Zadanie 2
Przedsiębiorstwo wytwarza masowo wyroby Q, do produkcji których materiały wydawane są w całości
(jednorazowo) w momencie rozpoczęcia procesu technologicznego. Produkcja w toku na dzień
1.05.2008r obejmuje 400 szt produktów przerobionych w 10%, a jej wartość, ustalona w rzeczywistym
koszcie wytworzenia okresu ubiegłego, wynosi 6 200, w tym:
- zużycie materiałów bezpośrednich wg cen zakupu 4 000
- płace bezpośrednie z narzutami 1 320
- koszty wydziałowe 880
W maju przekazano do magazynu 4 000 szt produktów gotowych i rozpoczęto produkcję następnych 200
szt, które z punktu widzenia poniesionych kosztów przerobu zostały zaawansowane w 50%. Koszty
poniesione w bieżącym okresie kształtowały się następująco:
- zużycie materiałów bezpośrednich wg cen zakupu 38 000
- płace bezpośrednie z narzutami 60 900
- koszty wydziałowe 20 300
Ustal jednostkowy, rzeczywisty koszt wytworzenia produktu gotowego i produktu w toku oraz wyceń
produkcję gotową i niezakończona, zakładając kolejno, że:
- produkty w toku na koniec okresu (remanent końcowy) wycenia się w kosztach obu okresów (koszt
przeciętny)
- produkty w toku na koniec okresu (remanent końcowy) oraz wyroby gotowe, których produkcję
rozpoczęto i zakończono w bieżącym okresie, wycenia się w kosztach okresu bieżącego, natomiast
pozostałe wyroby gotowe (tj. rozpoczęte w okresie ubiegłym, a zakończone w bieżącym) wycenia się wg
kosztów obu okresów (poprzedniego i bieżącego)
Wariant I rozwiązanie
Wyroby gotowe i produkty niezakończona wyceniamy w kosztach przeciętnych obu okresów
Pozycje kalkulacyjne
kosztów
Koszty
Rozmiary
produkcji
Koszt jednostkowy
Rp
KO
Σ
WG
PN
1) Materiały
bezpośrednie
4 000
38 000
42 000
4 200
10
10
2) Płace
bezpośrednie
1 320
60 900
62 220
4 100
15,176
7,588
3) Koszty
wydziałowe
880
20 300
21 180
4 100
5,166
2,582
Koszt wytworzenia
6 200
119 200
125 400
-
30,342
20,171
Wycena
WG – 400 szt x 30,342 zł/szt = 12 136, 80 zł
PN – 200 szt x 20,171 zł/szt = 4 034, 20 zł
= 125 402,20
Do rozliczenia była kwota 125 400, w wyniku kalkulacji rozliczono 125 402,20. Różnica wynika z
przyjętych zaokrągleń.
Wariant II rozwiązania
WG rozpoczęte i zakończone w maju oraz produkty niezakończona na koniec maja wyceniamy po
kosztach bieżących natomiast WG rozpoczęte w kwietniu a zakończone w maju wyceniamy po kosztach
przeciętnych obu okresów .
Ustalenie rozmiarów produkcji okresu bieżącego i (maj) 2008.
Rozmiary produkcji.
Jednostki naturalne Jednostki umowne
4 000 szt w 100% 4 000 szt
+200 szt w 50% 100 szt
= 4200 szt 4 100 szt
- 400 szt w 10% 40 szt
= 3 800 4 060 szt
Rozmiary produkcji w jednostkach naturalnych wykorzystuje się do rozliczenia kosztów zużycia
materiałów wówczas gdy są one wydawane jednorazowo.
Rozmiary produkcji w jednostkach umownych wykorzystuje się do rozliczania kosztów płac
bezpośrednich i kosztów wydziałowych oraz do rozliczania kosztów zużytych materiałów wówczas gdy
wydaje się je do produkcji sukcesywnie.
Ustalenie kosztu jednostkowego wyrobu gotowego i produktu nie zakończonego po kosztach
okresu bieżącego.
Pozycje kalkulacyjne kosztów
Koszty
Rozmiary
produkcji
Koszt jednostkowy
WG
PN
1) materiały bezpośrednie
38 000
3 800
10
10
2) płace bezpośrednie
60 900
4 060
15
7,5
3) Koszty wydziałowe
20 300
4 060
5
2,5
Koszt wytworzenia
119 200
-
30
20
Ustalenie kosztu jednostkowego rozpoczętego w kwietniu a następnie w maju.
Pozycje
kalkulacyjne
kosztów
Informacja dot. IV
+ 90%
kosztów V
Koszt
jednostkowy
WG
Koszty
Koszty
produkcji
Koszt
jednostkowy
1) Materiały
bezpośrednie
4 000
400
10,0
-
10
2) Płace
bezpośrednie
1 320
400
3,3
13,5
16,80
3) Koszty
wydziałowe
880
400
2,2
4,5
6,70
Koszt
wytworzenia
6 200
-
15,50
18,0
33,50
Wycena
WG – 4 000 szt x 33,50 zł/szt = 13 400 zł
3 600 szt x 30 zł/szt = 108 000 zł
PN – 200 szt x 20 zł/szt = 4 000 zł
= 126 400 zł
-
Zadanie 3
W Minon sp produkcyjnej obudowy z tworzyw sztucznych X,Y oraz Z uzyskano następujące dane o
kosztach (zł):
1. Materiały bezpośrednie 220 000
2. Robocizna bezpośrednia 242 700
3. Koszty wydziałowe 339 780
= 802 480
Pozostałe informacje zamieszczono w poniższej tablicy.
Wyroby
Produkcja zakończona
(szt.)
Produkcja w toku na
koniec okresu (szt.)
Stopień zaawansowanie
kosztów przerobu (%)
X
2 400
600
50
Y
3 600
400
80
Z
1 700
300
60
Współczynniki przeliczeniowe dla:
- materiałów bezpośrednich (X/Y/Z) 4kg;2kg;1kg
- robocizny bezpośredniej (X/Y/Z) 1rbg;2rbg;3rbg
Ustalić koszt jednostkowy wytworzenia, koszty produkcji zakończonej i produkcji w toku
poszczególnych produktów, stosując kalkulację współczynnikową i przyjmując następujące założenia:
- materiały bezpośrednie wydawane w całości w momencie rozpoczęcia produkcji
- koszty wydziałowe są rozliczane proporcjonalnie do robocizny bezpośredniej
- produkty w toku na koniec okresu wyceniane są na poziomie kosztów wytworzenia
Rozliczenie kosztów materiałów bezpośrednich
Wyrób
Ilość
Współczynnik
Ilość jednostek
umownych
Koszt jednostki
umownej
Koszt jednostkowy
WG
PN
X
3 000
4
12 000
10
40
40
Y
4 000
2
8 000
10
20
20
Z
2 000
1
2 000
10
10
10
Razem
-
-
22 000
-
-
-
X = 2 400 + 600 = 3 000
Y = 3 600 + 400 = 4 000
Z = 1 700 + 300 = 2 000
Koszt jednostki umownej = 220 000 / 22 000 = 10 zł
Rozliczenie kosztów płac bezpośrednich
Wyrób
Ilość
Współczynnik
Ilość jednostek
umownych
Koszt jednostki
umownej
Koszt jednostkowy
WG
PN
X
2 700
1
2 700
15
15
7,5
Y
3 920
2
7 840
15
30
24
Z
1 880
3
5 640
15
45
27
Razem
-
-
16 180
-
-
-
X = 2 400 + 600 x 50% = 2 700
Y = 3 600 + 400 x 80% = 3 920
Z = 1 700 + 300 x 60% = 1 880
Koszt jednostki umownej = 242 700 / 16 180 = 15 zł
Rozliczenie kosztów wydziałowych
Wyrób
Ilość
Współczynnik
Ilość jednostek
umownych
Koszt jednostki
umownej
Koszt jednostkowy
WG
PN
X
2 700
1
2 700
21
21
10,50
Y
3 920
2
7 840
21
42
33,60
Z
1 880
3
5 640
21
63
37,80
Razem
-
-
16 180
-
-
-
Koszt jednostki umownej = 339 780 / 16 180 = 21 zł
Ustalenie kosztu jednostkowego produktu pracy
Wyroby gotowe
X – 40 + 15 + 21 = 76 zł/szt
Y - 20 + 30 + 42 = 92 zł/szt
Z – 10 + 45 + 63 = 118 zł/szt
Produkty w toku
X – 40 + 7,5 + 10,5 = 58 zł/szt
Y – 20 + 24 + 33,60 = 77,60 zł/szt
Z – 10 + 27 + 37,80 = 74,80 zł/szt
Wycena produktów pracy
Wyroby gotowe
X – 2 400 szt x 76 zł/szt = 182 400 zł
Y – 3 600 szt x 92 zł/szt = 331 200 zł
Z – 1 700 szt x 118 zł/szt = 200 600 zł
= 714 200 zł
Produkty w toku
X – 600 szt x 58 zł/szt = 34 800 zł
Y – 400 szt x 77,60 zł/szt = 31 040 zł
Z – 300 szt x 74,80 zł/szt = 22 440 zł
= 88 280 zł
714 200
+ 88 280
= 802 480 zł
Zadanie 4
Reksio rozpoczęło w styczniu Br. Produkcję trzech rodzajów domków dla psów podwórkowych : A –
bez przedsionka B – z przedsionkiem małym C – z przedsionkiem dużym. W pierwszym okresie
obrachunkowym wykonano 300 szt wyrobu A 200 szt wyrobu B oraz 120 szt wyrobu C. Ponadto na 31
stycznia stwierdzono następujące ilości produkcji w toku:
Produkt
Stopień zaawansowania
20
40
70
80
A
40
80
-
60
B
-
20
100
-
C
100
-
50
20
Salda kont na koniec okresu wykazują na poniesione następujących kosztów (zł):
1. Materiały bezpośrednie 211 935
2. Robocizna bezpośrednia 87 780
3. Koszty wydziałowe 59 943
Ustalić wartość produkcji w toku, która jest wyceniana wg kosztu wytworzenia. Obliczyć jednostkowy
koszt wytworzenia poszczególnych produktów oraz koszt własny sprzedanych domków, wiedząc, że
sprzedano 250 szt bud bez przedsionka i po 50 szt bud z przedsionkiem małym i dużym. Należy
pamiętać że:
- materiały bezpośrednie są zużywane w całości w pierwszej operacji technologicznej, a koszty
przerobu zależą do stopnia zaawansowania produkcji,
- koszty materiałowe zależą od ilości drewna zużytego do produkcji wynoszącej, odpowiednio 0,03 m3
dla A 0,06 m3 dla B 0,09 m3 dla C
- robocizna bezpośrednia jest proporcjonalna do pracochłonności; dla A jest ona dwa razy większa niż
dla B, a dla C jest trzy razy większa niż dla B
- koszty wydziałowe są proporcjonalne do kosztów bezpośrednich
Rozliczenie kosztów zużycia materiałów
Wyrób
Ilość
Współc
zynnik
Iju
Kju
Koszt jednostkowy
WG
PN20%
PN40%
PN70%
PN80%
A
480
1
480
106,5
106,5
106,5
106,5
-
106,5
B
320
2
640
106,5
213,0
-
213,0
213,0
-
C
290
3
870
106,5
319,5
319,5
-
319,5
319,5
Razem
-
-
1990
-
-
-
-
-
-
Materiały wydane jednorazowo
Koszt jednostki umownej = 211 935 / 1990 = 106,5
Rozliczenie kosztów płac bezpośrednich – robocizny bezpośredniej
Wyrób
Ilość
Współc
zynnik
Iju
Kju
Koszt jednostkowy
WG
PN20%
PN40%
PN70%
PN80%
A
388
1
388
42
42
8,4
16,8
-
33,6
B
278
2
556
42
84
-
33,6
58,8
-
C
191
6
1146
42
252
50,4
-
175,4
201,6
Razem
-
-
2090
-
-
-
-
-
-
Koszt jednostki umownej = 87 780 / 2 090 = 42
A – 300 + 40 x 0,2 + 80 x 0,4 + 60 x 0,8 = 388
B – 200 + 20 x 0,4 + 100 x 0,7 = 278
C – 120 + 100 x 0,2 + 50 x 0,7 + 20 x 0,8 = 191
Ustalenie kosztów bezpośrednich produkowanych wyrobów współczynnik
A – 106,5 + 42 = 148, 5 zł 1
B – 213 + 84 = 297,0 zł 2
C – 319,5 + 252 = 571,5 zł 3,8
Rozliczenie kosztów wydziałowych
Wyr
ób
Ilość
Współc
zynnik
Iju
Kju
Koszt jednostkowy
WG
PN20%
PN40%
PN70%
PN80%
A
388
1
388
35,9
35,9
7,2
14,4
-
28,7
B
278
2
556
35,9
71,8
-
28,7
50,3
-
C
191
3,8
725,8
35,9
136,42
27,3
-
95,5
109,1
Raz
em
-
-
1668,8
-
-
-
-
-
-
Koszt jednostki umownej
59 943/1669,8 = 35,9 zł
Ustalenie kosztów jednostkowych produktów pracy
WG
A – 106,5 + 42 + 35,9 = 184,40 zł/szt
B – 213 + 84 + 71,8 = 368,80 zł/szt
C – 319, 5 + 252 + 136, 42 = 707, 92 zł/szt
PN
PNA 20% - 106,5 + 8,4 + 7,2 = 122,10
PNA 40% - 106, 5 + 16,8 + 14,4 = 137,7
PNA 80% - 106,5 + 33,6 + 28,7 = 168,8
PNB 40% - 213 + 33,6 + 28, 7 = 275,3
PNB 70% - 213 + 58,8 + 50,3 = 322,1
PNC 20% - 319, 5 + 50,4 + 27,3 = 397,2
PNC70% - 319, 5 + 176,4 + 95,5 = 591,4
PNC80% - 319,5 + 201,6 + 109,1 = 630,2
Ustalenie kosztu własnego sprzedanego wyrobu
A – 184,4 x 250 szt = 46 100
B – 368,8 x 50 szt = 18 440
C – 707,92 x 50 szt = 35 396
= 99 936
Zadanie 5
Przedsiębiorstwo wytwarza 3 asortymenty wyrobów w jednym wydziale produkcji podstawowej.
Produkowane wyroby charakteryzują się następującymi właściwościami:
Wyrób
Robocizna
bezpośrednia
(zł)
Materiały
bezpośrednie
(zł)
Waga
(kg)
Czas
pracy
maszyn
(mg)
Czas
pracy
ludzi (rg)
Cena
sprzedaży
K
50 000
60 000
1 800
1 500
2 000
200 000
L
25 000
50 000
1 200
1 800
2 200
150 000
M
15 000
35 000
2 000
1 200
1 800
120 000
Razem
90 000
145 000
5 000
4 500
6 000
-
Koszty wydziałowe w analizowanym okresie wynosiły 180 000 zł.
1.
Ustal koszt wytworzenia wyrobów K, L, M przyjmując kolejno za podstawę rozliczenia
kosztów wydziałowych: płace bezpośrednie, wagę wyrobów, czas pracy maszyn, czas
pracy ludzi
2.
Porównaj wyniki obliczeń uzyskane w poszczególnych wersjach
3.
Przy którym z kluczy rozliczeniowych poszczególne wyroby wykazują najwyższą
nadwyżkę ceny sprzedaży ponad koszt wytworzenia?
Wariant I
Koszty wydziałowe rozlicza się w proporcji do płac bezpośrednich
Wyszczególnienie
K
L
M
1) Materiały bezpośrednie
60 000
50 000
35 000
2) Płace bezpośrednie
50 000
25 000
15 000
3) Koszty wydziałowe
100 000
50 000
30 000
4) Koszty wytworzenia
210 000
125 000
80 000
5) Cena sprzedaży
200 000
150 000
120 000
6) Nadwyżka cenowa
- 10 000
+ 25 000
+ 40 000
Wr = koszty wydziałowe / suma płac bezpośrednich x 100% = 180 000/90 000 x 100% = 200 %
Nk = Wr x płace bezpośrednie / 100% = 200% x 50 000 / 100% = 100 000
Nl = 200% x 25 000 / 100% = 50 000
Nm = 200% x 15 000 / 100% = 30 000
= 180 000
Wariant II
Koszty wydziałowe rozlicza się w oparciu o wagę wyrobów
Wyszczególnienie
K
L
M
1) Materiały bezpośrednie
60 000
50 000
35 000
2) Płace bezpośrednie
50 000
25 000
15 000
3) Koszty wydziałowe
64 800
43 200
72 000
4) Koszty wytworzenia
174 800
118 200
122 000
5) Cena sprzedaży
200 000
150 000
120 000
6) Nadwyżka cenowa
+ 25 200
+ 31 800
- 2 000
Sr = koszty wydziałowe / waga wyrobów = 180 000 zł / 5 000 kg = 36 zł/kg
N = Sr x waga wyrobów
Nk = 36 zł/szt x 1 800 = 64 800
Nl = 36 zł/szt x 1 200 = 43 200
Nm = 36 zł/szt x 2 000 = 72 000
= 180 000
Wariant III
Koszty wydziałowe rozlicza się w oparciu o czas pracy maszyn
Wyszczególnienie
K
L
M
1) Materiały bezpośrednie
60 000
50 000
35 000
2) Płace bezpośrednie
50 000
25 000
15 000
3) Koszty wydziałowe
60 000
72 000
48 000
4) Koszty wytworzenia
170 000
147 000
98 000
5) Cena sprzedaży
200 000
150 000
120 000
6) Nadwyżka cenowa
+ 30 000
+ 3 000
+ 22 000
Sr = 180 000 / 4 500 = 40 zł/mg
Nk = 40 x 1 500 = 60 000
Nl = 40 x 1 800 = 72 000
Nm = 40 x 1 200 = 48 000
= 180 000
Wariant IV
Koszty wydziałowe rozlicza się w proporcji do czasu pracy ludzi
Wyszczególnienie
K
L
M
1) Materiały bezpośrednie
60 000
50 000
35 000
2) Płace bezpośrednie
50 000
25 000
15 000
3) Koszty wydziałowe
60 000
60 000
54 000
4) Koszty wytworzenia
170 000
141 000
104 000
5) Cena sprzedaży
200 000
150 000
120 000
6) Nadwyżka cenowa
+ 30 000
+ 9 000
+ 16 000
Sr = 180 000 / 6 000 = 30 zł/rg
Nk = 30 x 2 000 = 60 000
Nl = 30 x 2 200 = 66 000
Nm = 30 x 1 800 = 54 000
= 180 000
Z przedstawionych obliczeń wynika, że do rozliczenia kosztów wydziałowych najlepiej jest przyjąć
czas pracy ludzi, ponieważ przy tym kluczu rentowności wytworzenia wyrobów jest najmniej
zróżnicowana.
Zadanie 6
Przedsiębiorstwo wytwarza trzy rodzaje produktów – urzadzenia elektryczne X, Y i Z. wyrób X jest
wytwarzany w największych ilościach i sprzedawany w dużych partiach. Przedsiębiorstwo wytwarza
w poszczególnych okresach taką samą lub zbliżoną wielkość produktów Y i Z. Produkt Z jest
najbardziej pracochłonny, a X wymaga największego nakładu obróbki mechanicznej.
Dane zarejestrowane w systemie informatycznym przedsiębiorstwa za ubiegły miesiąc przedstawia
tabela (wartość w zł):
Wyszczególnienie
Wyrób
Razem
X
Y
Z
1) Wielkość produkcji
8 000
1 000
1 000
x
2) Koszty materiałów bezpośrednich
336 000
34 000
20 000
390 000
3) Koszty płac bezpośrednich
240 000
15 000
45 000
300 000
4) Koszty pośrednie wytworzenia
x
x
x
1 350 000
5) Roboczogodziny bezpośrednie na
jednostkę i ogółem
2
16 000
1
1 000
3
3 000
x
20 000
6) Maszynogodziny na jednostkę i ogółem
5
40 000
3
3 000
2
2 000
x
45 000
7) Liczba dostaw materiałów
180
30
46
256
8) Liczba serii
200
140
210
550
9) Czas kontroli w godzinach
2 050
650
750
3 450
Na koszty pośrednie wytworzenia w kwocie 1 350 000 zł składają się koszty następujących działań:
- dostaw materiałów 220 000
- technicznego przygotowania maszyn do produkcji 342 500
- utrzymania maszyn i urządzeń w ruchu 662 500
- kontroli jakości 125 000
Na podstawie informacji charakteryzujących proces produkcji przedsiębiorstwa ustalić jednostkowy
koszt wytworzenia wyrobów X Y Z metodą:
a) kalkulacji doliczeniowej asortymentowej (za podstawę rozliczenia przyjęć sumę płac
bezpośrednich)
b) uwzględniając koszty działań (ABC)
I wariant rozwiązanie
Ustalenie kosztu jednostkowego produkowanych wyrobów w oparciu o tradycyjną kalkulacje
doliczeniową
Pozycje
kalkulacyjne
kosztów
Asortyment X
Asortyment Y
Asortyment Z
Ogółem
Na 1
szt.
Ogółem
Na 1
szt.
Ogółem
Na 1 szt.
1) materiały
bezpośrednie
336 000
42
34 000
34
20 000
20
2) płace
bezpośrednie
240 000
30
15 000
15
45 000
45
3) koszty
wydziałowe
1 080 000
135
67 500
67,5
202 500
202,50
Koszty
wytworzenia
1 656 000
207
116 500
116,50
267 500
267,50
Rozliczenie kosztów wydziałowych
Wr = 1 350 000 / 300 000 x 100% = 450%
X – 240 000 x 450% = 1 080 000 zł
Y – 15 000 x 450% = 67 500 zł
Z – 45 000 x 450% = 202 500 zł
= 1 350 000 zł
II wariant rozwiązani
Kalkulacja kosztu jednostkowego z wykorzystaniem rachunku kosztów działań
DZIAŁANIE I : Dostawa materiałów
Jednostka miary działania – dostawa
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
220 000 / 256 dostwa = 859,375 zł/dostawa
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
X – 180 x 859,375 = 154 867,5
Y – 30 x 859,375 = 25 781,25
Z – 46 x 859,375 = 39 531, 25
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
X – 154 685,5 / 8 000 szt = 19,34 zł/szt
Y – 25 781,25 / 1 000 szt = 25,78 zł/szt
Z – 39 531,25 / 1 000 szt = 39,53 zł/szt
DZIAŁANIE II : Techniczne przygotowanie maszyn do produkcji
Jednostka miary działania – seria
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
342 500 / 550 serii = 622, 727 zł/seria
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
X – 200 x 622,727 = 124 545,40
Y – 140 x 622,727 = 87 181,78
Z – 210 x 622,727 = 130 772,67
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
X – 124 545,40 / 8 000 szt = 15,57
Y – 87 181,78 / 1 000 szt = 87,18
Z – 130 772,67 / 1 000 szt = 130,77
DZIAŁANIE III : utrzymanie maszyn i urządzeń w ruchu
Jednostka miary działania – maszynogodzina
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
662 500 / 45 000 = 14,722 zł/mh
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
X – 40 000 x 14,722 = 588 880
Y – 3 000 x 14,722 = 44 166
Z – 2 000 x 14,722 = 29 444
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
X – 588 880 / 8 000 = 73,61 (5mgh x 14,722)
Y – 44 166 / 1 000 = 44,17 (3mgh x 14,722)
Z – 29 444 / 1 000 = 29,44 (2 mgh x 14,722)
DZIAŁANIE IV : Kontrola jakości
Jednostka miary działania – czas kontroli (h)
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
125 000 / 3 450 = 36,232
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
X – 2 050 x 36,232 = 74 275,60
Y – 650 x 36,232 = 23 550,80
Z – 750 x 36,232 = 27 174
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
X – 74 275,60 / 8 000 = 9,28
Y – 23 550,80 / 1 000 = 23,55
Z – 27 174 / 1 000 = 27,17
Zestawienie danych liczbowych związanych z ustalaniem kosztu jednostkowego WG
Pozycje kalkulacyjne
X
Y
Z
1) Materiały bezpośrednie
42
34
20
2) Płace bezpośrednie
30
15
45
3) Koszty pośrednie
117,80
180,68
226,91
- dostawy materiałów
19,34
25,78
39,53
- techniczne przygotowanie maszyn
15,57
87,18
130,77
- utrzymanie maszyn i urządzeń w ruchu
73,61
44,17
29,44
- kontrola jakości
9,28
23,55
27,17
Koszt wytworzenia
189,80
229,68
291,91
Zadanie 7
Przedsiębiorstwo produkcyjne produkuje trzy wyroby A B C. W bieżącym okresie poniesiono
następujące koszty:
- materiały bezpośrednie 70 000 zł
- robocizna bezpośrednia 91 000 zł
- koszty wydziałowe 120 750 zł
Produkcja okresu obejmuje następujące ilości wyrobów gotowych A – 100 szt B – 200 szt C – 300
szt. Koszty wydziałowe składają się z pozycji podanych w tabeli:
Pozycja kosztowa (działanie)
Miernik
Ilość na wyrób
1. Techniczne przygotowanie
produkcji
Liczba uruchomień maszyn
61 320 zł
40
A – 27
B – 1
C – 12
2. Obsługa ogólnotechniczna
Liczba kontroli śródoperacyjnych
19 430 zł
67
A – 14
B – 17
C – 26
3. Utrzymanie maszyn i
urządzeń w ruchu
Liczba godzin pracy maszyn i urządzeń
40 000 zł
800
A – 300
B – 400
C - 100
Na podstawie powyższych danych należy dokonać kalkulacji jednostkowych kosztów wytworzenia
metodą tradycyjną i za pomocą rachunku kosztów działań, wiedząc że:
1.
Materiały bezpośrednie są zużywane proporcjonalnie do norm zużycia przypadających na
poszczególne wyroby, wynoszących dla A – 3 kg na sztukę dla B – 2 kg na sztukę dla C –
1kg na sztukę wyrobu gotowego
2.
robocizna bezpośrednia jest proporcjonalna do pracochłonności poszczególnych wyrobów,
wynoszącej odpowiednio dla A – 1 rbg na sztukę, dla B – 2 rbg na sztukę dla C – 3rbg na
sztukę
3.
koszty wydziałowe w modelu tradycyjnym są rozliczane proporcjonalnie do kosztów
bezpośrednich
Wariant I rozwiązania
Ustalenie kosztu jednostkowego w oparciu o kalkulację rozliczeniową
Rozliczenie kosztów zużytych materiałów
Wyrób
Ilość
Współczynnik
Ilość jednostek
umownych
Koszt jednostek
umownych
Koszt
jednostkowy WG
A
100
3
300
70
210
B
200
2
400
70
140
C
300
1
300
70
70
Σ
-
-
1 000
-
-
Koszt jednostki umownej = 70 000 / 1 000 = 70
Rozliczenie kosztów płac bezpośrednich
Wyrób
Ilość
Współczynnik
Ilość jednostek
umownych
Koszt jednostek
umownych
Koszt
jednostkowy WG
A
100
1
100
65
65
B
200
2
400
65
140
C
300
3
900
65
195
Σ
-
-
1 400
-
-
Koszt jednostki umownej = 91 000 / 1 400 = 65
Rozliczenie kosztów wydziałowych
Wyrób
Ilość
Współczynnik
Ilość jednostek
umownych
Koszt jednostek
umownych
Koszt
jednostkowy WG
A
100
55
5 500
3,75
206,25
B
200
54
10 800
3,75
202,50
C
300
53
15 900
3,75
198,75
Σ
-
-
32 200
-
-
Ustalamy koszty bezpośrednie
A – 210 + 65 = 267 / 5 = 55
B – 140 + 130 = 270 / 5 = 54
C – 70 + 195 = 265 / 5 = 53
Koszt jednostki umownej = 120 750 / 32 200 = 3, 75
Ustalenie jednostkowego kosztu wytworzenia produkowanych wyrobów
Pozycje kalkulacyjne
A
B
C
1) Materiały bezpośrednie
210
140
70
2) Płace bezpośrednie
65
130
195
3) Koszty wydziałowe
206,25
202,50
198,75
Koszt wytworzenia
481,25
472,50
463,75
Wariant II rozwiązania
Kalkulacja kosztu jednostkowego z wykorzystywaniem rachunku kosztu działań
DZIAŁANIE I : Techniczne przygotowanie produkcji
Jednostka miary działania – uruchomienie
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
61 320 / 40 = 1 533 zł/uruchomienie
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
A – 27 x 1 533 = 41 391 zł
B – 1 x 1 533 = 1 533 zł
C – 12 x 1 533 = 18 396 zł
= 61 320 zł
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
A – 41 391 / 100 = 413,91 zł/szt
B – 1 533 / 200 = 7,67 zł/szt
C – 18 396 / 300 = 61,32 zł/szt
DZIAŁANIE II : Obsługa ogólnotechniczna
Jednostka miary działania – kontrola
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
19 430 / 67 = 290 zł/kontrolę
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
A – 14 x 290 = 4 060 zł
B – 17 x 290 = 4 930 zł
C – 36 x 290 = 10 440 zł
= 19 430
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
A – 4 060 / 100 = 40,60 zł/szt
B – 4 930 / 200 = 24,65 zł/szt
C – 10 440 / 300 = 34,80 zł/szt
DZIAŁANIE III : Utrzymanie maszyn i urządzeń w ruchu
Jednostka miary działania – godzina
ETAP I – Stawka kosztów jednostki działania
40 000 / 800 = 50 zł/h
ETAP II – Koszty działania rozliczone na poszczególne asortymenty
A – 300 x 50 = 15 000 zł
B – 400 x 50 = 20 00 zł
C – 100 x 50 = 5 000 zł
= 40 000
ETAP III Koszty działania przypadające na jednostkę wyrobu w poszczególnych asortymentach
A – 15 000 / 100 = 150 zł/szt
B – 20 000 / 200 = 100 zł/szt
C – 5 000 / 300 = 16,67 zł/szt
Zestawienie danych liczbowych związanych z ustalaniem kosztu jednostkowego WG
Pozycje kalkulacyjne
A
B
C
1) Materiały bezpośrednie
210
140
70
2) Płace bezpośrednie
65
130
195
3) Koszty pośrednie
604,51
132,32
112,79
- techniczne przygotowanie produkcji
413,91
7,67
61,32
- obsługa ogólnotechniczna
40,60
24,65
34,80
- utrzymanie maszyn i urządzeń w ruchu
150
100
16,67
Koszt wytworzenia
879,51
402,32
377,79