do nanoszenia zestawów kryj
ą
cych.
Zasady sporz
ą
dzania zestawów kryj
ą
cych.
Technika nanoszenia zestawów kryj
ą
cych.
Wyko
ń
czenia plastikowe.
Wyko
ń
czenia skór z licem poprawionym, sztucznym i skór typu pololuks.
Wyko
ń
czenia anilinowe.
Wyko
ń
czenia semianilinowe i typu anilinowego.
Obróbka mechaniczna na etapie wyko
ń
czania skór.
Metody lakierowania skór.
Zasady laminowania foli
ą
, metalizowania.
Wyko
ń
czenia skór z naturalnym licem.
Metody wyko
ń
czania skór przez szlifowanie od strony lica.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
77
Metody wyko
ń
czania skór przez szlifowanie od strony mizdry.
Wyko
ń
czenia ró
Ŝ
nych asortymentów skór bez włosa.
Wyko
ń
czenia skór na wierzchy i podszewki obuwnicze.
Wyko
ń
czenia skór podeszwowych i podpodeszwowych.
Wyko
ń
czenia skór galanteryjnych.
Wyko
ń
czenia skór r
ę
kawiczniczych.
Wyko
ń
czenia skór odzie
Ŝ
owych.
Wyko
ń
czenia skór juchtowych i blankowych.
Wyko
ń
czenia skór technicznych.
Wyko
ń
czenia skór uprz
ęŜ
owych i trokowych.
Wyko
ń
czenia skór specjalnego przeznaczenia.
Metody oceny jako
ś
ci wyko
ń
czenia.
Budowa, rodzaje maszyn i urz
ą
dze
ń
do apreturowania skór.
Zasady r
ę
cznego malowania skór.
Kabiny natryskowe.
Pistolety natryskowe.
Agregaty natryskowo - szczotkowe.
Nalewarki.
Drukarki.
Agregaty do powlekania.
Maszyny do foliowania.
Budowa i zasada działania maszyn do prasowania skór.
Budowa i zasada działania płyt i walców do deseniowania skór.
Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy. Ochrona przeciwpo
Ŝ
arowa.
Ochrona
ś
rodowiska.
3.
Ć
wiczenia
•
Dobieranie powłok wyko
ń
czalniczych dla ró
Ŝ
nych rodzajów skór.
•
Przygotowywanie zestawów wyko
ń
czalniczych.
•
Nanoszenie zestawów wyko
ń
czalniczych.
•
Ocenianie jako
ś
ci wyko
ń
czenia skór metod
ą
organoleptyczn
ą
oraz na
podstawie bada
ń
laboratoryjnych.
•
Dobieranie urz
ą
dze
ń
, maszyn i narz
ę
dzi do wykonania okre
ś
lonych
operacji technologicznych zwi
ą
zanych z wyko
ń
czaniem skór.
•
Obsługa maszyn i urz
ą
dze
ń
do wyko
ń
czania skór.
•
Wykonywanie
podstawowych
czynno
ś
ci
zwi
ą
zanych
z przygotowaniem do pracy oraz konserwacj
ą
maszyn i urz
ą
dze
ń
do
wyko
ń
czania skór bez włosa.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Próbki skór wyko
ń
czonych ró
Ŝ
nymi metodami.
Zestawy
ś
rodków pomocniczych stosowanych do wyko
ń
czania skór.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
78
Zestawy odczynników do prowadzenia kontroli procesów.
Dokumentacja
techniczno
-
technologiczna
produkcji
ró
Ŝ
nych
asortymentów skór.
Aparatura laboratoryjna do badania i kontroli stosowanych
ś
rodków.
Plansze, tablice, foliogramy dotycz
ą
ce procesów wyko
ń
czania skór.
Plansze, tablice: maszyny stosowane do wyko
ń
czania i uszlachetniania
skór bez włosa i z włosem.
Zestawy norm.
Przezrocza, filmy dydaktyczne: metody wyko
ń
czania skór.
Schematy kinematyczne maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Prospekty maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Instrukcje obsługi i konserwacji maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Urz
ą
dzenia, maszyny i narz
ę
dzia do wyko
ń
czania skór.
Przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej
oraz ochrony
ś
rodowiska.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
wyko
ń
czania i uszlachetniania skór bez włosa.
W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni dobiera
ć
metody, techniki, materiały i
ś
rodki do wyko
ń
czania skór, dokonywa
ć
kontroli przebiegu procesów oraz oceny ich jako
ś
ci.
Program jednostki powinien by
ć
realizowany z uwzgl
ę
dnieniem metod
nauczania: tekstu przewodniego, pokazu z obja
ś
nieniem, pokazu
z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych.
W trakcie realizacji programu nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na dobór metody
wyko
ń
czania do rodzaju surowca i produkowanego asortymentu skór.
Program jednostki powinien by
ć
realizowany w: pracowni technologii,
laboratorium chemicznym, warsztatach szkolnych oraz zakładach
wyprawy skór licowych i zakładach rzemie
ś
lniczych.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania zada
ń
praktycznych nale
Ŝ
y
zapozna
ć
uczniów z zasadami obsługi aparatury, przepisami
bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej
obowi
ą
zuj
ą
cymi na poszczególnych stanowiskach pracy.
Wskazane jest prowadzenie zaj
ęć
w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów,
a w miar
ę
potrzeb z podziałem na zespoły 2–3 osobowe.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania
ć
wicze
ń
wskazane jest
przygotowanie materiałów, jak: teksty przewodnie, instrukcje, normy,
próbki skór i
ś
rodków, katalogi. Stanowiska
ć
wiczeniowe powinny by
ć
wyposa
Ŝ
one w niezb
ę
dne maszyny, urz
ą
dzenia i przyrz
ą
dy pomiarowe.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
79
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Proces sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów powinien by
ć
realizowany według kryteriów ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach.
Ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów dotyczy przede wszystkim poziomu i zakresu
opanowania umiej
ę
tno
ś
ci okre
ś
lonych w szczegółowych celach
kształcenia.
Kontrola i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów mo
Ŝ
e by
ć
dokonywana za
pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas realizacji zada
ń
praktycznych.
W trakcie oceniania pracy uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na
operowanie
zdobyt
ą
wiedz
ą
,
merytoryczn
ą
jako
ść
wypowiedzi,
posługiwanie si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
.
Ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów powinna obejmowa
ć
:
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
sprawno
ść
i efektywno
ść
wykonania zada
ń
,
−
dobór metod i technik wyko
ń
czania skór,
−
dokonywanie oceny procesów wyko
ń
czania,
−
dokonywanie kontroli stosowanych
ś
rodków i realizowanych
procesów,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
W ko
ń
cowej ocenie osi
ą
gni
ęć
uczniów po zako
ń
czeniu realizacji
programu jednostki modułowej nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki stosowanych
sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
80
Jednostka modułowa 311[09].Z4.02
Uszlachetnianie skór z okryw
ą
włosow
ą
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
okre
ś
li
ć
metody wyko
ń
czania i uszlachetniania skór,
−
scharakteryzowa
ć
metody uszlachetniania okrywy włosowej skór,
−
przygotowa
ć
skóry do chemicznego, termicznego i mechanicznego
uszlachetniania,
−
sporz
ą
dzi
ć
k
ą
piel umartwiaj
ą
c
ą
, zaprawiaj
ą
c
ą
i barwi
ą
c
ą
włos,
zgodnie z instrukcj
ą
technologiczn
ą
,
−
przeprowadzi
ć
proces barwienia okrywy włosowej oraz skontrolowa
ć
parametry technologiczne,
−
sporz
ą
dzi
ć
zestaw apretury do uszlachetniania okrywy włosowej,
−
przeprowadzi
ć
proces polofiksowania okrywy włosowej,
−
przeprowadzi
ć
proces uszlachetniania skór z włosem na ró
Ŝ
ne
imitacje,
−
przeprowadzi
ć
proces uszlachetniania tkanki skórnej skór z okryw
ą
włosow
ą
,
−
odczyta
ć
schematy kinematyczne maszyn i urz
ą
dze
ń
,
−
scharakteryzowa
ć
urz
ą
dzenia do procesów uszlachetniania skór
z okryw
ą
włosow
ą
,
−
obsłu
Ŝ
y
ć
maszyny
i
urz
ą
dzenia
do
wyko
ń
czania
skór
z włosem,
−
zastosowa
ć
przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
2. Materiał nauczania
Zasady przygotowania okrywy włosowej do barwienia.
Proces umartwiania okrywy włosowej.
Proces zaprawiania okrywy włosowej.
Kontrola procesów umartwiania i zaprawiania okrywy włosowej.
Zasady rozja
ś
niania okrywy włosowej.
Zasady chlorowania okrywy włosowej.
Ś
rodki stosowane do przygotowania okrywy włosowej do barwienia.
Teoria barwienia włosa.
Technika barwienia włosa ró
Ŝ
nymi grupami barwników.
Barwniki stosowane do barwienia włosa.
Bł
ę
dy powstaj
ą
ce podczas barwienia i ich usuwanie.
Metoda uszlachetniania włosa przez polofiksowanie.
Ś
rodki stosowane do uplastyczniania i polofiksowania włosa.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
81
Sposoby wytwarzania loków i mory z gładkiej okrywy włosowej.
Ś
rodki stosowane do lokowania okrywy włosowej.
Metody drukowania tkanki skórnej i okrywy włosowej.
Metody uszlachetniania skór z włosem na ró
Ŝ
ne imitacje.
Metody uszlachetniania tkanki skórnej skór z włosem, np.: welur,
nappalan.
Ś
rodki stosowane do uszlachetniania skór z okryw
ą
włosow
ą
.
Maszyny i urz
ą
dzenia stosowane do uszlachetniania okrywy włosowej.
Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy. Ochrona przeciwpo
Ŝ
arowa.
Ochrona
ś
rodowiska.
3.
Ć
wiczenia
•
Przeprowadzanie prób barwienia okrywy włosowej.
•
Dobieranie metody uszlachetniania włosa odpowiednio do rodzaju
i przeznaczenia skóry.
•
Szablonowanie okrywy włosowej skóry owczej na imitacj
ę
ocelota.
•
Polofiksowanie okrywy włosowej skóry baraniej.
•
Porównywanie okrywy włosowej skór uszlachetnionych ró
Ŝ
nymi
metodami.
•
Identyfikowanie
wad
i
uszkodze
ń
powstaj
ą
cych
podczas
uszlachetniania okrywy włosowej, okre
ś
lanie sposobów ich eliminacji.
•
Ocenianie jako
ś
ci okrywy włosowej skór uszlachetnionych na
podstawie bada
ń
organoleptycznych i laboratoryjnych.
•
Dobieranie urz
ą
dze
ń
, maszyn i narz
ę
dzi do wykonania okre
ś
lonych
operacji technologicznych wyko
ń
czania skór z włosem.
•
Obsługa maszyn i urz
ą
dze
ń
do wyko
ń
czania skór z włosem.
•
Wykonywanie podstawowych czynno
ś
ci zwi
ą
zanych z eksploatacja
maszyn i urz
ą
dze
ń
stosowanych w procesach wyko
ń
czania skór
z włosem.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Schematy technologiczne procesów uszlachetniania okrywy włosowej.
Opisy i instrukcje technologiczne procesów barwienia i polofiksowania
włosa.
Katalogi próbek skór.
Zestaw barwników do okrywy włosowej.
Zestaw
ś
rodków pomocniczych do uszlachetniania okrywy włosowej.
Filmy, przezrocza, obrazuj
ą
ce procesy uszlachetniania włosa.
Aparatura laboratoryjna do oceny jako
ś
ci uszlachetnienia okrywy
włosowej.
Plansze, tablice: maszyny stosowane do wyko
ń
czania i uszlachetniania
skór z włosem.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
82
Schematy kinematyczne maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Prospekty maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Instrukcje obsługi i konserwacji maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Zestawy norm.
Przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej
oraz ochrony
ś
rodowiska.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów umiej
ę
tno
ś
ci dotycz
ą
cych uszlachetniania okrywy
włosowej. Ten etap produkcji ma istotny wpływ na jako
ść
skór, wymaga
znajomo
ś
ci okre
ś
lonego zakresu wiedzy z chemii, materiałoznawstwa
oraz technologii wyprawy skór z włosem. W procesie wyko
ń
czania skór
stosowane s
ą
metody chemiczne, termiczne i mechaniczne.
Podczas realizacji zada
ń
praktycznych nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na
poprawno
ść
i dokładno
ść
wykonania okre
ś
lonych prac, utrzymanie
parametrów technologicznych. Uczniowie powinni pozna
ć
procesy
fizyczne i reakcje chemiczne białka z ró
Ŝ
nymi rodzajami
ś
rodków
chemicznych, zachodz
ą
ce w skórze i okrywie włosowej. Ka
Ŝ
de
odst
ę
pstwo od obowi
ą
zuj
ą
cych zasad wpływa na powstawanie
uszkodze
ń
i wad, a nawet zniszczenie włosa. Procesy chemicznego
uszlachetniania okrywy włosowej maj
ą
równie
Ŝ
wpływ na tkank
ę
skórn
ą
.
Umiej
ę
tno
ś
ci
nastawiania
k
ą
pieli
technologicznych,
kontroli
parametrów oraz prowadzenia procesów uszlachetniania, mog
ą
by
ć
kształtowane w warsztatach szkolnych lub w zakładzie garbarskim. Du
Ŝ
a
ilo
ść
metod, sposobów i technik uszlachetniaj
ą
cych oraz stosowanych
maszyn
i
urz
ą
dze
ń
,
a
tak
Ŝ
e
skomplikowanych
agregatów
wyko
ń
czalniczych uniemo
Ŝ
liwia realizacj
ę
programu tylko w warunkach
szkolnych.
W pracowni technologii mog
ą
by
ć
realizowane zaj
ę
cia wst
ę
pne
i
ć
wiczenia w formie pokazu, porównywania np. efektów barwienia skór
ró
Ŝ
nymi barwnikami i w ró
Ŝ
nych warunkach technologicznych.
Wskazane
jest
organizowanie
wycieczek
dydaktycznych
do
przedsi
ę
biorstw specjalizuj
ą
cych si
ę
w produkcji skór z okryw
ą
włosow
ą
,
gdzie uczniowie mog
ą
pozna
ć
stosowane współcze
ś
nie maszyny
i urz
ą
dzenia oraz metody i sposoby uszlachetniania skór.
Program jednostki powinien by
ć
realizowany z uwzgl
ę
dnieniem metod
nauczania: tekstu przewodniego, pokazu z obja
ś
nieniem, pokazu
z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania
ć
wicze
ń
i innych zada
ń
praktycznych nale
Ŝ
y zapozna
ć
uczniów z zasadami obsługi aparatury
oraz z przepisami bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej obowi
ą
zuj
ą
cymi na poszczególnych stanowiskach
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
83
pracy. Zaj
ę
cia powinny by
ć
prowadzone w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów,
a w miar
ę
potrzeb z podziałem na zespoły 2 - 3 osobowe.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno by
ć
dokonywane
według kryteriów ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach. Ocena
osi
ą
gni
ęć
uczniów dotyczy przede wszystkim poziomu i zakresu
opanowania umiej
ę
tno
ś
ci okre
ś
lonych w szczegółowych celach
kształcenia.
Proces sprawdzania i oceniania mo
Ŝ
e by
ć
realizowany za pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
Bie
Ŝą
ca analiza post
ę
pów uczniów umo
Ŝ
liwia korygowanie stosowanych
metod kształcenia.
Kontrola i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów powinna obejmowa
ć
:
−
diagnoz
ę
poziomu wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci uczniów na pocz
ą
tku
realizacji programu jednostki,
−
identyfikacj
ę
post
ę
pów
uczniów
w
procesie
kształcenia,
rozpoznawanie trudno
ś
ci w realizacji celów,
−
ocen
ę
wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci uczniów po zako
ń
czeniu realizacji
programu jednostki.
Podstaw
ą
do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest poprawne
wykonanie
ć
wicze
ń
, sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
. W trakcie
sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
zwraca
ć
uwag
ę
na
operowanie
zdobyt
ą
wiedz
ą
,
merytoryczn
ą
jako
ść
wypowiedzi,
posługiwanie si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
84
Moduł 311[09].Z5
Organizacja procesu produkcji skór
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
charakteryzowa
ć
asortymenty skór wyprawionych,
−
okre
ś
la
ć
wska
ź
niki ilo
ś
ci i jako
ś
ci produkcji skór,
−
sporz
ą
dza
ć
dokumentacj
ę
technologiczn
ą
ró
Ŝ
nych asortymentów skór
wyprawionych,
−
dokonywa
ć
kontroli jako
ś
ci
ś
rodków pomocniczych stosowanych
do wyprawy skór,
−
prowadzi
ć
kontrol
ę
mi
ę
dzyoperacyjn
ą
procesów wyprawy skór,
−
prowadzi
ć
badania organoleptyczne i laboratoryjne skór surowych,
półfabrykatów i skór wyprawionych,
−
interpretowa
ć
wyniki bada
ń
organoleptycznych i laboratoryjnych skór
surowych i wyprawionych oraz
ś
rodków stosowanych w procesie
wyprawy,
−
magazynowa
ć
i przechowywa
ć
skóry wyprawione,
−
przygotowywa
ć
półfabrykaty i skóry wyprawione do obrotu
towarowego,
−
prowadzi
ć
procesy czyszczenia i renowacji wyrobów skórzanych,
−
stosowa
ć
przepisy prawa w zarz
ą
dzaniu organizacj
ą
produkcji,
−
stosowa
ć
techniki komputerowe w procesie organizacji produkcji.
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol
jednostki
modułowej
Nazwa jednostki modułowej
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
ę
311[09].Z5.01
Posługiwanie si
ę
dokumentacj
ą
wyprawy skór
62
311[09].Z5.02
Prowadzenie kontroli mi
ę
dzyoperacyjnej procesu
wyprawy skór
62
311[09].Z5.03
Ocena jako
ś
ci skór wyprawionych
60
311[09].Z5.04
Przygotowanie skór wyprawionych do obrotu
towarowego
20
311[09].Z5.05
Prowadzenie procesów czyszczenia i renowacji
wyrobów skórzanych
36
Razem
240
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
85
3. Schemat układu jednostek modułowych
4. Literatura
Borowiecki
R.:
Ekonomika
i
organizacja
przedsi
ę
biorstwa
przemysłowego. PWN, Warszawa 1996
Duda I.: Towaroznawstwo gotowych skór futrzarskich. Stowarzyszenie
Włókników Polskich, Łód
ź
1980
Hansen A.: Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998
Koradecka D. (red.): Bezpiecze
ń
stwo pracy i ergonomia. CIOP,
Warszawa 1999
Lasek W., Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. II. Wyko
ń
czanie.
WSiP, Warszawa 1985
Lasek W.: Wyka
ń
czalnictwo skór mi
ę
kkich. WNT, Warszawa 1984
Male
ń
czak J.,
Ć
ujon J.: Maszyny i urz
ą
dzenia garbarskie. WSI, Radom
1981
Martyniak Z.: Metody organizowania procesów pracy. PWE, Warszawa
1996
Michalec T.: Ochrona
ś
rodowiska. WSI, Radom 1979
Michalec T.:
Ś
rodki pomocnicze dla przemysłu garbarskiego. WSI,
Radom 1991
Persz T.: Materiałoznawstwo dla techników przemysłu skórzanego.
WSiP, Warszawa 1997
311 [09].Z5
Organizacja procesu
produkcji skór
311[09].Z5.01
Posługiwanie si
ę
dokumentacj
ą
wyprawy skór
311[09].Z5.02
Prowadzenie kontroli
mi
ę
dzyoperacyjnej procesu
wyprawy skór
311[09].Z5.03
Ocena jako
ś
ci skór wyprawionych
311[09].Z5.04
Przygotowanie skór wyprawionych
do obrotu towarowego
311[09].Z5.05
Prowadzenie procesów
czyszczenia i renowacji wyrobów
skórzanych
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
86
Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. I. Garbowanie. WSiP,
Warszawa 1986
Praca zbiorowa: Bezpiecze
ń
stwo i ochrona człowieka w
ś
rodowisku
pracy. Ergonomia. CIOP, Warszawa 1999
Sadowski T.: Czyszczenie i renowacja odzie
Ŝ
y futrzarskiej. ITE, Radom
1997
Ś
miechowski K.: Produkcja skór a ochrona
ś
rodowiska. Politechnika
Radomska, Radom 1998
Vademecum garbarza. Praca zbiorowa. ITE, Radom 1996
Wo
ź
niakiewicz W.: Technologia futrzarstwa. WPLiS, Warszawa 1956
Czasopisma specjalistyczne.
Wykaz literatury nale
Ŝ
y aktualizowa
ć
w miar
ę
ukazywania si
ę
nowych
pozycji wydawniczych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
87
Jednostka modułowa 311[09].Z5.01
Posługiwanie si
ę
dokumentacj
ą
wyprawy skór
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
zastosowa
ć
normy przedmiotowe dotycz
ą
ce skór i
ś
rodków
pomocniczych,
−
posłu
Ŝ
y
ć
si
ę
instrukcjami i opisami technologicznymi,
−
zaplanowa
ć
maszyny i urz
ą
dzenia do produkcji okre
ś
lonych rodzajów
skór,
−
odczyta
ć
schematy maszyn i urz
ą
dze
ń
produkcyjnych,
−
wypełni
ć
dokumentacj
ę
wewn
ą
trzzakładow
ą
: dziennik produkcji,
dowody
pobrania
materiałów
oraz
przekazania
wyrobów
i półfabrykatów do magazynu,
−
zastosowa
ć
normy zu
Ŝ
ycia surowców i materiałów pomocniczych,
−
zastosowa
ć
normy czasowe dotycz
ą
ce wykonania operacji i procesów
technologicznych,
−
zastosowa
ć
programy komputerowe do sporz
ą
dzania dokumentacji,
−
skorzysta
ć
z literatury specjalistycznej, katalogów i prospektów,
dotycz
ą
cych organizacji pracy, technologii, wzornictwa.
2. Materiał nauczania
Opisy i instrukcje technologiczne dotycz
ą
ce produkcji ró
Ŝ
nych
asortymentów skór.
Normy: podział, zastosowanie.
Normy przedmiotowe i czynno
ś
ciowe.
Normy zu
Ŝ
ycia materiałowego w produkcji ró
Ŝ
nych asortymentów skór.
Zasady normowania czasu pracy.
Zasady odczytywania schematów i szkiców technicznych dotycz
ą
cych
działania maszyn i urz
ą
dze
ń
produkcyjnych.
3.
Ć
wiczenia
•
Dobieranie surowców i
ś
rodków pomocniczych do wyprawy skór na
podstawie opisów technologicznych i norm przedmiotowych.
•
Odczytywanie informacji dotycz
ą
cych procesów produkcyjnych
okre
ś
lonych asortymentów skór, zamieszczonych w opisach
i instrukcjach technologicznych.
•
Rozró
Ŝ
nianie rodzajów asortymentów skór wyprawionych na
podstawie norm przedmiotowych.
•
Dobieranie maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi do produkcji okre
ś
lonego
asortymentu skór.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
88
•
Okre
ś
lanie
kolejno
ś
ci
operacji
technologicznych
stosowanych
w ró
Ŝ
nych metodach wyprawy skór.
•
Sporz
ą
dzanie dokumentacji produkcyjnej.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Instrukcje i opisy technologiczne produkcji ró
Ŝ
nych asortymentów skór.
Schematy działania maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Instrukcje obsługi, konserwacji i regulacji maszyn i urz
ą
dze
ń
.
Normy przedmiotowe skór surowych i wyprawionych oraz
ś
rodków
pomocniczych.
Normy czynno
ś
ciowe procesów technologicznych i bada
ń
dotycz
ą
cych
kontroli mi
ę
dzyoperacyjnej.
Normy zu
Ŝ
ycia surowców podstawowych i
ś
rodków pomocniczych.
Wzory dokumentacji technicznych i technologicznych.
Wzory druków dokumentacji technologicznej.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki jest opanowanie przez uczniów
umiej
ę
tno
ś
ci dokumentacji procesu produkcji ró
Ŝ
nych asortymentów
skór. W wyniku realizacji programu jednostki uczniowie powinni
opanowa
ć
umiej
ę
tno
ś
ci posługiwania si
ę
dokumentacj
ą
surowcow
ą
i materiałow
ą
oraz planowania przebiegu procesu technologicznego.
Program jednostki powinien by
ć
realizowany z uwzgl
ę
dnieniem metod
nauczania: wykładu informacyjnego, pokazu z obja
ś
nieniem,
ć
wicze
ń
praktycznych.
Wskazane jest prowadzenie zaj
ęć
w: pracowni technologii,
warsztatach szkolnych, zakładach
produkcyjnych oraz zakładach
rzemie
ś
lniczych, w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów, a w miar
ę
potrzeb
z podziałem na zespoły 2–3 osobowe. Podczas zaj
ęć
nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
korzystanie z informacji zawartych w opisach i instrukcjach
technologicznych, schematach działania maszyn i urz
ą
dze
ń
,
−
planowanie procesu produkcyjnego z uwzgl
ę
dnieniem wyposa
Ŝ
enia
technicznego, parametrów technologicznych dla poszczególnych
wyrobów, obsady stanowisk pracy,
−
wypełnianie dokumentacji technologicznej.
W trakcie realizacji programu jednostki wskazane jest korzystanie ze
specjalistycznych programów komputerowych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
89
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Proces sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów powinien by
ć
realizowany za pomoc
ą
sprawdzianów ustnych i pisemnych oraz
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
Bie
Ŝą
ca analiza osi
ą
gni
ęć
i post
ę
pów uczniów umo
Ŝ
liwia korygowanie
stosowanych metod kształcenia.
Proces sprawdzania i oceniania powinien obejmowa
ć
:
−
diagnoz
ę
poziomu wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci uczniów na pocz
ą
tku
realizacji programu jednostki,
−
ocen
ę
post
ę
pów uczniów oraz identyfikacj
ę
trudno
ś
ci w realizacji
celów kształcenia,
−
ocen
ę
poziomu wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci uczniów po zako
ń
czeniu
realizacji programu jednostki.
Kontrola i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów powinna obejmowa
ć
:
−
posługiwanie si
ę
opisami i instrukcjami technologicznymi wyprawy
skór,
−
stosowanie norm przedmiotowych i czynno
ś
ciowych dotycz
ą
cych
wyprawy skór,
−
dobór surowców podstawowych i
ś
rodków pomocniczych na
podstawie opisów technologicznych i norm przedmiotowych,
−
okre
ś
lanie norm zu
Ŝ
ycia materiałów,
−
odczytywanie oraz sporz
ą
dzanie schematów i szkiców dotycz
ą
cych
działania maszyn i urz
ą
dze
ń
.
W trakcie oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na
operowanie
zdobyt
ą
wiedz
ą
,
merytoryczn
ą
jako
ść
wypowiedzi,
posługiwanie si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
.
W ko
ń
cowej ocenie pracy uczniów nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki
stosowanych sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
90
Jednostka modułowa 311[09].Z5.02
Prowadzenie kontroli mi
ę
dzyoperacyjnej procesu
wyprawy skór
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
scharakteryzowa
ć
surowce podstawowe i
ś
rodki pomocnicze
stosowane w procesach wyprawy skór,
−
okre
ś
li
ć
chemiczne, fizyczne i u
Ŝ
ytkowe wła
ś
ciwo
ś
ci
ś
rodków
pomocniczych stosowanych w procesie produkcji skór,
−
okre
ś
li
ć
jako
ść
materiałów na podstawie norm przedmiotowych,
−
pobra
ć
i przygotowa
ć
próbki skór i
ś
rodków pomocniczych do bada
ń
laboratoryjnych,
−
wykona
ć
podstawowe badania organoleptyczne i laboratoryjne,
−
okre
ś
li
ć
fizyczne i chemiczne wła
ś
ciwo
ś
ci skór wyprawionych na
podstawie bada
ń
laboratoryjnych,
−
okre
ś
li
ć
zastosowanie
ś
rodków pomocniczych na podstawie
wła
ś
ciwo
ś
ci fizycznych i składu chemicznego,
−
wykona
ć
pomiary długo
ś
ci, masy, powierzchni i grubo
ś
ci skór,
−
sporz
ą
dzi
ć
dokumentacj
ę
bada
ń
organoleptycznych i laboratoryjnych,
−
zidentyfikowa
ć
i usun
ąć
bł
ę
dy technologiczne zaistniałe w procesach
wyprawy skór,
−
zastosowa
ć
przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
2. Materiał nauczania
Wła
ś
ciwo
ś
ci skór surowych i wyprawionych.
Metody bada
ń
organoleptycznych i laboratoryjnych skór wyprawionych.
Zasady pobierania próbek pierwotnych skór surowych, półfabrykatów
i skór wyprawionych.
Zasady pobierania i przygotowania próbek
ś
rodków pomocniczych do
bada
ń
laboratoryjnych.
Zasady przygotowania próbek laboratoryjnych.
Metody wyznaczania wska
ź
ników charakteryzuj
ą
cych skóry wyprawione.
Interpretacja norm przedmiotowych
ś
rodków pomocniczych stosowanych
do produkcji ró
Ŝ
nych asortymentów skór.
Kontrola mi
ę
dzyoperacyjna procesu produkcji.
Metody oznacze
ń
i bada
ń
kontrolno-pomiarowych
ś
rodków stosowanych
w procesach wyprawy skór.
Badania organoleptyczne i laboratoryjne skór surowych, półfabrykatów
i skór wyprawionych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
91
Przyrz
ą
dy pomiarowe: termometr, waga, grubo
ś
ciomierz, areometr,
higrometr, planimetr.
Aparatura i urz
ą
dzenia laboratoryjne do wykonania bada
ń
.
Techniki
wykonania
bada
ń
organoleptycznych
skór
i
ś
rodków
pomocniczych.
Normy przedmiotowe i czynno
ś
ciowe dotycz
ą
ce bada
ń
laboratoryjnych.
Analiza
i
interpretacja
wyników
bada
ń
laboratoryjnych
i organoleptycznych.
Przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej
oraz ochrony
ś
rodowiska.
3.
Ć
wiczenia
•
Rozpoznawanie wad i uszkodze
ń
skór wyprawionych na podstawie
próbek.
•
Ocena organoleptyczna ró
Ŝ
nych rodzajów i asortymentów skór
gotowych.
•
Pobieranie i przygotowanie próbek pierwotnych i laboratoryjnych do
badania fizycznych i chemicznych wła
ś
ciwo
ś
ci skór.
•
Wykonywanie laboratoryjnych bada
ń
skór.
•
Okre
ś
lanie przeznaczenia asortymentowego skór gotowych na
podstawie bada
ń
organoleptycznych i laboratoryjnych.
•
Ocena jako
ś
ci skór wyprawionych na podstawie bada
ń
.
•
Dokonywanie
oceny
półproduktów
na
podstawie
bada
ń
organoleptycznych.
•
Dokumentowanie
przebiegu
bada
ń
organoleptycznych
i laboratoryjnych.
•
Analiza i interpretacja wyników bada
ń
oraz porównywanie
ich z normami.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Próbki skór wyprawionych i wyko
ń
czonych ró
Ŝ
nymi metodami.
Normy przedmiotowe i czynno
ś
ciowe dotycz
ą
ce skór.
Aparatura laboratoryjna do badania chemicznych wła
ś
ciwo
ś
ci skór.
Aparatura laboratoryjna do badania fizycznych wła
ś
ciwo
ś
ci skór.
Próbki skór gotowych z typowymi wadami i uszkodzeniami.
Mikroskop.
Zlewki laboratoryjne. Odczynniki chemiczne.
Przyrz
ą
dy pomiarowe: waga laboratoryjna, grubo
ś
ciomierz, przymiar
liniowy, higrometr.
Zestaw komputerowy z dost
ę
pem do Internetu.
Przyrz
ą
dy kontrolno - pomiarowe.
Instrukcje do prowadzenia kontroli organoleptycznej.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
92
Zestaw aparatury laboratoryjnej do bada
ń
.
Próbki
ś
rodków pomocniczych stosowanych do produkcji skór.
Przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej
oraz ochrony
ś
rodowiska obowi
ą
zuj
ą
ce podczas badania wła
ś
ciwo
ś
ci
skór i
ś
rodków pomocniczych.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów umiej
ę
tno
ś
ci wykonywania bada
ń
wła
ś
ciwo
ś
ci skór
i
ś
rodków pomocniczych stosowanych w procesach wyprawy oraz
prowadzenia kontroli mi
ę
dzyoperacyjnej procesu wyprawy skór.
W trakcie realizacji programu wskazane jest stosowanie metod
nauczania: wykładu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu
z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych.
Zaj
ę
cia powinny odbywa
ć
si
ę
w pracowni technologii, w laboratorium
chemicznym, w warsztatach szkolnych oraz w zakładach produkcyjnych
i rzemie
ś
lniczych.
Wskazane
jest
wyposa
Ŝ
enie
pracowni
w
tekstowe
i
pozatekstowe
ź
ródła
informacji,
w
zestaw
komputerowy
z oprogramowaniem umo
Ŝ
liwiaj
ą
cym opracowanie wyników bada
ń
.
Zaj
ę
cia powinny odbywa
ć
si
ę
w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów,
a w miar
ę
potrzeb z podziałem na zespoły 2 - 5 osobowe.
Podczas oceniania pracy uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
okre
ś
lanie czynników wpływaj
ą
cych na ocen
ę
i klasyfikacj
ę
skór,
−
dobór metod oceny jako
ś
ci skór,
−
stosowanie aparatury i przyrz
ą
dów pomiarowych niezb
ę
dnych do
wykonania kontroli mi
ę
dzyoperacyjnej,
−
odczytywanie danych z dokumentacji techniczno - technologicznej
dotycz
ą
cych kontroli jako
ś
ci,
−
ocenianie jako
ś
ci skór metod
ą
organoleptyczn
ą
,
−
ocenianie jako
ś
ci wyrobów na podstawie bada
ń
laboratoryjnych,
−
interpretacj
ę
wyników bada
ń
.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania zada
ń
praktycznych nale
Ŝ
y
zapozna
ć
uczniów z zasadami obsługi urz
ą
dze
ń
i aparatury
laboratoryjnej oraz z obowi
ą
zuj
ą
cymi przepisami bezpiecze
ń
stwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
Wskazane jest przygotowanie instrukcji, norm oraz próbek materiałów
niezb
ę
dnych do wykonania
ć
wicze
ń
.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
93
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Proces sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów powinien by
ć
realizowany według kryteriów ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach.
Ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów dotyczy przede wszystkim poziomu i zakresu
opanowania umiej
ę
tno
ś
ci okre
ś
lonych w szczegółowych celach
kształcenia.
Kontrola i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów mo
Ŝ
e by
ć
dokonywana za
pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
W trakcie sprawdzania i oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
okre
ś
lanie wła
ś
ciwo
ś
ci materiałów na podstawie norm i wyników
bada
ń
,
−
wykonywanie
ć
wicze
ń
i bada
ń
zgodnie z instrukcj
ą
,
−
analiz
ę
i interpretacj
ę
wyników bada
ń
,
−
posługiwanie si
ę
przyrz
ą
dami pomiarowymi,
−
korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,
−
dobór aparatury i metod bada
ń
,
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
W trakcie oceniania osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na
operowanie zdobyt
ą
wiedz
ą
, merytoryczn
ą
jako
ść
wypowiedzi, posługiwanie
si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
.
W ocenie ko
ń
cowej pracy uczniów nale
Ŝ
y bra
ć
pod uwag
ę
poprawno
ść
i jako
ść
wykonania zada
ń
oraz wyniki stosowanych sprawdzianów i testów
osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
94
Jednostka modułowa 311[09].Z5.03
Ocena jako
ś
ci skór wyprawionych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
dokona
ć
podziału skór wyprawionych na poszczególne grupy
asortymentowe,
−
okre
ś
li
ć
wła
ś
ciwo
ś
ci skór wyprawionych,
−
rozpozna
ć
rodzaje skór wyprawionych na podstawie sposobu
wyko
ń
czenia,
−
okre
ś
li
ć
czynniki wpływaj
ą
ce na jako
ść
skór,
−
zidentyfikowa
ć
wady i uszkodzenia skór wyprawionych,
−
odczyta
ć
wska
ź
niki oceny jako
ś
ciowej skór wyprawionych na
podstawie norm,
−
zastosowa
ć
metody oceny jako
ś
ci skór,
−
okre
ś
li
ć
jako
ść
skór wyprawionych na podstawie norm, punktacji wad
i uszkodze
ń
oraz technicznych warunków odbioru,
−
dokona
ć
podziału skór na grupy i rodzaje asortymentowe,
−
zakwalifikowa
ć
skóry wyprawione do okre
ś
lonego gatunku.
2. Materiał nauczania
Podział skór wyprawionych.
Rodzaje i charakterystyka skór wyprawionych: skóry z licem naturalnym,
skóry z licem poprawionym lub sztucznym, skóry szlifowane, skóry
lakierowane, skóry specjalnych wyko
ń
cze
ń
.
Przyrz
ą
dy pomiarowe do oceny jako
ś
ci skór.
Wady i uszkodzenia skór wyprawionych, podział i punktacja wad.
Rodzaje i wielko
ść
wad skór wyprawionych.
Normy
przedmiotowe
oraz
techniczne
warunki
odbioru
skór
wyprawionych.
Normy dotycz
ą
ce klasyfikacji jako
ś
ciowej skór wyprawionych.
3.
Ć
wiczenia
•
Rozró
Ŝ
nianie asortymentów skór wyprawionych.
•
Rozpoznawanie rodzaju wyko
ń
czenia skór wyprawionych.
•
Identyfikowanie wad i uszkodze
ń
skór wyprawionych.
•
Punktacja wad i uszkodze
ń
skór na podstawie norm przedmiotowych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
95
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Normy
przedmiotowe
dla
poszczególnych
asortymentów
skór
wyprawionych.
Normy czynno
ś
ciowe dotycz
ą
ce klasyfikacji skór wyprawionych.
Katalogi próbek skór z wadami i uszkodzeniami.
Normy.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest opanowanie
przez uczniów umiej
ę
tno
ś
ci dotycz
ą
cych oceniania skór wyprawionych.
Ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów dotyczy przede wszystkim poziomu i zakresu
opanowania umiej
ę
tno
ś
ci okre
ś
lonych w szczegółowych celach
kształcenia.
W trakcie realizacji programu wskazane jest stosowanie metod
nauczania: wykładu informacyjnego, pokazu z obja
ś
nieniem, pokazu
z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych.
Podczas realizacji programu jednostki modułowej nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
czynniki wpływaj
ą
ce na ocen
ę
i klasyfikacj
ę
skór,
−
metody oceny jako
ś
ci skór wyprawionych,
−
charakterystyk
ę
przyrz
ą
dów pomiarowych do oceny jako
ś
ci skór,
−
odczytywanie danych z dokumentacji techniczno - technologicznej
dotycz
ą
cych kontroli jako
ś
ci skór gotowych,
−
ocen
ę
jako
ś
ci
skór
wyprawionych
na
podstawie
bada
ń
organoleptycznych,
−
kwalifikowanie skór wyprawionych do okre
ś
lonego gatunku.
Zaj
ę
cia powinny odbywa
ć
si
ę
w: pracowni technologii, laboratorium
chemicznym, warsztatach szkolnych, zakładach produkcyjnych lub
zakładach rzemie
ś
lniczych, w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów, a w miar
ę
potrzeb z podziałem na zespoły 3-5 osobowe.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno odbywa
ć
si
ę
według kryteriów ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach. Kontrola
i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów dotyczy przede wszystkim poziomu oraz
zakresu opanowania umiej
ę
tno
ś
ci okre
ś
lonych w szczegółowych celach
kształcenia.
Ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów mo
Ŝ
e by
ć
dokonywana za pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
96
W trakcie oceniania umiej
ę
tno
ś
ci uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
dobór przyrz
ą
dów pomiarowych do oceny jako
ś
ci skór,
−
dobór metod badania wła
ś
ciwo
ś
ci oraz jako
ś
ci skór,
−
kwalifikowanie skór do okre
ś
lonego gatunku.
W ocenie osi
ą
gni
ęć
uczniów nale
Ŝ
y bra
ć
pod uwag
ę
poprawno
ść
oraz
merytoryczn
ą
jako
ść
wypowiedzi ustnych i pisemnych, posługiwanie si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
, operowanie zdobyt
ą
wiedz
ą
.
W ocenie ko
ń
cowej pracy uczniów nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki
stosowanych sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
97
Jednostka modułowa 311[09].Z5.04
Przygotowanie skór wyprawionych do obrotu
towarowego
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
posłu
Ŝ
y
ć
si
ę
normami dotycz
ą
cymi cechowania, przechowywania
i transportu skór wyprawionych,
−
dokona
ć
pomiaru powierzchni skór „mi
ę
kkich”: r
ę
kawiczniczych,
odzie
Ŝ
owych,
meblowych,
galanteryjnych,
obuwniczych
wierzchowych, za pomoc
ą
maszyn i specjalistycznych przyrz
ą
dów,
−
okre
ś
li
ć
mas
ę
skór
wyprawionych
„twardych”:
obuwiowych
spodowych, ci
ęŜ
kich technicznych,
−
dokona
ć
pakowania skór gotowych zgodnie z norm
ą
czynno
ś
ciow
ą
dla danego asortymentu,
−
okre
ś
li
ć
warunki magazynowania skór wyprawionych,
−
przeprowadzi
ć
kontrol
ę
sposobu przechowywania skór w magazynie
towaru gotowego,
−
okre
ś
li
ć
zadania działu sprzeda
Ŝ
y przedsi
ę
biorstwa,
−
zastosowa
ć
przepisy prawa oraz procedury handlowe dotycz
ą
ce
sprzeda
Ŝ
y,
−
przeprowadzi
ć
analiz
ę
rynku zbytu dla skór wyprawionych,
−
opracowa
ć
ofert
ę
handlow
ą
na produkowane skóry,
−
przeprowadzi
ć
negocjacje handlowe z odbiorcami skór,
−
przyj
ąć
i rozpatrzy
ć
reklamacje zgodnie z obowi
ą
zuj
ą
cymi
procedurami,
−
zorganizowa
ć
transport skór wyprawionych.
−
zastosowa
ć
przepisy dotycz
ą
ce bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz
ochrony przeciwpo
Ŝ
arowej.
2. Materiał nauczania
Normy czynno
ś
ciowe dotycz
ą
ce bada
ń
, odbioru i przechowywania skór
wyprawionych.
Zasady cechowania skór wyprawionych. Symbolika cech.
Zasady rozliczania ilo
ś
ciowego produkcji skór, mierzenia powierzchni
skór mi
ę
kkich, ustalania masy skór twardych.
Sposoby przechowywania skór wyprawionych.
Sposoby pakowania i składania skór.
Warunki magazynowania. Wyposa
Ŝ
enie techniczne pomieszcze
ń
magazynowych.
Kontrola przechowywania skór wyprawionych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
98
Sposoby pakowania skór wyprawionych.
Zasady przygotowania skór do transportu.
Zadania działu sprzeda
Ŝ
y przedsi
ę
biorstwa produkcyjnego.
Analiza rynku zbytu.
Przepisy prawa, procedury handlowe.
Oferty i negocjacje handlowe.
Organizacja sprzeda
Ŝ
y.
Zasady rozpatrywania reklamacji.
Zasady podpisywania umów.
Dokumentacja sprzeda
Ŝ
y.
Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy.
Ochrona przeciwpo
Ŝ
arowa.
3.
Ć
wiczenia
•
Analizowanie norm dotycz
ą
cych bada
ń
odbiorczych danego
asortymentu skór wyprawionych.
•
Wa
Ŝ
enie skór oraz mierzenie ich powierzchni.
•
Cechowanie skór wyprawionych.
•
Odczytywanie parametrów temperatury i wilgotno
ś
ci powietrza
w magazynie.
•
Okre
ś
lanie warunków magazynowania ró
Ŝ
nych asortymentów skór.
•
Składowanie skór w pomieszczeniach magazynowych zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
cymi zasadami.
•
Prowadzenie negocjacji sprzeda
Ŝ
y (w warunkach symulowanych).
•
Sporz
ą
dzanie dokumentacji sprzeda
Ŝ
y: oferta sprzeda
Ŝ
y, faktura, list
przewozowy.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Normy dotycz
ą
ce skór wyprawionych.
Schematy maszyn do mierzenia powierzchni skór.
Przyrz
ą
dy
do
pomiaru
temperatury
i
wilgotno
ś
ci
powietrza
w pomieszczeniach magazynowych.
Wzory dokumentacji sprzeda
Ŝ
y skór wyprawionych.
Przepisy prawa dotycz
ą
ce prowadzenia działalno
ś
ci handlowej.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program
jednostki
modułowej
obejmuje
tematyk
ę
dotycz
ą
c
ą
przechowywania, transportu oraz sprzeda
Ŝ
y skór wyprawionych.
Zaj
ę
cia powinny odbywa
ć
si
ę
w: pracowni technologii, warsztatach
szkolnych oraz zakładach produkcyjnych, handlowych i rzemie
ś
lniczych.
Wskazane jest stosowanie metod nauczania: wykładu informacyjnego,
pokazu z obja
ś
nieniem, pokazu z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
99
W trakcie realizacji programu jednostki nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
mierzenie powierzchni oraz okre
ś
lanie wagi skór jako podstawy
rozlicze
ń
produkcji,
−
przestrzeganie zasad pakowania i przechowywania ró
Ŝ
nych
asortymentów skór wyprawionych,
−
posługiwanie si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
,
−
rozpatrywanie reklamacji,
−
sporz
ą
dzanie dokumentacji handlowej.
Wskazane jest prowadzenie zaj
ęć
w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów,
stosowanie specjalistycznych programów komputerowych.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno odbywa
ć
si
ę
w trakcie realizacji programu jednostki modułowej według kryteriów
ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach.
Kontrola i ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów mo
Ŝ
e by
ć
dokonywana za
pomoc
ą
:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
W trakcie sprawdzania i oceniania umiej
ę
tno
ś
ci uczniów nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
okre
ś
lanie warunków magazynowania skór wyprawionych,
−
sposoby układania skór w magazynie,
−
przygotowanie skór do transportu,
−
sporz
ą
dzanie ofert handlowych,
−
okre
ś
lanie zasad organizacji sprzeda
Ŝ
y wyrobów skórzanych,
−
rozpatrywanie reklamacji,
−
posługiwanie si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
.
W ko
ń
cowej ocenie pracy uczniów nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki
stosowanych sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
100
Jednostka modułowa 311[09].Z5.05
Prowadzenie procesów czyszczenia i renowacji
wyrobów skórzanych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
okre
ś
li
ć
u
Ŝ
ytkowe wła
ś
ciwo
ś
ci wyrobów ze skóry z włosem i bez
włosa,
−
rozpozna
ć
wady i uszkodzenia wyrobów skórzanych oraz elementów
wyrobów,
−
oceni
ć
jako
ść
i stan wyrobów skórzanych,
−
zorganizowa
ć
stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
−
okre
ś
li
ć
sposób przygotowania wyrobów do czyszczenia i renowacji,
−
dobra
ć
metody oraz techniki czyszczenia i renowacji odpowiednio do
rodzaju skóry i specyfiki wyrobów,
−
przygotowa
ć
maszyny, urz
ą
dzenia i
ś
rodki do wykonania operacji
technologicznych,
−
wykona
ć
renowacj
ę
i
czyszczenie
wyrobów
skórzanych
z uwzgl
ę
dnieniem przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska,
−
zastosowa
ć
materiały pomocnicze i
ś
rodki czyszcz
ą
ce zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
cymi zasadami,
−
oceni
ć
jako
ść
wykonania operacji czyszczenia i renowacji,
−
dokona
ć
magazynowania oraz zabezpieczy
ć
wyroby po renowacji,
−
sporz
ą
dzi
ć
dokumentacj
ę
rozlicze
ń
materiałowych i finansowych
prowadzonych usług,
−
sporz
ą
dzi
ć
kalkulacj
ę
kosztów materiałowych i produkcyjnych,
−
wystawi
ć
rachunek za wykonan
ą
prac
ę
.
2. Materiał nauczania
Ocena jako
ś
ci odzie
Ŝ
y skórzanej i innych wyrobów ze skóry przed
czyszczeniem i renowacj
ą
, dotycz
ą
ca wad, uszkodze
ń
, stopnia zu
Ŝ
ycia
oraz mo
Ŝ
liwo
ś
ci wykonania usługi.
Zasady przyjmowania, znakowania i magazynowania wyrobów.
Zasady odnawiania odzie
Ŝ
y i innych wyrobów ze skóry.
Metody, sposoby i techniki czyszczenia skóry.
Zasady przygotowania wyrobu lub jego elementów do odnawiania.
Techniki wykonania operacji czyszczenia i odnawiania.
Maszyny i urz
ą
dzenia specjalistyczne, zasady obsługi.
Ocena jako
ś
ci wykonania usługi.
Zasady przechowywania wyrobów po renowacji i czyszczeniu.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
101
Bezpiecze
ń
stwo i higiena pracy podczas czyszczenia i renowacji
wyrobów.
Zasady sporz
ą
dzania dokumentacji technicznej i finansowej wyrobów.
Ocena rentowno
ś
ci działalno
ś
ci gospodarczej.
Przepisy dotycz
ą
ce ochrony
ś
rodowiska.
3.
Ć
wiczenia
•
Rozpoznawanie rodzajów wyrobów skórzanych.
•
Ocenianie stanu wyrobów przed i po renowacji.
•
Okre
ś
lanie sposobu renowacji wyrobów.
•
Charakteryzowanie oraz identyfikowanie wad i uszkodze
ń
wyrobów.
•
Wyja
ś
nianie zasad działania maszyn i urz
ą
dze
ń
na podstawie
schematów.
•
Dobieranie metod odnawiania wyrobów ze skóry.
•
Ocenianie jako
ś
ci renowacji i czyszczenia wyrobów.
•
Ustalanie
sposobu
magazynowania
wyrobów
po
renowacji
i czyszczeniu.
•
Sporz
ą
dzanie kalkulacji finansowej za wykonanie usługi.
4.
Ś
rodki dydaktyczne
Katalogi wad i uszkodze
ń
ró
Ŝ
nych rodzajów skóry.
Plansze wyrobów skórzanych przed i po renowacji.
Instrukcje czyszczenia i odnawiania odzie
Ŝ
y skórzanej i innych wyrobów
ze skóry.
Katalogi wad i uszkodze
ń
ró
Ŝ
nych rodzajów skóry.
Schematy maszyn i urz
ą
dze
ń
stosowanych w procesie renowacji skóry.
Filmy, przezrocza, plansze, foliogramy.
Próbki wyrobów przed i po renowacji, czyszczeniu.
Druki dokumentacji finansowej.
Plansze obrazuj
ą
ce sposoby i techniki reperacji odzie
Ŝ
y skórzanej oraz
elementów wyrobów ze skóry.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program jednostki modułowej obejmuje tre
ś
ci dotycz
ą
ce konserwacji,
naprawy i renowacji wyrobów skórzanych. W trakcie realizacji programu
wskazane jest stosowanie metod nauczania: pokazu z instrukta
Ŝ
em,
ć
wicze
ń
praktycznych.
Podczas zaj
ęć
nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
dokonywanie oceny jako
ś
ci wyrobów skórzanych,
−
przygotowanie elementów wyrobów do renowacji,
−
wykonywanie renowacji wyrobów,
−
u
Ŝ
ytkowanie maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi do czyszczenia i renowacji,
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
102
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
Zaj
ę
cia powinny si
ę
odbywa
ć
w pracowni technologii, w warsztatach
szkolnych lub w zakładach prowadz
ą
cych działalno
ść
garbarsk
ą
oraz
w zakładach rzemie
ś
lniczych. Wskazane jest prowadzenie zaj
ęć
w grupie licz
ą
cej do 15 uczniów, a w miar
ę
potrzeb z podziałem na
zespoły 2–3 osobowe.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno by
ć
dokonywane
w trakcie realizacji programu jednostki modułowej według kryteriów
ustalonych na pocz
ą
tkowych zaj
ę
ciach. Ocena osi
ą
gni
ęć
uczniów
dotyczy
przede
wszystkim
poziomu
opanowania
umiej
ę
tno
ś
ci
okre
ś
lonych w szczegółowych celach kształcenia.
W procesie oceniania wskazane jest stosowanie:
−
sprawdzianów ustnych i pisemnych,
−
testów osi
ą
gni
ęć
szkolnych,
−
obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zada
ń
praktycznych.
W trakcie oceniania w formie ustnej i pisemnej nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na
merytoryczn
ą
jako
ść
wypowiedzi,
operowanie
zdobyt
ą
wiedz
ą
,
posługiwanie si
ę
poprawn
ą
terminologi
ą
.
W ocenie pracy uczniów nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
:
−
dobór materiałów podstawowych i pomocniczych,
−
dobór narz
ę
dzi, maszyn i urz
ą
dze
ń
do wykonania zada
ń
,
−
ustalanie parametrów technologicznych,
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
W ko
ń
cowej ocenie pracy uczniów po zako
ń
czeniu realizacji
programu jednostki modułowej nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
wyniki stosowanych
sprawdzianów i testów osi
ą
gni
ęć
.
Proces sprawdzania i oceniania powinien by
ć
realizowany zgodnie
z obowi
ą
zuj
ą
c
ą
skal
ą
ocen.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
103
Moduł 311[09].Z6
Praktyka zawodowa
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
charakteryzowa
ć
działalno
ść
firmy na rynku gospodarczym,
−
organizowa
ć
stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
−
interpretowa
ć
prawa i obowi
ą
zki pracowników oraz pracodawcy,
−
okre
ś
la
ć
profil oraz zakres produkcji przedsi
ę
biorstwa,
−
charakteryzowa
ć
metody i systemy produkcyjne,
−
magazynowa
ć
oraz przechowywa
ć
surowce i wyroby gotowe,
−
sporz
ą
dza
ć
dokumentacj
ę
produkcyjn
ą
,
−
okre
ś
la
ć
wymagania techniczne i sposób przygotowania materiałów
do produkcji,
−
prowadzi
ć
kontrol
ę
mi
ę
dzyoperacyjn
ą
,
−
dokonywa
ć
kontroli wyrobów gotowych,
−
przestrzega
ć
przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
2. Wykaz jednostek modu
ł
owych
Symbol jednostki
modułowej
Nazwa jednostki modułowej
Orientacyjna
liczba godzin na
realizacj
ę
311[09].Z6.01
Wykonywanie operacji
technologicznych zwi
ą
zanych
z wypraw
ą
skór
70
311[09].Z6.02
Przygotowanie procesu wyprawy skór
70
Razem
140
3. Schemat uk
ł
adu jednostek modułowych
311[09].Z6
Praktyka zawodowa
311[09].Z6.01
Wykonywanie operacji
technologicznych zwi
ą
zanych
z wypraw
ą
skór
311[09].Z6.02
Przygotowanie procesu
wyprawy skór
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
104
4. Literatura
Borowiecki
R.:
Ekonomika
i
organizacja
przedsi
ę
biorstwa
przemysłowego. PWN, Warszawa 1996
Duda I.: Towaroznawstwo gotowych skór futrzarskich. Stowarzyszenie
Włókników Polskich, 1980
Koradecka D. (red.): Bezpiecze
ń
stwo pracyi ergonomia. CIOP,
Warszawa 1999
Kreaft J., Rodziewicz O.: Garbniki syntetyczne. WNT, Warszawa 1971
Lasek W., Persz T.: Technologia wyprawy skór. Cz. II. Wyko
ń
czanie.
WSiP, Warszawa 1985
Lasek W.: Wyka
ń
czalnictwo skór mi
ę
kkich. WNT, Warszawa 1984
Male
ń
czak J.,
Ć
ujon J.: Maszyny i urz
ą
dzenia garbarskie. WSI, Radom
1981
Martyniak Z.: Metody organizowania procesów pracy. PWE, Warszawa
1996
Michalec T.: Ochrona
ś
rodowiska. WSI, Radom 1979
Michalec T.:
Ś
rodki pomocnicze dla przemysłu garbarskiego. WSI,
Radom 1991
Persz T.: Technologia wyprawy skór.Cz. I. Garbowanie. WSiP,
Warszawa 1986
Praca zbiorowa: Bezpiecze
ń
stwo i ochrona człowieka w
ś
rodowisku
pracy. Ergonomia. CIOP, Warszawa 1999
Sadowski T.: Czyszczenie i renowacja odzie
Ŝ
y futrzarskiej. ITE, Radom
1997
Ś
miechowski K.: Produkcja skór a ochrona
ś
rodowiska. Politechnika
Radomska, Radom 1998
Vademecum garbarza. Praca zbiorowa. ITE, Radom 1996
Wo
ź
niakiewicz W.: Technologia futrzarstwa. WPLiS, Warszawa 1956
Czasopisma specjalistyczne.
Wykaz literatury nale
Ŝ
y aktualizowa
ć
w miar
ę
ukazywania si
ę
nowych
pozycji wydawniczych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
105
Jednostka modułowa 311[09].Z6.01
Wykonywanie
operacji
technologicznych
zwi
ą
zanych z wypraw
ą
skór
1. Szczegó
ł
owe cele kszta
ł
cenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
zastosowa
ć
przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska,
−
dobra
ć
materiały, narz
ę
dzia, maszyny i urz
ą
dzenia do wyprawy skór,
−
obsłu
Ŝ
y
ć
maszyny i urz
ą
dzenia do wyprawy skór,
−
oceni
ć
jako
ść
skór i
ś
rodków stosowanych do ich produkcji,
−
oceni
ć
jako
ść
skóry wyprawionej,
−
posłu
Ŝ
y
ć
si
ę
normami dotycz
ą
cymi materiałów, surowców i skór
gotowych,
−
rozliczy
ć
koszt oraz zu
Ŝ
ycie surowców i materiałów,
−
obliczy
ć
koszty produkcji i ustali
ć
cen
ę
wyrobu,
−
sporz
ą
dzi
ć
dokumentacj
ę
techniczn
ą
i technologiczn
ą
wyprawy skór,
−
okre
ś
li
ć
przebieg procesu wyprawy skór,
−
zastosowa
ć
warunki
magazynowania
oraz
przechowywania
surowców, półfabrykatów i skór gotowych.
2. Materia
ł
nauczania
Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii.
Przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
Ocenianie jako
ś
ci skór surowych,
ś
rodków pomocniczych i skór
gotowych.
U
Ŝ
ytkowanie, maszyn, urz
ą
dze
ń
i narz
ę
dzi stosowanych do wyprawy
skór.
Rozliczanie kosztów produkcji oraz zu
Ŝ
ycia surowców i materiałów.
Wykonywanie ró
Ŝ
nych asortymentów skór wyprawionych.
Magazynowanie oraz przechowywanie skór surowych, materiałów
pomocniczych i skór wyprawionych.
Sporz
ą
dzanie techniczno - technologicznej dokumentacji wyprawy skór.
Dokonywanie rozlicze
ń
materiałowych.
Sporz
ą
dzanie kalkulacji kosztów produkcji skór gotowych.
Ustalanie cen wyrobów.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
106
3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu praktyki zawodowej jest zastosowanie
i pogł
ę
bienie zdobytej wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci w rzeczywistych warunkach
pracy.
Praktyka
zawodowa
stanowi
ą
ca
ko
ń
cowy
etap
kształcenia
w zawodzie technik garbarz powinna by
ć
realizowana w klasie czwartej
w wymiarze czterech tygodni.
Wskazane
jest,
aby
praktyka
zawodowa
odbywała
si
ę
w przedsi
ę
biorstwach produkcyjnych lub usługowych stosuj
ą
cych
współczesne technologie wytwarzania oraz dysponuj
ą
cych odpowiedni
ą
baz
ą
techniczn
ą
.
Szkoła powinna po
ś
redniczy
ć
w pozyskiwaniu miejsc praktyki dla
uczniów oraz ustala
ć
szczegółowy program praktyki i harmonogram
zaj
ęć
.
W trakcie realizacji programu jednostki modułowej uczniowie powinni
doskonali
ć
umiej
ę
tno
ś
ci opanowane w szkole, dotycz
ą
ce wykonywania
okre
ś
lonych operacji technologicznych na poszczególnych stanowiskach
pracy.
Sposób realizacji programu praktyki zawodowej nale
Ŝ
y dostosowywa
ć
do specyfiki zakładu produkcyjnego lub usługowego.
Uczniowie powinni dokumentowa
ć
przebieg praktyki zawodowej
w dzienniczku praktyki.
4.
Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno odbywa
ć
si
ę
na podstawie
kryteriów ustalonych na pocz
ą
tku praktyki zawodowej.
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno odbywa
ć
si
ę
na
podstawie
obserwacji
pracy
wykonywanej
podczas
realizacji
powierzonych zada
ń
oraz analizy zapisów w dzienniczku praktyki.
W procesie kontroli i oceny przebiegu praktyki nale
Ŝ
y uwzgl
ę
dnia
ć
:
−
samodzielno
ść
wykonania pracy,
−
zdyscyplinowanie i punktualno
ść
,
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
organizacj
ę
procesu pracy,
−
zaanga
Ŝ
owanie w realizacj
ę
zada
ń
,
−
jako
ść
wykonania pracy,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
Wskazane jest, aby na zako
ń
czenie praktyki ucze
ń
przedstawił
opiekunowi praktyki zawodowej sprawozdanie z jej realizacji,
zamieszczone w dzienniczku praktyki.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
107
Sprawozdanie z przebiegu praktyki powinno zawiera
ć
informacje
dotycz
ą
ce struktury i funkcjonowania przedsi
ę
biorstwa, charakterystyki
stanowisk pracy, na których ucze
ń
pracował oraz wykonywanych zada
ń
.
Opiekun praktyki powinien wpisa
ć
w dzienniczku praktyki ocen
ę
ko
ń
cow
ą
oraz opini
ę
o pracy i post
ę
pach ucznia.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
108
Jednostka modułowa 311[09].Z6.02
Przygotowanie procesu wyprawy skór
1. Szczegó
ł
owe cele kszta
ł
cenia
W wyniku procesu kształcenia ucze
ń
(słuchacz) powinien umie
ć
:
−
okre
ś
li
ć
zakres działalno
ś
ci przedsi
ę
biorstwa na rynku wytwórczym
lub usługowym,
−
scharakteryzowa
ć
struktur
ę
organizacyjn
ą
zakładu, w tym struktur
ę
zatrudnienia,
−
scharakteryzowa
ć
wytwarzane wyroby,
−
scharakteryzowa
ć
działalno
ść
marketingow
ą
zakładu,
−
zastosowa
ć
przepisy dotycz
ą
ce praw i obowi
ą
zków pracowników
i pracodawcy,
−
zastosowa
ć
przepisy zakładowego regulaminu pracy,
−
scharakteryzowa
ć
proces produkcyjny,
−
scharakteryzowa
ć
zadania podstawowych działów organizacyjnych
zakładu,
−
zorganizowa
ć
stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
−
zastosowa
ć
przepisy bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska,
−
okre
ś
li
ć
technologi
ę
produkcji wyrobów skórzanych,
−
sporz
ą
dzi
ć
kalkulacj
ę
kosztów produkcji wyrobów,
−
zrealizowa
ć
proces wyprawy skór.
2. Materia
ł
nauczania
Zapoznanie uczniów ze struktur
ą
organizacyjn
ą
zakładu.
Okre
ś
lanie zakresu funkcjonowania przedsi
ę
biorstwa w warunkach
rynkowych.
Projektowanie marketingowej działalno
ś
ci firmy.
Identyfikowanie przepisów dotycz
ą
cych praw i obowi
ą
zków pracowników
i pracodawcy.
Posługiwanie si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
i technologiczn
ą
procesu
wyprawy skór.
Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii.
Przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
Organizowanie procesu wyprawy skór.
3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
W trakcie realizacji programu jednostki nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na
procedury i zasady pracy obowi
ą
zuj
ą
ce w zakładzie, a przede wszystkim
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
109
na
tematyk
ę
programow
ą
dotycz
ą
c
ą
planowania,
organizacji
i wykonania zada
ń
. Bardzo wa
Ŝ
ne jest kształtowanie umiej
ę
tno
ś
ci
rzetelnego, dokładnego i poprawnego wykonywania powierzonych
zada
ń
.
Niezale
Ŝ
nie od miejsca prowadzenia zaj
ęć
, mo
Ŝ
liwo
ś
ci organizacyjno
- technicznych zakładu, praktyka zawodowa powinna by
ć
realizowana
z uwzgl
ę
dnieniem metody
ć
wicze
ń
praktycznych w grupie licz
ą
cej 2-3
uczniów.
Realizacj
ę
programu jednostki modułowej nale
Ŝ
y dostosowywa
ć
do
specyfiki zakładu, w którym uczniowie odbywaj
ą
praktyk
ę
. Wskazane
jest, aby podczas praktyki uczniowie poznali prac
ę
ró
Ŝ
nych działów
zakładu oraz wykonywali zadania na ró
Ŝ
nych stanowiskach pracy. Dzi
ę
ki
temu po zako
ń
czeniu praktyki zawodowej uczniowie b
ę
d
ą
posiada
ć
pełny obraz funkcjonowania zakładu.
Przed przyst
ą
pieniem do wykonywania zada
ń
praktycznych nale
Ŝ
y
zapozna
ć
uczniów z przepisami bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy oraz
ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej,
obowi
ą
zuj
ą
cymi
na
poszczególnych
stanowiskach pracy.
Uczniowie powinni dokumentowa
ć
przebieg praktyki zawodowej
w dzienniczku praktyki.
4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych ucznia
Oceny osi
ą
gni
ęć
edukacyjnych dokonuje opiekun praktyki zawodowej
na podstawie obserwacji pracy uczniów podczas realizacji powierzonych
zada
ń
oraz na podstawie analizy zapisów w dzienniczku praktyki.
Sprawdzanie i ocenianie osi
ą
gni
ęć
uczniów powinno odbywa
ć
si
ę
według kryteriów ustalonych na pocz
ą
tku praktyki zawodowej.
W procesie kontroli i oceny nale
Ŝ
y zwraca
ć
uwag
ę
na:
−
samodzielno
ść
wykonania pracy,
−
zdyscyplinowanie i punktualno
ść
,
−
organizacj
ę
stanowiska pracy,
−
organizacj
ę
oraz sposób wykonania pracy,
−
zaanga
Ŝ
owanie w realizacj
ę
zada
ń
,
−
jako
ść
wykonania pracy,
−
przestrzeganie przepisów bezpiecze
ń
stwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo
Ŝ
arowej oraz ochrony
ś
rodowiska.
Na zako
ń
czenie realizacji programu jednostki modułowej opiekun
praktyki zawodowej powinien wpisa
ć
w dzienniczku praktyki ocen
ę
ko
ń
cow
ą
oraz opini
ę
o pracy i post
ę
pach ucznia.