wykład II

25.02.2013

Elementy składowe polityki przedsiębiorstwa a cele polityki bilansowej
Polityka   informacyjna   i
publikacyjna

Wpływ   na   decyzje   ekonomiczne   adresatów
sprawozdania   finansowego   zgodny   z   założonymi
celami firmy.

Polityka dywidend

Wpływ na wysokość wyniku finansowego oraz sposób
jego rozdysponowania (zysku).

Polityka podatkowa

Dążenie do obniżenia podstawy opodatkowania oraz
wysokości bieżących zobowiązań podatkowych.

Polityka finansowa

Poprawa   wskaźników   rentowności,   płynności,
wypłacalności,   zdolności   do   obsługi   zadłużenia,
kształtowanie   optymalnej   struktury   kapitałów,
struktury aktywów.

Polityka inwestycyjna

Wpływ   na   właściwą   ocenę   działań   inwestycyjnych,
wykazanie wzrostu wartości inwestycji oraz korzyści
ekonomicznych   związanych   z   działalnością
inwestycyjną.

Polityka bilansowa obejmuje takie działania księgowe czy sprawozdawcze, które są zgodne z
obowiązującymi regulacjami prawnymi.
Polityka bilansowa kończy się wówczas, gdy następuje:

- zamazywanie   bilansu   –   tzn.   niejasne,   rozmyte   prezentowanie   działalności

przedsiębiorstwa oraz jego majątki i źródeł jego pochodzenia

- fałszowanie bilansu – zamieszczanie nieprawdziwych danych.

Tzw. neutralne zafałszowanie bilansu ma miejsce wówczas, gdy następuje:

•

łączenie ze sobą pozycji niezgodnych co do istoty, odmiennej treści ekonomicznej,

•

wykazywanie niepłynnych aktywów jako aktywa płynne,

•

wykazywanie krótkoterminowych zobowiązań jako zobowiązań długoterminowych,

•

stosowanie   niedopuszczalnych   kompensat   pozycji   majątku   przedsiębiorstwa   ze
składnikami kapitałowymi,

•

pomijanie ważnych szczegółów informacyjnych, na przykład wykazywanie ogólnej
wartości należności i pomijanie wartości należności wątpliwych, w przypadku których
istnieje większe ryzyko nieściągalności,

•

sztuczne upłynnienie aktywów przez np. pozyskanie czeków i weksli od wątpliwych
dłużników bez zamiaru wprowadzenia ich w obieg i wykazanie w bilansie zamiast
należności wątpliwych – innych środków pieniężnych.

Praktyczne osiągnięcie celów polityki bilansowej napotyka na wiele ograniczeń. Wśród nich
wymienia się następujące sytuacje:

•

przy   sporządzaniu   informacji   muszą   być   przestrzegane   zasady   prawidłowej
rachunkowości (w tym zasada true and fair view),

•

polityka   bilansowa   zawsze   musi   szukać   równowagi   między   interesami   różnych
podmiotów będących adresatami sprawozdania finansowego,

•

prawa wyboru ujęcia pozycji aktywów i pasywów nie zawsze mogą być w pełni i
swobodnie wykorzystywane, bowiem niekiedy są ograniczane określonymi faktami z
przeszłości i wcześniej podjętymi założeniami, których nie można zmienić,

•

przedsięwzięcia   podjęte  w  danym  roku  w  ramach  polityki  bilansowej  z  uwagi   na
wymóg ciągłości, wpływają na skuteczność polityki bilansowej w katach następnych,
podobnie jak oddziałuje na nie polityka z lat poprzednich,

•

częsta zmienność przepisów gospodarczych, wprowadzanie ich mocą obowiązującą
wstecz od daty ich opublikowania, przekreślają możliwości stosowania racjonalnej
polityki bilansowej,

•

obowiązek   zamieszczania   informacji   dodatkowej   omówienia   stosowanych   metody
wyceny aktywów, pasywów, przychodów i kosztów ułatwia poznanie celów polityki
bilansowej, przez co traci ona częściowo swoją skuteczność.

Rachunkowość kreatywna
Z   kreatywną   księgowością   mamy   do   czynienia,   gdy   dopuszczone   regulacjami   prawnymi
zasady, zwyczaje i polityki księgowe są tak dobrane, aby zaprezentować najbardziej pożądany
w danych okolicznościach obraz przedsiębiorstwa.
Główne motywy zastosowania rachunkowości kreatywnej:

- potrzeba   pokazania   wyniku   finansowego   spodziewanego   prze   „rynek”,   czyli

zmniejszenia strat lub zwiększenie zysku, szczególnie ważna dla spółek giełdowych,

- minimalizacja   dochodu   podlegającemu   opodatkowaniu.   Przykładem   są   zmiennie

metody   wyceny   zapasów,   które   mogą   doprowadzić   do   różnic   w   prezentowanej
podstawie opodatkowania,

- przekonanie innych o swojej wiarygodności,
- sterowanie osiągnięciami menedżerów w celu uzyskania premii za wyniki lub premia

dla zarządu uzależniona od poziomu osiągniętego zysku,

- wymagania   jednostki   dominującej   odnośnie   realizacji   określonego,   minimalnego

zwrotu z inwestycji przez jednostkę zależną,

- ukrywanie ryzyka finansowego,
- umożliwienie pozyskiwania zewnętrznego kapitału, na finansowanie dalszych działań,
- manipulowanie wskaźnikami, które mogą być wykorzystane w analizie sprawozdań

finansowych, na przykład zmniejszenie wskaźników zadłużenia,

- spodziewane, znaczne pogorszenie koniunktury gospodarczej w przyszłości.

Rozróżnia się trzy poziomy kreatywnego prowadzenia rachunkowości. Są nimi:

1. Świadome stosowanie polityki rachunkowości, aby oddać indywidualizm procesów

jednostki i przedstawić je zgodnie z zasadą true and fair view.

2. Świadome   stosowanie   polityki   bilansowej   (korzystanie   z   praw   wyboru   i   swobody

działania),   aby   zrealizować   doraźne   interesy   (otrzymać   kredyt,   premię,   podnieść
wartość przedsiębiorstwa) – głównie w krótkich okresach, w dłuższym okresie (kilka
lub kilkanaście lat) najczęściej nie jest to możliwe

3. Łamanie prawa i oszustwa księgowe (niedopuszczalne – rachunkowość agresywna)

Poziom pierwszy jest ogólnie akceptowany i pożądany. International Financiial Reporting
Standards zakładają, że jednostka świadomie wybierze odpowiednie instrumentarium polityki
bilansowej,   aby   przedstawić   prawdziwy   i   rzetelny   obraz   działalności   przedsiębiorstwa.
Zakłada się bowiem, że nie można realizować tej zasady identycznymi technikami w każdym
podmiocie.

Poziom drugi jest zazwyczaj dopuszczalny, ale często ogólnie wątpliwy etycznie. Na tym
poziomie przebiega  granica  między rachunkowością  kreatywną, a  agresywną,  zaś granica
między   nimi   jest   cienka.   Realizowanie   doraźnych   interesów   może   urosnąć   do   rozmiaru
manipulacji danymi w taki sposób, aby skłonić użytkowników sprawozdania finansowego da
zachowań sprzecznych z ich interesem, które nie zostałyby przez nich podjęte w warunkach
innej   (bardziej   właściwej)   informacji   sprawozdawczej,   zaś   z   tytułu   podjęcia   określonych
zachowań zmniejszają swoje korzyści ekonomiczne.

Wśród przyczyn występowania rachunkowości agresywnej wymienia się m.in.:

•

Naturę poziom edukacji człowieka, w której mieści się brak kompetencji, brak etyki
zawodowej, brak odpowiedzialności, konflikt lojalności

•

Zależność biur rachunkowych i firm audytorskich od swoich klientów

•

Charakter   regulacji   prawnych,   które   stwarzają   swobodę   wyboru   rozwiązań
księgowych i sprawozdawczych

•

Złożone   strukturalne   produkty   i   usługi,   które   są   nieczytelne   w   interpretacji   a   co
dopiero w ujęciu księgowym i sprawozdawczym, 

•

Globalizacja   rynków,   która   doprowadziła   do   powstania   wielopoziomowych   i
przestrzennych   grup   kapitałowych,   których   sprawozdawczość   nie   zawsze   jest
transparentna i zrozumiała.

W celu  przedstawienia oczekiwanego obrazu  przedsiębiorstwa przez  zarząd  stosowane  są
zazwyczaj określone rodzaje manipulacji w sprawozdaniach finansowych, tj.:

- zawyżone   przychody   ze   sprzedaży   poprzez   przychody   nie   zrealizowane   oraz

manipulowanie datą zakończenia roku,

- zawyżone   zyski   ze   sprzedaży   poprzez   obniżone   koszty   obowiązkowe,   poprzez

odsunięcie na późniejszy okres, czy ukryte rezerwy,

- zawyżony   majątek   (należności   nieściągalne,   zapasy   niezbywalne,   nieprawidłowa

wycena majątku trwałego),

- zaniżone   zobowiązania   (warto   zwrócić   uwagę   na   pozycje   pozabilansowe   –

zobowiązania warunkowe)

- transakcje z podmiotami powiązanymi takie jak np. sprzedaż aktywów trwałych
- tworzenie nowych podmiotów,
- polityka tworzenia rezerw,
- żonglerka   kapitałami,   przykładowo   rozliczenie   strat   przez   zmiany   w   kapitale

własnym.

Sytuacja   ekonomiczno-finansowa   podmiotu   prezentowana   w   rocznym   sprawozdaniu
finansowym   może   być   przedstawiona   w   przedziale   między   sposobem   tendencyjnym
pozytywnym   lub   tendencyjnym   negatywnym.   Wybór   najlepszej   polityki   bilansowej   to
bilansowanie pomiędzy tymi dwoma wartościami (żeby przedstawić realną sytuację)

Tendencyjnie pozytywny obraz sytuacji przedsiębiorstwa można przedstawić w postaci:

•

Wykazania   możliwie   wysokiego   zysku   dobrze   prosperującego   przedsiębiorstwa   z
uwagi na chęć podwyższenia kapitału

•

Przekonywujące   przedstawianie   stale   wzrastającego   zysku   w   celu   rozszerzania
stosunków z dostawcami i odbiorcami

•

Ujawnienie wyższego zysku niż rzeczywiście zrealizowano, aby wywołać wrażenie
rozwoju firmy

•

Potwierdzenia dla kredytodawcy korzystnej kondycji finansowej przedsiębiorstwa

Tendencyjnie negatywny obraz sytuacji przedsiębiorstwa można przedstawić w postaci:

•

Wykazania możliwie niskiego zysku

•

Utrzymania odpisów lub wypłat z zysku na możliwie niskim poziomie

•

Utrzymanie   stałej   stawki   procentowej   dywidendy   w   dłuższym   okresie   mimo
osiągnięcia relatywnie wyższych zysków.

Dzięki pozytywnemu obrazowi działalności przedsiębiorstwa

o wierzyciele skłaniają  się utrzymać lub podwyższać gotowość kredytową,
o zachęca się udziałowców do utrzymania oraz nabycia udziałów w przedsiębiorstwie,
o pracownicy odnoszą wrażenie, że w przedsiębiorstwie są zapewnione wynagrodzenia i

inne świadczenia,

o przekonuje się klientów, że będzie zapewniona realizacja umów i usług.

Zbyt optymistyczny obraz działalności przedsiębiorstwa może prowadzić do:

o żądania przez właścicieli wyższych odsetek od kapitału,

http://notatek.pl/elementy-skladowe-polityki-przedsiebiorstwa
-a-cele-polityki-bilansowej-wyklad?notatka