1
„Standaryzacja usług doradczych w sektorze edukacji”
– KOWEZiU - Mi
ę
dzynarodowe Seminarium 27-28 maj 2009
Wojciech Kreft
Wiceprzewodnicz
ą
cy
Stowarzyszenia Doradców Szkolnych
i Zawodowych RP
Podsumowanie warsztatu
Standardy w zakresie poradnictwa indywidualnego w sektorze edukacji oraz
standardy w zakresie narz
ę
dzi wykorzystywanych w poradnictwie zawodowym
w sektorze edukacji.
Główne pytania i obszary problemowe postawione przed uczestnikami warsztatu dotyczyły:
I.
Struktury standardu usług informacji i poradnictwa zawodowego w edukacji
II.
Propozycje wska
ź
ników
III.
Wdro
Ŝ
enie standardu
IV.
Mo
Ŝ
liwych rozwi
ą
za
ń
dla standardu w zakresie narz
ę
dzi wykorzystywanych w
poradnictwie zawodowym w sektorze edukacji
Ad. I. Struktura standardu usług informacji i poradnictwa zawodowego w edukacji
Prac
ę
warsztatu oparto o Standard
ś
wiadczenia usług poradnictwa zawodowego w szkołach
opracowany dla MEN w roku 2006 w ramach Projektu Zawodowe Drogowskazy. Standard ten został
opracowany jako otwarty zestaw zasad, wskazówek i warunków, których wspólnym celem jest
zapewnienie wysokiej jako
ś
ci ujednoliconych usług poradnictwa zawodowego w polskich szkołach.
Nie jest on sztywnym opisaniem algorytmów realizacji usług poradnictwa zawodowego, lecz
dokumentem okre
ś
laj
ą
cym i inspiruj
ą
cym profesjonalne wprowadzenie tych usług do polskich szkół.
Funkcje standardu:
(a)
Opisowa – przedstawia główne elementy i warunki niezbędne do prowadzenia
profesjonalnego poradnictwa zawodowego w szkołach;
(b)
Regulacyjna – określa zasady funkcjonowania usług poradnictwa zawodowego w szkołach
(c)
Inspirująca - wskazuje dalsze kierunki rozwoju; pokazuje główne sugestie i rekomendacje
wynikające ze światowych badań, wiedzy i doświadczeń.
WaŜną cechą proponowanego Standardu jest jego otwartość, tzn załoŜenie, Ŝe musi wciąŜ ewoluować
i zmieniać się dopasowując swoją formę i zawartość do zmieniającej się rzeczywistości. Tym samym
Standard nie wymusza schematycznego realizowania usług - nie ogranicza twórczych, autorskich i
innowacyjnych rozwiązań.
Budowa Standardu
Standard zbudowany jest z trzech warstw:
1. Opisu usługi poradnictwa,
2
2. Opisu elementów organizacji usługi wewn
ą
trz szkoły
3. Opisu niezb
ę
dnego wsparcia zewn
ę
trznego
Z zało
Ŝ
enia Standard jest dokumentem maksymalnie skondensowanym. Definiuje tylko to, co wymaga
okre
ś
lenia dla zapewnienia wysokiej jako
ś
ci usług - np. konieczne zasoby, wsparcie itp. Nie definiuje
np. czasu wykonania poszczególnych usług, gdy
Ŝ
czas nie jest obiektywnym wyznacznikiem jako
ś
ci
pracy doradcy.
STRATEGIA
Struktura standardu usług poradnictwa zawodowego w szkołach
Świadczenie
usług
Promocja
Szkolenie
kadry
Koordynacja
i rozwój
usług
Planowanie
i rozwój
Informacje
zwrotne
Finanso-
wanie
usług
WyposaŜe-
nie
Zapewnie-
nie jakości
Pomieszcze-
nia
System
informacji
zawodowej
Ocena
efektyw-
ności
Współpraca
zewnętrzna
Kompetencje
personelu
3
Z pracy grup warsztatowych oraz prowadzonej po niej dyskusji odno
ś
nie struktury standardu
wypłyn
ę
ły nast
ę
puj
ą
ce wnioski:
a) Struktura standardu jest czytelna i zrozumiała
b) Zaproponowano poł
ą
czenie elementów „Pomieszczenia” i „Wyposa
Ŝ
enie”, jako,
Ŝ
e nale
Ŝą
do
tej samej grupy czynników
c) Zaproponowano zmian
ę
opisu „Oceny efektywno
ś
ci”. Jako optymalne podano poł
ą
czenie tego
elementu z „Zapewnieniem jako
ś
ci” i przygotowanie wspólnego opisu dla obu tych elementów
d) Wskazano na konieczno
ść
dodania odpowiednich regulacji prawnych jako istotnego elementu
warunkuj
ą
cego mo
Ŝ
liwo
ś
ci
ś
wiadczenia usług poradnictwa zawodowego w edukacji
e) Zaproponowano wprowadzenie do standardu zasady mówi
ą
cej, i
Ŝ
nie wolno jest w stosunku
do usług poradnictwa zawodowego nakłada
ć
wymaga
ń
czysto ilo
ś
ciowych (np. minimalna
liczba klientów w ci
ą
gu dnia itp.)
f) Nale
Ŝ
y w standardzie wyakcentowa
ć
mocniej rol
ę
współpracy zarówno pomi
ę
dzy doradcami
jak i samymi instytucjami.
Ad. II. Propozycje wska
ź
ników
W obszarze wska
ź
ników jako
ś
ci usług poradnictwa zawodowego z obszarów:
- promocja
- pomieszczenia + wyposa
Ŝ
enie
- kompetencje kadry
- współpraca z otoczeniem
z pracy grup warsztatowych oraz prowadzonej po niej dyskusji zebrano nast
ę
puj
ą
ce wnioski:
a)
Istnieje bardzo mocna potrzeba precyzyjnego zdefiniowania czym jest kryterium, a czym
wska
ź
nik w usługach poradnictwa zawodowego.
b)
W dalszej pracy nad standardem mo
Ŝ
na równie
Ŝ
wykorzysta
ć
model podany przez KOWEZiU
celem dokonania lepszej operacjonalizacji kryteriów i wska
ź
ników.
c)
Analiza kryteriów i wska
ź
ników powinna by
ć
wielowymiarowa, tzn. jako minimum powinna
uwzgl
ę
dnia
ć
punkty widzenia ró
Ŝ
nych grup „u
Ŝ
ytkowników” standardu.
Ad. III. Wdro
Ŝ
enie standardu
Wnioski i rekomendacje z grup warsztatowych oraz z prowadzonej dyskusji odno
ś
nie wdro
Ŝ
enia
standardu dotyczyły:
a)
Konieczno
ś
ci dokonania zmian w obowi
ą
zuj
ą
cych aktach prawnych.
b)
Niezb
ę
dnych szkole
ń
dla wszystkich grup „u
Ŝ
ytkowników” standardu
c)
Rozwi
ą
zania dylematu, czy standard ma by
ć
obowi
ą
zkowy, czy dobrowolny.
d)
Alternatywnych dróg wdro
Ŝ
enia standardu (nie tylko ustawa, czy rozporz
ą
dzenie)
e)
Wa
Ŝ
nej roli kontroli rozumianej raczej jako coaching, mentoring, b
ą
d
ź
superwizja, a nie zwykłe
wytykanie bł
ę
dów
4
Ad. IV. Standardy w zakresie narz
ę
dzi wykorzystywanych w poradnictwie zawodowym w sektorze
edukacji
Wnioski:
a)
Istnieje du
Ŝ
a ró
Ŝ
norodno
ść
narz
ę
dzi stosowanych w poradnictwie zawodowym (m.in. testy,
ankiety, kwestionariusze, zasoby informacji zawodowej /np. opisy, filmy, informatory,
przewodniki, analizy, bazy danych/, warsztaty, metody /np. IPD, portfolio/.
b)
Narz
ę
dzia te na dodatek mog
ą
wyst
ę
powa
ć
w ró
Ŝ
nych formach (np. drukowanych,
komputerowych)
c)
Standardy w zakresie narz
ę
dzi wykorzystywanych w poradnictwie zawodowym powinny
uwzgl
ę
dnia
ć
t
ę
ró
Ŝ
norodno
ść
, czyli inne powinny by
ć
standardy dla testów, inne dla informacji
zawodowej, a jeszcze inne dla ich wersji komputerowych.
d)
Zwykłe mechanizmy rynkowe wyłaniaj
ą
ce najlepsze produkty sa zdecydowanie za słabe, aby
wyeliminowa
ć
słabe i niedopracowane narz
ę
dzia.
e)
Powinna istnie
ć
niezale
Ŝ
na instytucja badaj
ą
ca jako
ść
narz
ę
dzi i nadaj
ą
ca odpowiednie
certyfikaty.
f)
Standard rozumiany jest w przypadku narz
ę
dzi bardziej jako wytyczne odno
ś
nie sposobu
konstruowania ró
Ŝ
nych narz
ę
dzi.
Wnioski ogólne - rekomendacje z warsztatu:
1) Istniej
ą
cy Standard
ś
wiadczenia usług poradnictwa zawodowego w szkołach mo
Ŝ
e stanowi
ć
punkt wyj
ś
cia do dalszych prac i modyfikacji.
2) Nale
Ŝ
y stworzy
ć
grup
ę
robocz
ą
, która podejmie prac
ę
nad standardem (SDSiZ RP oferuje tu
swoj
ą
pełn
ą
pomoc i organizacj
ę
prac)
3) Nale
Ŝ
y ustali
ć
wizj
ę
, strategi
ę
i harmonogram działa
ń
.
4) W okresie ok. 4-5 miesi
ę
cy mo
Ŝ
na wypracowa
ć
model standardu gotowy do wdro
Ŝ
enia.
i wtedy niemo
Ŝ
liwe stanie si
ę
mo
Ŝ
liwe…:
J
J
a
a
k
k
o
o
ś
ś
ć
ć
!
!