FRUSTRACJA
–
reakcja organizmu na
przeszkod
ę
PRZESZKODA
PRZESZKODA
CEL ZAST
CEL ZAST
Ę
Ę
PCZY
PCZY
CEL
CEL
2
2
1
1
3
3
4
4
5,
5,
5a
5a
1 -
d
zia
łania w celu pokonania
przeszkody
2 -
o
bej
ście
przeszkody
3 -
w
yznacz
enie i osi
ągni
ęcie
celu
zast
ępczego
4 -
u
porcz
ywe, bez
skut
eczne
atakowanie
pr
zeszkody, agresja
5, 5a -
rez
ygnacja, uciec
zka
STRES BIOLOGICZNY
STRES BIOLOGICZNY
O
dporno
ść
biol
ogiczna
Faza odp
orno
ści
Fa
za
wycz
erpania
Cza
s
Faz
a alarmowa
STRES PSYCHOLOGICZNY
STRES PSYCHOLOGICZNY
Stres
–
sytuacja trudna prowadz
ąca do zaburze
ń
procesów
wskutek przeci
ąż
enia systemu nerwowego
Cza
s
faza mobilizacji
fa
za
rozstrojenia
faza destrukcji
Odporno
ść
ps
ych
iczna
WYBRANE SYTUACJE STRESOWE
WYBRANE SYTUACJE STRESOWE
Realne zagro
Realne zagro
ż
ż
enia
enia
ż
ż
ycia:
ycia:
¾
wypadki,
¾
katastrofy,
¾
napady, rozboje,
¾
dzia
łania wojenne,
¾
choroba zagr
aż
aj
ąca
życiu…
Rozp
ad
y zwi
Rozp
ad
y zwi
ą
ą
zk
zk
ó
ó
w spo
w spo
ł
ł
ecznych:
ecznych:
¾
rozpad rodziny,
¾
rozwód rodziców lub w
łasny,
¾
nag
łe rozstani
e z kim
ś
bliskim…
Spad
ek poczucia w
Spad
ek poczucia w
ł
ł
asnej w
arto
asnej w
arto
ś
ś
ci:
ci:
¾
utrata pracy,
¾
porzucenie przez kogo
ś
bli
skiego,
¾
niepowodzenia zawodowe,
wychowawcze, naukowe…
W analizie stresu wszystko mo
że mie
ć
znaczenie ale tak naprawd
ę
MNIEJ WA
Ż
NE JEST TO CO SI
Ę
STA
Ł
O,
CO SI
Ę
ZDARZA, CZEGO JESTE
ŚŚ
WIADKIEM,
CZEGO DO
Ś
WIADCZASZ,
NAJWA
Ż
NIEJSZE JEST TO
JAK TO ODBIERASZ,
JAK TO ODBIERASZ,
JAK JESTE
Ś
PRZYGOTOWANY NA ODBIÓR
SZKODLIWYCH BOD
Ź
CÓW.
1. Fizjol
ogi
cz
n
e:
1. Fizjol
ogi
cz
n
e:
¾
bl
ado
ść
, u
cz
u
cie g
o
rą
ca, bóle pleców i g
łow
y,
¾
sucho
ść
w ustach, p
łytki, sz
yb
ki, n
iereg
ul
arn
y o
d
d
ech,
¾
prz
yś
p
iesz
o
n
e bi
ci
e serca, zwi
ęks
zone
t
ętno,
¾
napi
ęci
a mi
ęś
ni, bezsenn
o
ść
,
¾
biegunka
, c
zę
ste
oddawanie
moc
zu…
2. Fizycz
n
e:
2. Fizycz
n
e:
¾
postawa zga
rbiona
–
za
m
kni
ęta lub agresy
wna,
¾
szy
b
ka mowa, wysoki g
łos
,
¾
dr
żenia r
ąk, ni
eko
n
trol
owana mimik
a mi
ęś
ni twarz
y…
3. Psych
icz
ne:
3. Psych
icz
ne:
¾
zak
łopotanie
, zamy
ka
nie
s
ię
w so
bi
e,
¾
ne
rw
owo
ść
, agresj
a, roz
d
ra
żnienie
, nadpobudliwo
ść
,
¾
chaos my
ślo
wy
, l
ęki, z
ło
ść
, depresja…
4. W zachowaniu:
4. W zachowaniu:
¾
br
ak
apety
tu lub nadmie
rn
e objadanie
s
ię
,
¾
sk
łonno
ść
do p
łac
zu lub wy
buchów
gnie
wu,
¾
sz
ukanie
a
lkoholu, na
rk
oty
ków
,
¾
du
ży
wz
rost il
o
ści wy
palany
ch papie
rosów
,
¾
u
cz
u
cie sta
łego zm
ęczeni
a, w
ycz
erp
ani
a,
¾
br
ak
poczuc
ia
humor
u
, unikanie
tow
ar
zy
stwa
…
5. W my
5. W my
ś
ś
len
iu:
len
iu:
¾
tr
udno
ści w koncentracji
i skupieniu uwagi,
¾
brak zainteresowa
ń
(nawet w
łasny
m
hobby
),
¾
zapominanie
, luk
i w
pa
mi
ęci…
CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY STRESU
CHARAKTERYSTYCZNE OBJAWY STRESU
WYBRANE ELEMENTY DZIA
WYBRANE ELEMENTY DZIA
Ł
Ł
A
A
Ń
Ń
REDUKUJ
REDUKUJ
Ą
Ą
CYCH STRES,
CYCH STRES,
PRZECIWDZIA
PRZECIWDZIA
Ł
Ł
AJ
AJ
Ą
Ą
CYCH STRESOWI
CYCH STRESOWI
1. Akceptuj siebie i to co robisz…
2. Rozmawiaj z bliskimi ci osobami o swoich k
łopotach i problemach…
3. B
ąd
ź
aktywny umys
łowo –
u
cz si
ę, czytaj…
4. Nie bój si
ę
i nie wstyd
ź
prosi
ć
o pomoc…
5. B
ąd
ź
aktywny fizycznie –
redukuj napi
ęcie wysi
łkiem sportowym…
6. Unikaj alkoholu i narkotyków…
7. Zajmij si
ę
swoim hobby…
8. Daj sobie czas –
zrelaksuj si
ę
z muzyk
ą, ksi
ąż
ką
, filmem, modlitw
ą…
WYBRANE, MO
WYBRANE, MO
Ż
Ż
LIWE ELEMENTY WYWO
LIWE ELEMENTY WYWO
Ł
Ł
UJ
UJ
Ą
Ą
CE STRES
CE STRES
W S
W S
Ł
Ł
U
U
Ż
Ż
BIE WOJSKOWEJ
BIE WOJSKOWEJ
1. D
ługa roz
łą
ka z najbli
ższymi.
2. Nowe, nieznane
środowisko.
3. Nowe, nieznane, trudne zadania i obowi
ązki.
4. Du
ży wysi
łek fizyczny.
5. Zmiana rytmu dnia i wy
żywienia.
6. Dyscyplina, obowi
ązkowo
ść
, karno
ść
.
7. Cz
ęsty kontakt z broni
ą.
8. Ograniczona prywatno
ść
, brak czasu dla siebie.
9.
Ś
wi
adomo
ść
zagro
żenia zdrowia i
życia w czasie dzia
ła
ń
poligonowych, w misjach zagranicznych…
SYTUACJE, ZDARZENIA MOG
SYTUACJE, ZDARZENIA MOG
Ą
Ą
CE WYWO
CE WYWO
Ł
Ł
A
A
Ć
Ć
KRYZYS PSYCHICZNY
KRYZYS PSYCHICZNY
1. Udzia
łw
w
ypadku
czy katastrofie spowodowanej przez cz
łow
ieka
lub przez s
iły natury.
2. Widok zabitych i rannych
.
3. Bezpo
średnie
zagro
żenia
zdrowi
a lub
życia.
4. Bycie ofiar
ą
napadu, rozboju, gwa
łtu, t
o
rtur.
5. Nag
ła informacj
a o
śmierci lub
śmiertelnej chorobie kogo
ś
bliskiego.
6. Du
ża, niespodziewana strata m
ater
ialna, katastrofa finansowa.
JE
JE
Ś
Ś
LI URAZ PSYCHICZNY
LI URAZ PSYCHICZNY
JEST SILNIEJSZY NI
Ż
MECHANIZMY OBRONNE,
NAWET U LUDZI ZDROWYCH
MO
Ż
E ROZWIN
ĄĆ
SI
Ę
ZABURZENIE PO STRESIE TRAUMATYCZNYM
ZABURZENIE PO STRESIE TRAUMATYCZNYM
(POST-TRAUMATIC
S
TRES DISORDER –
P
TSD)
MO
MO
Ż
Ż
LIWE REAKCJE NA ZDARZENIA TRAUMATYCZNE
LIWE REAKCJE NA ZDARZENIA TRAUMATYCZNE
1. Emocjonalne:
1. Emocjonalne:
–
lę
k,
przy
gn
ębie
n
ie
,
–
szok, gni
ew,
w
ściek
ło
ść
,
–
poc
zuc
ie w
iny
, be
zs
ilno
ść
,
–
wrogo
ść
, agresja, wy
buchowo
ść
,
–
strach prz
ed pozostawani
em
sam
em
u
,
–
izol
acj
a od ludz
i…
2. Poznawcze:
2. Poznawcze:
–
d
ezo
ri
en
tacj
a,
–
n
iska ocen
a w
łasnej warto
ści,
–
strach prz
ed powtórz
eni
em
sy
tuacji,
–
brak koncentracji…
3. Biologiczne:
3. Biologiczne:
–
bez
senno
ść
,
–
ko
sz
m
ar
y n
o
cne,
–
zw
ię
kszone t
ętno i r
ytm serca…
4. W zacho
w
aniu
:
4. W zacho
w
aniu
:
–
unikanie ludzi, nawet bliskich,
–
popadani
e w uzal
eż
nie
n
ie
od s
u
bs
ta
nc
ji psy
choa
kty
wny
ch (a
lk
oh
ol, nark
oty
ki)
,
–
trudno
ści w
życ
iu
in
ty
m
n
ym
,
–
uporcz
ywe uni
kani
e rozm
ów na
tem
at zdarz
eni
a lub zam
ęcz
ani
e otoczenia
ci
ąg
łym
an
ali
zowan
ie
m sytu
acji,
–
kł
opoty
sz
kolne, z
awodowe –
o
drzuceni
e obowi
ązkowo
ści…